1.Zdolność świadka i biegłego w pa

2.Decyzja organu odwoławczego w pa i op

3.Egezkucja z tytułów obcych

1.Organizacja społeczna i jej pozycja w pa.

2.Metody ustalania właściwości sądu administracyjnego. Regulacja zawarta w ustawie psa

3.Niedopuszczalność egzekucji

1. System zasad w post. admin.
2. Tryb składania skargi do wsa i gwarancje skuteczności wniesienia.
3. Sytuacja osoby trzeciej w post. Egzekucyjnym

1. Decyzja administracyjna i jej struktura.
2. Przesłanki wznowienia postępowania sądowo-administracyjnego i jego zakres przedmiotowy.
3. Umorzenie postępowania egzekucyjnego.

1.Kontrola prokuratorska w kpa

2.Dopuszczalność skargi w psa

3.Środki zaskarżenia w postępowaniu egzekucyjnym i psa

1.Forma wszczęcia postępowania w pa i op

2.Dopuszczalność dowodu w psa

3.Nadzór w postępowaniu egzekucyjnym

1.Postanowienie o przekazaniu, postanowienie o zwrocie w postępowaniu ogólnym i szczególnym (chodzi o art. 65 i 66 k.p.a.)

2.Obalenie prawomocności orzeczeń sądu administracyjnego

3.Zawieszenie postępowania egzekucyjnego

1.Czynności weryfikacyjne postępowania skargowego

2.Wymagania formalne podania, skutki braku

3.Legitymacja skargi do WSA

1. Geneza polskiego prawa o postępowaniu administracujnym.
2. Granice rozporządzalności prawem odwołania i zażalenia.
3. Zasady pokrywania kosztów w postępowaniu administracyjnym.

1.Wywłaszczenie praw nabytych

2.Zasada pisemności

3.Zawieszenie i umorzenie w psa

1.Pojęcie kodyfikacji pa

2.Przesłanki uchylenia decyzji, postanowienia w trybie wznowienia postępowania

3.Prawomocność orzeczeń sądu admin. Granice powagi rzeczy osądzonej

1.Przesłanki dopuszczalności ugody.

2.Relacje między weryfikacją w trybie adm. i na drodze sądowej.

3.Zakres stosowania postępowania skargowo wnioskowego.

1.Wlasciwosc delegacyjna w post. adm. i podatkowym.

2.Decyzja nieistniejąca.

3.Roszczenia odszkodowawcze w pa lub psa

1. Właściwość instancyjna. Sposób ustalenia
2. Instytucja nadzoru i instytucja odwołalności w postępowaniu administracyjnym i podatkowym.
3. Wyjatki od związania skargą kasacyjną

1.Właściwość organów w pa i op (pojęcie, rodzaje, sposób ustalenia, skutki naruszenia)

2.Postanowienia zaskarżalne do WSA (egz. i zabezp. też)

3.Wierzyciel w postępowaniu egzekucyjnym.

1.Koncepcja legitymacji strony w doktrynie i kpa

2.Moc skargi do sądu admin.

3.Granice postępowania rozpoznawczego w postęp. Odwoławczym

1.Pojecie i klasyfikacja dowodów

2.Relacje między trybami zwykłym a nadzwyczajnym

3.Formy postępowania rozpoznawczego przed WSA (rozprawa, postępowanie uproszczone)

1.Domniemanie prawidłowości decyzji

2.Prawo pomocy w postępowaniu sadowo-administracyjnym

3.Stosunek postępowania skargowo-wnioskowego do orzekającego

1.Kompetencja ogólna

2.Przesłanki przywrócenia terminu w postępowaniu sądowoadm.

3.Środki zaskarżenia w postępowaniu w sprawie wydawania zaświadczeniach

1.Skarga na bezczynność organu adm.

2.Sankcje nieważności w odwołaniu-dopuszczalność

3.Nieważność orzeczenia w sądówce

1.Pojęcie postępowania administracyjnego (tryby/stadia/rodzaje)

2.Postępowanie wstępne w postępowaniu sądowoadm.

3.Zarzut

1.Kontrola zewnętrzna- rozstrzyganie sporów o właściwość między organami a sądami

2.Kontrola wykonania decyzji przez organ

3.Zbieg egzekucji

1.Wpływ postępowania cywilnego na administracyjne (pa i op)

2.Granice rozpoznania w skardze do WSA a granice rozpoznania w skardze kasacyjnej

3.Ochrona wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym przed bezczynnością org. egz

1.Rodzaje ochrony strony w pa i op

2.Skarga na niewykonanie wyroku WSA

3.Zasada wyboru środka egzekucyjnego

1.Moc dowodowa dokumentów prywatnych w pa i op (sposób obalenia, przeciwdowód)

2.Skarga na akty Pr. miejscowego i uchwały

3.Formy współpracy z państwami zagranicznymi

1.Funkcja ochronna

2.Przesłanki nieważności decyzji w pa i op

3.Podstawy zaskarżalności postanowienia w sadowoadmin.

1.Obowiązek współdziałania organów, skutki nieprzestrzegania..

2.Wymogi formalne skargi do WSA/NSA i konsekwencje braków (niestety nie wiem czy chodziło o skargę do WSA czy NSA, możliwe, że to 2 odrębne zestawy :> )

3.Postępowanie zabezpieczające

1) Wielość stron a współuczestnictwo formalne
2) Roszczenia odszkodowawcze w postępowaniu administracyjnym i podatkowym. Tryb dochodzenia.
3) Właściwość WSA a NSA

1. Instytucje służące realizacji zasady szybkości postępowania w kpa i op. Obrona strony przed bezczynnością organu
2. Dopuszczalność sankcji nieważności w postępowaniu odwoławczym (jest niedopuszczalna!)
3. Unieważnienie prawomocnych orzeczeń sądów administracyjnych

1.Zasady postępowania dowodowego

2.Granice rozpoznania skargi kasacyjnej

3.Środki zaskarżenia na drodze sądowej w postępowaniu egzekucyjnym

1 instytucje realizacji zasady prawdy obiektywnej w k.p.a i o.p
2 granice rozporządzalności prawem skargi w postępowaniu sądowo-administracyjnym
3 tytuł wykonawczy

1.Zakres postępowania administracyjnego ogólnego i przesłanki jego wyznaczenia

2.Skarga kasacyjna a zażalenie w sądowo-administracyjnym.

3.Tytuł egzekucyjny w postępowaniu egzekucyjnym

1.Relacja między trybami nadzwyczajnymi

2.Gwarancje wykonania orzeczenia

3.Strona a podmiot na prawach strony

1. Rozprawa w postępowaniu administracyjnym i podatkowym. Tryb organizacji i przeprowadzenia.
2. Pojęcie i klasyfikacja środków zaskarżenia.
3. Reprezentacja stron w postępowaniu sądowo-administracyjnym.

1.Rozstrzyganie sporów kompetencyjnych w kpa i op

2.Prawo odwołania i zażalenia w kpa i op

3.Sytuacja zobowiązanego w pe

1.Umorzenie postępowania admin.

2.Legitymacja do skargi kasacyjnej. Przymus zastępstwa

3.Przesłanki negatywne w trybach nadzwyczajnych

1.Postępowanie administracyjne ogólne a szczególne

2.Teoria wadliwości decyzji. System weryfikacji.

3.Samokontrola a mediacja w postępowaniu sądowo-administracyjnym.

1.Wyłączenie pracownika, organu, członka org.

2.Postępowanie rozpoznawcze w kpa

3.Zasada zagrożenia, konsekwencje prawne naruszenia

1.Doręczenia w kpa i op

2.Postanowienia o zwrocie, przekazaniu….

3.Usunięcie wad nieistotnych

1.Formy postępowania wyjaśniającego w kpa i op

2.Sytuacja, stosunek egzekucji administracyjnej i sądowej (chodziło o zbieg)

3.Zakaz reformationis in peius w kpa i sądowoadmin.

1.Koncepcja legitymacji procesowej w doktrynie

2.Zasada zagrożenia. Konsekwencje prawne naruszenia

3.Wyłączenie pracownika i organu…

1.Dopuszczalność/Niedopuszczalność skargi do WSA

2.Przedmiot trybów nadzwyczajnych

3.Instytucje wyznaczające kompetencję szczególną

1.Zasada czynnego udziału stron. Wyjątki i skutki naruszenia.

2.Środki bezwzględnie suspensywne w pa i op

3.Postanowienia WSA, zaskarżalność, wyjątki

1.Pojęcie kodyfikacji

2.Przesłanki uchylenia decyzji, postanowienia w trybie wznowienia postępowania

3.Prawomocność orzeczeń sądu admin. Granice powagi rzeczy osądzonej

1.Funkcja prewencyjna i represyjna postępowania administracyjnego albo sądowego

2.Skarga do WSA na akty nadzoru

3.Postępowanie w sprawie wydawania zaświadczeń

1. strona, a podmiot na prawach strony
2. Rodzaje wyroków WSA i ich podstawy prawne
3. Postępowanie egzekucyjne uproszczone

1.Decyzja ostateczna a prawomocna

2.Ochrona skarżącego w postęp.

3.Prawomocne orzeczenie sądu admin. a tryby nadzwyczajne w postęp. admin

1.Funkcje prawa administracyjnego procesowego ze względu na porządek prawny.

2.Uchylenie lub zmiana decyzji prawidłowej lub dotkniętej wadą niekwalifikowaną

3. Podstawy skargi kasacyjnej. Wymogi materialne - konsekwencje ich braku.

1. Terminy. Pojęcie i rodzaje. Sposób obliczania i konsekwencje uchybienia dla stron i organu.

2. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.
3. Moc środków odwoławczych w egzekucji (rodzaje zarzutów i ich moc)

1.Doręczenia i ich skutki prawne w op i pa

2.Tryby usuwania wad nieistotnych

3.Skarga na inne akty i czynności WSA

1.Koszty i opłaty w pa i op

2.Legitymacja do wniesienia odwołania i zażalenia

3.Obowiązki i uprawnienia organu w psa

1.Oświadczenie stron a przesłuchanie strony

2.Orzeczenia NSA

3.Koszty egzekucji

1.Definicja i struktura postanowienia

2.Sankcja nieważności w wyrokach WSA

3.Wszczęcie postępowania egzekucyjnego

1.Instytucja ochrony trwałości decyzji

2.Zakres i przesłanki skargi na bezczynność do WSA

3.Stosunek postępowania egzekucyjnego do orzekającego.

1.Moc dowodów w pa i op

2.Zaskarżalność decyzji do WSA

3.Organ egz. - rodzaje właściwości, sposób ustalenia

1.Wymogi podania w postępowaniu administracyjnym i podatkowym. Konsekwencje niedochowania.
2.Konstrukcja legitymacji do złożenia skargi do WSA.
3.Czynnosci weryfikacyjne postępowania skargowe (uniwersalnego).

1. Prokurator w k.p.a.
2. Niedopuszczalność skargi do WSA
3. Środki administracyjnej obrony w postępowaniu egzekucyjnym

1. Decyzja nieistniejąca
2. Organizacja społeczna w k.p.a.
3. Zarzut w postępowaniu egzekucyjnym

1 Domniemanie i uprawdopodobnienie
2 Doręczenie w post adm. i sadowo-administracyjnym.
3 Koszty egzek.

1. Koszty i opłaty w post. Adm. i podatkowym.
2. Legitymacja do wniesienia odwołania i zażalenia
3. Obowiązki i uprawnienia organu w SA

1. Spory o właściwość w kpa i op.
2. Stadia w postępowaniu w sprawie wznowienia postępowania w kpa i op.
3. Skarga na przewlekłość postępowania sądowo-administracyjnego.

1. Zawieszenie postępowania administracyjnego i podatkowego
2. Zakres zastosowania ustawy egzekucyjnej
3. Zastosowanie sankcji wzruszalności w SA

1. Moc dowodów w postępowaniu administracyjnym i postępowaniu podatkowym.
2. Zaskarżalność decyzji do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
3. Organ egzekucyjny. Właściwość, ustalanie, rodzaje.

1. Właściwość w kpa
2. Zaskarżalność postanowień do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
3. Wierzyciel.

1.Sytaucja zobowiązanego w post egz.
2.Prawo zażalenia i prawo odwołania w kpa i op.
3.Rozstrzyganie sporów kompetencyjnych w kpa i op.

2/1. Organizacja społeczna i jej pozycja w pa.

Organizacja społeczna - rozumie się przez to organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje społeczne. Przyznanie praw procesowych strony organizacji społecznej jest uzależnione od spełnienia łącznie dwóch przesłanek:

• jest to uzasadnione celami statutowymi organizacji - co ma miejsce wtedy, gdy sprawa będąca przedmiotem danego postępowania mieści się w zadaniach organizacji określonych w statucie,

• zachodzi potrzeba ochrony interesu społecznego - z czym będziemy mieli do czynienia wtedy, gdy skutki decyzji wpływać będą na sytuację prawną nie tylko strony, ale również innych podmiotów, na otoczenie.

Organizacja społeczna ma następujące prawa procesowe:

• żądania wszczęcia postępowania w indywidualnej sprawie - regułą jest, że gdy chodzi o przyznanie uprawnienia, to postępowanie jest wyznaczane na wniosek strony, gdy zaś chodzi o nałożenie na stronę obowiązku, o pozbawienie lub ograniczenie uprawnień, to następuje to z urzędu. Prawo procesowe stanowi, że gdy organ wszczyna postępowanie z urzędu w sprawie, w której prawo materialne wymaga wniosku strony, a robi to mając na uwadze ważny jej interes, to musi w toku postępowania uzyskać zgodę strony na jego prowadzenie, jeżeli zgody takiej nie uzyska, musi postępowanie umorzyć. Organizacja społeczna może żądać wszczęcia postępowania wtedy, gdy przepisy prawa materialnego dopuszczają wszczęcie postępowania z urzędu. Organ administrujący, uznając żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania z urzędu. Na postanowienie odmowne organizacja społeczna może wnieść zażalenie, a następnie skargę do NSA.

• dopuszczenia jej do już toczącego się postępowania - niezależnie od tego, czy zostało ono wszczęte na wniosek strony, czy z urzędu. Dopuszczenie organizacji społecznej do postępowania następuje w drodze postanowienia. Na postanowienie odmowne służy organizacji zażalenie, a następnie skarga do NSA. Organ musi postanowienie odmowne uzasadnić pod względem faktycznym i prawnym. Zasadność odmowy będzie poddana kontroli organu wyższego stopnia oraz kontroli NSA. Do kpa wprowadzono przepisy o udziale organizacji społecznej na prawach strony w celu poddania kontroli społecznej działania organów administrujących. Poza tym wprowadzono rozwiązanie, w myśl którego skarga pochodząca od osób trzecich stanowi materiał rozpoznawany z urzędu przez organ, a wnoszą ten materiał też podmioty nie mające interesu prawnego w sprawie. Organizacja społeczna dopuszczona już do postępowania ma prawa strony zgodnie z art.31 § 3. Organ administrujący ma obowiązek powiadomienia organizacji społecznej o wszczęciu postępowania w sprawie innej osoby, jeżeli organ ten uzna, że organizacja może być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe i gdy leży to w interesie społecznym.

2/2 Metody ustalania właściwości sądu administracyjnego. Regulacja zawarta w ustawie psa.

Zgodnie z art. 184 Konstytucji i art. 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów administracyjnych: „Sądami administracyjnymi są Naczelny Sąd Administracyjny oraz wojewódzkie sądy administracyjne.

Właściwość rzeczową i miejscową wojewódzki sądów administracyjnych reguluje art. 13 ustawy psa. Artykuł 13 par 1 przyjął zasadę, że wojewódzkie sądy adm. są właściwe we wszystkich sprawach sądowo administracyjnych - z wyjątkiem spraw dla których zastrzeżona jest właściwość Naczelnego Sądu Adm. Wojewódzkie sądy adm. są właściwe do rozpoznawania wyżej wymienionych skarg.

Właściwość miejscową reguluje art. 13 par 2, stanowiąc : „Do rozpoznawania sprawy właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ adm. publicznej, którego działalność została zaskarżona. Od tej reguły może zostać wprowadzone rozwiązanie szczególne, a mianowicie art. 13 par 3 przyznaje Prezydentowi RP delegację ustawową, d przekazania w drodze rozporządzenia, wojewódzkiemu sądowi administracyjnemu rozpoznania spraw określonego rodzaju innego sądu adm. jeżeli wymagają tego względy celowości

Wojewódzki sąd adm. właściwy w chwili wniesienia skargi, pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania choćby podstawy właściwości zmieniły się w toku sprawy, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Właściwość Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Zgodnie z art. 15 par 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Naczelny Sąd Administracyjny:

- rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń wojewódzkich sądów adm., stosownie do przepisów ustawy

- podejmuje uchwały mające na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów adm.,

- podejmuje uchwały zawierające rozstrzygnięcie zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie sąd. - adm.,

- rozstrzyga spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a org. adm. rządowej

-rozpoznaje inne sprawy należące do właściwości Naczelnego Sądu Adm. na mocy odrębnych ustaw.

3/2. Tryb składania skargi do WSA i gwarancje skuteczności wniesienia.

Zgodnie z art. 54 par 1 ustawy psa „Skargę do sądu adm. wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi”. Organ nie jest właściwy do podjęcia czynności sprawdzających dopuszczalność skargi, legitymacje skarżącego czy spełnienie wymagań formalnych. Organ obowiązany jest przekazać skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie 30 dni od dnia jej wniesienia.

Tryb POŚREDNI wnoszenia skargi wymagał ustanowienia gwarancji wypełnienia przez organ obowiązku przekazania skargi sadowi. Ustawa psa ustanowiła 4 cztery rodzaje gwarancji wykonania obowiązku przez organ, a mianowicie:

- wymierzenie przez sąd na wniosek skarżącego grzywny organowi w wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłoszonego prze Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów. POSTANOWIENIE o naożeniu grzywny może być nałożone na posiedzeniu niejawnym.

- jeżeli organ nie przekazał skargi pomimo wymierzenia grzywny, sąd może na ządanie skarżącego rozpoznać sprawę na podstawie nadesłanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny przedstawiony w skardze nie budzi uzasadnionych wątpliwości

- zawiadomienie przez skład orzekający lub prezesa sądu organów właściwych do rozpatrzenia petycji, skarg i wniosków o rażących przypadkach naruszenia obowiązków przez organ.

- możliwość rozpoznania sprawy w trybie uproszczonym (art. 121 psa)

3/3. Sytuacja osoby trzeciej w postępowaniu egzekucyjnym.

Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji reguluje sytuacje prawna osoby trzeciej. W tym zakresie można wyróżnić:

- po pierwsze, sytuacje gdy osoba trzecia jest zainteresowana wszczęciem post. egzekucyjnego, które nie zostało podjęte. W p.e.a nie zostały przyjęte jednolite rozwiązania, a to z tego względu, że zakres uprawnień osoby trzeciej jest różny w zależności od rodzaju tytułu egzekucyjnego. Jak już zostało wskazane, gdy obowiązek wypływa z orzeczenia sądowego, orzeczenia innego organu oraz bezpośrednio z przepisu prawa, gdy organ lub instytucja bezpośrednio zainteresowana lub powołana do czuwania nad wykonaniem obowiązku nie podejmuje czynności w celu wszczęcia egzekucji lub takiej jednostki brak, osoba trzecia nabywa status wierzyciela (art. 5 par 2 pkt 1 pea). Jeżeli natomiast obowiązek wynika z innych tytułów egzekucyjnych (np. decyzji), osoba, której interes prawny lub faktyczny został naruszony w wyniku niewykonania obowiązku , oraz organ zainteresowany wykonaniem obowiązku mają prawo skargi na bezczynność wierzyciela do orany wyższego stopnia. Na postanowienie o oddaleniu skargi służy zażalenie. W takich przypadkach zatem osoba nie nabywa statusu wierzyciela, a może bronić się tylko składając skargę;

- po drugie, sytuacje dotycząca obrony osoby trzeciej przed egzekucją skierowana do rzeczy lub prawa majątkowego, do którego rości sobie prawa (art. 38 pea, zobaczyć na ten temat środki zaskarżenia).

4/1. Decyzja administracyjna i jej struktura.

W przepisach prawa materialnego decyzja adm. może występować pod różnymi nazwami, np. zezwolenia, pozwolenia, zgody, koncesji. Nazwa użyta w przepisach nie jest w tym przypadku istotna przy kwalifikowaniu danego aktu jako poddanego rygorom procesowym ustanowionym w kpa, w niektórych zresztą przypadkach tylko z samej treści przepisów materialnych wynika, że organ adm. publicznej jest powołany do podjęcia rozstrzygnięcia , będącego decyzja administracyjną w rozumieniu przepisów kpa, a więc takiego które powinno spełniać wszystkie wymagania formalne wynikające z tych przepisów.

Niezachowanie wymagań formalnych nie pozbawia rozstrzygnięcia sprawy charakteru decyzji, jeśli jest w nim co najmniej jedno „oznaczenie organu administracji państwowej wydającego akt, wskazanie adresata aktu, rozstrzygnięcie o istocie sprawy oraz podpis osoby reprezentującej organ adm.” i chociaż będzie to decyzja wadliwa pod względem formy to może wywołać skutki materialno-prawne i być poddana kontroli sądu administracyjnego.

Elementy, które powinna zawierać decyzja są wyliczone w art. 107 par 1 kpa. Otóż zgodnie z nim decyzja powinna zawierać : oznaczenie organu adm. publ., datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygniecie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji”, a ponadto powinna on zawierać pouczenie co do formy wstąpienia na drogę sądową jeżeli istnieje taka możliwość w sprawie. Te same elementy ma zawierać decyzja w sprawie podatkowej w myśl art. 210 par 1i2 op.

Te same elementy powinna zawierać decyzja częściowa, o której stanowi art. 104 par 2 kpa. Jej rozstrzygnięcie będzie okrojone w stosunku do przedmiotu sprawy i tak samo uzasadnienie będzie dotyczyło części sprawy, ale musi ona przy tym odpowiadać wszystkim wymaganiom formy przewidzianej dla decyzji rozstrzygających całą sprawę. Art. 207 o.p. nie daje podstaw do wydania decyzji częściowej w sprawach podatkowych.

Decyzja może zawierać klauzule dotycząca jej wykonania w postaci rygoru natychmiastowej wykonalności, który możebyć jej nadany od razu lub później w drodze osobnego postanowienia (art. 108 par 1 kpa). Decyzje w sprawach podatkowych zawsze są natychmiast wykonalne w świetle art. 224 par 1 o.p. a tylko w pewych przypadkach możliwe jest ich wstrzymanie przez organ podatkowy.

Do decyzji mogą zostać dołączone postanowienia dodatkowe, takie jak warunek zawieszający lub rozwiązujący, termin ważności decyzji, lub tzw. zlecenie, czyli obowiązek wykonania czynności dodatkowych. Naruszenie tych obowiązków może dać podstawę do uchylenia decyzji na podstawie art. 162 par 2 kpa.

4/2. Przesłanki wznowienia postępowania sądowo-administracyjnego i jego zakres przedmiotowy :

Wznowienie postępowania -jest podstawową instytucją obalania orzeczeń Naczelnego Sądu Adm. i wojewódzkich sądów administracyjnych. Tworzy ona możliwość prawną ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy zakończonej prawomocnym orzeczeniem sądu, jeżeli zachodzą wyliczone enumeratywnie wyliczone w ustawie przyczyny wznowienia postępowania.

Zakres przedmiotowy wyznacza art. 270 psa stanowiąc : „W przypadkach przewidzianych w dziale niniejszym można żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym orzeczeniem”. Ustawa nie ogranicza przedmiotu wznowienia postępowania wyrokiem. Stanowi bowiem, że można żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym orzeczeniem. Dopuszczalne jest więc wznowienie post. zarówno gdy postępowanie zakończone zostało wyrokiem jak i gdy zostało zakończone prawomocnym postanowieniem.

Określając zakres przedmiotowy wznowienia postępowania należy wskazać, że niedopuszczalne jest dalsze wznowienie postępowania (niezależnie od tego kto wnosi skargę, i od tego na jakich przyczynach skarga jest oparta) zakończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o wznowienie postępowania (art. 285psa). Nie dotyczy to sytuacji, w której postępowanie zostało zakończone odrzuceniem skargo o wznowienie.

Przesłanki dopuszczalności wznowienia postępowania:

Pozytywne: (art.145§1 i art.145a)

1.) Decyzja jest ostateczna.

2.) Decyzja dotknięta jest jedną z następujących wadliwości:

1. Dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe,

2. Decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,

3. Decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27,

4. Strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,

5. Wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję,

6. Decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu,

7. Zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2),

8. Decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

9. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie, którego została wydana decyzja.

Negatywne:

1. Upływ określonego okresu czasu od chwili doręczenia decyzji lub jej ogłoszenia:

1. Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat,

2. Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 3-8 oraz w art. 145a, nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat.

2. Jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej.

Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. Gdy strona nie brała udziału w postępowaniu bez własnej winy bądź, gdy żądanie wznowienia postępowania ma nastąpić z powodu orzeczenia TK o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, wznowienie postępowania może nastąpić tylko na żądanie strony. Urzędu o.a.p. może wszcząć postępowanie: - z własnej inicjatywy, - na skutek wniosku organizacji społecznej, - w wyniku złożenia przez osobę trzecią skargi powszechnej, oraz - w skutek sprzeciwu wniesionego przez prokuratora.

4/3. Umorzenie postępowania egzekucyjnego.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego - oznacza jego zakończenie bez osiągnięcia właściwego celu z woli wierzyciela lub na skutek trwałych przyczyn, powodujących niedopuszczalność, bezprzedmiotowość lub niecelowość prowadzenia egzekucji. Umorzenie postępowania egzekucyjnego następuje z urzędu lub na wniosek wierzyciela lub zobowiązanego.

1) umorzenie postępowania egzekucyjnego z urzędu - następuje w następujących przypadkach:

1. jeżeli obowiązek został przed wszczęciem postępowania wykonany;

2. jeżeli obowiązek nie jest wymagalny, został umorzony lub wygasł z innego powodu albo jeżeli obowiązek nie zaistniał;

3. jeżeli egzekwowany obowiązek został określony niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z decyzji organu administracyjnego, orzeczenia sądowego albo bezpośrednio z przepisu prawa;

4. gdy zachodzi błąd co do osoby zobowiązanego lub gdy egzekucja nie może być prowadzona ze względu na osobę zobowiązanego;

5. jeżeli obowiązek o charakterze niepieniężnym okazał się niewykonalny;

6. w razie śmierci zobowiązanego, gdy obowiązek jest ściśle związany z osobą zmarłego;

7. jeżeli egzekucja administracyjna lub zastosowany środek egzekucyjny są niedopuszczalne albo brak uprzedniego upomnienia zobowiązanego;

8. jeżeli postępowanie egzekucyjne zawieszone na żądanie wierzyciela nie zostało podjęte przed upływem roku od dnia zgłoszenia tego żądania;

9. jeżeli jest oczywiste, że w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnej nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne;

10. w innych przypadkach (np.: art.125 - w razie wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym, nałożone, a nie uiszczone lub nie ściągnięte grzywny w celu przymuszenia)

1. umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela lub zobowiązanego

Umorzenie postępowania powoduje uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych. W mocy pozostają jednak prawa osób trzecich nabyte na skutek tych czynności. Umorzenie postępowania egzekucyjnego następuje na podstawie postanowienia. Na postanowienie o umorzeniu lub na postanowienie o odmowie umorzenia służy zażalenie.

10/01. Wywłaszczenie praw nabytych.

Zgodnie z art.155 kpa decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony. Ochrona praw nabytych z decyzji przez strony jest zapewniana przede wszystkim przez:

1. ustanowienie obowiązku uzyskania zgody strony na wzruszenie decyzji - stanowi podstawową przesłankę stosowania przepisu art.155, jej brak lub wadliwość prowadzi do rażącego naruszenia prawa. Zgoda stron nie może być ani dorozumiana, ani domniemana. Tylko i wyłącznie zgoda udzielona wprost i wyraźnie, przez stosowne oświadczenie złożone organowi administracji publicznej, może stanowić jedną z przesłanek zmiany lub uchylenia ostatecznej decyzji na podstawie art.155. Bez zgody strony można zmienić na jej niekorzyść decyzję, z której czerpie ona prawa nabyte, tylko w przypadku, gdy przepis prawny wprost tak stanowi.

2. respektowanie wymagań interesu społecznego lub słusznego interesu strony - wprowadzenie jako przesłanki dodatkowej zgodności wzruszenia decyzji z interesem społecznym i interesem jednostki powoduje znacznie ważniejszy skutek, ponieważ sprawia, że organ administracyjny nie może w rozpoznaniu sprawy na podst.art.155 nie ustosunkować się do celowości wzruszenia decyzji. Stosowanie przesłanki uwzględniania słusznego interesu strony ma zapewnić ochronę strony.

Pojęcie praw nabytych oznacza, że następuje jakieś przysporzenie na rzecz określonego podmiotu w jego sferze prawnej. Podmiotem tym będzie strona, która odpowiada przesłankom z art.28 i 29 . Charakteryzując najogólniej prawa nabyte z decyzji można je utożsamić z każdą korzyścią, jaką strona wyciągnie pod względem prawnym z załatwienia jej sprawy decyzją administracyjną. Korzyści te powstają w sferze prawa materialnego, dopuszczając określone działanie, zaniechanie, nie czynienie jednostki, tworząc podstawę do domagania się określonych zachowań lub świadczeń od innych podmiotów. Treścią prawa nabytego będzie rozstrzygnięcie o obowiązkach jednostki.

5/3. Środki zaskarżenia w postępowaniu egzekucyjnym i psa.

Środki zaskarżenia ze względu na organy właściwe do ich rozpatrzenia i rozstrzygnięcia dzieli się na środki zaskarżenia służące w drodze administracyjnej oraz w drodze sądowej.

Środki zaskarżenia służące w drodze sądowej - do środków tych zaliczamy: zarzut, zażalenie, skargę na czynności egzekucyjne, wniosek o wyłączenie spod egzekucji prawa do rzeczy lub innego prawa majątkowego, żądanie zmiany lub sprostowania wezwania, żądanie uchylenia lub zmiany postanowienia w trybie przepisów kpa o wznowieniu postępowania oraz o zmianie lub uchyleniu decyzji.

1. zarzut - jest środkiem zaskarżenia, który służy w fazie wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Zarzut jest także środkiem zaskarżenia w postępowaniu zabezpieczającym. Zarzut powinien odpowiadać przesłankom formalnym podania oraz zawierać określenie podstawy zarzutu. Termin do złożenia zarzutu wynosi 7 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego, a w postępowaniu zabezpieczającym - od dnia doręczenia postanowienia o zabezpieczeniu. Zarzut jest środkiem zaskarżenia niedewolutywnym, albowiem organem właściwym do jego rozpoznania i rozstrzygnięcia jest organ egzekucyjny. Organ ten rozpoznając zarzut jest obowiązany przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, do którego stosuje się art.7 kpa, ustanawiający zasadę ogólną prawdy obiektywnej oraz przepisy kpa o dowody. Rozpatrzenie zarzutu następuje po uzyskaniu wypowiedzi wierzyciela Podlega jego rozpatrzenie w ciągu 7 dni od wniesienia zarzutu. Zarzut jest środkiem zaskarżenia względnie suspensywnym, bo jego wniesienie nie wstrzymuje czynności egzekucyjnych . W uzasadnionych przypadkach organ może wstrzymać wykonanie egzekucji.Legitymowanym do złożenia zarzutu jest zobowiązany. Legitymacja ta jest zdeterminowana przez określenie podstaw prawnych zarzutu. Wg art.33 pea, podstawą prawną wniesienia zarzutu może być tylko:

1. wykonanie, umorzenie, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku,

2. odroczenie terminu wykonania obowiązku albo brak wymagalności obowiązku z innego powodu, rozłożenia na raty spłaty należności pieniężnej,

3. określenie egzekwowanego obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z decyzji organu administrującego lub bezpośrednio z przepisu prawa, albo z orzeczenia sądowego,

4. błąd co do osoby zobowiązanego,

5. niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym,

6. niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego; brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia,

7. zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego.

W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego organ egzekucyjny może ustalić, że:

1. nie występują przeszkody w prowadzeniu postępowania egzekucyjnego ani też nie naruszono zasad wyboru środka egzekucyjnego i wtedy wydaje postanowienie o odmowie uwzględniania zarzutu,

2. są przeszkody w prowadzeniu postępowania egzekucyjnego lub że pogwałcono zasady wyboru środka egzekucyjnego i wówczas wydaje postanowienie o zawieszeniu postępowania, o umorzeniu postępowania, o zastosowaniu innego środka, najmniej uciążliwego dla zobowiązanego

2. zażalenie - jest środkiem zaskarżenia, służącym na postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym. Przepisy szczególne dopuszczają ponadto wniesienie zażalenia na oszacowanie dokonane przez poborcę skarbowego oraz na naruszenie przepisów o prowadzeniu licytacji. Uprawnienie do złożenia zażalenia służy w postępowaniu egzekucyjnym, gdy tak stanowi ustawa, czyli wtedy, gdy na postanowienie służy zażalenie. Pod względem treści i formy zażalenie powinno odpowiadać wymaganiom stawianym podaniom. Wnosi się je w terminie 7 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia postanowienia. Organem właściwym do rozpatrzenia zażalenia na postanowienie organu egzekucyjnego jest organ wyższego stopnia, a na zażalenia na oszacowanie przez poborcę (termin złożenia 5 dni) czy na przeprowadzenie licytacji (termin złożenia do 3 dni) - jest organ egzekucyjny. Zażalenie jest środkiem zaskarżenia względnie suspensywnym, bo wniesienie zażalenia wprawdzie nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego, ale organ egzekucyjny lub organ wyższego stopnia może w uzasadnionych przypadkach wstrzymać postępowanie egzekucyjne. Do rozpatrzenia zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy kpa. Legitymację do złożenia zażalenia mają podmioty postępowania i uczestnicy (zobowiązany, wierzyciel, osoby trzecie).

3. skarga na czynności egzekucyjne - jest środkiem zaskarżenia czynności wykonawczych postępowania egzekucyjnego. Skarga może być wniesiona zarówno na czynności wykonawcze organu egzekucyjnego jak i egzekutora. Ustawa nie określa legitymacji do wniesienia skargi, z wyjątkiem wierzyciela, który może złożyć skargę na przewlekłość postępowania. Organem właściwym do rozpatrzenia skargi jest organ egzekucyjny, w formie postanowienia, na które służy zażalenie. Wniesienie skargi nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego, a tylko w uzasadnionych przypadkach organ egzekucyjny lub organ wyższego stopnia może to uczynić.

4. wniosek o wyłączenie spod egzekucji rzeczy lub praw majątkowych - legitymację do złożenia takiego wniosku ma osoba trzecia. Osoba trzecia może z tym wnioskiem wystąpić tylko wtedy, gdy toczy się już postępowanie egzekucyjne. Po jego zakończeniu zaś ta osoba trzecia może tylko dochodzić od zobowiązanego odszkodowania na podstawie kpc. Wniosek musi spełnić określone wymagania formalne. Pod względem treści musi odpowiadać wymaganiom stawianym podaniom oraz zawierać wskazanie dowodów na poparcie żądania wyłączenia rzeczy lub praw. Termin złożenia wniosku wynosi 14 dni od dnia uzyskania wiadomości o czynności egzekucyjnej skierowanej do rzeczy lub prawa. Organem właściwym do rozpatrzenia wniosku jest organ egzekucyjny, który przed jego rozpatrzeniem prowadzi postępowanie wyjaśniające.. Do czasu wyjaśnienia organ egzekucyjny nie podejmuje dalszych czynności egzekucyjnych co do rzeczy lub praw, ale czynności już dokonane pozostają w mocy. Wniosek jest rozstrzygany w formie postanowienia. W razie postanowienia odmownego osobie trzeciej służy na to postanowienie zażalenie.

5. żądanie zmiany lub sprostowania - w przypadku, gdy egzekucję z wynagrodzenia za pracę prowadzi się dla wyegzekwowania należności pieniężnych kilku wierzycieli, organ egzekucyjny wraz z zawiadomieniem o zajęciu wynagrodzenia za pracę zobowiązanego wzywa zakład pracy do wypłacenia potrąconych kwot bezpośrednio tym wierzycielom, określając z zachowaniem pierwszeństwa zaspokojenia, jaki procent każdej potrąconej kwoty należy się poszczególnym wierzycielom. Jeżeli wierzyciel lub zobowiązany kwestionuje prawidłowość treści wezwania, mogą w terminie 7 dni od daty doręczenia im odpisu wezwania wystąpić do organu egzekucyjnego z żądaniem zmiany lub sprostowania wezwania. Organ rozstrzyga to żądanie w formie postanowienia, na które zobowiązanemu i wierzycielowi służy zażalenie.

6. żądanie zmiany lub uchylenia postanowienia w trybie przepisów kpa o wznowieniu postępowania oraz uchylenia i zmiany decyzji - zgodnie z art.17§3 pea postanowienia rozstrzygające wnioski i skargi zgłoszone w toku postępowania egzekucyjnego przez zobowiązanego, wierzyciela i osoby trzecie mogą być uchylone lub zmienione, przy zastosowaniu przepisów kpa o wznowieniu postępowania administracyjnego oraz uchyleniu i zmianie decyzji. Chodzi tu więc o przewidziane ustawą środki zaskarżenia w postępowaniu egzekucyjnym. Niedopuszczalne jest jednak stosowanie do postanowień wydanych w postępowaniu egzekucyjnym przepisów kpa o stwierdzeniu nieważności decyzji (wyłączenie art.126 kpa).

7/03. Zawieszenie postępowania egzekucyjnego.

Zawieszenie postępowania egzekucyjnego - jest to instytucja zmierzająca do przezwyciężenia przejściowych, usuwalnych przeszkód w prowadzeniu postępowania egzekucyjnego. Zawieszenie umożliwia usunięcie przeszkód postępowania egzekucyjnego. Zawieszenie postępowania następuje z urzędu lub na wniosek.

1. zawieszenie postępowania egzekucyjnego z urzędu - następuje:

1. w razie wstrzymania wykonania obowiązku, odroczenia terminu wykonania obowiązku lub rozłożenia na raty spłaty należności pieniężnych;

2. w przypadku śmierci zobowiązanego, jeżeli obowiązek nie jest związany ściśle z osobą zmarłego (zawieszenie postępowania, gdy egzekucja dotyczy obowiązku niepieniężnego, może nastąpić na tej podstawie tylko wtedy, gdy nie zagraża to interesowi społecznemu);

3. gdy zobowiązany utracił zdolność do czynności prawnych i brak jest jego przedstawiciela ustawowego (gdy przedmiotem egzekucji jest zobowiązanie niepieniężne i nie zagraża to interesowi społecznemu);

4. w innych przypadkach przewidzianych prawem (np.: w razie śmierci lub utraty zdolności do czynności prawnych przez przedstawiciela ustawowego osoby zobowiązanej).

2. zawieszenie postępowania egzekucyjnego na wniosek - wierzyciel nie ma swobody zgłaszania żądania zawieszenia postępowania. Podstawą tego żądania muszą być uzasadnione okoliczności prawne rodzące konieczność wstrzymania toku czynności postępowania egzekucyjnego. Może to mieć miejsce, gdy np.: zostaje podjęte postępowanie weryfikacyjne co do decyzji administracyjnej.

Organ egzekucyjny zawiesza postępowanie w formie postanowienia. Na postanowienie o zawieszeniu lub o odmowie zawieszenia postępowania służy zażalenie. Czynności egzekucyjne dokonane w postępowaniu pozostają w mocy. W razie jednak, gdy jest to uzasadnione ważnym interesem zobowiązanego, a interes wierzyciela nie stoi

temu na przeszkodzie oraz osoby trzecie na skutek tych czynności nie nabyły praw, organ egzekucyjny może uchylić już dokonane czynności egzekucyjne. Po ustaniu przyczyn zawieszenia, organ egzekucyjny obowiązany jest podjąć postępowanie.

Wstrzymanie czynności egzekucyjnych - instytucja wstrzymująca czynności egzekucyjne lub odstępująca od nich do czasu stwierdzenia, czy nie ma podstaw do zawieszenia lub umorzenia postępowania egzekucyjnego.

Odstąpienia od czynności egzekucyjnych - instytucja odstąpienia od czynności egzekucyjnych, gdy zobowiązany okazał dowody stwierdzające wykonanie, umorzenie, wygaśnięcie, nieistnienie obowiązku lub też odroczenie terminu wykonania obowiązku lub też rozłożenie na raty spłat.

8/1. Czynności weryfikacyjne postępowania skargowego.

Wprawdzie samo postępowania skargowe jest jednoinstancyjne i nie ma w nim miejsca na środki zaskarżenia, ale załatwienie skargi lub wniosku, które budzi niezadowolenie, daje podstawę do wniesienia skargi. Nie będzie to ponowienie dawnej skargi lecz skarga powodująca wszczęcie nowego postępowania skargowego, w którym będzie się badać rozpoznanie i załatwienie poprzedniej skargi. Faktycznie jest wiec to środek weryfikacji załatwienia skargi, ale formalnie są to niezależne od siebie postępowania następujące kolejno po sobie. W przypadku wniosku z art. 246 par 1 kpa, wyraznie daje osobie niezadowolonej z załatwienia wniosku uprawnienie do wniesienia skargi. W przypadku postępowania skargowego takie dorozumiane uprawnienie wynika z ustawowego określenia skargi w art. 277 kpa.

Ażeby tych możliwości weryfikowania postępowania nie nadużywano, w art. 239 par 1 kpa ustanowiono ograniczenie w postaci badania wstępnego, czy ponowna skarga zawiera nowe okoliczności, jeżeli ich nie ma to można do skarżącego zawiadomienie o podtrzymaniu poprzednio zajętego stanowiska, powiadamiając o tym dla kontroli organ wyższego stopnia.

8/2. Wymagania formalne podania, skutki braku.

Wg. art.63§2 Podanie powinno zawierać, co najmniej:

1.) Oznaczenie wnioskodawcy - rozróżniamy w zależności od tego, kto jest wnioskodawcą. Jeżeli osoba fizyczna, wystarcza zazwyczaj imię i nazwisko, mogą być potrzebne dokładniejsze dane np. PESEL. Natomiast, jeżeli wnioskodawcą jest osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna, zwykle wystarcza nazwa, ale mogą być potrzebne inne dane tak jak REGON.

2.) Oznaczenie adresu - adresem w rozumieniu k.p.a. jest miejsce zamieszkania.

3.) Oznaczenie żądania, - czyli to, czego domagamy się od organu, może polegać np. na wniosku dokonania pewnej czynności procesowej ( przywróceniu terminu, ponownemu rozpatrzeniu sprawy.).

4.) Podpis.

5.) Elementy wymagane przez przepisy szczególne.

W postępowaniu adm. ogólnym i podatkowym obowiązuje zasada ograniczonego formalizmu, wynikająca z art. 12 par 1 (125 o.p), w którym stanowi się o najprostszych środkach zapewniających załatwienie sprawy i ujawnia się jej działanie również odnośnie do podania . W art. 63 par 2 jako elementy minimalne podania wymienia się „wskazanie osoby od której pochodzi, jej adres i żądanie” (tę sama treść zawiera art. 128 par 2 o.p). Przepisy szczególne mogą te wymagania zaostrzyć, np. przez obowiązek dołączenia dokumentów, skorzystanie z formularza zawierającego znacznie więcej danych (dot. też np. deklaracji podatkowych w formie elektronicznej). Podanie w formie pisma może być doręczone osobiście, przez pocztę, może być wniesione telegraficznie, dalekopisem, telefaksem, pocztą elektr. Na formularzu internetowym organu - tak samo jak w sprawach podatkowych. Podanie wnoszone drogą elektroniczną musi spełniać wymagania określone w przepisach wykonawczych kpa i op odnośnie zawartych w nich danych zapisanych w form. Elektronicznym oraz musi być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym (z ważnym certyfikatem bezpieczeństwa).

Uchybienia i braki podania można podzielić na usuwalne i nieusuwalne. Większość braków i uchybień formalnych można usuną gdy istnieje możliwość skomunikowania się z wnoszącym podanie (sprecyzowanie żądania, dołączenie dokumentów, złożenie wyjaśnień, do uiszczenia wymaganych opłat i opłacenia kosztów z góry postepowania). Jednocześnie z wezwaniem do usunięcia braków wyznacza się termin, w którym powinny być dokonane dodatkowe czynności. Jeżeli termin nie zostanie dotrzymany a wnoszący nie będzie zabiegał o jego przedłużenie, to podanie pozostawia się bez rozpoznania. Tak samo postępuje się w przypadku braków nieusuwalnych, a więc gdy nie w podaniu adresu osoby je wnoszącej i nie można tego adresu ustalić. W op. Art. 169 par 4 stanowi, że „Organ podatkowy wydaje postanowienie o pozostawieniu podania bez rozpoznania, na które przysługuje zażalenie”.

8/3. Legitymacja skargi do WSA.

Wg art. 50 ustawy o postęp. przed sądami administracyjnymi uprawnionymi do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, Prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym. Uprawnionym jest również inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do złożenia skargi.

Na podstawie kryterium rodzaju chronionego interesu można wyróżnić:

a. legitymację do złożenia skargi na podstawie ochrony interesu prawnego (indywidualnego) - każdy, kto ma w tym interes prawny, na podstawie ustaw samorządowych i odrębnych - województwo, powiat, gmina, szczególne rozwiązanie Rzecznik Praw Obywatelskich

b. legitymację do złożenia skargi na podstawie ochrony interesu publicznego - prokurator, organ nadzoru, organ nadzoru nad samorządem zawodowym

c. legitymację do złożenia skargi na podstawie ochrony interesu społecznego - organizacja społeczna, inicjator referendum lokalnego, redaktor naczelny

d. legitymację do złożenia skargi, której konstrukcja nie jest oparta na ochronie żadnego interesu - takie rozwiązanie przyjmuje ustawa o dostępie do informacji publicznej - sąd w takim przypadku nie może badać interesu wnoszącego skargę.

9/01. Geneza polskiego prawa o postępowaniu administr.

1. Historia postępowania administracyjnego w Polsce.

Wpływ na powstanie i kształtowanie się postępowania administracyjnego miały następujące zdarzenia:

- Rozwój prawa administracyjnego materialnego - wyodrębnienie prawa administracyjnego jako osobnej gałęzi prawa dokonało się na przełomie XVIII i XIX w. Przynajmniej już wtedy można było doszukać się jego elementów w obowiązującym prawie. Uległa również zmianie pozycja urzędnika aparatu państwowego, bo przestał on być jedynie przedstawicielem lub pełnomocnikiem panującego, a stał się osobą działającą na podstawie prawa, reprezentującą w różnym zakresie państwo. W dalszej tego konsekwencji zmienił się charakter decyzji administracyjnych, które przestały być aktami wiążącymi jednostronnie jak w okresie dawnego państwa policyjnego a zaczęły mieć charakter dwustronnie obowiązujący tj. obowiązujące organ prowadzący postępowanie i obywatela. Wykształciło się przekonanie, że od orzeczeń wydanych w I instancji potrzebny jest uregulowany prawnie środek odwoławczy, a nie jak do tej pory ewentualny rekurs hierarchiczny, który miał znaczenie doniesienia do władzy wyższej i prośby o zmianę decyzji (via gratiae). Środek odwoławczy zaczyna być postrzegany jako uprawnienie adresata jak również obowiązek organu. Powstaje przekonanie, że potrzebna jest procedura regulująca stosunki na linii adresat - urzędnik.

- Powstanie sądownictwa administracyjnego - Podstawy ukształtowania stałych form postępowania administracyjnego, które później utrwalały się w ustawodawstwie, stworzyła praktyka sądów administracyjnych badających zarówno legalność decyzji administracyjnych, jak i poprawność postępowania organów administracyjnych. Sądy zaczynają powstawać na początku XIX w. Dzieje się tak w związku z koniecznością przestrzegania trójpodziału władzy ( sądy mają kontrolować działania administracji publicznej).

Początki sądownictwa administracyjnego w Polsce przypadają na okres Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. Już w konstytucji Księstwa Warszawskiego z 1807 r. była zapowiedź powołania „ sądownictwa sporów administracyjnych”, którą w późniejszych aktach prawnych zrealizowano ściśle według francuskiego wzoru, który z wieloma zmianami i przerwami w działaniu przetrwał w Królestwie Polskim aż do 1867 r., kiedy to w toku likwidacji odrębności ustrojowych zniesiono Radę Stanu.

Pierwszym polskim sądem administracyjnym był Najwyższy Trybunał Administracyjny powstały na mocy ustawy z 3 sierpnia 1922 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym zapoczątkowując okres względnie jednolitego sądownictwa administracyjnego w Polsce. Był to sąd administracyjny jednoinstancyjny orzekający ostatecznie o legalności tych indywidualnych aktów administracyjnych, które były podejmowane przez organy administracji rządowej lub samorząd terytorialny w wykonaniu swych funkcji publicznoprawnych oraz które były ujęte w formę procesową orzeczeń lub zarządzeń. Sąd orzekał wyłącznie w składach sędziów zawodowych, chociaż początkowo ustawa wymagała, ażeby połowa sędziów NTA miała kwalifikacje sędziowskie.

- Przełom, który dokonał się po I Wojnie Światowej - nastąpiło przewartościowanie, aby procedura administracyjna była dostępna dla wszystkich obywateli, oraz aby była szybka i tania.

9/03. Zasady pokrywania koszów w postępowaniu administr.

koszty postępowania - powinny być uiszczone z góry, jeżeli są stałe lub nadają się do zryczałtowania, a przepisy odrębne wymagają ich uiszczenia przed wszczęciem postępowania. Na żądanie organu koszty mogą być w części uiszczone zaliczkowo.

1. Pełna kwota kosztów postępowania jest ustalana po zakończeniu postępowania w danej instancji i wraz z decyzja wydaje się postanowienie określające wysokość należności z tego tytułu, osoby zobowiązane, termin i formę opłacenia należności. Postanowienie to może być zaskarżone w drodze zażalenia, a ostateczne postanowienie w tej sprawie może być zaskarżone do NSA. W razie nie uiszczenia kosztów, mogą być one egzekwowane w trybie egzekucji administracyjnej. Art.267 dopuszcza zwolnienie strony od opłat lub kosztów postępowania, jeśli jest ona w sytuacji „niewątpliwej niemożności” ich opłacenia. Może to być z urzędu bez wniosku strony. Art.266 reguluje się sytuacje, gdy stronie zwrócono koszty osobistego stawienia się, a wezwanie nastąpiło wskutek błędu pracownika organu. Składniki kosztów nie są ujęte wyczerpująco w kpa i w op. Zgodnie z art.263 §1 do tych kosztów należą:

• koszty osobistego stawienia się świadków, biegłych, stron - obejmują koszty podróży, zwrotu utraconego zarobku dziennego, diety (strawnego), kosztów noclegu - są ustalane zgodnie z art.56 na podstawie dekretu z 26.10.1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym

• koszty oględzin

• koszty doręczenia stronom pism

• inne koszty bezpośrednio związane z rozstrzygnięciem sprawy - np. wynagrodzenie biegłego za wykonanie opinii, koszty ekspertyzy instytutu lub innej wyspecjalizowanej placówki, koszty eksperymentu dowodowego lub badań laboratoryjnych.

W przepisach przyjmuje się zasadę rozdziału kosztów między organ a stronę:

• organ - pokrywa ko0szty postępowania ponoszone w wykonaniu obowiązku ustawowego (np.: decyzje w sprawie świadczeń pomocy społecznej muszą być poprzedzone wywiadem rodzinnym, środowiskowym i wykonanie tej czynności będzie ustawowym obowiązkiem organu);

• strona - obarczają ją koszty powstałe z jej winy (np.: trzeba powtórzyć czynność, w których strona bezzasadnie nie wzięła udziału: na skutek czynności wykonanych na żądanie strony lub w jej interesie, np. strona żądała jeszcze jednego biegłego).

W postępowaniu podatkowym poza kosztami dodatkowymi poniesionymi w interesie strony, stronę obciążają koszty jej nieuczciwości (nieusprawiedliwione niestawiennictwo na wezwanie, zatajenie dowodów, zwłoka w ich ujawnieniu złożenie wyjaśnień lub zeznań niezgodnych z prawdą).

10/02. Zasada pisemności.

W art. 14. par. 1 mówi o obowiązku zachowania formy pisemnej przy załatwianiu spraw, a w par. 2 dopuszcza się w interesie strony, przy braku przeszkód prawnych - załatwienie sprawy ustnie ale z obowiązkiem utrwalenia na piśmie w uproszczonej formie. Obowiązywanie zasady pisemności zapewnia tworzenie w trakcie postępowania, akt sprawy, które dokumentują czynności org. Administracji, utrwalają ich treść i pozwalają na pełną realizację zasady czynnego udziału stron w postępowaniu w końcowym jego stadium, gdy przed wydaniem decyzji udostępnia się cały materiał sprawy i wszystkie zebrane w niej dowody. Zasada ta realizowana jest dwojako bo i gromadzi się dokumenty pisemne i sporządza się je w trakcie postępowania przez protokołowanie czynności lub ich adnotacje. Dokumenty elektroniczne również podlegają jej wymogom.

Od akt sprawy sporządzanych zgodnie z ta zasada zależy również prawidłowy przebieg postępowania odwoławczego jak i nadzór w toku instancji adm. Kontrola sądowa decyzji administracyjnej, jako rodzaj kontroli następczej jest wykonywana z wykorzystaniem akt sprawy dla oceny prawidłowości post. adm.

W postępowaniu podatkowym ujęta jest ona w art. 126 o.p. Jako zasada ogólna pisemności obowiązująca w toku całego postępowania, jest sformułowana jako dopuszczająca wyjątki z mocy przepisów szczególnych. Ze względu na przedmiot postępowania podatkowego, zasadnicze znaczenie maja dokumenty oraz protokołowane czynności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, ale są równie dokonywane w postępowaniu czynności w formie ustnej utrwalane w uproszczony sposób w adnotacjach (art. 172 i 177 o.p.) ustność czynności procesowych może więc pojawiac się tylko incydentalnie i z zachowaniem śladu w aktach sprawy. W szerszym zakresie niż w post. adm. Ogólnym, dopuszcza się korzystanie z dokumentów w formie elektronicznej oraz ze środków komunikacji elektronicznej.

10/03. Zawieszenie i umorzenie w psa.

Zawieszenie i umorzenie postępowania przed NSA.Zawieszenie następuje poprzez postanowienie z przyczyn określonych w art. 97 i 98 kpa. Umorzenie następuje, gdy skarżący cofnie skargę, sąd wyraża na to zgodę, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy byłoby bezprzedmiotowe lub orzeczenie sądu zbędne. Skarżący może otrzymać zwrot wpisu. Inną przyczyną umorzenia jest śmierć skarżącego. Następuje ono także, gdy ustawodawca wyłączy określoną kategorię spraw spod kontroli NSA. Sąd umarza postępowanie na posiedzeniu niejawnym lub na rozprawie.

Przesłanki obligatoryjne:

- brak reprezentacji strony w postępowaniu (art.97 par. 1 pkt. 1-3), śmierć strony, gdy post. powinno być prowadzone przez jej następców prawnych, śmierć jej przedstawiciela ustawowego, utrata przez stronę lub jej prz. Ustawowego zdolności do czynności prawnych.

- konieczność rozstrzygnięcia w trybie dla niej zwykłym kwestii wstępnej (prejudycjalnej, wpadkowej) (art. 97 par 1 pkt. 4). W pojęciu kwestii wstępnej mieści się rozpatrzenie kwestii wstępnej przez właściwy organ, bo w art. 100 par 2i 3 kpa ustanawia się równie tryb wyjątkowy jej rozstrzygnięcia.

Przesłanki fakultatywne zawieszenia postępowania :

Muszą wystąpić łącznie. Art. 98 par 1 kpa : organ adm. Może zawiesić postępowanie na wniosek tej strony, na której żądanie je wszczęto, gdy inne strony nie wnoszą sprzeciwu i gdy nie godzi to w interes społeczny.

W przypadku obligatoryjnego zawieszenia postępowania jego czynności są podejmowane po ustaniu przyczyny zawieszenia albo na wniosek stron albo z urzędu, a w przypadku zawieszenia fakultatywnego - tylko na żądanie strony albo stron (zasada dyspozycyjności).

Zawieszenie postępowania następuje postanowieniem, na które przysługuje zażalenie, ostateczne postanowienie może być zaskarżone do sądu administracyjnego.

Zawieszenie postępowania nie oznacza bezczynności org. adm. W sprawie a jedynie do ograniczenia jego działania do kontroli stanu sprawy, ponieważ od wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania, org. adm. ma następujące obowiązki:

- podjecie czynności zmierzających do usunięcia przeszkody, czyli złożenie wniosków do odpowiednich organów albo wezwanie strony do wniesienia takich wniosków

- podjęcie niezbędnych czynności w zawieszonym postępowaniu w celu zapobieżeniu niebezpieczeństwa dla życia czy zdrowia ludzkiego czy poważnej dla interesu społecznego

- zastosowanie wyjątkowego trybu wyjaśniania kwestii wstępnej, jeśli strona nie podejmuje starań o usunięcie przeszkody,

- wszczęcie z urzędu zawieszonego postępowania po ustaniu przyczyny jego zawieszenia, chyba że strona wcześniej sama wystąpi z takim wnioskiem

-respektowanie tego, że w okresie zawieszenia wstrzymany jest bieg terminów kodeksowych

Umorzenie postępowania (art.105) - gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania. Organ administracji publicznej może też umorzyć postępowanie jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym(fakultatywnie).

Instytucje umorzenia - mamy do czynienia z następującym instytucjami umorzenia:

1. obligatoryjne - art.105 §1 kpa- instytucja, która umożliwia zakończenie postępowania w sposób procesowy w sytuacji, gdy jego prowadzenie jest bezprzedmiotowe z uwagi na przeszkody o charakterze trwałym (tym się różni od zawieszenia, które jest o charakterze nietrwałym). Umorzenie następuje z urzędu. Bezprzedmiotowość postępowania - jest to sytuacja, gdy brak jest elementu przedmiotowego albo podmiotowego, lub gdy strona wycofa wniosek.

Postępowanie będzie bezprzedmiotowe (element przedmiotowy) wtedy, gdy:

• strona występuje o rozstrzygnięcie co do samego prawa (co do zasady), gdy przepis pozwala tylko na przyznanie konkretnie oznaczonego uprawnienia

• sprawa ma charakter cywilny

• nie istnieje w znaczeniu prawnym przedmiot rozstrzygnięcia

Postępowanie będzie bezprzedmiotowe (element podmiotowy) wtedy, gdy:

• postępowanie prowadzone przez organ uznany w rozstrzygnięciu sporu kompetencyjnego za niewłaściwy w sprawie,

• śmierć strony - w przypadku, gdy postępowanie się toczy w sprawie praw lub

obowiązków osobistych, które nie przechodzą na następców prawnych.

Postanowienie o umorzeniu postępowania następuje w formie decyzji.

2. fakultatywne - art.105 §2 kpa - wystarczy wniosek strony, a organ może ale nie musi umorzyć postępowanie. Nie jest potrzebna bezprzedmiotowość. Wniosek ten może być uwzględniony wtedy, gdy:

- nie sprzeciwiają się temu inne strony,

- gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.

Skutki prawne umorzenia - umorzenie postępowania na mocy art. 105§2 (fakultatywne) nie różni się w skutkach prawnych od umorzenia na mocy art.105§1 (obligatoryjnego), albowiem w obu przypadkach ma miejsce bezprzedmiotowość postępowania., z tym tylko zastrzeżeniem, że umorzenie obligatoryjne odnosi się do przypadków zobiektywizowanych, a umorzenie fakultatywne odnosi się do sytuacji, w której strona postępowania odstępuje od żądania rozstrzygnięcia decyzją o istocie sprawy, dotyczącej jej interesu prawnego lub obowiązku.

Postępowanie umarza się w formie decyzji.

11/02. Przesłanki uchylenia decyzji, postanowienia w trybie wznowienia postępowania

Postępowanie w sprawie wznowienia postępowania.

→ Jest to instytucja procesowa służąca uchyleniu z obrotu prawnego decyzji ostatecznych dotkniętych kwalifikowaną wadą proceduralną. Oznacza to, że nie jest wadliwa sama decyzja, ale postępowanie w ramach, którego została wydana decyzja dotknięta kwalifikowaną wadą prawną.

→ Przesłanki dopuszczalności wznowienia postępowania:

Pozytywne: (art.145§1 i art.145a)

1.) Decyzja jest ostateczna.

2.) Decyzja dotknięta jest jedną z następujących wadliwości:

10. Dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe,

11. Decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,

12. Decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27,

13. Strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,

14. Wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję,

15. Decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu,

16. Zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2),

17. Decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

18. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie, którego została wydana decyzja.

Negatywne:

3. Upływ określonego okresu czasu od chwili doręczenia decyzji lub jej ogłoszenia:

3. Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat,

4. Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 3-8 oraz w art. 145a, nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat.

4. Jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej.

Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. Gdy strona nie brała udziału w postępowaniu bez własnej winy bądź, gdy żądanie wznowienia postępowania ma nastąpić z powodu orzeczenia TK o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, wznowienie postępowania może nastąpić tylko na żądanie strony. Urzędu o.a.p. może wszcząć postępowanie: - z własnej inicjatywy, - na skutek wniosku organizacji społecznej, - w wyniku złożenia przez osobę trzecią skargi powszechnej, oraz - w skutek sprzeciwu wniesionego przez prokuratora.

Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracyjnego w terminie 1 miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania, a gdy strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu - 1 miesiąc od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji. Zaś w przypadku, gdy żądanie wznowienia postępowania oparte jest na orzeczeniu TK o niezgodności aktu normatywnego z aktami wyższego rzędu podanie o wznowienie wnosi się w terminie 1 miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia TK.

Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie; natomiast odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji, na którą służy odwołanie.

Organem właściwym w sprawach o wznowienie postępowania jest organ administracji, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji. Jeżeli jednak przyczyną wznowienia postępowania jest działalność organu, który wydał decyzję w ostatniej instancji, o wznowieniu postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia, który równocześnie wyznacza organ właściwy do przeprowadzenia postępowania po jego wznowieniu. Nie dotyczy to przypadku, gdy decyzję w ostatniej instancji wydał minister, a w sprawach należących do zadań JST - sko. W tym wypadku o wznowieniu postępowania rozstrzyga minister, a w sprawach należących do zadań JST - sko.

Postanowienie o wznowieniu postępowania stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ, postępowania, co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia o istocie sprawy. Po przeprowadzeniu tego postępowania organ, który je przeprowadził, wydaje decyzję, w której:

• Odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1 lub art. 145a,

• Uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1 lub art. 145a, i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.

• Wydaje decyzję stwierdzającą niezgodność zaskarżonej decyzji z prawem, w przypadku, gdy wystąpiła jedna z negatywnych przesłanek.

Organ administracji publicznej właściwy w sprawie wznowienia postępowania wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania. Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji służy stronie zażalenie, chyba, że postanowienie wydał minister lub samorządowe kolegium odwoławcze.

Stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu, art. 145 § 1 albo uchylenia takiej decyzji w wyniku wznowienia postępowania, służy roszczenie o odszkodowanie w zakresie i na zasadach określonych w przepisach Kodeksu cywilnego. Dochodzenie odszkodowania następuje w postępowaniu przed sądem powszechnym.

12/01. Przesłanki dopuszczalności ugody.

Ugoda (art.114-122) - nie stanowi zasadniczej formy załatwienia sprawy; może mieć dwojaką postać: ugody między organem a stroną - nie występuje w kpa i ugody między stronami postępowania zawieranej przed organem i zatwierdzona przez ten organ - regulowana w kpa. W ordynacji podatkowej - ugoda nie została wprowadzona.

1. przesłanki zawarcia przez strony ugody:

a.sprawa administracyjna załatwiana w formie decyzji administracyjnej musi być zawisła przed organem administracji publicznej - porozumienie co do treści ugody i jej zawarcia przed wszczęciem postępowania albo bez wszczęcie postępowania nie wywołują skutków prawnych; ugoda może być zawarta:

- wyłącznie w sprawie administracyjnej załatwianej w formie decyzji administracyjnej,

- ugoda musi być zawarta wyłącznie w czasie trwania postępowania administracyjnego,

1. w sprawie biorą udział co najmniej dwie strony, których interes prawny lub obowiązek jest tego rodzaju, że dopuszcza pomiędzy nimi pertraktacje i ustępstwa co do wyniku sprawy - za ugodowym załatwieniem sprawy przemawia charakter sprawy administracyjnej, który może być przedmiotem ugody, czyli są to sprawy, w których strony mają sporne interesy (prawa lub obowiązki). Ugoda dotyczy sytuacji materialnej stron, a zatem nie jest dopuszczalne zawarcie ugody pomiędzy stroną a podmiotem na prawach strony,

2. zawarcie ugody przyczyni się do uproszczenia lub przyśpieszenia postępowania - uproszczenie dotyczyć może jedynie czynności pertraktacji miedzy stronami co do wyważenia słusznego interesu w sprawie, co też podlega kontroli organy; przyśpieszenie - ugodowe załatwienie sprawy może się przyczynić do przyśpieszenia ostatecznego załatwienia sprawy administracyjnej,

3. ugodowemu załatwieniu sprawy nie sprzeciwia się przepis prawa - zawarcie ugody nie będzie obejściem szczególnych wymagań stawianych rozstrzygnięciu sprawy z racji obowiązku współdziałania organów administrujących,

4. ugoda nie jest wyłączona z mocy przepisów odrębnych - organ musi zawsze ustalić, czy przepis szczególny nie wyłącza dopuszczalności zawarcia ugody,

5. treść ugody nie narusza wymagań interesu społecznego lub słusznego interesu stron

13/1. Właściwość delegacyjna w post. adm. i podatkowym.

Właściwość delegacyjna.

Kpa dopuszcza możliwość przekazania rozpoznania i rozstrzygnięcia danej sprawy, czynności procesowej w określonej sprawie, będącej przedmiotem postępowania, jednemu organowi adm. publ. przez drugi organ. Taka możliwość jest przewidziana w przypadku wyłączenia organu adm. publ. W razie wyłączenia organu właściwy do załatwienia sprawy jest organ wyższego stopnia, który może jednak wyznaczyć podległy mu organ jako właściwy do rozpoznania i załatwienia sprawy.

- w postępowaniu podatkowym organ właściwy wyznaczy w razie wyłączenia urzędu skarbowego- właściwą izbę skarbową, a w razie wyłączenia izby - minister właściwy do spraw finansów publicznych wyznaczy urząd skarbowy.

- gdy wyłączeniu podlega wójt, burmistrz, prezydent, starosta, marszałek województwa, organ właściwy wyznaczy SKO

- gdy na skutek wyłączenia organu kolegialnego utracił on zdolność do podejmowania uchwał wówczas:

a. sprawę załatwia organ wyższego stopnia nad organem załatwiającym sprawę

b. sprawę załatwia organ wyższego stopnia nad organem, w którym osoba wymieniona w przepisie zajmuje stanowisko kierownicze.

Organ wyższego stopnia może do załatwienia sprawy wyznaczyć inny podległy sobie organ. W razie, gdy osobą z podpunktu b jest minister albo prezes SKO - organ właściwy do załatwienia sprawy wyznacza Prezes Rady Ministrów.

Organ adm. publ., jeżeli chodzi o czynności, które nie muszą być dokonane osobiście przed tym organem może się zwrócić do organu adm. rządowej lub samorządu terytorialnego o odebranie wyjaśnień lub zeznań albo dokonanie innej czynności.

W toku postępowania odwoławczego organ rozpatrujący odwołanie może przekazać organowi I instancji czynności procesowe polegające na przeprowadzeniu uzupełniającego postępowania dowodowego w sprawie.

13/2. Decyzja nieistniejaca.

Decyzje nie istniejące - nie korzystają z domniemania prawidłowości i nie wchodzą do obrotu prawnego. Stwierdzenie ich nieistnienia może nastąpić bez zachowania szczególnych wymagań co do trybu postępowania i formy oraz w każdym czasie, czynność prawna nie istniejąca jest zdarzeniem faktycznym, obiektywnie istniejącym, stwarzającym pozory czynności prawnych. Można wyróżnić 2 sytuacje:

1. nieistnienie postępowania administracyjnego - decyzje wydane w nie istniejącym postępowaniu zawsze będą decyzjami nie istniejącymi. Z istoty postępowania administracyjnego wynika, że może się ono toczyć, gdy występują w nim co najmniej dwa podmioty (organ administrujący i strona). Brak jednego z tych podmiotów powoduje nieistnienie postępowania.

2. decyzje nie istniejące, wydane w postępowaniu administracyjnym - decyzje nie zawierające wymaganych przepisami cech zewnętrznych: decyzje nie doręczone (nie ogłoszone) stronie, decyzja nie spełniająca wymagań co do struktury (np.: brak oznaczenia organu, strony, rozstrzygnięcia sprawy, podpisów osób powołanych do wydania decyzji )

15/1. Właściwość organów w pa i op (pojecie, rodzaje, sposób ustalenia, skutki naruszenia ) .

Kompetencja ogólna w postępowaniu podatkowym

Została przyznana:

- naczelnikowi urzędu skarbowego i naczelnikowi urzędu celnego

- wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta), staroście, marszałkowi województwa

- dyrektorowi izby skarbowej, izby celnej (jeżeli są organami I instancji)

- ministrowi wł. d/s. finansów publicznych w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, wznowienia postępowania, zmiany lub uchylenia decyzji lub stwierdzenia jej wygaśnięcia z urzędu.

Kompetencję ogólną do wykonywania orzeczenia administracyjnego w sprawach indywidualnych mają zarówno organy monokratyczne (np. wojewoda, starosta) jak i organy kolegialne (np. zarząd powiatu, samorządowe kolegia odwoławcze, okręgowe rady adwokackie).

• Kompetencja szczególna organów

Kompetencję szczególną wyznaczają dwie instytucje: właściwość oraz wyłączenie ze sprawy.

Właściwość to zdolność prawna organu do rozpoznawania i rozstrzygania określonego rodzaju spraw w postępowaniu administracyjnym.

Wyróżniamy właściwość ustawową (wynika wprost z przepisu ustawy) oraz delegacyjną (wynika z przekazania danej sprawy lub czynności procesowej jednemu organowi administracji publicznej przez drugi organ)

Zarówno kpa i op dzielą właściwość ustawową na:

- rzeczową,

- miejscową.

- instancyjną (na podst. przepisów o weryfikacji decyzji)

Właściwość rzeczowa

Rodzaj spraw, jakie rozstrzyga dany organ administracyjny. Np. urząd skarbowy to sprawy podatkowe. Właściwość rzeczowa nie jest uregulowana w KPA

KPA odsyła do przepisów prawa ustrojowego i materialnego. Należą tutaj m.in. prawo budowlane, prawo wodne, prawo o zgromadzeniach, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawa o autostradach płatnych, ustawa o zbiórkach publicznych, ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym, ustawa o administracji rządowej w województwie, ustawa o inspekcji ochrony środowiska, ustawy samorządowe.

Właściwość miejscowa

To terytorialny zasięg działania danego organu. Właściwość miejscową ustala się wg miejsca zamieszkania, siedziby lub miejsca pobytu. Odnosi się to zarówno do osób fizycznych, jak i do prawnych oraz do jednostek organizacyjnych, które nie posiadają osobowości prawnej.

Właściwość miejscową ustala się wg dwóch zasad:

1. W sprawach dot. nieruchomości i zakładu pracy

* według miejsca położenia tej nieruchomości

Jeżeli nieruchomość znajduje się na terenie dwóch lub więcej organów, organem właściwym będzie ten, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości.

* w sprawie zakładu pracy według miejsca, gdzie on był, jest albo będzie prowadzony.

2. W pozostałych sprawach

* właściwość miejscową ustala się według miejsca zamieszkania (siedziby)

* w razie braku, według miejsca pobytu strony / jednej ze stron

* w razie braku, według ostatniego miejsca zamieszkania lub pobytu (siedziby) w kraju.

Gdy nie można ustalić właściwości według powyższych przesłanek:

Właściwość ustala się według miejsca zdarzenia dającego podstawę do wszczęcia postępowania. Gdy również takiego miejsca nie można ustalić - właściwy będzie organ, który jest właściwy dla obszaru dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy.

W postępowaniu podatkowym:

Jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca zamieszkania albo siedziby: podatnika, płatnika, inkasenta.

Jeżeli w trakcie roku podatkowego (lub in. okr. Rozliczeniowego) zajdą okoliczności powodujące zmianę właściwości miejscowej organu podatkowego, właściwym pozostaje ten organ, który był właściwy w pierwszym dniu okresu rozliczeniowego.

Organy właściwe w dniu wszczęcia postępowania podatkowego lub kontroli pozostają właściwe w sprawie, chociażby zaszły okoliczności powodujące zmianę właściwości miejscowej.

Właściwość instancyjna

Jest to zdolność prawna organu administracji publicznej do przeprowadzenia weryfikacji decyzji w drodze postępowania administracyjnego.

Zasady określania właściwości instancyjnej zawiera kpa, jednakże z zastrzeżeniem, że pierwszeństwo mają przepisy szczególne odrębnych ustaw.

Właściwość instancyjna jest przyznana organom wyższego stopnia. Są nimi w rozumieniu kpa:

- samorządowe kolegia odwoławcze - w stosunku do organów samorządu terytorialnego

- właściwi w sprawie ministrowie - w stosunku do wojewodów

- organy nadrzędne lub właściwi ministrowie - dla innych organów adm. publ.

a w razie ich braku - organy państwowe spr. nadzór nad ich działalnością

- organy nadrzędne lub państwowe organy nadzoru - w stosunku do organizacji społecznych

- organy odwoławcze dla organów podatkowych (np. dla Izby skarbowej - Minister Finansów).

W postępowaniu podatkowym:

- w stosunku do naczelnika u.s. - dyrektor izby skarbowej

- w stosunku do naczelnika u. celnego - dyrektor izby celnej

- w stosunku do wójta, starosty, marszałka woj. - samorządowe kolegia odwoławcze

Organy administracji publicznej obowiązane są z urzędu przestrzegać swojej właściwości. Expressis verbis wprowadza ten obowiązek art. 18 k.p.a. i art. 15 o.p. odnośnie do właściwości miejscowej i rzeczowej, ale rozciągać go należy również na właściwość instancyjną.

Właściwość delegacyjna

To zdolność prawna jednego organu administracyjnego do przekazania drugiemu organowi danej sprawy lub czynności procesowej w określonej sprawie będącej przedmiotem postępowania administracyjnego, do rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Właściwość delegacyjna jest przewidziana w przypadku wyłączenia organu administracyjnego, i w tym przypadku właściwym do załatwienia sprawy jest organ wyższego stopnia, który również może wyznaczyć podległy sobie organ do rozpoznania i załatwienia sprawy.

15/03. Wierzyciel w postępowaniu egzekucyjnym.

Wierzyciel w postępowaniu egzekucyjnym.Wierzycielem jest ten kto żąda wykonania obowiązków podlegających egzekucji. Rola wierzyciela w postępowaniu administracyjnym jest inna jak w postępowaniu sądowym, ze względu na brak możliwości rozporządzania procesem. Wierzyciel ma obowiązek podjęcia czynności zmierzających do podjęcia środków egzekucyjnych. Wierzyciel może być organem egzekucyjnym lub nim nie jest. W drugim przypadku wierzyciel zobowiązany jest do wystawienia tytułu wykonawczego,

wysłania upomnienia zobowiązanemu, zwrócenie się do organu egzekucyjnego z wnioskiem o wszczęcie postępowania, zawieszenie lub umorzenie, wypowiadanie się w sprawie zgłoszonych zarzutów oraz wnoszenie zażaleń na czynności organu egzekucyjnego. W pierwszym przypadku niektóre czynności stają się bezprzedmiotowe.

16/01. Koncepcja legitymacji strony w doktrynie i kpa.

Strona- wg art. 28 Kpa to każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo, kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.Organ administracji nie może prowadzić postępowania bez strony, czyli bez indywidualnie określonego podmiotu. Strona jest adresatem decyzji administracyjnej.

Koncepcje legitymacji procesowej strony postępowania, tj., kto i kiedy może stać się stroną postępowania?:

Koncepcja subiektywna - oparta jest na prawie procesowym, polega na przyjęciu założenia, że każdy ma prawo do złożenia podania do organu i wraz z tym momentem staje się stroną postępowania. Organ wszczyna postępowanie, a w trakcie jego trwania sprawdza, czy ta strona miała interes prawny, czy może być stroną? Jeżeli nie ma interesu prawnego, organ umarza postępowanie.

Koncepcja obiektywna - oparta jest na prawie materialnym. Zgodnie z teorią organ przed wszczęciem postępowania sprawdza czy dana osoba ma interes prawny. Jeżeli osoba posiada interes prawny, to organ wszczyna postępowanie, a jeżeli nie ma interesu prawnego to postępowanie w ogóle nie zostaje wszczęte. Przedstawicielem tej koncepcji był Zimmerman.

Koncepcja mieszana (wg Barbary Adamiak)- koncepcja ta obejmuje: I część- wszczęcie postępowania z urzędu (obiektywna)II część- wszczęcie postępowania na wniosek (subiektywna);I część- sprawdzenie, kto ma interes prawny?II część- każdy ma prawo do procesu.

16/03. Granice postępowania rozpoznawczego w postępowaniu odwoławczym.

. Postępowanie rozpoznawcze przed WSA.

Jest podstawowym stadium postępowania sądowo-administracyjnego, sąd rozpoznaje sprawę sądowo-administracyjną, granice postępowania wyznacza zakres działania lub bezczynności organu administracji publicznej, sąd bada zgodność decyzji z prawem.

Wg art. 134 §1 ustawy - sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, co oznacza, że może wydać orzeczenie innej treści niż to, o które wnosi skarżący

Sąd rozpoznaje na podstawie akt sprawy, a wyjątek, gdy organ nie przesłał akt, wtedy na żądanie skarżącego rozpoznaje sprawę na podstawie nadesłanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny nie budzi wątpliwości.

Sąd rozpoznaje na podstawie stanu faktycznego istniejącego w dniu podjęcia zaskarżonego działania lub bezczynności, nie uwzględnia okoliczności faktycznych, które powstały po podjęciu działania.

Podstawową formą postępowania rozpoznawczego jest rozprawa, posiedzenia są jawne.

Postępowanie rozpoznawcze jest przeprowadzone w trybie zwykłym (na rozprawie), ale też może być w trybie uproszczonym, na posiedzeniu niejawnym, forma ta jest nie obligatoryjna, które jest dopuszczalne, jeżeli:

a. decyzja lub postanowienie są dotknięte wadą nieważności albo wydane zostały z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania

b. strona zgłosi wniosek o skierowanie sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym, a żadna z pozostałych stron w terminie 14 dni od zawiadomienia o złożeniu wniosku nie zażąda przeprowadzenia rozprawy

c. organ nie przekazał sądowi skargi mimo wymierzenia grzywny, gdy skarżący złożył żądanie rozpoznania sprawy na podstawie nadesłanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny nie budzi wątpliwości.

Postępowanie rozpoznawcze - przedmiotem postępowania rozpoznawczego jest ponowne rozpatrzenie sprawy indywidualnej rozstrzygniętej decyzją organów I instancji. Organ dokonuje oceny materiału dowodowego zebranego w postępowaniu przed I instancją. Wynik tej oceny może być dwojaki: organ odwoławczy może stwierdzić, że w istocie brak było rozpoznania sprawy w I instancji - organ odwoławczy kasuje decyzję I instancji i przekazuje sprawę organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia. organ odwoławczy stwierdza, że postępowanie rozpoznawcze w I instancji wymaga uzupełnienia - w takim przypadku odwoławczy z urzędu lub na wniosek strony jest obowiązany przeprowadzić uzupełniające postępowanie dowodowe. Uzupełniające postępowanie dowodowe organ odwoławczy przeprowadza sam albo może zlecić jego przeprowadzenie organowi, który wydał decyzję zaskarżoną.

1. Postępowanie rozpoznawcze

Jego przedmiotem jest ponowne rozpatrzenie sprawy indywidualnej rozstrzygniętej decyzją organu I instancji. Granice postępowania rozpoznawczego są wyznaczone przez zasady ogólne kpa, a w szczególności przez zasadę dwuinstancyjności, zasadę prawdy obiektywnej, zasadę praworządności.

W postępowaniu rozpoznawczym organ dokonuje oceny materiału dowodowego zebranego w postępowaniu przed I instancją.

Organ może tutaj stwierdzić, że:

- Brak było rozpoznania sprawy w I instancji;

- Postępowanie w I instancji wymaga uzupełnienia, ponieważ nie zostały ustalone wszystkie istotne dla sprawy okoliczności faktyczne. Organ odwoławczy przeprowadza na wniosek lub z urzędu uzupełniające postępowanie dowodowe. Może je przeprowadzić sam lub zlecić je organowi, który wydał zaskarżoną decyzję.

c) Podjęcie decyzji

Rozstrzygnięcie organu odwoławczego może być następujące

• Utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję. Decyzja o utrzymaniu w mocy decyzji organu pierwszej instancji powinna być wydana wówczas, gdy rozstrzygnięcie organu odwoławczego pokrywa się z rozstrzygnięciem organu I instancji.

• Rozstrzygnięcie merytoryczne organu odwoławczego jest niezgodnie z rozstrzygnięciem organu I instancji. Organ odwoławczy uchyla zaskarżoną decyzję w całości lub części i w tym zakresie orzeka, co do istoty sprawy (decyzja merytoryczno - reformacyjna). Podstawą wydania takiej decyzji może być każdy rodzaj wadliwości. Może to być naruszenie przepisów prawa materialnego czy przepisów postępowania, ale także błędna ocena faktów

Organ odwoławczy może także uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji (decyzja kasacyjna).Rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części.

17/01. Pojecie i klasyfikacja dowodów.

Dowód - to wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem - zasada prawdy obiektywnej. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny. Dowodem może być także oświadczenie złożone przez stronę w sytuacji, gdy przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia właściwego organu administracji. Dowodu nie wymagają fakty powszechnie znane i fakty znane organowi z urzędu.

Materiał dowodowy - ogół dowodów, których zebranie jest konieczne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy (ustalenie faktów i ich wszechstronne naświetlenie). Organ administracji zobowiązany jest w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy.

Dokonanie ustaleń stanu faktycznego opiera się zgromadzonym materiale dowodowym oraz na domniemaniach:

Domniemanie faktyczne - wynika z doświadczenia życiowego. Związek między faktem danym w doświadczeniu a poszukiwanym ustala się swobodnie na podstawie doświadczenia.

Domniemanie prawne - wynika z przepisu prawa (przyjęcie faktu poszukiwanego na podstawie innego faktu). Można je podzielić na proste, dopuszczające przeciwdowód, domniemania niezbite, (które nie dają się obalić przeciwdowodem, bo jest on zakazany).

Kpa dopuszcza ustalenie okoliczności faktycznych bez prowadzenia postępowania dowodowego, gdy przepisy szczególne przewidują zastosowanie uprawdopodobnienia.

To środek zastępczy dowodu w znaczeniu ścisłym. Nie daje pewności, lecz wiarygodność twierdzenia o jakimś fakcie. Przepisy prawne ograniczają możliwość stosowania uprawdopodobnienia tylko odnośnie do faktów, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii wpadkowej, a nie rozstrzygnięcia istoty sprawy. Dopuszczalne jest uprawdopodobnienie istnienia okoliczności faktycznych wskazujących na wątpliwości, co do bezstronności pracownika, na brak winy osoby, która uchybiła terminowi. Podobne rozwiązanie przyjmuje op.

1. Klasyfikacja środków dowodowych.

Ze względu na kryterium zetknięcia się organu orzekającego z faktem będącym przedmiotem dowodu:

• Bezpośrednie - organ orzekający może bezpośrednio spostrzegać i stwierdzać prawdziwość określonego faktu (oględziny);

• Pośrednie - organ stwierdza pośrednio istnienie określonego faktu na podstawie spostrzegania innego faktu (zeznania świadków).

Ze względu na kryterium rodzaju źródła informacji:

• Rzeczowe - źródłem informacji są cechy danej rzeczy lub zachowane na niej ślady zdarzeń, a organ zaznajamia się z nimi przez oględziny.

• Osobowe - źródłami informacji są osoby (zeznania świadków).

• Mieszane (tj. osobowo-rzeczowe: dokumenty i opinie biegłych)

Ze względu na kryterium dopuszczalności przeprowadzenia danego środka dowodowego:

• Podstawowe - przeprowadzenie nie ma określonych przesłanek (dokumenty, zeznania świadków).

• Posiłkowe - ich dopuszczalność jest możliwa po spełnieniu określonych przesłanek (przesłuchanie stron).

Ze względu na kryterium regulacji prawnej środków dowodowych:

• Uregulowane w kpa - dokumenty, zeznania świadków, oględziny, przesłuchanie stron, opinie biegłych.

• Nieuregulowane w kpa - nowe środki dowodowe powstające w wyniku rozwoju nauki i techniki.

1. System środków dowodowych

1. Dowód z dokumentów

Dokument - akt pisemny, stanowiący wyrażenie określonych myśli lub wiadomości

Kpa wprowadza pojęcie dokumentu urzędowego - to dokumenty, które mają zwiększoną moc dowodową, w zakresie tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone, jeżeli zostaną spełnione 2 przesłanki: sporządzone zostaną w określonej formie i sporządziły je powołane do tego organy państwowe lub jednostki organizacyjne.

Dokumenty urzędowe korzystają z 2 rodzajów domniemań:

• Domniemanie prawdziwości - dokument pochodzi od organu, który go wystawił

• Domniemanie zgodności z prawdą oświadczenia organu, od którego pochodzi dokument.

Kpa i op. przyjęły domniemanie zgodności z prawdą, tego co zostało w dokumencie stwierdzone, przez organ, od którego dokument pochodzi. Domniemanie to może być obalone przez przeprowadzenie dowodu przeciwko treści dokumentu. W przypadku obalenia domniemania zgodności z prawdą lub domniemania prawdziwości dokumentu urzędowego, nie może on być traktowany jako dowód w sprawie.

Dowód jest prawdziwy, jeżeli spełnia 3 warunki:

• Został wystawiony przez kompetentny organ;

• Treść dokumentu odpowiada rzeczywistości;

• Dokument posiada nie zmienioną treść, taką, jaką nadał mu wystawca.

Kpa nie reguluje mocy dowodowej urzędowych dokumentów zagranicznych oraz dokumentów prywatnych. Dlatego też oba rodzaje dokumentów podlegają w pełni swobodnej ocenie dowodów dokonywanej przez organ orzekający, o ile przepisy szczególne lub umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.

Podobne rozwiązanie zawiera ordynacja podatkowa, gdzie podstawowym środkiem dowodowym są księgi podatkowe. Księgi są dokumentami o charakterze prywatnym i w postępowaniu podatkowym stanowią dowód tego, co zostało w nich stwierdzone, tj. mają taką samą moc dowodową jak dokumenty urzędowe. Przez księgi podatkowe rozumieć można księgi rachunkowe, podatkową księgę przychodów i rozchodów, ewidencję oraz rejestry, do prowadzenia, których zobowiązani są podatnicy, płatnicy lub inkasenci.

Moc dowodowa ksiąg podatkowych jest uzależniona od spełnienia 2 warunków:

Księga podatkowa jest rzetelna (tj. prowadzone w niej zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty) oraz jest prowadzona w sposób niewadliwy (tj. prowadzona zgodnie z zasadami wynikającymi z odrębnych przepisów).

Jeżeli księga podatkowa jest prowadzona wadliwie, to zachowuje moc dowodową, o ile wady nie mają istotnego znaczenia dla sprawy. W przypadku, gdy księga podatkowa jest prowadzona nierzetelnie lub w sposób wadliwy, to organ podatkowy w protokole badania księgi określa, za jaki okres i w jakiej części nie uznaje ksiąg za dowód, tego, co wynika z zawartych w niej zapisów. Odpis takiego protokołu organ podatkowy dostarcza stronie, która może w terminie 14 dni wnieść swoje zastrzeżenia lub uwagi do protokołu.

2. Zeznania świadków

Świadek - osoba fizyczna, która w postępowaniu ma wiadomości o określonych faktach, mających znaczenie dla ustalenia stanu faktycznego w danej sprawie administracyjnej. W tym celu składa ona zeznania.

Pozycja świadka jest ograniczona przepisami, co wynika z 2 przesłanek:

• Przesłanki faktyczne: świadkami nie mogą być osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swoich spostrzeżeń. Ocena tej zdolności należy do organu, przyjmującego zeznania świadka.

• Przesłanki prawne: świadkami nie mogą być osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy państwowej i służbowej, co do okoliczności objętych tajemnicą, o ile nie zostały zwolnione od zachowania tej tajemnicy; duchowni, co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.

Świadkiem nie może być strona. Osoba fizyczna, która nie ma ograniczeń posiada prawny obowiązek występowania w charakterze świadka, bowiem nikt nie ma prawa odmówić występowania w charakterze świadka. Świadek może jedynie odmówić składania zeznań lub odpowiadać na pytania.

Prawo odmowy do składania zeznań - przysługuje małżonkowi strony, wstępnym, zstępnym, rodzeństwu strony oraz jej powinowatym I stopnia, jak również osobom pozostającym ze strona w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli. Prawo to trwa po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.

Prawo odmowy odpowiedzi na pytania - przysługuje świadkowi, gdy odpowiedź mogłaby narazić jego lub jego bliskich na odpowiedzialność karną, hańbę lub bezpośrednią szkodę majątkową, albo też naruszenie chronionej ustawowo tajemnicy zawodowej.

O tym czy danej osobie przysługuje prawo do odmowy zeznań lub odmowy na pytania decyduje organ, który odbierając zeznania od świadka powinien wcześniej uprzedzić go o prawie do odmowy składania zeznań lub odpowiedzi na pytania, a także o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań.

Forma zeznań świadka może być pisemna lub ustna, przy czym przy ustnej formie powinien być sporządzony protokół z przesłuchania świadka.

3. Opinie biegłych

Biegły - (rzeczoznawca, ekspert) osoba fizyczna powołana do udziału w postępowaniu dotyczącym innego podmiotu w celu wydania opinii w danej sprawie ze względu na posiadaną wiedzę fachową w tej dziedzinie.

Przesłanki zdolności do występowania w postępowaniu w charakterze biegłego:

• Przesłanki pozytywne - posiadanie wiadomości specjalnych.

• Przesłanki negatywne - utrata zdolności na skutek ich wystąpienia:

1. Istnieje określony związek biegłego z daną sprawą będący podstawą wyłączenia biegłego. Biegły podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie, w której:

1. Jest stroną lub jest ze stroną w stosunku prawnym powodującym wpływ wyniku sprawy na jego prawa i obowiązki;

2. Stroną jest jego współmałżonek, krewny lub powinowaty do II stopnia;

3. Stroną jest osoba związana z nim z tytułu przysposobienia pozostająca pod jego opieka lub kuratelą;

4. Już był świadkiem, biegłym, przedstawicielem strony lub osób z nim spokrewnionych;

5. Uczestniczył w wydaniu decyzji organu niższej instancji, która została zaskarżona;

6. Jego udział był powodem wdrożenia przeciw niemu dochodzenia służbowego, postępowania dyscyplinarnego lub karnego;

7. Stroną jest jego przełożony służbowy.

8. Po zaistnieniu innych okoliczności, wywołujących wątpliwości co do bezstronności, zgodnie z art. 24 kpa

1. Występują okoliczności powodujące utratę zdolności do wystąpienia w charakterze świadka, tj. biegłym nie może być osoba, która jest niezdolna do spostrzegania lub komunikowania swoich spostrzeżeń oraz osoba zobowiązana do zachowania tajemnicy państwowej i służbowej, (o ile nie jest zwolniona z tego obowiązku) i duchowni.

Biegły nie może odmówić wydania opinii, zaś wykonanie tego obowiązku jest zagwarantowane sankcją. Od wydania opinii biegły może być zwolniony przez organ administracyjny, tylko w przypadku zaistnienia przyczyn, które uprawniają świadków do odmowy zeznań lub odpowiedzi na pytania.

1. Oględziny

Jest to bezpośrednie zbadanie jakiegoś przedmiotu przez organ orzekający w celu dokonania spostrzeżeń za pomocą określonego zmysłu (np. wzroku, słuchu), co do właściwości tego przedmiotu. Przedmiotem oględzin może być wszystko, co oddziałuje na zmysły ludzkie, łącznie z samym człowiekiem.

Jest to środek dowodowy bezpośredni, tj. taki, który pozwala na bezpośrednie zetknięcie się organu orzekającego ze stanem faktycznym w danej sprawie. Oględziny wysuwane są na I miejsce spośród środków dowodowych zabezpieczających zrealizowanie zasady prawdy obiektywnej. Organ orzekający ma swobodę oceny potrzeby przeprowadzenia oględzin.

Eksperyment dowodowy - szczególna forma oględzin, która polega na tym, że dokonuje się oględzin nie naturalnego stanu faktycznego, lecz stworzoną sztucznie sytuację, która może przekonać lub nie organ orzekający o słuszności założenia dowodowego.

Oględziny muszą być przeprowadzone przed organem orzekającym w jego siedzibie lub poza jego siedzibą. Przedstawienie przedmiotu oględzin na wezwanie organu jest obowiązkiem ciążącym na stronie i na osobie trzeciej. Realizacja tego obowiązku jest zabezpieczona sankcją tylko w op.

5. Przesłuchanie stron a oświadczenie stron

Przesłuchanie - jest to środek dowodowy posiłkowy, dopuszczalny w postępowaniu w ostateczności, gdy spełnione zostały łącznie dwie przesłanki:

• Wyczerpanie innych środków dowodowych lub ich brak. Przesłuchanie jest tutaj dopuszczalne tylko w wypadku, gdy organ orzekający nie ma możliwości ustalenia stanu faktycznego za pomocą innych środków dowodowych.

• Istnieją fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Przesłuchanie jest tutaj dopuszczalne, jeżeli organ orzekający nie ma możliwości wyjaśnienia istotnych dla sprawy okoliczności, bez których nie można ustalić stanu faktycznego sprawy zgodnego z rzeczywistością.

Ocena potrzeby przeprowadzenia przesłuchania pozostawiona jest organowi. Przy czym jest ona ograniczona zasadą prawdy obiektywnej.

W op. organ może wykorzystać ten środek dowodowy, jeżeli strona wyrazi zgodę w sposób niebudzący wątpliwości i w formie pisemnej. W przypadku, gdy strona nie ma zdolności do czynności prawnych, organ może przesłuchać jej przedstawiciela, a gdy stroną w postępowaniu jest jednostka organizacyjna organ może przesłuchać jej przedstawiciela ustawowego lub statutowego.

Do przesłuchania stosuje się przepisy o świadkach (z wyjątkiem przepisów o środkach przymusu). Strona jest obowiązana stawić się na wezwanie organu orzekającego, przy czym op. Stwierdza, że organ może nałożyć na stronę karę porządkową., nawet gdy odmowa strony jest bezzasadna. Forma przesłuchania może być pisemna lub ustna w formie protokołu.

Należy odróżnić wyjaśnienia od przesłuchania. Nie jest ono środkiem dowodowym. Dotyczy jedynie przedstawienia przez stronę stanu faktycznego sprawy wymagającego udowodnienia.

Oświadczenie - jest podstawom środkiem dowodowym. Strona składa oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania. Przed odebraniem oświadczenia organ uprzedza stronę o odpowiedzialności za fałszywe zeznania. Jest to przesłanka do pociągnięcia do odpowiedzialności karnej.

Przesłanki oświadczenia, które muszą wystąpić łącznie:

• Przepis prawa nie wymaga potwierdzenia w drodze zaświadczenia;

• Strona chce złożyć oświadczenie, przez złożenie wniosku.

Jeżeli oświadczenie nie budzi w ocenie organu wątpliwości, co do zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, to te okoliczności faktyczne lub prawne nie wymagają dowodu

6. Środki dowodowe nienazwane

Są dopuszczalne, jeśli mogą się przyczynić do wykrycia prawdy obiektywnej, a nie są sprzeczne z prawem.:

- opinie instytutu naukowo-badawczego

- wyspecjalizowane jednostki organizacyjne

- film, zdjęcie, rysunek, taśma dźwiękowa, plan, billing telefoniczny itp.

ŚRODKI DOWODOWE W ORDYNACJI PODATKOWEJ:

Dowodami w postępowaniu podatkowym są:

- deklaracje, które zgodnie z przepisami prawa podatkowego zostały złożone przez stronę, np. coroczne zeznania podatkowe

- informacje podatkowe, pochodzące ze źródeł określonych w art. 82 i 84 o.p.

- informacje dotyczące strony postępowania, także informacja sporządzona przez bank na pisemne żądanie naczelnika urzędu skarbowego. Sporządzenie takiej opinii jest obowiązkiem banku, co ściśle jest określone w art. 182 § 1 op.:

- Posiadanych rachunków bankowych lub rachunków oszczędnościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków,

- Posiadanych rachunków pieniężnych lub rachunków papierów wartościowych, liczby, obrotów i stanów,

- Zawartych umów kredytowych lub umów pożyczek pieniężnych, a także umów depozytowych,

- Nabytych za pośrednictwem banków akcji Skarbu Państwa lub obligacji Skarbu Państwa, a także obrotu tymi papierami wartościowymi,

- Obrotu wydawanymi przez banki certyfikatami depozytowymi lub innymi papierami wartościowymi.

Organ podatkowy jest obowiązany zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy (art. 187 § 1 op). Może w każdym stadium postępowania zmienić, uzupełnić lub uchylić swoje postanowienie dotyczące przeprowadzenia dowodu, (art. 187 § 2 op.).

Ordynacja podatkowa nie wymaga dowodu w stosunku do faktów powszechnie znanych oraz faktów znanych z urzędu (art. 187 § 3 op.).

W postępowaniu podatkowym strona może żądać przeprowadzenia dowodu, a organ podatkowy uwzględni to, jeżeli przedmiotem dowodu są okoliczności mające znaczenie dla sprawy, chyba, że okoliczności te stwierdzone są wystarczająco innym dowodem.

Zgodnie z art. 189 § 1 op. organ podatkowy może wyznaczyć stronie termin do przedstawienia dowodu będącego w jej posiadaniu. Termin ten nie może być krótszy niż 3 dni i powinien uwzględniać charakter dowodu oraz stan postępowania.

Stwierdzenie przez organ podatkowy czy dana okoliczność została udowodniona powinno nastąpić na podstawie zebranego materiału dowodowego, (art. 191 op.) Konieczne jest jednak wypowiedzenie się strony, co do przeprowadzonych dowodów.

20/1. Skarga na bezczynność organu administracyjnego.

Bezczynność organu administracyjnego.

Organy administracji publicznej mają obowiązek załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. Sprawy niewymagające przeprowadzania postępowania wyjaśniającego tj. te, które można rozstrzygnąć w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody znane organowi z urzędu powinny być załatwiane niezwłocznie. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, a w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania przez organ odwołania (art. 35 Kpa). W przypadku, gdy organ nie może załatwić sprawy przepisowym terminie (z przyczyn leżących po jego stronie lub niezależnych) musi zawiadomić o tym strony postępowania podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy (art. 36 Kpa).

Na nie załatwienie sprawy w terminie określonym w przepisach lub ustalonym w myśl art. 36 stronie służy zażalenie do organu administracji publicznej wyższego stopnia (które to organy precyzuje art. 17 Kpa; dla organów samorządu terytorialnego będą to samorządowe kolegia odwoławcze). Organ wyższego stopnia uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych nie załatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwienia spraw w przyszłości (art. 37 Kpa).

W przypadku, gdy takie postępowanie w dalszym ciągu nie odniesie pożądanego skutku strona może złożyć skargę do sądu administracyjnego patrz szerzej rozdział Skarga do sądu administracyjnego. Warunkiem tej skargi jest właśnie uprzednie złożenie zażalenia na bezczynność do organu wyższego stopnia. Organ uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwienia spraw w przyszłości.

Do sądu administracyjnego służy skarga na bezczynność w wypadku:
- centralnych organów administracji rządowej,
- terenowych organów administracji rządowej zespolonej i niezespolonej
- organów jednostek samorządu terytorialnego
- innych organów, w zakresie, w jakim zostały powołane z mocy prawa do załatwiania spraw z zakresu administracji publicznej.

Sąd administracyjny jest właściwy do rozpoznawania i rozstrzygania w sprawie skarg na bezczynność organu w takich granicach, w jakich służy skarga na decyzje administracyjne, postanowienia wydawane w postępowaniu administracyjnym oraz egzekucyjnym i zabezpieczającym, akty i czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa.

Przesłanką dopuszczalności skargi na bezczynność organów jest wyczerpanie środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. W przypadku skargi na niewydajnie decyzji w ustawowo określonym terminie służy w postępowaniu administracyjnym zażalenie, a w postępowaniu podatkowym ponaglenie. W przypadku bezczynności w zakresie wydania innego aktu lub niepodjęcia czynności z zakresu administracji publicznej przesłanką dopuszczalności skargi jest wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Przesłanka ta nie obowiązuje, gdy skargę wnosi prokurator lub rzecznik.

Jeżeli orzeczenie sądowe nie jest respektowane sąd dysponuje sankcjami m. in. sąd ma możliwość nałożenia grzywny na bezczynny organ. Inną sankcją jest wystąpienie Prezesa sądu albo składu orzekającego informujące organy lub ich organy zwierzchnie o stwierdzonych istotnych naruszeniach prawa, okolicznościach mających wpływ na ich powstanie oraz o wypadkach niewykonania orzeczeń sądu. Ponadto ocena prawna wyrażona w orzeczeniu sądu wiąże w sprawie ten sąd oraz organ, którego bezczynność była przedmiotem zaskarżenia.

Organ, którego bezczynność zaskarżono, może uwzględnić skargę w całości do dnia wyznaczenia przez sąd terminu rozprawy. Jeżeli w wymienionym wyżej terminie, organ, który uchybił terminowemu załatwieniu sprawy nie nadeśle odpowiedzi na skargę i akt sprawy, to sąd może orzec w sprawie na podstawie stanu faktycznego i prawnego przedstawionego w skardze, jeżeli nie budzi on uzasadnionych wątpliwości w świetle ustaleń poczynionych przez sąd w toku rozpoznania sprawy. Sąd wyda w sprawie orzeczenie. Od tego orzeczenia organ, którego bezczynność zaskarżono, może wnieść do sądu sprzeciw w terminie 14 dni od daty doręczenia orzeczenia sądu, ale tylko wówczas, gdy jednocześnie doręczy odpowiedź na skargę wraz z aktami sprawy.

18/01. Domniemanie prawidłowości decyzji.

Decyzja administracyjna jest prawidłowa, jeżeli łącznie spełnia dwie przesłanki: zgodna jest z normami materialnego prawa administracyjnego; została wydana zgodnie z normami procesowego prawa administracyjnego. Decyzja naruszająca normy materialne lub procesowe jest wadliwa. Akt administracyjny jest wtedy prawidłowy:

• jeśli został prawidłowo, tj. zgodnie z prawdą, ustalony stan faktyczny danego stosunku

• jeśli została prawidłowo, tj. zgodnie z zasadami prawidłowej wykładni, wybrana norma prawna,

• jeśli z obu przesłanek została prawidłowo wyprowadzona konkluzja (sentencja aktu administracyjnego).

Przesłanki prawidłowości decyzji administracyjnej, widzianej jako procesowa forma aktu administracyjnego, mogą być rozpatrywane z uwagi na poprawność rozstrzygnięcia sprawy, której decyzja dotyczy, konkretyzując prawa i obowiązki stron. Decyzja administracyjna korzysta z atrybutu domniemania prawidłowości, co oznacza, że ma ona moc obowiązującą dopóty, dopóki nie zostanie we właściwym trybie wyeliminowana z obrotu prawnego. Dotyczy to wszystkich rodzajów decyzji wadliwych.

19/01. Kompetencja ogólna.

1. Kompetencja ogólna organów administrujących

Kompetencja ogólna - to zdolność prawna organów administrujących do załatwienia spraw administracyjnych w danym układzie postępowania. Kompetencję ogólną ustanawia art.1 pkt 1i2 kpa. Zgodnie z tymi przepisami, zdolność prawną do prowadzenia postępowania administracyjnego mają organy administracji publicznej i inne organy państwowe oraz inne podmioty, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w art.1pkt1. Kompetencję ogólną do wykonywania orzeczenia administracyjnego w sprawach indywidualnych mają zarówno organy monokratyczne (np. minister, wojewoda, starosta), jak również organy kolegialne różnego rodzaju (np. zarząd gminy, powiatu, województwa, samorządowe kolegia odwoławcze, okręgowe rady adwokackie).

1. organ administracji publicznej - zakres pojęcia jest określony w art.5 § 2 pkt 3. - rozumie się przez to ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów, działające w ich lub własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty , gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień.

1. ministrowie, centralne organy administracji rządowej - Prezes RM i wiceprezesi RM pełniący funkcje ministra kierującego określonym działem administracji rządowej, przewodniczący komitetów wchodzących w skład RM, kierownicy centralnych urzędów administracji rządowej podległych Prezesowi RM, podporządkowanych mu lub nadzorowanych przez niego lub właściwego ministra, a także kierowników innych równorzędnych urzędów państwowych,

2. terenowe organy administracji rządowej - wojewodowie; działający pod zwierzchnictwem wojewody kierownicy zespolonych służ, inspekcji i straży prowadzący postępowanie administracyjne w imieniu wojewody, własnym, jeżeli ustawy tak stanowią; a także organy administracji zespolonej

3. jednostki samorządu terytorialnego - zgodnie z art.5 § 2 pkt 6kpa - pod tym pojęciem rozumie się organy gminy, powiatu, województwa, związków gmin, związków powiatu, wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę, marszałka województwa oraz kierowników służb, inspekcji i straży działających w imieniu wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty lub marszałka województwa, a ponadto samorządowe kolegia odwoławcze

4. inne podmioty, które na podstawie ustaw lub porozumień zostały powołane do załatwienia spraw indywidualnych w drodze decyzji - np. okręgowe rady adwokackie (ustawa z 26.05.1982 r. - prawo o adwokaturze), dyrektorzy, kierownicy instytucji kultury (na podstawie porozumienia, które zawiera Generalny Konserwator Zabytków), organy podatkowe

2. zawieranie porozumień - wojewoda może powierzyć prowadzenie, w jego imieniu, niektórych spraw z zakresu swojej właściwości organom samorządu terytorialnego z obszaru województwa na podstawie porozumień. Zawarcie w przewidzianym trybie porozumienia pomiędzy wojewodą a organami samorządu terytorialnego powoduje, że właściwość wojewody lub kierownika danej zespolonej służby, inspekcji, straży, jest wyłączona. Także jednostki samorządu terytorialnego mogą zawierać porozumienia. Zawarcie w przewidzianym trybie związków powiatów, gmin oraz porozumień powoduje wyłączenie zdolności prawnej organu jednostki samorządu terytorialnego wypływającej z ustawy materialnoprawnej.

19/02. Przesłanki przywrócenia terminu w postępowaniu sądowoadm.

Przywrócenie terminu - instytucja przywrócenia terminu może być stosowana w przypadku uchybienia terminu przez stronę lub innego uczestnika postępowania albo przez osobę zainteresowaną. Instytucja ta służy usunięciu ujemnych skutków, jakie wywołuje uchybienie terminu, wprowadzona do przepisów procesowych ze względów słuszności oraz dla zapewnienia dochodzenia do prawdy obiektywnej. W o.p. instytucja przywrócenia terminów ma zastosowanie tylko wtedy, gdy dotyczy terminów procesowych obowiązujących strony i innych uczestników postępowania podatkowego. Przywrócenie terminu następuje w drodze postanowienia wydanego przez organ właściwy w prowadzonej sprawie, z której miała być dokonana czynność. Postanowienie odmowne może być zaskarżone w drodze zażalenia (art.59 §1 kpa i art.163 § 3 o.p.). Zgodnie z art. 58 § 1 i 2 (art.162 § 1 i 2 o.p.) przywrócenie terminu może nastąpić jeżeli łącznie zostaną spełnione następujące przesłanki:

1. brak winy zainteresowanego w uchybieniu terminu,

2. wniesienie przez zainteresowanego wniosku o przywrócenie terminu,

3. dochowanie terminu (nieprzywracalnego) do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu,

4. dopełnienie wraz z wnioskiem tej czynności, dla której był ustanowiony przywracalny termin.

19/03. Środki zaskarżenia w postępowaniu w sprawie wydawania zaświadczeń.

Wydanie zaświadczenia jest wszczynane wyłącznie na wniosek. Osoba ubiegającą się o zaświadczenie powinna swoje żądanie wnieść w formie podania albo też może żądanie wnieść ustnie do protokołu. Organ powinien ustalić czy żądanie pochodzi od osoby posiadającej zdolność do czynności prawnych. Organ powinien wydać zaświadczenie niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni. Organ może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, które będzie dotyczyło stanu faktycznego lub stanu prawnego wymagającego potwierdzenia zaświadczeniem. Postępowanie w sprawie wydania zaświadczenia kończy się albo wydaniem zaświadczenia żądanego przez zainteresowaną osobę albo wydaniem postanowienia o odmowie wydania zaświadczenia lub o odmowie wydania zaświadczenia o treści żądanej przez zainteresowanego. Organ odmawia postanowieniem wydania zaświadczenia w ogóle albo wydania zaświadczenia o treści żądanej. Na takie postanowienia przysługują zażalenia. Zażalenie należy wnieść w terminie 7 dni od doręczenia postanowienia, do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu, który wydał postanowienie. Na skutek rozpatrzenia zażalenia postanowienie odmowne może być albo utrzymane w mocy albo zostanie uchylone i organ będzie zobowiązany do uwzględnienia żądania osoby zainteresowanej wydaniem zaświadczenia. Od ostatecznego postanowienia tzn. od nie zaskarżonego w terminie postanowienia odmownego albo od utrzymującego je w mocy postanowienia wydanego na skutek zażalenia, żaden środek zaskarżenia nie służy w nadzwyczajnych trybach.

21/01. Pojęcie postępowania administracyjnego.

POJĘCIE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

Przez pojęcie postępowania administracyjnego rozumiemy regulowany przez prawo procesowe ciąg czynności procesowych podejmowanych przez organy administracji publicznej i inne podmioty postępowania w celu rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w formie decyzji administracyjnej, jak i ciąg czynności podjętych w celu weryfikacji decyzji administracyjnych.

Postępowanie administracyjne

Wyróżniamy 2 rodzaje postępowania administracyjnego:

- ogólne (stosowane zazwyczaj, regulowane przepisami k.p.a.)

- szczególne (do załatwiania określonych spraw, np. podatkowych)

Zarówno w postępowaniu ogólnym, jak i w szczególnym rozróżniamy 2 tryby postępowania:

- postępowanie główne (toczące się przed organem I i II instancji)

- postępowanie nadzwyczajne (weryfikujące decyzje wydane w post. głównym)

System nadzwyczajnych trybów postępowania składa się z trzech postępowań:

1. Postępowanie w sprawie wznowienia postępowania (145 kpa)

(gdy postępowanie w którym zapadła decyzja ostateczne było dotknięte kwalifikowaną wadą procesową.

2. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji (156 kpa)

(sprawdzające, czy decyzja nie jest dotknięta kwalifikowaną wadą materialnoprawną)

3. Postępowanie mające na celu uchylenie, zmianę decyzji prawidłowej lub dotkniętej wadami niekwalifikowanymi.

W postępowaniu głównym i nadzwyczajnych wyróżniamy 3 stadia postępowania:

- Stadium wstępne (obejmujące czynności wszczęcia postępowania oraz czynności procesowe mające na celu zbadanie dopuszczalności wszczęcia postępowania)

- Stadium postępowania wyjaśniającego (obejmujące ciąg czynności procesowych, których celem jest ustalenie stanu faktycznego sprawy, dającego podstawę do zastosowania normy prawa materialnego)

- Stadium podjęcia decyzji (rozstrzygającej sprawę indywidualną konkretnej osoby, czyli sprawę będącą przedmiotem postępowania)

21/03. Zarzut

Zarzut jest środkiem zaskarżenia, który służy w fazie wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Zarzut jest także środkiem zaskarżenia, który występuje również w postępowaniu zabezpieczającym (na postanowienia o zabezpieczeniu służy w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia prawo zgłoszenia zarzutów do organu egzekucyjnego). Zarzut jest środkiem zaskarżenia niedewolutywnym, albowiem organem właściwym do jego rozpoznania i rozstrzygnięcia jest organ egzekucyjny. Organ ten rozpoznając zarzut jest obowiązany przeprowadzić postępowanie wyjaśniające. Do postępowania wyjaśniającego stosuje się art.7kpa ustanawiający zasadę ogólną prawdy obiektywnej oraz przepisy kpa o dowodach. Podmiotem postępowania egzekucyjnego legitymowanym do złożenia zarzutu jest zobowiązany. Podstawą prawną wniesienia zarzutu jest:

1. wykonanie, umorzenie, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku,

2. odroczenie terminu wykonania obowiązku albo brak wymagalności obowiązku z innego powodu, rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnej,

3. określenie egzekwowanego obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z decyzji organu administracyjnego lub bezpośrednio z przepisów prawa, z orzeczenia sądowego,

4. błąd co do osoby zobowiązanego,

5. niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym,

6. niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego, brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia,

7. zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego.

Zarzut powinien odpowiadać przesłankom formalnym podania oraz zawierać określenie podstawy zarzutu. Termin do jego złożenia wynosi 7 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego, a w postępowaniu zabezpieczającym - od dnia doręczenia postanowienia o zabezpieczeniu. Rozpatrzenie zarzutu następuje po uzyskaniu wypowiedzi wierzyciela..

Zarzut jest środkiem zaskarżenia względnie suspensywnym, bo jego wniesienie nie wstrzymuje czynności egzekucyjnych, chyba że organ egzekucyjny wstrzyma z uzasadnionych powodów.

W wyniku postępowania wyjaśniającego organ egzekucyjny może ustalić, że:

1. nie występują przeszkody w przeprowadzeniu postępowania egzekucyjnego ani też nie naruszono zasad wyboru środka egzekucyjnego - wówczas wydaje postanowienie o odmowie uwzględnienia zarzutu,

2. są przeszkody w prowadzeniu postępowania egzekucyjnego - wówczas wydaje postanowienie o zawieszeniu postępowania, o umorzeniu postępowania lub o zastosowaniu innego środka, najmniej uciążliwego dla zobowiązanego.

Na postanowienie wydane wskutek rozpatrzenia zarzutu zobowiązanemu i wierzycielowi służy zażalenie

22/03. Zbieg egzekucji.

Zbieg egzekucji.

Zbieg egzekucji ma miejsce wtedy kiedy są prowadzone dwa różne postępowania w stosunku do tej samej rzeczy lub prawa majątkowego należącego do zobowiązanego. W przypadku zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej organ egzekucyjny zobowiązany jest przekazać akta postępowania sądowi rejonowemu, w którego okręgu wszczęto postępowanie. Sąd rozstrzyga o tym kto będzie prowadził postępowanie w zależności od rodzaju należnych świadczeń. Określa też które z dokonanych czynności pozostają w mocy. W przypadku zbiegu egzekucji prowadzonych przez dwa organy egzekucyjne albo organ i wierzyciela upoważnionego rozporządzeniem RM do prowadzenia w egzekucji, postępowanie Łączne prowadzi organ egzekucyjny.

31/3. Tytuł wykonawczy.

Tytuł wykonawczy - jest to podstawa prawna do prowadzenia egzekucji administracyjnej; jest to wystawiony przez wierzyciela dokument urzędowy, stwierdzający istnienie i wymagalność obowiązku i który jest podstawą wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Jeżeli wierzyciel jest równocześnie organem egzekucyjnym, to tytuł wykonawczy wystawia on działając jako organ egzekucyjny. Tytuł wykonawczy powinien zawierać:

1. określenie wierzyciela

2. pełne dane dotyczące zobowiązanego (imię, nazwisko lub nazwę, adres, a także pożądany jest adres zakładu pracy),

3. treść egzekwowanego obowiązku, jego podstawę prawną, stwierdzenie wymagalności obowiązku, kwotę należności pieniężnej poddanej egzekucji - określenie przez wierzyciela treści obowiązku i kwoty należności wpływa na wybór przez organ egzekucyjny środka egzekucyjnego. Jako podstawę prawną obowiązku wierzyciel powinien podać akt indywidualny, z którego wynika obowiązek oraz przepis prawny będący jego podstawą.

4. podanie podstawy prawnej wdrożenia egzekucji administracyjnej - przepisy dające tą podstawę prawną są zawarte w ustawie z 17.06.1966 r. o postępowaniu .egzekucyjnym w adm. i ustawach szczególnych, jak np. prawo wodne

5. datę wystawienia tytułu, podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego oraz odcisk pieczęci urzędowej.

6. pouczenie podmiotu zobowiązanego - o tym, że jeśli w ciągu 7 dni nie powiadomi organu egzekucyjnego o zmianie miejsca pobytu, trwającej dłużej niż 1 miesiąc, to może być ukarany karą grzywny do wysokości 5 - krotnego wynagrodzenia określonego przez ministra właściwego ds. pracy obowiązującego w dniu nałożenia grzywny.

Do tytułu wykonawczego trzeba dołączyć dowód doręczenia upomnienia zobowiązanego albo w samym tytule wykonawczym umieścić stwierdzenie, że nie było konieczne doręczenia upomnienia.

Gdy egzekucja administracyjna jest prowadzona w celu zapewnienia wykonania obowiązku wynikającego z orzeczenia sądowego, tytułem wykonawczym będzie orzeczenie sądowe zaopatrzone w klauzulę wykonalności.

34/1. Rozprawa w pa i op. Tryb organizacji i przeprowadzenia.

Rozprawa - jest formą postępowania wyjaśniającego. Umożliwia koncentrację w jednym miejscu i czasie wszystkich uczestników postępowania w danej sprawie, którzy ustnie i bezpośrednio dokonują poszczególnych czynności procesowych.

Rozprawę należy przeprowadzić obligatoryjnie, gdy:

1. Zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania bądź osiągnięcie celu wychowawczego - nawiązuje do ogólnej zasady prostoty i szybkości postępowania, cel wychowawczy ma obecnie charakter archaiczny, ponieważ wychowanie obywatela to cel ustroju socjalistycznego.

2. Wymaga tego przepis prawa - ma to miejsce w postępowaniu wywłaszczeniowym, gdy liczba koncesji jest ograniczona, a jest wielu chętnych oraz w prawie wodnym, gdzie przeprowadzenie rozprawy ma charakter fakultatywny, rozprawa ma charakter otwarty.

3. Zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron - jest to przesłanka nieostra, występuje, gdy mamy do czynienia ze współuczestnictwem materialnym i formalnym, gdy interesy nie są zgodne.

4. Jest to potrzebne do wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych lub w drodze oględzin, - gdy materiał dowodowy jest znaczny (jest wielu świadków, różne opinie biegłych), w celu skonfrontowania dowodów lub, gdy materiał dowodowy jest sprzeczny.

Rozprawa powinna być należycie przygotowana. K.p.a. reguluje czynności przygotowawcze poprzedzające przeprowadzenie rozprawy, należą do nich:

• Wezwanie stron do złożenia wyjaśnień, dokumentów i innych dowodów oraz stawienia się na rozprawę ( niezawiadomienie strony o terminie rozprawy stanowi istotną wadę postępowania i może stanowić podstawę jego wznowienia). Natomiast nieobecność stron należycie wezwanych nie stanowi przeszkody do przeprowadzenia rozprawy. Kierujący rozprawą winien ją odroczyć, jeżeli stwierdzi poważne nieprawidłowości w wezwaniu stron na rozprawę, albo, gdy niestawienie się strony zostało spowodowane przeszkodą trudną do przezwyciężenia, a także z innej ważnej przyczyny.

• Wezwanie świadków i biegłych,

• Zawiadomienie o rozprawie państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych, organizacji społecznych, a także innych osób, jeśli ich udział w rozprawie jest uzasadniony ze względu na jej przedmiot,

• W przypadku gdy jest prawdopodobne, że oprócz stron wezwanych na rozprawę, już uczestniczących w postępowaniu, mogą być również i inne strony, które wcześniej się nie zgłosiły ani nie zostały wezwane do udziału w postępowaniu z braku wiadomości o nich, organ ma obowiązek dać ogłoszenie o terminie, miejscu i przedmiocie rozprawy w formie obwieszczenia albo w innej formie zwyczajowo przyjętej w danej miejscowości,

• Wezwanie na rozprawę doręcza się na piśmie, określając w nim termin, miejsce i przedmiot rozprawy,

• Termin rozprawy musi być wyznaczony na tyle wcześnie, ażeby doręczenie wezwań oraz ogłoszenie o rozprawie nastąpiło, co najmniej na 7 dni przed rozprawą.

Rozprawą kieruje pracownik o.a.p., przed którym toczy się postępowanie. Gdy postępowanie toczy się przed organem kolegialnym, rozprawą kieruje przewodniczący albo wyznaczony członek organu kolegialnego. Jego obowiązkiem jest dążenie do wszechstronnego wyjaśnienia stanu faktycznego danej sprawy, ustalenie prawdy obiektywnej oraz - w miarę możliwości - uzgodnienie sprzecznych interesów stron. Sprawuje on tzw. Policję sesyjną, dzięki której ma możliwość zapewnienia porządku na rozprawie. Za niewłaściwe zachowanie w czasie rozprawy strony, świadkowie, biegli i inne osoby uczestniczące w rozprawie mogą być, po uprzednim ostrzeżeniu, wydalone z miejsca rozprawy oraz ukarane grzywną do 100 zł. Na postanowienie o ukaraniu grzywną służy zażalenie.

34/2. Pojęcie i klasyfikacja środków zaskarżenia.

2. Środki zaskarżenia i kryteria

Środki zaskarżenia - są to instytucje procesowe, za pomocą których uprawnione podmioty mogą żądać weryfikacji rozstrzygnięć administracyjnych w celu ich kasacji lub reformacji. Do cech charakterystycznych środków zaskarżenia należy:

• oparcie ich konstrukcji prawnej na zasadzie skargowości, tzn. że służą one podmiotom uprawnionym do żądania uruchomienia określonego postępowania weryfikacyjnego, a w żadnym wypadku nie dają podstawy do uruchomienia postępowania z urzędu.

• ich celem bezpośrednim jest doprowadzenie do kasacji lub do reformacji rozstrzygnięcia administracyjnego.

Klasyfikacja środków zaskarżenia:

• wg kryterium przesunięcia kompetencji do weryfikacji zaskarżonego rozstrzygnięcia na wyższą instancję:

1. środki zaskarżenia bezwzględnie dewolutywne - takie, które zawsze przesuwają sprawę do wyższej instancji

2. środki zaskarżenia względnie dewolutywne - które powodują przesunięcie sprawy do wyższej instancji tylko w razie nieuwzględnienia ich przez I instancję

3. środki zaskarżenia niedewolutywne - które rozpatrywane są przez organ wydający zaskarżone rozstrzygnięcie

• wg kryterium rodzaju zaskarżonego rozstrzygnięcia:

1. środki zaskarżenia zwyczajne - służące od rozstrzygnięć nieostatecznych (ich podstawy prawne wnoszenia nie są w kpa), ściśle zdeterminowane, tzn, że można je wnosić w przypadku, gdy np. strona jest niezadowolona z rozstrzygnięcia

2. środki zaskarżenia nadzwyczajne - wnoszone od rozstrzygnięć ostatecznych; podstawy prawne ich wnoszenia są szczegółowo wymienione w kpa i op.

• wg kryterium mocy prawnej wniesionego środka zaskarżenia:

1. środki zaskarżenia bezwzględnie suspensywne - takie, które z mocy prawa wstrzymują wykonanie zaskarżonego rozstrzygnięcia

2. środki zaskarżenia względnie suspensywne - takie, które wstrzymanie wykonania zaskarżonego rozstrzygnięcia pozostawiają ocenie organu rozpatrującego środek zaskarżenia

• wg kryterium możliwości wnoszenia danego środka zaskarżenia samodzielnie:

1. środki zaskarżenia samoistne

2. środki zaskarżenia niesamoistne - takie które można wnieść tylko wraz z innymi środkami prawnymi.

35/2. Prawo odwołania i zażalenia w kpa i op.

Legitymacja do odwołania administracyjnego

Postępowanie odwoławcze jest oparte w pełni na zasadzie skargowości. Może ono być uruchomione tylko w wypadku podjęcia przez uprawniony podmiot czynności procesowej, ponieważ odwołanie nigdy nie może być wszczęte z urzędu. Do wniesienia odwołania legitymację posiada:

1. strona - podmiot, który spełnia przesłanki wypływające z art.28,29 i 30 kpa, a więc podmiot, który twierdzi, że decyzja organu I instancji dotyczy jego interesu prawnego lub obowiązku prawnego. Prawo to może realizować jednostka mająca zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych. Prawo to jednak nie służy jednostkom, które nie spełniają tych przesłanek, chociażby decyzja organu I instancji nie była dla nich obojętna i w skutkach swych pośrednio ich dotyczyła. Prawo odwołania strony w zakresie jego wykorzystania (wniesienia lub cofnięcia odwołania) oparte jest na zasadzie rozporządzalności, która jednak w kwestii cofnięcia odwołania jest ograniczona. Strona bowiem może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy ze skutkiem prawnym tylko wtedy, gdy nie doprowadzi to do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny (decyduje o tym organ odwoławczy).

2. organizacja społeczna - w sprawie dotyczącej innej osoby może wystąpić z żądaniem wszczęcia postępowania oraz z żądaniem dopuszczenia jej do udziału w toczącym się postępowaniu. Skuteczność prawna żądania organizacji społecznej jest uzależniona od wystąpienia łącznie dwóch przesłanek: żądanie jest uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i przemawia za tym interes społeczny. W przypadku, gdy organizacja została dopuszczona do udziału w postępowaniu w I instancji, ma ona prawa strony, a zatem również ma prawo do wniesienia odwołania. Jeżeli ta organizacja nie brała udziału w postępowaniu I instancji, to nie ma ona legitymacji do złożenia odwołania. Postępowanie odwoławcze jest oparte na zasadzie skargowości i legitymacja do złożenia odwołania służy stronie, a zatem nie może być wszczęte z urzędu.

3. prokurator - prokuratorowi służą prawa strony, jeżeli faktycznie uczestniczy w postępowaniu. Jeżeli zatem prokurator bierze udział w postępowaniu w I instancji, to służą mu prawa strony i ma on również legitymację do wniesienia odwołania. Z prawa prokuratora do udziału w każdym stadium postępowania natomiast nie można wyprowadzić jego legitymacji do wniesienia odwołania.

4. Rzecznik Praw Obywatelskich - legitymację do wniesienia odwołania ma w takim samym zakresie co prokurator.

Zażalenie - jest środkiem zaskarżenia służącym od postanowień. Zażalenie służy tylko na postanowienia, co do których kpa i op przewidują wprost, w przepisach szczegółowych ich zaskarżalność w drodze zażalenia. Postanowienia, co do których kpa i op nie przewidziały dopuszczalności wniesienia zażalenia, mogą być zaskarżone tylko łącznie z odwołaniem. W takim przypadku zażalenie jest środkiem zaskarżenia niesamoistnym. Legitymację do wniesienia zażalenia mają: strona, a także w przepisach szczególnych uprawnienie to przyznano innym uczestnikom postępowania, ponieważ adresatem postanowienia może być nie tylko strona ale inni uczestnicy postępowania, np.: świadkowie, biegli, osoby trzecie. Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia (ogłoszenia) postanowienia stronie. Regułą jest, że postanowienia, od których służy zażalenie, są doręczane na piśmie. Jeżeli chodzi o wymagania co do treści, formy i trybu wnoszenia zażalenia, to maja zastosowanie przepisy dotyczące odwołania. Zażalenie jest środkiem zaskarżenia względnie suspensywnym, ponieważ wniesienia zażalenia nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego postanowienia, ale organ, który wydał to postanowienie, może wstrzymać jego wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione Do rozpatrzenia zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań.

37/2. Teoria wadliwości decyzji. System weryfikacji.

Teorie wadliwości aktu administracyjnego.

Decyzja administracyjna jest prawidłowa, jeżeli łącznie spełnia dwie przesłanki: zgodna jest z normami materialnego prawa administracyjnego; została wydana zgodnie z normami procesowego prawa administracyjnego. Decyzja naruszająca normy materialne lub procesowe jest wadliwa. Akt administracyjny jest wtedy prawidłowy:

• jeśli został prawidłowo, tj. zgodnie z prawdą, ustalony stan faktyczny danego stosunku

• jeśli została prawidłowo, tj. zgodnie z zasadami prawidłowej wykładni, wybrana norma prawna,

• jeśli z obu przesłanek została prawidłowo wyprowadzona konkluzja (sentencja aktu administracyjnego).

Przesłanki prawidłowości decyzji administracyjnej, widzianej jako procesowa forma aktu administracyjnego, mogą być rozpatrywane z uwagi na poprawność rozstrzygnięcia sprawy, której decyzja dotyczy, konkretyzując prawa i obowiązki stron. Decyzja administracyjna korzysta z atrybutu domniemania prawidłowości, co oznacza, że ma ona moc obowiązującą dopóty, dopóki nie zostanie we właściwym trybie wyeliminowana z obrotu prawnego. Dotyczy to wszystkich rodzajów decyzji wadliwych.

Teoria wadliwości decyzji administracyjnej musi pogodzić ze sobą wymagania interesu ogólnego (zbiorowego, społecznego) oraz interesu jednostkowego (indywidualnego), musi również godzić ze sobą wymagania stawiane przez zasadę praworządności i przez zasadę trwałości decyzji administracyjnej. Przy badaniu wadliwości decyzji przyjmuje się założenie istnienia gradacji wad decyzji; określony ciężar gatunkowy wad powoduje zastosowanie określonych sankcji w zakresie skutków prawnych decyzji w postaci sankcji wzruszalności decyzji, albo też sankcji nieważności decyzji. Koncepcja nieważności decyzji opiera się na założeniu, że decyzje nieważne nie wywołują skutku prawnego od momentu wydania, są aktami pozornymi, nie istniejącymi, nie mającymi mocy prawnej. Jeśli przyjmiemy, że do istotnych elementów czynności prawnej należy wywołanie skutków prawnych, to w razie gdy ten element nie wystąpi, będziemy mogli powiedzieć, że czynność prawna nie istnieje, a zatem decyzja nieważna, nie będąca zdolną do wywołania skutku prawnego, jest aktem pozornym. Jeżeli natomiast uznamy, że czynność prawna jest wyłącznie środkiem służącym do osiągnięcia określonego skutku prawnego, umiejscawiając ten skutek poza samym pojęciem czynności prawnej, to nie będziemy mogli twierdzić, że brak skutku prawnego powoduje nieistnienie czynności prawnej, a w konsekwencji nie będziemy mogli uznać decyzji nieważnej za akt pozorny. Skoro więc elementem konstytutywnym czynności prawnej jest oświadczenie woli, a jej celem jest wywołanie skutku prawnego umiejscowionego poza pojęciem czynności prawnej, to decyzja nieważna nie może być aktem pozornym czy tym bardziej aktem nie istniejącym. Taka decyzja istnieje, bo istnieje tzw. zewnętrzny stan faktyczny czynności prawnej, jednakże ze względu na wady, jakimi decyzja jest obarczona, nie będzie ona zdolna do wywołania skutku prawnego. Akt pozorny nie wchodzi do obrotu prawnego, nie ma cechy prawomocności, nikt tym aktem nie będzie związany, ani też nie będzie potrzeby eliminowania go z obrotu prawnego przy zastosowaniu trybu określonego przepisami prawa. Konstrukcja nieważności z mocy samego prawa może być zastosowana jedynie wtedy, gdy ustawodawca taki wyjątek od obowiązywania domniemania prawidłowości decyzji wyraźnie ustanowi w przepisie prawnym. Wyeliminowanie nieważnej decyzji z obrotu prawnego może nastąpić tylko przez wydanie decyzji, która stwierdza nieważność innej decyzji. Dotyczy to również decyzji zawierającej wadę powodującą jej nieważność z mocy odrębnych przepisów prawa, do których odsyła kpa i op.

Koncepcja decyzji wzruszalnych opiera się na założeniu, że decyzje wzruszalne wywołują skutki prawne, mają moc obowiązującą do czasu ich usunięcia z obrotu prawnego.

Różnice między decyzjami nieważnymi a decyzjami wzruszalnymi sprowadzają się do płaszczyzny skutków prawnych. Wchodząc do obrotu prawnego, decyzja wywołuje określone skutki prawne. Decyzje nieważne to będą takie, których skutki prawne nie są uznane przez prawo. Decyzje wzruszalne zaś będą to decyzje , których skutki prawne są przez prawo uznane, ale które są pozbawione zdolności do wywołania skutków prawnych w przyszłości. W kpa przyjęto koncepcję, że niedopuszczalne jest stwierdzenie nieważności decyzji w razie, gdy wywołała ona nieodwracalne skutki prawne. Uznanie niektórych skutków prawnych decyzji nieważnej jest uzasadnione tym, że prawo nie może zupełnie ignorować rzeczywistości i nie pozostaje to w sprzeczności z generalną koncepcją, której założeniem jest nieuznawanie skutków prawnych decyzji dotkniętej nieważnością. Możemy wyróżnić dwa rodzaje wadliwości decyzji administracyjnej: wadliwość materialno-prawna (powoduje sankcję skutkującą nieważnością decyzji) i wadliwość procesowo-prawna (powoduje sankcję skutkującą wzruszalnością decyzji w trybie wznowienia postępowania). Od tej reguły są w kpa i op przewidziane wyjątki.

Decyzje nie istniejące - nie korzystają z domniemania prawidłowości i nie wchodzą do obrotu prawnego. Stwierdzenie ich nieistnienia może nastąpić bez zachowania szczególnych wymagań co do trybu postępowania i formy oraz w każdym czasie, czynność prawna nie istniejąca jest zdarzeniem faktycznym, obiektywnie istniejącym, stwarzającym pozory czynności prawnych. Można wyróżnić 2 sytuacje:

3. nieistnienie postępowania administracyjnego - decyzje wydane w nie istniejącym postępowaniu zawsze będą decyzjami nie istniejącymi. Z istoty postępowania administracyjnego wynika, żę może się ono toczyć, gdy występują w nim co najmniej dwa podmioty (organ administrujący i strona). Brak jednego z tych podmiotów powoduje nieistnienie postępowania.

4. decyzje nie istniejące, wydane w postępowaniu administracyjnym - decyzje nie zawierające wymaganych przepisami cech zewnętrznych: decyzje nie doręczone (nie ogłoszone) stronie, decyzja nie spełniająca wymagań co do struktury (np.: brak oznaczenia organu, strony, rozstrzygnięcia sprawy, podpisów osób powołanych do wydania decyzji )

38/1. Wyłączenie pracownika, organu, członka org.

Instytucja wyłączenia - jest to instytucja wyznaczająca zdolność prawną organu. Z mocy prawa organy tracą zdolność co do prowadzenia postępowania w określonej sprawie. Wyłączenia są obligatoryjne. Naruszenie instytucji wyłączenia przy wydaniu decyzji w postępowaniu pociąga za sobą sankcję wzruszalności tej decyzji w trybie wznowienia postępowania. Kpa wyodrębnia instytucję wyłączenia: pracownika organu administrującego, organu administrującego, członka organu kolegialnego.

Wyłączenie pracownika organu administrującego - podstawą jest bliskość wobec strony lub osobie zaangażowanej w sprawie. Pracownik wyłączony od udziału w postępowaniu może podejmować jedynie czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron. Pracownik podlega wyłączeniu zgodnie z art.24 § 1 ze względu na bliskość wobec strony wtedy, gdy:

- jest stroną w stosunku prawnym tego rodzaju, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki,

- jest to sprawa jego małżonka (nawet po ustaniu małżeństwa) , krewnych lub powinowatych do drugiego stopnia,

- sprawa dotyczy osoby związanej z pracownikami stosunkiem przysposobienia, opieki lub kurateli (także po ustaniu),

- pracownik był lub jest przedstawicielem jednej ze stron albo, gdy przedstawicielem jest osoba związana z nim węzłem pokrewieństwa, powinowactwa, stosunkiem przysposobienia, opieki lub kurateli,

- jedną ze stron jest osoba będąca w stosunku nadrzędności służbowej wobec niego.

- ze względu na bliskość wobec sprawy - gdy jest w niej stroną, był w sprawie świadkiem lub biegłym; z powodu danej sprawy wszczęto przeciwko pracownikowi dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub postępowanie karne,

- w innych okolicznościach - jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że może one spowodować wątpliwości dotyczące bezstronności pracownika art.24§3)Zgodnie z ordynacją podatkową, pracownik urzędu skarbowego, urzędu gminy (miasta), starostwa oraz urzędu marszałkowskiego, izby skarbowej, Ministerstwa Finansów oraz członek samorządowego kolegium odwoławczego podlega wyłączeniu od załatwienia spraw dotyczących zobowiązań podatkowych oraz innych spraw normowanych przepisami prawa podatkowego, w których:

1. jest stroną,

2. stroną jest jego małżonek, rodzeństwo, wstępny oraz zstępny,

3. stronami są osoby związane z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,

4. był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem podatnika, albo w których przedstawicielem podatnika jest jedna z osób wymienionych w pkt b i c

5. brał udział w zaskarżonej decyzji,

6. zaistniały okoliczności, w związku z którymi wszczęto przeciw niemu postępowanie służbowe, dyscyplinarne lub karne

39/1. Doręczenia w kpa i op.

Doręczenia - stanowią czynność procesową o dużej doniosłości z uwagi na obowiązywanie zasady pisemności w postępowaniu oraz z uwagi na skutki prawne, jakie z doręczeniem wiążą przepisy prawa procesowego i materialnego. Od daty doręczenia biegną terminy procesowe i materialne, a organ i strona będą związani decyzją lub postanowieniem. Od daty doręczenia możliwe jest też stosowanie środków dyscyplinujących lub egzekucyjnych. Przepisy o doręczeniach są kazuistyczne, bowiem trzeba dokładnie ustalić czy doręczenie miało miejsce i czy było skuteczne.

Rodzaje doręczeń:

Doręczenie właściwe (zwykłe)- stosuje się je do osób fizycznych, jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych. Ma miejsce wtedy, gdy pismo dostarcza się adresatowi do jego rąk (np. przez pocztę; przez pracowników organu administracyjnego; inne osoby lub organy, które są upoważnione). Strony pozbawione zdolności do czynności prawnych wyręcza przedstawiciel, któremu doręcza się pismo kierowane do strony. W przypadku ustanowienia pełnomocnika, jest on podmiotem, któremu doręcza się pismo. Musi on być zawsze powiadamiany o czynnościach procesowych. Doręczenie osobom fizycznym pisma następuje w miejscu ich zamieszkania lub w miejscu pracy. Wyjątkowo można doręczyć pismo w lokalu organu administracyjnego albo w każdym miejscu zastania adresata. Doręczenie powinno być potwierdzone podpisem adresata, którym kwituje fakt doręczenia i jego datę. Uchylenie się adresata od złożenia podpisu lub odmowa przyjęcia nie pozbawia doręczenia skutku prawnego - jest to fikcja doręczenia wraz z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i jego dacie. Jeżeli w sprawie występuje kilka stron, to pismo doręcza się każdej z nich lub jednej upoważnionej przez pozostałe strony. W przypadku organizacji społecznych lub jednostek organizacyjnych pismo doręcza się osobie upoważnionej do prowadzenia korespondencji w siedzibie organizacji lub jednostki.

Doręczenia zastępcze - polega na oddaniu pisma osobie, która przyjmie na siebie zobowiązanie doręczenia pisma adresatowi. Do tych osób należą: pełnoletni domownik, sąsiad, dozorca domu. O doręczeniu zastępczym należy powiadomić adresata zawiadomieniem pozostawionym w skrzynce pocztowej lub na drzwiach mieszkania. W przypadku osób nieobecnych pismo doręcza się przedstawicielowi osoby nieobecnej ustawionemu przez sąd lub przedstawicielowi tej osoby doraźnie wyznaczonemu przez organ administracyjny.

W postępowaniu podatkowym, osoba przebywająca za granicą dłużej niż 6 miesięcy ma obowiązek ustanowienia pełnomocnika do doręczeń. Taki też obowiązek mają zagraniczne osoby fizyczne, które nie maja miejsca pobytu w Polsce. Pisma kierowane do osób nieznanych z miejsca pobytu doręcza się przedstawicielowi ustanowionemu przez sąd albo czasowo działającemu przedstawicielowi ustanowionemu przez organ podatkowy. Pisma kierowane do osób prawnych lub innych jednostek organizacyjnych, które nie mają organów doręcza się kuratorowi, wyznaczonemu przez sąd.

Fikcja doręczenia- przepisy wyznaczają 2 fikcje doręczenia:

1. Pismo skierowane do osoby fizycznej może być złożone na okres 7 dni w urzędzie pocztowym lub w urzędzie gminy, a adresat jest o tym powiadamiany zawiadomieniem pozostawionym w skrzynce pocztowej (lub informację się zostawia na drzwiach mieszkania, w pracy, itp.). po upływie 7 dni pismo uznaje się za doręczone.

2. Odstępuje się od doręczenia, jeżeli przepisy szczególne zezwalają na powiadomienie stron przez rozplakatowanie obwieszczeń lub ogłoszenie publiczne. Tego typu doręczenie jest uznane za dokonane z mocy prawa po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

W ordynacji podatkowej, gdy nie można dokonać doręczenia zwykłego lub zastępczego wzywa się adresata do odebrania pisma w drodze publicznego wezwania ogłaszanego w prasie (dwukrotnie w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim). Po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia pismo uznaje się za doręczone.

40/1. Formy postępowania wyjaśniającego w kpa i op.

Rozprawa jest formą postępowania wyjaśniającego. Rozprawa umożliwia koncentrację w jednym czasie i miejscu wszystkich uczestników postępowania w danej sprawie, którzy ustnie i bezpośrednio dokonują poszczególnych czynności procesowych. Organ jest obowiązany przeprowadzić rozprawę, gdy: przyspieszy to lub uprości postępowanie, zapewni to osiągniecie celu wychowawczego, wymaga tego przepis prawa, zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron, jest to potrzebne do wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków, biegłych, w drodze oględzin. Wystąpienie jednej z przesłanek zobowiązuje organ do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w formie rozprawy. Organ ocenia wystąpienie przesłanki uzasadniającej przeprowadzenie rozprawy. Do czynności poprzedzających rozprawę należą: wezwanie stron do złożenia wyjaśnień, dokumentów i innych dowodów, do stawienia się na rozprawę, wezwanie świadków i biegłych, zawiadomienie o rozprawie jednostek, organizacji, oso, których udział jest uzasadniony. Wezwanie na rozprawę doręcza się na piśmie, określając w nim miejsce, termin, przedmiot rozprawy. Można wyróżnić część wstępną ( obejmuje otwarcie, ustalenie czy stawiły się osoby wezwane, stwierdzenie czy nie ma podstaw do odroczenia rozprawy) i właściwą rozprawy ( obejmuje właściwe postępowanie dowodowe, strona może składać wyjaśnienia, zgłaszać żądania, propozycje i zarzuty oraz przedstawiać dowody na ich poparcie).

Jednak postępowanie wyjaśniające może odbywać się w formie tzw. postępowania gabinetowego, gdy: w sprawie jest tylko jedna strona, gdy jest kilka stron, ale ich interesy nie są sprzeczne, gdy do udowodnienia stanu faktycznego w danej sprawie wystarczającym środkiem dowodowym są dokumenty. W tym postępowaniu mogą być przeprowadzone te same czynności dowodowe co na rozprawie. Opiera się ono na zasadzie pisemności. Jest mniej sformalizowane, ale obowiązują wszystkie reguły postępowania dowodowego. Strona musi mieć zapewniony czynny udział we wszystkich czynnościach procesowych.

40/3. Zakaz reformationis in peius - w kpa i sądowoadm.

Zakaz reformationis in peius - (nie jest wprowadzony, ale postuluje się za jego wprowadzeniem do prawa administracyjnego, cywilnego i karnego) - istota tego zakazu polega na tym, że organ odwoławczy nie może zmienić rozstrzygnięcia zawartego w decyzji administracyjnej organu I instancji na niekorzyść strony. Wprowadzenie zakazu reformationis in peius wywodzi się z istoty środków zaskarżenia. W związku z tym organ odwoławczy powinien konwalidować tylko te czynności i rozstrzygnięcia, które przez uchybienia organu I instancji krzywdzą stronę odwołującą się.

• argumenty przemawiające za odrzuceniem tej instytucji, to: konstrukcja odwołania (wniesienie odwołania przenosi na organ odwoławczy kompetencje do ponownego rozpatrzenia sprawy indywidualnej. Wynika z tego, że zakres postępowania odwoławczego powinien co najmniej odpowiadać zakresowi postępowania prowadzonego w I instancji, a decyzja podjęta - powinna być bardziej doskonalsza, oparta na wszechstronnie ustalonym stanie faktycznym i zgodna z prawe. Organ odwoławczy powinien mieć więc możliwość zajęcia w danej sprawie stanowiska zgodnego z warunkami niezależnie od rozstrzygnięcia przyjętego w decyzji organu I instancji).

• Argumenty przemawiające za wprowadzeniem tej instytucji - przemawia potrzeba stworzenia stronie możliwości podjęcia obrony jej interesów. Brak zakazu ogranicza bowiem swobodę strony w podjęciu dalszej obrony swoich interesów w obawie przed pogorszeniem tej sytuacji, którą ukształtowała decyzja I instancji. Zakaz reformationis in peius wchodzi ponadto w skład systemu gwarancji prewencyjnych prawidłowości działania organów administrujących.

Według art..139 kpa organ odwoławczy nie może rozstrzygnąć sprawy indywidualnej na niekorzyść strony, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco na rusza interes społeczny. Zakaz reformationis in peius został więc oparty w kpa na 2 rozłącznych kryteriach:

1. kryterium dopuszczalności zmiany decyzji zaskarżonej na niekorzyść strony odwołującej się w wyniku rażącego naruszenia prawa w decyzji organu I instancji - przez rażące naruszenie prawa należy rozumieć tylko kwalifikowane przypadki naruszenia prawa (fałszywe dowody, decyzja wydana w wyniku przestępstwa, decyzja wydana przez organ wyłączony, strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu, wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności, brak uzgodnienia kwestii wstępnej itd.) - dopuszczalność zatem odstąpienia od tego zakazu należy ocenić pozytywnie. Wyznaczenie granic zakazu reformationis in peius w ten sposób oznacza, że naruszenie prawa, które nie ma charakteru rażącego, ulega sankcji w przypadku, gdy strona odwołująca się nabyła prawo na podstawie decyzji organu I instancji. Dopuszczalność reformacji decyzji organu I instancji zostaje wobec tego uzależniona od przesłanki, której treścią jest ochrona praw nabytych strony odwołującej się od decyzji. Naruszenie w decyzji odwoławczej tej przesłanki przez organ odwoławczy należy zakwalifikować jako rażące naruszenie prawa. Zgodnie z art.139 kpa - organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się - niedopuszczalne jest zastosowanie wykładni rozszerzającej do przesłanek odstąpienia od zakazu reformationis in peius.

2. kryterium dopuszczalności zmiany decyzji zaskarżonej na niekorzyść strony odwołującej się w wyniku rażącego naruszenia interesu społecznego decyzją I instancji - dopuszczalność reformationis in oeius możliwość reformacji decyzji I instancji w przypadku naruszenia prawa, którego nie kwalifikuje się jako rażącego oraz z powodu wadliwych decyzji pod względem celowości, jeżeli oba te elementy mieszczą się w przesłance rażącego naruszenia interesu społecznego. Pojęcie rażącego naruszenia interesu społecznego należy do pojęć nieostrych i z tego względu organ ma szeroką swobodę interpretacji przepisu i będzie mógł dokonać reformacji decyzji organu I instancji na niekorzyść strony odwołującej się z uwagi na każdy rodzaj wadliwości tej decyzji.

W postępowaniu podatkowym Ordynacja Podatkowa nie wprowadza jednolitej konstrukcji zakazu reformationis in peius. Wg art.234 op organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes społeczny. Wprowadzony w art.234 op zakaz uchyla art.230 op stanowiąc: „W przypadku, gdy w toku postępowania odwoławczego organ rozpatrujący odwołanie stwierdzi, że zobowiązanie podatkowe lub podstawa opodatkowania zostały ustalone lub określone w kwocie niższej, niż to wynika z przepisów prawa podatkowego, zwraca sprawę organowi podatkowemu I instancji w celu zmiany wydanej decyzji”.

41/3. Wyłączenie pracownika i organu, członka organizacji.

Instytucja wyłączenia - jest to instytucja wyznaczająca zdolność prawną organu. Z mocy prawa organy tracą zdolność co do prowadzenia postępowania w określonej sprawie. Wyłączenia są obligatoryjne. Naruszenie instytucji wyłączenia przy wydaniu decyzji w postępowaniu pociąga za sobą sankcję wzruszalności tej decyzji w trybie wznowienia postępowania. Kpa wyodrębnia instytucję wyłączenia: pracownika organu administrującego, organu administrującego, członka organu kolegialnego.

Wyłączenie pracownika organu administrującego - podstawą jest bliskość wobec strony lub osobie zaangażowanej w sprawie. Pracownik wyłączony od udziału w postępowaniu może podejmować jedynie czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron. Pracownik podlega wyłączeniu zgodnie z art.24 § 1 ze względu na bliskość wobec strony wtedy, gdy:

- jest stroną w stosunku prawnym tego rodzaju, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki,

- jest to sprawa jego małżonka (nawet po ustaniu małżeństwa) , krewnych lub powinowatych do drugiego stopnia,

- sprawa dotyczy osoby związanej z pracownikami stosunkiem przysposobienia, opieki lub kurateli (także po ustaniu),

- pracownik był lub jest przedstawicielem jednej ze stron albo, gdy przedstawicielem jest osoba związana z nim węzłem pokrewieństwa, powinowactwa, stosunkiem przysposobienia, opieki lub kurateli,

- jedną ze stron jest osoba będąca w stosunku nadrzędności służbowej wobec niego.

- ze względu na bliskość wobec sprawy - gdy jest w niej stroną, był w sprawie świadkiem lub biegłym; z powodu danej sprawy wszczęto przeciwko pracownikowi dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub postępowanie karne,

- w innych okolicznościach - jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że może one spowodować wątpliwości dotyczące bezstronności pracownika art.24§3)Zgodnie z ordynacją podatkową, pracownik urzędu skarbowego, urzędu gminy (miasta), starostwa oraz urzędu marszałkowskiego, izby skarbowej, Ministerstwa Finansów oraz członek samorządowego kolegium odwoławczego podlega wyłączeniu od załatwienia spraw dotyczących zobowiązań podatkowych oraz innych spraw normowanych przepisami prawa podatkowego, w których:

7. jest stroną,

8. stroną jest jego małżonek, rodzeństwo, wstępny oraz zstępny,

9. stronami są osoby związane z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,

10. był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem podatnika, albo w których przedstawicielem podatnika jest jedna z osób wymienionych w pkt b i c

11. brał udział w zaskarżonej decyzji,

12. zaistniały okoliczności, w związku z którymi wszczęto przeciw niemu postępowanie służbowe, dyscyplinarne lub karne

13. stroną jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej. Wyłączenie następuje na żądanie pracownika, strony lub z urzędu i postanowienie o wyłączeniu pracownika

42/1. Dopuszczalność/Niedopuszczalność skargi do WSA

Przesłanki dopuszczalności skargi do WSA.

- przesłanka dopuszczalności skargi, czyli przesłanka wyczerpania obrony na drodze postępowania lub w innej formie obrony podjętej przed organem adm. publ.

- ustawa o NSA przyjmowała dwie przesłanki:

a. wyczerpanie środków obrony na drodze przed organem adm. publ.

b. nie można wnieść skargi jeżeli toczy się postępowanie w celu zmiany, uchylenia lub stwierdzenia nieważności aktu albo innej czynności - pierwszeństwo drogi administracyjnej

- ustawa o postepowaniu przed sądami adm. ustanawia jedną przesłankę - wyczerpanie środków obrony przed organem adm. publ.

- przesłanką dopuszczalności skargi na akty podjęte w postępowaniu adm. (podatkowym) jest wyczerpanie środków zaskarżenia, ale pod warunkiem, że służyły one w postępowaniu przed organem, chyba, że skargę wnosi prokurator lub rzecznik praw obywatelskich. Wyróżniamy dwie sytuacje:

1. gdy przepisy prawa procesowego regulują środki zaskarżenia od decyzji, postanowienia, bezczynności w postępowaniu adm. - przesłanką tu jest wyczerpanie środków zaskarżenia (w postępowaniu sądowo-administracyjnym należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przewidziany w ustawie

2. gdy przepisy prawa procesowego nie przyznają prawa do zaskarżenia w postępowaniu adm. - skarga służy bez konieczności podjęcia obrony przed organem adm. publ. Nie ma podstaw do stosowania w tym zakresie środka wezwania do usunięcia naruszenia prawa.

Wyczerpanie środków zaskarżenia nie jest przesłanką obowiązującą, gdy skargę wnosi prokurator lub rzecznik.

- przesłanką dopuszczalności skargi na akty w zakresie nieobjętym drogą post. adm - art. 52 reguluje odrębne zaskarżanie aktów zawartych w art.3 § 2 mpkt.4 i innych aktów. W przypadku zaskarżania aktów (z wyłączeniem decyzji i postanowień) lub czynności z zakresu adm. publ. Dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z prawa można wnieść skargę po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa. W przypadku zaskarżania innych aktów, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej to przed wniesieniem skargi należy wezwać na piśmie właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa.

- przesłanka pierwszeństwa obrony na drodze adm.- weryfikacja na drodze administracyjnej ma pierwszeństwo, gdy postępowanie adm. zostało wszczęte przed złożeniem skargi, skarga nie zostaje odrzucona, postępowanie sądowo-administracyjne zostaje zawieszone. Gdy pierwsze zostało wszczęte post. sądowo-adm. ma pierwszeństwo, a postępowanie adm. podlega umorzeniu, gdy jest to postęp. w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji lub wznowienia postępowania.

43/1. Zasada czynnego udziału stron. Wyjątki i skutki naruszenia.

Art.10 - zawiera zasadę czynnego udziału strony (tzw. zasada gwarancyjna) - strona od samego początku postępowania ma prawo do czynnego udziału. „Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zebranych dowodów”. Wyjątkiem od tej zasady jest zastosowanie art.10 §2, który mówi: „organy administracji publicznej mogą odstąpić tylko w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodą materialną”. Organ musi więc uzasadnić odstąpienie od tej zasady. Sankcją za naruszenie zasady czynnego udziału strony w postępowaniu będzie kwalifikowana wada procesowa skutkująca możliwością wznowienia postępowania w trybie art.145 §1 pkt.4 kpa.

43/2. Środki bezwzględnie suspensywne w pa i op.

Suspensywność- moc prawna środka zaskarżenia. Może być bezwzględna oraz względna.

Odwołanie jest bezwzględnie suspensywne - wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji. Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu. Są wyjątki - decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, gdy nadano rygor natychmiastowej wykonalności, gdy jest zgodna z żądaniami wszystkich stron, gdy podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy prawa.

Zażalenie jest względnie suspensywne - wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego postanowienia. Wyjątek - gdy organ, który wydał postanowienie może wstrzymać jego wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione.

44/02. Przesłanki uchylenia decyzji, postanowienia w trybie wznowienia postępowania

Postępowanie w sprawie wznowienia postępowania.

→ Jest to instytucja procesowa służąca uchyleniu z obrotu prawnego decyzji ostatecznych dotkniętych kwalifikowaną wadą proceduralną. Oznacza to, że nie jest wadliwa sama decyzja, ale postępowanie w ramach, którego została wydana decyzja dotknięta kwalifikowaną wadą prawną.

→ Przesłanki dopuszczalności wznowienia postępowania:

Pozytywne: (art.145§1 i art.145a)

1.) Decyzja jest ostateczna.

2.) Decyzja dotknięta jest jedną z następujących wadliwości:

19. Dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe,

20. Decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,

21. Decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27,

22. Strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,

23. Wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję,

24. Decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu,

25. Zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2),

26. Decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

27. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie, którego została wydana decyzja.

Negatywne:

5. Upływ określonego okresu czasu od chwili doręczenia decyzji lub jej ogłoszenia:

5. Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat,

6. Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 3-8 oraz w art. 145a, nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat.

6. Jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej.

Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. Gdy strona nie brała udziału w postępowaniu bez własnej winy bądź, gdy żądanie wznowienia postępowania ma nastąpić z powodu orzeczenia TK o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, wznowienie postępowania może nastąpić tylko na żądanie strony. Urzędu o.a.p. może wszcząć postępowanie: - z własnej inicjatywy, - na skutek wniosku organizacji społecznej, - w wyniku złożenia przez osobę trzecią skargi powszechnej, oraz - w skutek sprzeciwu wniesionego przez prokuratora.

Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracyjnego w terminie 1 miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania, a gdy strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu - 1 miesiąc od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji. Zaś w przypadku, gdy żądanie wznowienia postępowania oparte jest na orzeczeniu TK o niezgodności aktu normatywnego z aktami wyższego rzędu podanie o wznowienie wnosi się w terminie 1 miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia TK.

Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie; natomiast odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji, na którą służy odwołanie.

Organem właściwym w sprawach o wznowienie postępowania jest organ administracji, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji. Jeżeli jednak przyczyną wznowienia postępowania jest działalność organu, który wydał decyzję w ostatniej instancji, o wznowieniu postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia, który równocześnie wyznacza organ właściwy do przeprowadzenia postępowania po jego wznowieniu. Nie dotyczy to przypadku, gdy decyzję w ostatniej instancji wydał minister, a w sprawach należących do zadań JST - sko. W tym wypadku o wznowieniu postępowania rozstrzyga minister, a w sprawach należących do zadań JST - sko.

Postanowienie o wznowieniu postępowania stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ, postępowania, co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia o istocie sprawy. Po przeprowadzeniu tego postępowania organ, który je przeprowadził, wydaje decyzję, w której:

• Odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1 lub art. 145a,

• Uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1 lub art. 145a, i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.

• Wydaje decyzję stwierdzającą niezgodność zaskarżonej decyzji z prawem, w przypadku, gdy wystąpiła jedna z negatywnych przesłanek.

Organ administracji publicznej właściwy w sprawie wznowienia postępowania wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania. Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji służy stronie zażalenie, chyba, że postanowienie wydał minister lub samorządowe kolegium odwoławcze.

Stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu, art. 145 § 1 albo uchylenia takiej decyzji w wyniku wznowienia postępowania, służy roszczenie o odszkodowanie w zakresie i na zasadach określonych w przepisach Kodeksu cywilnego. Dochodzenie odszkodowania następuje w postępowaniu przed sądem powszechnym.

48/02. Uchylenie lub zmiana decyzji prawidłowej lub dotkniętej wadą niekwalifikowaną

Postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji dotkniętych wadami niekwalifikowanymi bądź decyzji prawidłowych.

Elementem charakterystycznym postępowania administracyjnego jest dopuszczenie możliwo­ści wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji prawidłowej (w postępowaniu sądowym nie). Jest to uzasadnione następującymi względami:

- zmiennością stosunków społeczno-gospodarczych,

- zmianą okoliczności faktycznych powodującą to, że wykonanie decyzji mogłoby wyrządzić szkodę społeczeństwu,

- zmianami, jakim ulegają interesy stron, gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.

Wyróżniamy 3 tryby uchylania lub zmiany decyzji dotkniętej wadami niekwalifikowanymi bądź też decyzji prawidłowej:

1) uchylenie lub zmiana decyzji nie tworzącej praw dla stron - uchylenie (zmiana) w tym try­bie może nastąpić w każdym czasie (z wyjątkiem postępowania podatkowego), a właściwy do wzruszenia decyzji będzie zarówno organ administrujący, który wydał decyzję (element odwo-"¹ łalności decyzji), jak również organ wyższego stopnia (element środka nadzoru). Wzruszenie decyzji w tym trybie oparte jest na 2 przesłankach:

a) przesłanka nie nabycia praw przez żadną ze stron postępowania - przez prawa nabyte należy rozumieć wszelkiego rodzaju prawa, które powstają przez prawomocne orzeczenie właściwej władzy zarówno w tym przypadku, gdy na stronie nie ciąży żaden obowiązek, jak również wte­dy, gdy na stronie ciąży obowiązek w rozmiarach określonych przez to orzeczenie,

b) przesłanka wskazująca na to, że za uchyleniem lub zmianą decyzji przemawia interes społeczny lub słuszny interes strony - ocena należy do organu, a strona, która jest niezadowolona może wnieść odwołanie.

W postępowaniu podatkowym wszczęcie postępowania ograniczone jest terminem - nie może nastąpić po upływie l roku od dnia doręczenia decyzji

2) Uchylenie lub zmiana decyzji tworzącej prawa dla strony - uchylenie (zmiana) decyzji w tym trybie może nastąpić w każdym czasie (z pewnym wyjątkiem), a właściwy w sprawie bę­dzie organ, który wydał decyzję (element odwołalności decyzji), jak również organ wyższego stopnia (element środka nadzoru). W sprawach z zakresu zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego do uchylenia (zmiany) decyzji w tym trybie będzie właściwy wyłącznie organ tych jednostek. Postępowanie rozpoznawcze jest prowadzone na podstawie przepisów regulują­cych postępowanie przed organem I instancji. Uchylenie (zmiana) decyzji następuje przez wy­danie nowej decyzji, która rozstrzyga sprawę merytorycznie i jest wydana w I instancji.

Uchy­lenie (zmiana) decyzji jest oparte na 2 przesłankach pozytywnych i l przesłance negatywnej:

a) przesłanki pozytywne - (l)-wyrażenie przez stronę (wszystkie strony) zgody na uchylenie lub zmianę decyzji i (2)-za uchyleniem (zmianą) decyzji przemawia interes społeczny lub słuszny interes strony. Ocenę obu interesów przeprowadza organ.

b) przesłanka negatywna - mogą stanowić postanowienia przepisów szczególnych nie dopuszcza­jące uchylenia lub zmiany decyzji w tym trybie.

3) Nadzwyczajny tryb uchylenia lub zmiany decyzji - trybu tego nie wprowadzają przepisy Ordynacji podatkowej. Właściwym do uchylenia w tym trybie jest minister, a w wyznaczonym zakresie wojewoda (decyzje wydane przez organy jednostek samorządu terytorialnego). Wery­fikacji decyzji w tym trybie odbywa się w trybie nadzoru, a o jej odwołalności można mówić jedynie wtedy, gdy decyzję weryfikowaną wydał minister. Postępowanie rozpoznawcze prowa­dzi się wg przepisów kpa dotyczących postępowania przed organem I instancji. Uchylenie (zmiana) decyzji następuje przez wydanie nowej decyzji, która stanowi rozstrzygnięcie sprawy, będącej przedmiotem weryfikowanej decyzji. Dalsza weryfikacja decyzji wydanej w tym trybie jest zależna od tego, który organ uchylił (zmienił) decyzję. Jeżeli decyzję wydał minister, to stronie służy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Jeżeli decyzję wydał wojewoda, to służy jej odwołanie.

49/1. Terminy. Pojecie i rodzaje. Sposób obliczania i konsekwencje uchybienia dla stron i organu.

Terminy spełniają kilka funkcji: dynamizują postępowanie, porządkują je, spełniają rolę gwarancyjną dla stron, stabilizują rozstrzygnięcia, chronią przed zbytnią ociężałością postępowania. Środkami są też środki przymusu, które mogą być stosowane wobec stron i uczestników postępowania.

terminy załatwienia spraw - maksymalny termin załatwienia sprawy zależy od charakteru sprawy i będący albo terminem ustawowym, albo terminem wyznaczonym przez organ administrujący. Dla organu termin załatwienia sprawy ma charakter instrukcyjny tylko pod tym względem, że jego upływ nie pozbawia tego organu kompetencji do rozstrzygnięcia sprawy i wydania w niej decyzji. Jednakże upływ terminu powoduje powstanie określonych uprawnień procesowych strony. Organy mają działać bez zbędnej zwłoki (art.35 § 1). Terminy załatwienia spraw o charakterze maksymalnym liczy się od daty wszczęcia postępowania, a w postępowaniu odwoławczym - od daty otrzymania odwołania przez organ odwoławczy. Do tych terminów nie wlicza się odrębnych terminów wyznaczonych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności okresu, w którym postępowanie było zawieszone, jak również nie wlicza się opóźnień powstałych albo z winy stron, albo z powodu okoliczności niezależnych od organu. Te maksymalne terminy mogą być w odniesieniu do określonych spraw zastąpione terminami krótszymi, wyznaczone przez organ wyższego stopnia. Art.. 35 ustanawia terminy załatwienia spraw:

niezwłocznie - które mogą być załatwione w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane z urzędu organowi, bądź na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ,

nie później niż do 1 miesiąca - dla sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego

nie później niż do 2 miesięcy - dla sprawy szczególnie skomplikowanej

Uchybienie terminowi załatwienia sprawy rodzi dla organu obowiązek zawiadomienia strony z podaniem przyczyny oraz wyznaczenie terminu dodatkowego. Na nie załatwienie sprawy w określonym terminie służy stronie zażalenie do organu wyższego stopnia. Organ wyższego stopnia jest władny rozpatrzyć zażalenie (skargę) tylko w przypadku zasadności tego zażalenia. Ma on obowiązek:

• wyznaczyć termin dodatkowy załatwienia sprawy,

• wyjaśnienia przyczyn opieszałości,

• ustalenia osób winnych przewlekłości w działaniu,

• stwierdzenia potrzeby wprowadzenia środków zaradczych na przyszłość.

terminy dokonania czynności procesowych przez organ - spełniają rolę gwarancyjną dla stron i uczestników postępowania; nie wlicza się ich do terminu załatwienia sprawy. Naruszenie tych terminów nie daje stronie podstaw do kwestionowania samych czynności procesowych, ale może być potraktowane jako naruszenie przepisów procesowych mające istotny wpływ na wynik sprawy. W kpa można wyróżnić:

• terminy ad quem - przed których upływem należy dokonać czynności (np.: autokontrola decyzji po wniesieniu odwołania), przed ich upływem można uchylić decyzję lub stwierdzić jej nieważność.

• terminy post quem - po których upływie dokonuje się czynności (np.: rozprawa może się odbyć nie wcześniej niż po 7 dniach od doręczenia wezwań, dowód przeprowadza się po 7 dniach od daty zawiadomienia stron o nim).

Do terminów ustanowionych dla organu stosuje się zasady obliczania terminów określone w art.57 § 1-4 kpa i art. 161 § 1-5 o.p., ale w żadnym przypadku nie stosuje się przepisów dotyczących przywrócenia terminów, te przepisy nie dotyczą organów i terminów je obowiązujących.

Terminy dokonania czynności procesowych przez strony i uczestników postępowania

ustanawiane dla stron - mają charakter ad quem, czyli prekluzyjne (zawite). Przed upływem tych terminów czynność powinna być dokonana, jeśli ma być skuteczna procesowo. Terminy ustanawiane dla stron mają charakter dyscyplinujący. Niektóre przepisy kpa dopuszczają wyznaczenie terminów przez organ, np.: do zawarcia ugody. Terminy ustawowe nie mogą być przez organ przedłużane, a jedynie mogą być w określonych sytuacjach przywracane, terminy zaś wyznaczane przez organ mogą być wydłużane. Ustanawiane dla innych niż strony uczestników postępowania - uchybienie terminu może spowodować zastosowanie wobec nich środka przymusu lub ukarania (np.: grzywna); uchybienie nie wpływa na ważność czynności procesowych.

obliczanie terminów - reguły obliczania zawarte są w art.57 § 1-4 (podobnie w art.161 o.p.), który stanowi:

1. jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie to nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonych liczby dni uważa się za koniec terminu,

2. terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu,

3. terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było, w ostatnim dniu tego miesiąca,

4. jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień powszedni.

zachowanie terminów - wtedy, gdy dopełni się ich przed organem w wyznaczonym terminie. W przypadku możliwości posłużenia się pismem dla dokonania czynności termin będzie zachowany, jeżeli pismo zostanie przed upływem terminu nadane w krajowym urzędzie pocztowym, a za granicą - za pośrednictwem urzędu konsularnego, albo skorzysta się z pośrednictwa ustawowo upoważnionych podmiotów.

49/2. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.

Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji - celem jego jest ustalenie, czy decyzja nie jest dotknięta kwalifikowaną wadą, przede wszystkim materialno-prawną, wyliczoną wyczerpująco w art.156§1, powodującą jej nieważność.

Art. 156. § 1. Organ administracji państwowej stwierdza nieważność  decyzji, która:
  1)wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,
  2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,
  3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,
  4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,
  5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,
  6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,
  7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.

Postępowanie to w razie ustalenia, że decyzja jest dotknięta wadą powodującą jej nieważność, kończy się w zasadzie wyeliminowaniem decyzji z obrotu prawnego, bez merytorycznego rozstrzygania sprawy administracyjnej, do której odnosiła się weryfikowana decyzja. Tryb ten stosuje się odpowiednio do postanowień.

• postępowanie w celu uchylenia, zmiany decyzji prawidłowej bądź dotkniętej wadami niekwalifikowanymi - w przypadku wystąpienia wskazanych przepisami przesłanek

W postępowaniu głównym, jak i w postępowaniach nadzwyczajnych wyróżniamy 3 stadia

• stadium wstępne - obejmujące czynności wszczęcia postępowania oraz czynności procesowe mające na celu zbadanie dopuszczalności wszczęcia postępowania w określonej sprawie;

• stadium postępowania wyjaśniającego - obejmujące ciąg czynności procesowych, których celem jest ustalenie stanu faktycznego sprawy, dającego podstawę do zastosowania normy prawa materialnego;

• stadium podjęcia decyzji rozstrzygającej sprawę będącą przedmiotem postępowania.

50/01. Doręczenia i ich skutki prawne w pa i op.

Doręczenia stanowią czynność procesową o dużej doniosłości z uwagi na obowiązywanie zasady pisemności w postępowaniu oraz z uwagi na skutki prawne, jakie z doręczeniem wiążą przepisy prawa procesowego i materialnego.

Od daty doręczenia biegną terminy procesowe i materialne, a organ i strona będą związani decyzją lub postanowieniem. Możliwe jest też stosowanie środków dyscyplinujących lub egzekucyjnych.

Przepisy o doręczeniach regulują jedynie kwestię samego doręczenia pisma, nie odnoszą się do dotarcia jego treści do adresata.

Rodzaje doręczeń:

• Doręczenie właściwe (zwykłe) - stosuje się do osób fizycznych, jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych.

Ma miejsce wtedy, gdy pismo dostarcza się adresatowi do jego rąk (np. przez pocztę; przez pracowników organu administracyjnego; inne osoby lub organy, które są upoważnione).

Strony pozbawione zdolności do czynności prawnych wyręcza przedstawiciel, któremu doręcza się pismo kierowane do strony. W przypadku ustanowienia pełnomocnika, jest on podmiotem, któremu doręcza się pismo. Musi on być zawsze powiadamiany o czynnościach procesowych.

Doręczenie osobom fizycznym pisma następuje w miejscu ich zamieszkania lub w miejscu pracy. Wyjątkowo można doręczyć pismo w lokalu organu administracyjnego albo w każdym miejscu zastania adresata.

Doręczenie powinno być potwierdzone podpisem adresata, którym kwituje fakt doręczenia i jego datę. Uchylenie się adresata od złożenia podpisu lub odmowa przyjęcia nie pozbawia doręczenia skutku prawnego - jest to fikcja doręczenia wraz z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i jego dacie.

Jeżeli w sprawie występuje kilka stron, to pismo doręcza się każdej z nich lub jednej upoważnionej przez pozostałe strony. W przypadku organizacji społecznych lub jednostek organizacyjnych pismo doręcza się osobie upoważnionej do prowadzenia korespondencji w siedzibie organizacji lub jednostki.

• Doręczenia zastępcze - polega na oddaniu pisma osobie, która przyjmie na siebie zobowiązanie doręczenia pisma adresatowi. Do tych osób należą: pełnoletni domownik, sąsiad, dozorca domu.

O doręczeniu zastępczym należy powiadomić adresata zawiadomieniem pozostawionym w skrzynce pocztowej lub na drzwiach mieszkania. W przypadku osób nieobecnych pismo doręcza się przedstawicielowi osoby nieobecnej ustawionemu przez sąd lub przedstawicielowi tej osoby doraźnie wyznaczonemu przez organ administracyjny.

W postępowaniu podatkowym

Osoba przebywająca za granicą dłużej niż 2 miesiące ma obowiązek ustanowienia pełnomocnika do doręczeń. Taki też obowiązek mają zagraniczne osoby fizyczne, które nie maja miejsca pobytu w Polsce. Pisma kierowane do osób nieznanych z miejsca pobytu doręcza się przedstawicielowi ustanowionemu przez sąd albo czasowo działającemu przedstawicielowi ustanowionemu przez organ podatkowy. Pisma kierowane do osób prawnych lub innych jednostek organizacyjnych, które nie mają organów doręcza się kuratorowi, wyznaczonemu przez sąd.

Przepisy wyznaczają 2 fikcje doręczenia:

• Pismo skierowane do osoby fizycznej może być złożone na okres 14 dni w urzędzie pocztowym lub w urzędzie gminy, a adresat jest o tym powiadamiany dwukrotnie, zawiadomieniem pozostawionym w skrzynce pocztowej (lub informację się zostawia na drzwiach mieszkania, w pracy, itp.). po upływie 14 dni pismo uznaje się za doręczone.

• Odstępuje się od doręczenia, jeżeli przepisy szczególne zezwalają na powiadomienie stron przez rozplakatowanie obwieszczeń lub ogłoszenie publiczne. Tego typu doręczenie jest uznane za dokonane z mocy prawa po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

W ordynacji podatkowej, pismo, którego nie można doręczyć w innym trybie składa się na 14 dni na poczcie, w urzędzie gminy, pozostawiając zawiadomienie dla adresata w kilku miejscach. Ostatni dzień terminu stanowi datę doręczenia pisma.

51/01. Koszty i opłaty w pa i op

Opłaty i koszty postępowania, stanowiące zarazem należności związane z rozpoznaniem i załatwieniem sprawy, są wyrazem polityki fiskalnej państwa, a pozostają również w wyraźnym związku z funkcjami postępowania administracyjnego. Kwoty tych należności powinny być ustalane na poziomie zapewniającym dostęp stronom do postępowania administracyjnego i możliwość skuteczne j obrony ich praw i interesów/ Powinny one pokrywać część wydatków na administrację publiczną, a jednocześnie powinny chronić administrację publiczną przed inicjowaniem postępowania przez strony z błahych powodów.

2. opłaty administracyjne - są wprowadzone odrębnymi ustawami, które określają zasady ich wyliczania oraz pobierania. W kpa uregulowano wyłącznie zakres obowiązków organów administrujących, dotyczących przestrzegania postanowień wprowadzających opłaty. Opłata powinna być uiszczona już w toku postępowania, a przed jego zakończeniem. Na postanowienie o zwrocie podania służy zażalenie (nie służy skarga do NSA). W przypadku, gdy strona nie wykonuje obowiązku uiszczenia opłaty, organ wyznacza stronie termin wynoszący od 7 do 14 dni. Jeżeli termin minie bezskutecznie, to albo podanie się zwraca, albo organ zaniecha czynności wymagającej opłaty. W postępowaniu podatkowym termin ten wynosi 7 dni, a po jego bezskutecznym upływie podanie pozostawia się bez rozpoznania, wydając stosowną decyzję. Najczęściej w postępowaniu administracyjnym występują:

• opłaty skarbowe - wymierzane i pobierane na podstawie ustawy z 31.01.1989 r. O opłacie skarbowej oraz rozporządzenie Ministra Finansów z 9.12.1994 r. W sprawie opłaty skarbowej,

• opłaty paszportowe - na podstawie ustawy z 29.11.1990 r. o paszportach;

• opłaty administracyjne za czynności urzędowe wykonywane przez podległe radzie gminy organy - jeżeli czynności te nie są objęte przepisami o opłacie skarbowej, na podstawie ustawy z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych;

3. koszty postępowania - powinny być uiszczone z góry, jeżeli są stałe lub nadają się do zryczałtowania, a przepisy odrębne wymagają ich uiszczenia przed wszczęciem postępowania. Na żądanie organu koszty mogą być w części uiszczone zaliczkowo. Pełna kwota kosztów postępowania jest ustalana po zakończeniu postępowania w danej instancji i wraz z decyzja wydaje się postanowienie określające wysokość należności z tego tytułu, osoby zobowiązane, termin i formę opłacenia należności. Postanowienie to może być zaskarżone w drodze zażalenia, a ostateczne postanowienie w tej sprawie może być zaskarżone do NSA. W razie nie uiszczenia kosztów, mogą być one egzekwowane w trybie egzekucji administracyjnej. Art.267 dopuszcza zwolnienie strony od opłat lub kosztów postępowania, jeśli jest ona w sytuacji „niewątpliwej niemożności” ich opłacenia. Może to być z urzędu bez wniosku strony. Art.266 reguluje się sytuacje, gdy stronie zwrócono koszty osobistego stawienia się, a wezwanie nastąpiło wskutek błędu pracownika organu. Składniki kosztów nie są ujęte wyczerpująco w kpa i w op. Zgodnie z art.263 §1 do tych kosztów należą:

4. koszty osobistego stawienia się świadków, biegłych, stron - obejmują koszty podróży, zwrotu utraconego zarobku dziennego, diety (strawnego), kosztów noclegu - są ustalane zgodnie z art.56 na podstawie dekretu z 26.10.1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym

5. koszty oględzin

6. koszty doręczenia stronom pism

7. inne koszty bezpośrednio związane z rozstrzygnięciem sprawy - np. wynagrodzenie biegłego za wykonanie opinii, koszty ekspertyzy instytutu lub innej wyspecjalizowanej placówki, koszty eksperymentu dowodowego lub badań laboratoryjnych.

W przepisach przyjmuje się zasadę rozdziału kosztów między organ a stronę:

8. organ - pokrywa ko0szty postępowania ponoszone w wykonaniu obowiązku ustawowego (np.: decyzje w sprawie świadczeń pomocy społecznej muszą być poprzedzone wywiadem rodzinnym, środowiskowym i wykonanie tej czynności będzie ustawowym obowiązkiem organu);

9. strona - obarczają ją koszty powstałe z jej winy (np.: trzeba powtórzyć czynność, w których strona bezzasadnie nie wzięła udziału: na skutek czynności wykonanych na żądanie strony lub w jej interesie, np. strona żądała jeszcze jednego biegłego).

W postępowaniu podatkowym poza kosztami dodatkowymi poniesionymi w interesie strony, stronę obciążają koszty jej nieuczciwości (nieusprawiedliwione niestawiennictwo na wezwanie, zatajenie dowodów, zwłoka w ich ujawnieniu złożenie wyjaśnień lub zeznań niezgodnych z prawdą).

52/02. Orzeczenia NSA

Orzeczenia NSA - sąd rozstrzyga sprawy wyrokiem lub postanowieniem. NSA podejmuje także uchwały w sprawie wyjaśnienia wątpliwości prawnych oraz udzielania odpowiedzi na pytania prawne.

1. wyrok - sąd rozstrzyga sprawę co do stwierdzenia naruszenia prawa i skutków prawnych tego naruszenia. Ustawa o NSA nie wprowadza jednolitych rozwiązań w zakresie treści wyroku. Jednolita jest natomiast regulacja w razie nieuwzględnienia skargi) i odrzucenia skargi. W razie nieuwzględnienia skargi sąd wyrokiem oddala skargę. Sąd postanowieniem odrzuca skargę wniesioną po terminie do jej wniesienia, niedopuszczalną z innych przyczyn, a także gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków skargi. Na podstawie kryterium przedmiotu zaskarżenia można wyróżnić:

• wyroki w sprawach skarg na decyzję lub postanowienie - NSA uwzględniając skargę może wydać:

1. wyrok o uchylenie decyzji (postanowienia) w całości lub części, jeżeli w wyniku rozpoznania sprawy ustalił, że decyzja została wydana:

- z naruszeniem prawa materialnego, które miały wpływ na wynik sprawy - dopuszczalność uchylenia decyzji jest ograniczona przesłanką pozytywną. Sąd zatem będzie mógł uchylić decyzję, jeżeli stwierdzi istnienie związku przyczynowego pomiędzy treścią decyzji a naruszeniem normy prawa materialnego. Podstawą uchylenia decyzji objęte są sytuacje naruszenia prawa materialnego polegające na błędnym pojmowaniu treści lub znaczenia normy prawnej lub na mylnym podciągnięciu ustalonego stanu faktycznego pod pewną normę prawną (błąd subsumpcji).

- z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego - NSA będzie obowiązany uchylić decyzję, jeżeli stwierdzi istnienie przepisów jednej z przesłanek wznowienia i to niezależnie od tego, czy naruszenie przepisów prawa procesowego miało wpływ na decyzję, o ile nie wystąpią przesłanki negatywne określone w art.146 kpa (tzn. jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji nie upłynęło 10 lat, które zostały wydane na podstawie dowodów fałszywych lub w wyniku przestępstwa; jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji nie minęło 5 lat, które zostały wydane przez organ wyłączony lub strona nie brała udziału w postępowaniu albo wyszły na jaw nowe istotne fakty dla sprawy itd.).

- z naruszeniem innych przepisów postępowania - jeżeli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy. Dopuszczalność uchylenia decyzji na tej podstawie jest uzależniona od wystąpienia przesłanki sformułowanej pozytywnie - naruszenie przepisów postępowania mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Przez istotny wpływ na wynik sprawy należy rozumieć oddziaływanie naruszeń prawa postępowania na treść decyzji. Sąd, uchylając na tej podstawie decyzję, będzie musiał wykazać związek przyczynowy pomiędzy treścią decyzji a naruszeniem norm prawa postępowania.

2. - stwierdza nieważność decyzji - jeżeli ustali, że decyzja (postanowienie jest dotknięta jedną z wad wyliczonych w art.156§1 kpa (wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości, wydana bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną, została skierowana do osoby nie będącą stroną w postępowaniu, była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały, w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą, zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa) , lub w innych przepisach.

3. wyrok stwierdzający niezgodność z prawem decyzji lub postanowienia - ustawa o NSA nie określa wprost podstaw prawnych wydania wyroku takiej treści. Art.56 ustawa odsyła do odpowiedniego stosowania art.146 kpa, a zatem sąd, gdy stwierdzi naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania musi ustalić, czy nie występują przesłanki negatywne, wyłączające dopuszczalność uchylenia decyzji. Art.146 wprowadza 2 przesłanki: przedawnienie (art.146§1) i przesłankę o charakterze merytorycznym, nie uchyla się bowiem decyzji, jeżeli w wyniku postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swojej istocie decyzji dotychczasowej.

W sprawach skarg na decyzje i postanowienia wydane w innych postępowaniach niż uregulowane w kpa i przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji sąd uchyla, stwierdza nieważność, stwierdza niezgodność z prawem z uwzględnieniem przepisów regulujących postępowanie, w którym wydano zaskarżoną decyzję lub postanowienie.

• Wyroki w sprawie skarg na inne niż decyzje i postanowienia akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisu prawa - NSA uwzględniając skargę na tego rodzaju akty lub czynności, wydaje wyrok, w którym orzeka o istnieniu lub nieistnieniu obowiązku lub uprawnienia, i stwierdzając niezgodność aktu lub czynności z prawem, uchyla zaskarżony akt lub stwierdza bezskuteczność czynności (art.23 ustawy o NSA).

• Wyroki w sprawach skarg na bezczynność organów administracji publicznej - NSA, uwzględniając skargę na bezczynność organów, zobowiązuje te organy do wydania aktów lub dokonania czynności bądź przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa.

• Wyroki w sprawie skarg na uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego albo związku jednostki samorządu terytorialnego oraz przepisy prawa miejscowego organów administracji rządowej - NSA, uwzględniając skargi na te uchwały lub na inne akty prawa miejscowego, stwierdza ich nieważność w całości lub w części. Według ustaw samorządowych uchwały organu samorządu terytorialnego sprzeczne z prawem są nieważne. Ustawy samorządowe, jak i ustawa o NSA nie określają rodzajów naruszeń prawa, które są podstawą stwierdzenia nieważności, oznacza to pozostawienie oceny stopnia naruszenia prawa sądowi. Ustawy samorządowe wprowadzają przesłankę negatywną stwierdzenia nieważności uchwał - przedawnienie po upływie 1 roku od wydania aktu prawa miejscowego (z wyjątkiem ustawy o samorządzie województwa). Tak samo jest uregulowane w ustawie o administracji rządowej w województwie. Ustawa o NSA uregulowała skutki prawne dla sytuacji prawnej jednostki w razie stwierdzenia nieważności uchwały organu jednostki samorządu terytorialnego (związku) lub aktu terenowego organu administracji rządowej, stanowiąc w art.24 ust.3 „Rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych wydane na podstawie takiej uchwały lub aktu, podlegają wzruszeniu w trybie określonym w postępowaniu administracyjnym albo w postępowaniu szczególnym.

• Wyroki w sprawie skarg na akty nadzoru - NSA, uwzględniając skargę samorządu terytorialnego na akt nadzoru, uchyla ten akt. Nie jest zatem dopuszczalne zastosowanie sankcji nieważności wobec aktu nadzoru nawet w razie podjęcia go z rażącym naruszeniem prawa.

2. postanowienie - sąd wydaje w razie odrzucenia skargi, umorzenia postępowania na posiedzeniu niejawnym lub na rozprawie oraz w celu rozstrzygania innych kwestii procesowych związanych ze sprawą, wynikających w toku postępowania sądowego (np.: o zawieszeniu postępowania, o przywróceniu terminu, o dopuszczeniu dowodu z dokumentu) oraz w innych przypadkach określonych w ustawie o NSA (np.: postanowienie o rozstrzygnięciu sporu kompetencyjnego).

3. zakaz reformationis in peius - w postępowaniu przed NSA, gdzie stroną przeciwną jest organ, który wydał zaskarżoną decyzję, zakaz reformationis in peius nie jest wyłączony. Sąd nie może jednak wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzenie nieważności zaskarżonego aktu.

4. Struktura orzeczeń NSA - ustawa nie reguluje struktury wyroku poza kwestią zamieszczeniu w orzeczeniu rozstrzygnięcia w sprawie kosztów postępowania. Stosuje się więc odpowiednie przepisy kpc. Wyrok NSA składa się z sentencji i uzasadnienia.

5. sentencja - według art.325 kpc „sentencja wyroku powinna zawierać wymienienie sądu, sędziów, protokolanta oraz prokuratora, jeżeli brał udział w sprawie, datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku, wymienienie stron i oznaczenie przedmiotu sprawy oraz rozstrzygnięcie sądu o żądaniach stron”. Sentencję wyroku podpisuje cały skład orzekający.

6. uzasadnienie - wyrok podlega uzasadnieniu z urzędu. Uzasadnienie to powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Uzasadnienie wyroku sporządza się w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia sentencji wyroku. Uzasadnienie wyroku podpisuje cały skład orzekający. Forma i struktura postanowienia jest taka sama jak wyroku.

Sąd wydaje wyrok po niejawnej naradzie sędziów bezpośrednio po zamknięciu rozprawy, może jednak

52/03. Koszty egzekucji.

Koszty egzekucyjne - (art.64-66 ustawy z 17.06.1966 r. o postępowaniu egz.w adm.) - opłaty za czynności egzekucyjne oraz wydatki związane z postępowaniem egzekucyjnym obciążają zobowiązanego. Te koszty egzekucyjne podlegają przymusowemu ściągnięciu w trybie egzekucji administracyjnej. Przy egzekucji kosztów egzekucyjnych nie pobiera się opłat za czynności egzekucyjne. Obowiązany nie ponosi tych kosztów w sytuacji, gdy koszty egzekucyjne zostały spowodowane niezgodnym z prawem wszczęciem lub prowadzeniem postępowania egzekucyjnego. Wówczas koszty te ponosi wierzyciel lub organ egzekucyjny, w zależności od tego, kto spowodował niezgodne z prawem wszczęcie lub prowadzenie postępowania. Wierzyciel ponosi wydatki związane z przekazaniem mu egzekwowanej należności lub przedmiotu. Pokrywa również koszty postępowania egzekucyjnego, jeżeli nie mogą być one ściągnięte od zobowiązanego. Organ egzekucyjny wydaje na żądanie zobowiązanego lub wierzyciela postanowienie w sprawie kosztów egzekucyjnych, na które służy zażalenie. Koszty egzekucyjne przypadają na rzecz tego organu, który dokonał czynności egzekucyjnych powodujących powstanie kosztów.

53/1. Definicja i struktura postanowienia.

Postanowienie - art.123 i następne - w toku postępowania organ administracji publicznej wydaje postanowienia. Postanowienia dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania, lecz nie rozstrzygają o istocie sprawy, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej. Co do zasady postanowienie nie rozstrzyga sprawy Postanowienie - jest to objaw woli kompetentnego organu administracji publicznej, zakomunikowany stronie lub innym podmiotom i uczestnikom postępowania, podjęty na podstawie przepisów prawa procesowego w trybie, formie i strukturze regulowanych prawem procesowym.

Pojęcie, forma i elementy postanowienia.Mogą być wydawane w toku postępowania np. w sprawie przeprowadzenia dowodów; o nadaniu decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności. Adresatami mogą być strony; świadkowie; biegli.

Składniki postanowienia:

oznaczenie organu administracji publicznej,data wydania,oznaczenie stron i innych osób biorących udział w postępowaniu,powołanie podstawy prawnej,rozstrzygnięcie,pouczenie,podpis /imię i nazwisko/ oraz stanowisko służbowe osoby upoważnionej do wydania postanowienia,uzasadnienie faktyczne i prawne, gdy na postanowienie przysługuje zażalenie bądź wydane zostało na jego skutek.Postanowienie powinno być dostarczone na piśmie (są wyjątki). Stosuje się do nich przepisy kodeksu dotyczące np. o uzupełnieniu, sprostowaniach, wznowieniu postępowania, nieważności. Klasyfikacja postanowień ze względu na możliwość zaskarżenia: postanowienia, na które nie przysługuje samoistny środek prawny-można je zaskarżyć przez odwołanie od decyzji,postanowienia, na które nie przysługuje stronom zażalenie.

53/03. Wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Postępowanie wszczyna się na wniosek wierzyciela i wystawiony przez niego tytuł wykonawczy. Jeżeli wierzyciel jest jednocześnie organem egzekucyjnym postępowanie wszczyna się z urzędu. Tytuł wykonawczy zawiera: oznaczenie wierzyciela, oznaczenie zobowiązanego, podanie treści podlegającego obowiązku, podstawy prawnej obowiązku oraz stwierdzenie, że obowiązek jest wymagalny, wskazanie podstawy prawnej postępowania, podpis, stanowisko służbowe, pieczęć organu egzekucyjnego, datę wystawienia, pouczenie zobowiązanego o skutkach nie zawiadomienia organu egzekucyjnego o skutkach zmiany miejsca pobytu. W przypadku obowiązków o charakterze niepieniężnym oznaczenie środka egzekucyjnego. Organ egzekucyjny zobowiązany jest do zbadania czy dopuszczalna jest egzekucja. Organ ten bada czy zobowiązany nie korzysta z przywilejów, czy istnieje podstawa prowadzenia egzekucji, czy zobowiązanemu doręczono upomnienie, czy wierzyciel wskazał środek egzekucyjny, czy tytuł wykonawczy jest zgodny z wymogami. W przypadku kiedy organ egzekucyjny stwierdzi, że egzekucja jest niedopuszczalna zwraca tytuł wykonawczy wierzycielowi informują c go, że nie przystępuje do egzekucji. Wierzycielowi w takiej sytuacji przysługuje zażalenie.

54/02. Zakres i przesłanki skargi na bezczynność do WSA.

Bezczynność organu administracyjnego.

Organy administracji publicznej mają obowiązek załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. Sprawy niewymagające przeprowadzania postępowania wyjaśniającego tj. te, które można rozstrzygnąć w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody znane organowi z urzędu powinny być załatwiane niezwłocznie. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, a w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania przez organ odwołania (art. 35 Kpa). W przypadku, gdy organ nie może załatwić sprawy przepisowym terminie (z przyczyn leżących po jego stronie lub niezależnych) musi zawiadomić o tym strony postępowania podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy (art. 36 Kpa).

Na nie załatwienie sprawy w terminie określonym w przepisach lub ustalonym w myśl art. 36 stronie służy zażalenie do organu administracji publicznej wyższego stopnia (które to organy precyzuje art. 17 Kpa; dla organów samorządu terytorialnego będą to samorządowe kolegia odwoławcze). Organ wyższego stopnia uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych nie załatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwienia spraw w przyszłości (art. 37 Kpa).

W przypadku, gdy takie postępowanie w dalszym ciągu nie odniesie pożądanego skutku strona może złożyć skargę do sądu administracyjnego patrz szerzej rozdział Skarga do sądu administracyjnego. Warunkiem tej skargi jest właśnie uprzednie złożenie zażalenia na bezczynność do organu wyższego stopnia. Organ uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwienia spraw w przyszłości.

Do sądu administracyjnego służy skarga na bezczynność w wypadku:
- centralnych organów administracji rządowej,
- terenowych organów administracji rządowej zespolonej i niezespolonej
- organów jednostek samorządu terytorialnego
- innych organów, w zakresie, w jakim zostały powołane z mocy prawa do załatwiania spraw z zakresu administracji publicznej.

Sąd administracyjny jest właściwy do rozpoznawania i rozstrzygania w sprawie skarg na bezczynność organu w takich granicach, w jakich służy skarga na decyzje administracyjne, postanowienia wydawane w postępowaniu administracyjnym oraz egzekucyjnym i zabezpieczającym, akty i czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa.

Przesłanką dopuszczalności skargi na bezczynność organów jest wyczerpanie środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. W przypadku skargi na niewydajnie decyzji w ustawowo określonym terminie służy w postępowaniu administracyjnym zażalenie, a w postępowaniu podatkowym ponaglenie. W przypadku bezczynności w zakresie wydania innego aktu lub niepodjęcia czynności z zakresu administracji publicznej przesłanką dopuszczalności skargi jest wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Przesłanka ta nie obowiązuje, gdy skargę wnosi prokurator lub rzecznik.

Jeżeli orzeczenie sądowe nie jest respektowane sąd dysponuje sankcjami m. in. sąd ma możliwość nałożenia grzywny na bezczynny organ. Inną sankcją jest wystąpienie Prezesa sądu albo składu orzekającego informujące organy lub ich organy zwierzchnie o stwierdzonych istotnych naruszeniach prawa, okolicznościach mających wpływ na ich powstanie oraz o wypadkach niewykonania orzeczeń sądu. Ponadto ocena prawna wyrażona w orzeczeniu sądu wiąże w sprawie ten sąd oraz organ, którego bezczynność była przedmiotem zaskarżenia.

Organ, którego bezczynność zaskarżono, może uwzględnić skargę w całości do dnia wyznaczenia przez sąd terminu rozprawy. Jeżeli w wymienionym wyżej terminie, organ, który uchybił terminowemu załatwieniu sprawy nie nadeśle odpowiedzi na skargę i akt sprawy, to sąd może orzec w sprawie na podstawie stanu faktycznego i prawnego przedstawionego w skardze, jeżeli nie budzi on uzasadnionych wątpliwości w świetle ustaleń poczynionych przez sąd w toku rozpoznania sprawy. Sąd wyda w sprawie orzeczenie. Od tego orzeczenia organ, którego bezczynność zaskarżono, może wnieść do sądu sprzeciw w terminie 14 dni od daty doręczenia orzeczenia sądu, ale tylko wówczas, gdy jednocześnie doręczy odpowiedź na skargę wraz z aktami sprawy.

54/03. Stosunek postepowania egzekucyjnego do orzekającego.

Stosunek postępowania egzekucyjnego do postępowania orzekającego - celem zarówno jednego, jak i drugiego jest doprowadzenie do realizacji normy prawa materialnego. W postępowaniu orzekającym chodzi o autorytarną konkretyzację normy prawnej, natomiast w postępowaniu egzekucyjnym chodzi o wykonanie tej normy zgodnie z tą konkretyzacją. Postępowanie egzekucyjne następuje zatem po postępowaniu orzekającym i jest wobec niego postępowaniem wykonawczym. Postępowanie egzekucyjne może być prowadzone równocześnie z postępowaniem orzekającym, jeżeli decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności, albo gdy podlega ona natychmiastowemu wykonaniu z mocy prawa. Prowadzenie postępowania egzekucyjnego nie stoi na przeszkodzie prowadzeniu odwoławczego postępowania orzekającego lub weryfikacji decyzji w trybach nadzwyczajnych. Organy prowadzące takie postępowanie mogą jednak wstrzymać wykonanie decyzji i ich postanowienie powoduje niedopuszczalność prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Oba postępowania mają odrębny przedmiot. Powoduje to ich wyłączność, wobec czego konkretyzacja normy prawa materialnego i jej weryfikacja nie może być przedmiotem postępowania egzekucyjnego. Organ egzekucyjny nie jest uprawniony bowiem do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Stosunek postępowania egzekucyjnego do orzekającego kształtuje również wspólność uregulowań prawnych (odpowiednie stosowanie kpa w postępowaniu egzekucyjnym). W postępowaniu egzekucyjnym należy stosować przepisy ustanawiające zasady ogólne, ale z wyłączeniem zasady ugodowego załatwiania spraw, przepisy dotyczące właściwości, wyłączenia pracownika lub organu, odnoszące się do strony, podmiotów na prawach strony, o załatwianiu spraw, doręczeniach, wezwaniach, terminach, podaniach, protokołach i adnotacjach, odwołaniu i zażaleniu, o wznowieniu postępowania oraz o uchyleniu i zmianie decyzji.

55/03. Organ egzekucyjny - rodzaje właściwości, sposób ustalenia

Organ egzekucyjny - organ powołany do prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Są nimi: organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego, jeżeli przepisy prawa przyznają in takie kompetencje (właściwość). Ustawa określa właściwość rzeczową i miejscową organów egzekucyjnych.. Organy egzekucyjne są obowiązane przestrzegać swej właściwości rzeczowej i miejscowej z urzędu w każdym stadium postępowania egzekucyjnego.

• według właściwości rzeczowej:

Co do egzekucji należności pieniężnych - organem egzekucyjnym właściwym rzeczowo jest:

1. naczelnik urzędu skarbowego

2. właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią,

Co do egzekucji świadczeń niepieniężnych rzeczowo właściwe mogą być:

1. rzeczowo właściwe terenowe organy administracji rządowej I instancji - jeżeli obowiązek wynika z decyzji z zakresu administracji rządowej, która w ramach zleconych funkcji wydał organ przedsiębiorstwa państwowego, innej państwowej jednostki organizacyjnej lub organizacji społecznej (zawodowej, samorządowej, spółdzielczej).

2. właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego - w zakresie zadań własnych, zadań zleconych i zadań z zakresu administracji rządowej oraz obowiązków wynikających z decyzji i postanowień z zakresu administracji publicznej wydanych przez samorządowe jednostki organizacyjne.

3. Organy policji państwowej, Urzędu Ochrony Państwa lub Straży Pożarnej i inne organy zapewniające ochronę spokoju, bezpieczeństwa, porządku i zdrowia publicznego lub mienia społecznego - z mocy przepisów szczególnych.

4. Inne organy administracji publicznej - z upoważnienia udzielonego w trybie rozporządzenia przez Radę Ministrów - w zakresie oznaczonych rodzajów spraw albo niektórych czynności egzekucyjnych, a także postępowania zabezpieczającego.

W odniesieniu do obowiązków niepieniężnych ustawa przyjmuje jako regułę, że organem egzekucyjnym jest rzeczowo właściwy terenowy organ administracji rządowej I instancji, właściwy organ samorządu terytorialnego - gdy egzekwowany obowiązek wynika z decyzji lub postanowień.

• według właściwości miejscowej art.22 pea - przyjmuje się w nim zasadę, że właściwość miejscową określa się według miejsca zamieszkania (siedziby) zobowiązanego, a w braku miejsca zamieszkania w kraju - według miejsca pobytu w kraju. Od tej zasady są 2 wyjątki:

1. właściwość miejscową w sprawach odebrania rzeczy lub opróżnienia budynku i pomieszczeń ustala się według miejsca położenia rzeczy,

2. w odniesieniu do wykonania obowiązków pieniężnych - według miejsca położenia mienia zobowiązanego.

Organ egzekucyjny podejmuje czynności wykonawcze za pośrednictwem:

• egzekutora - co do obowiązków niepieniężnych

• poborcy skarbowego - przy należnościach pieniężnych

Egzekutorem (poborcą skarbowym) jest wyznaczony pracownik organu egzekucyjnego. Funkcje egzekutora pełnią zakłady pracy w razie zastosowania jako środka egzekucyjnego egzekucji z wynagrodzenia za pracę, organy rentowe co do egzekucji ze świadczeń emerytalnych i ubezpieczenia społecznego, a także banki w przypadku egzekucji z rachunków bankowych i wkładów oszczędnościowych.

57/01. Prokurator w kpa.

Prokurator - prokuraturę stanowią: Prokurator Generalny oraz podlegli mu prokuratorzy powszechnych i wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury. Prokurator Generalny jest naczelnym organem prokuratury i sprawuje ją minister właściwy ds. sprawiedliwości. Prokuratorami powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury są prokuratorzy Prokuratury Krajowej, prokurator apelacyjnych, okręgowych i rejonowych. Przepisy kpa przyznają -prokuratorowi następujące prawa procesowe:

a.prawo żądania wszczęcia postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem - warunkiem realizacji tego prawa jest wystąpienie przesłanki - usunięcie stanu niezgodnego z prawem. Stan niezgodności z prawem są to przypadki, w których przepis prawa materialnego nakłada na organ administrujący obowiązek wszczęcia postępowania, a organ ten pozostaje bezczynny. Bezczynność organu jest naruszeniem prawa.

b.prawo udziału w każdym stadium postępowania (jeśli postępowanie w danej sprawie już się toczy) - w celu zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy były zgodne z prawem.

c.prawo wniesienia dwóch środków zaskarżenia (jeśli postępowanie zostało zakończone):

-sprzeciwu - na drodze administracyjnej; jeśli przepisy kpa lub przepisy szczególne dopuszczają wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji, uchylenie lub zmianę decyzji. Organem powołanym do rozpoznania sprzeciwu jest organ właściwy do wszczęcia postępowania w danym trybie nadzwyczajnym. Postępowanie takie jest w tych przypadkach wszczynane z urzędu. Sprzeciw nie powoduje wstrzymania z mocy prawa wykonania decyzji. Sprzeciw powinien być załatwiony w terminie 30 dni od dnia wniesienia sprzeciwu.

-skargi - na drodze sądowej

58/01. Decyzja nieistniejąca.

Decyzje nie istniejące - nie korzystają z domniemania prawidłowości i nie wchodzą do obrotu prawnego. Stwierdzenie ich nieistnienia może nastąpić bez zachowania szczególnych wymagań co do trybu postępowania i formy oraz w każdym czasie, czynność prawna nie istniejąca jest zdarzeniem faktycznym, obiektywnie istniejącym, stwarzającym pozory czynności prawnych. Można wyróżnić 2 sytuacje:

5. nieistnienie postępowania administracyjnego - decyzje wydane w nie istniejącym postępowaniu zawsze będą decyzjami nie istniejącymi. Z istoty postępowania administracyjnego wynika, że może się ono toczyć, gdy występują w nim co najmniej dwa podmioty (organ administrujący i strona). Brak jednego z tych podmiotów powoduje nieistnienie postępowania.

6. decyzje nie istniejące, wydane w postępowaniu administracyjnym - decyzje nie zawierające wymaganych przepisami cech zewnętrznych: decyzje nie doręczone (nie ogłoszone) stronie, decyzja nie spełniająca wymagań co do struktury (np.: brak oznaczenia organu, strony, rozstrzygnięcia sprawy, podpisów osób powołanych do wydania decyzji )

58/03. Zarzut w postepowaniu egzekucyjnym

Środki zaskarżenia w postępowaniu egzekucyjnym służące w drodze administracyjnej

Środki zaskarżenia ze względu na organy właściwe do ich rozpatrzenia i rozstrzygnięcia dzieli się na środki zaskarżenia służące w drodze administracyjnej oraz w drodze sądowej.

Środki zaskarżenia służące w drodze sądowej - do środków tych zaliczamy: zarzut, zażalenie, skargę na czynności egzekucyjne, wniosek o wyłączenie spod egzekucji prawa do rzeczy lub innego prawa majątkowego, żądanie zmiany lub sprostowania wezwania, żądanie uchylenia lub zmiany postanowienia w trybie przepisów kpa o wznowieniu postępowania oraz o zmianie lub uchyleniu decyzji.

7. zarzut - jest środkiem zaskarżenia, który służy w fazie wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Zarzut jest także środkiem zaskarżenia w postępowaniu zabezpieczającym. Zarzut powinien odpowiadać przesłankom formalnym podania oraz zawierać określenie podstawy zarzutu. Termin do złożenia zarzutu wynosi 7 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego, a w postępowaniu zabezpieczającym - od dnia doręczenia postanowienia o zabezpieczeniu. Zarzut jest środkiem zaskarżenia niedewolutywnym, albowiem organem właściwym do jego rozpoznania i rozstrzygnięcia jest organ egzekucyjny. Organ ten rozpoznając zarzut jest obowiązany przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, do którego stosuje się art.7 kpa, ustanawiający zasadę ogólną prawdy obiektywnej oraz przepisy kpa o dowody. Rozpatrzenie zarzutu następuje po uzyskaniu wypowiedzi wierzyciela Podlega jego rozpatrzenie w ciągu 7 dni od wniesienia zarzutu. Zarzut jest środkiem zaskarżenia względnie suspensywnym, bo jego wniesienie nie wstrzymuje czynności egzekucyjnych . W uzasadnionych przypadkach organ może wstrzymać wykonanie egzekucji.Legitymowanym do złożenia zarzutu jest zobowiązany. Legitymacja ta jest zdeterminowana przez określenie podstaw prawnych zarzutu. Wg art.33 pea, podstawą prawną wniesienia zarzutu może być tylko:

8. wykonanie, umorzenie, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku,

9. odroczenie terminu wykonania obowiązku albo brak wymagalności obowiązku z innego powodu, rozłożenia na raty spłaty należności pieniężnej,

10. określenie egzekwowanego obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z decyzji organu administrującego lub bezpośrednio z przepisu prawa, albo z orzeczenia sądowego,

11. błąd co do osoby zobowiązanego,

12. niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym,

13. niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego; brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia,

14. zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego.

W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego organ egzekucyjny może ustalić, że:

3. nie występują przeszkody w prowadzeniu postępowania egzekucyjnego ani też nie naruszono zasad wyboru środka egzekucyjnego i wtedy wydaje postanowienie o odmowie uwzględniania zarzutu,

4. są przeszkody w prowadzeniu postępowania egzekucyjnego lub że pogwałcono zasady wyboru środka egzekucyjnego i wówczas wydaje postanowienie o zawieszeniu postępowania, o umorzeniu postępowania, o zastosowaniu innego środka, najmniej uciążliwego dla zobowiązanego

59/01. Domniemanie i uprawdopodobnienie

Materiał dowodowy - ogół dowodów, których zebranie jest konieczne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy (ustalenie faktów i ich wszechstronne naświetlenie). Organ administracji zobowiązany jest w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy.

Dokonanie ustaleń stanu faktycznego opiera się zgromadzonym materiale dowodowym oraz na domniemaniach:

Domniemanie faktyczne - wynika z doświadczenia życiowego. Związek między faktem danym w doświadczeniu a poszukiwanym ustala się swobodnie na podstawie doświadczenia.

Domniemanie prawne - wynika z przepisu prawa (przyjęcie faktu poszukiwanego na podstawie innego faktu). Można je podzielić na proste, dopuszczające przeciwdowód, domniemania niezbite, (które nie dają się obalić przeciwdowodem, bo jest on zakazany).

Kpa dopuszcza ustalenie okoliczności faktycznych bez prowadzenia postępowania dowodowego, gdy przepisy szczególne przewidują zastosowanie uprawdopodobnienia.

To środek zastępczy dowodu w znaczeniu ścisłym. Nie daje pewności, lecz wiarygodność twierdzenia o jakimś fakcie. Przepisy prawne ograniczają możliwość stosowania uprawdopodobnienia tylko odnośnie do faktów, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii wpadkowej, a nie rozstrzygnięcia istoty sprawy. Dopuszczalne jest uprawdopodobnienie istnienia okoliczności faktycznych wskazujących na wątpliwości, co do bezstronności pracownika, na brak winy osoby, która uchybiła terminowi. Podobne rozwiązanie przyjmuje op.

59/03. Koszty egzekucji.

Koszty egzekucyjne - (art.64-66 ustawy z 17.06.1966 r. o postępowaniu egz.w adm.) - opłaty za czynności egzekucyjne oraz wydatki związane z postępowaniem egzekucyjnym obciążają zobowiązanego. Te koszty egzekucyjne podlegają przymusowemu ściągnięciu w trybie egzekucji administracyjnej. Przy egzekucji kosztów egzekucyjnych nie pobiera się opłat za czynności egzekucyjne. Obowiązany nie ponosi tych kosztów w sytuacji, gdy koszty egzekucyjne zostały spowodowane niezgodnym z prawem wszczęciem lub prowadzeniem postępowania egzekucyjnego. Wówczas koszty te ponosi wierzyciel lub organ egzekucyjny, w zależności od tego, kto spowodował niezgodne z prawem wszczęcie lub prowadzenie postępowania. Wierzyciel ponosi wydatki związane z przekazaniem mu egzekwowanej należności lub przedmiotu. Pokrywa również koszty postępowania egzekucyjnego, jeżeli nie mogą być one ściągnięte od zobowiązanego. Organ egzekucyjny wydaje na żądanie zobowiązanego lub wierzyciela postanowienie w sprawie kosztów egzekucyjnych, na które służy zażalenie. Koszty egzekucyjne przypadają na rzecz tego organu, który dokonał czynności egzekucyjnych powodujących powstanie kosztów.

60/01. Koszty i opłaty w pa i op

Opłaty i koszty postępowania, stanowiące zarazem należności związane z rozpoznaniem i załatwieniem sprawy, są wyrazem polityki fiskalnej państwa, a pozostają również w wyraźnym związku z funkcjami postępowania administracyjnego. Kwoty tych należności powinny być ustalane na poziomie zapewniającym dostęp stronom do postępowania administracyjnego i możliwość skuteczne j obrony ich praw i interesów/ Powinny one pokrywać część wydatków na administrację publiczną, a jednocześnie powinny chronić administrację publiczną przed inicjowaniem postępowania przez strony z błahych powodów.

10. opłaty administracyjne - są wprowadzone odrębnymi ustawami, które określają zasady ich wyliczania oraz pobierania. W kpa uregulowano wyłącznie zakres obowiązków organów administrujących, dotyczących przestrzegania postanowień wprowadzających opłaty. Opłata powinna być uiszczona już w toku postępowania, a przed jego zakończeniem. Na postanowienie o zwrocie podania służy zażalenie (nie służy skarga do NSA). W przypadku, gdy strona nie wykonuje obowiązku uiszczenia opłaty, organ wyznacza stronie termin wynoszący od 7 do 14 dni. Jeżeli termin minie bezskutecznie, to albo podanie się zwraca, albo organ zaniecha czynności wymagającej opłaty. W postępowaniu podatkowym termin ten wynosi 7 dni, a po jego bezskutecznym upływie podanie pozostawia się bez rozpoznania, wydając stosowną decyzję. Najczęściej w postępowaniu administracyjnym występują:

• opłaty skarbowe - wymierzane i pobierane na podstawie ustawy z 31.01.1989 r. O opłacie skarbowej oraz rozporządzenie Ministra Finansów z 9.12.1994 r. W sprawie opłaty skarbowej,

• opłaty paszportowe - na podstawie ustawy z 29.11.1990 r. o paszportach;

• opłaty administracyjne za czynności urzędowe wykonywane przez podległe radzie gminy organy - jeżeli czynności te nie są objęte przepisami o opłacie skarbowej, na podstawie ustawy z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych;

11. koszty postępowania - powinny być uiszczone z góry, jeżeli są stałe lub nadają się do zryczałtowania, a przepisy odrębne wymagają ich uiszczenia przed wszczęciem postępowania. Na żądanie organu koszty mogą być w części uiszczone zaliczkowo. Pełna kwota kosztów postępowania jest ustalana po zakończeniu postępowania w danej instancji i wraz z decyzja wydaje się postanowienie określające wysokość należności z tego tytułu, osoby zobowiązane, termin i formę opłacenia należności. Postanowienie to może być zaskarżone w drodze zażalenia, a ostateczne postanowienie w tej sprawie może być zaskarżone do NSA. W razie nie uiszczenia kosztów, mogą być one egzekwowane w trybie egzekucji administracyjnej. Art.267 dopuszcza zwolnienie strony od opłat lub kosztów postępowania, jeśli jest ona w sytuacji „niewątpliwej niemożności” ich opłacenia. Może to być z urzędu bez wniosku strony. Art.266 reguluje się sytuacje, gdy stronie zwrócono koszty osobistego stawienia się, a wezwanie nastąpiło wskutek błędu pracownika organu. Składniki kosztów nie są ujęte wyczerpująco w kpa i w op. Zgodnie z art.263 §1 do tych kosztów należą:

12. koszty osobistego stawienia się świadków, biegłych, stron - obejmują koszty podróży, zwrotu utraconego zarobku dziennego, diety (strawnego), kosztów noclegu - są ustalane zgodnie z art.56 na podstawie dekretu z 26.10.1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym

13. koszty oględzin

14. koszty doręczenia stronom pism

15. inne koszty bezpośrednio związane z rozstrzygnięciem sprawy - np. wynagrodzenie biegłego za wykonanie opinii, koszty ekspertyzy instytutu lub innej wyspecjalizowanej placówki, koszty eksperymentu dowodowego lub badań laboratoryjnych.

W przepisach przyjmuje się zasadę rozdziału kosztów między organ a stronę:

16. organ - pokrywa ko0szty postępowania ponoszone w wykonaniu obowiązku ustawowego (np.: decyzje w sprawie świadczeń pomocy społecznej muszą być poprzedzone wywiadem rodzinnym, środowiskowym i wykonanie tej czynności będzie ustawowym obowiązkiem organu);

17. strona - obarczają ją koszty powstałe z jej winy (np.: trzeba powtórzyć czynność, w których strona bezzasadnie nie wzięła udziału: na skutek czynności wykonanych na żądanie strony lub w jej interesie, np. strona żądała jeszcze jednego biegłego).

W postępowaniu podatkowym poza kosztami dodatkowymi poniesionymi w interesie strony, stronę obciążają koszty jej nieuczciwości (nieusprawiedliwione niestawiennictwo na wezwanie, zatajenie dowodów, zwłoka w ich ujawnieniu złożenie wyjaśnień lub zeznań niezgodnych z prawdą).

60/02. Legitymacja do wniesienia odwołania zażalenia.

1. Odwołanie

Jest to środek zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym. Należy do podstawowych środków zaskarżenia ze względu na krąg decyzji administracyjnych podlegającym zaskarżeniu jak i na szerokie podstawy zaskarżenia, które kwestionują legalność i zasadność decyzji.

Prawo do odwołania wynika z art. 78 Konstytucji - „każdej ze stron przysługuje prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w I instancji”. Zakres dopuszczalności odwołania jest oparty na zasadzie dwuinstancyjności (art. 15), wg, której każda sprawa indywidualna rozpoznana i rozstrzygnięta decyzją organu I instancji podlega w wyniku wniesienia odwołania ponownemu rozpoznaniu i rozstrzygnięciu przez organ II instancji.

Od każdej decyzji nieostatecznej służy odwołanie. Wyjątkiem jest tutaj decyzja wydana w I instancji przez ministra, której nie służy odwołanie oraz decyzja wydana przez SKO w sprawach należących do zadań własnych samorządu terytorialnego.

Weryfikacja w postępowaniu odwoławczym nie obejmuje również decyzji o odszkodowaniu, gdyż można ich dochodzić również na drodze sądowej. Weryfikację decyzji w toku instancji wyłączają przepisy szczególne (np. prawo wodne). Strony mogą w obronie swojego interesu prawnego wystąpić na drogę postępowania sądowego.

Odwrotnie jest w op. W tym przypadku stronom przysługuje odwołanie, które rozpatruje organ wydający decyzję. Nie są to bowiem decyzje ostateczne. Stają się one ostateczne dopiero po upływie terminu do wniesienia odwołania. Od tego typu decyzji służy uprawnionym wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Od odwołania odróżnia go to, że nie ma on konstrukcji względnie dewolutywnej, jest rozpatrywany przez organ, który wydał zaskarżoną decyzję.

Podmioty uprawnione do wniesienia odwołania:

Postępowanie odwoławcze jest oparte na zasadzie skargowości. Nigdy nie może zostać wszczęte z urzędu, może zostać tylko uruchomione na wniosek strony.

Uprawnionym do wniesienia odwołania jest podmiot, który:

• Twierdzi, że decyzja organu I instancji dotyczy jego interesu lub obowiązku prawnego;

• Ma zdolność do czynności prawnych i zdolność prawną.

Prawo do wniesienia odwołania nie przysługuje osobom, które nie spełniły przesłanek wynikających z art. 28, 29, 30. Osobom tym dla ochrony swoich interesów faktycznych służy postępowanie skargowo - wnioskowe.

Jeżeli skarga dotyczy sprawy administracyjnej lub indywidualnej w fazie postępowania odwoławczego, to należy ją traktować jako materiał dowodowy. Kpa nie wprowadza ograniczeń formalnych ani materialnych dotyczących prawa odwołania strony. Prawo do odwołania ma nie tylko strona, która brała udział w postępowaniu zakończonym decyzją, ale też osoba, która nie brała udziału w postępowaniu, ale jest stroną w rozumieniu art. 28. Prawo do odwołania ma strona niezadowolona z rozstrzygnięcia zawartego w decyzji.

W op. podmiotom przysługuje odwołanie tylko do 1 instancji. Stosuje się tutaj przepisy kpa.

Prawo do odwołania jest oparte na zasadzie rozporządzalności, która w kwestii cofnięcia odwołania jest ograniczona. Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy ze skutkiem prawnym tylko wtedy, gdy nie doprowadzi to do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny. Skuteczność cofnięcia odwołania jest uzależniona od oceny organu odwoławczego. Strona ma tutaj możliwość skargi do NSA.

Uprawnienie do wniesienia odwołania mają obok strony podmioty na prawach strony, tj. prokurator oraz organizacja społeczna.

Organizacja społeczna - wniesienie przez nią odwołania zależy od 2 przesłanek:

• Żądanie jest uzasadnione celami statutowymi.

• Przemawia za tym interes społeczny.

Przesłanki te oceniane są przez organ orzekający, który wszczyna postępowanie z urzędu lub dopuszcza organizację do udziału w postępowaniu ( w I instancji), jeżeli uzna przesłanki za uzasadnione. Od tego momentu organizacja ma prawo do wniesienia odwołania, jeżeli uczestniczy w postępowaniu I instancji.

Prokurator - jeżeli bierze udział w postępowaniu I instancji, to przysługują mu prawa strony i ma on prawo do wniesienia odwołania. Jeżeli nie brał udziału w postępowaniu w I instancji - nie przysługuje mu prawo do wniesienia odwołania.

Uprawnienie do wniesienia odwołania ma również Rzecznik Praw Obywatelskich.

Zażalenie

Jest to środek zaskarżenia służący od postanowień. Służy tylko na postanowienia. Prawo do wniesienia zażalenia ma strona i pozostali uczestnicy postępowania. Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia postanowienia stronie. Ma taką samą treść i formę jak odwołanie.

Zażalenie jest środkiem zaskarżenia względnie suspensywnym, bo wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego postanowienia. Organ, który wydał postanowienie może jedynie wydać wstrzymanie jego wykonania, o ile jest to uzasadnione. Rozpatrzenie zażalenia następuje wg tych samych przepisów, służących odwołaniu.

63/01. Moc dowodów w postępowaniu adm. i postęp. Podatk.

Kpa nie reguluje mocy dowodowej urzędowych dokumentów zagranicznych oraz dokumentów prywatnych. Dlatego też oba rodzaje dokumentów podlegają w pełni swobodnej ocenie dowodów dokonywanej przez organ orzekający, o ile przepisy szczególne lub umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej. Podobne rozwiązanie zawiera op., gdzie podstawowym środkiem dowodowym są księgi podatkowe. Księgi są dokumentami o charakterze prywatnym i w postępowaniu podatkowym stanowią dowód tego, co zostało w nich stwierdzone, tj. mają taką samą moc dowodową jak dokumenty urzędowe. Przez księgi podatkowe rozumieć można księgi rachunkowe, podatkową księgę przychodów i rozchodów, ewidencję oraz rejestry, do prowadzenia, których zobowiązani są podatnicy, płatnicy lub inkasenci.

Moc dowodowa ksiąg podatkowych jest uzależniona od spełnienia 2 warunków:

Księga podatkowa jest rzetelna (tj. prowadzone w niej zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty) oraz jest prowadzona w sposób niewadliwy (tj. prowadzona zgodnie z zasadami wynikającymi z odrębnych przepisów). Jeżeli księga podatkowa jest prowadzona wadliwie, to zachowuje moc dowodową, o ile wady nie mają istotnego znaczenia dla sprawy. W przypadku, gdy księga podatkowa jest prowadzona nierzetelnie lub w sposób wadliwy, to organ podatkowy w protokole badania księgi określa, za jaki okres i w jakiej części nie uznaje ksiąg za dowód, tego, co wynika z zawartych w niej zapisów. Odpis takiego protokołu organ podatkowy dostarcza stronie, która może w terminie 14 dni wnieść swoje zastrzeżenia lub uwagi do protokołu.

.

63/03. Organ egzekucyjny - rodzaje właściwości, sposób ustalenia

Organ egzekucyjny - organ powołany do prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Są nimi: organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego, jeżeli przepisy prawa przyznają in takie kompetencje (właściwość). Ustawa określa właściwość rzeczową i miejscową organów egzekucyjnych.. Organy egzekucyjne są obowiązane przestrzegać swej właściwości rzeczowej i miejscowej z urzędu w każdym stadium postępowania egzekucyjnego.

• według właściwości rzeczowej:

Co do egzekucji należności pieniężnych - organem egzekucyjnym właściwym rzeczowo jest:

3. naczelnik urzędu skarbowego

4. właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią,

Co do egzekucji świadczeń niepieniężnych rzeczowo właściwe mogą być:

5. rzeczowo właściwe terenowe organy administracji rządowej I instancji - jeżeli obowiązek wynika z decyzji z zakresu administracji rządowej, która w ramach zleconych funkcji wydał organ przedsiębiorstwa państwowego, innej państwowej jednostki organizacyjnej lub organizacji społecznej (zawodowej, samorządowej, spółdzielczej).

6. właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego - w zakresie zadań własnych, zadań zleconych i zadań z zakresu administracji rządowej oraz obowiązków wynikających z decyzji i postanowień z zakresu administracji publicznej wydanych przez samorządowe jednostki organizacyjne.

7. Organy policji państwowej, Urzędu Ochrony Państwa lub Straży Pożarnej i inne organy zapewniające ochronę spokoju, bezpieczeństwa, porządku i zdrowia publicznego lub mienia społecznego - z mocy przepisów szczególnych.

8. Inne organy administracji publicznej - z upoważnienia udzielonego w trybie rozporządzenia przez Radę Ministrów - w zakresie oznaczonych rodzajów spraw albo niektórych czynności egzekucyjnych, a także postępowania zabezpieczającego.

W odniesieniu do obowiązków niepieniężnych ustawa przyjmuje jako regułę, że organem egzekucyjnym jest rzeczowo właściwy terenowy organ administracji rządowej I instancji, właściwy organ samorządu terytorialnego - gdy egzekwowany obowiązek wynika z decyzji lub postanowień.

• według właściwości miejscowej art.22 pea - przyjmuje się w nim zasadę, że właściwość miejscową określa się według miejsca zamieszkania (siedziby) zobowiązanego, a w braku miejsca zamieszkania w kraju - według miejsca pobytu w kraju. Od tej zasady są 2 wyjątki:

3. właściwość miejscową w sprawach odebrania rzeczy lub opróżnienia budynku i pomieszczeń ustala się według miejsca położenia rzeczy,

4. w odniesieniu do wykonania obowiązków pieniężnych - według miejsca położenia mienia zobowiązanego.

Organ egzekucyjny podejmuje czynności wykonawcze za pośrednictwem:

• egzekutora - co do obowiązków niepieniężnych

• poborcy skarbowego - przy należnościach pieniężnych

Egzekutorem (poborcą skarbowym) jest wyznaczony pracownik organu egzekucyjnego. Funkcje egzekutora pełnią zakłady pracy w razie zastosowania jako środka egzekucyjnego egzekucji z wynagrodzenia za pracę, organy rentowe co do egzekucji ze świadczeń emerytalnych i ubezpieczenia społecznego, a także banki w przypadku egzekucji z rachunków bankowych i wkładów oszczędnościowych.

64/3. Wierzyciel.

Wierzyciel -jest to podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązków w drodze administracyjnego postępowania egzekucyjnego. Wg art.5 pea. Wierzycielem jest: gdy obowiązek wynika z decyzji lub postanowienia organów administrujących - organ właściwy do orzekania w I instancji; gdy obowiązek wynika z orzeczeń sądowych albo bezpośrednio z przepisów prawa - organ lub instytucja zainteresowana bezpośrednio w wykonaniu przez zobowiązanego obowiązku albo powołane do czuwania nad wykonaniem obowiązku, a w przypadku braku takiej jednostki lub jej bezczynności - podmiot, na którego rzecz wydane zostało orzeczenie lub którego interesy prawne zostały naruszone w wyniku niewykonania obowiązku. W celu ustalenia, który organ administracji publicznej jest wierzycielem, stosuje się przepisy kpa dotyczące określenia właściwości rzeczowej oraz miejscowej.

65/02. Prawo zażalenia i prawo odwołania w kpa i op.

Legitymacja do odwołania administracyjnego

Postępowanie odwoławcze jest oparte w pełni na zasadzie skargowości. Może ono być uruchomione tylko w wypadku podjęcia przez uprawniony podmiot czynności procesowej, ponieważ odwołanie nigdy nie może być wszczęte z urzędu. Do wniesienia odwołania legitymację posiada:

5. strona - podmiot, który spełnia przesłanki wypływające z art.28,29 i 30 kpa, a więc podmiot, który twierdzi, że decyzja organu I instancji dotyczy jego interesu prawnego lub obowiązku prawnego. Prawo to może realizować jednostka mająca zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych. Prawo to jednak nie służy jednostkom, które nie spełniają tych przesłanek, chociażby decyzja organu I instancji nie była dla nich obojętna i w skutkach swych pośrednio ich dotyczyła. Prawo odwołania strony w zakresie jego wykorzystania (wniesienia lub cofnięcia odwołania) oparte jest na zasadzie rozporządzalności, która jednak w kwestii cofnięcia odwołania jest ograniczona. Strona bowiem może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy ze skutkiem prawnym tylko wtedy, gdy nie doprowadzi to do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny (decyduje o tym organ odwoławczy).

6. organizacja społeczna - w sprawie dotyczącej innej osoby może wystąpić z żądaniem wszczęcia postępowania oraz z żądaniem dopuszczenia jej do udziału w toczącym się postępowaniu. Skuteczność prawna żądania organizacji społecznej jest uzależniona od wystąpienia łącznie dwóch przesłanek: żądanie jest uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i przemawia za tym interes społeczny. W przypadku, gdy organizacja została dopuszczona do udziału w postępowaniu w I instancji, ma ona prawa strony, a zatem również ma prawo do wniesienia odwołania. Jeżeli ta organizacja nie brała udziału w postępowaniu I instancji, to nie ma ona legitymacji do złożenia odwołania. Postępowanie odwoławcze jest oparte na zasadzie skargowości i legitymacja do złożenia odwołania służy stronie, a zatem nie może być wszczęte z urzędu.

7. prokurator - prokuratorowi służą prawa strony, jeżeli faktycznie uczestniczy w postępowaniu. Jeżeli zatem prokurator bierze udział w postępowaniu w I instancji, to służą mu prawa strony i ma on również legitymację do wniesienia odwołania. Z prawa prokuratora do udziału w każdym stadium postępowania natomiast nie można wyprowadzić jego legitymacji do wniesienia odwołania.

9. Rzecznik Praw Obywatelskich - legitymację do wniesienia odwołania ma w takim samym zakresie co prokurator.

Zażalenie - jest środkiem zaskarżenia służącym od postanowień. Zażalenie służy tylko na postanowienia, co do których kpa i op przewidują wprost, w przepisach szczegółowych ich zaskarżalność w drodze zażalenia. Postanowienia, co do których kpa i op nie przewidziały dopuszczalności wniesienia zażalenia, mogą być zaskarżone tylko łącznie z odwołaniem. W takim przypadku zażalenie jest środkiem zaskarżenia niesamoistnym. Legitymację do wniesienia zażalenia mają: strona, a także w przepisach szczególnych uprawnienie to przyznano innym uczestnikom postępowania, ponieważ adresatem postanowienia może być nie tylko strona ale inni uczestnicy postępowania, np.: świadkowie, biegli, osoby trzecie. Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia (ogłoszenia) postanowienia stronie. Regułą jest, że postanowienia, od których służy zażalenie, są doręczane na piśmie. Jeżeli chodzi o wymagania co do treści, formy i trybu wnoszenia zażalenia, to maja zastosowanie przepisy dotyczące odwołania. Zażalenie jest środkiem zaskarżenia względnie suspensywnym, ponieważ wniesienia zażalenia nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego postanowienia, ale organ, który wydał to postanowienie, może wstrzymać jego wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione Do rozpatrzenia zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań.

8

Opracowanie Natalia Dreszel np. podręcznika „Postępowanie administracyjne i sądowo-administracyjne” (Adamiak, Borkowski)

Uniwersytet Wrocławski, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

Stan prawny na rok 2007

---