RÓWNOWAGA EKONOMICZNA

1. Istota i rodzaje równowagi ekonomicznej

Równowaga makroekonomiczna (w rozumieniu teorii neoklasycznej) :

równowaga makroekonomiczna- zrównoważenie popytu globalnego z podażą globalną przy pełnym wykorzystaniu zasobów produkcyjnych

Klasyfikacja równowagi ze względu na różne kryteria:

skala:

• równowaga mikroekonomiczna (równowaga producenta, równowaga konsumenta, równowagi cząstkowe);

• równowaga makroekonomiczna (równowaga globalna);

czas:

• równowaga statyczna;

• równowaga dynamiczna;

rynki:

• równowaga na rynku produktów;

• równowaga na rynku pracy;

• równowaga na rynku ziemi;

• równowaga na rynku pieniądza;

• równowaga na rynku finansowym (kredytowym);

• równowaga na rynku walutowym

kraj - zagranica:

• równowaga wewnętrzna;

• równowaga zewnętrzna;

2. Równowaga makroekonomiczna

Podstawowe równanie równowagi ogólnej:

Lewa strona równania (popytowa) - popyt globalny (popyt zagregowany)

Składniki popytu globalnego:

• C - konsumpcja (popyt konsumpcyjny)

• I - inwestycje (popyt inwestycyjny)

• G - wydatki budżetowe pomniejszone o transfery (popyt budżetu państwa)

• Ex - Im - eksport netto

Prawa strona (podażowa, dochodowa) - podaż globalna (zagregowana), tzn. wytworzony produkt narodowy równy dochodom ludności:

C - konsumpcja

S - oszczędności

Tn - podatki netto, Tn = podatki - transfery

Równanie równowagi ogólnej można zapisać w także w następującej postaci:

lub:

Powyższe równanie równowagi ogólnej :

• jeśli dotyczy wartości ex post (wartości faktycznych, zrealizowanych)

jest zawsze spełnione

• jeśli dotyczy wartości ex ante (wartości planowanych, zamierzeń)

jest spełnione tylko w warunkach równowagi

3. Równowaga w ujęciu Keynesa

Równowaga: popyt globalny = podaż globalna ( Y^d = Y^s )

Równowaga:

inwestycje + wydatki budżetowe + eksport netto =

oszczędności + podatki netto

Możliwa jest równowaga przy niepełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.

W centrum zainteresowań badawczych pozostaje problem równowagi między planowanymi inwestycjami i planowanymi oszczędnościami.

W ujęciu keynesowskim:

I = S - równowaga ( punkt E )

I > S - nadwyżka planowanych inwestycji nad planowanymi oszczędnościami (nadwyżka popytu globalnego nad podażą) - luka ekspansywna

S > I - nadwyżka planowanych oszczędności nad planowanymi inwestycjami (nadwyżka podaży globalnej nad popytem) - luka depresyjna

4. Równowaga w ujęciu neoklasycznym

Równowaga na podstawowych rynkach:

• na rynku produktów

Na rynku kształtuje się cena równowagi, która równoważy popyt z podażą - przypomnienie z wykładu nr 2)

• na rynku pracy

Na rynku pracy kształtuje się taki poziom płacy realnej, który zapewnia równowagę między popytem na pracę i podażą pracy (pełne wykorzystanie siły roboczej, bezrobocie naturalne) - przypomnienie z wykładu nr 7)

• na rynku kredytowym

Mechanizmy rynkowe sprawiają, że realna stopa procentowa dostosowuje się do istniejącego popytu na kredyt i podaży kredytu doprowadzając do równowagi, czyli planowane inwestycje z planowanymi oszczędnościami

Równoważenie rozbieżności między inwestycjami

i oszczędnościami (ujęcie neoklasyczne)

Mechanizm elastycznych cen, płac i stopy procentowej w warunkach doskonałej konkurencji utrzymuje równowagę między popytem globalnym i podażą globalną na poziomie pełnego wykorzystania czynników produkcji w gospodarce narodowej. Tak więc, krzywa podaży jest pionowa.

4. Ogólny model równowagi (ogólny model zagregowanego popytu i zagregowanej podaży)

Równowaga między popytem globalnym

i podażą globalną

Spór między szkołą neoklasyczną i keynesowską dotyczy przede wszystkim:

• kształtu krzywej podaży

• tego jakie czynniki decydują o poziomie dochodu narodowego: podażowe czy popytowe

• czy równowaga możliwa jest tylko w warunkach pełnego wykorzystania zasobów wytwórczych istniejących w gospodarce narodowej, czy też przy różnym stopniu wykorzystania czynników produkcji

6. Spór o teorię równowagi ogólnej między szkołą neoklasyczną i keynesowską

Kryteria porównawcze	szkoła neoklasyczna	szkoła keynesowska
zasadność założenia o giętkości cen i płac	TAK	NIE
o poziomie dochodu narodowego decydują czynniki	podażowe	popytowe
równowaga możliwa jest	tylko przy pełnym wykorzystaniu czynników produkcji	przy różnym poziomie dochodu narodowego i różnym stopniu wykorzystania zdolności prod.
kształt krzywej podaży	pionowy, tzn. niezależny od poziomu cen	w kształcie odwróconej litery L: pionowy, gdy występuje pełne wykorzystanie zdolności produkcyjnych oraz poziomy, gdy mamy do czynienia z niepełnym wykorzystaniem zdolności wytwórczych

Równowaga według teorii neoklasycznej (punkt N)

i keynesowskiej (punkt K)

WYMIANA MIĘDZYNARODOWA

1. Teoria kosztów komparatywnych

David Ricardo (1772-1823) - przedstawiciel klasycznej szkoły ekonomii, twórca teorii kosztów komparatywnych

Do czasów D.Ricardo panował pogląd, że przesłanką międzynarodowego podziału pracy są różnice w absolutnych kosztach wytwarzania.

Ricardo dowiódł, że nie jest to warunek konieczny opłacalnej wymiany handlowej - korzyści z handlu zagranicznego pojawiają się, gdy istnieją różnice w kosztach względnych (inaczej gdy istnieją różnice w kosztach alternatywnych). Tzw. przewaga komparatywna pozwala czerpać korzyści z międzynarodowej wymiany towarów również krajom znajdującym się na niższym poziomie rozwoju gospodarczego.

4. Ricardo posłużył się hipotetycznym przykładem Anglii i Portugalii

Założenia:

• Zarówno Anglia jak i Portugalia dysponują jednakowymi zasobami pracy = 900.

• Kraje te produkują dwa dobra: sukno i wino.

• Anglia produkuje przy niższych kosztach jednostkowych zarówno sukno i wino, ale relacje względne jednostkowych nakładów dla tych krajach są różne:

• w przypadku sukna: 3 : 2 (Anglia produkuje sukno 1,5 raza taniej niż Portugalia)

• w przypadku wina: 15 : 3 (Anglia produkuje wino 3 razy taniej niż Portugalia)

Oznacza to, że różnią się także koszty alternatywne obu dóbr w tych krajach.

Koszt alternatywny dobra a - koszt utraconych możliwości, oznacza ilość innych dóbr, z których trzeba zrezygnować, aby wyprodukować dodatkową jednostkę dobra a

W Anglii: koszt alternatywny jednostki sukna = 5:2 = 2,5 jednostki wina

W Portugalii: koszt alternatywny jednostki sukna = 15:3 = 5 jednostek wina

Produkcja i koszty przed rozpoczęciem wymiany handlowej

Kraj	Łączne nakłady na produkcję		Nakłady jednostkowe na produkcję		Wielkość wytwarzanej produkcji
	sukno	wina	sukno	wina	sukno	wina
Anglia	600	300	5	2	120	150
Portugalia	600	300	15	3	40	100
Razem	1200	600	-	-	160	250

Zgodnie z zasadą przewagi komparatywnej, kraje wytwarzają i eksportują te dobra, których względne jednostkowe koszty produkcji są niższe niż w innych krajach.

Ponieważ Anglia produkuje sukno względnie taniej nią wino, powinna specjalizować się w produkcji sukna i ten towar eksportować. Analogicznie, Portugalia powinna specjalizować się w produkcji wina.

Produkcja i koszty po rozpoczęciu wymiany handlowej

Kraj	Łączne nakłady na produkcję		Nakłady jednostkowe na produkcję		Wielkość wytwarzanej produkcji
	sukno	wina	sukno	wina	sukno	wina
Anglia	900	-	5	-	180	-
Portugalia	-	900	-	3	-	300
Razem	1200	600	-	-	180	300

Łączne korzyści z nawiązania wymiany handlowej znajdują swój wymiar we wzroście produkcji wytwarzanej przez oba kraje (dotyczy to zarówno sukna jak i wina).

Podział korzyści między oba kraje zależy od relacji wymiennej, po jakiej dokonana zostanie transakcja handlowa między krajami.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

Y^d=C+I+G+(Ex-Im)

Y^d = Y^s

Y^d

E

C + I + G

C + I

C

I

45^o

Y*

Y_max

Y^s

0

I, G

S, T_n

S + T_n = - a + [ 1 - c ( 1- t_n ) ] Y

E

I + G + Ex - Im

I + G

I

Y

realny dochód narodowy

Y*

0

I, S

S = - a + ( 1 - c ) Y

luka depresyjna

S > I

E

I

luka ekspansywna

I > S

Y_max

Y

realny dochód narodowy

0

Y*

realna stopa procen-towa

S (podaż kredytu)

S > I

r₁

E

punkt równowagi

I = S

r_E

r₂

I > S

I (popyt na kredyt)

I = S

inwestycje (I) , oszczędności (S)

0

prze-ciętny poziom cen

podaż globalna

nadwyżka

p₁

(rosną zapasy)

E

punkt równowagi

p_E

niedobór

p₂

(rosną zapasy)

popyt globalny

Y_E

realny dochód narodowy

0

przecię-tny

poziom

cen

N

c_N

popyt globalny

D_N

c_K

K

popyt globalny

D_K

Y_K

Y_max

0

realny dochód narodowy

---