Temat: Anabioza fauny mchów na skutek odwodnienia

Materiały - wysuszony mech, parownica porcelanowa, woda wyjałowiona, pipeta z gumką, szkiełko podstawowe i nakrywkowe i mikroskop lub lupa

Warunki i przebieg - do wysuszonego mchu w parowniczce dodaje się około 30 ml wody wyjałowionej i po
5-10 min sporządza się preparat mikroskopowy bezpośrednio pobierając kroplę wody ze środowiska mchu. Taki sam preparat wykonuje się po ok. 90 min. W obu przypadkach poszukuje się poruszających organizmów. 

Wyniki - Po 10 minutach brak poruszających się organizmów. Po 90 min. poruszające sie orzęski.

Wnioski - Czas 10 min. jest zbyt krótki by woda spowodowała przerwanie stanu anabiozy. Po 90 min. nastąpiło przerwanie stanu anabiozy pod wpływem dodanej wody.

 

Temat: Wpływ temperatury na czynność serca Daphnia sp.

Materiały - rozwielitka, mikroskop lub lupa, szkiełko z łezką, zlewka z wodą, łaźnia wodna

Warunki i przebieg - po obejrzeniu rozwielitki (w kropli wody na szkiełku z łezką) pod powiększenie 25/100 razy, określa się liczbę skurczów serca na minutę (T~20C). Następnie na szkiełko kładzie sie kawałek lodu (T~0C) i ponownie określa się liczbę skurczów. Następnie ogrzewa się preparat w łaźni wodnej (5 min., T~30C) i najszybciej jak to możliwe określa się liczbę skurczów serca w ciągu minuty.

Wyniki: tabelka i wykres zależności liczby skurczów serca rozwielitki od temp. Należy uwzględnić temp. graniczną dla życia rozwielitki: -4 oraz 33,5C

temperatura [C]	-4	0	20	30	33,5
liczba skurczów serca	0	84	228	420	0

Wnioski - wyniki potwierdzają, że ze wzrostem temp. rośnie częstość skurczów serca, ale nie zachodzi to zgodnie z regułą van't Hoffa. Może to być spowodowane niedokładnością związaną z przebiegiem doświadczenia.

Temat: Ocena wrażliwości Paramecium sp. Na wyciąg z grzybni Aspergillus flavus 

Materiały - wyciąg z grzybni Aspergillus flavus, hodowla sianowa Paramecium sp., lupa, próbówki, pipety, szkiełka z łezką , mikroskop, woda wodociągowa

Warunki i przebieg:

1. próba badana: kroplę hodowli Paramecium sp pobranej z górnej warstwy pożywki sianowej(geotaksja ujemna) za pomocą przygotowanej pipety przenosimy na szkiełko podstawowe z łezką. Oglądamy pod lupą (25x) poruszające się pantofelki, a następnie dodajemy kroplę wyciągu z grzybni Aspergillus flavus. Obserwujemy zachowanie się pantofelków: zaraz, po 3 min, po 1 h.

2. próba kontrolna: kroplę hodowli Paramecium sp pobranej z górnej warstwy pożywki sianowej za pomocą przygotowanej pipety przenosimy na szkiełko podstawowe z łezką. Oglądamy pod lupą ( 25x ) poruszające się pantofelki, a następnie dodajemy kroplę wody wodociągowej. Obserwujemy zachowanie się pantofelków.

Za kryterium śmierci przyjmujemy brak ruchu pantofelków. Porównujemy wyniki z podanymi danymi.

Obserwacje i wyniki:

1. próba badana - pantofelki przestały się poruszać po 5 sekundach.

2. próba kontrolna: pantofelki poruszają się cały czas

Wnioski: Ocenia się toksyczność wyciągu zgodnie z danymi. w wyciągu z grzybni Aspergillus flavus znajdują się miotoksyny, które mają silne właściwości toksyczne. Kryterium oceny siły działania miotoksyn jest czas, po którym przestają się poruszać pantofelki.

Temat: Ocena parazytologiczna gleby.

Materiały: próbka gleby, nasycony roztwór NaCl, cylinder miarowy, pęseta, parowniczka, bagietka, szczypczyki, szkiełka podstawowe, szkiełka nakrywkowe, mikroskop

Warunki i przebieg: Próbkę gleby próchniczej (m=10g) umieszczamy w parowniczce porcelanowej, dokładnie rozdrabniamy bagietką szklaną; zalewamy ok. 50 cm³ nasyconego roztworu NaCl. Dokładnie mieszamy bagietką. Na powierzchni płynu umieszczamy szkiełko nakrywkowe. Po 30 - 60 min. szczypczykami ostrożnie przenosimy je na szkiełko podstawowe. Preparat oglądamy pod mikroskopem 100, 400 lub 600 x poszukując jaj pasożytów.

Wyniki: W przygotowanym preparacie znaleziono jaja glisty ludzkiej.

Wnioski: przebadana gleba miała kontakt z wodami komunalnymi.

Temat: Ocena stopnia zanieczyszczenia biologicznego powietrza - metoda Kocha

Materiały: płytka z pożywką bakteriologiczną (jałowa)

Warunki i przebieg: otwartą płytkę Petriego z pożywką podaje się działaniu otaczającego powietrza w badanym pomieszczeniu przez 30 min. Po osadzeniu się w tym czasie mikroorganizmów wraz z cząsteczkami kurzu na płytce, zamyka się ją i następnie wstawia do inkubacji w cieplarce przez 24h lub więcej godzin w temp. 37C. Po tym czasie liczy się wyrosłe kolonie drobnoustrojów. Obliczamy wskaźnik biologiczny zanieczyszczeń powietrza i porównuje z normą.

A = 530 a/r²

a - liczba kolonii wyrosłych

r - promień płytki (4,5 cm)

Wyniki: Dostrzeżono 20 kolonii.

Wnioski:

 

Temat: Ocena stopnia saprobowości wód na podstawie organizmów wskaźnikowych - różne wody

Materiały: próbka wody, pipeta, organizmy wskaźnikowe w utrwalaczu, szkiełka podstawowe, szkiełka nakrywkowe, mikroskop.

Warunki i przebieg:

1. makroskopowo: określenie rodzaju/ gatunku każdego organizmu wskaźnikowego = saprobiontu

2. mikroskopowo: preparat bezpośredni z próbki wody, pow.100 x, poszukiwanie poruszających się organizmów

Wyniki:

1. makroskopowo: Tubifex sp. - Rureczki (czerwone „robaczki”), Larwa Eristalis sp. - larwa muchy ściekowej, Larwa Chironomus sp. - larwa ochotki

2. mikroskopowo: poruszające się rzęski, nieporuszające się okrzemki

Wnioski: Jest to woda polisaprobowa, czyli najbardziej zanieczyszczona z zanieczyszczonych, w której są organizmy żywe; BZT₅ = 10 - 100 mg O₂ /l B_i < 0,8

Temat: Test wysiłkowy - próba Mastera

Wyposażenie: 2-stopniowe schodki o wys. stopnia 23 cm, stoper, metronom

Z tablic odczytujemy należną ilość przejść (1 przejście = wejście na 2 stopnie i zejście z 2 stopni)

Sposób wykonania - badany chodzi po schodach tam i z powrotem, stawiając stopy zgodnie z rytmem metronomu. na 1 takt metronomu badany stawia stopę na 1 stopniu (komenda RAZ), na 2 takt dostawia 2 stopę (komenda DWA), na 3 stawia stopę na 2 stopniu, na 4 dostawia stopę, itp. Schodzi w analogiczny sposób. Próba trwa 90 sekund. Po zakończeniu mierzymy i notujemy częstość skurczów serca, natomiast w przypadku badań kardiologicznych rejestrujemy za pomocą EKG. Pomiary powtarza się po 2
i 6 minutach.

Interpretacja wyników - po 2 minutach ciśnienie tętnicze i tętno powinno osiągnąć wartości spoczynkowe, kiedy tak się nie stanie oznacza to, ze układ krążenia nie jest przystosowany do wysiłku. 

Wnioski: Wyniki świadczą o przystosowaniu organizmu do wysiłku. I sprawności działania procesów regulacji.

Temat: Test wysiłkowy - próba Ruffiera

 Wyposażenie: stoper, metronom.

Sposób wykonania - badany wykonuje 30 przysiadów w ciągu 30 sekund. Z uzyskanych pomiarów częstości skurczów serca w spoczynku, bezpośrednio po wysiłku oraz 1 minutę po próbie oblicza się tzw. wskaźnik Ruffiera 

IR =
 (P+P1+P2)-200 / 10

P -  tętno spoczynkowe

P₁ - tętno bezpośrednio po wysiłku

P₂ - tętno po 1 minucie wypoczynku 

Interpretacja wyników: Wykonujemy wykres zmian tętna w czasie próby.

Ocena : dobra - do 5 pkt

             dostateczna - 5 - 10 pkt

             słaba - 10 - 15 pkt

Wnioski:

Temat: Właściwości buforowe surowicy krwi.

 Materiały: biureta, zlewki, surowica końska 1:10 rozcieńczona NaCl, 0,9 % NaCl, czerwień metylowa(wskaźnik), 0,002 mol H2SO4

Warunki i przebieg: Do 2,5 cm³ surowicy końskiej rozcieńczonej 0,9% NaCl w stosunku 1:10 dodać 2-3 krople czerwieni metylowej (zmiana zabarwienia  z żółtego na czerwone przy pH = 6,2). Następnie miareczkować przy użyciu biurety 0,002 M H₂SO₄ do zmiany zabarwienia na czerwone. To samo powtórzyć z 0,9 % NaCl zamiast surowicy. Porównać ilość cm³ H₂SO₄ potrzebnego do zmiany pH surowicy i NaCl. 

Wyniki:

aby zmienić  zabarwienie surowicy końskiej zużyliśmy -

aby zmienić  zabarwienie NaCl -  

Wnioski - Obecność układów buforujących zapobiega zmianie pH surowicy.

Temat: Komórka Traubego

 Materiały: 5% CuSO4, kryształek żelazocyjnaku potasowego, cylinder, pęseta

Warunki i przebieg: Odmierzyć  w cylindrze miarowym 50 cm³ 5 % CuSO₄. Do cylindra wrzucić kryształek żelazocyjanku potasowego i obserwować rozpuszczanie się kryształku. Otrzymaną  kom Traubego porównać z preparatem makroskopowym Fucus sp. 

Obserwacje: po upływie 60 min. komórka uległa destrukcji. komórka Traubego przypominała Focus z wyglądu.

Wnioski: Komórka Traubego jest przykładem układu opartego na sprzężeniu zwrotnym dodatnim.

 

Temat: Wykrywanie fenyloketonurii - próba moczowa

 Materiały - próbka moczu (ok. 30 ml) osoby zdrowej, próbka moczu (ok.30 ml) osoby chorej na fenyloketonurię, roztwór FeCl₃ 

Warunki i przebieg - do obu próbek moczu (ok. 30 ml) dodajemy 2 -3 kroplę roztworu FeCl₃. 

Wyniki - barwa moczu osoby zdrowej (kontrola) nie zmienia się, natomiast w próbce moczu osoby chorej następuje gwałtowna zmiana barwy na ciemnofioletowa - granatową. 

Wnioski - zmiana zabarwienia moczu osoby chorej jest następstwem reakcji między znajdującymi się w moczu kwasem fenylopirogronowym a FeCl₃. Obecność tego kwasu w moczu wskazuje, że badany choruje na fenyloketonurię. 
 

Temat: Wykrywanie heteroaglutynin - aglutynacja erytrocytów ludzkich surowicą końską

Materiały:

Warunki i przebieg: Na szkiełku podstawowym z łezką umieszczamy kroplę 5% zawiesiny krwinek człowieka w 0,85 % NaCl i dodajemy kroplę surowicy końskiej. Preparat kontrolny - kropla zawiesiny krwinek człowieka + kropla 0,85 % NaCl. Inkubujemy 10 minut w komorze wilgotnej, w temp pokojowej. Oceniając wynik doświadczenia należy odróżnić aglutynację od agregacji erytrocytów, przy poruszaniu szkiełkiem agregaty się rozpadają. 

Wyniki: w próbie kontrolnej doszło do agregacji, na 2 szkiełku do aglutynacji - świadczy to o obecności przeciwciał w surowicy końskiej skierowanym przeciwko antygenom grup krwi człowieka. 

Wnioski:

Temat: Wykrywanie antygenu D erytrocytów ludzkich

Materiał: ANTI-D, zawiesina krwinek (3%);

Warunki i przebieg: Do odpowiednio oznakowanej próbówki dodać 2 krople (80 µl) odczynnika ANTI-D. Dodać
1 kroplę (40 µl) 3% zawiesiny badanych krwinek w PBS. Dokładnie wymieszać i inkubować w temp. pokojowej przez 60 sekund. Odwirować z prędkością 1000 obrotów/minutę przez 60 sekund. Delikatnie poruszając próbówkami odczytać makroskopowo wynik badania obserwując, czy następuje aglutynacja świadcząca o obecności antygenu D w krwinkach. Jeśli to konieczne użyć mikroskopu.

Wyniki: w jednej z próbówek doszło do aglutynacji erytrocytów, w próbówce tej musiała być krew z antygenami D układu Rh na erytrocytach.

Wnioski: brak aglutynacji klasyfikuje krwinki jako Rh-, natomiast wystąpienie aglutynacji w badanej próbce - jako Rh+ (w próbówce tej musiała być krew z antygenami D układu Rh na powierzchni erytrocytów). 

Temat: Dolichotest - fitoaglutyniny w oznaczaniu grup krwi

Materiały: odczynnik anty-A (przeciwciała monoklonalne IgM, zabarwione zgodnie z międzynarodowym kodem na kolor niebieski), 5% zawiesina krwinek czerwonych grupy A w 0,85% NaCl, wzorcowa ślina grupy A, 0,85% NaCl

Warunki i przebieg: Do kropli 5% zawiesiny krwinek grupy A₁ i A₂ w 0,85 % NaCl dodajemy kroplę preparatu „Dolichotest”. Inkubujemy szkiełka w komorze wilgotnej 3 minuty. Wynik odczytujemy lekko poruszając szkiełkiem. Aglutynacja świadczy o obecności w krwinkach antygenu A₁. 

Wyniki: doszło do aglutynacji krwinek na płytce z grupą krwi A₁. 

Wnioski: Dolichotest może służyć do różnicowania krwinek podgrupy A1 spośród pozostałych.

Temat: Wykrywanie obecności substancji grupowych układu ABO w ślinie

Materiały: odczynnik anti - A zabarwiony na kolor niebieski, 5% zawiesina krwinek czerwonych gr. A w 0,85% NaCl, wzorcowa ślina grupy A, 0,85% NaCl

Warunki i przebieg: do oznakowanych 2 próbówek dodać po 2 krople odczynnika anti - A, a następnie do 1 próbówki - 1 kroplę NaCl (kontrola); zaś do 2 probówki - 1 kroplę śliny wzorcowej. DO obu probówek dodać sporządzoną 5% zawiesin krwinek (po 2 krople). Zawartość w probówkach wymieszać i podać inkubacji w temp. pokojowej przez 2 minuty. Odwirować z prędkością 1000 obrotów / min. przez 20 s. Delikatnie wstrząsnąć probówkami i odczytać wyniki makroskopowo.

Wyniki: w próbce kontrolnej zaszła silna aglutynacja. w próbce doświadczalnej - brak aglutynacji. .

Wniosek: Ślina musi zawierać Se i należy do wydzielaczy. .

Temat: Wykrywanie „pałeczki dobosza”

Materiał: kropla krwi pobrana z opuszki palca, roztwór May-Grunwalda, woda destylowana, barwnik Giemsy, mikroskop, zegar, nożyk, wanienka;

Warunki i przebieg: sporządzić rozmaz krwi pobranej z opuszka palca (krople umieszcza się na początku szkiełka podstawnego w połowie szerokości a następnie jednym ruchem za pomocą drugiego szkiełka „rozmazujemy” krew). Następnie rozmaz krwi należy utrwalić roztworem May-Grunwald'a (na wanience, gruba warstwa) przez 3 minuty. Po tym czasie spłukać preparat wodą redestylowaną o pH = 7,2. Zalewamy barwnikiem Giemsy na 30 min. Spłukujemy H₂O i suszymy. Preparat należy oglądać pod pow. 100x (immersja olejowa).

Wyniki: w leukocytach krwi obwodowej stwierdza się obecność chromatyny płciowej w postaci tzw. pałeczki dobosza w liczbie 1.

Wnioski: kariotyp osoby badanej to 46,XX.

Temat: Wykonanie własnego morfogramu

Materiały: centymetr, cyrkiel kabłąkowy

Warunki i przebieg: Pomiar:

A -  wysokość ciała - BASIS - VERTEX (głowa ustawiona w tzw. poziomej frankfurckiej (głowa pochylona tak, aby linia łącząca górny brzeg otworu słuchowego zewnętrznego z dolnym brzegiem oczodołu przebiegała równolegle do podłoża).  

B -  długość kończyny dolnej - TROCHANTERION - BASIS  

C -  szerokość barków - ACROMION - ACROMION  

D -  szerokość międzykrętarzowa - TROCHANTERION - TROCHANTERION  

E -  obwód klatki piersiowej - na poziomie pkt. XIPHION           

Wyniki:

Temat: Ocena pojemności czaszki metodą Lee Pearsona

Materiał: czaszka, cyrkiel kabłąkowy

Warunki i przebieg: Pomiar:

1. szerokość głowy: EURYON - EURYON (pkt. położony najbardziej bocznie od linii środkowej)

2. długość głowy: GLABELLLA - OPISTHOCRANION (pkt. położony w miejscu najbardziej wysuniętym ku tyłowi czaszki na k. potylicznej w linii środkowej) GLABELLA (pkt. leżący w miejscu najbardziej wysuniętym ku przodowi k. czołowej, między łukami brwiowymi, nad nasad nosa w linii środkowej).

3. wysokość głowy: (BASIS - VERTEX) - (BASIS - TRAGION) VERTEX (najwyżej położony punkt na głowie, ustawionej w pozycji franfurckiej) TRAGION (na górnej krawędzi guzka ucha)

Wyniki:

P_K = 0,0004 * (D-11) * (S-11) * (W-11) + 206,6

P_M = 0,000337 * (D-11) * (S-11) * (W-11) + 406,01

obliczenie pojemności ze wzorów dla płci żeńskiej i męskiej

Wniosek: klasyfikacja czaszki - zależnie od wyniku i płci - w odniesieniu do podanych norm.

Temat: Ocena pojemności czaszki metodą Broc'a

Materiał: czaszka Homo sapiens, kasza, cylinder miarowy, lejek

Warunki i przebieg: Do uszczelnionej watą czaszki należy wsypać - przez lejek - maksymalną ilość kaszy. Jej objętość zmierzyć wysypując kaszę do cylindra.

Wyniki: objętość kaszy jest miarą pojemności czaszki.

Wniosek: kategoria pojemności czaszki.

Temat: Obliczanie wskaźnika szerokościowo-długościowego własnej czaszki

Materiały:

Warunki i przebieg: Pomiar:

1. szerokość głowy

2. długość głowy

Wyniki:

W = S/D * 100

Wnioski: Otrzymane wyniki porównujemy z podanymi normami.

Temat: Obliczanie powierzchni własnego ciała

Materiały:

Warunki i przebieg: Pomiar:

1. wysokość

2. masa ciała [kg]

Wyniki:

PC = (P + dH) / 100 + 1

dH - różnica wys. ciała w stosunku do 160 cm.

Wniosek: Otrzymane wyniki porównujemy z podanymi normami.

Temat: Obliczanie wskaźnika Rohrera

Materiały:

Warunki i przebieg: Pomiar:

1. masy ciała

2. długość ciała

Wyniki:

IR = masa ciała [g] / wys. ciała³ [cm] * 100

Wnioski: Otrzymane wyniki porównujemy z podanymi normami.

Temat: Rozkład cechy wieloczynnikowej w populacji - analiza na modelu; krzywa rozkładu kulek w aparacie Galtona

Materiały: aparat Galtona, szkiełko podstawowe, 205 kulek

Warunki i przebieg: Kulki należy umieścić w - zamkniętej przez szkiełko podstawne - komorze trójkątnej aparatu Galtona tak, aby leżały w 1 płaszczyźnie. Po otwarciu komory (usunięcie szkiełka) kulki powinny losowo wpaść do 11 komór aparatu. Należy policzyć kulki w każdej z 11 komór.

Wyniki: w tym samym układzie współrzędnych 2 wykresy:

1. krzywa Galtona (doświadczalna)

X - nr (1-11) komory aparatu Galtona

Y - liczba kulek w danej komorze

2. krzywa Gaussa (teoretyczna przybliżona)

X -

Y - współczynniki 10 rzędu trójkąta Pascala podzielone przez 5

Wnioski: krzywa Galtona jest częściowo zbliżona do krzywej Gaussa

Temat: Ocena własnych dermatoglifów

Materiał: płytka pokryta pasta daktyloskopową, linijka, lupa, kartka papieru

Warunki i przebieg: opuszkę wybranego palca zanurzamy w paście tak, aby cała była nią pokryta. Wykonujemy odbitkę na papierze, czyli daktylogram. Określamy typ wzoru linii papilarnych, rysujemy linię Galtona.

1. delta: typowa - rozchylenie dwóch listewek biegnących obok siebie

rozwidlona - rozdwojenie listewki pojedynczej

2. wzory: łukowy ( bezdeltowy)

pętlicowy (jednodeltowy)

wirowy (dwudeltowy)

3. linia Galtona - linia łącząca środek delty ze środkiem wzoru papilarnego

4. indeks RC - liczba linii papilarnych przeciętych przez linię Galtona

Wyniki: Liczymy wskaźnik RC

Wniosek: wzór linii papilarnych dziedziczy się jako cecha jakościowa, a indeks TR ( = suma indeksów RC) jako cecha ilościowa.

 

Temat: Dryf genetyczny - analiza na modelu.

Materiały: urna z 40 kulkami (8 czerwonych i 32 białych - symbolizuje pulę genową populacji, w której gen dominujący stanowi 20 %), zapas kulek białych i czerwonych, dodatkowe np. urny.

Warunki i przebieg:

Założenie: populacja liczy 20 osobników. Pula genowa populacji liczy 40 alleli z czego kulki białe to allele recesywne, a czerwone to allele dominujące. Częstość allela dominującego 20%. Dryf działa 3 razy, każdorazowo zmniejszając liczebność populacji o połowę. Po każdym zadziałaniu dryfu liczebność populacji podwaja się, ale nie zmienia się proporcja alleli dominujących i recesywnych w puli genowej.

Z urny wyjmujemy losowo - za jednym razem - 20 kulek i odkładamy je do dodatkowej urny. Obliczamy, ile jest kulek białych i czerwonych w urnie pierwotnej. Do urny pierwotnej wsypujemy tyle kulek białych i tyle kulek czerwonych, ile jest ich w urnie. Czynności te wykonujemy jeszcze 2 razy

Wyniki: miarą wielkości dryfu jest odchylenie standardowe częstości allela dominującego w populacji po każdym działaniu dryfu.

p, q - częstość allela dominującego / recesywnego;

N - liczebność populacji

Wnioski: odpowiedź na pytanie jaki jest wpływ 3-krotnego działania dryfu na częstość allela dominującego w populacji.

Temat: Doświadczenie Lederbergów 

Materiały - płytka ze streptomycyną, hodowla E.Coli (płytka), płytka jałowa, stempel, aksamit 

Warunki i przebieg - stempel pokrywamy aksamitem. Następnie odbijamy na aksamicie płytkę z hodowlą E.Coli. Przesiewamy (=odbijamy) płytkę ze streptomycyną. Tak przygotowaną płytkę inkubujemy 24-48h. Czynność powtarzamy kilkakrotnie cały czas pobierając szczepy bakterii z płytek, które nie miały kontaktu ze streptomycyną. Następnie porównujemy rozmieszczenie kolonii z płytką hodowlaną i wyznaczamy kolonie oporne - mutanty. 

Wyniki - na płytce ze streptomycyną obserwujemy wyrosłe mutanty. 

Wnioski - streptomycyna nie jest czynnikiem mutagennym, ale selekcyjnym, ponieważ bakterie niemające z nią kontaktu mogą być na nią odporne. Następuje mutacja spontaniczna.

---