ETYLOBENZEN, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ


  1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Etylobenzen

Wzór konstytucyjny: C6H5C2H5

Wzór sumaryczny: C8H10

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składnik stwarzający zagrożenie:

Nazwa chemiczna

% wag.

Nr CAS

Nr EINECS

Symbol ostrzegawczy

Symbole zagrożenia (R)

etylobenzen

100

100-41-4

202-84-94

F, Xn

11-20

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Ciecz wysoce łatwopalna. Pary z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Są cięższe do powietrza - gromadzą się przy powierzchni i w dolnych partiach pomieszczeń.

Zagrożenie toksykologiczne: Etylobenzen jest substancją szkodliwą. Działa podrażniająco na skórę, oczy i drogi oddechowe.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Etylobenzen wywiera szkodliwe działanie w środowisku naturalnym.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego etylobenzenem środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym.

Zatrucie inhalacyjne:

1.

W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub podać tlen - najlepiej jeśli tego dokona osoba przeszkolona.

2.

W przypadku komplikacji zdrowotnych zapewnić pomoc lekarską.

Zatrucie doustne:

1.

W razie zatrucia doustnego wypłukać usta a następnie obficie popić wodą. Nie wywoływać wymiotów.

2.

Zapewnić szybką pomoc lekarską.

Skażenie oczu:

1.

Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15 minut, przy wywiniętych powiekach.

2.

W przypadku wystąpienia problemów ze wzrokiem, zapewnić pomoc okulisty.

Skażenie skóry:

1.

Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody a następnie wodą z łagodnym mydłem.

2.

W przypadku, gdy podrażnienie skóry nie przemija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU:

Szczególne zagrożenia:

Substancja wysoce łatwopalna. Pary, cięższe od powietrza.. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować.

Środki gaśnicze:

  • gaśnice CO2,

  • gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC,

  • gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC,

  • gaśnice pianowe, gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka,

Zalecenia szczegółowe:

Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC lub BC), duży pożar gasić pianą lub w ostateczności rozproszonymi prądami wody.

Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się cieczy. Powoduje to rozrzucanie palącego się etylobenzenu, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk pożaru. Zbiorniki i inne opakowania narażone na działanie wysokiej temperatury chłodzić wodą, a w miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:

W przypadku wydostania się większej ilości etylobenzenu do środowiska, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skażania środowiska. W razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze.

Środki ochrony osobistej:

Unikać kontaktu z uwalniającym się etylobenzenem. Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne odporne na działanie węglowodorów, okulary ochronne w szczelnej obudowie, a w przypadku wyraźnie wyczuwalnego, charakterystycznego zapachu etylobenzenu - ochrony dróg oddechowych. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych i gazowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P 2, filtr par organicznych i rozpuszczalników oznaczony kolorem brązowym i literą A).

Zalecenia szczegółowe:

Usunąć źródło zapłonu (ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i używania narzędzi iskrzących) zabezpieczyć zbiorniki przed nagrzaniem, pary rozcieńczać rozproszonym strumieniem wody, starać się odciąć źródło skażenia środowiska (zamknąć dopływ cieczy, uszczelnić uszkodzone opakowanie i umieścić w opakowaniu awaryjnym), miejsce gromadzenia się cieczy obwałować, zebrane duże ilości etylobenzenu odpompować, małe ilości rozlanej cieczy przysypać niepalnym materiałem chłonnym, zebrać, skierować do ewentualnego zagospodarowania lub zniszczenia.

Zabezpieczenie środowiska:

Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Skażony grunt podlega wymianie.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:

Podczas stosowania etylobenzenu nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z etylobenzenem, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci.

Zapobieganie pożarom/wybuchom:

Wyeliminować źródła zapłonu - nie wykonywać prac z otwartym ogniem, nie palić, nie używać narzędzi iskrzących i odzieży z tkanin podatnych na elektryzację, chronić zbiorniki przed nagrzaniem.

Magazynowanie:

W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach w magazynie cieczy palnych, wyposażonych w instalację wentylacyjną i elektryczną w wykonaniu przeciwwybuchowym, na twardym podłożu, w możliwie niskiej temperaturze. Opakowania napełniać do 90% ich objętości. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spożywania posiłków, otwartego ognia i narzędzi iskrzących. Magazyn musi być zamknięty i strzeżony. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania etylobenzenu. Sprawna wentylacja.

Ochrony osobiste:

Ręce::

Rękawice z tworzywa odpornego na działanie węglowodorów aromatycznych.

Oczy:

Okulary ochronne w szczelnej obudowie (oprawa z tworzywa sztucznego odpornego na działanie węglowodorów aromatycznych.

Drogi oddechowe:

Ochrony dróg oddechowych w przypadku pracy w atmosferze z parami etylobenzenu (z filtrem cząsteczkowym oznaczonym kolorem białym i symbolem P2 oraz filtrem par oznaczonym kolorem brązowy i literą A).

Skóra i ciało:

Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.

Ochrony zbiorowe:

Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliżu stanowisk pracy.

Inne informacje:

Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie palić, nie zażywać leków podczas pracy.

Zapobieganie zagrożeniom: Tam, gdzie występuje możliwość pojawienia się niebezpiecznych stężeń par lub aerozoli etylobenzenu, wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą.

Najwyższe dopuszczalne stężenie etylobenzenu w środowisku pracy (NDS):

NDS - 100 mg/m3,

NDSCh - 350 mg/m3.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy

Metody te opierają się na pomiarze stężenia w powietrzu w miejscu pracy metodą chromatograficzną z wzbogaceniem próbki. Dodatkową informacją o narażeniu jest oznaczenie zawartości w moczu kwasu migdałowego po 8-godzinnej ekspozycji na etylobenzen. (DSB - w moczu kwasu migdałowego wynosi 20 mg/godzinę).

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi etylobenzenu.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1

Masa cząsteczkowa: 106,17 g/mol.

9.2

Postać fizyczna, barwa, zapach: Etylobenzen jest bezbarwną cieczą o swoistym zapachu, przypominającym benzen.

9.3

Gęstość: 0,8669 g/cm3.

9.4

Gęstość par względem powietrza: 4,91.

9.5

Temperatura topnienia: -94,97oC.

9.6

Temperatura wrzenia: 136,18oC.

9.7

Temperatura zapłonu: 23oC.

9.8

Temperatura samozapalenia: 430oC

9.9

Prężność par w 20oC: 1,3 hPa.

9.10

Lepkość kinematyczna (20oC): 0,63 mPas.

9.11

Granice tworzenia mieszanin wybuchowych z powietrzem: (1,0 - 7,8% obj. (43 - 340 mg/m3).

9.12

Stała dielektryczna (30oC): 0,23.

9.13

Ciepło parowania (136oC): 381 kJ/kg.

9.14

Prężność par w 20oC: 9,3 mbar.

9.15

Koncentrascja par w stanie nasycenia (20oC): 40 g/m3.

9.16

Współczynnik załamania światła n20o/D: 1,4960.

9.17

Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: W wodzie słabo rozpuszczalny(0,2 g/l w 20oC) Miesza się w każdym stosunku z alkoholem, eterem, disiarczkiem węgla i innymi rozpuszczalnikami organicznymi.

9.18

Stopień zagrożenia wód: Mały.

9.19

Inne: Etylobenzen jest ważnym produktem przemysłu chemicznego. Posiada wielorakie zastosowania. Znalazł zastosowanie jako surowiec wyjściowy dla wielu syntez organicznych. Jest podstawowym surowcem do otrzymywania styrenu, używany jest do syntez farmaceutyków, włókien sztucznych (sztuczny jedwab acetylocelulozowy), jako składnik materiałów napędowych. Utleniając etylobenzen otrzymuje się kwas benzoesowy. Powszechne stosowanie etylobenzenu jako składnika farb, lakierów i emalii ogólnego stosowania, gdzie pełni funkcję jednego z rozpuszczalników lub rozcieńczalników powoduje, że tą drogą trafia praktycznie do wszystkich gospodarstw domowych. Etyloenzen jest składnikiem ropy naftowej, skąd otrzymywany jest na drodze destylacji frakcjonowanej oraz w procesach aromatyzowania ropy naftowej. Otrzymywany jest również w koksowniach w drodze suchej destylacji węgla kamiennego. Jest jednym ze składników benzyn.

Pary etylobenzenu tworzą z powietrzem mieszaniny wybuchowe już przy bardzo niewielkim stężeniu. Pary są cięższe od powietrza, co sprzyja gromadzeniu się ich w dolnych partiach pomieszczeń i w zagłębieniach terenu. Źródłem zapłonu może być płomień, iskra, nagrzana powierzchnia. Produktem spalania etylobenzenu jest ditlenek węgla i woda. Techniczny etylobenzen zawiera zawsze w swoim składzie benzen i homologi benzenu, takie jak ksyleny i toluen.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Reaktywność i stabilność:

W warunkach normalnych etylobenzen jest chemicznie stabilny. Reaguje gwałtownie z silnymi utleniaczami (np. chlorem, tritlenkiem chromu, ozonem, nadchloranami, nadtlenkami metali alkalicznych.

Właściwości korozyjne:

Brak

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie, spożycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.

Informacja ogólna: Zatrucia etylobenzenem zdarzają się zarówno w różnych gałęziach przemysłu jak i w warsztatach, przedsiębiorstwach drobnej wytwórczości, podczas malowania powierzchni na otwartej przestrzeni jak i w gospodarstwach domowych. Zatrucia mają miejsce podczas oczyszczania cystern kolejowych i drogowych, aparatury destylacyjnej, różnego rodzaju reaktorów, w sąsiedztwie nieszczelnych urządzeń przemysłowych (np. w koksowniach), podczas pracy w pomieszczeniach zamkniętych lub źle przewietrzanych - ładownie, wagony, pomieszczenia piwniczne. Szczególnie dużo zatruć przewlekłych zdarzyło się podczas malowania za pomocą pistoletów natryskowych, przygotowywaniu farb i lakierów kryjących, w drukarniach wklęsłodrukowych, w przemyśle gdzie nie zastosowano hermetyzacji procesów produkcyjnych. Długotrwałe wdychanie par nawet o niewielkim stężeniu, może być przyczyną ciężkich nawet schorzeń. Etyloenzen wchłaniany jest poprzez drogi oddechowe, nieuszkodzoną skórę i błony śluzowe. Problemem jest przenikanie etylobenzenu poprzez skórę w warunkach narażenia zawodowego. W organiźmie człowieka etylobenzen ulega rozpuszczeniu we krwi, w sokach ustrojowych i tkankach. Biotransformacja etylobenzenu zachodzi w komórkach wątrobowych w układzie utlenień mikrokosmalnych. Działanie toksyczne etylobenzenu podobne jest do działania benzenu, charakteryzuje się jednak mniejszym natężeniem skutków. Na skutek powinowactwa do neuronów ujawnia się działanie narkotyczne. Mechanizm działania toksycznego łączy się z jego przemianami, których skutkiem jest przede wszystkim wytwarzanie się dużej ilości kwasów i rozwojem objawów kwasicy metabolicznej. Głównym metabolitem przemian jest kwas migdałowy, kwas hipurowy, kwas fenaceturowy, glukuronid fenylometylokarbinolu. Etylobenzen drażni błony śluzowe.

Działanie miejscowe:

Wdychanie par i aerozoli: W niskich stężeniach pojawia się kaszel, pobolewanie, kichanie i umiarkowane skrócenie oddechu. W poważniejszych przypadkach, po 24 godzinach pojawia się zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc. Rzadkimi powikłaniami są drgawki.

Spożycie: W zatruciach drogą doustną występują wymioty oraz przejściowe, nieznaczne objawy uszkodzenia wątroby. Przy narażeniach na duże stężenia par może wystąpić utrata świadomości z towarzyszącymi drgawkami.

Kontakt ze skórą: Etylobenzen wchłania się do organizmu przez skórę bez specjalnej przeszkody. Następuje odtłuszczenie skóry, jej wysuszenie, pękanie, owrzodzenie.

Kontakt z oczami: Następuje podrażnienie oczu, pieczenie, ból, łzawienie.

Zatrucia ostre: Występują najczęściej wskutek wdychania par podczas oczyszczania zbiorników paliwowych bez urządzeń chroniących drogi oddechowe. Następstwami ciężkiego zatrucia etylobenzenem są bóle i zawroty głowy, uczucie "ściskania w piersiach", bóle oczu, stan podniecenia przechodzący w senność. Doustne przyjęcie etylobenzenu wywołuje działanie drażniące na błony śluzowe. Dochodzi do zapaści, objawów zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc.

Zatrucia przewlekłe: Są to zazwyczaj zatrucia inhalacyje. Następstwem jest utrata łaknienia, bóle głowy, senność, pobudliwość, bladość powiek, wyczerpanie, bóle i zawroty głowy, oszołomienie, skłonność do wymiotów, uczucie ogólnego rozbicia i nietolerancja alkoholu.

Objawy w zależności od stężenia w atmosferze : Wdychanie powietrza zanieczyszczonego etylobenzenu o stężęniu 4,3 mg/dm3 prowadzi do wystąpienia pieczenia i bólów oczu oraz silnego łzawienia, które ustępują po ustaniu ekspozycji. W stężeniu 8,5 mg/dm3 powstaje podrażnienie błony śluzowej nosa i krtani, uczucie ściskania w piersiach, zawroty głowy (w ciągu 5 - 6 minut). W stężeniu 21-22 mg/dm3 drażniące działanie etylobenzenu staje się nie do zniesienia.

Zapobieganie: Stan zagrożenia etylobenzenem powinien być na bieżąco kontrolowany. Nie można dopuścić do przekraczania najwyższego dopuszczalnego stężenia etylobenzenu w miejscach pracy. Po stwierdzeniu zatrucia należy zabronić pracownikowi dalszego kontaktu z etylobenzenem. Wskazówką zatrucia jest wydalanie z moczem kwasu hipurowego i kwasu metylohipurowego.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Wskaźnik oceny dla ostrej toksyczności:

wobec ssaków - 1,

wobec ryb - 4,4,

wobec bakterii - 4,9.

Stopień zagrożenia wód: średni

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206).

Zawartość opakowania, wg:

rodzaju 07 01 04 - inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste.

Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych...., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).

Opakowanie:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 04 - opakowania z metali,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

  1. INFORMACJE O TRANSPORCIE

  2. 14.1

    Numer ONZ :

    1175

    14.2

    Klasa RID/ADR/IMO:

    3

    14.3

    Grupa pakowania:

    II

    14.4

    Numer rozpoznawczy zagrożenia:

    33

    14.5

    Numer indeksowy (EC):

    601-023-00-4

    14.6

    Symbol niebezpieczeństwa (S):

    11-20

    14.7

    Symbole bezpieczeństwa (S):

    2-16-24/25-29

    18.8

    Nalepka ostrzegawcza wg. ADR/RID Nr 3:

    0x01 graphic

    1. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

    Kartę wykonano zgodnie z:

    Na etykietach należy umieszczać następujące informacje:

    0x08 graphic
    Symbol ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:

    0x08 graphic
    Napis ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:

    „Substancja wysoce łatwo palna, szkodliwa.”

    Symbole zagrożenia

    R 11

    Substancja wysoce łatwopalna.

    R 20

    Działa szkodliwie przez drogi oddechowe.

    Symbole bezpieczeństwa

    S 2

    Chronić przed dziećmi.

    S 16

    Nie przechowywać w pobliżu źródeł zapłonu - nie palić tytoniu.

    S 24/25

    Unikać zanieczyszczenia skóry i oczu.

    S 29

    Nie wprowadzać do kanalizacji

    1. INNE INFORMACJE

      1. Chemiczne określenie produktu:

      Etylobenzen

      Klasa RID/ADR: 3-II

      Materiał ciekły zapalny - niebezpieczny.

      Numer ONZ: 1175

      Etylobenzen

      Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyka nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

      * * * * *

      Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 03.07.2002 r. , PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

      KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI

      Wydanie: I

      Data wydania: 20.12.02

      Strona/stron 8/8

      Nazwa:

      ETYLOBENZEN

      etylobenzen



      Wyszukiwarka

      Podobne podstrony:
      CYNK-GRANULAT, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      KWAS CHLOROWY(VII), BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      SIARKOWODOR, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      NIKOTYNA, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      BENZYDYNA, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      SIARCZAN(VI) KOBALTU(II), BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      METAKRYLAN n-BUTYLU, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      denaturat, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      ANILINA, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      SIARCZEK BARU, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      MOLIBDENIAN(VI) AMONU, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      POTAS, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      DICHROMIAN(VI) POTASU, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      JODOFORM, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      BIFENYL, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      IZOBUTYROALDEHYD, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      WODOROTLENEK AMONU25, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      CHLOREK SREBRA, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
      NITROETAN, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ

      więcej podobnych podstron