Dogoterapia w pracy wychowawczo - dydaktycznej przedszkola

    To motto towarzyszy dzieciom 4-5 letnim z Publicznego Przedszkola nr 5 w Zduńskiej Woli, które od września 2006 r. biorą udział w spotkaniach  dogoterapii (kynoterapii). Spotkania są możliwe dzięki współpracy z Fundacją Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „AMI” w Zduńskiej Woli. Chociaż dogoterapia jest głównie wykorzystywana w pracy z dziećmi upośledzonymi ruchowo i umysłowo (zespół Downa, porażenie mózgowe, autyzm, ADHD i wiele innych), to wspaniale sprawdza się również w pracy z dziećmi zdrowymi.

    Pierwsze ze spotkań, w których brali udział nasi wychowankowie pt.  „Mój bezpieczny przyjaciel pies”, nauczyło dzieci przestrzegania podstawowych zasad bezpieczeństwa podczas kontaktu z obcym psem. Dzieci dowiedziały się czego nie należy robić, aby nie sprowokować zwierzęcia do ataku. Uczyły się także przyjmować pozycję „żółwia” - demonstrowaną wcześniej przez kynoterapeutów, która chroni wystające części ciała, w razie ataku.

    Drugie ze spotkań „Z psem za pan brat - uczę się odpowiedzialności za swojego pupila” - poruszało problem brania odpowiedzialności za psa uświadamiając, że jest on żywym stworzeniem, które wymaga opieki i troski. Kynoterapeuci stawiali dzieciom szereg zadań do wykonania, należały do nich: przygotowanie legowiska, podanie psu karmy i wody do picia, szczotkowanie sierści, czyszczenie uszu, wyprowadzanie pupila na spacer, ze szczególnym zwróceniem uwagi na sprzątanie po psie podczas spaceru. Wszystkie zadania wykonane zostały prawidłowo, z wielką radością i zaangażowaniem. Po spotkaniach każde dziecko otrzymało materiały, które utrwalały zdobyte na zajęciach wiadomości i umiejętności.

    Obserwując wychowanków podczas zajęć dogoterapii dostrzegłyśmy, że kontakt z psem rozwija zwłaszcza ich sferę emocjonalną. Wzrasta poczucie własnej wartości dzieci, ponieważ pies bezgranicznie akceptuje je takimi, jakie one są. Ważne jest także to, że dzieci które bały się wcześniej podejść do psa, dzięki zajęciom i pomocy kynoterapeutów przełamały lęk i z radością czekają na kolejne spotkania.

Dogoterapia w przedszkolu

Patryk ma siedem lat, chociaż wygląda na mniej. Ma porażenie wszystkich kończyn. Nie boi się Abry (golden retrievera), która łasi się do niego, ale dopiero po chwili pozwala sobie lizać niesprawne rączki. Joanna Strzałkowska-Kuczyńska - dogoterapeuta - posmarowała je wcześniej masłem.

- W ten sposób pies masuje dziecku rączki - mówi Joanna Strzałkowska-Kuczyńska. - Większość dzieci nie boi się psów, przytulają się do nich, głaszczą. Bardzo lubią przechodzić pod nimi. W zeszłym roku na zajęcia przychodził chłopczyk autystyczny. Robił z moimi psami wszystko. Ale one są cierpliwe.

Abra i Hevi - dwa golden retrievery, od roku towarzyszą Joannie Strzałkowskiej-Kuczyńskiej w zajęciach z dogoterapii w przedszkolu integracyjnym nr 26. Ćwiczenia zawsze zaczynają się od powitania - dzieci przytulają głowy do psiego grzbietu. Potem jest higiena - przedszkolaki czeszą psy, czyszczą im zęby, perfumują specjalną wodą. Zwykle zajęciom towarzyszą piski i okrzyki radości.

Trzyletnia Iga jeszcze nie chodzi do przedszkola, ale wczoraj zjawiła się z dziadkiem obejrzeć zajęcia z dogoterapii. Szybko zintegrowała się i z grupą, i ze zwierzętami. Dziadek, Aleksander Łopata uważa, że to dobrze, bo dzieci powinny mieć kontakty ze zwierzętami.

- Dzieciom w mieście tego brakuje - mówi. - Psy dają im ciepło, a dzieci potrafią się odwzajemnić. Myślę, że dzięki temu mają w sobie później mniej agresji.

Renata Kamińska przyszła na zajęcia z sześcioipółletnim Sebastianem. Chłopiec ma wrodzoną wadę serca, jest po kilku operacjach i nie najlepiej radzi sobie w zwyczajnej zerówce. Mama liczy na to, że w przedszkolu integracyjnym będzie mu lepiej. Chłopiec jest trochę nieufny, ale to w końcu dopiero jego pierwszy dzień.

Pani Joanna przychodzi ze swoimi psami do przedszkola dwa razy w tygodniu. Wcześniej spędzała tu dużo więcej czasu, bo przez 15 lat była tu dyrektorem. Rok temu skończyła kurs z dogoterapii i zaproponowała zajęcia przedszkolu.

- Zawsze kochałam psy - mówi. - Odkąd usłyszałam o dogoterapii, zaczęłam szukać informacji w książkach, w internecie, w końcu pojechałam na szkolenie. Czy są efekty takich ćwiczeń? Na razie jeszcze trochę za wcześnie, żeby o tym mówić, ale różnicę w zachowaniu niepełnosprawnych dzieci widać od razu. Ożywiają się, niektóre zaczynają mówić, śmiać się. Jest to dla nich atrakcja, zwłaszcza że moje psy są bardzo łagodne, uwielbiają się przytulać.

05.03.2005 / źródło: Gazeta.pl - Białystok

http://dogs.pl/news.php3?id=423

Zespół Terapeutyczny
Pies Terapeuta i jego Przewodnik, tworzą zespół, który na zajęciach współpracuje ze specjalistami z danej dziedziny - terapeutą, pedagogiem, rehabilitantem lub psychologiem. Dzięki takiej współpracy i wytyczonym celom terapii zajęcia mogą przebiegać na najwyższym i satysfakcjonującym poziomie.

Człowiek żyje w świecie wypełnionym rytmami z silnie zaznaczoną stałościa następstw (bicia serca, oddechu, pór dnia). Nic więc dziwnego, że rytmy regulują proces uczenia się człowieka. Umysł rejestruje bowiem, co się powtarza: im regularniej, tym lepiej. Z tej właśnie przyczyny, rytmy zajmują ważne miejsce w wielu terapiach.
Trudno sobie wyobrazić dziecięce zabawy bez wyliczanek. Wyliczanki powtarza sie wielokrotnie, chodzi przecież o rytm. Opanowanie wyliczanki jest tez dobrym ćwiczeniem pamięci.Wyliczanki są przydatne do kształtowania umiejętności liczenia.

Jeden ,dwa, jeden, dwa
pewna pani miała psa
trzy i cztery, trzy i cztery
pies ten dziwne miał maniery
pięć i sześć, pięć i sześć
pies ten kości nie chciał jeść
siedem, osiem, siedem, osiem
wciąż o lody tylko prosił
dziewięć, dziesięć, dziewięć, dziesięć
kto te lody mu przyniesie?
Ty czy ja, ja czy Ty?
licz od nowa: raz, dwa, trzy...
(z internetu)

Pan Majewski miał trzy pieski:
czerwony, zielony, niebieski
(Gruszczyk-Kolczyńska, Dziecięca matematyka)

Formy zajęć

Istnieją trzy formy zajęć, które zostały zdefiniowane przez pionierskie stowarzyszenia o zasięgu międzynarodowym i nieustannie wiodące prym w dziedzinie terapii z udziałem zwierząt. Amerykańskie Delta Society oraz Europejskie Assistance Dogs Europe to organizacje od których zapożyczamy standardy pracy oraz szkoleń. Obecne i powstające organizacje nie mają obowiązku przyjmować ustaleń i modułów już istniejących na arenie światowej, dlatego ważnym jest aby sprawdzać do kogo kierować się z naszym psem lub spragnionym kontaktu ze zwierzęciem dzieckiem.

Pierwsze dwa opisane pojęcia zdefiniowało stowarzyszenie Delta Society, które edukację z udziałem zwierząt zintegrowało w formie AAA, czyli aktywnych spotkaniach z udziałem zwierząt. Rozszerzenie do tego podziału, wprowadziło stowarzyszenie Assistance Dogs Europe lokując edukację, jako oddzielną formę zajęć i definiując ustalenia dotyczące całego jej przebiegu.

Formy zajęć zdefiniowane przez Towarzystwo Delta Society (USA)( http://www.deltasociety.org ) :

AAA - Aktywne spotkania z udziałem zwierząt (Animal Assisted Activities)

Zajęcia z udziałem psa stwarzają możliwości edukacyjne, motywacyjne, rekreacyjne z możliwymi korzyściami terapeutycznymi. Mają one na celu podniesienie jakości życia. Mogą być przeprowadzane w ośrodkach, świetlicach, w zaaranżowanych w tym celu warunkach przez wyszkolonych profesjonalistów lub wolontariuszy, z udziałem spełniających określone kryteria zwierząt.

Zajęcia te nie posiadają wytyczonych celów terapeutycznych, zazwyczaj zawierają elementy zabaw, swobodnych rozmów, aktywności, ich przebieg jest spontaniczny. Nie ma określonego czasu ich trwania oraz obowiązku prowadzenia dokumentacji opisującej przeprowadzone spotkanie.
Najczęściej przybierają formę zajęć grupowych.

AAT - Terapia z udziałem zwierząt (Animal Assisted Therapy)

Terapia z udziałem zwierząt to działanie mające ściśle określone cele. Zwierzę spełniające określone kryteria jest integralną częścią całego procesu terapeutycznego. Do terapii z udziałem zwierząt kieruje specjalista zajmujący się leczeniem i/ lub przebiegiem terapii danej osoby. Wyspecjalizowany profesjonalista prowadzi zajęcia, określa ich i cele i zadania dla każdego uczestnika.
Przebieg i rezultaty terapii są obserwowane, weryfikowane i/lub mierzone.

Europejskie stowarzyszenie ADEu (http://www.assistancedogseurope.org) wprowadziło dodatkową formę zajęć :
AAE - Edukacja z udziałem zwierząt (Animal Assisted Education)

Ta forma zajęć ma za zadanie polepszać sprawność funkcji poznawczych człowieka. Jest działaniem celowym, kierowanym i/lub prowadzonym przez profesjonalistę z zakresu danej specjalności. Zajęcia odbywają się z udziałem odpowiednio wyszkolonych zwierząt, w miejscach do tego wytyczonych. Dla każdego uczestnika wyznaczone są odpowiednie cele, które powinny być obserwowane i mierzone.
Cały proces powinien być dokumentowany i służyć kolejnym etapom pracy z danym człowiekiem.

Patrycja Górna-Szybkowska
Przewodnik Psa Terapeuty w Fundacji Ama Canem, terapeuta, muzykoterapeuta.

Źródła:
http://www.assistancedogseurope.org
Wszystkie zdjęcia zamieszczone a artykule zamieszczone są dzięki uprzejmości Fundacji Ama Canem www.dogoterapia.org.pl

http://www.dogoterapeuta.wortale.net/art.php?art=43

Cele dogoterapii

1. Ujawnienie i odreagowanie negatywnych emocji; poprawa samopoczucia, podniesienie poczucia własnej wartości , identyfikowanie i wyrażanie emocji.
- wyzwolenie naturalnej potrzeby ekspresji w działaniach,
- obniżenie poziomu lęku,
- obniżenie wzmożonego napięcia mięśniowego.

2. Uzyskanie postawy korespondencyjnej w relacjach „człowiek - zwierzę” oraz „człowiek- człowiek”;
- poprawa komunikacji,
- integracja grupy,
- integracja rodziny,
- integracja zdrowych i chorych.

3. Stymulacja rozwoju psychoruchowego,

4. Zmiana nieprawidłowych zachowań psychofizycznych,
- poprawa samopoczucia,
- zaspokojenie potrzeb emocjonalnych,
- redukcja zmęczenia.

5. Usprawnianie fizyczne. Właściwe zaadaptowanie warsztatu pracy i odpowiedni dobór czynności oraz zadań, sprawia, że usprawnianie tego typu z powodzeniem może być stosowane w następujących przypadkach:
- osłabienia, niedowładu mięśni,
- ograniczenia ruchu w stawach,
- amputacji kończyn,
- niewydolności i schorzeń układu krążenia.

6. Usprawnianie psychiczne. Fakt możliwości wykonania odpowiednio dobranego ćwiczenia czy powierzonego zadania, prowadzi często do ułatwienia akceptacji kalectwa lub choroby. Poprzez udział w dogoterapii, podopieczny uczy się również brać udział w życiu codziennym, otwiera się na nowe możliwości życiowe oraz podnosi się jego wartość jako jednostki społecznej.

7. Pomoc w potwierdzeniu lub korekcie diagnozy.

8. Trening społeczny - nauka poprawności interakcji społecznych.

Patrycja Górna-Szybkowska
Przewodnik Psa Terapeuty w Fundacji Ama Canem, terapeuta, muzykoterapeuta.

Źródła:
http://www.assistancedogseurope.org

---