Notatki z wykładów makroekonomii.

PORÓWNAWCZA ANALIZA MAKROEKONOMII

        

KEYNSOWSKA	NEOKLASYCZNA
O rozmiarach produkcji decyduje popyt globalny.	O rozmiarach produkcji decyduje podejście podażowe, tz. Rosnąca podaż stwarza dla siebie odpowiedni popyt gdyż zarobione dochody przez czynniki produkcyjne są w całości wydatkowane.
Niepełne wykorzystanie zdolności produkcyjnych jest spowodowane niedostatecznym efektywnym popytem podmiotów gospodarczych.	Popyt jest zawsze wystarczający do zrealizowania produkcji wytworzonej przy pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.
Przy dużych niewykorzystanych rezerwach produkcyjnych krzywa As jest pozioma.	Przy pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych krzywa As jest pionowa.
Gospodarka funkcjonuje w warunkach niedoskonałej konkurencji (różna skala produkcji).	Gospodarka funkcjonuje w warunkach doskonałej konkurencji.
Ceny i płace są sztywne (wpływają na to monopole i związki zawodowe).	Doskonała elastyczność cen i płac.
Aktywna rola pieniądza i centralnego banku narodowego.	Pieniądz jest neutralny, bank może zmieniać wartości nominalne a nie realne.
Oszczędności dostosowują się do inwestycji za pośrednictwem zmian realnego poziomu PKB przy założeniu stałej skłonności do oszczędzania.	Inwestycje ustalane są na poziomie nagromadzonych oszczędności za pośrednictwem elastycznie zmieniającej się stopy procentowej.
Deficyt budżetowy jest uzasadniony tak długo jak długo rosnącym wydatkom budżetowym towarzyszy silny wzrost podaży produkcji w stosunku do wzrostu cen.	Deficyt jest nieuzasadniony ekonomicznie gdyż każdemu wzrostowi wydatków budżetowych towarzyszy inflacyjny wzrost cen bez odpowiedniego wzrostu podaży produkcji, gdyż w gospodarce nie występują rezerwy produkcyjne.
Bezrobocie ma charakter przymusowy i spowodowane jest niedostatecznym popytem konsumpcyjnym i wydatkami w sektorze publicznym.	Występują trzy rodzaje bezrobocia: dobrowolna, naturalne i przymusowe. Popyt na pracę jest funkcją poziomu płacy realnej.
Samoregulujący mechanizm rynkowy nie jest w stanie skutecznie rozwiązać wszystkich problemów społeczno gospodarczych w kraju i dlatego też mechanizm rynkowy wymaga uzupełnienia, wsparcia, korekty ze strony aktywnej roli państwa.	Doskonale samoregulujący się mechanizm rynkowy. Ingerencja państwa nie jest wskazana, (państwo nocnego stróża).

 

FUNKCJA INWESTYCJI WG TEORII KEYNSA

Podejmowanie decyzji inwestycyjnych związane jest z ryzykiem. Inwestor porównuje rentowność przewidywaną ze stopą procentową kredytu inwestycyjnego.

70% zgłoszonych projektów inwestycyjnych spełnia kryteria bezpiecznego inwestowania.
Obniżenie stopy % powoduje zwiększenie granicy opłacalności inwestowania. Wówczas 90% projektów inwestycyjnych spełnia wymagania bezpiecznego inwestowania.Ogólny model równowagi gospodarczej przy niepełnym wykorzystaniu istniejących zdolności produkcyjnych gospodarki narodowej.

Wszystkie punkty leżące na linii spełniają warunek równowagi Pg=Y. Zdaniem Keynsa o rozmiarach produkcji i zatrudnieniu w gospodarce decyduje popyt globalny.

Pg=K+J+G

Keyns uwzględnił jedynie aspekt popytowy a nie uwzględnił aspektu podażowego, który dotyczył długiego okresu czasu, który prowadził do rozbudowy istniejących zdolności produkcyjnych.
Wielka zasługa Keynsa polega na tym iż udowodnił on możliwość występowania równowagi w gospodarce na bardzo różnym poziomie tzn. przy różnym stopniu wykorzystania istniejących zdolności produkcyjnych czy różnym poziomie zatrudnienia. Ludzie przed Keynsem starali się wykazać, że dzięki wysokiej sprawności działania samoregulujących mechanizmów rynkowych gospodarka rynkowa zawsze funkcjonuje w granicach pełnego wykorzystania zdolności produkcyjnych i pełnego zatrudnienia.

Praktyczne zalecenia Keynsa:

W celu zwiększenia zdolności do konsumpcji społeczeństwa i zmniejszenia skłonności do nadmiernego oszczędzania trzeba stosować progresywne opodatkowanie dochodów.
W celu zwiększenia skłonności do inwestowania bank centralny powinien zwiększyć podaż pieniądza w celu obniżenia stopy procentowej, potanienia kredytu i ożywienia działalności inwestycyjnych.
Państwo powinno zwiększać wydatki budżetowe nawet za cenę rosnącego deficytu.

 

MODELE NEOKLASYCZNE RÓWNOWAGI W GOSPODARCE NARODOWEJ.

Podstawowe twierdzenia ekonomii neoklasycznej zostały wyprowadzone z nie umotywowanej teorii usług trzech czynników produkcji: kapitał, praca, ziemia, oraz prawa rynków J.B.Say'a , który napisał Traktat o Ekonomii.
Według Say'a w produkcji uczestniczą zawsze trzy czynniki: kapitał, praca, ziemia. Każdy z tych czynników świadczy określone usługi i w zamian za nie otrzymuje sprawiedliwe wynagrodzenie w postaci zysku, procentu, czynszu dzierżawnego i płacy.Produkcyjność krańcowa - miara efektywności
Prawo równowagi rynków - prawo rynków Say'a-Pytanie-
-Wyjaśnij istotę i skutki działania prawa rynków Say'a-Zdaniem Say'a wzrostowi produkcji (podaży) towarzyszy odpowiedni wzrost dochodów będący wynagrodzeniem 3 czynników.
Zarobione w ten sposób pieniądze są w całości wydatkowane na zakup dóbr i usług wchodzących w skład PKB.
Chociaż część dochodów jest oszczędzana ale nagromadzone oszczędności automatycznie przekształcają się w inwestycje za pośrednictwem banków. Nie występuje zatem w gospodarce zjawisko niedostatecznego efektywnego popytu.
W tych założonych warunkach popyt zawsze jest wystarczający do wchłonięcia produkcji wytworzonej przy pełnym wykorzystaniu istniejących zdolności produkcyjnych i pełnym zatrudnieniu. Zatem ogólna nadprodukcja, czyli kryzys nie jest możliwy bo gospodarka funkcjonuje w warunkach ogólnej równowagi przy sprawiedliwym wynagrodzeniu wszystkich czynników produkcji.

Model:

-Pytanie-
-Jak działa mechanizm równoważenia inwestycji z oszczędnościami w warunkach doskonałej konkurencji?--W ten sposób, że jakiekolwiek odchylenie inwestycji od oszczędności uruchamia mechanizm korygujący w postaci elastycznych zmian w stopie procentowej, które sprowadzają każdy stan nierównowagi do wyrównania na rynku pieniężno kapitałowym.

Model pionowej krzywej podaży i mechanizm doskonale elastycznych cen i płac

Przy danym poziomie cen Cr1 popyt globalny jest wystarczający do wchłonięcia produkcji wytworzonej w granicach Yp istniejących możliwości produkcyjnych.
Jeśli bank centralny zwiększy podaż pieniądza, wówczas krzywa popytu globalnego zostanie przesunięta na prawo czemu towarzyszy nieuchronnie wzrost poziomu cen do nowego punktu równowagi. Wyższy poziom cen dostosowuje zwiększony popyt do danej podaży wytworzonej w granicach Yp.
Model wykazuje, że pieniądz jest neutralny w gospodarce narodowej. Bank Centralny jest w stanie zmienić jedynie wartości nominalne a nie jest w stanie zmienić wartości realnej.
Teoria neutralnego pieniądza opiera się zatem na hipotezie pionowej krzywej podaży AS, oraz doskonale elastycznych cenie i płacy, co jest konsekwencją założenia doskonałej konkurencji.

 KRYTYKA MODELU NEOKLASYCZNEGO PRZEZ KEYNSA

Keyns odrzucił zdecydowanie obie hipotezy (pionową krzywą podaży, doskonałą konkurencję i mechanizm doskonale elastycznych cen i płac). Keyns wyszedł z założenia że krzywa agregatowej podaży aż do granicy zdolności produkcyjnych gospodarki narodowej jest pozioma a przy pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych jest pionowa, czyli należy budować model oparty o krzywą postaci odwróconej litery N,

a krzywa agregatowego popytu ma nachylenie ujemne.-Pytanie-
-Wyjaśnij przyczyny i skutki wzrostu efektywnego popytu (K+J+G) w warunkach:
a). gdy AS jest pozioma
b). gdy AS jest pionowa
c). gdy AS ma nachylenie dodatnie

ad. a).
Krzywa AS jest pozioma tylko w warunkach dużych niewykorzystanych rezerw produkcyjnych do 30-35%. Skutki- w tych warunkach każdy wzrost popytu globalnego powoduje wzrost podaży produkcji bez wzrostu cen.
ad. b).
Krzywa AS jest pozioma gdy odzwierciedla pełne wykorzystanie istniejących zdolności produkcyjnych. Skutki- w tych warunkach każdy wzrost popytu globalnego powoduje jedynie wzrost cen bez możliwości wzrostu podaży produkcji.
ad. c).
Krzywa AS jest dodatnia, została wprowadzona do ekonomii po II Wojnie Światowej przez ekonomie Neokeynsowską. Przyczyny- po II Wojnie Światowej gospodarka funkcjonuje w warunkach wysokiego stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnych. Niewykorzystane rezerwy produkcyjne są stosunkowo niewielkie i kształtują się w granicach 5-10%. W tych warunkach wzrost składników efektywnego popytu powoduje nie tylko wzrost podaży produkcji, ale także wzrost cen.

Od nachylenia krzywej podaży od skali występujących rezerw w gospodarce narodowej i reakcji przedsiębiorców na wzrost popytu zależy co wzrasta szybciej czy podaż czy ceny.

 BUDŻET PAŃSTWA

Budżet państwa jest to zestawienie wszystkich dochodów i wydatków w sektorze publicznym. Struktura dochodów i wydatków odzwierciedla cele gospodarcze i społeczne i polityczne. Rachunek wpływów i wydatków prowadzi Bank Centralny, który spełnia funkcję kasjera. Projektodawcą i wykonawcą budżetu jest rząd a decydentem jest parlament.

Wpływy do budżetu:
VAT- 41%
Akcyza- 22,5%
PIT- 18,4%
TBZ od zysków brutto przedsiębiorstw- 9,6%
Cło- 2,5%
Reszta- 6%

Źródła deficytu budżetu państwaWydatki:
- rządowe
- transfery budżetowe.

Deficyt jest zjawiskiem powszechnym we współczesnych krajach. Wynika on z ogromnej presji społeczeństwa na niezaspokojone potrzeby bezpieczeństwa socjalnego i wysokie koszty obsługi długu zagranicznego. (dług 290 mld. zł. Czyli 40% PKB)
Spadek tempa wzrostu PKB oraz zmniejszenie stopy inflacji może być przyczyną pogłębienia inflacji.
Optymizm w szacowaniu dochodów i brak dyscypliny finansowej w płaceniu podatku. Zaplanowane wydatki muszą być zrealizowane, natomiast zaplanowane dochody mogą nie być zrealizowane.

Podmiot gospodarczy	Skumulowana wartość dodana	VAT 22%	Zwrot VAT	VAT wpłacony	Wartość towaru
Producent materiałów	100	22	-	22	222
Producent rowerów	200	44	22	22	344
Hurtownik	300	66	44	22	466
Detalista	400	88	66	22	588
Konsument	-	-	-	-	Cena detal

Założenia upraszczające:

- wszystkie podmioty gospodarcze wytwarzają jednakową wartość dodaną w wysokości 100zł.
- producent materiałów ma własny wsad surowcowy w wysokości 100zł. od którego nie potrąca podatku.

Wartość dodana- część wartości produkcji sprzedanej która pozostaje po odjęciu materiałów

- podatek VAT podnosi cenę sprzedaży towaru począwszy od producenta materiałów aż po cenę detaliczną

- każdy podmiot płaci podatek jedynie od wartości dodanej, zrealizowany w swoim przedsiębiorstwie

- zapłacony podatek w cenie zakupu zostaje potrącony w każdej fazie produkcji i obrotu

- jedynie konsument nie potrąca podatku i on ostatecznie płaci ten podatek w cenie nabywanego towaru.

Stawki podatkowe w krajach UE i w Polsce

Kraje	Najniższa skala podatku	Najwyższa skala podatku
Belgia Luxemburg Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Niemcy Wielka Brytania Włochy USA Polska	24% 5% 18% 25% 14% 35% 22% 25% 10% 15% 19%	71% 57% 50% 56% 72% 58% 56% 40% 50% 38% 40%

W porównaniu z krajami Europejskimi stawki podatku dochodowego w Polsce są umiarkowanie proglesywne
Polska ma najwyższy VAT i akcyzę w porównaniu do innych krajów.

Stawki podatku od zysków Brutto przedsiębiorstw w UE

Włochy Belgia Niemcy Grecja Luxemburg Francja Hiszpania Holandia Portugalia Austria Dania Wielka Brytania Finlandia Szwecja Irlandia Polska

40% 40% 39% 37% 37% 36% 35% 35% 36% 34% 30% 30% 29% 28% 10% 28%

Występuje wyraźna tendencja do obniżania się stopy opodatkowania zysków i dochodów ludności, ale kosztem zwiększania się opodatkowania pośredniego.

PIENIĄDZ JAKO ŚRODEK CYRKULACJI (pośrednik w wymianie towarowej)

Pieniądz jako środek płatniczy ma moc zwalniania z zobowiązań np. z tytułu podatków.
Pieniądz jako środek tezauryzacji, gromadzenie oszczędności.
Pieniądz światowy występuje w tych krajach w których Bank Centralny gwarantuje jego wymienialność zewnętrzną.

 

NARZĘDZIA REALIZACJI POLITYKI PIENIĘŻNEJ BANKU CENTRALNEGO

Głównym zadaniem BC jest taka regulacja dopływu i odpływu pieniądza, aby go nie było za dużo gdyż grozi to inflacją (wzrost cen), ani też za mało gdyż grozi to deflacją (spadek cen i opłacalności produkcji, recesja gospodarcza i wzrost bezrobocia).
Główny cel BC to cel inflacyjny, tak kontrolować inflację aby nie hamowała wzrostu produkcji.

 

CZYNNIKI WYZNACZAJĄCE PODAŻ PIENIĄDZA

Najstarszą teorią pieniądza jest teoria ilościowa uzależniająca wartość pieniądza od ilości pieniądza w obiegu.

M- podaż pieniądza w obiegu
V- szybkość obiegu pieniądza
P- przeciętny poziom cen w kraju
Y- wolumen produktu krajowego brutto (w cenach stałych)

M. Fridman

Im więcej pieniądza w obiegu tym wyższy poziom cen w kraju i większy poziom inflacji. Inflacja w kraju jest zjawiskiem czysto pieniężnym. Jest to Monetarystyczna teoria inflacji.
Tempo wzrostu podaży pieniądza w przybliżeniu uzależnione jest od przewidywanej stopy inflacji oraz przewidywanego tempa PKB wzrostu gospodarczego.
Zwiększona podaż pieniądza przyczynia się nie do wzrostu produkcji ale do wzrostu cen.

Bank Centralny realizuje swoją politykę pieniężną za pomocą 3 instrumentów:

- stopy rezerw obowiązkowych

- stopy dyskontowej od kredytów refinansowych udzielanych bankom komercyjnym przez BC, (stopa interwencyjna)

- polityki otwartego rynku. Polega na skupowaniu lub sprzedawaniu krótkoterminowych papierów wartościowych o dużej wartości nominalnej na giełdzie.

Do 1999r. obowiązywała w Polsce następująca stopa 20% od depozytów awista, 11% od depozytów terminowych i 5% od depozytów dewizowych. Od 2000r. obowiązuje jednolita stopa rezerw obowiązkowych w wysokości 5%.

Cele rezerw obowiązkowych:

- umożliwienie kontroli kreacji nowego pieniądza w formie udzielanych kredytów;

- zapewnienie wypłacalności (płynności finansowej) bankom komercyjnym na wypadek ich niewypłacalności;

- rezerwa obowiązkowa przekazywana jest na nieoprocentowane konta BC i jest poważnym źródłem zysku tego banku.

Narzędzia regulowania bieżącej płynności finansowej.
Funkcja popytu na pieniądz:

Md=f(Yr)                         r- stopa %
Mr=Mdr+Ms                       y- PKB
                                                                              Mdr- popyt na pieniądz transakcyjny

Popyt na pieniądz spekulacyjny Ms jest to pieniądz ulokowany na giełdzie w postaci papierów wartościowych.

AB- popyt na pieniądz transakcyjny
BC- popyt na pieniądz spekulacyjny (na giełdzie)
CD- pułapka płynności

Pułapka płynności- wynika z przekonania inwestorów że stopa % osiągnęła tak minimalny poziom iż nie powinna już spadać jeszcze bardziej. Osiągnęła dolną możliwą granicę. Wówczas kursy papierów wartościowych na giełdzie będą tak wysokie, że nikt już nie oczekuje aby mogły wzrosnąć jeszcze bardziej. W rezultacie każdy z podmiotów gospodarczych woli tezauryzować (gromadzić) bezczynną gotówkę. Stan wyczekiwania na reakcję BC bo pieniądz nie dopływa.

INFLACJA

Inflacja- mierzona jest wzrostem przeciętnego poziomu cen towarów i usług konsumpcyjnych nabywanych przez ludność. Inflacji nie należy utożsamiać z deflatorem.

Deflator- miara wzrostu cen wszystkich towarów i usług wchodzących w skład PKB. Służy on do przeliczania PKB z wartości nominalnych na wartości realne.

Inflacja jest więc wskaźnikiem wzrostu kosztów utrzymania niezbędnym do obliczenia zmian przeciętnego poziomu płacy realnej w kraju.

Przyczyny inflacji:

Inflacja może być spowodowana trzema głównymi przyczynami:

1. Wzrostem kosztów wytwarzania dóbr i usług konsumpcyjnych. Spowodowana wzrostem cen surowców, materiałów, energii, paliwa np. wzrost cen ropy na rynkach światowych. Może być spowodowana wzrostem płac nominalnych, szybszym niż wzrost wydajności pracy.

2. Inflacja ciągniona przez popyt. Spowodowana jest ekspansywną polityką fiskalną, oraz polityką pieniężną, która powoduje, że składniki popytu globalnego rosną szybciej od wzrostu podaży produkcji, w rezultacie uruchamia to mechanizm wzrostu cen. Rosnące ceny z przyczyn popytowych powodują, że związki zawodowe wymuszają wzrost płac nominalnych którego efektem jest wzrost kosztów produkcji co wpływa na wzrost cen. Inflacja popytowa występuje głównie w zakresie artykułów żywnościowych, gdyż rosnący popyt napotyka na ograniczone możliwości wzrostu podaży artykułów rolnych, gdyż w rolnictwie podaż jest mało elastyczna.

3. Inflacja spowodowana nadmierną ilością podaży pieniądza w obiegu.

Głównym celem polityki pieniężnej BC jest cel inflacyjny (walka z inflacją) niedopuszczenie do tego aby tempo wzrostu cen w roku bieżącym było wyższe niż w roku poprzednim.

Teoretycznie BC może narzucić gospodarce tak restrykcyjną politykę pieniężną, która była by w stanie zepchnąć stopę inflacji do wartości zerowej (polityka deflacyjna) jej negatywne skutki to recesja gospodarcza i wzrost bezrobocia, więc deflacyjna polityka jest szkodliwa dla gospodarki.
Walka z inflacja jest ekonomicznie uzasadniona tak długo jak długo nie hamuje ona wzrostu produkcji i nie przyczynia się do wzrostu bezrobocia.
Rodzaje inflacji rozróżnia się nie tylko na podstawie przyczyn ich występowania, ale także i przeciętnego tępa wzrostu cen.

Jeśli tępo wzrostu cen kształtuje się poniżej 1% miesięcznie, mówimy wówczas o inflacji pełzającej tzn. że cena skali rocznej nie przekracza 9%

1. Jeśli ceny rosną w tempie 1-15% miesięcznie jest to inflacja galopująca

2. Jeśli ceny rosną od 15-50% miesięcznie mówimy o mega inflacji

3. Po wyżej 50% miesięcznie, mówimy o hiper inflacji

Inflacja galopująca lub górna pełzającej działa niekorzystnie na gospodarkę i społeczeństwo bo stwarza niebezpieczeństwo utrzymywania wysokiej stopy %, zwiększa ryzyko inwestowania, rodzi element niepewności, trudności przewidywania, w budżecie wymusza większe wydatki nominalne w sektorze publicznym.

TEORIA BEZROBOCIA

Stopa bezrobocia mierzona jest stosunkiem liczby zarejestrowanych bezrobotnych do zasobów siły roboczej w kraju w wieku zdolności do pracy.

USA	lata '90	stopa 4,5%
Europa zachodnia	lata '80	stopa 12%
	lata '90	stopa 8%
Polska	lata '90	stopa 18% ponad 3,5 mln. Ludzi

NEOKLASYCZNA TEORIA BEZROBOCIA opiera się na fundamentalnym twierdzeniu, że popyt na racę jest funkcją poziomu płacy realnej. (żeby zredukować bezrobocie trzeba obniżyć płace)
Bezrobocie występuje w trzech postaciach:

- dobrowolne

- naturalne

- przymusowe

krzywa zgłoszonego popytu na pracę ma nachylenie dodatnie, (im wyższy poziom płacy realnej tym większa podaż pracy). Z dwoistego charakteru płac wynikają nachylenia popytu i podaży, polega to na tym, że dla pracownika płaca jest dochodem a dla pracodawcy kosztem.
Model opiera się o to, że poziom kwalifikacji pracownika jest jednakowy.
Różnica po między Zs i Nb to jest dobrowolne bezrobocie czyli najstarsza teoria bezrobocia. Obejmuje ona tych pracowników, którzy nie chcą pracować za płacę Wr. Podjęli by ją gdyby była wyższa.
1967r. M. Fridman (Teoria naturalnego bezrobocia) przywiera ona bądź formę bezrobocia frykcyjnego (wynikające z niedopasowania popytu do pracowników, podaży) bądź bezrobocia strukturalnego (upadki firm, brak inwestycji).
Praktyka każdego kraju wykazuje, że ludzie często zmieniają miejsce pracy. Pewna grupa ludzi jest naturalnie bezrobotna (naturalne niedopasowanie z różnych przyczyn)
Bezrobocie przymusowe spowodowane jest wpływem państwa na ustalenie minimalnej płacy na poziomie socjalnego minimum. Oraz wpływem związków zawodowych na kształtowanie się przeciętnego poziomu płac.
To powoduje, że przeciętny poziom płac w kraju jest wyższy niż ten jaki ukształtowałby się na wolnokonkurencyjnym rynku pracy.

KEYNSOWSKA TEORIA BEZROBOCIA opiera się na fundamentalnym twierdzeniu, że popyt na pracę jest funkcją popytu na produkcję, zatem bezrobocie ma charakter przymusowy i spowodowane jest ono niedostatecznym efektywnym popytem konsumpcyjnym inwestycyjnym i niedostatecznymi wydatkami państwa na finansowanie robót publicznych. Z tąd walka z bezrobociem wymaga zwiększenia przez rząd i BC wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych, wydatków inwestycyjnych przedsiębiorstw i wydatków budżetu państwa na roboty publiczne.

Krzywa Phillipsa w 1957r. opracował on model zależności między stopą inflacji a stopą bezrobocia.

Krzywa Pfillipsa zbudowana jest na zasadzie wymienności między stopą inflacji a stopą bezrobocia.

W warunkach wysokiej inflacji i niskiej stopy bezrobocia rząd i BC muszą współdziałać w zwalczaniu inflacji za pomocą restrykcyjnej polityki fiskalnej, polityki dochodowej i polityki pieniężnej. To prowadzi do ograniczenia efektywnego popytu (KiG) w rezultacie hamuje wzrost produkcji, zmniejsza popyt na pracę i zwiększa bezrobocie (A)
W przypadku niskiej inflacji i wysokiego bezrobocia rząd i BC muszą skoncentrować się na walce z bezrobociem. W tym celu uruchamia działania zmierzające do ożywienia składników efektywnego popytu (KiG) który prowadziłby do wzrostu produkcji wzrostu popytu na prace i tym samym do spadku bezrobocia (B). Zatem krzywa Philipsa zbudowana jest na podstawie założenia ekonomii Keynsowskiej, w których o rozmiarach produkcji i zatrudnieniu decyduje popyt globalny.
Krzywa Phillipsa zbudowana na ekonomii Keynsowskiej stała się podmiotem krytyki ze strony Monetarystow w latach '30. Monetaryści wykazują, że zależność między stopą inflacji i stopą bezrobocia występuje jedynie w krótkim okresie, w długim okresie czasu takiej zależności nie ma, gdyż bezrobocie jest zjawiskiem nie pozostającym w związku ze stopą inflacji, zatem ilustrujemy je linią pionową na poziomie 4 -5% zasobów siły roboczej.

Inflacja jest zjawiskiem czysto pieniężnym, określonym przez tępo wzrostu podaży pieniądza w obiegu regulowanym przez BC.

BILANS PŁATNICZY I KURS WALUT

Bilans płatniczy obejmuje bilans handlowy plus wszelkie pozostałe rozliczenia finansowe po między mieszkańcami danego kraju i państwem a zagranicą.
Bilans składa się z trzech części:

1. Bilans obrotów bieżących

2. Bilans obrotów kapitałowych

3. Saldo rezerw dewizowych

Ad. 1.
Obejmuje:

- saldo handlu zagranicznego

- saldo odsetek % płaconych i otrzymywanych z zagranicy

- saldo transferów prywatnych i oficjalnych

Ad. 2.
Obejmuje:

- saldo kredytów otrzymanych i udzielanych (od i dla innych krajów)

- aktywa z za granicy (odpływ za granicę)

- zagraniczne aktywa finansowe (dopływ kapitału)

Ad. 3.
Jeśli łączna suma sald dodatnich jest większa od łącznej sumy sald ujemnych to tę dodatnią różnicę zapisujemy w trzeciej części bilansu ze znakiem przeciwnym, informuje nas ta wartość o tym o ile zwiększy się stan rezerw dewizowych kraju.
Jeśli łączna suma sald dodatnich jest mniejsza od łącznej sumy sald ujemnych to tę ujemną różnicę zapisujemy ze znakiem dodatnim o tyle bowiem zmniejszy się stan rezerw dewizowych w kraju.

Deficyt obrotów bieżących może być zrównoważony nadwyżką obrotów kapitałowych i odwrotnie, jeśli brak jest zrównoważenia wówczas zmianie ulega stan rezerw dewizowych kraju.
Jeśli rezerwy dewizowe nie wystarczają na pokrycie deficytu bilansu płatniczego wówczas kraj zmuszony jest zaciągnąć kredyt za granicą bądź też zastosować restrykcyjne ograniczenia w wywozie dewiz za granicę.
W Polsce od szeregu lat mamy do czynienia z dużym deficytem obrotów bieżących sięgającym 5% PKB. Deficyt ten jest jednak z nadwyżką wyrównywany przez dodatni bilans obrotów kapitałowych a najważniejszą pozycją bilansu obrotów kapitałowych w polskiej gospodarce jest dopływ kapitału z zagranicy a wynika on z kilku przyczyn:

- prywatyzacja majątku państwowego

- z inwestycji bezpośrednich zagranicznego kapitału

- lokata kapitału zagranicznego w długoterminowe papiery wartościowe, 5,10,20 letnie.

- lokata zagranicznego kapitału w krótkoterminowe papiery wartościowe o wysokiej stopie %.

W ciągu minionych 10 lat w polską gospodarkę zainwestowano około 50 mld. $. Natomiast kapitał spekulacyjny około 6-8mld. $.

Dewaluacja- polega na podwyższeniu kursu wymiennego walut obcych w jednostkach waluty krajowej.

Przyczyna dewaluacji związana jest z dużym i rosnącym deficytem obrotów bieżących, spowodowanym zbyt wolnym wzrostem eksportu w stosunku do wysokiego tępa wzrostu importu.

Skutki dewaluacji, jest ona korzystna dla eksporterów a nie korzystna dla importerów. Po dewaluacji opłacalność eksportu rośnie.

Dewaluacja jest zjawiskiem inflacjogennym, tworzącym inflację. Dewaluacja jest niekorzystna dla budżetu państwa, gdyż podwyższa koszty obsługi kredytu zagranicznego. Dewaluacja jest korzystna dla cudzoziemców, ale nie korzystna dla osób wyjeżdżających za granicę. Dlatego też analizując korzyści i niekorzyści dewaluacji, BC jest bardzo ostrożny w dewaluowaniu waluty krajowej.

Rewaluacja- polega na obniżeniu kursu wymiennego walut obcych w jednostkach waluty krajowej.
Stosują ją kraje o silnie rozwiniętej produkcji eksportowej, dodatnim bilansie płatniczym i dużych rezerwach dewizowych.

PRZYCZYNY I SKUTKI DEPRECJACJI, APRECJACJI, DEWALUACJI I REWALUACJI.

Deprecjacja- polega na podwyższeniu kursu wymiennego walut obcych w jednostkach waluty krajowej (osłabienie waluty krajowej) -korzystne dla eksporterów.

Aprecjacja- polega na umocnieniu złotego do dolara gdyż następuje obniżenie kursu wymiennego walut obcych w jednostkach waluty krajowej (umocnienie złotego)- niekorzystne dla eksporterów a korzystne dla importerów.

-Pytanie-
Wyjaśnij mechanizm sterylizacji podaży pieniądza krajowego.

Sterylizacja jest to oczyszczanie rynku z nadmiaru pieniądza krajowego mechanicznie przy kursie stałym, w przypadku deficytu przy kurcie płynnym. Przy kursie płynnym nie występują transakcje wyrównawcze ponieważ występuje silna tendencja do równoważenia się bilansu obrotów bieżących c bilansem obrotów kapitałowych. Każdy brak tego zrównoważenia uruchamia mechanizm deprecjacji lub aprecjacji złotego do dolara.

-Pytanie-
Jaki istnieje związek między stopą procentową a kursem walut.

Przy wysokiej stopie % zwiększa się dopływ dewiz co prowadzi do osłabienia kursu dolara i umocnienia waluty krajowej. Spadająca stopa % mogła by spowodować zmniejszony dopływ kapitału spekulacyjnego w formie zakupu krótkoterminowych papierów wartościowych czego skutkiem mogło by być umocnienie kursu dolara i osłabienie złotego. Było by to korzystne dla poprawienia opłacalności eksportu i zmniejszenie opłacalności importu.

-Pytanie-
Wyjaśnij jak kształtuje się stosunek obrotów bieżących do salda obrotów kapitałowych w okresie rosnącego stanu rezerw dewizowych kraju.

Wzrost rezerw dewizowych oznacza, że mamy do czynienia z dodatnim bilansem płatniczym. W przypadku rosnącego ujemnego salda bilansu obrotów bieżących, dodatnie saldo obrotów kapitałowych musi z nadwyżką kompensować ujemne saldo obrotów bieżących tak aby łączny bilans płatniczy był dodatni a stan rezerw dewizowych kraju rosnący.

-Pytanie-
Wyjaśnij skutki ekonomiczne deprecjacji kursu złotego do dolara.

Deprecjacja występuje przy kursie płynnym i spowodowana jest spadkiem bieżącego kursu wymiennego. Sprzyja to poprawie opłacalności eksportu i zmniejsza opłacalność importu. W celu wyrównania deficytu salda bilansu obrotów bieżących, BC będzie dążył do podniesienia stóp % aby zachęcić cudzoziemców do lokowania swojego kapitału w bankach i poprawienia w ten sposób sytuacji w bilansie obrotów kapitałowych.

---