LASY RÓWNIKOWE.
KLIMAT:
Wilgotny i ciepły
Opady 2000-4000mm
Temperatura wyrównana ok. 25-28 C, amplituda mała (dobowa mniejsza niż 10 C)
GLEBA:
LATERYTOWE kwaśne i ubogie w substancje organiczne.
Mazista, wilgotna
STRUKTURA LASU:
DRZEWA |
KRZEWY |
RUNO |
|
- bambusy -byliny
|
|
Kaulifloria- tworzenie kwiatów bezpośrednio na pniu lub konarach.
Liany- wiotka, stosunkowo cienka łodyga, bardzo szybko rosnące i osiągające wielkość długość. Kwitną i owocują w koronach drzew.
Epifity- rośliny rosnące na innych roślinach, odżywiają się jednak samodzielnie.
Epifile- epifity żyjące na liściach.
Hemiepifity- stanowisko pośrednie pomiędzy lianami, a epifitami. (korzenie powietrzne)
Powyżej 1000 m. n.p.m. występują LASY GÓRSKIE:
Ubogi florystycznie.
Drzewa osiągają wysokość 15-20 m.
Warstwa koron zróżnicowane.
Pnie są - grube, korony - rozłożyste
Bardzo dużo epifitów, dość dużo lian.
Górna granica to wysokość 2500 -3500 m. n.p.m.
LASY ŁĘGOWE (GALERIOWE)- związane z rzekami, występują na wale przykorytowym, podłoże bogate w substancje pokarmowe.
LASY ZALEWOWE lub BAGIENNE- występują w obrębie dolin rzecznych, w miejscach trwale lub okresowo zalewanych przez wodę.
SELVA- wilgotny las równikowy w dorzeczu Amazonki, gdzie licznie występują;
liczne kauczukowce
liczne liany
epifity, hemiepifity
palmy
LASY MONSUNOWE.
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE:
Występują na obszarach bardzo wilgotnych, o sumie opadów jest przedziale 1000-2500 mm
Gleba bogatsza niż w lesie równikowym
PODZIAŁ LASÓW MONSUNOWYCH:
Wilgotny |
Suchy |
|
|
GLEBY:
Ferralitowe i cynamonowoczerwona
Drzewostan osiąga 25-35 m
dwa poziomy koron
liście nie opadają w czasie suszy
krzewy to głównie bambusy
W Australii występują głównie eukaliptusy i akacje.
ROŚLINNOŚĆ KSEROFITYCZNA:
Roślinność przystosowana do życia w siedliskach z długotrwałą suszą. Charakteryzują się:
drobnolistnością
zdrewniałymi pędami
silnie rozwiniętą tkanką korkową
posiadają kolce i ciernie
szarozielona barwa liści i pędów
KLIMAT:
wysoka temperatura (amplituda ok. 10 C)
pora sucha
GLEBA
cynamonowoczerwona
SUCHE LASY PODRÓWNIKOWE:
opady 700-1300mm
okres suszy 4-7 miesięcy
głównie gatunki kolczaste, o liściach nie opadających w okresie suchym
wysokość drzew 10-20 m
runo złożone z traw
brak lian i epifitów
SUCHY LAS KOLCZASTY I SUKULENTOWY:
roczna suma opadów to 250-800m.
okres suszy 8-9 miesięcy
głównie gatunki kolczaste, z liśćmi pokrytymi kutnerem(białe włoski) i nie opadającymi w czasie suszy
wysokość drzew 5-7 m, lasy są świetliste
drzewa o pniach magazynujących wodę
krzewy to gatunki kolczaste
występują liany i niekiedy epifity
runo gatunki kolczaste lub sukulentowe
AFRYKA
LASY MIOMBO
Korony drzew parasolowate, o skórzanych lub pierzastych liściach.
Drzewa zrzucają liście w okresie suchym, a nowe rozwijają się jeszcze przed deszczem
Runo kwitnie po deszczach
LASY MOPANE:
liście utrzymują się długo w czasie suszy
główny element to drzewo mopane (5-17 m, tworzy luźne i świetliste drzewostany)
dobrze rozwinięta jest warstwa krzewów i runa
AMERYKA
Roczna suma opadów <500m
Świetlisty i rzadki las.
Drzewa niskie, kolczaste, o drobnych opadających liściach, mogą być drzewa magazynujące wodę w pniach, drzewa mogą mieć parasolowate korony
Charakterystyczne są KANDELABROWE KAKTUSY
LAS AGRESTE:
Uważany za domiane cattingi
Rzadki świetlisty, o niskich drzewach i powykręcanych pniach
SUCHE ZAROŚLA KOLCZASTE:
Niższe od lasu
Kolczaste krzewy tracące liście na okres suchy, a także gatunki bezlistne
Forma przejściowa między lasami a sawannami
Akacje i wilczomlecze
AUSTRALIA:
SCRUB:
Gęste i kolczaste zarośla
Opady są tu znikome
SAWANNY
Formacja roślinna, w której dominujący element to roślinność trawiasta (drzewa i krzewy występują rzadko).
Trawy mają rozbudowany system korzeniowy ( jakby podwójny (płytki i głęboki)
KLIMAT:
Mała roczna amplituda
Suma opadów 250-1000mm
Dwie pory roku: wilgotna i sucha7
GLEBY
Ubogie w składniki odżywcze (młodsze - żyźniejsze, gleby starsze - bardzo ubogie)
Ferralitowe
SAWANNT ZALEWOWE
w dolinie rzek
na glebach aluwialnych
wysokość traw 3 m
drzewa - palmy
SAWANNY TERMITOWE
między roślinnością znajdują się kopce termitów, na których instalują się drzewa i krzewy
podłoże żyzne od ciał i odchodów owadów, silnie przemieszane (do 8 m)
Gatunki o dużych wymaganiach siedliskowych
SAWANNY WILGOTNE
Suchy okres 2-5 miesięcy
Opady 1100mm
Trawy do 3 m
Drzewa 6-12m
Miejsca trwale wilgotne tworzą lasy galeriowe
SAWANNY SUCHE
Okres suchy 5-7 miesięcy
Opady 500-1100 mm
Trawy 1-2 m
Dzewa niskie (5-10m) o liściach tylko w okresie wilgotnym
SAWANNY KOLCZASTE
Sucho 8-10 miesięcy
Opady 200-700mm
Trawy 0,3-0,5m
Drzewa 1-3m
Pustynie gorące.
Pustynia to obszar pozbawiony całkowicie lub prawie całkowicie roślinności.
Klimat.
Klimat jest bardzo suchy, roczna suma opadów od kilku do kilmunastu mm. Parowanie jest wyższe niż opad. Na suchy klimat składają się jeszcze występowanie Pasatów i wyżu barycznego.
Wody na pustyni.
Rzadkie stałe jeziora i rzeki. Zbiorniki wodne występują po opadach, szybko wysychają, a ich dno jest często zasolone (gromadzi się tam sól).
Gleba.
Praktycznie brak gleby, są słone. Wyjątkiem są zagłębienia i szczeliny między skałami. Przyczyn tego należy szukać w:
Ruchach pogłoża
Wywiewaniu piasku
Braku pruchnicy
Braku fałny i glory glebowej
Niedoborem wody
Rodzaje gleb.
Drobnoziarniste i gliniaste - podczas deszczu magazynują wodę w górnej powierzchni, woda ta szybko wysycha , brak tu roślin
Gleby piaszczyste - woda może infiltrować w głąb, co umożliwia jej magazynowanie i rozwój roślinności.
Skały - gleba tworzy się w szczelinach między spekaniami. Magą występować tu nawet rośliny drzewiaste.
Krajobraz pustyń.
Pustynia skalista (hamada) - utworzona z kamieni w postaci bruku. Materiał drobny wywiany jest ze szczelin przez wiatr. Rośliny występują w spękaniach skał. Materiał skalny pokryty jest lakierem pustynnym. Poprzecinania dolinami erozyjnymi.
Pustynia żwirowa (serir) - powstała w wyniku wietrzenia zlepieńców. Drobny materiał zostaje wywiany i zostaje tylko większy. Żwir pokryty jest lakierem pustynnym. Jest płaska, pozbawiona roślinności, z wyjatkiem zagłębieńwypełnionych piaskiem.
Pustynia piaszczysta (erg) - formowana w kotlinach, gdzie zwiewany jest piasek z innych obszarów. Ziarna pokryte są tlenkiem żelaza. Występują tu ruchome wydmy. Podłoże łatwo magazynuje wodę, dlatego w miejscach gdzie mamy ustabilizowane podłorze możliwy jest rozwój roślin.
Sucha dolina - (wadi/ued) - powstały w wyniku działalności dawnych rzek. Dziś woda pojawia się w nich okresowo. Rośliny rosną tylko na brzegach dolin.
Niecka (miasa) - obniżenia terenu, okresowo wypełnione przez wodę. Woda niesie rozdrobniony materiał i akumuluje go na dnie zbiornika. Zbiorniki są słone.
Oazy - miejsce stałego dopływu słodkiej wody. Żyją tu rośliny o normalnych zapotrzebowaniach na wodę.
Roślinność.
Roślinnośc jest bardzo rzadka. Wyróżniamy gatunki.
Polikilohydryczne - zmienne uwilgotnienie, niewiele różni się od otoczenia np. mchy porosty, glony
Homeohydryczne - utrzymują stały poziom nawodnienia, przy wysuszeniu giną. Magazynują wodę.
Kserofity - przystosowane do życia w warunkach suszy.
Sklerofity - silnie rozwinięty system kożeniowy, małe i grube liście, które mogą zrzucać.
Sukulenty - magazynują wodę w ładygach lub liściach.
Efemerofity - rośliny pojawiające się na krótki czas, podczas warunków dogodnych do życia. Przeżywają cały swój rozwój.
Efemerydy - w postaci nasion
Efemeroidy - geofity w postaci organów podziemnych (bulw, cebul, kłączy)
Halofity - występują na glebach zasolonych.
Mezofity - rośliny o normalnych stosunkach wodnych.
Największą pustynią świata jest Sahara (9mln km2) . W części północnej opad do 200 mm (zima). Środkowa brak. Południowa - okres deszczowy w lato.
Pustynie arabsko-irańsko-indyjskie.
Zróżnicowany klimat, jednak zawsze suchy. Opady 60-100 mm. Temperatura w zimę do 7 st. C. Podłoże piaszczyste. Występują tu.
Sołonczaki - gleby słone.
Takyr - zagłębienia płaskodenne, wypełnione materiałem drobnoziarnistym naniesionym przez wodę.
Afryka Wschodnia.
Pustynie w cieniu opadowym. Opady 100-200 mm. Temperatura 28 st. C.
Pustynie Ameryki.
Największa SONORA - opady 55-400 mm. Deszcze dwa w roku.
Australia.
EREMAEA - nieregularne opady. Miesza się z sawannami i suchymi zaroślami.
Peruwiańsko - Chilijska.
Wilgoć dostarczana jest przez mgły i w postaci rosy. Woda do kilku centymetrów jednak wraz ze słońcem wyparowuje. Pustynia Namib.
Pustynie umiarkowane.
Pustynie umiarkowane - to pustynie i półpustynie chłodne w klimacie kontynentalnym.
Gleby.
Gleby głównie szaroziemy i lessy.
Poziom pruchnicy nie występuje (max. 2 cm).
Gleby są toksyczne na skutek występowania dużych ilości soli.
Istnieje tu skorupa gipsowa
OBSZAR ŚRODKOWOAZJATYCKI.
Klimat.
Lato do 50 st. C
Zima do -30 st. C
Opad 80-200 mm (wiosna)
Typy pustyń.
Pustynia z efemerofitami -na glebach lessowych. Przez 9 miesiecy jest to pustynia martwa. Głównie geofity i teofity.
Pustynia gipsowa - kamienista. Uboga w roślinność. Głównie teofity.
Pustynia słonoroślowa - słona roślinność to halofity.
Pustynia piaskowa
OBSZAR CENTRALNOAZJATYCKI.
Klimat:
Wpływ na pogodę mają monsuny,
Opady 35-250 mm.
Temperatura latem 40 st. C.
Temperatura zimą -40 st. C.
Roślinnośc.
Brak terofitów
Charakterystyczne są byliny krzewopodobne i krzewy.
W obniżeniach terenu rosną trawy
PUSTYNIE PÓŁNOCNOAMERYKAŃSKIE.
Roślinnośc uboga i monotonna, barwy szarozielonej.
Występują sukulentu
ROŚLINNOŚĆ TWARDOLISTNA.
Nazwa pochodzi stąd, iż większość roślin ma zimozielone, skórzaste i twarde liście.
Klimat.
Gorące i suche lata
Deszczowe i łagodne zimy.
Gleby.
Żółte i czerwone (od obecności żelaza)
Profil glebowy. Pod warstwą ściółki znajduje się próchnica, a pod nią gruba warstwa gliny - terra rosa.
Rośliny.
Rośliny krzewiaste - o liściach średniej wielkości, zawsze zielonych i skórzastych.
Rośliny produkujące olejek eteryczny
Występują geofity, sukulenty i terofity (kończące swój cykl życia przed suszą).
Resztki lasów (dawnej roślinności)
Rośliny hydrostabilne - ciśnienie wzrasta nieznacznie podczas suszy.
Rośliny malakofilne - o dobrych liściach, pokrytych włoskami, odpadającymi w trakcie suszy. Hydrolabilne - ciśnienie wody w czasie suszy wzrasta nawet do 40 atmosfer.
Roślinność powstała w wyniku działalności czynników naturalnych, jednak głównie w wyniku działalności człowieka, degradacja lasów i wypas kóz.
OBSZAR ŚRÓDZIEMNOMORSKI.
Suche lata (stacjonarny Wyż Azorski, powietrze zwrotnikowe), łagodne zimy (cyklony z Islandii)
Gleby - głównie terra rosa powstała ze skał węglanowych, odczyn obojętny.
Makia - są to zarośla krzewiaste występujące w basenie Morza Śródziemnego do 1000 m. n.p.m. Ich wysokość to 3-4 m, bardzo gęste, występują tu pnącza. Czasem warstwa niewielkich drzew. Słabo rozwinięta ściółka.
Garig - formacja krzewiasta, w siedliskach suchych, skalistych i bardzo zdegradowanych. Występują tu krzewinki do 1m, podkrzewy i rośliny zielone (geofity i terofitów). Całkowity brak drzew.
Frygana- występuje w wschodnich rejonach Morza Śródziemnego, luźna struktura z pojedyńczymi drzewami. Zimy są tu bardziej mroźne. Rośliny w postaci półkolistych poduszek oraz przyziemnych gęstych kobierców.
AMERYKA PÓŁNOCNA.
Klimat zróżnicowany. Zimy są wilgotne, a lata suche i gorące. Łagodnieje w pobliżu Prądu Kalifornijskiego.
Chaparral - brak drzew, a fromacja krzewiasta jest naturalnym wyrazem panujących warunków. Roślinność zależna jest od pożarów. Dorasta do 2m . Nie ma tu traw.
Encial - roślinność twardolistna w górach. Zarośla złożone z zimozielonych dębów.
Pinyon - juniper - roślinnośc terenów górskich. Suchoroślowa formacja złożona z krzewiastych roślin iglastych.
Roślinność leśna - suche lasy dębowe i mieszane (10-15 m .)
AMERYKA POŁUDNIOWA.
Klimat łagodny. Obszar mocno przekształcony przez człowika. Zostało mało fragmentów lasów, gdzie drzewostan sięga 10-15 .
AFRYKA POŁUDNIOWA.
Niewielkie terytorium, o klimacie łagodnym. Przekształcone przez człoweika. Gleby ubogie, zakwaszone, płytkie i kameniste.
Fynbos - zarośla do 4m. Ulega on zagładzie przez wprowadzanie na jego moejsce upraw.
AUSTRALIA.
Dominują zbiorowiska drzewiaste (eukaliptusy)
Jarrah - klimat śródziemnomorski, gleby laterytowe. Drzewa 15-20m, o świetlistych koronach.
Karri - wilgotny klimat, drzewa 60-75m o bardzo zwartych koronach.
Wandoo - w klimacie bardzo suchym
PYROFITY - rośliny potrzebujące do rozwoju pożarów, albo odporne na pożary.
STEPY.
Stepy - to formacja roślinna zupełnie pozbawiona roślin drzewiastych. Panują tu wieloletnie trawy z domiszką innych roślin zielonych.
Bezdrzewność stepów - związana jest z małą ilością opadów i wolny wsiąkaniem ich (hamowane jest to przez korzenie traw). Czasami kiedy gleba zmienia się na piaszczystą możemy spotkać drzewa.
Klimat.
Suchy
Temperatura latem 20-25 st. C. Zimą poniżej 0 st. C.
Opady 300-500 mm, bywają lata całkowicie bezdeszczowe.
Pokrywa śnieżna jest cienka, ale istotna.
Silne wiatry prowadzące do erozji eolitycznej i przesyszania gleby.
Rośliny.
Kseromorficzne trawy w postaci kępkowej. Hemikryptofity i geofity.
Wegetacja trwa tu 4 miesiące.
Step łąkowy - trawy do 120 cm, czarnoziemy wykorzystywane są pod uprawę.
Stepy ostanicowe - klimat suchy kontynentalny. Gleby bielicowe. Często wykorzystywane do wypasu zwierząt.
Stepy piounowe - mało związków organicznych, gleba mocno zasolona.
LASY LIŚCIASTE ZRZUCAJĄCE LIŚCIE NA ZIMĘ.
Formacja roślin dominowana przez drzewa liściastem zrzucające liście podczas zimy. Znajdują się w oszarach zdominowanych przez człowieka, w dużym stopni przekształcone i zniszczone przez niego. Naturalnych lasów jest mało, głównie jako rezerwaty.
Klimat:
Temperatura zróżnicowana od -5 st. C zimą do 20 st. C. latem.
Opady 700-1500 mm.
Okrest wegetacj 4-6 miesięcy.
Zima trwa 3-4 miesiące.
Klimat jest zróżnicowany w zależności od odległości od obszaru morskiego.
Gleby:
Glby są żyzne i bogate w próchnicę, co stało się powodem wycinania tych lasów.
Na glebach ubogich rozwijają się lasy iglaste.
Struktura lasu.
Warstwa drzew - gatunków mniej niż w lesie równikowym. Czesto panowanie jednego gatunku. Korony jednopoziomowe, drzewa niezbyt wysokie. Liście jedno sezonowe, o blaszkach dużych, żywozielone, pokrytę korowiną, a pączki osłonięte łuskami. Rośliny są wiatropylne. Główne drzewa to : dąb, buk, grab, wiąz, klon, lipa i jesion
Warstwa krzewów - w zależności od zbiorowiska leśniego. Lepiej lub gorzej rozwinięta.
Warstwa runa - złożone z bylin, niekiedy krzewinki. Rozwija się wczesną wiosną, gdy nie ma jeszcze liści.
Pnącza prawie nie występują (bluszcz).
Epyfity to mszaki i porosty.
BUCZYNY
Występują na rozległych obszarach środkowej i południowej Europy. Są to lasy o dużym stopniu zacienienia o słabo rozwiniętym podszyciu i runie. Głównie występuje tu buk zwyczajny.
DĄBROWY.
Są to lasy sąsiadujące z buczynami. Charekteryzują się występowaniem dąbrowy z domieszką olszy szarej i jesionu.
GRĄDY.
Wielo gatunkowe lasy liściaste, które rosną na glebach brunatnych. Drzewa to głównie: klon, dęby i jesiony, lipa i czereśnia. Na zachodzie europy są również buki, a we wschodniej świerki. Krzewy dobrze rozwinęte, a runo bogate.
ŁĘGI.
Zbiorowisko leśne występujące nad rzekami i potokami w zasięgu wód powodziowych, które niosą osady rzeczne.
OLSY.
Jest to las olchowy porastający żyzne bagna, o wysokim poziomie wody stojącej.
Głównie: olsy, zarośla wierzbowe i olszyny górskie.
W AZJI.
Południowa syberia i wschodnia część kontynentu.
Syberia - położone są między tajgą a strefą stepów. Tworzą płaty o niewielkiej powierzchni , między którymi występują zbiorowiska trawiaste. Runo jest tu bogare. Klimat dość suchy. Opady 400mm. Ciepłe lato i mroźna zima.
Wschodnia azja - wschodnie Chiny i północna Korea. Panuje tu klimat monsunowy. Ciepłe i wilgotne lata, zimy mroźne i suche. Bogatsze florystycznie od lasów europejskich, szególnie lasy wyżynne, na nizinach głównie w dolinach rzek.
AMERYKA PÓŁNOCNA.
Północno-wschodnia część kontynentu. Dwie części północna i południowa.
Północna (Floryda i Nizina zatokowa) - opady dość wysokie, ciepłe lata i niezbyt mroźne zimy. Różne typy lasów.
Lasy dębowo-tulipanowcowe - kilkupoziomowa warstwa drzew, dobrze rozwinięte runo i krzewy.
Lasy bukowo-klonowe
Lasy dębowo-orzesznikowe
Południowa (Nizina Atlantycka) - klimat jest wilgotny i ciepły, ciepłe lata i bezmroźne zimy. Zbliżone charakterem do lasów podzwrotnikowych.
Lasy dębowo-orzesznikowe
Lasy bukowo-magnoliowe
Lasy dębowe
Lasy sosnowe (największe)
BOREALNE LASY IGLASTE.
Klimat.
Umiarkowany chłodny. Lata są krótkie i ciepłe (10-20 st. C), zima długa i ostra (-10 do -50 st. C.). Okres wegetacj trwa 3-5 miesięcy. Opady 300-700 mm.
Gleby.
Bielicowe - kwaśne i ubogie, występują wieczna zmarzlina.
Struktura lasu.
Drzewa wysokie o smukłych konarach i płytkich szeroko rozgałęzionych korzeniach.
Warstwa drzew - tworzą je 4 gatunki iglaste.
Warstwa krzewów - słabo rozwinęta
Runo - różnie rozwinięte, zależnie od stopnia zacienienia lasu.
Występują tu torfowiska.
Torfowiska - złoża torfu o miąższości ponad 30 cm.
Torfowiska niskie - korzystają z powiechniowych lub gruntowych wód. Wody te są bogate w substancje odżywcze. Występują w obniżeniach terenu. Występują tu szuwary, zarośla drzewiaste.
Tofrowiska wysokie - zasilane przez wodę z opadów atmosferycznych. O podłożu bardzo kwaśnym (pH do 3,5). Występują w miejscach bezodpływowych, na wododziałach.
Torfowiska przejściowe - korzystają z wód atmosferycznych i z wód terrestycznych.
Występowanie.
Obszar euroazjatycki - niejednolity klimat na zachodzi łagodniejszy. Zimy ostre do -50 st. C. Występują tu:
lasy cieniste (zachód) - klimat wilgotny, o ciepłym lecie 13-20 st. C. i mroźnej zime. Drzewostan złożony ze świerków, jodły i limy, Prawie zupełnie pozbawiony krzewów.
las świetlist (wschód) - nieregularne opady atmosferyczne, bardzo ostra zima, dobrze rozwinęte runo. Drzewa 12-15 m.
Obszar kanadyjski - klimat surowy. Runo to różne krzewinki i rośliny zielone, mchy i torfowce. Występują tu torfowiska.
TUNDRA.
To bezdrzewna formacja roślinna na półkuli północnej o bardzo surowych warunkach klimatycznych.
Klimat.
Surowy
Lato krótkie i chłodne (10 st. C.), zima długa i ostra.
Okres wegetacji: północ 1,5 miesiac; południe 3-3,5 miesiąca
Opady atmosferyczne 150-300 mm.
Obecność dnia polarnego i nocy polarnej.
Obszr euroazjatycki
Obszar kanadyjski
Gleby.
Gleba płytka i wilgotna, przpojona wodą w wyniku wiecznej zmarzliny.
Roślinność.
Roślinność tundry jes uboga. Na granicy z tundrą występuje lasotundra.
Jest to formacja bez leśna, pokryta krzewinkami w wierzb i brzóz.
Tundra dzieli się na.
Krzewinkową - południowa część oraz przy brzegach morza. Składa się z trzech warst: górna krzewinek, średnia roślin zielonych i drobnycj krzewinek, dolna z mchów i porostów.
Mszysto - porostową - połnocnej części. Rosną na niej mchy w miejscach bardziej wilgotnych oraz porosty w miejscach bardziej suchych.