UPRAWA TRUSKAWEK

 

WYBÓR STANOWISKA I PRZYGOTOWANIE GLEBY

Truskawka może być uprawiana na terenie prawie całej Polski. Przy wyborze miejsca pod uprawę zwrócić należy uwagę na następujące czynniki środowiska:

• Rodzaj gleby. Najlepsze do uprawy są gleby średnio zwięzłe, piaszczysto-gliniaste, należące do III i IV klasy bonitacyjnej (kompleks pszenno-buraczany lub żytnio-ziemniaczany). Gleby cięższe stwarzają roślinom gorsze warunki wzrostu z powodu okresowego nadmiaru wody po obfitych opadach. Gleby lżejsze można wykorzystać do uprawy pod warunkiem zainstalowania nawadniania, warunkującego uzyskanie wysokiego plonu w warunkach suszy. Unikać należy gleb podmokłych (poziom wód gruntowych powyżej 60-80 cm), optymalne pH gleby wynosić powinno od 6,0 do 6,5. Przed założeniem plantacji należy wykonać analizę gleby w Stacji Chemiczno-Rolniczej. W oparciu o jej wyniki ustalany jest poziom nawożenia mineralnego oraz potrzeby wapnowania

 

• Przedplon. Należy unikać zakładania plantacji truskawki na polach, gdzie wcześniej rosły:

a) rośliny wieloletnie (trawy, koniczyna, lucerna), z uwagi na obecność szkodników glebowych (drutowce, pędraki, larwy opuchlaków), w przypadku podjęcia decyzji o założeniu uprawy na takim stanowisku należy przed założeniem plantacji wykonać zabieg przy użyciu jednego z preparatów zalecanych w programie ochrony truskawki (Basudin 10GR, Diazinon 10GR, Dursban 480EC, Pyrinex 480EC) zgodnie z instrukcją ich stosowania.

b) ziemniaki, pomidory, maliny z uwagi na możliwość porażenia roślin przez chorobotwórcze grzyby glebowe.

Dobrymi przedplonami dla truskawki są rośliny zbożowe i kapustne.

 

• Obecność chwastów wieloletnich na polu (zwłaszcza perzu). Chwasty te należy zniszczyć przed założeniem plantacji stosując: Avans330SL, Roundup 360SL lub Roundup Ultra 360SL, itd., według instrukcji umieszczonej na opakowaniu (zaleceń programu ochrony roślin sadowniczych). Czyste pole ułatwia wykonanie wszelkich zabiegów agrotechnicznych w trakcie zakładania i prowadzenia plantacji truskawki, obniża koszty, podnosi zatem opłacalność uprawy.

• Mikroklimat pola- unikać należy tzw. zastoisk mrozowych, to jest miejsc gdzie spływa i gromadzi się mroźne powietrze (kotliny, zagłębienia terenu). W miejscach tych mogą przemarzać rośliny (w mroźne i bezśnieżne zimy), zaś późne przymrozki wiosenne uszkadzają kwiaty co wpływa na obniżenie plonów. Najlepsze są stanowiska równinne lub o lekkim skłonie w kierunku północno-zachodnim lub północno-wschodnim, gdzie ubytki wody w glebie z powodu jej parowania są mniejsze.

 

Do zabiegów przygotowujących pole do wysadzenia sadzonek truskawki należy:

1. Odchwaszczenie pola z chwastów trwałych (w razie potrzeby)

2. Nawożenie obornikiem w dawce 40-60 ton/ha pod przedplon (wskazane)

3. Wykonanie analizy gleby, wapnowanie i nawożenie nawozami mineralnymi w oparciu o jej wyniki (nawozy fosforowe i potasowe pod ostatnią orkę, potas najlepiej w formie siarczanu potasu, nawozy azotowe pogłównie; rodzaje nawozów, ich jednorazowa dawka i terminy stosowania zależą m.in. od rodzaju gleby i jej właściwości fizycznych i chemicznych)

4. Wykonanie orki i zabiegów doprawiających rolę.

 

METODY UPRAWY TRUSKAWEK W GRUNCIE

 

1. UPRAWA TRADYCYJNA. Jest metodą stosowaną od wielu lat, przy której zbiory owoców przypadają na czerwiec. W tym czasie podaż owoców na rynku jest bardzo duża, cena uzyskiwana przez producentów jest stosunkowo niska. Przy tej metodzie rozłożenie okresu zbioru owoców możemy osiągnąć poprzez właściwy dobór odmian, różniących się porą dojrzewania.

 

2. UPRAWA PRZYŚPIESZONA. W tej metodzie producenci dzięki okrywaniu roślin folią perforowaną, włókniną lub niskimi tunelami foliowymi uzyskują przyśpieszenie zbioru owoców w porównaniu z uprawą tradycyjną o około 5-10 dni co ma bezpośredni wpływ na uzyskiwanie korzystniejszych cen za owoce.

 

3. UPRAWA STEROWANA W POLU wydłuża okres zbioru truskawki poza tradycyjny termin owocowania tego gatunku (tj. od końca czerwca do końca lata), dzięki wykorzystaniu sadzonek ,,frigo” (przechowywanych w temperaturze około -2° C do czasu wysadzenia) oraz zróżnicowaniu terminów sadzenia (od końca kwietnia do drugiej dekady czerwca). Uprawa kosztowna.

 

SADZENIE TRUSKAWEK

 

Truskawki można sadzić praktycznie przez cały sezon wegetacyjny, o ile tylko dysponujemy sadzonkami.

W Polsce do zakładania plantacji uprawianych metodą tradycyjną najczęściej wykorzystuje się sadzonki zielone (tzw. świeże). Są one dostępne późnym latem, jesienią oraz wiosną; charakteryzują się niską ceną. Najlepszym terminem zakładania plantacji z sadzonek świeżych jest sierpień, ponieważ z roślin posadzonych w tym czasie można uzyskać znaczący plon w roku następnym. Opóźnienie terminu sadzenia wpływa na przemarzanie roślin (zwłaszcza w bezśnieżne i mroźne zimy), w najlepszym wypadku obniża plony owoców. Sadzenie roślin w terminie wiosennym (kwiecień) eliminuje możliwość ich przemarzania, lecz przy niedoborach wody (sucha wiosna, brak instalacji do nawadniania) wymusza konieczność usuwania pojawiających się kwiatostanów. Zabieg ten, chociaż eliminuje plon owoców w roku sadzenia, powoduje wzmocnienie się roślin i zapewni wydanie właściwego plonu w roku następnym. Pozostawienie kwiatostanów na świeżo posadzonych roślinach, przy braku nawadniania, wpływa negatywnie na wysokość i jakość plonów (owoce drobne, zazwyczaj mniej smaczne).

Do zakładania uprawy sterowanej truskawki wykorzystywane są sadzonki ,,frigo”. Są one dostępne praktycznie przez cały sezon wegetacyjny. Z uwagi na wyższą cenę, wynikającą z konieczności przechowywania ich w chłodni, są one wykorzystywane głównie do zakładania uprawy sterowanej (orientacyjne terminy sadzenia podano przy charakterystyce tej metody).

Nowością ostatnich lat w Polsce są sadzonki doniczkowane, produkowane w oparciu o kultury ,,in vitro”, bądź z odciętych od rośliny matecznej sadzonek rozłogowych, ukorzenianych w pojemnikach wypełnionych substratem torfowym. Do zalet tych sadzonek można zaliczyć:

1. wysoką zdrowotność roślin

2. uzyskanie dobrze ukorzenionych i silnie wyrośniętych sadzonek w środku lata (patrz: optymalny termin zakładania plantacji)

3. możliwość wysadzania sadzonek nawet przy niesprzyjających warunkach wilgotnościowych gleby (niewielki stres dla roślin, bardzo dobre przyjęcia).

 

Do zakładania plantacji truskawki powinien być stosowany materiał kwalifikowany w stopniu oryginału, zdrowy, nie zaparzony, z dobrze wykształconym, nie przesuszonym systemem korzeniowym (dla sadzonek kopanych korzenie o długości co najmniej 8 cm, z grubą koroną o średnicy min. 10 mm (duża średnica korony ma wpływ na wysokość plonu, w związku z tym do uprawy sterowanej wybiera się sadzonki ,,frigo”, których średnica korony przekracza 15 mm), z 3-4 liśćmi (sadzonki ,,frigo”- bez liści).

 

• Sadzonki wysadza się ,,pod szpadel” lub mechanicznie z użyciem sadzarek, na dobrze przygotowanym polu, w terminach zależnych od rodzaju uprawy (patrz- metody uprawy), najczęściej w sierpniu. Odległości między rzędami roślin należy dostosować do rozstawu tylnych kół ciągnika (ważne z uwagi na prowadzenie zabiegów pielęgnacyjnych). Przy systemie rzędowym można zastosować rozstawę 80 x 25 cm natomiast w systemie pasowym dla przykładu: 100cm. między pasami, 40cm. między rzędami w pasie, 25cm. między roślinami w rzędzie (100+40x25cm.). Sadzonki należy umieścić w glebie na właściwej głębokości i dobrze ugnieść glebę wokół (dobrze zasadzone rośliny przy próbie ich wyrwania z podłoża stawiają opór, aż do oderwania blaszki liściowej od ogonka) . Sadzenie zbyt płytkie i zbyt głębokie wpływa niekorzystnie na dalszy wzrost roślin. W przypadku wysadzania roślin podczas suszy wskazane jest ich podlanie, a nawet lekkie okrycie rzędów słomą.

ODMIANY

Lista odmian roślin sadowniczych na rok 1999 zawiera 20 odmian truskawki, z czego:

• 3 odmiany wczesne: KAMA, KENT ISK, VEGA,

• 16 odmian średnio wczesnych: DUKAT, SENGA SENGANA ISK, ELSANTA SKIERNIEWICKA ISK, PLENA, REAL, SYRIUSZ, GERIDA, KASTER, ONEBOR, PEGASUS, ELKAT, KAREL, SEAL, TERESA, GENEVA ISK, DEDGAUNTLET ISK,

• 1 odmianę późną: VICODA

Najpopularniejszą odmianą w Polsce jest Senga Sengana uprawiana głównie dla potrzeb przetwórstwa. Jest odmianą bardzo plenną i wytrzymałą na mrozy, ale bardzo wrażliwą na szarą pleśń (gnicie owoców), dlatego wymaga pełnej ochrony przed tą chorobą.

Odmiana Geneva ISK owocuje dwukrotnie - w czerwcu oraz od sierpnia do przymrozków jesiennych, jej główną wadą w naszych warunkach jest mała odporność na mróz, dlatego należy ją okrywać na zimę.

Wśród odmian deserowych popularne są: Elsanta, Kent, Kama, Real wczesne i średnio wczesne odmiany o atrakcyjnych owocach. Odmiany wczesne są uprawiane na zbiór przyśpieszony pod folią lub włókniną. Elsantę wykorzystuje się powszechnie również do uprawy sterowanej.

 

 

PIELĘGNACJA PLANTACJI

 

Jednym z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych jest odchwaszczanie plantacji. Wyboru metody odchwaszczania należy dokonać jeszcze przed podjęciem decyzji o założeniu plantacji. Ułatwi nam to znacznie prowadzenie plantacji w późniejszym czasie, zmniejszy również koszty prowadzenia uprawy. Odchwaszczanie można wykonać mechanicznie lub przy użyciu herbicydów. Zwalczanie chemiczne chwastów należy prowadzić zgodnie z aktualnie obowiązującymi zaleceniami zawartymi w programie ochrony roślin sadowniczych.

 

Na plantacjach nowo założonych:

• Przed wschodami poleca się:

Acenit 50EC, Devrinol 450SC, Buracyl 80WP, Venzar 80 WP, Stomp 330EC, Stomp 400SC, Azotop 50WP, Gesatop 50WP, Sinazine 80WP.

 

• Przed lub bezpośrednio po wschodach polecane są:

Burtix 72WP, Goltix 70WP, Goltix 70WG.

 

• Po wschodach chwastów można zastosować:

Betanal Progress AM 180EC, Betanal 160EC, Agil 100EC, Fusilade Super 125EC, Perenal 104EC, Targa Super 5EC, Reglone Turbo 200SL (stosować osłony!).

 

Na plantacjach dwuletnich i starszych polecane są następujące preparaty:

• Przed wschodami chwastów:

Devrinol 450SC, Buracyl 80WP, Venzar 80WP, Stomp 330EC, Stomp 400SC, Azotop 50WP, Gesatop 50WP, Sinazine 80WP.

 

• Przed wschodami i wkrótce po wschodach chwastów:

Burtix 72WP, Goltix 70WP, Goltix 70WG.

 

• Po wschodach chwastów:

Betanal 160EC, Betanal Progress AM 180EC, Lontrel 300, Agil 100EC, Fusilade Super 125EC, Targa Super 5EC, Perenal 104EC, Nabu Plus EC, Reglone Turbo 200SL (stosować osłony!)

 

Przed podjęciem decyzji o wyborze konkretnego herbicydu należy wziąć pod uwagę:

• aktualny stan plantacji (wiek roślin oraz ich aktualną fazę rozwojową),

• wpływ herbicydu na chronioną odmianę(czy istnieją przeciwwskazania),

• sposób działania preparatu na chwasty (dolistny, doglebowy),

• występujące na polu gatunki chwastów oraz ich aktualną fazę rozwoju,

• wilgotność i rodzaj gleby,

• optymalną temperaturę powietrza wskazaną podczas wykonywania zabiegu.

 

Nawadnianie plantacji jest niezbędnym zabiegiem pielęgnacyjnym, warunkującym uzyskanie wysokich , jakościowo dobrych plonów. Nawadniać można z użyciem deszczowni lub za pomocą nawadniania kroplowego. Pierwsza metoda wymaga, oprócz instalacji, źródła wody o znacznej wydajności (dla nawodnienia plantacji truskawki o powierzchni 1 ha dawką 30mm opadu potrzeba aż 300 m³ wody). Lepsze jest zatem, ze względu na dużą oszczędność wody, nawadnianie kroplowe. Węże w tym systemie najlepiej umieszczać między dwoma sąsiednimi rzędami (w przypadku, gdy rośliny wysadzono w dwurzędowych pasach),lub wzdłuż rzędów.

 

Nawożenie pogłówne truskawek ogranicza się praktycznie do nawożenia mineralnego, stosowanego wiosną pierwszego roku, w dawce 40-80 kg N /ha. Na plantacjach starszych nawożenie azotowe wykonywane jest dopiero po zbiorze owoców w dawce 30-50 kg N /ha. Należy jednak pamiętać iż nawożenie plantacji owocującej azotem uzasadnione jest tylko wówczas, gdy analizy chemiczne liści oraz wygląd roślin i stan plantacji wskazują na taką konieczność.

 

Ściółkowanie, w ostatnich latach stało się powszechnie wykonywanym, ważnym zabiegiem, mającym bezpośredni wpływ na jakość owoców. Zapobiega ono zabrudzeniu owoców przez glebę, ogranicza również parowanie wody. Do ściółkowania używa się zazwyczaj słomy (ściółkowanie w okresie kwitnienie truskawki), trocin (grubych; drobne trociny zbyt przylegają do owoców powodując ich brudzenie), dwuwarstwowej folii - od spodu czarnej, uniemożliwiającej rozwój chwastów a z wierzchu białej, chroniącej przed nadmiernym jej nagrzewaniem przy słonecznej pogodzie (rozkładanej na zagonach przed sadzeniem truskawek).

 

Koszenie liści wykonuje się bezpośrednio po zbiorach owoców. Opóźnienie tego zabiegu wpływa negatywnie na wielkość plonów w roku następnym. Zabieg ten wykonuje się na plantacjach starszych (dwu i trzyletnich, ściółkowanych słomą). Skoszone liście, wraz ze ściółką są usuwane z plantacji i wykorzystane na kompost. Ułatwia to wykonanie zabiegów ochrony przeciw groźnym szkodnikom truskawki: roztoczowi truskawkowemu oraz przędziorkowi chmielowcowi (o ile występują na plantacji).

Ochrona przed chorobami i szkodnikami ma istotny wpływ na wielkość i jakość uzyskiwanych plonów truskawki. Najgroźniejszą chorobą tej rośliny jest SZARA PLEŚŃ atakująca kwitnące kwiaty. Jej objawy obserwujemy zwykle na dojrzewających owocach, wówczas na jej zwalczanie jest zdecydowanie za późno. W ramach profilaktyki można zastosować m.in.: Euparen 50WP, Sumilex 500SC, Teldor 500SC i inne, począwszy od początku kwitnienia. Odmiany truskawek wykazują zróżnicowaną odporność na tę chorobę (patrz: tabela; lista odmian roślin sadowniczych).

Truskawka może być również porażana przez BIAŁĄ PLAMISTOŚĆ LIŚCI - chorobę grzybową, która w skrajnym przypadku (przy silnym porażeniu) może powodować zamieranie całych blaszek liściowych. Zwalcza ją Euparen 50WP stosowany w terminach zwalczania szarej pleśni i inne preparaty, wymienione w Programie Ochrony Roślin Sadowniczych.

W warunkach deszczowej wiosny może pojawić się MĄCZNIAK PRAWDZIWY TRUSKAWKI - choroba grzybowa atakująca liście, kwiaty oraz owoce. Porażone części roślin pokrywają się biało szarym nalotem, owoce nie nadają się do spożycia. Do zwalczania tej choroby stosuje się: Siarkol Extra 80WP, Nimrod 25EC, Tiowol 800S.C.

Najgroźniejszymi szkodnikami truskawki są: KWIECIAK MALINOWIEC oraz PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC.

Kwieciak jest małym chrząszczem (długości 3 mm) składającym jaja w pąki kwiatowe, po złożeniu jaj samica podcina pąk, wskutek czego pąk nie rozwija się. Największe szkody wyrządza on w uprawie odmian wczesnych, ponieważ niszczy wierzchołkowe, najwcześniej kwitnące kwiaty, przez co traci się wczesny plon owoców. Zwalczać go można przed kwitnieniem roślin, w okresie pojawiania się chrząszczy, stosując jeden z następujących preparatów: Trebon 10SC, Trebon 30EC, Talstar 100EC, Decis 2,5EC, Fastac 10EC, Rufast 150S.C., Nurelle D 550EC, Zolone 35EC, Karate 025EC, Karate 25WG, Decistab TB (wg instrukcji znajdującej się na opakowaniu).

Przędziorek chmielowiec jest drobnym roztoczem (o długości 0,5mm- samice, 0,35mm- samce), żerującym na dolnej stronie liści pod oprzędem. Nakłuwa on liście i wysysa komórki miękiszu, w efekcie liście żółkną, a z czasem brązowieją. Zwalcza się go następującymi preparatami:

 

• Przed kwitnieniem truskawki:

Omite 30WP, Torque 50WP, Nissorun 10EC, Nissorun 050EC, Mitac 200EC, Magus 200SC, Ortus 05SC, Sanmite 20WP, mieszaniną preparatów: Apollo 500S.C. i Mitac 200EC lub: Apollo plus 060 OF i Mitac 200 EC, Talstar 100EC ,Rufast 150EC.

 

• W czasie kwitnienia:

Omite 30WP, Talstar 100EC, Ortus 05S.C., Sanmite 20WP.

 

• Po zbiorze owoców

stosuje się te same preparaty jak w okresie przed kwitnieniem, a także: Pennstyl 25WP, Pennstyl 600S.C.

 

CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH ODMIAN TRUSKAWKI POD WZGLĘDEM NIEKTÓRYCH CECH

 

Pora dojrzewania owoców	Nazwa odmiany	Plenność	Wielkość owoców	Barwa skórki	Smak owoców	Przydatność owoców	Podatność na choroby liści	Odporność na szarą pleśń	Podatność na Verticilium
wczesna	Kama	wysoka	średnie	czerwona	bardzo smaczne	uniwersalne	średnia	duża	mała
-,,-	Kent	bardzo wysoka	duże	czerwona	smaczne	uniwersalne	mała	duża	duża
średnio wczesna	Dukat	bardzo wysoka	duże	czerwona	smaczne	uniwersalne	mała	duża	bardzo mała
-,,-	Elsanta	średnia	bardzo duże	jasno czerwona	smaczne	deserowe	średnia	duża	duża
-,,-	Plena	wysoka	średnie	ciemno czerwona	smaczne	deserowe	średnia	średnia	średnia
-,,-	Real	bardzo wysoka	duże	ciemno czerwona	bardzo smaczne	deserowe	średnia	średnia	bardzo mała
-,,-	Syriusz	bardzo wysoka	bardzo duże	czerwona	smaczne	deserowe	średnia	średnia	duża
-,,-	Gerida	średnia	duże	jasno czerwona	smaczne	deserowe	wysoka	średnia	bardzo duża
-,,-	Pegasus	wysoka	duże	czerwona	smaczne	deserowe	mała	średnia	mała
-,,-	Geneva	średnia	średnie	czerwona	smaczne	deserowe	wysoka	średnia	mała
-,,-	Redgauntlet	wysoka	duże	jasno czerwona	mało smaczne	deserowe	mała	duża	mała

 

Opracowanie :
mgr inż. Jarosław Oko
specjalista ds. ogrodnictwa

LITERATURA

• Lista odmian roślin sadowniczych 1999

• Zeszyty pomologiczne "Truskawka i Poziomka" ISK Skierniewice 1994

• J. Boczek- Nauka o szkodnikach roślin uprawnych, PWRiL W-wa 1988

• A. Pieniążek- Sadownictwo, PWRiL W-wa 1981

• Zalecenia Ochrony Roślin na lata 1998/99, część III, IOR Poznań 1998

• Hasło Ogrodnicze nr: 7/97, 1/99

• Owoce Warzywa Kwiaty nr: 1, 13 i 20 z 1998

.

AGROWŁÓKNINY W UPRAWIE TRUSKAWEK- nowe efektywne możliwości w świetle badań

Pod koniec lat osiemdziesiątych, a zwłaszcza w bieżącym dziesięcioleciu, w krajach o umiarkowanym klimacie (Europa, USA, Kanada) podjęto intensywne badania nad wykorzystaniem w uprawie truskawek coraz tańszych agrowłóknin - czarnych i białych. Czarna agrowłóknina najszybciej znalazła zastosowanie w szerokiej praktyce do ściółkowania (mulczowania) plantacji i z powodzeniem konkuruje, także w Polsce z czarną folią polietylenową. Ponieważ efekty ściółkowania czarną agrowłókniną są już powszechnie znane naszym producentom, skoncentrujemy się na omówieniu możliwości wykorzystania agrowłóknin białych. Badania w tym zakresie prowadzone są w trzech kierunkach : możliwość wydłużenia okresu wegetacji truskawek sadzonych w późniejszym terminie niż optymalnym, ochrona przed przemarzaniem roślin zimą, zabezpieczenie kwiatów truskawek przed przymrozkami

PRZYKRYWANIE TRUSKAWEK AGROWŁÓKNINĄ P-17 WPŁYWA NA LEPSZE WIĄZANIE PĄKÓW KWIATOWYCH.

Pędy kwiatostanowe i pąki kwiatowe tworzą się latem i jesienią gdy dzień jest krótszy niż 14 godzin (M. Munkeby - 1996). Proces ten trwa, z przerwą zimową, aż do wiosny. Drugim warunkiem tworzenia pąków kwiatowych jest temperatura. Według Neumanna 1989 optymalna temperatura dla tworzenia się pąków kwiatowych wynosi od 12-20 C. Z tego względu optymalnym terminem sadzenia truskawek jest u nas lato. Niestety w tych terminach nie ma odpowiedniej ilości sadzonek. W Polsce ,,zielone" (świeże) sadzonki kopie się dopiero we wrześniu. Stanowią one ponad 90 % materiału nasadzeniowego. Sadzonki „frigo", czy doniczkowe są jeszcze drogie i wykorzystuje sieje do sterowanej produkcji owoców. Producenci sadzą więc truskawki w terminach późnych, dalekich od optymalnego. Późne sadzenie nie tylko skraca fazę tworzenia pąków kwiatowych, ale również powoduje to, że rośliny mają przed zimą słabsze korzenie i mniej zgromadzonych substancji zapasowych, co odbija się na plonie w pierwszym roku. Złagodzić ten problem może nakrywanie nowo posadzonych roślin agrowłókniną. Wskazują na to badania szwajcarskie i norweskie. W szwajcarskim czasopiśmie OBSTWEINBAU nr 16/97 przedstawiono wyniki doświadczenia dotyczącego wpływu nakrywania posadzonych roślin agrowłókniną. W końcu sierpnia 1995 roku posadzono odmiany Splendida i Petrina i zamierzano część plantacji każdej odmiany przykryć włókniną pod koniec września. Ponieważ jesień była ciepła i słoneczna termin nakrywania przesunięto na 15 października. Włókninę pozostawiono na roślinach przez całą zimę. Usunięto ją wczesną wiosną, gdy zrobiło się ciepło. Dzięki temu rośliny spod włókniny były wiosną znacznie silniejsze od nieosłoniętych. Ponadto wytworzyły więcej pędów kwiatostanowych i pąków kwiatowych /tabela l/

Tabela l. Wpływ okrycia 15 października plantacji truskawek włókniną P.-17 na liczbę kwiatów w następnym roku

Odmiana	Przykrycie włókniną	Liczba kwiatostanów (szt./roślinę)	Liczba kwiatów (szt./roślinę)
Splendida	Nie	6,7	44
		Tak	7,8	58
	Petrina	Nie	7,9	52
		Tak	10,9	77

W Norwegii, gdy jesień i zima przychodzi wcześniej uznaje się, iż dla uzyskania dobrego plonu truskawek w pierwszym roku po posadzeniu, termin sadzenia nie powinien przekroczyć l sierpnia. W czasopiśmie JORDBAERNYTT nr 1/97 przedstawiono wyniki doświadczenia nad wpływem różnych terminów letniego sadzenia truskawek, przykrywanych i nie przykrywanych agrowłókniną, na plonowanie kolejnych dwu lat. W 1994 roku sadzono truskawki w trzech terminach (20.07, 5.08, i 18.08). Część posadzonych w każdym terminie roślin przykrywano natychmiast agrowłókniną (trzymana była na roślinach do pierwszych dni listopada. Plony truskawek przykrywanych i nie przykrywanych porównano dodatkowo z nie przykrywaną plantacją z wiosennego sadzenia (7.06). Oto wyniki (tabela 2):

Tabela 2.

Plon (t/ha)	1995		1996		I tydzień zbioru 1995
Data Sadzenia	Kontrola (bez okrycia)	Agrowłóknina	Kontrola (bez okrycia)	Agrowłóknina	Kontrola (bez okrycia)	Agrowłóknina
20.07	13.111	17.070	17.960	19.280	4.195	4.608
05.08	4.840	12.050	15.980	19.470	3.381	4.217
09.08	4.170	5.160	17.870	19.280	3.044	3.044
wiosenne 07.06	17.190	17.190	17.010	17.010	2.750	2.750

Analiza ekonomiczna tego doświadczenia wykazała, że przy wszystkich terminach letniego sadzenia koszty produkcji l kilograma truskawek na plantacjach przykrywanych agrowłókniną były niższe niż na nie przykrytych. W porównaniu z wiosennym sadzeniem, koszt produkcji l kg na poletkach przykrytych był wyższy (z I terminu o 3 %, z II - 9 % z III - 22 %). W Polsce takich doświadczeń nie prowadzono, ale wydaje się, iż nakrywanie włókniną późniejszych nasadzeń (koniec września, października) może być ekonomicznie uzasadnione.

AGROWŁÓKNINA P-17 ZABEZPIECZA TRUSKAWKI PRZED SZKODAMI MROZOWYMI.

Szkody mrozowe na truskawkach obserwuje się najczęściej w rejonach bezśnieżnych, ale ostrych zim. Według cytowanych przez E. Żurawicza (1997) badań amerykańskich spadek temperatury wewnątrz krzaka truskawek do ok. - 9 C powoduje wyraźne uszkodzenie mrozowe, zaś M. Munkeby (1996) mówi, że u wielu wrażliwych odmian truskawek temperatura poniżej - 5 C powoduje już uszkodzenia, choć bez wyraźnych zewnętrznych symptomów. Dotychczas przeciwdziałano szkodom mrozowym okrywając plantacje na zimę warstwą słomy. Daje to dobre rezultaty tam, gdzie zimą temperatury są stabilne. Natomiast w rejonach, gdzie w środku zimy przychodzą długie okresy odwilży, a nawet ocieplenia, co sprzyja rozwojowi na truskawkach grzybów powodujących zagniwanie roślin, nakrywanie słomą nie jest zalecane (E. Żurowicz 1997). Słomę należy zastąpić materiałami, na przykład agrowłókniną, którą rozkłada się na początku silniejszego spadku temperatur i pozostawia na roślinach do początku marca. Poniżej wyniki doświadczenia cytowanego przez E. Żurowicza (tabela 3).

Tabela 3. Wpływ okrywania plantacji odmiany Elsanta w zimie 1993/94 na jej plonowanie w 1994 roku (wg Petzolda 1995).

Cecha	Kontrola (bez okrycia)	Agrowłóknina (17g)
Plon (t/ha)	24,8	37,9
Wielkość owoców	16,4	18,0

Norweskie doświadczenie opisane w JORDBAENYTT nr 2/96 było znacznie szersze. W kilku rejonach do zimowego okrywania odmiany Elsanta (od 11 listopada - 21 kwietnia) używano różnych materiałów (patrz tabela 4.) zimą 1994/95 i 1995/96. Łagodna zima 1994/95 spowodowała, że praktycznie nie było statystycznej różnicy między plonowaniem roślin okrytych i nie okrytych. Zima 1995/96, w niektórych rejonach spowodowała na plantacjach nie przykrytych duże szkody mrozowe, co odbiło się na plonie. Wykazała też różnice pomiędzy poszczególnymi materiałami okrywowymi. Tabela 4. Wyniki doświadczenia z odmianą Elsanta pod różnymi okryciami - Kise 1996

Materiał okrywowy	Plon	% zgniłych owoców	Średnia Masa owocu (g)	Liczba kwiatów Na l roślinie (śr. Z 1995 i 1996)
Kontrola (nie przykrywana)	6.060	0.8	11.6	9.1
Słoma (ok. 15 cm)	10.100	4.0	13.8	15.0
Agrowłóknina (17g)	12.730	3.1	16.2	15.0
Włóknina (17g) + słoma (ok. 10 cm)	11.220	2.7	15.3	15.2
Folia + słoma (ok. 1Ocm)	13.660	4.8	13.5	14.2

Duńskie doświadczenie (Dencker i Hansen, 1993) prowadzone w latach 1988-91 wykazało, że okrywanie agrowłókniną odmiany Elsanta, od października do kwietnia, zwiększało plon w porównaniu z plantacjami nie okrywanymi o 20 % - 25 % w dwóch pierwszych latach. W ostatnim roku nie było żadnych różnic. W tym doświadczeniu wykazano też, że w 1990 i 91 roku owoce na plantacjach przykrywanych były przeciętnie o 8 - 10 % większe. Również w uprawie truskawek pod nie ogrzewanymi osłonami zaleca się dla zabezpieczenia przed przemarzaniem okrywanie roślin agrowłókninami, ale o większej gęstości tj. P.-30, P.-50 (Pudelski i Lisiecka 1995). Wg r. Neuweilera (Hasło Ogrodnicze nr 8/98) przy uprawach ściółkowanych czarną lub białą folią zwłaszcza na terenach, gdzie istnieje zagrożenie przemarzania, należy rośliny na zimę okrywać agrowłókniną. Potwierdzają to nasze rodzime doświadczenia prowadzone w sezonie 1997/98 przez B. Jarocińskiego (ODR Radom). Przykrycie na zimę białą włókniną plantacji truskawek ściółkowanej czarną włókniną wpłynęło korzystnie na przezimowanie i plon.

WŁÓKNINA P17 CHRONI KWIATY PRZED PRZYMROZKAMI

Wrażliwość na przymrozki zależy od fazy rozwojowej kwiatu. Najbardziej wytrzymałe są w stadium stulonego pąka; wytrzymują do -5.5 st. C. Kwiaty w stadium białego pąka. wytrzymują przymrozki od -2.1 do -3.1 st.C. Kwiaty otwarte przemarzają w temperaturze od -1.8 °C do 3.0 °C (Żurawicz 1997). W niektórych rejonach przymrozki mogą powodować poważne straty. Spośród wielu niestety kosztownych sposobów (deszczowanie, zadymianie i osłanianie) producenci norwescy preferują nakrywanie kwitnących truskawek agrowłókniną (17 g/m2), gdyż jest to metoda dość efektywna i prosta do wykonania. Agrowłókninę można łatwo zdjąć dla wykonania różnych zabiegów agrotechnicznych np. opryskiwanie. Koszty zakupu agrowłókniny rozkładają się na kilka lat, gdyż można ją używać przez kilka sezonów. Nasza Firma - dystrybutor wielu rodzajów agrowłóknin starała się w tej broszurze podać jak najwięcej informacji o możliwościach wykorzystania agrowłóknin w uprawie truskawek. Ponieważ informacje te pochodzą głównie z zagranicy - nie mogą być traktowane jako instrukcja, wskazują jednak kierunki prowadzenia rodzimych prób i badań. Nasza Firma deklaruje chęć współuczestnictwa w tych przedsięwzięciach. Czekamy na propozycję współpracy od producentów i placówek badawczych.

.

---