1. Aorta i jej gałęzie

Tętnica główna - duży pień tętniczy, którego gałęzie doprowadzają krew tętniczą do wszystkich tkanek. Jest największą tętnicą człowieka. Aorta rozpoczyna się w przedłużeniu stożka tętniczego lewego, następnie wstępuje w śródpiersiu górnym ku górze i nieco w prawo na 5 do 7 cm, a następnie ponad korzeniem płuca lewego zatacza łuk ku tyłowi i w lewo i wchodzi do śródpiersia tylnego na lewą stronę kręgosłupa, do którego dochodzi na poziomie Th₃ lub Th₄. Najwyższy punkt łuku u osoby młodej znajduje się 2-3 cm poniżej górnego brzegu mostka. Po dojściu do kręgosłupa zstępuje pionowo w dół przesuwając się z lewej powierzchni kręgosłupa na jego powierzchnię przednią, a po przejściu przez rozwór aorty w przeponie wchodzi do przestrzeni zaotrzewnowej brzucha, gdzie oddaje swoje największe gałęzie, a sama zmniejsza swoją średnicę. Na wysokości L₄ dzieli się na dwie symetryczne tętnice biodrowe wspólne i znacznie cieńszą, stanowiącą bezpośrednie przedłużenie aorty tętnicę krzyżową pośrodkową.

Podział aorty

• część wstępująca aorty, rozpoczyna się opuszką aorty utworzoną z trzech zatok znajdujących się ponad płatkami zastawki aorty. W tym miejscu znajduje się odejście tętnic wieńcowych. Ten odcinek aorty biegnie w obrębie worka osierdziowego i kończy się w miejscu przyczepu osierdzia przechodząc w łuk aorty. Do 50 roku życia aorta jest węższa od pnia płucnego, później zaś szersza. W prawej ścianie aorty wstępującej, ponad opuszką znajduje się poszerzenie zwane zatoką czwartą. Jest to miejsce, w które przy każdym skurczu serca uderza strumień wyrzucanej krwi.

• łuk aorty, rozpoczyna się ku tyłowi od drugiego lewego stawu żebrowo-mostkowego a kończy się na wysokości lewej powierzchni trzonu kręgu Th₃ lub Th₄, gdzie przechodzi w aortę zstępującą. Z górnego obwodu łuku odchodzą zazwyczaj trzy wielkie tętnice: pień ramienno głowowy, tętnica szyjna wspólna lewa i tętnica podobojczykowa lewa. Po ich odejściu średnica aorty ulega nieco zwężeniu. Łuk w początkowym odcinku biegnie do przodu od tchawicy, a następnie zstępuje wzdłuż lewego obwodu tchawicy i przełyku oraz przewodem piersiowym. Od przodu styka się z żyłą ramienno-głowową lewą oraz z prawym i lewym workiem opłucnowym a także lewym nerwem błędnym z jego gałęziami, lewym nerwem przeponowym oraz gałęzie sercowe do splotu sercowego. Łuk przebiega ponad rozdwojeniem pnia płucnego i korzeniem płuca lewego oraz splotem sercowym. Pomiędzy odejściem tętnicy podobojczykowej lewej a przyczepem więzadła tętniczego znajduje się zwężenie - cieśń aorty

• część zstępująca aorty, dzieli się na:

• część piersiowa aorty, przebiega w śródpiersiu tylnym. Z wiekiem przesuwa się coraz bardziej w lewo. Rozpoczyna się na poziomie Th₃ lub Th₄, a kończy się w rozworze aortowym przepony na poziomie Th₁₂. Na tym odcinku zwężenie naczynia jest nieznaczne, choć odchodzące gałęzie są liczne. Od przodu do aorty w tym odcinku przylega: korzeń płuca lewego, osierdzie, przełyk i leżący na nim splot. Od tyłu: kręgosłup, żyła nieparzysta krótka i żyła nieparzysta krótka dodatkowa. Od lewej: lewe płuco i opłucna, a od prawej: przewód piersiowy i żyła nieparzysta

• część brzuszna aorty, rozpoczyna się w rozworze aortowym w przeponie na poziomie Th₁₂, następnie biegnie po przedniej powierzchni kręgów lędźwiowych, nieznacznie przesunięta w lewo. Kończy się w dolnej części trzonu kręgu L₄. Po oddaniu wielkich gałęzi (tętnic nerkowych, pnia trzewnego i tętnic krezkowych) zmniejsza średnicę o 3-4 mm. Następnie już zachowuje swój wymiar aż do odejścia tętnic biodrowych wspólnych. Aorta przedłuża się w tętnicę krzyżową pośrodkową.

Gałęzie aorty

• gałęzie aorty wstępującej: tętnice wieńcowe

• gałęzie łuku aorty:

• pień ramienno-głowowy: tętnica szyjna wspólna prawa, tętnica podobojczykowa prawa, tętnica tarczowa najniższa

• tętnica szyjna wspólna lewa

• tętnica podobojczykowa lewa

• gałęzie aorty zstępującej piersiowej:

• gałęzie trzewne: gałęzie oskrzelowe, gałęzie przełykowe, gałęzie śródpiersiowe, gałęzie osierdziowe

• gałęzie ścienne: tętnice międzyżebrowe tylne, tętnice podżebrowe, tętnice przeponowe górne

• gałęzie aorty zstępującej brzusznej:

• gałęzie ścienne: tętnice przeponowe dolne, tętnice lędźwiowe

• parzyste gałęzie trzewne: tętnice nadnerczowe środkowe, tętnice nerkowe, tętnice jądrowe lub tętnice jajnikowe

• nieparzyste gałęzie trzewne: pień trzewny, tętnica krezkowa górna, tętnica krezkowa dolna

• gałęzie końcowe: tętnice biodrowe wspólne, tętnica krzyżowa pośrodkowa

• Obszar unrwienia

Nerw udowy -

Nerw promieniowy -

Nerw trójdzielny -

3. Ośrodki korowe

Ośrodki korowe, czyli miejsca odpowiedzialne za przetwarzanie bodźców z zewnątrz organizmu, zlokalizowane są korze mózgu, w kresomózgowiu.

Ośrodek wzroku - znajduje się w części potylicznej, a jego uszkodzenie powoduje ślepotę. Uszkodzenie połowy ośrodka powoduje ślepotę w połowie oka ze względu na krzyżowanie się neuronów drogi wzrokowej.

Ośrodek słuchu - znajduje się w płacie skroniowym, a jego uszkodzenie wywołuje głuchotę oraz uszkodzenie słuchu. Natomiast uszkodzenie jego części utrudnia rozumieniem mowy.

Ośrodek czucia mowy (Wernickego) - znajduje się na granicy płata ciemieniowego i skroniowego oraz odpowiada za rozumienie mowy (np. zapamiętywanie).

Ośrodek ruchu mowy (Broca) - znajduje się w bocznej części płata skroniowego oraz odpowiada za wymawianie słów, ich słyszenie i pisanie liter.

Ośrodek ruchu - znajduje się w zakręcie przedśrodkowym płata czołowego, a od leżących w nim komórek Betza rozpoczyna się droga piramidowa.

Ośrodek wyższych czynności nerwowych - zlokalizowany jest w okolicach przedczołowych.

4. Jakie przewody wchodzą do zstępującej części dwunastnicy

Przewód żółciowy i przewód trzustkowy.

5. Nasieniowód - przewód o długości ok. 50 cm. Rozpoczyna się jako przedłużenie najądrza. Nasieniowód biegnie początkowo w skrętach a później prostolinijnie poza najądrzem. Po wyjściu z kanału pachwinowego biegnie nasieniowód po bocznej ścianie miednicy mniejszej, krzyżując się z naczyniami nadbrzusznymi dolnymi. Odcinek nasieniowodu, nieco pokręcony i szerszy nosi nazwę bańki nasieniowodu. W błonie śluzowej bańki znajdują się gruczoły, które wytwarzają wydzielinę zawierającą składniki pobudzające ruch plemników. Końcowy odcinek nasieniowodu łączy się z przewodem pęcherzyka nasiennego. Błona mięśniowa nasieniowodu jest bardzo silnie rozwinięta. Składa się z 3 warstw mięsni gładkich. Ściany nasieniowodu układają się w fałdy wpuklające się do światła narządu.

1

---