Fenotyp komórek starzejących się:

Zmiany morfologiczne:

Zmiany biochemiczne:

Zmiany w błonie komókowej starzejących się komórek dotyczą:

  1. Składu lipidowego

  2. Aktywności enzymów błonowych

  3. Receptorów

powinowactwa do ligandów,

Populacje komóek w ustroju:

  1. Komórki nie dzielące się:

2. Komórki wolno dzielące się (przez proste proste podwojenie)

Komórki macierzyste:

Posiadają zdolnośc:

Komórki macierzyste dzileimy na:

Nisza komórek macierzystyc:

Przykłądy komóek macierzystych (spełniają wszystkie kryteria):

Hematopoioetic stem cells (HCS)

Naeural stem cells (NSCs) (dają początek neurnonom, kom. Glejowym, fibroblastom)

Różncowanie komóek macirzystych odbywa się w następujących przypadkach w:

Plastycznośc komóek macierzystych:

Potencalna zdolnośc komórek macieerzystych jednej tkanki do różnicowania się w komórek tej samej tkanki i pzynajmniej jeden typ komórek z innej tkanki

Można wytłumaczyc przez:

Zastosowanie komórek macierzystych w medycynie

Komórki macierzyste zarodkowe:

Komórki macierzyste organizmu dorosłoego:

dla naprawy uszkodzony narządów:

POSTAWY HISTOLOGII

Jest nauką o budowie i czynnościach tkanke:

Wyróżnia się:

Tkanka

jets tp zespol komorek o podobnym typie i budowie oraz czynnosciach przemiany materii oraz bedacych porzystosowanym do pelnienia okreslonych funkcji

Podział Tkankowy

Komórki

substancja miedzykomorkowa

Historiologia

Organizm człowieka budują cztery podstawowe tkanki

1 ) nabłakowa

  1. łączna \

  2. nerwowa

  3. miesniowa

Zadna z tych tkanek ne istnieje osobno odizolowana od innych

Wystepuje w roznych proporcjach wzajemnie polaczone buduja rozne narzady naszego organizmu

Komórki odpowiedzilne za okreslona funkcje narzadu stosowane jako miąższ

Rodzaje tkanek

  1. Tkanki nablakowe

Funkcje tkanek:

- ochraniajaca

- wydzielajaca- budowanie kanalikow nerkowych

- wydalnicza

- odzywcza

- zmysłowa

  1. Tkanka nablonkowa

  2. Łącza sie na warstwie tkanki lacznej własciwej z ktora kontaktuja sie przez błone podstawowa na membrana basalis.

Błona podstawowa łączy nabłonek mechanicznie transportuje substancje ozdzywze i metabolity do i z tkaneki lacznej

Dzieki temu dany nbłonek jest odzywiony gdyz brak jest w nablonkch naczyn krwionosnych

Tkanki nabłonkowe

Tkanki nablakowe zbudowane sa z komorek scisle do siebie przylegajacych Ubogi w istote miedzykomorkowa

Okrywaja ciało wyscielaja jamy i przewody ciala

moga wywodzic sie ze wszytskich listkow zarodkowych

Pod względem czynnościowym można wyróżnić:

nabłonek gruczołowy

zmyslowy

powierzchniowy

Podstawowy Podział nałonkow

Jednowastowy

-> błona podstawowa + 1 warstwa komorek

płaski

szescienny

cylindryczny

wielorzedowy

WIELOWARSTWOWY

-> błona podstawana + kilka warstw komórek

nazwa zalezna od warstwy zewnetrznej

Szczególowy podział nabłonkowe

Ze wzgledy na kształt komorek ( powierzchniowych) nabłonek dzieli sie na

1 ) Płaski( pecherzyki plucne wysciela jame oplucnej naczynia krowionosne i linfatyczne - jako endohelium= sródnabłonek

  1. Sześcienny (w kanalikach nerkowych części wydzielania gruczołowy)

  2. Walcowaty (błona śluzowa żołądka)

Funkcje fizjologicznie nabłonków

Plaski- pełni funkcje filtracyjne transportujące ( transport bierny endo i egocytoza)

Sześcienny ( wysokość komórki jest równa wysokości) pełni fnkcje wydzielnicze i funkcje czynnego transportu jonow

Walcowaty zbudowany jest z komorek palisadowych o biegunowym ułozeniu organelli . Jadra leza przy podstawie a aparat Golgiego nad jadrem . Pełni funkcje wydzielnicze i chłonne

Wielorzedowy sklada sie z komorek o roznych wysokosciach dlatego daje obraz pozornej wielowarstwowosci ( rzekomiewielowarstwowy).

Na wolnej powierzchni posiada rzeski lub stereocylia-(duze mikrokosmki wypustki cytoplazmatyczne z mikrofilamentami aktywnymi) (np przewody oddechowe jajowod)

Nablonek wielowarstwowy plaski - oddziela tkanke laczna lezaca pod skora od srodowiska zewnetrznego

Pokrywa powierzchnie ciała , wysciela jame ustna przełyk i odbytnice . Sklada sie z 6-20 warstw komorek.

Glebieh polozone komorki sa bowiem szescienne a warstwa podstawowa zbudowana jest z komorek walcowatych.

Wierzchnia warstwa jets zrogowaciała ( komorki sa wypelnione bialkiem kreatyna i fligaryna i inwolukryna ) - nablonek wielowarstwowy plaski rogowaciejacy.

WIAD dotyczace kreatyny czemu jej jest tak duzo w organizmie budowa i zastosowanie

Nabłonek wielowarstwowy walcowaty spojówka wyściela duże przewody wyprowadzające np. Glinianek i gruczołu mlekowe

2) Tkanka Łączna

Tkanka Galaretowata dojrzała - w miazdze zęba

Tkanka siateczkowata

Tkanka włóknista - właściwa tkanka łączna

Tkanka Tłuszczowa

Tkanka chrzestna

Tkanka Kostna

Krew

Schemat budowy tkanki łącznej

Komorki

Substancja międzykomórkowa

Funkcje tkanki łącznej

Modeluje kształt i utrzymuje kształt poszczególnych narządów tworząc torebki otaczające narządy miąższowe stanowi także zrąb większości narządów ( wyjątkiem jest grasica i centralny układ nerwowy)

Stanowi mechaniczna ochronę narządów innych kanek

Transportuje substancje odżywcze i produkty metabolizmu

Cechy tkanki łącznej:

Cechy tkanki łącznej:

tkanka łącznej oprócz komórek zawiera szczególnie dużo istoty pozakomórkowej w skład której chodzą: włókna, istota podstawowa i płyn tkankowy,

Ilościowe proporcje poszczególnych składników budujących tkankę łączną stanowią o różnej jej budowie w zależności od miejsca występowania i pełnionej funkcji.

Rodzaje włókien:

Komórki tkanki łącznej:

-fibroblasty

-miofibroblasty

-melanofory

Histiocyty (makrofagi)- komórki polimorficzne,. Powstają w szpiku kostnym z monoblastów, potem z monocytów wędrujących z krwi do tkanki łącznej, gdzie dojrzewają w histiocyty. Wykzuję zdolność fagocytoze i ruchu. Wydzielają monokiny (interrleukina) biorące udział w reakcjach immunologicznych.

Komórki sztuczne (mastocyty= labrocyty)- powstają w szpiku. Wykazują polimorfizm, przybierają kształt wrzecioniowaty, owalny lub pełzakowaty. Wytwarzają heparynę, histaminę, serotoninę, enzymy proteolityczne i prostaglandyny.

Tkanka tłuszczowa i jej metabolizm:

Główną masę tej tkanki stanowią komórki tłuszczowe. Istota międzykomórkowa jest skąpa. Obecne

są w niej nerwy i naczynia krwionośne oraz tkanka łączna właściwa.

Występuje w tkance podskórnej, wokół narządów (serce, nerki). Stanowi rezerwę energetyczną organizmu.

Wiąże również sporo wody. Podlega regulacji nerwowej i humoralnej.

Tkanka tłuszczowa brunatna rozwija się w ostatnich dwóoch miesiącach życia płodowego i w okresie niemowlęctwa, potem zanika. Wystepuję pod skórą, wokół dużych tętnic brzusznych i nerek. Produkuje ciepło. Obfita u zwierząt przechodzących hibernację w okresie zimy.

Tkanka chrzęstna:

jest to tkanka podporowa.

Wyróżnia się tkankę chrzęstną szklistą, sprężyst i włóknisej

Tkanka chrzęstna szklista:

Ułożenie włókienek kolagenowych jest regularne i uzależnione od kierunku działania sił ucisku chrząstkę. Istota podstawowa zbudowana jest z makrocząsteczek proteoglikanów i kwasu hialuronowego.

Tkanka chrzęstna szklista:

Od stopnia unaczynienia i odżywienia komórek tej tkanki zależy jej kondycja oraz skłonnośc do degeneracji. Choroby chrząstek budujących stawy mogą byc powodowane przez czynniki mechaniczne bądź też autoimmunologiczne(reumatoidalne zapalenie stawów).

Tkanka chrzęstna sprężysta:

Tkanka chrzęstna właściwa:

zbudowana jest głównie z włókienek kolagenowych typu I, zebrane w pęczki i równoległym przebiegu (są zorientowane). Sporo objętości tej tkanki zajmuje także galaretowata istota międzykomórkowa. Chondrcele z chondrocytammi są oddalone od siebie.

Występuję w miejscach połączeń ścięgien i więzadeł z koścmi, w krążkach mięzykręgowych i spojeniu łonowym.

Tkanka kostna. Przemiany fosforu, wapnia i witaminy D.

Jest to tkanka o istocie międzykomórkowej przepojonej solami mineralnymi, dzięki czemu zyskuje twardośc, sztywnośc i wytrzymałośc na odkształcenia. Tkanka kostna dzięki zaplanowanej charakterystycznej organizacji przestrzennej, może tworzy kośc.

Pełni funkcje ochrone i rolę dźwigni dla mięśni: ponadto jest rezerwuarem wapnia i fosforu.

Zbudowana jest z komórek (osteoblasty, osteocyty, osteoklasty)- 5%, i z istoty międzykomórkowej.

Włókna kolagenowe układają się w postaci blaszek kostnym tworząc zwartą strukturę kości.

Tkanka mięśniowa:

Wyróżniamy trzy rodzaje:

Mięśnie poprzczne prążkowane (szkieletowe)

Komorka miśniowa poprzecznie prążkowana - komórka wielojądrzasta, cylindryczna na przkroju poprzecznym, otoczona Sarkolemą (pobudliwą błóną komórkową). Wnętrza komórki wypełnia sarkoplazma i pęczki włókien mięśniowych.

Sarkolema- błona komórkowa,

Sarkoplazma- cytopolazma

Siateczka sarkoplazmatyczna- siateczka śródplazmatyczna

Mięśień poprzecznie prązkowan czyli szkieletowy, zbudowany jest z wielu tysięcy omórek mięśniowych, tworzących pęczki.

Włókno mięśniowe (miofibryla):

Zbudowane jest z nitek białek kurczliwych- filamentów:

Cienkich cząsteczki aktyny i tropomiozyny (troponina C,I,T)

Grubych- cząsteczki miozyny (2 ciężkie i 4 lekkie łańcuchy polipeptydowe)

Teoria ślizgowa:

Sarkomer obejmuje prążek A z otaczającym go połówkami dóch prążków I. Stanowi on jednostkę kurczliwą mięśnia.

Ułożone szeregowo sarkomery, kurcząc się, powodują skrócenie długości włókna mięśniowego. Z mechanicznego punktu widzenia skrócenie to polega na przesunięciu (ślizgu) nitek miozyny względem aktyny, dzięki połączeniom mostkowym).

Jednostka motoryczna: jedna komórka nerwowa, jej wypustka, biegnąca do mięśnia i wszystkie komórki mięśniowe przez nią unerwiane:

Mięśnie gładkie

Komórka mięśniowa gładka- nie ma jednostek kurczliwych w postaci sarkomerów.

Wnętrze komórki wypełnione jest nitkami kurczliwymi ułożonymi równolegle i biegnącymi wzdłuż długiej osi komórki

Rodzaje mięśni gładkich:

Komórki mięsniowe sercowe- posiadają włókienka mięśniowe i podstawowe elementy kurczliwe tworzące sarkomery (mięsień przedsionków i komór). Błony komórkowe sąsiednich komórek ściśle do siebie przylegają- pobudzenie przenosi się z jednej komórki na drugą.

Misień sercowy: funkcje wstawek: