ENZOOTYCZNA BIAŁACZKA BYDŁA

Jest wirusową chorobą bydła - zakaźną i zaraźliwą o przebiegu przewlekłym. Istotą tej choroby jest nowotworowy rozplem komórek układu limfatyczno - retikularnego w miejscu ich powstania i w innych narządach. Rozplemowi takiemu bardzo często towarzyszy najpierw białaczkowy obraz krwi, a następnie guzy lub rozlane nacieki białaczkowe w różnych narządach.

PODZIAŁY BIAŁACZEK

1. Zależnie od wieku i głównego umiejscowienia się ognisk rozplemu wyróżniana jest:

1. Białaczka limfatyczna enzootyczna bydła dorosłego (EBB)

a) Białaczka limfatyczna sporadyczna cieląt i bydła młodego (SBB) zwana także sporadyczną białaczką cieląt - postać młodociana)

b) Postać skórna białaczki limfatycznej sporadycznej - zwana też sporadyczną białaczką skóry lub postacią skórną.

II. Zależnie od tego jakie elementy układu krwiotwórczego są zajęte:

1. Białaczka limfatyczna

2. Białaczka erytroblastyczna

3. Białaczka szpikowa - u bydła jej nie stwierdzono.

Do grupy białaczek należą też schorzenia białaczkopodobne. Brak w nich zmian w obrazie białokrwinkowym przy obecności rozrostu nowotworowego w poszczególnych tkankach.

Etiologia : EBB wywołana jest wirusem białaczki bydła (bovine leukemia virus - BLV), zwanym też leukowirusem. Oncornawirus typ C, RNA-wirus

• rodzina: Retroviridae

• Grupa gammaretrowirusów

• Jest mało oporny na działanie czynników fizycznych. W temp 60⁰C ginie po 1 min, a w 74⁰C już po 17 sek.

• wrażliwy na formalinę, eter, sodę żrącą

• atakuje głównie limfocyty typu B

Drogi szerzenia

• Choroba szerzy się przez kontakt zwierząt chorych ze zdrowymi,

• śródmaciczne

• droga jatrogenna (Również w trakcie tuberkulinizacji !!!)

• za pośrednictwem wektorów (owady kłująco ssące, głównie bąki, kleszcze)

Do organizmu drobnoustrój dostaje się przez:

• przewód pokarmowy,

• uszkodzoną skórę,

• błony śluzowe i drogi rodne.

Zwierzę raz zakażone wirusem jest jego nosicielem do końca życia.

Objawy

Okres wylęgania choroby wynosi od kilku miesięcy do kilku lat.

W przebiegu EBB wyróżnia się 3 fazy:

1. Faza całkowicie bezobjawowa.

2. Faza bezobjawowa klinicznie, ale ze zmianami białaczkowymi we krwi.

• preleukotyczna - przy normalnej lub subnormalnej bezwzględnej liczbie limfocytów, jednak z występowaniem nadmiernej liczby młodocianych lub atypowych postaci

• forma leukotyczna - gdy stwierdzna jest nadmierna liczba limfocytów + młodociane (limfoblasty) oraz atypowe.

3. Faza klinicznie jawna, przy której powstają guzy lub rozlane nacieki upośledzające funkcjonowanie wielu narządów i powodujące w końcu śmierć.

Kliniczne objawy choroby pojawiają się po osiągnięciu przez guzy znacznych rozmiarów. Ponieważ guzy te mogą umiejscowić się w różnych miejscach, obraz kliniczny białaczki jest też bardzo zróżnicowany. Najczęściej guzy lokalizują się w węzłach chłonnych. Charakterystyczne guzy lub płaskie nacieki w węzłach chłonnych można stwierdzić w dostępnych do badania klinicznego narządach wewnętrznych (per rectum).

Badanie hematologiczne przeprowadzane jest ilościowo i jakościowo. Ważne znaczenie diagnostyczne ma jakościowa ocena krwi, w której należy uwzględnić liczbę limfocytów małych i dużych, liczbę limfoblastów oraz występowanie komórek patologicznych, wśród których można wyróżnić komórki o kształcie 1) wrzecionowatym 2) komórki z silnie przewężonym jądrem (postacie Riedera) 3) kom. dwu- lub wielojądrzaste 4) kom. w stadium podziału jądra, oraz 5)parablasty (t.j. kom. o ciemnej zarodzi z jąderkami.

Diagnostyka

Od 1989 r. za podstawę rozpoznania białaczki uważa się dodatni wynik badania serologicznego u żywych, lub histopatologicznego u padłych lub zabitych zwierząt.

Standardowe metody serologiczne

• odczyn immunodyfuzji w żelu agarowym (AGID),

• metodę ELISA,

• badanie histopatologiczne

PCR - metoda uzupełniająca, alternatywna, wykonywana tylko w PIW w Puławach

Badanie histopatologiczne

• 1 węzeł chłonny, prawe uszko serca, wycinek wątroby, kawałek jelita - w 10% formalinie (5 cz. : 1 cz. wycinka) i do ZHW

Zapobieganie i zwalczanie:

Dotychczas nie opracowano skutecznych metod profilaktyki swoistej i leczenia enzootycznej białaczki bydła.

Zwalczanie choroby opiera się na całkowitej izolacji i eliminacji zakażonych zwierząt ze stad.

Bruceloza

Jest przewlekłą, zakaźną chorobą bakteryjną wielu gatunków zwierząt i ludzi przebiegająca z zaburzeniami , rozrodu i płodności u samic i samców oraz zapaleniem stawów

Etiologia - Brucella abortus , B. melitensis, B. ovis - wysoce patogenne

Źródła

• Krowy -wydalają bakterie z płodem, wodami płodowymi, w czasie poronienia, z mlekiem

• Buhaje - wydalają je z nasieniem.

• w kale, moczu, ściółce przeżywa ok. 3 m-cy

Drogi zakażenia - kropelkowa, pokarmowa - szerzy się drogą łańcuchowo-kontaktową

Patogeneza

Brucele osiedlają się w węzłach chłonnych, Przenikają limfy i krwi (do 21 dni). Wnikają do narządów- stany zapalne gruczołu mlekowego, macicy, płodu, łożyska, jąder. Obumieranie płodu i ronienie.

Objawy

Podejrzenie brucelozy

• dodatni wynik badania serologicznego (kontakt z zakażonym zwierzęciem)

• poronienie, częste zatrzymania łożysk, martwe płody jałowość w stadzie

• obrzęki stawów, stany zapalne macicy, zmienione chorobowo łożysko

• powiększenie jąder (jednostronne)

Najczęściej bruceloza bydła przebiega bezobjawowo.

Klinicznie objawy: poronienie w zaawansowanej ciąży, zatrzymanie łożyska, zapalenie gruczołu mlekowego, niepłodność, zapalenie stawów

Objawy brucelozy buhajów - zaczerwienienie i obrzęk prącia, zapalenia najądrzy i jąder

zapalenia stawów , zapalenie ścięgien i kaletek

Objawy brucelozy owiec i kóz poronienia w 3-4 miesiącu ciąży, rodzenie martwych lub słabych noworodków, zapalenie wymienia i sromu, jąder i najądrzy, stawów

Objawy kliniczne brucelozy świń. Lochy- poronienia lub rodzenie słabych prosiąt, zapalenia macicy, niepłodność macior. Knury -zapalenie jąder, stawów, zaburzenia nerwowe

Badania serologiczne - OKAP, ELISA (wg OIE) OWD -bydło owce, ELISA -świnie i mleko.

Identyfikacja patogenu (wg OIE)

• Badanie mikroskopowe -2 preparaty odciskowe, poronione płody, 2-3 liścienie.

• Badanie bakteriologiczne płodów, nasienie, mleka

Metody zwalczania. Szczepienia (Afryka) lub- okresowe badania serologiczne (UE)

Postępowanie po uzyskaniu wyniku (+) w OKAP lub ELISA w badaniu serologicznym

• Należy obowiązkowo zbadać tę sama próbkę OA i OWD

• jeżeli wynik (+) - to PLW zawiesza status stada urzędowo wolnego od brucelozy

• zarządza likwidację danej sztuki bydła i nakazuje wykonać badanie bakteriologiczne

• Jeżeli izolacja bakterii - PLW wydaje decyzję -stado nie posiada statusu urzędowo wolnego

Uzdrowienie stada - dwukrotne badanie serologiczne po usunięciu seroreagenta

3

---