PHA

Wstępna Analiza Zagrożeń PHA jest to jedna z metod matrycowych, w której szacuje się stopień szkody S i prawdopodobieństwo szkody P z jakim szkody mogą wystąpić oraz wartościowanie ryzyka wyrażonego poprzez wskaźnik ryzyka, który określa zależność:

W = S * P (W TO INACZEJ R czyli ryzyko zawodowe)

Gdzie:

S - stopień szkód,

P - prawdopodobieństwo szkód zdarzenia.

Parametry S i P szacowane są na 6 poziomach. Parametrom tym przypisuje się określone charakterystyki. Ryzyko wartościowane jest na trzech poziomach. Metoda PHA jest metodą pozwalającą na półilościowe -półjakościowe oszacowanie ryzyka. Można nią szacować ryzyko po zastosowaniu zaproponowanych środków ochronnych. Szacowanie ryzyka metodą PHA powinno być korygowane i aktualizowane, według potrzeb w kolejnych krokach procedury analizy ryzyka, w każdym z etapów badań konstrukcji, budowy i eksploatacji.

Jest to metoda, którą można polecić osobom nieposiadającym doświadczenia w ocenie ryzyka.

Szacowanie stopnia szkód S i prawdopodobieństwo szkód P odbywa się według skali na sześciu poziomach dla każdego zidentyfikowanego zagrożenia. Charakterystykę poszczególnych poziomów przedstawiono poniżej.

Szacowanie stopnia szkód S Tabela 1

Poziom	Charakterystyka
1	Znikome urazy, lekkie szkody
2	Lekkie obrażenia, wymierne szkody
3	Ciężkie obrażenia, znaczne szkody
4	Pojedyncze wypadki śmiertelne, ciężkie szkody
5	Zbiorowe wypadki śmiertelne
6	Zbiorowe wypadki śmiertelne, szkody na dużą skalę poza terenem zakładu

Poziom 1-5 dotyczy oceny stopnia szkód i prawdopodobieństwa szkód dla zdarzeń na terenie zakładu, poziom 6 - poza terenem zakładu.

Szacowanie prawdopodobieństwa szkód zdarzenia P Tabela 2

Poziom	Charakterystyka
1	Bardzo nieprawdopodobne
2	Mało prawdopodobne zdarzające się raz na 10 lat
3	Doraźne wydarzenia zdarzające się raz w roku
4	Dosyć częste wydarzenia zdarzające się raz w miesiącu
5	Częste regularne wydarzenia zdarzające się raz w tygodniu
6	Duże prawdopodobieństwo wydarzenia

Po oznaczeniu parametrów ryzyko wartościowane jest na podstawie matrycy ryzyka. (Tabela 3)

Matryca wartościowania ryzyka metodą PHA

		P -prawdopodobieństwo szkód
	Poziom	1	2	3	4	5	6
S Stopień Szkód	1	1	2	3	4	5	6
		2	2	4	6	8	10	12
		3	3	6	9	12	15	18
		4	4	8	12	16	20	24
		5	5	10	15	20	25	30
		6	6	12	18	24	30	36

1-3 ryzyko akceptowalne

9. dopuszczalna akceptacja ryzyka po ocenie ryzyka

>10 ryzyko niedopuszczalne - wymaga zmniejszenia ryzyka 10 - 25 (36)

Wartość wskaźnika ryzyka poniżej 25 dotyczy szacowania stopnia szkód dla szkód na stanowiskach pracy na terenie zakładu

PRACOWNIK ADMINISTRACYJNO BIUROWY (REFERENT)

Charakterystyka stanowiska pracy

Pracownik administracyjno - biurowy (referent) pracuje w budynku dwupiętrowym. W pokoju pracownika znajduje się typowe wyposażenie biurowe: szafy i regały, biurko, na którym ustawiony jest monitor ekranowy, komputer, drukarka laserowa oraz tel./fax. Klawiatura komputerowa została umieszczona zbyt wysoko, pracownik nie może oprzeć rąk na podłokietnikach - trzyma je w powietrzu, monitor ustawiony jest na podstawce - pracownik patrząc na ekran trzyma głowę uniesioną do góry.

Praca przy komputerze trwa od 4 do 6 godzin dziennie. Kserokopiarka oraz niszczarka dokumentów jest umieszczona blisko biurka. Pracownik bardzo często korzysta z kserokopiarki. Wszystkie urządzenia są w zasięgu ręki. Referent opracowuje dokumenty, które są mu przynoszone lub musi je sam przynieść, w związku z czym przemieszcza się po schodach. Opracowane dokumenty odkłada do szaf, na regały. Aby wyjąć dokumenty lub odłożyć na wyższe półki - pracownik wchodzi na krzesło. Pracownik ma kontakt z klientami i pracownikami firmy.

Podstawę Prawną Regulująca Prace Biurowe.

Brak szczegółowych przepisów w sprawie bhp przy pracach biurowych powoduje, że do kontroli, oceny i zapewnienia właściwych warunków pracy w biurze konieczna jest znajomość oraz przestrzeganie wymagań zawartych w wielu przepisach prawnych, Polskich Normach, dokumentacjach techniczno-eksploatacyjnych urządzeń biurowych czy zasadach bhp.

Zagrożenia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii w biurach i urzędach regulują następujące akty prawne:

• Kodeks pracy,

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późniejszymi zmianami),

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr148, poz.973),

Oraz Polskie Normy:

• PN-EN 12464-1:2004 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Miejsca pracy we wnętrzach.

• PN-78/B-03421 Wentylacja i klimatyzacja. Parametry obliczeniowe powietrza wewnętrznego w pomieszczeniach przeznaczonych do stałego przebywania ludzi.

• PN-83/B-03430/Az 3:2000 Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej. Wymagania.

• PN-EN 29295:1999 Akustyka Pomiar hałasu emitowanego przez urządzenia komputerowe i biurowe.

• PN-EN ISO 17624:2005 Akustyka. Wytyczne ograniczania hałasu w biurach i pomieszczeniach pracy za pomocą ekranów akustycznych.

• PN-87/B-02151-01 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Wymagania ogólne i środki techniczne ochrony przed hałasem.

• PN-87/B02151-02 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach.

Wartościowanie ryzyka

Szacowanie szkód i prawdopodobieństwa szkód oraz wartościowanie ryzyka wykonane zostało metodą PHA.

W metodzie PHA ryzyko określa wskaźnik W ( R)=S x P, gdzie: S- stopień szkód, P- prawdopodobieństwo szkód.

Karta informacji o zagrożeniach na stanowisku referenta, ocena poziomu ryzyka zawodowego.

Zadanie I	Zagrożenie	Źródło zagrożenia - przyczyna	Możliwe skutki zagrożenia	S	P	R	Redukcja ryzyka (środki ochrony przed zagrożeniami)	S	P	R	Poziom Ryzyka
Przemieszczanie się na różnych poziomy budynku ( np. . do archiwum na niższym poziomie)	Poślizgnięcie i upadek na tym samym poziomie	Śliskie podłogi, bałagan	Złamania kończyn, zwichnięcia, stłuczenia	2	2	4	Odpowiednie obuwie, utrzymanie porządku, uwaga	2	1	2	Akceptowalne
		Upadek na niższy poziom	Używanie krzesła (układanie i zdejmowanie dokumentów z regałów i szaf)	Złamania kończyn, wstrząśnienie mózgu, zwichnięcia, stłuczenia	3	2	6	Uwaga, zastosowanie drabinki w dobrym stanie technicznym	3	1	3	Dopuszczalna akceptacja po ocenie
		Upadek na schodach	Śliskie schody, pośpiech	Złamania kończyn, wstrząśnienie mózgu, zwichnięcia, stłuczenia	3	2	6	Nieśliskie powierzchnie schodów, uwaga, odpowiednie obuwie	3	1	3	Dopuszczalna akceptacja po ocenie
	Wyciąganie i odkładanie segregatorów i dokumentacji firmy , przemieszczanie się między biurkiem , urządzeniami i stanowiskiem komputerowym	Ostre krawędzie i ostrza	Nożyczki, zszywki, zakończenia mebli	Skaleczenia, zakłucia, rany rąk	1	4	4	Uwaga	1	3	3	Dopuszczalna akceptacja po ocenie
		Uderzenie o nieruchome przedmioty	Wyposażenie biura, szafki, meble, krawędzie biurka	Potłuczenie, guzy, siniaki	2	3	6	Utrzymywanie porządku, uwaga	2	2	4	Dopuszczalna akceptacja po ocenie
		Uderzenie przez spadające przedmioty	Segregatory z dokumentami ułożone na regałach	Potłuczenia, złamania	2	2	4	Utrzymywanie porządku, uwaga	2	1	2	Dopuszczalna akceptacja po ocenie
	Wprowadzanie danych do komputera,	Przeciążenie układu ruchu	Praca przy komputerze, nieergonomiczne stanowisko pracy	Choroby układu ruchu, stawów, barku, kręgosłupa	3	2	6	Prawidłowe usytuowanie klawiatury i monitora ekranowego	3	1	3	Dopuszczalna akceptacja po ocenie
		Przeciążenie narządu wzroku	Praca z monitorem ekranowym	Osłabienie wzroku, podrażnienie oczu	2	2	4	Przestrzeganie przerw w pracy, odpowiednie ćwiczenia zapewniające odprężenie, prawidłowe usytuowanie monitora	2	1	2	Dopuszczalna akceptacja po ocenie
		Promieniowanie elektromagnetyczne monitora ekranowego (wszystkie rodzaje)	Praca z monitorem ekranowym	Choroby układu nerwowego, choroby nowotworowe	3	1	3	Prawidłowe ustawienie monitora na stanowisku, monitor o obniżonym poziomie promieniowania (wszystkie spełniające wymagania obowiązujących norm)	3	1	3	Akceptowalne
	Promieniowanie elektromagnetyczne monitora ekranowego	Praca z monitorem ekranowym	Zaczerwienienie skóry (grudkowata, swędząca wysypka na twarzy)	1	3	3	Obniżenie natężenia pola elektrycznego, zwiększenie wilgotności, wietrzenie pomieszczenia, wykładziny antystatyczne.	1	2	2	Akceptowalne
Kserowanie , drukowanie	Substancje chemiczne - trucizny	Kserokopiarka, drukarka laserowa (ozon, tlenki azotu)	Zatrucia, bóle głowy, podrażnienia górnych dróg oddechowych, zmiany w płucach, obrzęki płuc itp.	3	1	3	Odpowiednia i sprawna wentylacja	3	1	3	Akceptowalne
Obsługa urządzeń biurowych	Energia elektryczna	Urządzenia zasilane energią elektryczną	Śmierć lub inne skutki porażenia prądem	4	2	8	Wzmożona uwaga, odpowiednia i sprawna instalacja elektryczna, przeglądy i pomiary elektryczne	4	1	4	Dopuszczalna akceptacja po ocenie
Elementarne czynności wynikające z potrzeb fizjologicznych	Kontakt z gorącym płynem	Przygotowanie gorących napojów	Poparzenie termiczne	2	3	6	Uwaga	2	2	4	Dopuszczalna akceptacja po ocenie
Kontakt z klientami (wewnętrznymi - pracownikami firmy i zewnętrznymi	Agresja klienta	Kontakt z ludźmi	Potłuczenie, guzy, siniaki	3	2	6	Szkolenia, wzmożona uwaga	3	1	3	Akceptowalne

LISTA KONTROLNA DO OCENY STANU BHP ORAZ ERGONOMII PRACY BIUROWEJ.

Pytanie dotyczące kontrolowanego zagadnienia	Odpowiedź
		Tak	Nie	Nie dotyczy
BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY
Czynniki szkodliwe i uciążliwe
Czy przeprowadzone zostały badania i pomiary czynników szkodliwych ?
Czy występujące stężenia i natężenia mieszczą się w granicach dopuszczalnych norm?
Czy przydzielono pracownikom odpowiednie środki ochrony indywidualnej?
Czy pracownicy stosują środki ochrony indywidualnej zgodnie z przeznaczeniem?
Czy przestrzegane są przepisy dotyczące odzieży i obuwia roboczego?
Pomieszczenia pracy
Czy pomieszczenia pracy spełniają wymagania pod względem wysokości, powierzchni i kubatury w zależności od wykonywanej technologii, rodzaju prac, liczby pracowników i czasu ich przebywania?
Czy użytkowane pomieszczenia pracy są we właściwym stanie technicznym?
Czy w pomieszczeniach pracy zachowane są normy higieniczne natężenia hałasu?
Czy pomieszczenia są przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych?
Zaplecze higieniczno sanitarne
Czy zapewnione są pomieszczenia higieniczno sanitarne zgodnie z przepisami bhp?
Czy pomieszczenia higieniczno sanitarne są właściwe i dostatecznie wyposażone?
Wentylacja, ogrzewanie i oświetlenie
Czy w pomieszczeniach pracy jest zapewniona właściwa wymiana powietrza?
Czy w pomieszczeniach zakładu zapewniono temperaturę zgodnie z przepisami bhp?
Czy w pomieszczeniach zakładu zapewniono oświetlenie dzienne zgodnie z przepisami bhp?
Czy w pomieszczeniach zakładu zapewniono oświetlenie elektryczne zgodnie z przepisami bhp?

Pytanie dotyczące kontrolowanego zagadnienia	Odpowiedź
		Tak	Nie	Nie dotyczy
Stanowiska i procesy pracy
Czy zapewniono zgodne z przepisami dojścia do stanowisk pracy?
Czy organizacja i wyposażenie stanowisk pracy uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych?
Urządzenia techniczne
Czy użytkowane urządzenia posiadają opracowaną w języku polskim dokumentację techniczno-eksploatacyjną?
Czy opracowano i udostępniono do stałego korzystania instrukcję bhp dotyczące użytkowanych urządzeń techniki biurowej?
Czy użytkowane urządzenia mają odpowiednie urządzenia ochronne?
Czy użytkowane urządzenia mają odpowiednie elementy sterownicze?
Czy użytkowane urządzenia są w odpowiednim stanie technicznym?
Urządzenia i instalacje energetyczne
Czy instalacje i urządzenia elektryczne mają zapewnioną ochronę przed porażeniem - przed dotykiem pośrednim i bezpośrednim?
Czy skuteczność ochrony przeciwpożarowej została potwierdzona pomiarami?
Czy urządzenia i instalacje energetyczne są właściwie eksploatowane?
M O N I T O R
Czy znaki prezentowane na ekranie są wyraźne i czytelne?
Czy obraz na ekranie jest wystarczająco stabilny?
Czy kontrast znaku na ekranie jest łatwy do regulowania?
Czy konstrukcja monitora umożliwia pochylenie ekranu, co najmniej 20° do tyłu i 5° do przodu ?
Czy konstrukcja monitora umożliwia obrót ekranu wokół własnej osi, co najmniej 120°-po 60° w obu kierunkach ?
Czy ekran jest pokryty warstwą antyodbiciową lub posiada odpowiedni filtr ?

Pytanie dotyczące kontrolowanego zagadnienia	Odpowiedź
		Tak	Nie	Nie dotyczy
M O N I T O R
Czy istnieje potrzeba stosowania oddzielnej podstawy monitora lub stołu o regulowanej wysokości ?
Czy ustawienie monitora względem źródeł światła ogranicza możliwość powstawania olśnienia i odbicia światła ?
Czy powierzchnia ekranu monitora jest ustawiona prostopadle do powierzchni okien ?
Czy monitor ma rozmiar przekątnej ekranu przynajmniej: 15 cali do pracy głównie z tekstem i danymi, 17 cali do pracy głównie z grafiką, 19 cali do pracy z programami CAD ?
Czy kontrast i jasność obrazu monitora są wyregulowane na najlepszą jakość obrazu ?
Czy monitor posiada przynajmniej jeden z wymaganych atestów ?
Czy można zmienić wygląd ekranu, kolory i wielkości znaków ?
Czy ekran monitora jest regularnie czyszczony odpowiednimi preparatami ?
S T Ó Ł
Czy konstrukcja stołu umożliwia dogodne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy ?
Czy wymiary powierzchni stołu zapewniają wystarczającą powierzchnię do łatwego posługiwania się elementami wyposażenia stanowiska w wykonywanej pracy ?
Czy zapewniona jest odległość między klawiaturą a przednią krawędzią stołu nie mniejsza niż 100mm ?
Czy wszystkie niezbędne elementy wyposażenia stanowiska znajdują się w zasięgu kończyn górnych pracownika, bez konieczności przyjmowania wymuszonych pozycji ciała ?
Czy wysokość stołu zapewnia naturalne ułożenie przedramion, z zachowaniem, co najmniej kąta prostego między ramieniem a przedramieniem ?
Czy kąt obserwacji ekranu monitora znajduje się 20-50° poniżej linii poziomej wysokości wzroku ?
Czy górna krawędź monitora ekranu znajduje się poniżej wysokości położenia oczu pracownika ?
Czy jest wystarczająca przestrzeń do umieszczenia nóg pod blatem stołu ?

Pytanie dotyczące kontrolowanego zagadnienia	Odpowiedź
		Tak	Nie	Nie dotyczy
K R Z E S Ł O
Czy krzesło jest odpowiednio stabilne w trakcie użytkowania ?
Czy krzesło ma podstawę, z co najmniej pięcioma kółkami jezdnymi ?
Czy wymiary oparcia i siedziska zapewniają wygodną pozycję ciała użytkownikowi ?
Czy wymiary oparcia i siedziska zapewniają swobodę ruchów użytkownikowi ?
Czy zapewniona jest możliwość regulacji wysokości siedziska w zakresie 400-500mm od podłogi ?
Czy istnieje możliwość regulacji wysokości oparcia krzesła ?
Czy istnieje możliwość regulacji pochylenia oparcia w zakresie 5° do przodu i 30° do tyłu ?
Czy płyta siedziska jest odpowiednio wyprofilowana ?
Czy oparcie siedziska jest odpowiednio wyprofilowane ?
Czy istnieje możliwość dokonywania obrotu krzesła wokół osi pionowej o 360° ?
Czy krzesło posiada odpowiednie podłokietniki ?
Czy mechanizm regulacji wysokości siedziska jest łatwo dostępny, prosty w obsłudze oraz usytuowany tak, aby regulację przeprowadzać w pozycji siedzącej ?
Czy materiał pokrycia krzesła jest odpowiednio przewiewny ?
U C H W Y T N A D O K U M E N T Y
Czy uchwyt na dokumenty posiada regulację ustawienia wysokości ?
Czy uchwyt na dokumenty posiada regulację ustawienia pochylenia ?
Czy uchwyt na dokumenty znajduje się w pozycji minimalizującej uciążliwe ruchy głowy i oczu ?
Czy uchwyt z dokumentem jest odpowiednio stabilny ?
ERGONOMIA
Czynniki kształtujące stanowisko pracy
Czy na stanowisku pracy uwzględnione są zalecenia ergonomiczne dotyczące powierzchni i przestrzeni roboczej?
Czy poziom usytuowania i kształt płaszczyzny pracy odpowiada zaleceniom ergonomii?
Czy pracownikom zapewniono właściwą z punktu widzenia ergonomii pozycję przy pracy i siedzisko?
Czy pracownicy mają zapewnione na stanowisku pracy właściwe pole widzenia?
Czy usytuowanie środków i przedmiotów pracy odpowiada zaleceniom ergonomii?
Objaśnienia: w przypadku odpowiedzi „Nie” gdy dotyczy ona pytania z dziedziny bezpieczeństwa i higieny pracy, należy bezwzględnie zaplanować oraz zrealizować odpowiednie działania naprawcze, gdy dotyczy ona pytania z dziedziny ergonomii, zaleca się zaplanowanie i realizację odpowiednich działań naprawczych; 2) w polach zaciemnionych nie można zaznaczyć odpowiedzi „Nie dotyczy”.

Plan działań naprawczych i korygujących poziom ryzyka.

Wartość ryzyka zawodowego na analizowanym i ocenianym stanowisku pracy referenta podczas wykonywania prac biurowych kształtuje się na poziomie dopuszczalnej akceptacji,

To wymusza podjęcie działań zmniejszających ten poziom do akceptowalnego przez zastosowanie planu korygującego z działaniami naprawczymi ,które uwzględnią

 wszystkie ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa i ergonomii elementy stanowiska pracy w celu ich  poprawy,  tak aby warunki pracy gwarantowały:

• dostatecznie przestronne pomieszczenia dla pracowników, wydzieloną przestrzeń  dla klientów,  wystarczająca przestrzeń na biurku na dokumenty i komputer, bezpieczne  drogi komunikacyjne

• odpowiadające wymaganiom wyposażenie w narzędzia pracy (sprzęt komputerowy, drukarki , kserokopiarki, faksy, oprogramowanie)

• właściwe wyposażenie w meble - zwłaszcza ergonomiczne siedziska, ważne dla pracy siedzącej

• prawidłowe warunki równomiernego oświetlenia pomieszczeń i pola pracy (np. brak odbić na ekranie monitora) zapewniające pracę nie prowadząca do nadmiernego zmęczenia wzroku, co jest szczególne istotne przy intensywnej pracy wzrokowej z monitorem

• niski poziom hałasu, zgodny z normami hałasu dla pracy umysłowej

• temperaturę i wilgotność pomieszczeń zapewniające komfort cieplny

Opracowując działania naprawcze należy opierać się na wymaganiach bezpieczeństwa i higieny pracy zawartych w przepisach dotyczących spełnienia ogólnych wymagań , pracy z monitorem ekranowym , przepisach zawartych w Polskich normach i zasadach ergonomii, ponieważ umożliwienie pracy w warunkach dostosowanych do potrzeb i możliwości pracownika daje pozytywne efekty nie tylko w sferze bezpieczeństwa i zdrowia ale także efektów pracy , jakości , wydajności i prestiżu organizacji.

Wprowadzając działania naprawcze i korygujące na stanowisku referenta zadajemy sobie pytanie: Czy są one wystarczające ? Odpowiedzią będzie kolejna ocena ryzyka zawodowego

Wymagania dotyczące pomieszczeń

Pomieszczenia pracy są to pomieszczenia przeznaczone na pobyt pracowników w celu wykonywania pracy.

Pomieszczenia te i ich wyposażenie powinny zapewniać pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. W szczególności powierzchnia pomieszczeń pracy i ich wysokość powinny być dostosowane do rodzaju wykonywanej pracy, stosowanych technologii oraz czasu przebywania pracowników w tych pomieszczeniach.

Organizacja przestrzenna stanowisk pracy biurowej

Organizacja przestrzenna stanowisk pracy biurowej powinna być dostosowana do charakteru i wymagań wykonywanej pracy.

• Jeżeli jest to praca prosta, rutynowa, o zautomatyzowanym toku, wymagająca stałej łączności między stanowiskami, wówczas dobrym rozwiązaniem będzie pomieszczenie wielkoprzestrzenne - najlepiej, w miarę komplikacji zadań, podzielone na strefy pracy grupowej, czy boksy biurowe.

 Koncepcja wielkoprzestrzenna biur nie stwarza jednak dobrych warunków do pracy koncepcyjnej i utrudnia utrzymanie dobrych warunków środowiska pracy.
Zapewnienie w dużej hali optymalnych, materialnych warunków pracy, a zwłaszcza:
        -   dobrej wentylacji (klimatyzacji)
        -   efektywnego wytłumiania hałasu przy wielu źródłach dźwięku
        -   właściwego oświetlenia w pomieszczeniach podzielonych na boksy
jest trudne i kosztowne.

 Tam, gdzie w pracy biurowej występuje przewaga pracy twórczej i koncepcyjnej, korzystniejsze z ergonomicznego punktu widzenia są pomieszczenia indywidualne, nie większe niż na 3 stanowiska pracy, a wielkoprzestrzenna koncepcja organizacji stanowisk pracy nie jest korzystna, a przeciwnie - utrudnia wykonanie pracy.

Podstawowym kryterium, które określa wymaganą wielkość przestrzeni w pomieszczeniach pracy jest konieczność zapewnienia odpowiedniej ilości i jakości powietrza do oddychania. W związku z tym, pomieszczenie pracy musi mieć kubaturę odpowiednią dla ilości pracujących w niej osób. Przepisy określają minimalną powierzchnię pomieszczenia i jego wysokość.

Układ przestrzenny elementów wyposażenia stanowisk powinien zapewnić bezkolizyjne dojście i przemieszczanie się pracowników w miejscu pracy. Szerokość przejścia w biurach powinna być nie mniejsza niż 60 cm, a przy ruchu dwukierunkowym 100 cm; minimalna wysokość 200 cm.

Ze względów na bezpieczeństwo poruszania się podłoga powinna być równa, o powierzchni zabezpieczającej przed poślizgiem, bez luźno leżących przedmiotów, kabli itp.
Dojścia i stanowiska pracy, na których są zatrudnione osoby niepełnosprawne powinny być dostosowane do ich potrzeb i możliwości wynikających ze zmniejszonej sprawności.
W biurach, w których przyjmowani są interesanci powinna być wydzielona powierzchnia na poczekalnie dla klientów.

Przestrzeń stanowiska pracy

Przestrzeń stanowiska to przede wszystkim pole pracy: powierzchnia dla materiałów, narzędzi, i wolna przestrzeń pozwalająca na swobodę ruchu rąk przy wykonywaniu czynności. Przestrzeń stanowiska powinna być wydzielona w sposób, który stwarza poczucie posiadania „własnego miejsca”.

Rozmieszczenie elementów potrzebnych do pracy powinno być komfortowe, w optymalnym zasięgu obu rąk.
Podstawowe kryterium to dystans zasięgu maksymalnego rąk. Praktycznie można sprawdzić rozmieszczenie narzędzi i materiałów zakreślając na blacie (albo w przestrzeni stanowiska) zasięg wyprostowanych kończyn górnych. Przekroczeniu tej granicy zawsze towarzyszy niekorzystne pochylenie tułowia. Sytuacja taka może być akceptowana tylko wtedy, gdy występuje rzadko, jest krótkotrwała i dotyczy czynności pomocniczych.
Praca ciągła o dużym nasileniu powinna się odbywać w polu optymalnego zasięgu rąk, którego granica jest zakreślana przy przedramionach zgiętych pod kątem prostym.

Należy sprawdzić:

1. Czy materiały narzędzia są łatwo dostępne, bez pochylania lub skrętu tułowia ?

Aby uniknąć pozycji wymuszonych elementy pracy powinny być lokalizowane przynajmniej w granicach zasięgu maksymalnego rąk (głębokość w płaszczyźnie blatu: 50 cm, w kierunkach bocznych: 60 cm). Standardowe wymiary stołu biurowego: szerokość 150 cm, głębokość 75 cm.

2. Czy rozległość pola pracy jest dostosowana do możliwości obsługi z jednego miejsca ?

Przemieszczanie się pracownika jest rezultatem nadmiernej rozległości pola pracy przekraczającej zasięg maksymalny (szczególnie w kierunkach bocznych). Może być akceptowane, jeśli konieczność zmiany miejsca występuje sporadycznie.

3. Czy można łatwo sięgać po materiały i narzędzia, bez podnoszenia rąk powyżej barku?

Sięganie powyżej barku (87 cm dla kobiet i 94 cm dla mężczyzn) jest nie wskazane. Sytuacja taka może być akceptowane tylko dla krótkotrwałych i rzadkich czynności.

4. Czy obserwacja pola pracy jest łatwa?

Elementy podlegające kontroli wizualnej powinny znajdować się w odpowiednim dystansie i pod odpowiednim kątem widzenia. Ignorowanie tych zaleceń może powodować przyjmowanie pozycji wymuszonych. Normalny zakres kątowy widzenia wynosi 300. W płaszczyźnie pionowej linia patrzenia jest nachylona pod kątem 10 - 150. Preferowane kąty i dystanse przedstawiono na szkicu sytuacyjnym.

Czy są używane podpórki dla zwiększenia komfortu i precyzji pracy rąk ?

W niektórych pracach wskazane jest stosowanie podpórek dla przedramienia lub/i nadgarstka. Podpórki stabilizują pozycję ręki, zwiększają precyzję oraz komfort wykonywanych czynności.

Pod komputer powinna być przeznaczona osobna przestrzeń. Na stanowiskach pracy, na których komputer jest głównym środkiem pracy, powinno znajdować się dodatkowa powierzchnia (biurko) przeznaczona na dokumenty, prace odręczne.
Przestrzeń pracy jest aranżowana za pomocą elementów wyposażenia stanowiska: stołów, siedzisk, szafek, regałów, ścianek. Rynek oferuje szeroki asortyment systemów mebli biurowych, z których można tworzyć stanowiska o różnej konfiguracji przestrzennej dostosowanej do funkcji.

PODSUMOWUJĄC

Wprowadzając działania naprawcze i korygujące na stanowisku referenta należy opierać się na wymaganiach bezpieczeństwa i higieny pracy zawartych w przepisach dotyczących spełnienia ogólnych wymagań , pracy z monitorem ekranowym , przepisach zawartych w Polskich normach i zasadach ergonomii, ponieważ umożliwienie pracy w warunkach dostosowanych do potrzeb i możliwości pracownika daje pozytywne efekty nie tylko w sferze bezpieczeństwa i zdrowia ale także efektów pracy , jakości , wydajności i prestiżu organizacji.

---