Warych Anna

Fizjoterapia w wieku rozwojowym

Charakterystyka rozwoju psychomotorycznego dziecka.

Rozwój psychomotoryczny wg Spionek to harmonijny ciąg ograniczonych zmian progresywnych podczas którego następuje integracja procesów psychicznych z czynnościami ruchowymi. Rozwój ten postępuje od początku życia dziecka przechodząc przez kolejne stadia, w których prezentuje ono określony poziom sprawności funkcji statomotorycznych - chwytanie, percepcji zmysłowej, mówienia i rozumienia mowy, samodzielności i dojrzałości społecznej.

Psychologiczna teoria rozwoju wg Piageta.

Definicja wg Piageta określa rozwój jako proces wielostopniowy, którym motorem jest immomentna (wewnętrzna) tendencja od osiągnięcia coraz wyższego poziomu równowagi, dzięki istniejącym mechanizmom samoregulacji. Pojęcie rozwój jest ściśle połączony z pojęciem adaptacji, czyli przystosowania. Adaptacja dokonuje się przez swoje podstawowe mechanizmy- asymilacje i akomodacje. Asymilacja jest procesem łączenia się różnych elementów w struktury i funkcje układów np. reakcje odruchowe. Akomodacja polega na analizie i dostosowaniu układu do nowych wymagań np. kształtowanie nowych złożonych schematów działania i genetycznie uwarunkowanych odruchów. W świetle różnych teorii pojęcie adaptacji obejmuje całość procesów życiowych odbywających się między jednostką, a środowiskiem zewnętrznym. W organizmie asymilacja i akomodacja są ze sobą ściśle połączone na poziomie instrumentalnym i psychicznym tworząc zintegrowaną adaptacyjnie całość psychofizyczną.

Potrzeby psychiczne dziecka w kształtowaniu się osobowości.

Przede wszystkim więzi rodzinne. Zaspokojenie potrzeb psychicznych jest warunkiem prawidłowego rozwoju dziecka, którego podstawy kształtują się do ukończenia 3 roku życia. Osobowość wg Chłopkiewicza definiowana jest jako organizacja wewnętrzna odpowiedzialna za stałość, spójność i konsekwencje zachowań oraz subiektywne poczucie podmiotowości i tożsamości osobowej. W powstawaniu osobowości dziecięcej podstawową rolę odgrywa harmonia rozwoju funkcji psychomotorycznej od urodzenia. Niezaspokojenie potrzeb psychicznych dziecka stanowi istotne zagrożenie dla jego prawidłowego rozwoju, zarówno fizycznego jaki i psychicznego. Mogą powstać różne zespoły objawów czynnościowych zaburzeń OUN w postaci nerwic. Szczególnie krytycznym momentem dla dzieci z zaburzeniami rozwoju staje się rozpoczęcie nauki szkolnej, obiektywne trudności w nauce, liczne kary i nagany, doświadczanie własnych nieumiejętności oraz urazowe doznania na ich tle doprowadzają czasem do pewnych zmian w zachowaniu dzieci.

Diagnostyka zaburzeń rozwoju psychomotorycznego.

Nie wszystkie odchylenia od normy traktowane są jako zaburzenia. U dzieci tempo i rytm zaburzeń noszą nazwę cechy indywidualne, dlatego też w interpretacji badań uwzględnia się margines tolerancji wobec stwierdzonych nieznacznych odchyleń od normy. Ich interpretacja zleżeć będzie od informacji dotyczących dotychczasowego rozwoju dziecka z uwzględnieniem okresu przed porodowego i danych środowiskowych. Należy także uwzględnić trudne okresy w czasie przechodzenia z jednego do drugiego stadium rozwojowego. W badaniu diagnostycznym (rodzaj zaburzeń rozwoju psychomotorycznego) należy odwołać się do obiektywnych metod jakimi są testy rozwoju funkcji, które określają normy ustalone dla danej populacji.

Ogólne założenia terapii psychomotorycznej w procesie usprawniania.

Po ustaleniu diagnozy w zakresie dynamiki rozwojowej tła zaburzeń czyli przyczyn deficytu poszczególnych funkcji należy dobrać metody oraz środki terapeutyczne i rozpocząć terapię, która musi być:

1. holistyczna (obejmować całego człowieka)

2. profesjonalna, kompleksowa i ciągła, dostosowana do rodzaju zaburzeń uwzględniająca fizyczne i psychiczne możliwości dziecka oraz jego podstawowe potrzeby emocjonalne.

Terapeuta powinien mieć odpowiednie podejście empatyczne tzn wyczucie stanu emocjonalnego drugiego człowieka.

3. Autentyczna, terapeuta powinien być szczery w stosunku do pacjentów

Metody terapii psychomotorycznej

1. metody rehabilitacyjne narządu ruchu

2. metody psychoterapii np. relaksacyjna

3. metody terapii pedagogicznej

4. metody terapii zajęciowej

5. metody sztuki kreatywnej np. muzykoterapia

Celem terapii rozwojowej jest optymalna aktualizacja potencjałów rozwojowych dziecka, a przez to rozwoju osobowego i społecznego. Przez ćwiczenia dobrane odpowiednio do potrzeb i możliwości dziecka na danym etapie rozwoju dąży się do osiągnięcia:

1. strukturalnie ukształtowanej percepcji własnego ciała

2. zrównoważonej ekonomii napięcia mięśniowego i odprężenia

3. kształtowania kontroli emocjonalnej

4. usprawnienia ruchów i ich szybkości, precyzji, rytmiczności

5. wyrobienia umiejętności uwagi i koncentracji

6. wyrobienia pamięci wzrokowo- słuchowej

7. rozwoju myślenia pojęciowo- słownego

Ćwiczenia psychomotoryczne mogą odbywać się na zajęciach grupowych lun indywidualnych w formie np. zajęć ruchowych z wykorzystaniem aktywności ruchowej, gier i zabaw muzyczno- ruchowych (muzykoterapia), zajęć manualnych (rysowanie, budowanie). W przypadku dzieci niepełnosprawnych należy uwzględnić ruchy i czynności……..

Program powinien być dobrany do fizycznego stanu dziecka, proponowanie materiału wymiennego, wspólpraca z dzieckiem i rodziną oraz ćwiczenia codziennego życia.

Dychawica oskrzelowa- zabiegi fizjoterapeutyczne

Są to powtarzające się napady silnej duszności spowodowanej skurczami drobnych oskrzelików, obrzękiem ich błony śluzowej oraz wytwarzaniem się w ich świetle lepkiej wydzieliny. W czasie napadu oddychanie jest utrudnione, nasilony wydech jest przedłużony i świszczący. Zbliżanie się do końca napadu zapowiada odksztuszanie większej ilości lepkiej i gęstej wydzieliny. Choroba występuje u dzieci z wrodzona skłonnością do alergii, u około 50% dzieci istnieje uczulenie na określone czynniki- alergeny pochodzenia zewnętrznego i wewnętrznego. Napady te występują głównie w porze letniej. Pojawiają się w mieszkaniu, częstym źródłem czynników infekcyjnych są procesy zapalne w zatokach obocznych nosa, migdałkach i tkankach przyzębowych.

Postępowanie w czasie napadu:

Celem jest opanowanie zaburzeń oddechowych spowodowanych skurczem oskrzeli.

Zabiegi fizjoterapeutyczne:

• inhalacje z lekami rozluźniającymi naczynia oskrzelowe

• wyuczenie pozycji ułatwiających oddychanie

• zapewnienie komfortu cieplnego w pomieszczeniu

Postępowanie w okresach spokoju:

• poprawienie czynności błony śluzowej oskrzeli

• usprawnienie techniki oddychania

Zabiegi fizjoterapeutyczne w okresie spokoju:

• inhalacje (klimatoterapia) oraz sauna

• ćwiczenia usprawniające klatkę piersiową i tłocznie brzuszną

• masaże, kąpiele w temperaturze 36-38 stopni C w ciągu 8-20 minut

Zwłóknienie torbielowate trzustki- zabiegi fizjoterapeutyczne

Celem postępowania terapeutycznego jest rozluźnienie i wydalenie gęstej wydzieliny. Mukowiscydoza jest to genetycznie uwarunkowany zespół gruczołów wewnątrzwydzielniczych. Charakteryzuje się zaburzoną zwiększoną gęstością śluzu. Klinicznie dominują zaburzenia trawienia wynikające z niewydolności wewnątrzwydzielniczej trzustki oraz do skłonności infekcji oskrzelowo- płucnych. Bywa także postać wątrobowa (marskość ogniskowa lub uogólniona).

Objawy ze strony układu pokarmowego:

• najważniejsze- niedrożność smułkowa, upośledzone trawienie zwłaszcza tłuszczy co prowadzi do obfitych tłuszczowych stolców, również wzdęć oraz do wypadnięcia odbytu

Objawy ze strony układu oddechowego:

• nawracające nieżyty dróg oddechowych z suchym męczącym kaszlem (w oskrzelach tworzy się gęsty śluz)

Leczenie:

• dieta wysoko tłuszczowa, białkowa, preparaty trzustki oraz środki zmniejszające lepkość wydzieliny, leki wykrztuśne i antybiotyki

Zabiegi fizjoterapeutyczne:

• aerozoloterapia z preparatami mukolitycznymi, układanie chorego w pozycji Trendelenburga, należy zwrócić uwagę na ułożenie twarzy, ust i nosa tak aby wypływająca wydzielina nie utrudniała oddychania. Następnie nie dopuścić do zalegania wydzieliny w oskrzelach, masaż oraz oklepywanie rozluźniające wydzielinę śluzową.

• Na noc tlen nawilżony aerozolem 0,9% soli fizjologicznej

Zaparcia

U dzieci spowodowane najczęściej błędami natury wychowawczej i dietetycznej np. nieregularny tryb życia, zła dieta, przyzwyczajenie dziecka do oddawania stolców przy użyciu czopków lub wlewów doodbytniczych.

Cele postępowania fizjoterapeutycznego:

• Pośrednie i bezpośrednie pobudzenie perystaltyki jelit oraz regulowanie ich błony mięśniowej

Zabiegi fizjoterapeutyczne:

• Dieta, masaże systematycznych odcinków powłok brzusznych, wzmożone oddychanie z udziałem przepony, różne formy kąpieli.

Przeciwwskazaniem do wyżej wymienionych zabiegów są zaparcia po zapaleniu otrzewnej, niedrożności jelit i po ostrej chorobie jamy brzusznej.

Cukrzyca pierwotna

Głównie u dzieci i młodzieży. Do wczesnych oznak należą:

• Zwiększone pragnienie, wypijanie dużych ilości płynów, oddawanie dużej ilości moczu o jasnej barwie, szybko postępujące chudnięcie pomimo zwiększonego łaknienia, nawracające zakażenia skóry, we krwi stężenie glukozy na czczo jest zwiększone, z moczem wydalana jest glukoza.

Cukrzyca pierwotna charakteryzuje się skłonnością do kwasicy metabolicznej oraz łatwości rozwijania się śpiączki cukrzycowej.

Cel postępowania:

• Poprawa przemiany materii oraz zapobieganie zaburzeniom naczyniowym

Zabiegi fizjoterapeutyczne:

• Poprawa przemiany materii: długotrwała gimnastyka w zwolnionym tempie od 50 d0 55 ruchów w ciągu minuty bez wprowadzania większej siły mięśniowej

• Program gimnastyczny powinien obejmować różnorodne zajęcia mające na celu uruchomienie wszystkich grup mięśniowych

• W zaburzeniach naczyniowych: zajęcia gimnastyczne, usprawnianie mięśni kończyn szczególnie kończyn dolnych

Klasyfikacja objawów MPDz.

Definicja MPDz oraz zabiegi fizjoterapeutyczne.

Ogólne zasady usprawniania dzieci i młodzieży z MPDz.

Typy porażenia mózgowego:

Spastyczne- spastyczność oznacza sztywne lub napięcie mięśniowe. Spastyczność mm powoduje, że ruchy są powolne i niezręczne. Błędne informacje płynące z uszkodzonej części mózgu sprawiają, że ciało utrzymane jest w typowo nieprawidłowej pozycji, która utrudnia dziecku poruszanie się. To powoduje brak rozmaitych czynności ruchowych. Stopniowo nieprawidłowość może się pogłębić.

Typy:

• Hemiplegia- ręka, ciało i noga porażona jednostronnie. Ramię skręcone jest do środka i zgięte. Dłoń zaciśnięta w pięść. Noga skręcona do środka i zgięta, stanie na palcach.

• Diplegia- silniejsze porażenie nóg, niż ramion. Ręce nieznacznie niezdarne, nogi złączone i skręcone do środka, stanie na palcach.

• Quadroplegia- porażenie całego ciała. Słaba kontrola głowy. Ramiona skręcone do środka i zgięte. Dłonie zaciśnięte w pięść, nogi złączone i skręcone do środka. Stanie na palcach.

Atetotyczny- atetoza oznacza niekontrolowane ruchy. Przejawia się tym w ……… gwałtowne lub powolne wijące ruchy nóg, ramion, rąk i twarzy, słaba równowaga.

Ataktyczny- ataksja oznacza niestabilne ruchy trząsące. Niestabilność ruchową można zaobserwować jedynie wtedy, gdy dziecko próbuje utrzymać równowagę, chodzić lub robi coś za pomocą rąk. Na przykład, gdy wyciąga rękę po zabawkę, może ją ominąć za pierwszym razem. Nauka stania i chodzenia trwa dłużej, ponieważ równowaga jest słaba. Niestabilne ruchy trząsące, niepewne chodzenie, słaba równowaga.

Mieszany- dużo dzieci wykazuje cechy więcej niż jednego typu porażenia mózgowego. Na przykład niektóre dzieci mają spastyczne porażenie mózgowe z ruchami atetotycznymi……

1. atetotyczne - gwałtowne lub powolne, wijące ruchy nóg, ramion, rak, twarzy. Słaba równowaga.

2. ataktyczne - niestabilne ruchy trzęsące. Niepewne chodzenie, słaba równowaga.

Problemy związane z porażeniem mózgowym

Wzrok- zez.

Słuch- upośledzenie słuchu, które powoduje trudności w nauce, niektórych dzieciom mogą pomóc aparaty słuchowe.

Jedzenie i mówienie- zależy od umiejętności kontrolowania mm języka, warg i krtani. Jeśli mm są słabe mogą pojawić się trudności w żuciu i przełykaniu, opóźnieniu może ulec umiejętność mówienia.

Wzrost- dzieci z trudnościami w jedzeniu mogą wolno przybierać na wadze. Starsze dzieci mogą być szczuplejsze, ponieważ ich aktywność ruchowa jest mniejsza i nie rozwijają swoich mm. U dzieci z hemiplegią, porażone ramię i nogą są zwykle cieńsze i krótsze aniżeli ramię i noga drugiej strony.

Trudności w uczeniu się- dzieci, które mówią nie wyraźnie, które mają problemy z kontrolowaniem mm twarzy są często uważane za opóźnione w rozwoju umysłowym. Nie zawsze jest to prawda. Blisko połowa dzieci z MPDz ma trudności z uczeniem się. Dzieci z typem atetotycznym mają średnią lub dobrą inteligencję.

Osobowość i zachowanie- ponieważ dziecko ma trudności w porozumiewaniu się może łatwiej ulegać zniechęceniu i rozdrażnieniu podczas jakiejś czynności.

Napady padaczkowe ( epilepsja):

Wyróżniamy dwa rodzaje:

• DUŻE napady padaczkowe- jeśli dziecko stoi to w czasie napadu upadnie na ziemię. Jeśli siedzi na krześle może przechylić się na jedną stronę lub spaść z krzesła. Pojawiają się silne niekontrolowane drgawkowe ruchy. Ślina wypływa z ust, a gałki oczne mogą być wywrócone.

• LEKKIE napady padaczkowe- dziecko może przestać wykonywać jakąś czynność i będzie patrzyło przed siebie bez mrugania. W tym czasie nie będziemy w stanie przyciągnąć jego uwagi. Mogą pojawić się jakieś dodatkowe ruchy, na przykład powtarzany ruch warg lub rąk.

Długość napadu- zazwyczaj krótkie, słabe trwające jedynie kilka sekund. Ciężkie rzadko trwają dłużej niż 10-15 minut.

Opieka nad dzieckiem przy silnym ataku:

- odsuń je od źródła niebezpieczeństwa np. ogień

- rozluźnij obcisłe ubranie

- połóż je na bok tak by ślina mogła swobodnie wypłynąć z ust i by ułatwić mu oddychanie

- zostań z dzieckiem dopóki napad nie ustąpi

- kiedy napad ustanie dziecko może być senne, pozwól mu zasnąć

Zapobieganie MPDz

• Przed i podczas ciąży:

- szczepienie przeciw różyczce przed zajściem w ciąże

- unikanie ciąży aż do 18 rż i dopóki nie jest się dostatecznie zdrowym, aby urodzić dziecko

- regularna kontrola stanu zdrowia w poradni, jakiekolwiek problemy mogą utrudnić poród są rozpoznawane wcześniej

- kontrolowanie ciśnienia krwi i rozpoczęcie leczenia w czasie konieczności

- zapewnienie odpowiedniej diety, zmniejszy to ryzyko przedwczesnego porodu

- unikanie przyjmowania zbędnych leków

- organizowanie porodu w możliwie najbezpieczniejszym miejscu

• Opieka nad dzieckiem po urodzeniu:

- zachęcanie do karmienia piersią

- zachęcanie do regularnych wizyt w ośrodku zdrowia, gdzie dieta, wzrost i ogólny rozwój dziecka może być na bieżąco kontrolowany

- zaszczepienie dziecka przeciwko kokluszowi, odrze, poli (ch Heine Medina), gruźlicy, tężcowi.

• Opieka nad chorym dzieckiem:

- nauczenie rodziców rozpoznawania wczesnych objawów.

Karta rozwoju : Zdolności ruchowe

	Faza I 0-6 m-cy	Faza II 6-12 m-cy	Faza III 12-24 m-cy	Faza IV pow. 24 m-ca
Kontrola głowy i ciała	- dziecko leży na brzuchu, unosi głowę, utrzymuje się na rękach - przewracanie z pozycji na brzuchu na plecy	- przewraca się z pozycji na plecach na brzuch - obraca się do pozycji na bok i próbuje siedzieć
Siadanie	- siedzi tylko z pomocą - siedzi podpierając się rękami	- siedzi samodzielnie, skręca się i wyciąga ręce - popchnięcie, podpiera się rękami	- przechodzi z siadu do innych pozycji i na odwrót - przechylone utrzymuje równowagę
Przemieszczanie się	- stoi z pomocą	- przesuwa się na pupie i raczkuje - podciąga się do pozycji stojącej	- wykonuje przysiad przy zabawie - chodzi samodzielnie lub trzyma się za jedną rękę	- kopie piłkę

Porozumiewanie się i zachowanie

	Faza I 0-6 m-cy	Faza II 6-12 m-cy	Faza III 12-24 m-cy
Posługiwanie się rękami	- potrafi krótko utrzymać mały przedmiot - trzyma przy użyciu całej dłoni	- potrafi trzymać pojedynczy przedmiot w każdej dłoni	- trzyma przedmiot pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym
Zabawy i rozwój społeczny	- patrzy na przedmiot, przyciąga do siebie obie ręce, łączy dłonie -bawi się własnym ciałem - uderza przedmioty całą ręką	- przenosi przedmioty z ręki do ręki, zderza przedmioty ze sobą dwa przedmioty - bawi się w gry towarzyskie w rodzaju akuku	- wkłada przedmioty do pojemnika i wyciąga - buduje - rzuca piłkę - porządkuje i układa przedmioty
Samoobsługa	- ssie pierś - bierze przedmioty do ust	- przeżuwa stały pokarm - samodzielnie je ciastka - lubi by do niego mówiono	- pije z butelki i je większość pokarmów bez pomocy - pomaga przy ubieraniu się - informuje o swych potrzebach fizjologicznych - używa nocnika bez pomocy - ubiera się z pomocą
Porozumiewanie się	- reaguje na dźwięki - wydaje dźwięki gdy się do niego mówi, uśmiecha się, odwraca się w stronę głosu	- powtarza głosy, dźwięki wydawane przez innych - odpowiada na proste polecenia - wymienia kilka słów- mama i tata	- nazywa siebie po imieniu, znane sonie rzeczy jak pies, ptak - tworzy własną niezrozumiałą dla innych mowę - zaczyna składać wyrazy w proste zdania - wskazuje na części ciała gdy go o to poprosimy - mówi o tym co robi - zadaje pytania - pomoga rodzinie w ich pracach domowych

Wczesne objawy MPDz

• Sztywność lub wiotkość

Objawy, które może zaobserwować rodzina:

• Nagła sztywność- w niektórych pozycjach, jak leżenie na plecach, trudno jest zgiąć ciało dziecka by je ubrać lub przytulić

• Zwiotczenie (wiotkość)- główka dziecka opada i nie może jej podnieść. Jego ramiona i nogi zwisają w dół, gdy jest trzymane w powietrzu. Dziecko porusza się zbyt mało

• Opóźniony rozwój- uczenie się podnoszenia głowy, siadania i używania rąk zajmuje więcej czasu niż jest to przyjęte. Dziecko używa jednej części ciała w większym stopniu niż drugiej

• Trudności przy karmieniu- ssanie i połykanie odbywa się z utrudnieniem. Język dziecka wypycha mleko i pokarm na zewnątrz. Dziecko ma trudności z zamykaniem ust

• Nietypowe zachowanie- dziecko może być płaczliwe krzykliwe oraz źle sypiać, ale może być bardzo ciche i spokojne, które sypia zbyt wiele. Może nie uśmiechać się aż do 3 m-ca życia.

Inne objawy do zaobserwowania

Prawidłowe	MPDz
Do 3 m-ca życia
Leży prosto na brzuchu, dobrze utrzymuje głowę w górze, unosi się na rękach, leży na plecach łączy ręce	Sztywne nogi, nie może podnieść głowy i nie może unieść się na rękach, wypręża się do tyłu, głowa skierowana w jedną stronę, jedno ramię i noga zgięte, drugie ramię i noga wyprostowane, nie może złączyć rąk
Do 6 m-ca życia
Siedzi podpierając się rękami, przenosi ciężar ciała na stopy gdy się go podtrzymuje w pozycji stojącej	Nie może unieść głowy, plecy okrągłe, sztywne ramiona i dłonie zaciśnięte w pięść, głowa opada lub pręży się do tyłu, gdy dziecko jest podciągane do siadu. Stanie na palcach, ramiona ściągnięte do tyłu, sztywne nogi, które są skrzyżowane jak nożyce
Do 9 m-ca życia
Siedzi, samodzielnie wyciąga ręce. Podtrzymuje się w pozycji siedzącej	Plecy okrągłe, słabe używanie rąk w zabawie. Sztywne nogi, silnie wyprostowane palce. Nie przenosi ciężaru ciała na nogi, słabe unoszenie głowy
Do 12 m-ca życia
Podciąga się do pozycji stojącej, przytrzymuje się czegoś, dobrze raczkuje	Trudności w podciąganiu się do pozycji stojącej, sztywne nogi, silnie wyprostowane palce. Nie potrafi raczkować i przemieszcza się używając tylko jednej strony ciała lub ciągnie ciało z pomocą ramion
Do 18 m-ca życia
Stoi i chodzi samodzielnie, przechodzi z siadu do innych pozycji, siedzi prosto, używa obu rąk	Jedna ręka sztywna i zgięta. Chodzenie na palcach jednej strony. Słabe utrzymanie równowagi w pozycji stojącej. W zabawie używa przeważnie jednej ręki. Jedna noga może być sztywna.

Planowanie ćwiczeń

Ocena: ocenić stopień rozwoju dziecka posługując się kartą rozwoju. Zanotuj co ono potrafi zrobić, jakie są jego potrzeby i co planujesz zrobić? Wybierz ćwiczenia nawiązujące do jego potrzeb i stopnia rozwoju. Zawsze rób notatki o jego postępach, tak aby ćwiczenia mogły zostać zmienione w razie potrzeby poprawieniu się jego stanu.

Wspomaganie i techniki ćwiczeń

- zawsze rozmawiaj z dzieckiem i jego rodziną, uzgodnij, które potrzeby będą pierwszorzędne, wyjaśnij co i dlaczego to robisz

- daj dziecku dużo czasu na wypróbowanie każdej czynności. Nagradzaj każdy wysiłek

- wykorzystaj techniki wspomagania, by doprowadzić dziecko do prawidłowej pozycji to mu ułatwi samodzielne poruszanie się

- udziel pomocy gdy zajdzie taka potrzeba, ale uroń je gdy tylko poradzi sobie sam

- używaj wyposażenia i sprzętów tylko w razie konieczności

- wspomaganie i ćwiczenia nie powinny pogarszać niechcianych ruchów. Dziecko spastyczne nie powinno usztywniać się, a ruchy niekontrolowane u dziecka atetotycznego nie powinny stawać się bardziej niekontrolowane.

Ogólne cele dla dzieci z MPDz typów:

• Dzieci spastyczne: rozluźnienie sztywnych mm. Prowadzenie ruchów z unikaniem spastycznych pozycji ciała, zapobieganie deformacjom.

• Dzieci wiotkie: pomaganie w utrzymaniu właściwej pozycji, prowadzenie ruchów tak, aby doprowadziły do wzmocnienia mm.

• Dzieci atetotyczne: uczenie trzymania rąk nieruchomo, aby powstrzymać mimowolne ruchy. Jeśli nieprawidłowa pozycja pojawia się i znika należy postępować tak jak w przypadku typu spastycznego.

• Dzieci ataktyczne: polepszenie równowagi w pozycji klęczącej, stojącej i podczas chodzenia. Wyuczenie pewnego stania i chodzenia. Kontrolowanie niepewnych i drżących (wijących) ruchów w szczególności rąk.

Prawidłowe wspomaganie

Podnoszenie :

- by ułatwić podnoszenie dziecka i zapobiegać niebezpiecznym pozycjom obróć je na jedną stronę i podeprzyj głowę. Zegnij jego nogi. Podnoś dziecko trzymając je blisko siebie. Połóż je w ten sam sposób.

Przenoszenie : przenoś je w sposób korygujący nieprawidłową pozycję i utrzymując ramiona z przodu. Im bardziej wyprostowana pozycja tym lepsze utrzymanie głowy w górze i możliwość rozglądania się

Wspomaganie głowy

Unikać	Zalecane
- głowa dziecka pręży się do tyłu - głowa dziecka opada do tyłu przy podnoszeniu za ręce	- naciśnij w dół barki dziecka i unieść jego głowę do przodu - przenieś obie ręce dziecka do przodu, naciśnij na jego klatkę piersiową by nachylić jego głowę do przodu - zagnij jego biodra na swoich kolanach

Rozwój psychomotoryczny sfery umiejętności

Zdobywanie i

doskonalenie umiejętności

psychomotorycznych

Psychiczny Motoryczny

- emocjonalnych * motoryka duża

- intelektualnych - postawa

- społecznych - lokomocja

* motoryka mała

- koordynacja wzrokowo- ruchowa

OUN prawidłowo funkcjonujący

Prawidłowy mechanizm odruchu postawy

* prawidłowe napięcie *prawidłowe wzorce posturalne *prawidłowe wzajemnie

mięśniowe i motoryczne unerwienie

prawidłowe doświadczenia sensoryczne

OUN nieprawidłowo funkcjonujący

Nieprawidłowy mechanizm odruchu postawy

Nieprawidłowe napięcie nieprawidłowe wzorce nieprawidłowe wzajemnie

posturalne posturalne i motoryczne unerwienie

nieprawidłowe doświadczenie sensoryczne

Uszkodzenie OUN

Nieprawidłowy mechanizm antygrawitacyjny

Nieprawidłowy rozwój napięcia posturalnego

Pierwotna hipotonia posturalna

Samoistna kompesacja

Dominacja nieprawidłowej Dominacja prymitywnych

aktywności odruchowej wzorców posturalnych

Wtórne zaburzenia napięcia posturalnego

- spastyczność - wiotkość

- sztywność - atetoza

Ograniczenia aktywności antygrawitacyjnej

Bloki funkcjonalne

Ramowy program usprawniania neurorozwojowego

Cel nadrzędny

Funkcjonalne wykorzystanie wzorców posturalnych i motorycznych

Cele funkcjonalne

1. 
   przygotowanie do ruchu:

- utrzymanie pełnego zakresu ruchu w stawach (zapobieganie przykurczom i deformacjom)

- przygotowanie sensoryczne

2. 
   normalizacja napięcia posturalnego

3. 
   hamowanie nieprawidłowej aktywności odruchowej

4. 
   torowanie automatycznych reakcji nastawczych- reakcji równoważnych (przez manipulacje punktami kluczowymi)

5. 
   ułatwienie prawidłowych wzorców funkcjonalnych

Uproszczony schemat zaburzeń integracji czynności zmysłowych

Rodzaj zaburzeń układów zmysłów	Główne objawy	Zasady terapii
Nadwrażliwość	- nadmierna często emocjonalna reakcja na bodźce z danego układu - nadpobudliwość ruchowa i emocjonalna - trudności z koncentracją	- zwiększone napięcie ” układu eliminującego m.in.: drogą stymulacji ukł. czucia głębokiego i zmysłu równowagi - ograniczenie dopływu bodźców
Niedostateczna wrażliwość	- brak informacji o własnym ciele i Przestrzeni - zaburzenia ruchowe - dzieci same dostarczają sobie bodźców Wykorzystując ruchy stereotypowe	- dostarczenie różnorodnych i silnych bodźców z danego układu - praca na odtworzeniu prawidłowego obrazu ciała i przestrzeni

Prawidłowy rozwój mówienia i sposób stymulowania mowy u dzieci w wieku do 36 m. ż.

Wiek	Zakres mówienia	Sposób terapii
0-3 m-ce	Wydaje z siebie dźwięki, głównie głoski wargowe, frykatywne, szczelinowe, nosowe, gardłowe	Ćwiczyć normalne ssanie i picie, przeprowadzić masaże ustno- twarzowe, wzmacniać występujące dźwięki przez prowokowanie dziecka
4-6 m-cy	Śmieje się i piszczy w położeniu na plecach, łańcuchy głosowe, cmokanie przy ssaniu	Pobudzać głośnię przez wibracje, wywoływać palcami głoski „ssące” i „modelujące”, zabawy ze smoczkiem
7-9 m-cy	Głoski szczelinowe, podwojenia, łańcuchy sylabowe, wyraża się głośno- cicho, wyraża emocje	Masaż języka, żuchwy i warg, proponowanie różnych głosek przez wibrowanie, prowadzenie dźwięków wargowych i mlaszczących, wspomagać ukierunkowaną uwagę, ćwiczyć naśladownictwo prostych ruchów i dźwięków towarzyszących działaniu
10-12 m-cy	Naśladuje dźwięki i głoski wargowe, zabawowe ruchy językowe, dźwięki rozłania, zmiana akcentu i wysokości dźwięków, częste, powtarzanie dźwięku, korndinacje sylabowe	Pierwsze elementy zabawy z funkcjami, ćwiczyć naśladowanie głosek zamykających usta (m, b, n) ćwiczyć łańcuchy dźwiękowe związane z działaniem wspomagać by dźwięki towarzyszyły zabawie
13-18 m-cy	Kieruje się do matki i ojca, imituje głoski mowy, naśladuje poszczególne słowa obrazujące dźwięki, dużo gaworzy	Ćwiczyć różnicowanie dźwięków mowy, informacje towarzyszące działaniu, ćwiczenia zabawowe w naśladowaniu poszczególnych dźwięków, prowadzić dialogi w gaworzeniu
19-24 m-cy	Trzy słowa poza mama i tata, dania jednowyrazowe, zasób słów do określenia jedzenia i picia	Poszerzać naśladownictwo określające dźwięki, oczekiwać słów w sytuacjach codziennych, pobudzaj do mówienia zabawkami, książkami z obrazkami, nazywać czynności wspólnie wykonywane
25-29 m-cy	Słownik większy niż 50 pojedynczych słów, mówienie skierowane na komunikacje	Wielowarstwowe ćwiczenia do rozbudowy aktywnego słownictwa (sytuacje codzienne, zabawki, książki) pobudzenie zdań złożonych z dwóch wyrazów, ćwiczenia rytmiczne, gry językowe z użyciem przypadków
30-36 m-cy	Kombinuje sensownie 2 słowa, nazwa obrazem, stosuje liczbę mnogą, zdania tworzy z 3 słów, mówienie jest jeszcze nie całkiem zrozumiałe	Rozwijać ćwiczenia do nazywania czasowników i przymiotników w działaniu i przy okazji różnych przeżyć, odpowiedzi na proste pytania

Cechy typowe dla zespołu Downa

Wiek		Sposób terapii
6 m-ż	Problemy z piciem, ograniczenie sensoryczne, hipotonia, prawie brak gaworzenie, wysokie podniebienie	Ćwiczenia wspomagające przy piciu i ssaniu, specjalne masaże głaszczące, aby wzmocnić mm policzków, języka i ust, przyzwyczajenie do gumowego smoczka, ćw kontrolujące trzymanie głowy, trening zorientowany na rozwój
12	Język tkwi między wargami, przeważa oddychanie przez usta i mało głosek gardłowych	Masaże języka, ćw zamykające usta, pobudzenie do gaworzenia, ćw żucia, raczkowania, klękania, normalne pełzanie, pokazywanie frontalnego wzorca poruszania i przygotowanie do ruchów bocznych oraz krzyżujących się na środku ciała
18	Język naciska mocno na dolną wargę (leży na niej), nieprawidłowe wzorce jedzenia i lokomocji	Pierwsze aktywne ćwiczenia w celu poprawnej ruchliwości języka, warg i żuchwy, tworzenia głosek przez wibrowanie i zabawy naśladujące, ćw żucia, trening ruchu pełzającego, wstawanie, chodzenie, ćw wspierające motorykę ręki
24	Wyciągnięte trzymanie głowy w bok, usta wyraźnie otwarte, język wystaje z ust, zmienia się ustawienie głosu, nie biega, siedzi z patykowatym wygięciem pleców	Specjalne ćw gimnastyczne na proste trzymanie głowy, ćw aktywizujące zamykanie ust, bierne i zabawowe trenowanie języka, cw łańcuchów głosowych, żucie normalnego pożywienia, ćw czyszczenia zębów, uważać na prawidłową postawę przy siedzeniu, właściwe meble do siedzenia, ćw na wzmocnienie mm pleców
36	Zgrzytanie zębami	Nie pozwalać na przyzwyczajenie się do zgrzytania zębami (podawać smoczek, masaże itp.)
		Ssanie języka lun cmokanie	Zapobiegać ssaniu języka przez minutę zabawienia, ćw języka
	42	Żuje ruchami języka do przodu i do tyłu	Ćw boczne ruchy języka (zabawy ust z guzikami, cukierkiem, przyciskać kawałek cukru na ząb trzonowy)
		Stereotypowe wzorce ruchowe ciała, łańcuchy dźwiękowe i pojedyncze słowa, nieprawidłowy stan głosu	Pokazywać stereotypowe ruchy przez aktywne propozycje ruchu, ćw utrzymujące prawidłowy stan głosu

---