Przywrotnik pospolity
130a] Przywrotnik pospolity - Alchemilla vulgaris
Skład chemiczny: zwłaszcza garbniki, kwasy organiczne, sole mineralne.
Działanie: ściągający, pobudzający tworzenie soków żołądkowych, przeciw kurczom
mięsni gładkich, poprawiający przemianę materii, stymulujący procesy życiowe.
Przywrotnik wpływa lekko ściągająco na błony śluzowe, działa przeciw nadkwasocie, hamuje rozwój mikroorganizmów, wpływa na wydzielanie soków żołądkowych, zwiększa wchłanianie i
trawienie pokarmów.
Używa się go przy nieżytach żołądka, wzdęciach, nadkwasocie.
Zewnętrznie do okładów, przemywania przy zapaleniu spojówek [mieszać z rumiankiem, świetlikiem], do irygacji i płukania.
Napar: [ 10-25gziół na 2 szkl wody] pije się 1/3-1/2 szkl 3 razy dziennie między posiłkami - napar ten
można używać do irygacji, płukania, przemywania.
Przywrotnik rzadko stosuje się pojedynczo.
130b] Przywrotnik pospolity
Przyspiesza krzepnięcie krwi, hamuje krwawienia, reguluje krwawienia miesiączkowe, łagodzi
podrażnienia pochwy; wzmaga apetyt i działa przeciwbiegunkowo.
Jest stosowany zewnętrznie na rany w celu zahamowania krwawienia i przyspiesza gojenie.
Robi się z niego irygację łagodzącą niewielkie podrażnienia pochwy.
Przyjmowany doustnie reguluje miesiączkę, zwiększa łaknienie.
130c] Przywrotnik pospolity
Surowiec stanowi ziele przywrotnika.
Skład chemiczny: garbniki, substancje gorzkie, nieco olejku eterycznego, kwasy organiczne, składniki mineralne, wit C.
Działanie: łagodnie ściągające, przeciwbiegunkowe, hamuje nadmierną fermentację, nieznacznie
pobudzające wydzielanie soku żołądkowego.
Przywrotnik stosuje się w przewlekłych stanach nieżytowych żołądka i jelit połączonych z bólami brzucha utratą łaknienia, odbijaniu, skłonnością do wymiotów.
Zewnętrznie odwary stosuje się do obmywań i okładów w stanach zapalnych skóry i egzemach.
Przywrotnik najczęściej wchodzi w skład mieszanek ziołowych np z liśćmi srebrnika i poziomki
[w przewlekłych nieżytach jelit].
Napar: 1 łyżkę ziela zalać 1 szkl wrzącej wody. Podawać po 1/2 szkl naparu 2-3 razy dziennie między
posiłkami.
Suche liście można sproszkować i dodawać do potraw jako przyprawę oraz źródło wit C.
130d] Przywrotnik pospolity
Działanie: przeciwzapalne, ściągające, moczopędne, gojące, wywołujące miesiączkę.
Przywrotnik jest powszechnie znany i stosowany w Europie w medycynie ludowej.
Zmniejsza bóle menstruacyjne, a także objawy towarzyszące menopauzie.
Jako środek wywołujący miesiączkę pobudza prawidłowe krwawienie miesięczne- w ten - na pozór paradoksalny sposób, jest również skutecznym środkiem ściągającym w obrębie macicy.
Z tego powodu stosowany jest zarówno w obwitych krwawieniach miesiączkowych [krwotokach miesiączkowych] jak i w krwawieniach [krwotokach] macicznych.
Właściwości ściągające ziela wykorzystuje się również w leczeniu biegunki.
Przywrotnik jest również dobrym środkiem do płukania jamy ustnej w przypadku owrzodzeń, a także w
stanach zapalnych.
Napar: 2 łyżeczki ziela zalać 1 szkl wrzątku i trzymać pod przykryciem 10-15min. Pić po 1 szkl 3 razy
dziennie.
Przygotowanie silniej działającego środka hamującego biegunkę lub płukanki jamy ustnej:
- gotować ziele przez kilka minut aby wyekstrahować wszystkie taniny, odcedzić i pić po szklance 3 razy dziennie.
130e] Przywrotnik pospolity - Alchemilla silvestris
Surowiec: Ziele zbierane w czasie kwitnienia.
Jest kilkadziesiąt odmian przywrotnika, przeważnie o podobnym wyglądzie zewnętrznym, właściwościach i działaniu.
Ziele zawiera garbniki, substancję gorzką, żywicę, cukry redukujące, kwasy organiczne, sole mineralne i
inne mało dotąd zbadane i poznane aktywne substancje.
Surowiec działa ściągająco, przeciwzapalnie i bakteriostatycznie na błony śluzowe jamy ustnej, gardła,
przełyku, żołądka i jelit, a hamując rozwój drobnoustrojów znosi nadmierną fermentację.
Dzięki goryczy i innym składnikom nieznacznie pobudza wydzielanie soku żołądkowego, wzmaga
łaknienie oraz przyswajanie strawionych składników pokarmowych.
Napar tego ziela stosuje się wewnętrznie w przewlekłych nieżytach żołądka i jelit, przy wzdęciach i bezkwaśności.
Przygotowanie: 1 łyżkę ziela zalać szklanką wrzątku, odstawić na 10-15 minut. Pić 2-3 razy dziennie po
1/2 szklanki ciepłego naparu, między posiłkami.
Zewnętrznie używa się odwaru tego ziela (łącznie z kwiatem bławatka, chabru, zielem świetlika łąkowego i rumianku) do przemywań i okładów oraz irygacji w stanach zapalnych, a nawet do przemywań zapalonych spojówek oka.
Irena Gumowska w książce Ziółka i my pisze: "Wyników dokładniejszych, nowszych
badań chemicznych i farmakologicznych nie ma, ale wiadomo, że przywrotnik jest rośliną o naprawdę rewelacyjnym działaniu regenerującym na skórę; wiadomo, że odwar hamuje rozwój szczepów bakterii, działa przeciwzapalnie i ściągająco, ale to nie tłumaczy jeszcze, dlaczego stosowany zewnętrznie do obmywań i maseczek przywraca skórze elastyczność, jędrność i sprężystość, usuwa zmarszczki na skórze lub czyni je mniej widocznymi".
Ziele przywrotnika działa skuteczniej, jeśli połączymy je z zielem przetacznika leśnego i kwiatem
kasztanowca.
Nazbierane świeże ziele przywrotnika należy starannie oczyścić i opłukać, zmiażdżyć listki i zastosować je do maseczek.
Odwar: 2 łyżki suszonego ziela przywrotnika (lub mieszanki składającej się z równych części ziela przywrotnika, kwiatów kasztanowca i ziela przetacznika leśnego) zalać zimną wodą - 1/2 l i ogrzewać
prawie do wrzenia przez pół godziny, nie gotując. Odcedzić, używać do obmywań i okładów.
Maseczkę regenerującą trzeba zmyć po 20 minutach.
130f] PRZYWROTNIK POSPOLITY, leśny (Alchemilla vulgaris) - silvestris
Surowcem leczniczym jest ziele przywrotnika - Herba Alchemillae.
Ziele zawiera kwasy organiczne, garbniki, saponiny, związki goryczowe, żywice, olejek eteryczny, sole mineralne, witaminę C.
Ma działanie ściągające, uspokajające, rozkurczowe, regulujące trawienie, przyśpieszające gojenie się ran.
Doustnie łagodzi biegunkę, reguluje trawienie, hamuje rozwój bakterii chorobotwórczych w przewodzie pokarmowym.
Działa gojąco na błony śluzowe przewodu pokarmowego i pochwy, blizny po ranach, regeneruje naczynia woskowate.
Stosuje się w upławach, w świądzie sromu, w zapaleniu spojówek.
Surowiec zawiera do 8% garbników, związki gorzkie, fenolokwasy i węglowodany.
Garbniki zawarte w surowcu działają ściągająco i przeciwzapalnie.
Hamują także drobne krwawienia i zmniejszają nasilenie biegunki.
Surowiec działa także antybakteryjnie.
Stwierdzono także korzystne działanie surowca na skórę i błony śluzowe.
Wewnętrznie stosuje się w przewlekłych nieżytach przewodu pokarmowego, wzdęciach, przy braku
łaknienia.
Zewnętrznie odwary z ziela przywrotnika znajdują zastosowanie do płukania jamy ustnej w
stanach zapalnych.
Stwierdzono także dobroczynny wpływ kompresów zawierających odwar z surowca na
regenerację różnego rodzaju niewielkich uszkodzeń skóry (blizny po ranach, oparzeniach).
Po zastosowaniu przywrotnika następuje częściowa regeneracja naczyń włosowatych, zanik
plam i przywrócenie odpowiedniej elastyczności naskórka.
Inne blisko spokrewnione gatunki (np.: przywrotnik pasterski - Alchemilla pastoralis,
przywrotnik żółtozielony - Alchemilla xanthochlor oraz przywrotnik połyskujący - Alchemilla micans) mają podobny skład chemiczny, działanie i zastosowanie.
Dawniej krople wody gromadzące się na liściach rośliny były zbierane przez alchemików i lud ponieważ wierzono w ich magiczna moc. Używano ich też jako magicznego środka leczniczego.
130g] Przywrotnik pospolity
Nazwy ludowe: nawrotnik (Podlasie), gwiazdosz (Sandomierskie), gojnik (Krakowskie), gęsi ślad lub gęsie łapki (Kieleckie), lwia łapa (Pomorze).
Surowcem leczniczym jest kwitnące ziele przywrotnika, wraz z przyziemnymi liśćmi.
Zawiera przede wszystkim garbniki, substancje goryczowe, fenolokwasy, węglowodany i związki
mineralne.
Garbniki zawarte w zielu działają ściągająco i przeciwzapalnie, hamują też drobne krwawienia i dobrze wpływają na skórę i błony śluzowe.
Poza tym przywrotnik stymuluje tworzenie soków żołądkowych, działa rozkurczowo i poprawia przemianę materii.
Przywrotnik wpływa lekko ściągająco na błony śluzowe, hamuje rozwój mikroorganizmów i działa
przeciwko nadkwasocie.
Wpływając na wydzielanie soków żołądkowych poprawia wchłanianie i trawienie pokarmów.
Używa się go przede wszystkim przy nieżytach żołądka, wzdęciach i nadkwasocie, a zewnętrznie do
okładów, przemywania oczu przy zapaleniach spojówek (w mieszankach z rumiankiem i świetlikiem), do irygacji i płukania.
Napar z 10-25 g ziół na pół litra wody można stosować zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie.
Przy zaburzeniach trawienia należy pić 1/3 do 1/2 szklanki dwa do trzech razy dziennie.
Przemywanie tym naparem blizn dobrze wpływa na ich regenerację.
Przyspiesza także gojenie uszkodzeń śluzówek, również nadżerek.
Stosowany jednocześnie zewnętrznie i wewnętrznie poprawia elastyczność naskórka i ułatwia usuwanie
jego przebarwień.
Odwar z równych części ziela przywrotnika, ziela majeranku, liścia rozmarynu, kwiatu jasnoty i korzenia pięciornika przynosi dobre efekty we wspomagającym leczeniu anemii.
Zastosowanie magiczne
You're my Lady's Mantle, graceful summer flower
Reigning kisses filled with magic at this dawning hour
Unfold your leaves of liquid mystery
Show me golden splendor, love me for eternity
Przywrotnik jest uważany za roślinę żeńską, poświęconą Wenus (w chrześcijaństwie - Marii) i związaną z żywiołami Wody i Ziemi. Jest używany do wzmacniania zaklęć związanych z urodą, płodnością, wszelkich działań kobiecych i w regulacji cyklu miesięcznego. Krople wody zbierane rano z liści przywrotnika były używane przez alchemików - uważano, że są niezbędne do formuły transmutacyjnej. Mówi się też, że ich picie zwiększa wrażliwość na świat duchowy, przynosi szczęście i prowadzi do pozytywnych zmian w życiu.
W wierzeniach skandynawskich przywrotnik jest związany z boginiami Frigg i Hel, symbolizuje runę
Berkano.