Układ cholinergiczny

•       Acetylocholina ( przekaŸnik układu cholinergicznego) jest magazynowana w pęcherzykach synaptycznych

•       impuls => uwolnienie Ca=> uwolnienie ACH

•       ACH jest rozkładana przez acetylocholinesterazę do choliny i kwasu octowego

Rodzaje receptorów układu cholinergicznego

Nn – neurony pozazwojowe, niektóre zakończenia presynaptyczne zakończeń neuronów cholinergicznych, rdzeń nadnerczy, OUN

Nm – połšczenia nerwowo-mięœniowe

M1 – OUN, neurony na obwodzie, komórki okładzinowe żołšdka

M2 – m. sercowy, zakończenia presynaptyczne neuronów w OUN i na obwodzie

M3 – gruczoły œlinowe, potowe, oskrzelowe, mm gładkie narzšdów wewnętrznych, naczynia krwionoœne ( powoduje uwolnienie ze

œródbłonka EDRF(NO) => dyfunduje do mm gładkich=> aktywacja cyklazy guanylowej => rozkurcz

RECEPTOR NIKOTYNOWY

•       gruczoły przewodu pokarmowego wzrost wydzielania

•       układ moczowo-płciowy:

1. a)       zwieracz – rozkurcz

2. b)       rozwieracz – skurcz

RECEPTOR MUSKARYNOWY:

•       serce

1. a)       węzeł zatokowo-przedsionkowy – chromotropowo(-), dromotropowo(-)

2. b)       węzeł przedsionkowo-komorowy – przedłużenie czasu refrakcji

3. c)       przedsionki – inotropowo (-), przedłużenie czasu refrakcji, niewielkie zmniejszenie siły skurczu

•       naczynia

1. a)       tętnice – rozkucz

2. b)       żyły – skurcz

•       oko

1. a)       zwieracz Ÿrenicy - skurcz ( zwężenie Ÿrenicy)

2. b)       mięsień rzęskowy - skurcz ( akomodacja Ÿrenicy na widzenie z bliska

3. c)       obniżenie ciœnienia œródgałkowego

gruczoły: potowe, łzowe, œlinowe – wzrost wydzielania

•       układ oddechowy

1. a)       gruczoły oskrzelowe – wzrost wydzielania

2. b)       mięœnie oskrzeli – skurcz

•       przewód pokarmowy

1. a)       zwieracze – rozkurcz

2. b)       mm gładkie jelit – skurcz

Leki cholinomimetyczne

działajšce bezpoœrednio

•       Metacholina

•       Betanechol

•       Karbachol

•       Pilokarpina – alkaloid

 

działajšce poœrednio = inhibitory acetylocholinesterazy

odwracalne

•       Fizostygmina

•       Neostigmina

•       Pirydostygmina

•       Edrofonium

•       Ambenonium

•       Distigmina

 

nieodwracalne

•       Flustigmina

•       Ekotiopat

 

WSKAZANIA

•       atonia pooperacyjn ajelit i pęcherza moczowego

•       jaskra

•       zatrucia cholinolitykami

•       otępienie typu Alzheimera (takryna)

DZIAŁANIA NIEPOŻĽDANE

•       nudnoœci wymioty

•       biegunka

•       skurcz oskrzeli

PRZECIWWSKAZANIA

•       dychawica oskrzelowa

•       nadczynnoœć tarczycy

•       choroba wrzodowa

•        

Układ adrenergiczny

Receptory: ၡ 1, : ၡ1A, ၡ1B,ၡ1C;

(ၡ2B, ၡ2C) =>receptory metabotropowe zwišzane z białkiem Gi => spadek cAMP

ၢ1,ၢ2, ၢ3=> zwišzane z białkiem Gs => wzrost cAMP

Działanie receptorów:

ၡ1 – skurcz naczyń, wzrost kurczliwoœci serca

ၡ2 – skurcz naczyń żylnych pojemnoœciowych, zahamowanie uwalniania NA nn sympatycznych

• -          postsynaptyczne: płytki krwi => wzrost agregacji, mm naczyń krwionoœnych

ၢ1 – wzrost kurczliwoœci m. Serca ( serce, jelita)

ၢ 2 – rozluŸnienie mm. Oskrzeli, macicy, rozluŸnienie naczyń w mm. Pršżkowanych ( oskrzela, macica, naczynia)

ၢ3 – tkanka tłuszczowa - lipoliza

D1 – rozluŸnienie mm w naczyniach trzewnych oraz w naczyniach nerki

D2 – zahamowanie pobierania zwrotnego NA przez n. Sympatyczne

Pobudzenie okreœlonych receptorów przez dane zwišzki:

NA: ၡ1 (+++),ၢ1(+)

A : ၡ1(+++), ၢ1(+++),ၢ2(++)

Dopamina: ၡ1(++),ၢ1(++), ၢ2(++) D1(+++), D2(+++)

Dobutamina: ၡ1(+),ၢ1(+++),ၢ(+)

 

Objawy pobudzenia układu noradrenergicznego:

• -          skurcz naczyń skóry, błon œluzowych, trzewi, œledziony

• -          rozkurcz jelit , oskrzeli, macicy

• -          pobudzenie m sercowego, ino- chronotropizm

NA:

• -          zwiększone pobudzenia receptorów: glikogenoliza wštroby, mm. Pršżkowanych, lipolizy, uwalniania WKT,

• -          nasilenie stanu czuwania, hamowanie łaknienia

AGONIŒCI

A) receptor ၡ1

• -          epinefryna, norepinefryna - klasyczni przedstawiciele

• -          fenylefryna, metoksamina, mefentermina, metaraminol

B) receptor ၡ2

- klonidyna, guanfacyna, guanabenz, oksymetazolina, Metyldopa

C) receptor ၡ1 + ၡ2

- ksylometazolina, nafazolina, teryzolina

 

ANTAGONISCI

A) receptor ၡ1

- Prazosyna, Doksazosyna

B) receptor ၡ1 i ၡ2

• -          Fentolamina

• _-           Tolazolina

• _-           Indoramina

 

AGONIŚCI

receptor ၢ1

• -          dobutamina

receptor ၢ1 i ၢ2

• -          Izoprenalina

• -          Orcyprenalina

• -          Bametal

receptor ၢ2

krótkodziałajšce:

• -          salbutamol

• -          fenoterol

• -          klenbuterol

• -          terbutalina

 

długodziałajšce

• -          formoterol

• -          bambuterol

• -          salmeterol

• -          tulobuterol

Działanie niepożšdane:

• -          tachykardia, drżenie mm szkieletowych, hipo/ hieperglikemia, bóle głowy

ANTAGONIŒCI

Działajšce niewybiórczo

• -          bez właœciwoœci agonistycznych – Propranolol, Timolol, Nadolol, Sotalol, Tertolol

• -          z działaniem agonistycznym – Pindolol, Alprenolol, Oksaprenolol, Penbutolol

Leki kardioselektywne:

• -          bez właœciwoœci agonistycznych – Atenolol, Metaprolol, Bisoprolol, Betaksolol, Esmolol, Bewentolol

• -          z działaniem agonistycznym – Celiprolol, Acebutolol, Proktolol, Epandolol

Z dodatkowym działaniem ၡ1-adrenolitycznym

• -          niewybiórcze- Karwedilol, Labetalol, Bucindolol, Ditewolol

Wskazania do stosowania ၢ - adrenolityków:

• -          zaburzenia rytmu

• -          choroba niedokrwienna serca

• -          nadciœnienie tętnicze

• -          nadczynnoœć gruczołu tarczowego

• -          jaskra

• -          spadek ciœnienia œródgałkowego

• -          nerwica lękowa

Działanie niepożšdane:

• -          wišżš się z właœciwoœciami farmakologicznymi: spadek akcji serca, spadek siły skurczu

• -          działanie depresyjne na m sercowy

• -          skurcz oskrzeli, zaostrzenie obturacyjnej choroby płuc

• -          hamowanie glikogenolizy, hipoglikemia

• -          zaburzenia żołšdkowo-jelitowe

Leki p/ nadciœnieniowe

Antagoniœci receptorów wapniowych

• -          grupa zwišzków hamujšcych czynnoœć kanału wapniowego zależnego od potencjału błonowego

• -          głównie kanał L – indukujšcy silny pršd wapniowy

• -          rozkurcz naczyń tętniczych – głównie oporowych( trzewne, mm szkieletowe, mózgu, wieńcowe) => korzystny wpływ na ukrwienie

• -          wpływ na serce: inotropizm (-) spadek objętoœci wyrzutowej ( choroba wieńcowa)

• -          pochodne dihydropirydyny – odruch z baroreceptorów ( odruchowy wzrost napięcia ukł. Współczulnego, przejœciowy wzrost akt reninowej osocza, przyœpieszenie rytmu serca)

• -          nerki: wzrost przesšczania kłębuszkowego, , wzrost diurezy

• -          hamowanie agregacji płytek, spadek gromadzenia się CHL, TG oraz Ca w œcianach tętnic

• -          obniżenie dysfunkcji œródbłonka

• -          hamujš mitogennš właœciwoœć czynników wzrostowych i proliferację komórek mięœniówki

Przykłady

1. 1)       pochodne dihydropirydyny: najsilniejszy wpływ na naczynia

2. 2)       Werapamil – nie wywołuje aktywacji ukł. Współczulnego + przyœpieszenia czynnoœci serca, inotropowo (-)

3. 3)       Diltiazem - nie wywołuje aktywacji ukł. Współczulnego + przyœpieszenia czynnoœci serca, wyraŸniejszy wpływ na serce niż na naczynia

Leki o dużym powinowactwie do naczyń wywołujš:

• -          bóle głowy

• -          zaczerwienienie skóry z uczuciem ciepła i pieczenia

• -          obrzęki obwodowe ( po nifedypinie),

• -          objawy alergiczne, zaparcia, spadek tolerancji Glc

Interakcje:

•          Nifedypina – zwiększa stężenie fenytoiny, zmniejsza stężenie soli litu

•          Werapamil - zwiększa stężenie digoksyny

•          Diltiazem – zwiększa stężenie digoksyny

 

Leki moczopędne

Tiazydy

• -          hydrochlorotiazyd

• -          chlorotalidon, klopamid

•          działanie moczopędne zależy od:

1. a)       zmniejszenia objętoœci płynów kršżšcych,

2. b)       zwiotczajšcego wpływu na mm gładkie naczyń krwionoœnych => hamowanie fosfodiesterazy => wzrost cAMP => wtórne

zmiany w przenikalnoœci jonów : nasilona reaktywnoœć na czynniki rozkurczajšce, osłabiona na skurczajšce

Diuretyki pętlowe

• -          furosemid

• -          kwas etakrynowy

•          chorzy z upoœledzonš czynnoœciš nerek

 

Diuretyki oszczędzajšce potas

•          zaburzenia rytmu, podeszły wiek, glikozydy naparstnicy

 

•       kojarzenie z lekami wywołujšcymi zatrzymanie sodu, wzrost objętoœci krwi i płynów zewnštrznaczyniowych( sympatykolityki, pochodne dihydropirydyny

DZIAŁANIA NIEPOŻĽDANE:

• -          zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej

• -          pogorszenie tolerancji glukozy

• -          zmniejszenie wydalania z moczem kwasu moczowego => zaostrzenie dny

• -          wytwarzanie tolerancji

Inhibitory ACE

• -          angiotensyna II - skurcz mm gładkich naczyń krwionoœnych ( najsilniej skóry, jelit, najsłabiej łożyska płucnego)

•          mechanizm skurczu: 1) wnikanie Ca=> wpływ na fosforylację miozyny, 2) nasilenie uwalniania NA i A, aldosteronu

•          działanie na area postrema i tractus solitarius => spadek napięcia n. Błędnego, wzrost napięcia ukł współczulnego (odwrotnie do klonidyny, metyldopy)

•          nasila aktywnoœć fosfolipazy C – przemiany fosfatydyloinozytolu

•          nasila aktywnoœć fosfolipazy A2 – kaskada kwasu arachidonowego

- ubytek sodu ( plamka gęsta), spadek ciœnienia , stymulacja układu współczulnego=> renina =>angiotensyna II

Przykłady:

•       kaptopryl, enalapryl:

•          zmniejszenie stężenia AII , osłabienie działania presyjnego NA => spadek oporu obwodowego => spadek ciœnienia => spadek obcišżenia następczego w sercu => zastosowanie w niewydolnoœci m sercowego

•          pobudzajš neurony przywspółczulne => nie wywołujš częstoskurczu

•          hamujš postęp zmian nefropatycznych

•          wpływajš korzystnie na frakcje lipidowe krwi

•       KAPTOPRYL

•          działa szybko T1/2 = 2 h, wchłanianie 60%

•          nasilenie działania przez leki moczopędne

•          hamowanie wydzielania aldosteronu => zatrzymanie potasu => zmniejszenie działania glikozydów nasercowych

OBJAWY NIEPOŻĽDANE:

• -          nadwrażliwoœć, zaburzenia alergiczne, uczulenie na œwiatło, zaburzenia smaku

• -          zaostrzenie przebiegu chorób o podłożu autoimmunologicznym

• -          nasilenie działania leków immunosupresyjnych

• -          ortostatyczny spadek ciœnienia, efekt 1 dawki ( silne działanie hipotensyjne)

• -          uporczywy suchy kaszel

•       Lizynopryl - stosunkowo mało działań niepożšdanych, T1/2=12h., nie podlega metabolizmowi w wštrobie

•       Enalapryl - T1/2=11h

•       Benazepryl –T1/2=11h, Quinazepryl – bardzo silny krótkodziałšjšcy

 

 

 

 

ၢ- adrenolityki

Agoniœci receptorów dopaminergicznych

Inhibitory receptorów imidazolinowych

Leki w chorobie niedokrwiennej serca

CZYNNIKI RYZYKA CHOROBY WIEŃCOWEJ:

•          nadciœnienie tętnicze

•          otyłoœć

•          hipercholesterolemia

•          palenie tytoniu

•          brak aktywnoœci fizycznej

•          stres

MECHANIZMY WYKORZYSTYWANE W LECZENIU CHOROBY WIEŃCOWEJ

•          zwolnienie czynnoœci serca - ၡ i ၢ adrenolityki

•          zmniejszenie obcišżenia wstępnego – azotany

•          zmniejszenie obcišżenia następczego – Antagoniœci kanałów wapniowych, azotany

•          rozszerzenie naczyń wieńcowych

•          zmniejszenie kurczliwoœci – AKW, ၢ-adrenolityki

Podstawowe: azotany, ၢ-adrenolityki, AKW

Pomocnicze: leki p/zakrzepowe, œrodki trombolityczne, leki hipolipemiczne

Azotany i Azotyny

•       nitrogliceryna, monoazotan izosorbitolu, dwuazotan izosorbitolu

•       powstanie NO => stymulacja cyklazy guanylowej => wzrost cGMP => spadek Ca => rozkurcz naczyń

•       substancjš fizjologicznym o powyższym działaniu jest EDRF

•       Działanie azotanów:

•          poszerzenie żył i tętnic

•          spadek oporu obwodowego

•          spadek obcišżenia wstępnego => spadek obcišżenia następczego

•          spadek zużycia O2 przez m sercowy

•          poszerzenie naczyń wieńcowych

•       Działanie niepożšdane

•          bóle głowy

•          spadek ciœnienia tętniczego

•          zaczerwienienie skóry

•          nudnoœci

•          tachykardia

•       zjawisko tolerancji zależy od czasu podawania dawki i rodzaju preparatu, przyczyny

•          wyczerpywanie grup sulfhydrolowych i niemożliwoœć tworzenia ....

•          spadek powinowactwa NO do receptorów

•          spadek aktywnoœci cyklazy guanylowej

•       efekt terapeutyczny można przywrócić przez:

•          terapię interwałowš – przerwy na 1-2 dni lub 12 h

•          uzupełnianie grup sulfhydrolowych przez podawanie

1. a)       N-acetylocysteiny ( skutki uboczne ze strony przewodu pokarmowego)

2. b)       kaptoprilu – w swojej budowie zawiera siarkę

•       przciwwskazania

•          hipotonia

•          omdlenia pozatorowe

ၢ-adrenolityki

•       zwolnienie akcji serca

•       obniżenie pracy serca i zapotrzebowania na tlen

•       obniżenie ciœnienia tętniczego

Działania niepożšdane:

•          nudnoœci, wymioty

•          dusznoœć, skurcz oskrzeli

•          zaburzenia przewodzenia

•          sennoœć

•          pogłębienie stanu hipoglikemicznego

 

•       w zawale ograniczajš rozmiary martwicy

•       nie należy ich gwałtownie odstawiać => wzrost reakcji na aminy katecholowe

•       dawka skuteczna powinna: obniżyć czynnoœć serca do 60-70/min, zahamować przyœpieszanie czynnoœci serca do > 100/min przy wejœciu na I piętro

•       dawki terapeutyczne sš równe w przybliżeniu 80 mg propranololu

•       bywajš łšczone z nitroglicerynš

Antagoniœci kanałów wapniowych

•       kanały: L, T, N

•       agoniœci receptorów Ca: NA, serotonina, histamina

Działanie:

• -          wazodylatacyjnie – na naczynia płucne, wieńcowe, trzewne, nerkowe

• -          obniżajš zapotrzebowanie m. serca na tlen ( głównie werapamil i diltiazem)

• -          redukujš obcišżenie wstępne i następcze serca

 

PODZIAŁ:

1. 1)       Typ I serce= naczynia Werapamil, Diltiazem, Gallopamil

2. 2)       Typ II serce < naczynia Nifedypina

3. 3)       Typ III tylko naczynia ( szczególnie mózgowe) – Cynaryzyna, Flunaryzyna

•       AKW sš w 3 generacjach

Charakterystyka leków II generacji:

•       zwiększona siła działania

•       powolna kinetyka wišzania i odłšczania czšsteczki leku od receptora

•       korzystne właœciwoœci farmakokinetyczne

Charakterystyka leków III generacji

•       jeszcze większa selektywnoœć tkankowa

•       powolna kinetyka wišzania i odłšczania czšsteczki leku od receptora

•       korzystne właœciwoœci farmakokinetyczne

ZASTOSOWANIE ANTAGONISTÓW KANAŁÓW WAPNIOWYCH

• -          nadciœnienie, choroba niedokrwienna serca

• -          przerost m. sercowego, częstoskurcz nadkomorowy

• -          miażdżyca, niedokrwienie mózgu, krwotok podpajęczynówkowy

• -          achalazja, wzmożona perystaltyka jelit, kurcz przełyku

• -          nietrzymanie moczu, poród przedwczesny

• -          zawroty głowy, padaczka

Leki cytoprotekcyjne – Trimetazydyna (Preductal)

•       zmniejszenie wpływu niedokrwienia m. sercowego przez:

•          zapobieganie gwałtownym spadkom ATP

•          spadek wytwarzania mleczanów

•          przeciwdziałanie zwiększania stężenia Ca

•          hamowanie cytolizy wywołanej wolnymi rodnikami

Leki otwierajšce kanały potasowe

•       kanał K ATP-zależny, mechanizm końcowy polega na obniżeniu Ca w komórce

•       Nikorandyl (Ikorel)

Leki przeciwzakrzepowe

Leki o działaniu hipolipemicznym

Aktywatory lipazy lipoproteinowej

•       Gemfibrozyl (Gevilon)

•       Bezafibrat (Besamidin)

•       Fenofibrat (Lipantil)

•       Ciprofibrat ( Lipanol)

Żywice wišżšce kwas żółciowy:

•       Cholestyramina (Quastran)

•       Kolestipol (Colestiol)

Inhibitory lipolizy:

•       kwas nikotynowy (Periton

Inhibitory reduktazy HMG-CoA – statyny

•       Lowastatyna

•       Simwastatyna

Inne:

•       Probucol ( Bifenabid)

•       Acypimoks ( Olbetam)

•       Omega-3-Triglicerydy ( Lamepa, Trinyl)

 

Krew

Leki przeciwzakrzepowe:

1. a)       Leki hamujšce krzepnięcie krwi

2. b)       Doustne antykoagulanty

3. c)       leki defibrynujšce

Wskazania do stosowania leków p/zakrzepowych

1. 1)       żylna choroba zakrzepowo- zatorowa

2. 2)       choroba niedokrwienna serca

3. 3)       po wszczepieniu zastawek serca

4. 4)       przed planowanš kardiowersjš w migotaniu przedsionków

5. 5)       kršżenie pozaustrojowe

6. 6)       hemodializa

Leki hamujšce krzepnięcie krwi:

Heparyna

•       glikozaminoglikan, polimer

•       działa przez ATIII na IIa i Xa

•       ładunek ujemny, nie sš jednorodne, 12 000 Da

•       do stosowania w szpitalu – ocena APTT,

•       działa in vivo i in vitro

•       w przedawkowaniu – siarczan protaminy 1 mg/ 1 mg heparyny, sole Ca – mechanizm niepewny

heparyna drobnoczšsteczkowa

•       kompleks z AT III działa tylko na Xa,

•       2 000-6 000 Da

•       Endoksaparyna = Clexane, Nadroparyna = Fraxiparine, Dalteparyna = Fragmin

•       Niższe wišzanie z białkami, T1/2 = 3-4 h

•       Rzadziej występujš powikłania

 

DZIAŁANIE HEPARYN

•       Z p/zakrzepowo

•       N wzrost przepuszczalnoœci naczyń

•       M hamuje proliferację komórek mięœni gładkich

•       L wzrost aktywnoœci lipazy

•       T wzrost stężenia wolnej tyroksyny w osoczu

•       D osłabienie układu dopełniacza i reakcji antygen przeciwciało

•       G opóŸnienie gojenia ran

Działanie niepożšdane heparyn

• -          krwawienie, małopłytkowoœć

• -          odczyny alergiczne

• -          hiperaldosteronizm, łysienie

• -          przejœciowy wzrost aktywnoœci aminotransferaz

• -          przewlekłe stosowanie => osteoporoza

hirudyna – pierwszy lek - pijawki

•       Lepirudyna, Deslirudyna, Biwalirudyna

•       Hamuje nieodwracalnie trombinę,

•       Leki te sš mniej popularne od heparyn

•       Krwawienia – jako powikłania

doustne antykoagulanty

•       antagoniœci witaminy K, działajš w wštrobie => hamowanie PIVKA

•       PRZYKŁADY:

•          Acenokumarol ( Syncumar, Sintrom, Acenocumarol)

•          Etylbiskumacetat ( Pelentan, Tromoxan)

•          Warfaryna ( Warfarin, Athrombin)

•          Fenoprokumar (Maricumar)

•       wymagjš oceny PT i INR

•       działajš tylko in vivo

•       w przedawkowaniu: odstawienie leku, witamina K

POWIKŁANIA:

•          krwawienia

•          zespół purpurowych stóp ( mikrozakrzepy cholesterolowe)

•          martwica skóry ( mnogie zakrzepy w naczyniach włosowatych i żylnych)

•          zaburzenia ze strony przewodu – pokarmowego

Przeciwwskazania dla leków hamujšcych krzepnienie krwi:

1. a)       skaza krwotoczna \ DIC

2. b)       choroba wrzodowa, nowotwory przewodu pokarmowego

3. c)       wrzodziejšce zapalenie jelita grubego

4. d)       tętniak rozwarstwiajšcy aorty

5. e)       wylew krwi do mózgu < 12 mm

6. f)        operacja lub uraz głowy < 20 dni

7. g)       guz mózgu

8. h)       wczesne okresy po zabiegach operacyjnych <4 dni

9. i)         biopsja narzšdów, nakłucie tętnic

10. j)         nadciœnienie > 200/110

11. k)       małopłytkowoœć zależna od heparyny w wywiadzie => tylko dla heparyny

Przeciwwskazania względne:

1. a)       wiek chorego > 75 lat

2. b)       retinopatia cukrzycowa

3. c)       ciężka niewydolnoœć wštroby lub nerek z tendencjš do krwawienia

4. d)       cišża I i III trymestr => tylko dla doustnych antykoagulantów

Leki potęgujšce działanie doustnych antykoagulantów

•       w leczeniu dny: allopurinol, sultinpirazon

•       NLPS: salicylany, fenylbutazon

•       inne : cimetidyna, omeprazon, disulfiram, izoniazyd, tamoksyten, glukagon, D-tyroksyna, difenylohedantoina, heparyna

•       przeciwarytmiczne: amiodaron, propafenon, chinidyna

•       antybiotyki: metronidazol

•       p/grzybicze: flukonazol, ketokonazol

•       p/lipemiczne: klofibrat, gemfibrozyl

•       p/cukrzycowe – pochodne sulfonylomocznika

Leki hamujšce działanie doustnych antykoagulantów

•       p/drgawkowe: barbiturany, karbamazepina, fenytoina,

•       doustne œrodki antykoncepcyjne

•       kolestyramina, kolestipol

•       grizeofulwina

•       glutamina

•       witamina K

•       sulteralfat

LEKI DEFIBRYNUJĽCE

•       Ankrod (Arvin), Batroksobina (Reptilase)

•       odszczepiajš fibrynopeptyd A z łańcuch A ၡ-fibrynogenu – rozkładajš fibrynogen

•       posiadajš właœciwoœci antygenowe

•       bardzo rzadko stosowane w zawale m sercowego, wstrzšsie, nie majš przewagi nad H, DA

Leki p/płytkowe => hamujš funkcję płytek krwi

•       Funkcje płytek:

•          hemostaza

•          uszczelnianie naczyń

•          fagocytoza

•          procesy zapalne

•          przerzuty nowotworowe

•          funkcje transportowe

•       receptory na płytkach

•          dla A, ADP, kolagenu, PAF, trombiny, tromboksanu => wzrost Ca => aktywacja glikoproteiny 2B3A na powierzchni płytek = receptor dla fibrynogenu => mostki fibrynowe => agregacja płytek => czop

 

Rodzaje leków p/PLT:

działajšce przez metabolizm kwasu arachidonowego

1. a)       inhibitory COX: kwas acetylosalicylowy ( Aspiryna, Acard)=> hamuje COX nieodwracalnie

2. b)       inhibitory syntazy TXA2: Dazoksiben, Dazmegrel, Ocagrel

3. c)       inhibitory syntazy i receptora TXA2: Ridogrel

prostanoidy hamujšce czynnoœć płytek:

1. a)       PGE – Alprostadil, Misoprostal

2. b)       PGI2 i analogi – Iloprost, Cikaprost, Taprosten

3. c)       nienasycone kwasy tłuszczowe – kwas eikozapentaenowy

leki o różnym mechanizmie działania:

1. a)       Pentoksyfilina

2. b)       Dipirydamol

•       powoduje zjawisko podkradania,

•       hamuje fosfodiesterazę => spadek cAMP

•       bywa stosowany z aspirynš dla zmniejszenia dawek

3. c)       Molsidomina

4. d)       Klopidogrel

5. e)       Tiklopidyna

•          POWIKŁANIA

•       neutropenia, pancytopenia, aplazja szpiku

•       niedokrwistoœć hemolityczna

•       trombocytopenia

•       plamica małopłytkowa

•       wysypki skórne, pokrzywka, œwišd

•       rzadko: zapalenie wštroby, żółtaczka cholestatyczna

•          INTERAKCJE

•       z doustnymi antykoagulantami

•       heparynš

•       cefalosporynš

•       NLPZ

•       wzrost stężenia teofiliny w osoczu

Inhibitory receptora GP IIBIIIa

•          i.v., poszukuje się p.o.

 

•       Abciximab – Reopro => od1998 w Polsce

•       Tirofiban –Aggrastat

•       Eptifibratid – Integrelina

 

WSKAZANIA:

•          stabilna i niestabilna choroba wieńcowa

•          zawał serca

•          prewencja wtórna po zawale

•          po plastyce tt wieńcowych

•          miażdżyca zarostowa tt kończyn dolnych

•          udar niedokrwienny

•          retinopatia cukrzycowa

Leki fibrynolityczne = trombolityczne

•       rozpuszczajš skrzepy, wzrost wytwarzania plazminy

•       GENERACJE

I Generacja:

•          Streptokinaza: œwieży zawał, zakrzepica żył/tętnic

•       zalety: niska cena

•       wady: małe powinowactwo do fibryny, właœciwoœci antygenowe, alergie, goršczka, nudnoœci

•          Antystreptaza: dłuższy czas działania od Streptokinazy

•          Urokinaza:

•       forma wieloczšsteczkowa

•       forma drobnoczšsteczkowa: wysoka cena, nie posiada właœciwoœci antygenowych

II Generacja – wybiórcze działanie, zawał m. sercowego, zator płuc

•          Tkankowy aktywator plazminogenu

•       nie ma właœciwoœci antygenowych, alergicznych

•       wybiórczy mechanizm działania

•       ostra zakrzepica żylna, tt wieńcowych, zatorowoœć wieńcowa

•          prourokinaza

•       zastosowanie jak tkankowy aktywator plazminogenu

III Generacja – pozbawione właœciwoœci antygenowych, alergicznych

•       Staphylokinaza

Leki zwiększajšce krzepliwoœć krwi

•       Glc 40% + NaCl – rozwalenie płytek

•       Etamsylat – wzrost krzepliwoœci przez wzrost PLT, uszczelnienie, przed/po zabiegami chirurgicznymi

•       witamina K – wzrost wytwarzania protrombiny

•          awitaminoza po szerokospektralnych antybiotykach

•          żółtaczka mechaniczna – brak wchłaniania żółci

•          K1,K2 – pochodne naturalne, K3, K4 – pochodne syntetyczne, nie wymagajš żółci do wchłaniania

•          zastosowanie – skazy krwotoczne

•          przeciwskazania – hemofilia, hiperprotrombinemia

•          K1 – fitomenandiol, K2-menachinol, K3 – menadion, K4-menadiol

Leki hamujšce fibrynolizę

•       polipeptydy hamujšce aktywatory plazminogenu

•       zastosowanie:

•          przed zabiegami chirurgicznymi,

•          hemofilia

•          kobiety z nadmiernym krwawieniem

•          krwawienie z przewodu pokarmowego

•          ostre zapalenia trzustki

Leki kurczšce i uszczelniajšce naczynia krwionoœne

I

Leki miejscowe

•       jodyna, woda utleniona, anina, ałun

Leki ogólne:

•       adrenalina, pochodne ergotaminy, wit C, PP

II – z grupy przeciwkrzepliwych

•          spadek Ca – œrodki chelatujšce, jony Cl, cytrynowe, szczawiany

•          spadek protrombiny - heparyna, heparynoidy

•          spadek tromboplastyny – heparyna, heparynoidy

•          spadek trombiny – heparyna

•          spadek fibrynogenu – leki fibrynolityczne

•          spadek właœciwoœci agregacyjnych PLT – leki antyagregacyjne

•          zwišzki zwiększajšce stężenie czynnika rozkładajšcego skrzep – leki trombolityczne

ZASTOSOWANIE:

•       przetaczanie krwi

•       zatory naczyniowe, zawały

•       leczenie odmrożeń, miażdżyca naczyń

•       zakrzepica naczyń krwionoœnych

•       bóle pourazowe, neurobóle

Leki w niedokrwistoœciach

•       skutecznoœć zależy od przyczyny:

•          upoœledzenie wytwarzania erytrocytów: zaburzenia szpiku, niedobór czynników ( Fe, B12, kw foliowy)

•          hemolityczna – nadmierny rozpad krwinek

Niedokrwistoœć niedobarwliwa

•       nadmierne krwawienie, braki w dostawie Fe, upoœledzone wchłanianie, wzrost zapotrzebowania

•       preparaty żelazowe: siarczany, jabłczany, glutaminiany

•       preparaty Cu, Co ( łšcznie z Fe)

•       Fe+ wit C => ułatwia wchłanianie

•       leczenie długotrwałe do kilku mm

•       przedawkowanie – deferoksamina

Brak/niedobór B12, kwasu foliowego

•       nieodpowiednia dieta, choroby jelit

Niedokrwistoœć aplastyczna – uszkodzenie szpiku

•       Il-3, erytropoetyna, rekombinowany ludzki czynnik

•       Filgrastim, Malbramostin => w stanach niewydolnoœć szpiku, przeszczepy, białaczki, leukopenia

---