Konspekt katechezy misyjnej dla I roku gimnazjum - czerwiec.
Temat: Papieska Unia Misyjna.
Cel dydaktyczny: Zapoznanie uczniów z działalnością Papieskiej Unii Misyjnej.
Cel wychowawczy: Wdrażanie młodzieży do współpracy misyjnej.
Metody i formy:
Modlitwa,
praca w grupach nad tekstem,
krótki wykład,
prezentacja pracy z grup,
śpiew.
Środki i pomoce dydaktyczne:
Pismo św., Dekret o działalności misyjnej Kościoła ( DM), encyklika Redemptoris missio (RMis), „Duch misyjny - vademecum”- J.M. Goiburu Lopetegui, Materiały formacyjne dla młodzieży - „Spotkanie z misjami”.
Plan katechezy:
Powitanie uczniów.
Modlitwa.
Sprawdzenie listy obecności.
Zapis tematu na tablicy.
Krótki wykład na temat Papieskiej Unii Misyjnej i jej założyciela.
Praca w grupach nad reklamą Dzieła.
Prezentacja pracy grup i zapisanie jej do zeszytów.
Modlitwa końcowa.
Śpiew: „Potrzebuje cię Chrystus”.
Załączniki
Modlitwa początkowa
Uwielbienie Ducha Świętego
Niech będzie uwielbiony Duch Święty,
Duch Ojca i Syna,
Żywy Płomień Miłości Trójcy Przenajświętszej!
Większy jest niż nasze serce i wszystko przenika.
Odpowiada na naszą najgłębszą samotność
swoim pocieszeniem.
Jest z nami zawsze i wszędzie, w doli i niedoli.
Umacnia nas w każdym zagrożeniu i nieszczęściu.
Utwierdza nasze serca darem cierpliwości.
Nasze cierpienia włączy w krzyż Jezusa.
Uczy nas mocniej kochać niż cierpieć.
Prowadzi nas przez Syna do Ojca.
Duchu Święty Boże, Uświęcicielu świata,
Nauczycielu Prawdy, Źródło Radości i Mocy.
Zmiłuj się nad nami!
POTRZEBUJE CIĘ CHRYSTUS
1. Potrzebuje cię Chrystus, by miłować,
Potrzebuje cię Chrystus, aby kochać. (2x)
Ref.: Nie pogardzaj człowiekiem,
chociaż inną skórę ma.
Kochaj wszystkich jak braci, pomóż im!
2. Zasmuconych, co płaczą, masz miłować,
Biednym ludziom w udręce miłość dać.
Tych, co idą przy tobie masz miłować,
I nieznanym, dalekim miłość dać.
Modlitwa końcowa - Duchu Święty,
który kształtujesz w nas obraz Chrystusa, to Ty zapewne sprawiłeś, że Jezus, zanim wstąpił do nieba, przemówił do swoich uczniów, udzielając im ostatnich wskazówek. Co powiedział Apostołom? "Duch Święty zstąpi na was, otrzymacie Jego moc..." A zatem oprócz tego, że jesteś nauczycielem i naszym "dziennikiem", jesteś też siłą, mocą i impulsem, który popycha nas naprzód, «ku temu, co wzniosłe, ,, ku temu, co głębokie...
Jestem równie słaby jak moi bracia.
Bądź naszą siłą, tutaj i teraz, tak jak byłeś nią dla innych, tam i wczoraj...
Bądź pośród nas, prowadź nas ścieżkami Chrystusa.
Patrząc na ogrom dzieła Apostołów, a jednocześnie mając świadomość,
że podobnie jak my byli ludźmi słabymi, nękanymi wątpliwościami,
ponownie wołamy: bądź naszą siłą, pośród naszej biedy i naszych trudności,
wahań i zamętu panującego w naszych umysłach!
Nie zostawiaj nas samych!
Apostołowie przyjęli Cię i umocnieni Twoją obecnością stali się żywym świadectwem Jezusa.
Nasza wiara opiera się na wierze owych znakomitych świadków Chrystusowego zmartwychwstania. My także powinniśmy być świadkami tego wydarzenia.
Wielkość Twojego daru, który otrzymujemy w akcie bierzmowania, jest potwierdzeniem świadectwa chrztu, świadectwa czyjegoś życia i czyjejś obecności: życia i obecności w nas Jezusa Pana!
Ty czynisz nas drugimi Chrystusami, czynisz nas Chrystusem obecnym w członkach swojego Kościoła.
Twoja moc każe nam zapomnieć o własnej słabości.
Więcej!
Ty sprawiasz, że potężny Chrystus zastępuje owego słabego człowieka,
którym jest każdy z nas.
Zatem to właśnie z naszej słabości zrodzi się siła, moc Jezusa, Zwycięzcy śmierci.
Nie opuszczaj mnie! Jeśli to uczynisz, Jezus umrze we mnie
i nie będę mógł o Nim świadczyć ani stanowić Jego przedłużenia jako członek Kościoła.
Bez Ciebie Chrystus zamilkłby w naszym świecie, który przecież tak bardzo potrzebuje słowa życia i miłości.
Umocnij w nas powołanie, które otrzymaliśmy od Jezusa, i daj nam entuzjazm
dla pełnionej przez nas misji.
Założyciel Papieskiej Unii Misyjnej
„Wszystkie Kościoły dla nawrócenia całego świata" - to hasło o. Pawła Manny, cytowane przez Ojca Świętego Jana Pawła II w encyklice Redemptoris missio (n. 84). Ojciec P. Manna - którego papież Jan XXIII nazwał nowym Kolumbem przedsięwzięć misyjnych - urodził się 16.01.1872 r. w Avellino. W wieku 19 lat wstąpił do Instytutu Misji Zagranicznych w Mediolanie. Jako kapłan przez 12 lat pracował na misjach, ale z powodu słabego zdrowia został zmuszony do definitywnego powrotu do kraju. Wtedy to zaczęła się jego misja wielkiego animatora misyjności Kościoła. Podróżując po Włoszech i innych krajach Europy, o. Manna poznał wielką ignorancję i obojętność chrześcijan na sprawy misji, czego przyczyną był fakt, że sami duszpasterze, zajęci własnymi problemami duszpasterskimi, zwykle niewiele się misjami interesowali. Postanowił on więc rozbudzać zainteresowanie misjami wśród kapłanów i ich gorliwość w zaangażowaniu na rzecz misji, aby dzięki nim rodził się i rozwijał misyjny zapał wiernych. Podejmując się tego zadania, opublikował w 1909 r. książkę zatytułowaną Operari autem pauci, która została przetłumaczona na wiele języków i miała wiele wydań. Doceniając rolę czasopism misyjnych, odnowił pismo "Missioni Cattoliche", a w 1914 r. założył nowe czasopismo - "Propaganda Missionaria"; w 1919 zaczął wydawać "Italia Missionaria" i w 1945 - "Venga il Tuo Regno" , misyjne czasopismo dla rodzin. W tym czasie napisał też ponad 20 książek. Jedna z nich - Uwagi o metodach współczesnej ewangelizacji, napisana w 1927 r. po podróży do Azji i Ameryki, została jednak opublikowana dopiero w 1970 r. W 1924 r. o. Manna został przełożonym generalnym nowego Instytutu Misyjnego, który powstał z połączenia Instytutu Misji Zagranicznych w Mediolanie z podobnym instytutem w Rzymie, stąd nazwa Pontificio Instituto Missioni Estere (PIME). We współpracy z abp. Guido Conforti z Parmy, założycielem Misjonarzy Ksawerianów, powołał Unię Misyjną Duchowieństwa, którą 30 X 1916 r. zatwierdził papież Benedykt XV. Unia szybko rozszerzyła się na inne kraje, dlatego na II Kongresie Międzynarodowym (Rzym, 1936) o. Manna zaproponował utworzenie jej międzynarodowego sekretariatu. W 1937 r. Kongregacja Rozkrzewiania Wiary w Rzymie taki sekretariat utworzyła; pierwszym zaś sekretarzem generalnym Unii został jej Ojciec Założyciel, który pełnił tę funkcję do roku 1941. Potem wycofał się do Ducenty, do założonego tam przez siebie seminarium misyjnego. Był także prowincjałem PIME w południowych Włoszech. Zmarł w Neapolu w 1952 roku.
Kongregacja Rozkrzewiania Wiary dekretem Huic sacro (1949 r.) rozszerzyła Unię Misyjną na zakonników, kleryków i siostry zakonne. Wkrótce po śmierci o. Manny, w 1956 roku, papież Pius XII wyniósł ją do godności dzieła "papieskiego", dlatego też odtąd jest to Papieska Unia Misyjna - obecnie już nie tylko duchowieństwa, ponieważ posoborowe Statuty PDM z 1980 r. włączają do niej również osoby świeckie pełniące funkcje duszpasterskie. Celem Unii Misyjnej była od początku formacja kapłanów-duszpasterzy w duchu misyjnej i ekumenicznej otwartości na problemy współczesnego świata, aby przez nich otwierać wszystkich wierzących na niezmierzone horyzonty misji wśród narodów. PUM jest zatem kluczem do tego, by serce Kościoła tętniło miłością apostolską.
Papieska Unia Misyjna w Polsce
Unia Misyjna Duchowieństwa (wcześniej Związek Misyjny Duchowieństwa) została powołana w Polsce, z siedzibą w Warszawie, już w 1919 roku. Dokonał tego kard. Aleksander Kakowski w wyniku zachęty kard. Van Rossum, ówczesnego prefekta Kongregacji Rozkrzewiania Wiary. W 1924 r. Episkopat Polski na konferencji w Częstochowie uchwalił jej reorganizację i wprowadzenie do wszystkich diecezji. Na wniosek Episkopatu w styczniu 1925 r. bł. Antoni Julian Nowowiejski, biskup płocki, został przez wyżej wymienioną Kongregację mianowany dożywotnio pierwszym prezesem krajowym Związku Misyjnego Duchowieństwa. Zjazdy odbywały się każdego roku, zwykle w Warszawie lub w Płocku, raz w Częstochowie i dwa razy w Poznaniu. W 1935 r. utworzono biuro, tzn. centralę krajową ZMD w Płocku. Organem prasowym były wydawane przez jezuitów w Krakowie "Misje Katolickie". Związek, prowadząc działalność wydawniczą, opublikował m.in. Atlas misji katolickich oraz książki o. Pawła Manny: Za mało żniwiarzy i Misje a duchowieństwo. W latach 1932-1939 odbyły się trzy Kongresy Misyjne ZMD. Pierwszy miał miejsce w Warszawie (27-28 IX 1932 r.). Wzięło w nim udział 14 biskupów, 216 księży i 21 kleryków; drugi - z udziałem ok. 200 delegatów odbył się w Poznaniu (12-13 I 1938 r.); trzeci zgromadził w Wilnie ok. 300 delegatów (22-26 VI 1939 r.). W 1939 r. ZMD liczył 10 060 członków, wśród których było 7 635 kapłanów diecezjalnych, 411 kapłanów zakonnych i 1 044 seminarzystów. We wszystkich 21 seminariach duchownych w Polsce były Koła Misyjne Kleryków. Bł. abp A. J. Nowowiejski zmarł w maju 1941 r. w obozie zagłady w Działdowie. W październiku tegoż roku w tym samym obozie został zamordowany bł. bp Leon Wetmański, sufragan Arcybiskupa i sekretarz Związku Misyjnego Duchowieństwa. W maju 1947 r. Kongregacja Rozkrzewiania Wiary mianowała prezesem ZMD bpa Tadeusza Pawła Zakrzewskiego z Płocka. W Archiwum Kurii diecezjalnej w Płocku znajduje się 2825 indultów dotyczących nadania przywilejów członkom Unii lub ich odnowienia, wydanych w latach 1949 - 1956. Do pierwszej grupy przywilejów związanych z przynależnością do Unii, które Prezes krajowy odnawiał co siedem lat, należały odpusty zupełne i cząstkowe oraz władza błogosławienia i nakładania wszystkich szkaplerzy; do drugiej zaś - przywileje błogosławienia znakiem krzyża dewocjonaliów i nakładania odpowiednich odpustów oraz indult uprzywilejowanego ołtarza. W odezwie do kapłanów z 1948 r. bp T. Zakrzewski pisał, że w sytuacji, jaka się wówczas wytworzyła, nie są powołani do wyjazdu na misje. Jednocześnie przypomniał, że Statuty zobowiązują członków Unii do: modlitwy w intencji misji, upowszechniania nauki o misjach, budzenia powołań misyjnych, budzenia zapału misyjnego w kazaniach, konferencjach, rozmowach, uaktywniania Papieskiego Dzieła Rozkrzewiania Wiary, Papieskiego Dzieła Dziecięctwa Jezusowego i Papieskiego Dzieła św. Piotra Apostoła (ustawa z dn. 4 XI 1949 r. zawiesiła je w Polsce), a także do organizowania uroczystości misyjnych i werbowania braci kapłanów do ZMD. Członkowie zobowiązani byli ponadto do materialnego wspierania Unii. Obowiązkowe były opłaty za otrzymany indult. Była też składka roczna, pozostawiona potem, jak dowiadujemy się z pisma Prezesa z listopada 1958 r., dobrej woli kapłanów. W 1962 r. ks. bp Zakrzewski zmarł, w następnym zaś roku dyrektorem krajowym Unii został bp Jan Wosiński, sufragan diecezji płockiej. W związku z zaleceniem Soboru Watykańskiego II jednym z zasadniczych jego postulatów było utworzenie Komisji Episkopatu do Spraw Misji oraz odnowienie Papieskich Dzieł Misyjnych w Polsce. Dotychczasowe struktury PUM w diecezjach ubogacił on strukturami zakonnymi. W 1966 r. zwrócił się do Wyższych Przełożonych Zgromadzeń Męskich w Polsce z prośbą o wyznaczenie w każdym zgromadzeniu promotora do spraw misji. Podobną prośbę skierował w roku następnym do Wyższych Przełożonych Zgromadzeń Zakonnych Żeńskich. Bardzo ważną strukturą dla animacji misyjnej stały się Komisje Misyjne przy Konsultach Wyższych Przełożonych Zakonów oraz Zgromadzeń Męskich i Żeńskich. Równocześnie została powołana w 1967 r. Komisja Episkopatu do Spraw Misji, która już na drugim posiedzeniu, w marcu 1968 r., podjęła uchwałę wznowienia działalności wszystkich czterech Papieskich Dzieł Misyjnych. W 1970 r. bp Jan Wosiński został mianowany przez Kongregację Rozkrzewiania Wiary dyrektorem krajowym PDRW i PDPA, a w 1975 roku również PDMD. Według posoborowych Statutów PDM z 1980 r. wszystkie cztery Papieskie Dzieła Misyjne mają jednego dyrektora krajowego. Jednakże PUM była w Polsce nie tylko duszą pozostałych Papieskich Dzieł Misyjnych, ale zaraz po wojnie stała się też pomostem ich ciągłości historycznej i początkiem odnowy.
Członkowie PUM
"Papieska Unia Misyjna ma na celu informację i formację misyjną kapłanów, członków instytutów zakonnych, stowarzyszeń życia wspólnego i instytutów świeckich, kandydatów do kapłaństwa i do życia poświęconego Bogu, jak również innych osób pełniących w Kościele posługę pastoralną" (Statuty PDM, rozdz. II, 23). Sekretariat Krajowy PUM, nawiązując do tradycji, przygotował w ostatnim czasie karty członkowskie, które otrzymuje się po wypełnieniu deklaracji przynależności. Mając na uwadze cel, którym jest rozbudzanie w Ludzie Bożym poczucia odpowiedzialności za powszechną misję Kościoła, członkowie zobowiązują się:
ofiarowywać w intencjach misyjnych swoje modlitwy, cierpienia i wyrzeczenia;
pogłębiać swoją formację misyjną, zwłaszcza przez prenumeratę "Światła Narodów", które jest organem prasowym PUM w Polsce;
propagować Papieskie Dzieła Misyjne i prasę misyjną;
uczestniczyć w spotkaniach modlitewnych i formacyjnych.
Zobowiązania ogólne przyjmują szczególne formy w zależności od miejsca i roli członków we wspólnocie Kościoła:
Kapłani diecezjalni i zakonni powinni w przepowiadaniu, przy odwiedzinach chorych, w konfesjonale i przy wielu innych okazjach przypominać wiernym świętą sprawę, obowiązek i przywilej misyjnej współpracy. Z racji swoich funkcji duszpasterskich pełnią oni bowiem rolę promotorów i asystentów pozostałych trzech Papieskich Dzieł Misyjnych w parafiach. Kapłani diecezjalni odprawiają każdego roku jedną Mszę św. w intencji misji i fundują na rzecz PUM jedno stypendium mszalne. Odprawienie Mszy św. w intencji misji jest szczególnym aktem pobożności wszystkich kapłanów, członków PUM, zarówno diecezjalnych, jak i zakonnych. Natomiast ufundowanie stypendium mszalnego na rzecz PUM dotyczy kapłanów diecezjalnych, ponieważ kapłani zakonni nie dysponują osobiście tymi ofiarami. Z tych ofiar kapłanów tworzy się fundusz służący krzewieniu idei misyjnej, zwłaszcza wśród młodzieży i kleryków. Umożliwia on również organizowanie kongresów i zjazdów PUM. Szczególną formą niesienia przez kapłanów już bezpośredniej pomocy misjom jest rozpowszechniony w ostatnich latach zwyczaj gratisowego odprawiania przez nich intencji mszalnych, które dyrektor diecezjalny otrzymuje z Dyrekcji Krajowej PDM. Stypendia pozostają wtedy do dyspozycji PDPA - dla kleryków w krajach misyjnych. Często kapłani diecezjalni pomagają materialnie misjom również poprzez Diecezjalne Dzieła Misyjne, odprawianie Mszy św. lub składanie ofiar pieniężnych dla pracujących na misjach współbraci. Kapłani zakonni czynią to w ramach własnych zgromadzeń.
Seminarzyści zorganizowani w Kleryckich Kołach Misyjnych pełnią szczególnie ważną rolę w realizacji celów PUM w seminariach duchownych. Koła te - przez organizowanie modlitwy w intencjach misji, miesięcznych nabożeństw misyjnych, spotkań z misjonarzami czy dni misyjnych, jak również innych form misyjnej animacji - stają się ogniskami misyjnego zapału wśród wszystkich alumnów. Klerycy podejmują też różne inicjatywy współpracy z tymi misjonarzami, którzy wyszli z ich Seminarium - diecezjalnego czy zakonnego. W postulatach dotyczących seminaryjnej formacji często przypomina się, że nie może w niej zabraknąć elementów teologii misji i misyjnej duchowości. Alumni winni być zaznajamiani ze współczesnymi problemami misji w świecie oraz całym bogactwem współpracy misyjnej w Kościele, zwłaszcza tej, którą prowadzą Papieskie Dzieła Misyjne. Temu celowi powinny służyć wykłady z misjologii prowadzone w oparciu o podręczniki przygotowane przez centralę krajową PDM w Polsce. Klerycy mogą organizować misyjne dni, spotkania i sympozja we współpracy z seminariami w swoim regionie, jak to było w latach osiemdziesiątych. Są oni też zapraszani do uczestnictwa w Ogólnopolskim Sympozjum Kleryckich Kół Misyjnych, którego tradycja sięga roku 1966. Z racji zaś wspomnienia św. Franciszka Ksawerego w grudniu każdego roku odbywa się na Jasnej Górze w Częstochowie czuwanie modlitewne PUM, w którym klerycy mają zwykle rolę wiodącą.
Instytuty życia konsekrowanego, tak męskie, jak i żeńskie, też są zobowiązane do aktywnego uczestnictwa w rozbudzaniu ducha misyjnego wśród wiernych. W tym celu - dla pogłębienia najpierw własnej świadomości i duchowości misyjnej - poszczególne rodziny zakonne w swoich strukturach powołują referentki misyjne i misyjnych promotorów, którzy w łączności z sekretarzem krajowym PUM troszczą się o formację misyjną we własnych zgromadzeniach. Zaleca się, aby osoby odpowiedzialne za formację w nowicjatach były członkiniami i członkami PUM. Uwzględnienie bowiem misyjnego wymiaru w przygotowaniu młodzieży do życia konsekrowanego jest czymś niezbędnym. Przedstawiciele zgromadzeń zakonnych uczestniczą we wszystkich kongresach i spotkaniach wyrażających ideę Unii Misyjnej. Organizują ponadto formacyjne i informacyjne zebrania referentek misyjnych w zgromadzeniach żeńskich i promotorów misyjnych w zgromadzeniach męskich.
Bardzo ważną rolę w działalności PUM odgrywają instytuty i zgromadzenia misyjne. Obok nich zaś szczególnie owocny i nieodzowny dla Kościoła jest udział zakonów kontemplacyjnych, które - pozostając "w sercu Kościoła" - wspierają wysiłki misjonarzy i animatorów misyjnych modlitwą i duchową ofiarą. Zgromadzenia zakonne żeńskie z okazji wspomnienia św. Teresy od Dzieciątka Jezus organizują z inicjatywy Komisji Misyjnej przy Konsulcie Wyższych Przełożonych Zgromadzeń Zakonnych Żeńskich wspólne modlitewno-formacyjne spotkania.
Wielką rzeszę członków PUM stanowią też świeccy zaangażowani w duszpasterstwie. Są to przede wszystkim katechetki i katecheci, przedstawiciele stowarzyszeń i ruchów katolickich, członkowie Akcji Katolickiej czy parafialnych rad duszpasterskich. Oni w sposób szczególny potrzebują odpowiedniego przygotowania misjologicznego i pogłębienia duchowości misyjnej, by mogli później skutecznie przyczyniać się do rozbudzania świadomości misyjnej we własnych wspólnotach Ludu Bożego. W tym celu organizowane są Szkoły Animatorów Misyjnych. Odbywają się one w skali krajowej i w poszczególnych diecezjach. Szkoły te umożliwiają zapoznanie się z nauczaniem Kościoła dotyczącym misji, z problemami misji we współczesnym świecie i formami współpracy misyjnej, zwłaszcza tej, którą prowadzą Papieskie Dzieła Misyjne. Świeccy członkowie PUM są bezpośrednimi organizatorami i koordynatorami pracy Papieskich Dzieł Misyjnych w parafiach - czy to jako sekcji w różnych istniejących w parafii stowarzyszeniach katolickich, czy jako odrębnych stowarzyszeń misyjnych na prawach papieskich.
Czas uprzywilejowany i odpusty dla członków PUM
Święto św. Franciszka Ksawerego, patrona misji (3 grudnia), to dzień duchowości misyjnej kapłanów. Święto św. Teresy od Dzieciątka Jezus, Doktor Kościoła i patronki misji (1 października), jest dniem duchowości misyjnej sióstr zakonnych. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego jest misyjnym dniem chorych, którzy ofiarowują swoje cierpienia w intencjach misji. Tydzień modlitw o jedność chrześcijan - członkowie PUM włączają się w modlitwę o jedność, ponieważ, jak stwierdza Jan Paweł II, "fakt, że Dobra Nowina pojednania jest głoszona przez chrześcijan podzielonych między sobą, osłabia siłę jej świadectwa" (RMis 50). W założeniach o. Pawła Manny Unia Misyjna od początku miała służyć również idei ekumenizmu. Wielki Post - to okres intensywnej modlitwy, nawrócenia i solidarności z braćmi i siostrami w krajach ubogich. Październik, jako miesiąc misyjny w Kościele, jest w sposób szczególny "zarezerwowany" Papieskim Dziełom Misyjnym z racji na obchodzony w przedostatnią niedzielę tegoż miesiąca Światowy Dzień Misyjny. Na mocy dekretu Świętej Penitencjarii z 12 XII 1979 r. członkom PUM udzielane są odpusty zupełne pod zwykłymi warunkami w następujących dniach:
w dniu przystąpienia do PUM;
w Święta Wielkanocne;
w święta: Niepokalanego Poczęcia NMP (8 XII), św. Franciszka Ksawerego (3 XII), św. Teresy od Dzieciątka Jezus (1 X);
w rocznicę święceń kapłańskich lub ślubów zakonnych.