Epilepsja - padaczka - jest to zespół chorobowy, który charakteryzuje się zaburzeniami czynnościowymi ośrodkowego układu nerwowego. Jest ona związana z patologicznymi wyładowaniami elektrycznymi w korze mózgowej w okolicy podkorowej. Padaczkę można podzielić na dwa rodzaje:

- padaczkę samoistną;

- padaczkę wtórną, która jest następstwem jakiejś innej choroby; może być ona spowodowana urazem lub guzem mózgu;

TYPY NAPADÓW EPILEPTYCZNYCH

1. Grand mal - tzw. „wielka choroba”, charakteryzująca się uogólnionymi drgaw­ka­mi wszystkich mięśni szkieletowych, utratą przytomności itp. Stan ten, tzw. status epilepticus, trwa od kilku do kilkunastu minut. Po napadzie chory odczuwa znużenie i senność.

2. Petit mal - tzw. „mała choroba”, charakteryzująca się krótkotrwałymi skur­czami, np. mięśni twarzy lub kilkusekundowym brakiem obecności (absent).

3. Padaczka psychomotoryczna - charakteryzująca się zaburzeniami mo­to­rycz­ny­­mi (bezcelowe ruchy, bieg, taniec z zaburzeniami świadomości).

4. Padaczka objawowa (ogniskowa, Jacksona) - napady drgawkowe są zlo­ka­li­zo­wane w tych samych partiach mięśni. Padaczka ta występuje najczęściej po różnego rodzaju uszkodzeniach mózgu.

5. Padaczka miokloniczna - jest to padaczka pochodzenia pourazowego. Ce­chu­je ją gwałtowne „rzucanie” głową.

6. Padaczka mieszana.

Leczenie epilepsji jest objawowe i polega na podawaniu środków, które hamują nadmierną pobudliwość ośrodkowego układu nerwowego, hamują pobudliwość komórek nerwowych. W wyniku podawania tych środków następuje uczucie znużenia, senności i zmęczenia.

N - Ośrodkowy układ nerwowy

 N 03 - Leki przeciwdrgawkowe

 N 03 A - Leki przeciwdrgawkowe

 N 03 AA - Barbiturany i ich pochodne

 N 03 AA 02 - Fenobarbital

 N 03 AA 03 - Prymidon

 N 03 AB - Pochodne hydantoiny

 N 03 AB 02 - Fenytoina

 N 03 AD - Pochodne imidu kwasu bursztynowego

 N 03 AD 01 - Etosuksymid

 N 03 AE - Pochodne benzodiazepiny

 N 03 AE 01 - Klonazepam

 N 03 AF - Pochodne karboksamidu

 N 03 AF 01 - Karbamazepina

 N 03 AF 02 - Okskarbazepina

 N 03 AG - Pochodne kwasow tłuszczowych

 N 03 AG 01 - Kwas walproinowy

 N 03 AG 02 - Walpromid

 N 03 AG 04 - Wigabatryna

 N 03 AG 06 - Tiagabina

 N 03 AX - Inne

 N 03 AX 09 - Lamotrigina

 N 03 AX 11 - Topiramat

 N 03 AX 12 - Gabapentyna

 N 03 AX 14 - Lewetiracetam

 N 03 AX 16 - Pregabalin

PODZIAŁ LEKÓW P/PADACZKOWYCH

POD WZGLĘDEM CHEMICZNYM

1. Pochodne kwasu barbiturowego.

2. Pochodne kwasu 2-dezoksy-barbiturowego.

3. Pochodne hydantoiny.

4. Pochodne 2,5-dioksopirolidyny.

5. Pochodne dibenzoazepiny.

6. Pochodne benzodiazepiny.

7. Pochodne kwasów alifatycznych.

8. Inne leki p/padaczkowe.

ad. 1. Pochodne kwasu barbiturowego:

Phenobarbital (synonim: Luminal)

kwas 5-etylo-5-fenylobarbiturowy

Może występować w postaci soli sodowej, która w przeciwieństwie do Luminalu jest rozpuszczalna w wodzie. Lek ma zastosowanie w grand mal. Stosuje się go także w postaci injekcji do przerywania status epilepticus. Fenobarbital wykazuje uboczne działanie nasenne, co jest niekorzystne przy leczeniu epilepsji. Leki złożone:

* DIDEPIL - fenobarbital i chlorowodorek procyklidyny;

* PHENYDANTIN - fenobarbital i sól sodowa fenytoiny;

FENOBARBITAL - Luminalum tabl, supp,

Działanie

Pochodna kwasu barbiturowego o działaniu:

- nasennym,

- uspokajającym

- przeciwdrgawkowym (działa hamująco na podwzgorze, układ siatkowaty i korę mozgową).

Działa depresyjnie na ośrodek oddechowy, a nasilenie działania zależy od dawki. Obwodowo działa

przeciwskurczowo (obniża napięcie mięśni gładkich). Hamuje wydzielanie hormonu tyreotropowego, obniża

przemianę materii

Ulega kumulowaniu w organizmie. Lek przenika przez łożysko i do mleka matki w ilościach wpływających

niekorzystnie na karmione niemowlę.

Wskazania

Bezsenność, nadmierna pobudliwość, napady padaczkowe grand mal. Pomocniczo jako lek uspokajający przed

zabiegami chirurgicznymi.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na fenobarbital. Ciąża i okres karmienia piersią. Choroba Parkinsona, rozedma płuc, miastenia,

ciężkie upośledzenie czynności mięśnia sercowego, porfiria, ciężkie zatrucia lekami wpływającymi depresyjnie na

o.u.n. Ostra niewydolność wątroby lub nerek. Ostrożnie stosować u osob w podeszłym wieku oraz u chorych na

miażdżycę.

Działanie niepożądane

Senność, apatia, depresja, dezorientacja, stany zamroczenia, ospałość, zawroty głowy. Depresja oddechowa,

niewydolność krążenia, tachykardia (przy dużych dawkach). Objawy alergiczne: pokrzywka, obrzęki powiek. Przy

długotrwałym podawaniu - uszkodzenie wątroby. Lek upośledza sprawność psychofizyczną i precyzję ruchow. Przy

długim zażywaniu może prowadzić do rozwoju tolerancji na lek oraz powstania lekozależności. Nagłe przerwanie

zażywania leku prowadzi do zespołu abstynencyjnego. Przedawkowanie bywa przyczyną ostrego zatrucia i śmierci

(zapaść, depresja ośrodka odechowego, depresja sercowo-naczyniowa, niedociśnienie, wstrząs).

Uwagi

W trakcie długotrwałego leczenia należy okresowo kontrolować obraz krwi, czynność wątroby i nerek. Podczas

zażywania leku nie należy prowadzić pojazdow, obsługiwać urządzeń mechanicznych w ruchu, pić alkoholu.

Methylphenobarbitalum (synonim: Prominal)

kwas 1-metylo-5-etylo-5-fenylobarbiturowy

Jest to pochodna fenobarbitalu, która przy azocie w pozycji 1 posiada grupę metylową. Wykazuje długotrwałe działanie uspokajające i p/drgawkowe. Lek jest stosowany zarówno w grand mal jak i petit mal.

Benzobarbitalum (synonim: Benzonal)

kwas N-benzoilo-5-etylo-5-fenylobarbiturowy

Lek jest obdarzony silnym działaniem p/drgawkowym i względnie silnym działaniem uspokajającym. Stosowany w grand mal, w padaczce skroniowej i ogniskowej.

ad. 2. Pochodne kwasu 2-dezoksy-barbiturowego:

Primidonum (synonim: Mizodin)

kwas 5-etylo-5-fenylo-2-dezoksybarbiturowy

Pod względem budowy lek podobny do fenobarbitalu. Znalazł zastosowanie w grand mal, w padaczce psychomotorycznej, w padaczce Jacksona oraz w nerwobólach.

PRYMIDON - Mizodin tabl.

Działanie

Mechanizm działania prymidonu nie jest znany. Działanie przeciwdrgawkowe wykazuje zarowno macierzysty

związek - prymidon, jak i jego aktywne metabolity - fenobarbital oraz amid kwasu fenyloetylomalonowego (PEMA).

Wskazania

Lek jest wskazany w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi lekami przeciwdrgawkowymi w napadach

padaczkowych uogolnionych toniczno-klonicznych (grand mal), nocnych mioklonicznych, częściowych złożonych

(psychomotorycznych) i częściowych prostych.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na prymidon, barbiturany lub pozostałe składniki preparatu. Ostra przerywana porfiria, rozedma płuc,

ciężka niewydolność wątroby lub nerek, hiperkineza.

Działanie niepożądane

Często (>1/100) występują:

- senność, apatia,

- ataksja,

- zaburzenia widzenia, oczopląs

- nudności.

Nieczęsto (1/100-1/1000) obserwowano:

- bol i zawroty głowy,

- wymioty,

- reakcje alergiczne

Interakcje

Prymidon nasila działanie innych lekow hamujących o.u.n. (np. leki nasenne, uspokajające, przeciwhistaminowe

działające uspokajająco, opioidowe leki przeciwbolowe). Osłabia działanie kortykosteroidow, lekow

przeciwzakrzepowych, kortykotropiny (ACTH), doustnych środkow antykoncepcyjnych zawierających estrogeny

(może być konieczna zmiana sposobu antykoncepcji). Inhibitory MAO (furazolidon, prokarbazyna, selegilina) mogą

przedłużać działanie prymidonu. Trojpierścieniowe leki przeciwdepresyjne mogą obniżać prog drgawkowy i osłabiać

działanie prymidonu. Karbamazepina zmniejsza, a pochodne kwasu walproinowego zwiększają działanie prymidonu.

Ziele dziurawca może zmniejszać stężenie prymidonu we krwi. Prymidon wpływa na wyniki badań laboratoryjnych:

wchłanianie cyjanokobalaminy znakowanej Co-57 może ulec zmniejszeniu; reakcja na metyrapon może się

zmniejszyć na skutek wzmożonego metabolizmu metyraponu; może wystąpić fałszywie dodatnia reakcja na

fentolaminę; stężenie bilirubiny w surowicy krwi może się zmniejszyć w wyniku indukcji glukuronylotransferazy -

enzymu sprzęgającego bilirubinę.

ad. 3. Pochodne hydantoiny:

H Y D A N T O I N A

2,4-dioksoimidazolina lub ureid kwasu glikolowego

Hydantoina niepodstawiona w pozycji 5 nie wykazuje właściwości far­ma­ko­lo­gicz­nych. Podstawiona działa p/drgawkowo. Może występować w formie ketonowej i enolowej (w formie enolowej następuje przesunięcie atomów wodoru do grupy kar­bok­sylowej w pozycji 2). Z tego też powodu może tworzyć sole rozpuszczalne w wodzie. Pochodne hydantoiny można więc stosować w injekcji.

Phenytoinum (synonim: Fenytoina, Epanutin)

5,5-difenylohydantoina

Phenytoinum natricum

sól sodowa 5,5-difenylohydantoiny

Lek ten jest stosowany w grand mal (jest to związane z obecnością podstawników fenylowych). Jest również lekiem z wyboru w napadach częściowych. Posiada właściwości p/arytmiczne (działanie podobne do lidokainy). W ustroju ulega przemianom metabolicznym. Najważniejszym metabolitem jest pochodna 4-hydroksy­fenylowa:

Lek wywołuje szereg działań ubocznych, np. przy dłuższem stosowaniu wywołuje przerost dziąseł. Preparatem złożonym jest FENYDANTIN - fenytoina sodowa z fenobarbituranem. Preparat ten jest stosowany w grand mal.

FENYTOINA - Phenytoinum tabl.

Związek o silnym działaniu przeciwdrgawkowym (ułatwia transport jonów sodowych do wnętrza neuronu i

powoduje podwyższenie progu drgawkowego; hamuje korę ruchową i wpływa na toniczną fazę drgawek).

Wykazuje też słabe właściwości nasenne i przeciwarytmiczne (ujemne działanie inotropowe. Obserwuje się jednak

znaczne rożnice osobnicze w metabolizmie leku. Wykazuje właściwości teratogenne. Rownoczesne przyjęcie posiłku

polepsza wchłanianie leku. Lek przenika przez łożysko i do mleka matki w ilościach wpływających niekorzystnie na

karmione niemowlę.

Wskazania

Padaczka (napady uogolnione, złożone napady częściowe). Zapobieganie napadom padaczkowym po operacjach

neurochirurgicznych i urazach głowy. Nerwobol nerwu trojdzielnego.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na fenytoinę, ostra niewydolność wątroby i nerek, blok przedsionkowo-komorowy, ciąża i okres

karmienia piersią. Ostrożnie w cukrzycy.

Działanie niepożądane

- Pobudliwość nerwowa,

- bole i zawroty głowy,

- bezsenność,

- nudności, wymioty, zaparcie, bole brzucha,

- oczopląs, podwojne widzenie,

- ataksja, niewyraźna mowa,

- skorne odczyny uczuleniowe (czasem o ostrym przebiegu: toczeń rumieniowaty lub rumień wielopostaciowy), - - -

- zmiany w obrazie krwi (trombocytopenia, leukopenia, agranulocytoza, pancytopenia, niedokrwistość

megaloblastyczna), przerost dziąseł, hiperglikemia.

Uwagi

Podczas przyjmowania leku nie należy prowadzić pojazdow, obsługiwać urządzeń mechanicznych w ruchu, pić

alkoholu. W trakcie długotrwałego leczenia należy okresowo kontrolować obraz krwi. Stosować dietę małosolną i

ograniczyć spożycie płynow.

2

ad. 4. Pochodne pirolidono-2,5-dionu:

Ethosuximidum (synonim: Ronton, Suxinutin, Emeside, Petinimide)

3-metylo-3-etylo-2,5-diokso-pirolidyna

Lek jest stosowany w petit mal, szczególnie u dzieci. W grand mal nie jest stosowany ze względu na obecność małych podstawników w pozycji 3.

ETOSUKSYMID - Petinimid tabl.

Działanie

Pochodna imidowa kwasu

Wskazania

Napady nieświadomości pierwotnie uogólnione (petit mal), w politerapii mieszanych postaci padaczki.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na etosuksymid. Ciąża i okres karmienia piersią, ostrożnie w uszkodzeniu wątroby i nerek. W czasie

leczenia należy kontrolować obraz morfologiczny krwi oraz czynność wątroby.

Działanie niepożądane

W początkowym okresie leczenia nudności, wymioty, brak łaknienia, bole brzucha, spadek masy ciała, biegunki,

uczucie zmęczenia, bole i zawroty głowy, przemijająca ataksja i światłowstręt.

5

Interakcje

Jednoczesne podawanie z kwasem walproinowym wzmaga działanie etosuksymidu. Lek nasila działanie środkow

wpływających depresyjnie na o.u.n. Osłabia działanie doustnych środkow antykoncepcyjnych.

ad. 5. Pochodne dibenzoazepiny:

Carbamazepinum (synonim: Amizepin)

amid kwasu 5H-dibenzo [b,f] azepino-5-karboksylowego

Wykazuje działanie psychotropowe - jest podobny do leków p/depresyjnych. Lek ten stosuje się w dużej padaczce, w padaczce psychomotorycznej i skroniowej, a także w napadowych nerwobólach. Ma szczególnie duże znaczenie w leczeniu new­ral­gii nerwu trójdzielnego.

KABAMZEPINA - Neurotop tabl, Tegretol, Timonil, Finlepsin

Działanie

Pochodna dibenzoazepiny o działaniu przeciwdrgawkowym, stosowana w napadach padaczkowych głownie

ogniskowych (częściowych), a także toniczno-klonicznych uogolnionych. Ze względu na podobieństwo budowy

chemicznej do tymoleptykow zmniejsza występowanie zaburzeń nastroju i zachowania w przebiegu padaczki. W

zespole abstynencyjnym u alkoholikow podnosi prog drgawkowy, zapobiegając napadom padaczkowym i

zmniejszając objawy zespołu abstynencyjnego. W moczowce prostej zapewnia szybkie zmniejszanie się ilości

wydalanego moczu i zmniejszenie uczucia pragnienia. Skuteczna jako lek przeciwbolowy w nerwobolach.

Wskazania

- Padaczka (grand mal, skroniowa, napady częściowo proste,

- mieszane postacie padaczki; bywa łączony z fenytoiną w przypadkach opornych na monoterapię),

- zespoły psychoorganiczne przebiegające z dysforią; choroba afektywna dwubiegunowa i psychoza schizoafektywna

(zapobieganie nawrotom i leczenie);

- neuralgia nerwu trojdzielnego i inne nerwobole,

- bole wywołane wiądem rdzenia;

- moczenie nocne,

- alkoholowe -zespoły abstynencyjne, napadowe migrenowe bole głowy, napadowa dysartria.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na karbamazepinę. Blok przedsionkowo-komorowy. Ostrożnie w ciąży i okresie karmienia piersią, w

jaskrze, niewydolności krążenia, uszkodzeniu wątroby i szpiku. Nie należy podawać łącznie z inhibitorami MAO,

dikumarolem, fenylbutazonem, disulfiramem, cykloseryną, izoniazydem, PAS.

1

Działanie niepożądane

W początkowym okresie leczenia:

- obniżenie łaknienia, nudności,

- zawroty głowy,

- uczucie suchości w jamie ustnej,

- podwojne widzenie.

Objawy te ustępują zazwyczaj po 8-14 dniach leczenia, lub po przejściowym zmniejszeniu dawki.

Interakcje

Podczas jednoczesnego podawania z innymi lekami przeciwpadaczkowymi (zwłaszcza fenobarbitalem, prymidonem

i fenytoiną) obserwuje się wahania stężenia leku we krwi. Rownoczesne stosowanie z antybiotykami z grupy

makrolidow (erytromycyna, oleandomycyna) może powodować nasilenie działania karbamazepiny i/lub zmniejszenie

działania antybiotykow. Nasila działanie doustnych lekow przeciwzakrzepowych i doustnych środkow

antykoncepcyjnych.

Uwagi

W początkowym okresie leczenia należy często kontrolować obraz morfologiczny krwi (co tydzień, a następnie co

miesiąc). Podczas leczenia nie należy pić alkoholu, prowadzić pojazdow ani obsługiwać urządzeń mechanicznych.

OKSKARBAMAZEPINA - Trileptal tabl, Apydan tabl

Działanie

Lek przeciwpadaczkowy. Mechanizm działania okskarbazepiny i jej aktywnego metabolitu (pochodna

monohydroksy - MHD) oparty jest głównie na blokadzie wrażliwych na napięcie kanałów sodowych, co

prowadzi do stabilizacji nadmiernie pobudzonych błon komórek nerwowych, zahamowania powtarzających

się wyładowań neuronalnych oraz zmniejszenia rozprzestrzeniania się impulsów synaptycznych. Ponadto,

wzmożone przewodnictwo potasu oraz modulacja aktywowanych przez wysokie napięcie kanałów wapniowych

może także przyczyniać się do przeciwdrgawkowego działania leku.

Wskazania

Leczenie napadow padaczkowych częściowych z towarzyszącymi lub nie - wtornie uogolnionymi napadami

toniczno-klonicznymi. Preparat może być stosowany w monoterapii lub w leczeniu skojarzonym u dorosłych i dzieci

powyżej 6 lat.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na okskarbazepinę lub ktorykolwiek ze składnikow preparatu.

Ciąża i okres karmienia piersią

Bezpieczeństwo stosowania w ciąży - kat. D. Badania wykazały, że okskarbazepina podawana w czasie ciąży może

powodować ciężkie wady wrodzone (np. rozszczep podniebienia).

Działanie niepożądane

Bardzo często (≥ 10%):

- zmęczenie; bol i zawroty głowy, senność; nudności, wymioty; podwojne widzenie.

Często (≥ 1%, <10%):

- astenia; pobudzenie, amnezja, apatia, ataksja, zaburzona zdolność koncentracji, splątanie, depresja, chwiejność

emocjonalna, oczopląs, drżenie;

- zaparcia, biegunki, bole brzucha;

Interakcje

Okskarbazepina i jej aktywny metabolit (monohydroksy-pochodna, MHD) hamują CYP2C19 - w przypadku

jednoczesnego podawania dużych dawek okskarbazepiny z lekami metabolizowanymi przez CYP2C19 (np.

fenobarbital, fenytoina) mogą wystąpić interakcje i może być konieczne zmniejszenie dawki

ad. 6. Pochodne benzodiazepiny:

Leki tej grupy stosuje się w przypadku ostrych napadów. Długotrwale są rzadko stosowane, ponieważ dochodzi do uzależnienia.

Clonazepamum (synonim: Rivotril, Antelepsin)

5-(2-chlorofenylo)-2,3-dihydro-1H-7-nitro-2-okso-benzodiazepina-1,4

Wykazuje silne i długotrwałe działanie p/padaczkowe. Stosowany jest we wszys­tkich postaciach padaczki, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Jest to naj­sku­tecz­niej­szy lek w przerywaniu stanu padaczkowego - status epilepticus - w postaci injekcji dożylnej.

KLONAZEPAM - Clonazepam tabl.

Działanie

Pochodna benzodiazepiny, działa na struktury o.u.n., w szczególności na układ limbiczny i podwzgórze (ułatwia

przekaźnictwo GABA-ergiczne). Charakteryzuje się silnym i długotrwałym działaniem przeciwdrgawkowym.

Wykazuje także działanie przeciwlękowe i uspokajające. Działa umiarkowanie nasennie i rozluźnia napięcie

mięśniowe.

Wskazania

Wszelkie postacie padaczki u dorosłych i u dzieci, także w leczeniu skojarzonym, somnabulizm, rożne formy

wzmożonego napięcia mięśniowego, przełomy psychomotoryczne; bezsenność i zaburzenia snu (szczegolnie u

chorych z organicznym uszkodzeniem o.u.n.); niekiedy neuralgie. Leczenie wspomagające w psychozach.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na pochodne benzodiazepiny, ostra niewydolność oddechowa, niewydolność nerek i wątroby, jaskra,

porfiria, miastenia. Ciąża i okres karmienia piersią. Ostrożnie stosować u pacjentow z upośledzeniem umysłowym, u

pacjentow mających skłonność do nadużywania lekow i alkoholu.

Działanie niepożądane

- przemijające uczucie senności i zmęczenia (szczegolnie w okresie początkowym zażywania leku).

- lek upośledza sprawność psychofizyczną i zaburza funkcje poznawcze.

- zawroty głowy,

- obniżenie napięcia mięśniowego

Interakcje

Inne leki przeciwdrgawkowe, trojcykliczne leki przeciwdepresyjne, inhibitory MAO, neuroleptyki, środki nasenne i

uspokajające (barbiturany, narkotyki, alkohol), wzmagają depresyjne działanie klonazepamu na o.u.n. Jednoczesne

spożycie alkoholu i klonazepamu może spowodować upojenie patologiczne

Uwagi

Długotrwałego podawania leku nie wolno przerywać nagle, lecz należy stopniowo zmniejszać dawkowanie. W

przypadku pojawienia się objawow alergicznych należy przerwać leczenie. Podczas zażywania leku nie należy

prowadzić pojazdow, obsługiwać urządzeń mechanicznych w ruchu, pić alkoholu.

Diazepamum (synonim: Relanium, Valium)

1-metylo-2-okso-7-chloro-5-fenylo-2,3-dihydro-1H-benzodiazepina-1,4

Clobazamum (synonim: Frisium)

5-fenylo-1-metylo-7-chloro-2,4-diokso-2,3,4,5-tetrahydro-

-1H-benzodiazepina-1,5

Nitrazepamum (synonim: Mogadon)

2-okso-5-fenylo-7-nitro-2,3-dihydro-1H-benzodiazepina-1,4

Lek stosowany w padaczce wieloogniskowej, mioklonicznej u dzieci; w małej padaczce oraz w leczeniu stanu nieobecności (ang. absent).

Temazepamum (synonim: Signopam)

3-hydroksy-1-metylo-2-okso-7-chloro-5-fenylo-2,3-dihydro-1H--benzodiazepina-1,4

Lek stosowany w małej padaczce, głównie w napadach mioklonicznych. Może być podawany w stanie padaczkowym. Poza tym wykazuje działanie p/lękowe.

Inne leki z tej grupy to: Lorazepamum oraz Dikalii Clorazepas. Są to leki pomocnicze w leczeniu złożonych i częściowych napadów padaczkowych.

ad. 7. Pochodne kwasów alifatycznych:

Acidum valproicum (synonim: Convulex)

kwas 2-propylowalerianowy

Kwas walproinowy jest stosowany w padaczce o napadach uogólnionych zarówno pierwotnie jak i wtórnie (grand mal, petit mal, napady miokloniczne), w padaczce o napadach częściowych prostych i złożonych, w mieszanych postaciach padaczki, zaburzeniach zachowania na tle padaczki; u dzieci w tikach i drgawkach gorączkowych. Lek ten jest często stosowany w postaci soli: sodowej, wapniowej i ma­gne­zowej.

KWAS WALPROINOWY - Depakine tabl, Depakine Chrono tabl, Depakine Chronosphere, Depakine sir,

Orfiril tabl.

Działanie

Lek przeciwdrgawkowy, wykazujący działanie w rożnych typach padaczki.

Walproinian wiąże się z białkami osocza w bardzo dużym stopniu. Jest metabolizowany na drodze beta-ulteniania i

sprzęgany z kwasem glukuronowym. Jest wydalany głownie z moczem.

Wskazania

Stany padaczkowe, w ktorych benzodiazepiny podawane dożylnie są nieskuteczne. Napady gromadne. Leczenie

napadow drgawkowych, kiedy doustne leczenie jest okresowo niemożliwe, ze względu na stan świadomości lub

niemożność połykania, zwłaszcza jeżeli chory był uprzednio skutecznie leczony doustnie walproinianem sodu

(dotyczy napadow uogolnionych i częściowych). Profilaktycznie w związku z zabiegami

neurochirurgicznymi głowy, gdy istnieje możliwość wystąpienia napadow padaczkowych. Działanie niepożądane

Często (≥ 1%):

- nudności, bole żołądka, biegunka (na początku leczenia, przemijające zwykle po kilku dniach);

- przypadki izolowanego i umiarkowanego zwiększenia stężenia amoniaku we krwi bez zmian w laboratoryjnych

testach czynności wątroby; trombocytopenia;

- przemijające i zależne od dawki wypadanie włosow.

Niezbyt często (≥ 0,1% i < 1%):

- ataksja.

- reakcje skorne (wysypka);

- brak miesiączki i nieregularne cykle miesiączkowe;

- zapalenie naczyń;

- reakcje alergiczne;

- zwiększenie masy ciała..

Interakcje

Walproinian sodu może nasilać działanie neuroleptykow, inhibitorow MAO, lekow przeciwdepresyjnych oraz

benzodiazepin - dawki lekow powinny być modyfikowane w zależności od obrazu klinicznego. Walproinian sodu

zwiększa stężenie fenobarbitalu we krwi, co powoduje sedację

Natrii valproas (synonim: Vupral, Depakin, Depakin chrono)

sól sodowa kwasu 2-propylowalerianowego

Calcii valproas (synonim: Convulsofin)

sól wapniowa kwasu 2-propylowalerianowego

Magnesii valproas

sól magnezowa kwasu 2-propylowalerianowego

Wyżej wymienione sole są stosowane we wszystkich postaciach padaczki. Leczą tiki nerwowe i skurcze torsyjne. Mechanizm działania polega głównie na hamowaniu aktywności transaminazy GABA, przez co następuje wzrost stężenia GABA, który jest czynnikiem hamującym w mózgu.

Valpromidum (synonim: Depamide)

amid kwasu 2-propylowalerianowego

Jest metabolizowany do wolnego kwasu walproinowego. Jest środkiem neuropsychotropowym - stosowany w stanach nadmiernego pobudzenia, w padaczkach z objawami chorób psychicznych. Jest używany leczniczo lub profilaktycznie.

Vigabatrinum (synonim: Sabril)

kwas 4-amino-5-heksenowy

Jest to swoisty, selektywny inhibitor transaminazy GABA. Sabril nie­od­wra­cal­nie hamuje ten enzym, przez co powoduje zwiększenie ilości GABA w mózgu. Stosowany w złożonej terapii p/padaczkowej razem z innymi lekami.

WIGABATRYNA - Sabril tabl.

Działanie

Lek przeciwdrgawkowy, będący selektywnym nieodwracalnym inhibitorem aminotransferazy GABA, głównego

neurotransmitera o działaniu hamującym. Aminotransferaza GABA jest enzymem odpowiedzialnym za

katabolizm GABA, zahamowanie jej działania prowadzi do zwiększenia stężenia GABA w tkance mózgowej.

Wskazania

Napady padaczkowe nie poddające się leczeniu innymi lekami przeciwpadaczkowymi. W monoterapii napadow

padaczkowych u niemowląt (zespoł Westa - zespoł napadow zgięciowych).

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na wigabatrynę lub pozostałe składniki preparatu.

Środki ostrożności

Ostrożnie stosować u pacjentow z istniejącymi (lub w wywiadzie) objawami psychotycznymi i/lub zaburzeniami

6

zachowania, u osob w podeszłym wieku i u pacjentow z zaburzeniami czynności nerek.

Ciąża i okres karmienia piersią

Nie należy stosować w ciąży i okresie karmienia piersią.

Działanie niepożądane

Najczęściej opisywano;

- senność i zmęczenie, natomiast u dzieci pobudzenie.

Inne działania niepożądane związane z o.u.n. obejmują:

- bol i zawroty głowy,

- nerwowość, drażliwość,

- oczopląs, ataksja, drżenie, parestezje, zaburzenia koncentracji.

Pheneturidum (synonim: Pheneturid)

2-fenylobutyrylomocznik

Pomocniczy lek p/drgawkowy. Stosowany w różnych rodzajach padaczki - w pourazowej, grand mal, petit mal, psychomotorycznej, w postaciach mieszanych padaczki.

Beclamidum (synonim: Benzchlorpropamid)

N-benzylo--chloropropionamid

Lek ten działa kojąco i p/padaczkowo. Stosowany jest w padaczce: grand mal i psychomotorycznej. Używany jest także w chorobach psychicznych na tle alkoholizmu i wieku starszego.

ad. 8. Inne leki p/padaczkowe:

Magnesii sulfas [MgSO₄]

siarczan (VI) magnezu

Podawany dożylnie działa p/drgawkowo, ponieważ działa p/depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy. Podany doustnie wykazuje działanie przeczyszczające.

Clomethiazoli edisilas (synonim: Hemineurin)

1,2-etanodisulfonian-bis-[5-(2-chloro-etylo)-4-metylotiazolu]

Działa p/drgawkowo, ale mechanizm działania nie został dotychczas poznany. Stosowany do przerywania status epilepticus. Działa także nasennie.

TIAGABINA - Gabitril tabl

Działanie

Lek przeciwpadaczkowy silnie i wybiórczo hamujący wychwyt GABA przez neurony i komórki gleju, co

powoduje nasilenie hamującego wpływu przekaźnictwa GABA-ergicznego w mózgu.

Wskazania

Leczenie skojarzone napadow padaczkowych częściowych lub częściowych wtornie uogolnionych, ktore nie

poddawały się leczeniu po zastosowaniu innych lekow przeciwpadaczkowych.

LAMOTRYGINA - Lamitril tabl, Plexxo, LamotriHEXAL, Trigenet, Lamotrix,

Działanie

Lek przeciwdrgawkowy. Lamotrygina jest blokerem kanałów sodowych wrażliwych na zmiany potencjału.

Blokuje zależne od napięcia, ciągłe i powtarzające się impulsy w neuronach oraz hamuje patologiczne

wydzielanie glutaminianu, jak również hamuje potencjały czynnościowe wywołane przez glutaminian.

Wskazania

Dorośli i młodzież: monoterapia padaczki - napady częściowe, napady uogolnione (napady pierwotnie uogolnione,

wtornie uogolnione napady toniczno-kloniczne); leczenie skojarzone padaczki - napady częściowe, napady

uogolnione (wtornie uogolnione napady toniczno-kloniczne),

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na lamotryginę lub pozostałe składniki preparatu.

Środki ostrożności

Z powodu możliwych reakcji krzyżowych lamotrygina powinna być stosowana ze szczegolną ostrożnością u

pacjentow z rozpoznaną nadwrażliwością na fenytoinę i karbamazepinę. Stosowanie lamotryginy wiąże się z

ryzykiem wystąpienia poważnych reakcji skornych - u pacjentow, u ktorych rozwinie się wysypka należy

natychmiast odstawić lek; nie zaleca się ponownego rozpoczynania leczenia lamotryginą u pacjentow, ktorzy

odstawili leczenie z powodu wystąpienia wysypki skornej,

Działanie niepożądane

Bardzo częste (>1/10):

- wysypka skorna,

- bol i zawroty głowy, podwojne widzenie, niewyraźne widzenie.

- zmiany skorne, zazwyczaj o charakterze plamisto-grudkowym, pojawiają się najczęściej w ciągu 8 tyg. od

rozpoczęcia leczenia i ustępują po odstawieniu lamotrygina

TOPIRAMAT - Topamax tabl

Działanie

Lek przeciwpadaczkowy. Nie jest znany dokładny mechanizm działania przeciwpadaczkowego i w profilaktyce

migreny. W badaniach elektrofizjologicznych i biochemicznych w hodowli neuronow zidentyfikowano trzy

właściwości mogące warunkować przeciwpadaczkowe działanie topiramatu. Topiramat zmniejsza częstotliwość

powstawania potencjałów czynnościowych w neuronach poddawanych depolaryzacji, prawdopodobnie w

wyniku blokowania zależnych od napięcia kanałów sodowych. Topiramat zwiększa znacząco aktywność

GABA wobec receptorów GABAA oraz zwiększa zdolność GABA do indukowania przenikania jonów

chlorkowych do neuronów, co może wskazywać, że topiramat nasila działanie tego neuroprzekaźnika.

Topiramat antagonizuje działanie kwasu kainowego w zakresie pobudzania działania kwasu glutaminowego w

obrębie receptora kwas kainowy/AMPA bez widocznego wpływu na aktywność NMDA na podtyp NMDA

receptora. Ponadto topiramat jest inhibitorem niektórych izoenzymów anhydrazy węglanowej, lecz znacznie

słabszym od acetazolamidu (nie jest to jednak istotny składnik aktywności przeciwpadaczkowej topiramatu).

Tabletki powlekane i kapsułki z topiramatem są biorownoważne

Wskazania

Monoterapia lub w leczeniu uzupełniającym u osob dorosłych i u dzieci (w wieku 2 lat lub powyżej) z częściowymi

napadami padaczkowymi lub wtornie uogolnionymi napadami padaczkowymi toniczno-klonicznymi. Preparat jest

także wskazany jako lek uzupełniający w leczeniu drgawek związanych z zespołem Lennoxa-Gastaut lub pierwotnie

uogolnionymi napadami toniczno-klonicznymi. Preparat jest wskazany w zapobieganiu migrenie (leczenie powinno

być rozpoczynane pod kierunkiem neurologa doświadczonego w leczeniu migreny lub w odpowiednio

wykwalifikowanym oddziale szpitalnym).

Środki ostrożności

Ostrożnie stosować u pacjentow z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby. Interakcje

Topiramat włączony do terapii jednocześnie z innymi lekami przeciwpadaczkowymi (fenytoina, karbamazepina,

kwas walproinowy, fenobarbital, prymidon) nie wpływa na stężenia tych lekow we krwi w stanie stacjonarnym.

GABAPENTYNA - Gabax tabl

Działanie

Lek przeciwdrgawkowy, wykazujący strukturalne podobieństwo do kwasu gamma-aminomasłowego (GABA).

Miejsca wiązania gabapentyny oraz mechanizm działania na przekaźnictwo synaptyczne nie są znane.

Wskazania

Monoterapia (także u pacjentow ze świeżo rozpoznaną padaczką) lub terapia wspomagająca napadow padaczkowych

częściowych prostych lub złożonych, ktore są (lub nie są) wtornie uogolnione, u dorosłych i dzieci powyżej 12 lat.

Terapia wspomagająca napadow częściowych, ktore są (lub nie są) wtornie uogolnione, u dorosłych i dzieci powyżej

3 lat.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na gabapentynę lub pozostałe składniki preparatu. Ostre zapalenie trzustki. Gabapentyna nie jest

skuteczna w leczeniu napadow pierwotnie uogolnionych, np. napady nieświadomości.

Działanie niepożądane

Działania niepożądane występujące u przynajmniej 1% pacjentow w kontrolowanych placebo badaniach klinicznych:

- senność, zawroty głowy, ataksja, zmęczenie, oczopląs,

- bol głowy, drżenie, astenia,

- nudności i/lub wymioty,

- zaburzenia widzenia (widzenie podwojne, niedowidzenie),

- zapalenie błony śluzowej nosa,

Interakcje

Nie zaobserwowano żadnych interakcji między gabapentyną a fenytoiną, kwasem walproinowym, karbamazepiną ani

fenobarbitalem. Podawanie gabapentyny łącznie z doustnymi środkami antykoncepcyjnymi, np. noretyndronem i

etynyloestradiolem, nie wpływa na farmakokinetykę żadnej z tych substancji. Ponieważ jednak stosowane inne leki

przeciwpadaczkowe wpływają na działanie środkow antykoncepcyjnych, podczas jednoczesnego

stosowania gabapentyny i innych lekow przeciwpadaczkowych może wystąpić zmniejszenie skuteczności doustnych

środkow antykoncepcyjnych

LEWETYRACETAM - Keppta tabl, płyn doustny

Działanie

Lek przeciwpadaczkowy - pochodna pirolidonu. Mechanizm działania lewetyracetamu nadal nie jest w pełni

poznany, wydaje się być różny od sposobu działania dostępnych obecnie leków przeciwpadaczkowych. Wyniki

badań in vitro i in vivo wskazują, że lewetyracetam nie zmienia podstawowych właściwości komórki ani

prawidłowych procesów neurotransmisji. Badania in vitro wykazały, że lewetyracetam wpływa na stężenie

Ca2+ w neuronach, częściowo hamując prądy Ca2+ typu N oraz ograniczając uwalnianie jonów Ca2+

zmagazynowanych wewnątrz neuronów. Dodatkowo częściowo znosi indukowane przez cynk i beta-karboliny

hamowanie prądów bramkowanych przez GABA i glicynę. Lewetyracetam wywołuje ochronę przed drgawkami

w wielu zwierzęcych modelach napadow padaczkowych częściowych i pierwotnie uogolnionych, nie działa

drgawkotworczo. Głowny metabolit jest nieaktywny. Działanie przeciwdrgawkowe u ludzi, zarowno w padaczce z

napadami częściowymi jak i uogolnionymi, potwierdziło szeroki zakres przedklinicznego profilu działania

farmakologicznego

Wskazania

Preparat jest wskazany jako terapia wspomagająca w leczeniu napadow częściowych lub częściowych wtornie

uogolnionych u dorosłych i dzieci w wieku od 4 lat z padaczką.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na lewetyracetam, związki pochodne pirolidonow lub na ktorąkolwiek substancję pomocniczą.

Działanie niepożądane

Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi były;

- senność, astenia i zawroty głowy.

Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi w populacji pacjentow pediatrycznych były:

- senność, wrogość, nerwowość, chwiejność emocjonalna, pobudzenie ruchowe, jadłowstręt, astenia i bol głowy.

Interakcje

Lewetyracetam nie wywiera wpływu na stężenie we krwi innych stosowanych aktualnie lekow

przeciwpadaczkowych (fenytoiny, karbamazepiny, kwasu walproinowego, fenobarbitalu, lamotryginy, gabapentyny i

prymidonu), a powyższe leki przeciwpadaczkowe nie wpływają na farmakokinetykę lewetyracetamu.

PREGABALINA - Lyrica kaps

Działanie

Lek przeciwpadaczkowy - pochodna kwasu gamma-aminomasłowego (GABA). Wiąże się z pomocniczą

podjednostką α2-δ otwieranego poprzez zmianę napięcia błonowego kanału wapniowego w o.u.n., silnie wypierając z

tego wiązania [3H]-gabapentynę.

Wskazania

Leczenie bolu neuropatycznego pochodzenia obwodowego i ośrodkowego u dorosłych. Leczenie wspomagające

napadow częściowych u dorosłych, ktore są lub nie są wtornie uogolnione. Leczenie uogolnionych zaburzeń

lękowych u dorosłych.

6

---