Opisz procedurę postępowania w metodzie amputacji przyżyciowej miazgi wykonywanej w kle górnym. W koronie zęba od strony mezjalnej znajduje się

ubytek klasy IV. W opisie procedury uwzględnij anatomie kła

górnego, wszystkie czynności, używane instrumenty oraz leki i materiały.

Kieł górny- 1 kanał, 1 korzeń

1. Wywiad.

• pacjent zdrowy, młody: żadnych leków nie przyjmuje

• głęboka próchnica

• ból zęba

Badanie

• żywotności miazgi(chlorkiem etylu na watce, ząb odizolowany od śliny 1/3 dodziąsłowo na wysokości komory zęba przyczynowego i zębów sąsiednich oraz zęba jednoimiennego po str przeciwnej) - reakcja nieznacznie przedłużona

• tkanek przyzębia - reakcja na perkusję pionową ujemna

• Przeglądowe zdjęcie RTG - nieuformowane wierzchołki korzeni, brak zmian w kości

• Znieczulenie nasiękowe, ochrona zęba sąsiedniego paskiem metalowym /nasiękowe - szczęka i siekacze dolne, przewodowe- kły, PT i T w żuchwie/

• Izolacja zęba od dostępu śliny - walki ligniny, pamietajac o ich czestej wymianie na swieze

• Dezynfekcja ubytku (woda utleniona jałowy wacik)

• Otwarcie ubytku od strony podniebiennej kulką diamentową na turbinę z chłodzeniem w-p. /jeśli nie ma próchnicy lub jest incipiens - w pkcie trepanacyjnym/

• Całkowite opracowanie ubytku z uwzględnieniem retencji, kształtu oporowego i jego endodontyczne poszerzenie - różyczką na kątnicę z chłodzeniem w-p.

• Wypłukanie i osuszenie ubytku - woda utleniona jałowy wacik

• Zmiana narzędzi na jałowe

• Zniesienie sklepienia komory - wiertło różyczkowe na kątnicę z chłodzeniem solą fizjologiczną ze sterylnej strzykawki

• Amputacja miazgi komorowej - wiertło różyczkowe na kątnicy chłodzenie solą fizjologiczną ze sterylnej strzykawki

• Opracowanie komory bez opracowania ujść kanałów różyczką na kątnicę, chłodzenie solą fizjologiczną ze sterylnej strzykawki. Znosimy wszelkie zachyłki komory.

• Przemycie komory solą fizjologiczną, zatamowanie krwawienia jałową watką.

• Założenie opatrunku na kikuty miazgi - nietwardniejący Ca(OH)₂ np. Bopulp nakładacz kulkowy

• Założenie twardniejącego Ca(OH)₂ na dno komory np. Life nakładacz kulkowy

• Podkład izolujący - cement polikarboksylowy np. Caryosan, nakładaczem kulkowym

• Wypełnienie adhezyjne aby zapewnić szczelność ubytku.

• używamy do tego celu kompozytu

• najpierw wytrawiamy 35 s wytrawiaczem w żelu

• spłukujemy wytrawiacz czasem równym czasowi wytrawiania sprayem wodnym

• nakładamy Bond pędzelkiem, zdmuchujemy nadmiary

• polimeryzacja 20 s

• nakładamy kompozyt w tzw. „jodełkę” porcjami nie grubszymi niż 2 mm

• każda porcja polimeryzowana 40 s lampą polimeryzacyjną

• dopasowujemy do warunków zgryzowych

• Okresowa kontrola kliniczna i radiologiczna.

• Po ukształtowaniu się wierzchołka - ekstyrpacja w znieczuleniu.

Opisz procedurę postępowania w metodzie ekstyrpacji przyżyciowej miazgi wykonywanej w siekaczu bocznym górnym. W koronie zęba od strony mezjalnej znajduje się ubytek klasy III.W opisie procedury uwzględnij anatomie siekacza bocznego górnego, wszystkie czynności, używane instrumenty oraz leki i materiały.

Siekacz boczny górny- 1 korzeń, 1 kanał

1. Wywiad

• wykluczenie alergii

• pacjent zdrowy, młody: żadnych leków nie przyjmuje

• głęboka próchnica

• ból zęba

• Badanie żywotności miazgi

• żywotności miazgi(chlorkiem etylu na watce, ząb odizolowany od śliny 1/3 dodziąsłowo na wysokości komory zęba przyczynowego i zębów sąsiednich oraz zęba jednoimiennego po str przeciwnej) - reakcja nieznacznie przedłużona

• tkanek przyzębia - reakcja na perkusję pionową ujemna

• Przeglądowe zdjęcie RTG - uformowane wierzchołki korzeni, brak zmian w kości

• Znieczulenie nasiękowe, ochrona zęba sąsiedniego paskiem metalowym

• Izolacja zęba od dostępu śliny - walki ligniny, pamietajac o ich czestej wymianie na swieze

• Dezynfekcja ubytku (woda utleniona jałowy wacik)

• Otwarcie ubytku od strony podniebiennej kulką diamentową na turbinę z chłodzeniem w-p.

• Całkowite opracowanie ubytku z uwzględnieniem retencji, kształtu oporowego i jego endodontyczne poszerzenie - różyczką na kątnicę z chłodzeniem w-p.

• Wypłukanie i osuszenie ubytku - woda utleniona jałowy wacik

• Wymiana narzędzi na jałowe

• Zniesienie sklepienia komory - wiertło różyczkowe na kątnicę z chłodzeniem solą fizjologiczną ze sterylnej strzykawki

• Amputacja miazgi komorowej - wiertło różyczkowe na kątnicy chłodzenie solą fizjologiczną ze sterylnej strzykawki

• Opracowanie komory i ujścia kanału -narzędzie Peeso

• Badanie drożności (Pathfinder)

• Orientacyjny pomiar długości kanału- na podstawie zdjęcia RTG

• Ekstyrpacja miazgi korzeniowej (odpowiedniego rozmiaru miazgociąg wkładamy na długość orientacyjną kanału, wycofujemy o 1 mm, obracając w prawo nawijamy miazgę na ząbki i szybko wyciągamy; czynność powtarzamy jeśli konieczne)

• Zmierzenie długości kanału endometrem -odpowiednio dobrane narzędzie (aby lekko klinował się w przywierzchołkowej części kanału) założenie dopasowanego ogranicznika - zamocowanie na elektrodzie czynnej - założenie elektrody biernej na wargę pacjenta -w endometrach oporowych należy do kanału wlać elektrolit (w częstotliwościowych na sucho) - włączenie urządzenia - powolne wprowadzanie narzędzia do kanału - odznaczenie długości kanału na podstawie sygnałów dźwiękowych i obrazu wyświetlanego na endometrze - zmierzenie długości kanału na linijce

• Opracowanie biomechaniczne i chemiczne kanału wybór metodystep-back (kanał prosty, drożny okrągły) - określenie rozmiaru pilnika początkowego- IF, którym da się wejść na całą długość roboczą kanału; w tym rozmiarze pracujemy najpierw pilnikiem K(ponieważ można się lekko wkręcić) potem H- filem o tym samym rozmiarze(ruch piłujący i po obwodzie kanału) - przepłukanie kanału podchlorynem sodu (1-5,25%) - poszerzenie 3 kolejnymi zestawami pilników o kolejnych rozmiarach, na zmianę przepłukując podchlorynem sodu; ostatni pilnik o rozmiarze minimum 30-35 określamy jako pilnik główny- MF -kolejnymi 2 z kolei zestawami pilników pracujemy o 1mm krócej od poprzedniego(mierząc na linijce) a ostatnim-trzecim o 2-6mm, płucząc między każdą zmianą podchlorynem sodu i na końcu pracując MF w celu usunięcia nagromadzonych wiórów zębinowych- zapewnienia drożności kanału. Na pilniki nanosimy lubrykant, np. endogel - płuczemy podchlorynem sodu -płuczemy solą fizjologiczną lub wodą destylowaną, osuszamy papierowym sączkiem -przemywamy alkoholem izopropylowym 70-80% -ponownie osuszamy papierowym sączkiem

• Wypełnienie kanału Wybór metody kondensacja boczna -dobór ćwieka głównego (długość równa długości roboczej, a grubość= MF), oznaczenie jego długości ze zdjęciem rtg -wprowadzenie do kanału pasty uszczelniającej np. pasta z dodatkiem kortykosteroidów Endomethasone (idłę Lentulo z małą ilościa pasty wprowadzamy na długość roboczą, wycofujemy o 2-3mm i ruchami piłującymi wypełniamy część wierzchołkową) - wprowadzamy do kanału obtoczony w paście ćwiek główny - kondensujemy rozpychaczem kręcąc w prawo i w lewo (wyciągajmy też kręcąc) aż utworzy się miejsce na kolejny ćwiek -wkładamy kolejny .ćwiek (zazwyczaj około 1mm krócej niż długość robocza) o rozmiarze takim samym lub o jeden rozmiar mniejszym od rozpychacza *dwie ostatnie czynności powtarzamy aż do całkowitego wypełnienia kanału zmniejszając rozmiar rozpychacza i ćwieków - odcięcie ćwieków rozgrzanym ekskawatorem na poziomie ujść kanałów; usuwamy z komory nadmiar pasty uszczelniającej przez przemycie alkoholem izopropylowym na watce

• Kontrola radiologiczna wypełnionego kanału

• Założenie podkładu izolacyjnego, np. cement fosfoanowy

21. Wypełnienie adhezyjne aby zapewnić szczelność ubytku.

• używamy do tego celu kompozytu

• najpierw wytrawiamy 35 s wytrawiaczem w żelu

• spłukujemy wytrawiacz czasem równym czasowi wytrawiania sprayem wodnym

• nakładamy Bond pędzelkiem, zdmuchujemy nadmiary

• polimeryzacja 20 s

• nakładamy kompozyt w tzw. „jodełkę” porcjami nie grubszymi niż 2 mm

• każda porcja polimeryzowana 40 s lampą polimeryzacyjną

• dopasowujemy do warunków zgryzowych

22. Okresowa kontrola kliniczna i radiologiczna.

Opisz procedurę postępowania w metodzie ekstyrpacji mortalnej miazgi wykonanej w zębie trzonowym drugim górnym. W koronie zęba znajduje się ubytek klasy II na pow. dystalnej. W opisie procedury uwzględnij anatomie zęba trzonowego drugiego górnego(morfologie jam zęba),wszystkie wykonywane kolejno czynności, używane instrumenty oraz zastosowane leki i materiały.

T górny II- 3 kanały, 3 korzenie

I wizyta

1. Wywiad

• wykluczenie alergii

• pacjent zdrowy, młody: żadnych leków nie przyjmuje

• głęboka próchnica

• ból zęba

• Badanie żywotności miazgi

• żywotności miazgi(chlorkiem etylu na watce, ząb odizolowany od śliny 1/3 dodziąsłowo na wysokości komory zęba przyczynowego i zębów sąsiednich oraz zęba jednoimiennego po str przeciwnej) - reakcja nieznacznie przedłużona

• tkanek przyzębia - reakcja na perkusję pionową ujemna

• Przeglądowe zdjęcie RTG - uformowane wierzchołki korzeni, brak zmian w kości

• Izolacja zęba od dostępu śliny - walki ligniny, pamietajac o ich czestej wymianie na swieze

• Dezynfekcja ubytku (woda utleniona jałowy wacik)

• Otwarcie ubytku od pow. żującej na dystalną kulką diamentową na turbinę z chłodzeniem w-p.

• Częściowe opracowanie ubytku, usunięcie mas próchnicowych - różyczką na kątnicę z chłodzeniem w-p

• Zranienie miazgi sterylnym wiertłem; tamowanie krwawienia suchą, jałową watką

• założenie formówki z kształtką

• Założenie środka dewitalizującego np. Parapasta bez ucisku

• szczelny opatrunek czasowy o luźnej konsystencji bez ucisku na 14 dni

II wizyta

1. Izolacja od środowiska jamy ustnej - wałki ligninowe

2. Badanie żywotności miazgi - brak reakcji

3. usunięcie opatrunku (różyczka na kątnice) i wymycie ubytku H₂O₂

4. Opracowanie ubytku z uwzględnieniem retencji, kształtu oporowego poszerzenia ułatwiającego

5. Wymiana narzędzi na jałowe

6. Wypłukanie ubytku fizjologicznym roztworem NaCl i osuszenie sterylnym tamponem waty

7. Zniesienie sklepienia komory - wiertło różyczkowe na kątnicę z chłodzeniem solą fizjologiczną ze sterylnej strzykawki

8. Amputacja miazgi komorowej - wiertło różyczkowe na kątnicy chłodzenie solą fizjologiczną ze sterylnej strzykawki

9. opracowanie komory i ujść kanałów -narzędzie Peeso

10. Badanie drożności (pathfinder)

11. Orientacyjny pomiar długości kanału- na podstawie zdjęcia RTG

12. Ekstyrpacja miazgi korzeniowej (odpowiedniego rozmiaru miazgociąg wkładamy na długość orientacyjną kanału, wycofujemy o 1 mm, obracając w prawo nawijamy miazgę na ząbki i szybko wyciągamy; czynność powtarzamy jeśli konieczne)

13. Zmierzenie długości kanału endometrem -odpowiednio dobrane narzędzie (aby lekko klinował się w przywierzchołkowej części kanału) założenie dopasowanego ogranicznika - zamocowanie na elektrodzie czynnej - założenie elektrody biernej na wargę pacjenta -w endometrach oporowych należy do kanału wlać elektrolit (w częstotliwościowych na sucho) - włączenie urządzenia - powolne wprowadzanie narzędzia do kanału - odznaczenie długości kanału na podstawie sygnałów dźwiękowych i obrazu wyświetlanego na endometrze - zmierzenie długości kanału na linijce

14. Opracowanie biomechaniczne i chemiczne kanału wybór metodystep-back (kanał prosty, drożny okrągły) - określenie rozmiaru pilnika początkowego- IF, którym da się wejść na całą długość roboczą kanału; w tym rozmiarze pracujemy najpierw pilnikiem K(ponieważ można się lekko wkręcić) potem H- filem o tym samym rozmiarze(ruch piłujący i po obwodzie kanału) - przepłukanie kanału podchlorynem sodu (1-5,25%) - poszerzenie 3 kolejnymi zestawami pilników o kolejnych rozmiarach, na zmianę przepłukując podchlorynem sodu; ostatni pilnik o rozmiarze minimum 30-35 określamy jako pilnik główny- MF -kolejnymi 2 z kolei zestawami pilników pracujemy o 1mm krócej od poprzedniego(mierząc na linijce) a ostatnim-trzecim o 2-6mm, płucząc między każdą zmianą podchlorynem sodu i na końcu pracując MF w celu usunięcia nagromadzonych wiórów zębinowych- zapewnienia drożności kanału. Na pilniki nanosimy lubrykant, np. endogel - płuczemy podchlorynem sodu -płuczemy solą fizjologiczną lub wodą destylowaną, osuszamy papierowym sączkiem -przemywamy alkoholem izopropylowym 70-80% -ponownie osuszamy papierowym sączkiem

15. Wypełnienie kanału Wybór metody kondensacja boczna -dobór ćwieka głównego (długość równa długości roboczej, a grubość= MF), oznaczenie jego długości ze zdjęciem rtg -wprowadzenie do kanału pasty uszczelniającej np. pasta z dodatkiem kortykosteroidów Endomethasone (idłę Lentulo z małą ilościa pasty wprowadzamy na długość roboczą, wycofujemy o 2-3mm i ruchami piłującymi wypełniamy część wierzchołkową) - wprowadzamy do kanału obtoczony w paście ćwiek główny - kondensujemy rozpychaczem kręcąc w prawo i w lewo (wyciągajmy też kręcąc) aż utworzy się miejsce na kolejny ćwiek -wkładamy kolejny .ćwiek (zazwyczaj około 1mm krócej niż długość robocza) o rozmiarze takim samym lub o jeden rozmiar mniejszym od rozpychacza *dwie ostatnie czynności powtarzamy aż do całkowitego wypełnienia kanału zmniejszając rozmiar rozpychacza i ćwieków - odcięcie ćwieków rozgrzanym ekskawatorem na poziomie ujść kanałów; usuwamy z komory nadmiar pasty uszczelniającej przez przemycie alkoholem izopropylowym na watce

16. Kontrola radiologiczna wypełnionego kanału

22. Wypełnienie adhezyjne aby zapewnić szczelność ubytku.

• używamy do tego celu kompozytu

• najpierw wytrawiamy 35 s wytrawiaczem w żelu

• spłukujemy wytrawiacz czasem równym czasowi wytrawiania sprayem wodnym

• nakładamy Bond pędzelkiem, zdmuchujemy nadmiary

• polimeryzacja 20 s

• nakładamy kompozyt w tzw. „jodełkę” porcjami nie grubszymi niż 2 mm

• każda porcja polimeryzowana 40 s lampą polimeryzacyjną

• dopasowujemy do warunków zgryzowych

17. Okresowa kontrola kliniczna i radiologiczna.

Opisz procedurę postępowania w metodzie pośredniego przykrycia miazgi w zębie trzonowym (wizyty, czynności, używane instrumenty, leki, materiały).

Przykrycie pośrednie miazgi - postępowanie lecznicze polegające na zaopatrzeniu preparatem odontotropowym cienkiej warstwy zębiny znajdującej się na ścianie dokomorowej głębokiego ubytku próchnicowego lub niepróchnicowego pochodzenia.

Wskazania: -próchnica głęboka -ubytki niepróchnicowego pochodzenia
I sytuacja : gdy brak dolegliwości, reakcja miazgi prawidłowa, na dnie ubytku cienka warstwa twardej nie zarysowującej się zgłębnikiem zębiny.

1. Badanie żywotności miazgi (chlorkiem etylu na watce, ząb odizolowany od śliny 1/3 dodziąsłowo na wysokości komory zęba przyczynowego i zębów sąsiednich oraz zęba jednoimiennego po str przeciwnej) - reakcja nieznacznie przedłużona

2. Izolacja zęba od dostępu śliny - walki ligniny, pamietajac o ich czestej wymianie na swieze

3. Częściowe opracowanie ubytku, (opracowanie wszystkich ścian ubytku poza ścianą domiazgową) - kamień diamentowy na wiertarkę turbinową -do części szkliwnej, różyczka na kątnicę - do części zębinowej, z chłodzeniem w-p

4. Wymiana narzędzi na jałowe

5. Opracowanie ściany dokomorowej - różyczką na kątnicę z chłodzeniem w-p

6. Przemycie ściany dokomorowej - wodą destylowaną

7. Osuszenie ściany dokomorowej (suchy jałowy wacik)

8. Zaopatrzenie ściany dokomorowej prep. odontotropowym - preparat na bazie Ca(OH)₂ - twardniejący - np. Kerr-Life.

9. Założenie podkładu izolującego (cement polikarboksylowy)

10. Założenie wypełnienia stałego - wypełnienie

- używamy do tego celu kompozytu

• najpierw wytrawiamy 35 s wytrawiaczem w żelu

• spłukujemy wytrawiacz czasem równym czasowi wytrawiania sprayem wodnym

• nakładamy Bond pędzelkiem, zdmuchujemy nadmiary

• polimeryzacja 20 s

• nakładamy kompozyt w tzw. „jodełkę” porcjami nie grubszymi niż 2 mm

• każda porcja polimeryzowana 40 s lampą polimeryzacyjną

• dopasowujemy do warunków zgryzowych

• Okresowa kontrola kliniczna ( bad. żywotności miazgi )

II sytuacja: gdy brak dolegliwości lub nieznaczne bóle, reakcja miazgi prawidłowa lub nieco przedłużona, zębina na ścianie dokomorowej punktowo nieznacznie zdemineralizowana nie dająca się usunąć wydrążaczem.

III sytuacja: gdy brak dolegliwości lub nieznaczne bóle, reakcja miazgi prawidłowa lub nieco przedłużona, zębina na ścianie dokomorowej zdemineralizowana na powierzchni większej niż 1 mm


I wizyta

1-7 czynności jak wyżej

7. wypełnienie ubytku prep. z tlenkiem cynku i eugenolem na okres 2 tygodni ( II sytuacji ) lub okres 3 miesięcy ( III sytuacja )

II wizyta ( gdy pacjent nie zgłasza dolegliwości a miazga reaguje prawidłowo)

1. Odizolowanie zęba od dostępu śliny - wałki ligninowe, należy pamiętać o ich częstej wymianie.

2. Usunięcie opatrunku leczniczego i pozostawienie prep. z tlenku cynku na ścianie dokomorowej

3. Założenie podkładu izolacyjnego (cement polikarboksylowy)

4. Założenie wypełnienia stałego

5. Okresowa kontrola kliniczna


Instrumenty: kamienie diamentowe i wiertła różyczkowe na turbinę i kątnice, zgłębnik, lusterko, nakładacz, upychadło, płytka szklana, wałki ligniny, ślinociąg, tampony waty Materiały: woda destylowana, podkład izolacyjny (cement polikarboksylowy) , materiał do wypełnienia stałego (kompozyt), leki : preparat odontotropowy: na bazie tlenku cynku z eugenolem (Caryosan,) lub Ca(OH)₂ twardniejącego (Kerr-Life)

Opisz procedurę ( krok po kroku ) postępowania w metodzie bezpośredniego przykrycia miazgi w zębie trzonowym (wizyty, czynności, używane instrumenty, leki, materiały ).

Przykrycie bezpośrednie miazgi - postępowanie lecznicze polegające na zaopatrzeniu obnażonej lub zranionej miazgi stałym opatrunkiem biologicznym z wodorotlenku wapnia.

Wskazania :

- przypadkowe obnażenie miazgi

- przypadkowe zranienie miazgi

- próchnicowe obnażenie miazgi

- powikłane złamanie korony zęba

I i II SYTUACJA

1 wizyta :

1. badanie żywotności miazgi

2. izolacja od dostępu śliny (wałki ligniny, należy pamiętać o ich częstej wymianie)

3. Częściowe opracowanie ubytku, (opracowanie wszystkich ścian ubytku poza ścianą domiazgową) - kamień diamentowy na wiertarkę turbinową -do części szkliwnej, różyczka na kątnicę - do części zębinowej, z chłodzeniem w-p

4. zamiana narzędzi na jałowe

5. opracowanie ściany dokomorowej - różyczką na kątnicę z chłodzeniem w-p

6. obnażenie (I) zranienie (II) miazgi komorowej, tamowanie krwawienia (II)

7. przemycie ściany dokomorowej wodą destylowaną

8. osuszenie ściany dokomorowej suchym jałowym wacikiem

9. założenie podkładu leczniczego na ścianę domiazgową (przykrycie obnażonej miazgi najpierw nietwardniejącym (np. Biopulp), a następnie twardniejącym (np. Kerr-Life) prep. na bazie Ca(OH)₂.

10. Kolejny podkład leczniczy na całą ścianę domiazgową z preparatu na bazie tlenku cynku z Eugenolem (np. Caryosan).

11. założenie podkładu izolacyjnego (cement polikarboksylowy)

12. założenie wypełnienia stałego (kompozyt)

13. okresowa kontrola kliniczna ( badanie żywotności miazgi ) i radiologiczna po 3 m-cach ( sprawdzenie czy powstał most zębinowy ) - dalsza kontrola po 6 miesiącach i po roku.

instrumenty : kamienie diamentowe i wiertła różyczkowe na turbinę i kątnice, zgłębnik, lusterko, nakładacz, upychadło, płytka szklana, wałki ligniny, ślinociąg, sterylne tampony waty

materiały : woda destylowana, podkład izolacyjny (cement polikarboksylowy), materiał do wypełnienia stałego ( kompozyt lub amalgamat ) .

leki : preparat odontotropowy: z Ca(OH)2 nietwardniejącego (Biopulp) i Ca(OH)2 twardniejącego (Kerr-Life)

Opisz procedurę ( krok po kroku ) postępowania w metodzie antyseptycznego leczenia

kanałowego w zębie trzonowym ……(wizyty, czynności, używane instrumenty, leki, materiały).

Wskazania :

- pulpopatie nieodwracalne z :

a. żywą miazgą z ogniskami martwicy w rozpadzie ropnym

b. miazgą martwą

c. miazgą zgorzelinową

d. zapalenie tkanek okołowierzchołkowych

e. ponowne leczenie endodontyczne

I wizyta :

1. badanie żywotności miazgi

2. badanie rtg

3. izolacja od dostępu śliny

4. opracowanie ubytku próchnicowego z uwzględnieniem poszerzenia ułatwiającego

5. zdjęcie sklepienia komory

6. usunięcie miazgi komorowej i korzeniowej

7. określenie długości roboczej

8. biomechaniczne i chemiczne opracowanie kanał(ów)

9.czasowe wypełnienie kanał(ów) wodnym prep. Ca(OH)2

10. szczelne wypełnienie czasowe

II wizyta :

1. izolacja od dostępu śliny

2. dezynfekcja pola operacyjnego wodą utlenioną

3. usunięcie opatrunku z ubytku i kanałów

4. dalsze opracowanie biomechaniczne i chemiczne

5. wypełnienie kanał(ów)

• stałe - brak objawów klinicznych

• czasowe - występują objawy kliniczne - wtedy przedłuża się leczenie o jeszcze jedną wizytę

powtórzeniem wszystkich etapów pracy podczas II wizyty ( w przypadku przewlekłych

zapaleń tkanek okołowierzchołkowych schemat leczenie identyczny ale trwa 3-6

miesięcy, opatrunki kanałowe zmienia się co 3 miesiące

6. założenie wypełnienia stałego

7. okresowa kontrola kliniczna i radiologiczna

instrumenty : kamienie diamentowe i wiertła różyczkowe na turbinę i kątnice, zgłębnik, lusterko,

nakładacz, upychadło, wiertła Gates, narzędzia kanałowe ( pilniki i poszerzacie )płytka

szklana, koferdam, wałki ligniny, ślinociąg, tampony waty

materiały : woda destylowana lub sól fizjologiczna, woda utleniona 3% , endometr, wodny prep.

Ca(OH)2 ,uszczelniacz ( np Endometazon N ), ćwieki gutaperkowe, cement fosforanowy, materiał do wypełnienia stałe ( kompozyt ) .

Podaj schemat postępowania przy leczeniu zgorzeli miazgi częściowej (I) i całkowitej (II)

I wizyta

1. Wywiad

• wykluczenie alergii

• pacjent zdrowy, młody: żadnych leków nie przyjmuje

• silny ból zęba

• wrażliwość na perkusję

• obrzęk tkanek okołozębowych

• Badanie żywotności miazgi - wynik niemiarodajny

• Trepanacja zęba małą różyczką w wiertarce turbinowej z chłodzeniem wodnym

• Poszerzenie kanału trepanacyjnego wiertłem szczelinowym

• Instrukcje dla pacjenta - na czas jedzenie zakładac luźny wacik, aby kanał nie uległ zatkaniu podczas jedzenia.

II wizyta

1. Jeśli objawy bólowe nie ustapiły (syt I) Założenie środka dewitalizującego np. Parapasta bez ucisku na ujścia kanałów. szczelny opatrunek czasowy o luźnej konsystencji bez ucisku na 14 dni.

1a. Jeśli wszelkie objawy bólowe ustapiły (syt II)

• Izolacja od środowiska jamy ustnej - wałki ligninowe

• Badanie żywotności miazgi - brak reakcji

• Całkowite opracowanie ubytku - kamieniem diamentowym na turbinę i różyczką na kątnicę, z chłodzeniem w-p

• Wymiana narzędzi na jałowe

• Wypłukanie ubytku fizjologicznym roztworem NaCl i osuszenie sterylnym tamponem waty

• Zniesienie reszty sklepienia komory - wiertło różyczkowe na kątnicę z chłodzeniem solą fizjologiczną ze sterylnej strzykawki

• Amputacja miazgi komorowej - wiertło różyczkowe na kątnicy chłodzenie solą fizjologiczną ze sterylnej strzykawki

• Opracowanie komory i ujść kanałów -narzędzie Peeso

• Badanie drożności (pathfinder)

• Orientacyjny pomiar długości kanału- na podstawie zdjęcia RTG

• Ekstyrpacja miazgi korzeniowej (odpowiedniego rozmiaru miazgociąg wkładamy na długość orientacyjną kanału, wycofujemy o 1 mm, obracając w prawo nawijamy miazgę na ząbki i szybko wyciągamy; czynność powtarzamy jeśli konieczne)

• Zmierzenie długości kanału endometrem -odpowiednio dobrane narzędzie (aby lekko klinował się w przywierzchołkowej części kanału) założenie dopasowanego ogranicznika - zamocowanie na elektrodzie czynnej - założenie elektrody biernej na wargę pacjenta -w endometrach oporowych należy do kanału wlać elektrolit (w częstotliwościowych na sucho) - włączenie urządzenia - powolne wprowadzanie narzędzia do kanału - odznaczenie długości kanału na podstawie sygnałów dźwiękowych i obrazu wyświetlanego na endometrze - zmierzenie długości kanału na linijce

• Opracowanie biomechaniczne i chemiczne kanału wybór metodystep-back (kanał prosty, drożny okrągły) - określenie rozmiaru pilnika początkowego- IF, którym da się wejść na całą długość roboczą kanału; w tym rozmiarze pracujemy najpierw pilnikiem K(ponieważ można się lekko wkręcić) potem H- filem o tym samym rozmiarze(ruch piłujący i po obwodzie kanału) - przepłukanie kanału podchlorynem sodu (1-5,25%) - poszerzenie 3 kolejnymi zestawami pilników o kolejnych rozmiarach, na zmianę przepłukując podchlorynem sodu; ostatni pilnik o rozmiarze minimum 30-35 określamy jako pilnik główny- MF -kolejnymi 2 z kolei zestawami pilników pracujemy o 1mm krócej od poprzedniego(mierząc na linijce) a ostatnim-trzecim o 2-6mm, płucząc między każdą zmianą podchlorynem sodu i na końcu pracując MF w celu usunięcia nagromadzonych wiórów zębinowych- zapewnienia drożności kanału. Na pilniki nanosimy lubrykant, np. endogel - płuczemy podchlorynem sodu -płuczemy solą fizjologiczną lub wodą destylowaną, osuszamy papierowym sączkiem -przemywamy alkoholem izopropylowym 70-80% -ponownie osuszamy papierowym sączkiem

• Wypełnienie kanału Wybór metody kondensacja boczna -dobór ćwieka głównego (długość równa długości roboczej, a grubość= MF), oznaczenie jego długości ze zdjęciem rtg -wprowadzenie do kanału pasty uszczelniającej np. pasta z dodatkiem kortykosteroidów Endomethasone (idłę Lentulo z małą ilościa pasty wprowadzamy na długość roboczą, wycofujemy o 2-3mm i ruchami piłującymi wypełniamy część wierzchołkową) - wprowadzamy do kanału obtoczony w paście ćwiek główny - kondensujemy rozpychaczem kręcąc w prawo i w lewo (wyciągajmy też kręcąc) aż utworzy się miejsce na kolejny ćwiek -wkładamy kolejny .ćwiek (zazwyczaj około 1mm krócej niż długość robocza) o rozmiarze takim samym lub o jeden rozmiar mniejszym od rozpychacza *dwie ostatnie czynności powtarzamy aż do całkowitego wypełnienia kanału zmniejszając rozmiar rozpychacza i ćwieków - odcięcie ćwieków rozgrzanym ekskawatorem na poziomie ujść kanałów; usuwamy z komory nadmiar pasty uszczelniającej przez przemycie alkoholem izopropylowym na watce

• Kontrola radiologiczna wypełnionego kanału

• Wypełnienie adhezyjne ubytku (kompozyt)

• Okresowa kontrola kliniczna i radiologiczna.

W przypadku sytuacji (I) 1a wykonujemy na 3 wizycie, pamiętając o usunięciu opatrunku (różyczka na kątnice) i wymyciu ubytku H₂O₂

Podaj zasady leczenia zgorzeli miazgi

Ból zębów z martwą miazgą dotyczy zwykle zgorzeli zamkniętej. Podstawowym zabiegiem w takim przypadku jest otwarcie korony ( otwarcie korony może być bolesne ze względu na wrażliwość ozębnej ). Wtedy należy przytrzymać ząb palcami lewej ręki i wykonać trepanację zęba małą różyczką w wiertarce turbinowej z chłodzeniem wodnym, co umożliwia zabieg. Otwarcie komory w wyniku trepanacji wpływa na ustąpienie bólu. Poszerzenie kanału trepanacyjnego szczelinowcem umożliwia odpływ wysięku zapalnego. Jeśli ból i wysięk zapalny ustąpi można wybrać 2 sposoby postępowania :

Sposób I - leczenie otwarte - w ciągu kilku dni aż do ustąpienia wszelkich objawów, łącznie z wrażliwością na perkusję ( należy przy tym założyć do kanału trepanacyjnego luźny wacik, aby kanał nie uległ zatkaniu podczas jedzenia )

Sposób II - redukcja flory bakteryjnej kanału korzeniowego( przyczyny zaostrzenia ) podczas pierwszej wizyty, można to osiągnąć przez ostrożne opracowanie kanału z maksymalnym wyskrobaniem pilniczkami jego ścian. Mechaniczne opracowanie kanału należy łączyć z chemicznym ( podchloryn sodu i woda utleniona z zastosowaniem igły z bocznym otworkiem ). Wtedy ząb można zamknąć po założeniu antyseptycznego opatrunku.

Dalszy etap postępowania --- antyseptyczne leczenie kanałowe ! W przypadku nie możliwości opracowania kanałów - metody zachowawczo-chirurgiczne : resekcja, hemisekcja, radisekcja lub ekstrakcja.

2. Jakie cechy powinny posiadać środki do odkażania kanałów?

a) szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego

b) trwałe i szybkie działanie przeciwbakteryjne prowadzące do odkażenia kanału po jednorazowej wkładce leku

c) nie powinny być unieczynniane przez znajdujący się w kanale materiał organiczny, tzn. resztki martwej miazgi

i płyn tkankowy

d) powinny mieć zdolność głębokiej penetracji do systemu kanałowego i kanalików zębinowych

e) nie powinny koagulować białek tkankowych i tworzyć z nimi trwałych połączeń

f) nie powinny działać drażniąco na tkanki okołowierzchołkowe

g) nie powinny przebarwiać zębów

h) nie powinny mieć przykrego zapachu

i) nie powinny wpływać na fizyczne właściwości wypełnień czasowych

j) w zębach z nie zakończonym rozwojem korzeni powinny stymulować proces formowania wierzchołków-

apeksyfikacji

k)w przypadku istniejących zmian zapalnych w tkankach okołowierzchołkowych powinny pobudzać do ich gojenia

l) powinny dawać kontrast w rtg

Środki do płukania kanałów

Cechy:działanie bakteriobójcze, rozpuszczanie subst. org. , usuwanie warstwy mazistej, niskie napięcie powierzchniowe, nie drażnienie tkanek okołowierzchołkowych.

Płukanie, strszykawką z igłą irygacyjną prostą lub zagiętą(najlepiej z otworem bocznym), maszynowe, ultradźwiękowe

a)podchloryn sodu

-antyseptyk

-0,5- 5,25%

-silnie rozpuszcza martwe tkanki

-drażni tk. Okołow.

-nie działa na subst. nieorg. Zębiny

-np. Clorox, Chloran, Chlorocid

b)woda utleniona

-bakteriobójcza

-ma małe działanie drażniące

-brak właść. litycznych

-tworząca się piana dobrze usuwa bakt., elementy martwej tkanki i wióry zębinowe

c)roztwór chlorcheksydyny

-0,2%

-sbakteriobójcza

-brak właść litycznych

d)chelatory tj. EDTA

-ułatwia opracowanie mechaniczne

-usuwanie w. Mazistej

-chemicznie poszerzają wąskie kanały (rozpuszczanie soli wapnia)

-brak właść litycznych i bakteriobójczych

-stwarza ryzyko perforacji kanału

e)nadtlenek mocznika

-bakteriobójczy

-właść lityczne

-nie drażni tj podchloryn sodu

-nie rozpuszcza zębiny

Wymien preparaty stosowane w trakcie leczenia biologicznego miazgi metoda pokrycia POŚREDNIEGO.

- preparaty do badania żywotności miazgi- np. chlorek etylu

- preparaty do przemykiwania komory- sól fizjologiczna 0,9%, woda destylowana o temperaturze ciałą

- podkład leczniczy -preparaty na bazie wodorotlenku wapnia nietwardniejące (biopulp) i twardniejące (life) lub tlenku cynku z eugenolem

- podkład izolacyjny- polikarboksylowy lub glassjonomerowy

- wypełnienia czasowe (gdy leczeni 2-wizytowe)- cementy cynkowo-siarczany(fleczer) lub tlenek cynku z

eugenolem

-wypełnienia stałe- np. kompozyt

Wymień przyczyny niepowodzenia w leczeniu miazgi metodą przykrycia pośredniego.

-brak aseptyki podczas zabiegu

-nieszczelny opatrunek czasowy lub wypełnienie stałe

-zakażenia ogólne w organiźmie, zły stan ogólny pacjenta (cukrzyca, nowotwoty, radioterapia, przyjmowanie leków immunosupresyjnych)

-u osób starszych, z powodu zmniejszonych zdolności regeneracyjnych miazgi

-obecne zapalenie nieodwracalne

Wymień preparaty stosowane w trakcie leczenia biologicznego miazgi

metoda pokrycia BEZPOŚREDNIEGO.

- Bezpośrednio na obnażenie: nietwardniejący wodorotlenek wapnia

- Na dno komory twardniejący wodorotlenek wapnia, możliwy drugi podkład leczniczy z tlenku cynku z eugenolem

- Drugi podkład: cement polikarboksylowy i cement Glass- monomerowy

- Wypełnienie adhezyjne - aby była szczelność wypełnienia.

Delta korzeniowa - Kanały boczne są szczególnie liczne w wierzchołkowej części kanału, gdzie tworzą tzw. deltę korzeniową. Delta korzeniowa powstaje w okresie formowania wierzchołka korzenia. Niektóre z kanałów delty biegną przez zębinę i cement, inne tylko przez kostniwo. Te ostatnie powstają już po uformowaniu zębiny w okresie nawarstwiania się cementu.

Kanały dodatkowe - Biorą one początek w komorze zęba i biegną do ozębnej, gdzie kończą się otworami dodatkowymi. Często występują w zębach trzonowych, w miejscu rozwidlenia się korzeni, gdzie tworzą tzw. kanały komorowo - ozębnowe. Mogą one również biec wzdłuż zębiny i kończyć się na różnej wysokości korzenia. Kanały dodatkowe nie zawsze przebiegają równolegle do kanału głównego. Często odchodzą one od komory miazgowej pod różnymi kątami.

Kanały boczne

-odgałęzienia kanału gółwnego, nie posiadające ujścia komorowego

-mogą odgałęziać się w różnych miejscach

-przebiegają przez zębinę i cement i łączą się dodatkowymi otworami w ozębną (mogą też kończyć się ślepo w zębinie)

lubrykant - powoduje działanie poślizgowe narzędzi w czasie opracowania mechanicznego kanałów minimalizując możliwość zaklinowania narzędzia w kanale ( np. glikol propylenowy )

Dno komory Wielokorzeniowe:

szczęka: przedtrzonowce i trzonowce: 14,15,16,17,18 i 24,25,26,27,28

żuchwa: trznowce: 36,37,38 i 46,47,48

Jakie cele osiągamy podczas biomechanicznego opracowania kanału?

1. Udrożnienie kanału.

2. Usunięcie resztek miazgi, martwiczych mas i jego zakażonej zawartości podchloryn sodu

3. Opracowanie okolicy otworu fizjologicznego.

4. Środki mają działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne RC-Prep, podchloryn sodu.

5. Poszerzenie kanału w celu usunięcia DU niedostępnych dla antyseptyków oraz ułatwienia wprowadzenia materiału uszczelniającego.

6. Wybielenie zęba - H2O2

7. Usunięcie warstwy mazistej(dla dobrego przylegania brzeżnego) - kwas cytrynowy 40%.

8. Odtłuszczenie kanału

9. Zmniejszenie napięcia powierzchniowego dla lepszej penetracji podchlorynu.

10. Przepłukanie kanału.

11. Uformowanie światła kanału.

12. Osuszenie kanału alkohol 70-80%

13. Rozpuszczenie resztek masy organicznej podchloryn sodu

14. Usunięcie wiórów zębinowych.

15. Wygładzenie ścian

Jakie wlasciwosci powinien posiadac material stosowany jako stale wypelnienie kanalu?

- brak działania cytotoksycznego

- działanie przeciwbakteryjne

- łatwość wprowadzania mat. do kanału, przyczepność do zębiny, odpowiednia plastyczność i odpowiednio długi czas wiązania umożliwiające prawidłowe wypełnienie

- trwałe i szczelne wypełnienie (dobra adhezja do zębiny, nie uleganie resorpcji ze światła kanału- brak rozpuszczalności w płynach tkankowych)

- łatwość usuwania po stwardnieniu (w przypadku konieczności powtórnego wypełnienia)

- dobry kontrast w obrazie rtg

- jeśli materiał nie działa przeciwbakteryjnie powinien być łatwy do wyjaławiania

- brak działania hamującego procesy reparacyjne tkanek okołow. ,właściwości stymulujące odbudowę tkanek. okołow.

- nie wywoływanie reakcji immunologicznych i alergicznych

- nie przebarwianie twardych tkanek zęba

- brak skurczu w procesie wiązania, najlepiej jest gdy materiał wykazuje pęcznienie pod wpływem wilgoci w kanale

- po przepchnięciu mat. przez otwór fizjologiczny Powinien on ulegać resorpcji

Materiały do wypwłnień tymczasowych

-resorbują się w kanale,

-są łatwo usuwalne

-nie drażnią ozębnej

-wykazują działanie odontotropowe

Jakie zadania spełnia mech.-chem. opracowanie ścian kanału korzeniowego?

Opracowanie mechaniczne ma na celu;

*usunięcie pozostałej miazgi zmienionej zapalnie lub zgorzelinowej

*udrożnienie i poszerzenie kanału przez usunięcie zębiny ze ścian kanału i kanalików zębinowych przylegających do kanału, które są zakażone

*udrożnienie i poszerzenie kanału ma na celu umożliwienie szczelnego wypełnienia kanału (zbyt wąski kanał jest trudny do wypełnienia)

Opracowanie chemiczne ma na celu:

*usunięcie resztek miazgi, opiłków zębiny powstających podczas opracowywania mechanicznego kanałów, skrzepy krwi, wysięki surowicze i ropne

*rozpuszczenie martwych tkanek

*dezynfekcja kanału-działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne

*usuwanie warstwy mazistej

*zmniejszenie ryzyka złamania narzędzia w kanale

Opracowanie mechaniczne na przemian z opracowaniem chemicznym.

Wymień metody wypełniania kanałów korzeniowych.

*metoda konwencjonalna

-wypełnianie kanału pastą z wykorzystaniem narzędzi ręcznych lub maszynowych

-wypełnianie kanału pastą i ćwiekiem lub ćwiekami gutaperkowymi

*metoda kondensacji bocznej

*metoda kondensacji pionowej

*metody termoplastyczne (gutaperka na ciepło)

*metody termomechaniczne (zimna gutaperka do kanału i uplastyczniana jest mechanicznie)

*metody mieszane (częściowo do kanału płynna gutaperka a częściowo ćwiek)

Step back

1)pomiar całkowitej dł rob kanału - za pomocą pilnika początkow

IF od rozm pierwszego narz które się da jeszcze swobodnie wprowadzic na dł roboczą - zależy od tego narzędzia też stopień opracowania okolicy otworu fizj

2)kolejny pilnik-o nr większy od IF wprowadzamy na te samą długość, czyli na dł roboczą 3)kolejny, o dwa nr większy wprowadzamy na tę samą dł co IF

4)Pilnik główny MF- o trzy nr większy od IF, wprowadzamy na tę samą dł 5) kolejny pilnik- o nr większy od MF o 1mm krócej wprowadzamy niż MF

5)kolejne pilniki wprowadzamy do kanału zawsze o 1 mm krócej od poprzedniego6) ostatni pilnik - zalezy to od dł kanału, zwykle krócej o 2-6mm od MF 7) na końcu za pomocą MF wygładzamy ściany kanału

Crown down

Kanały zakrzywione wąskie, ale także do kanałów prostych, przy kanałach zakrzywionych wskazane jest stosowanie pilników z bezpiecznym nietnącym wierzchołkiem (pilniki Kerna, hedstroema lub inne ich typy) aby nie perforować ściany zakrzywionego korzenia, dopóki nie osiągnie się całej roboczej długości kanału.

Etap 1

- pomiar częściowej długości kanału (prowizorycznej dł kan) i badanie drożności na obszarze jego prostej części (przypis 1)

- opracowaniem prostej części kanału pilnikami ręcznymi typu H, pierwszy rozmiar dostosowany do grubości ujścia kanału, narzędzia wprowadzane na taką długość na jaką wchodzą bez oporu

- praca narzędziem góra-dół, bez nacisku zgodnie z techniką okrężnego piłowania wokół całej powierzchni bez rotacji pilnika

- każdym następnym mniejszym rozmiarem pilnika wchodzimy coraz głębiej aż do osiągnięcia granicy częściowej długości roboczej kanału (rozpoczynając od ISO 50 kończąc 35 przy wąskich kanałach, ISO 60 kończąc 45 przy szerszych kanałach)

- można także poszerzać na częściową długość roboczą wiertłami G-G stosując na początku rozmiar 3 schodząc głębiej poprzez 2 aż do 1 do granicy częściowej długości roboczej

Etap 2

- Badanie drożności przywierzchołkowej części kanału oraz pomiar całkowitej długości roboczej (przypis 2)

- Przywierzchołkową część kanału opracowuje się zazwyczaj pilnikami Kerna (praca rotacyjna) rozpoczynając od takiego rozmiaru, aby uzyskać przynajmniej poszerzenie ISO 30 w okolicy otworu fizjologicznego (wprowadzając rozmiary kolejno 40 35 i 30)

- Każde kolejne narzędzie wydłuża się o 1-2mm aż pilnik nr 30 osiągnie granicę otworu fizjologicznego przy czym jest to pilnik główny którym pracujemy nieco dłużej aby wykonać wymagany stopień w okolicy otw. fizjologicznego

- Wygładzamy ściany pilnikiem głównym, wskazany do tego jest pilnik H

Przypis 1

Długość tę mierzy się za pomocą zdjęcia diagnostycznego - przedoperacyjnego , przykładamy poszerzasz do zdjęcia RTG i zaznaczamy stoperem odległość od wierzchołka radiologicznego do punktu odniesienia na szkliwie i mierzymy tą odległość za pomocą linijki endodontycznej W kanałach prostych od radiologicznej długości zęba należy odjąć 3-5mm aby nie opracowywać potem okolicy okołowierzchołkowej kanału. W kanałach zakrzywionych należy zmierzy ć tylko prostą część kanału, przenosimy następnie te długości na jałowe narzędzia. Drożność badamy po opracowaniu ujść o dokładnym przemyciu przykoronowej oraz środkowej części kanału, używamy najmniejszego pilnika K który wchodzi do kanału bez oporu.

Przypis 2

Dokładne przepłukanie kanału, kontrolę drożności przeprowadza się najmniejszym rozmiarem pilnika który udaje się wprowadzić do kanału. Długość roboczą całkowitą bada się metodą radiologiczną z narzędziem pomiarowym w kanale lub metodą endometryczną.

Do czego służą: igła Lentulo, igła Millera, endometr, ćwiek gutaperkowy, miazgociąg upychadło kanalowe?

Igła Lentulo służy do wypełniania kanałów materiałami o półpłynnej konsystencji (past i cementów) Ich część pracująca która ma kształt bardzo wydłużonego stożka tworzy luźno zwinięta spirala z cienkiego drutu. Lentulo mogą być przeznaczone do pracy ręcznej lub maszynowej

Igła Millera narzędzie ręczne mogące służyć do sondowania kanałów korzeniowych i aplikacji leków w kanale

Endometr służy do elektronicznego wyznaczania długości roboczej kanału. Znane są dwa rodzaje tego typu aparatów endometry odpornościowe i częstotliwościowe. Oba mają elektrodę czynną - badającą do której montuje się narzędzie endodontyczne wprowadzane do kanału i elektrodę bierną w postaci klipsa zakładanego na wargę oraz ekran umożliwiający odczyt wyników pomiaru

Ćwiek gutaperkowy zawierają 18-22% czystej gutaperki w fazie B oraz kilka innych składników, tlenek cynku związki metali, woski i żywice. Wprowadzane do kanału celem jego wypełnienia, w zależności od dodatków mają różne właściwości.

Miazgociąg - przyrząd ręczny służący do usuwania miazgi żywej zmumifikowanej lub znajdującej się w stanie martwicy suchej, część pracująca wykonana jest z miękkiej nierdzewnej stali posiada ok. 40 spiralnie ułożonych kolców - ząbków które ustawione są pod kątem ostrym do długiej osi narzędzia, ząbki te są giętkie i nachylone w kierunku uchwytu narzędzia, co zapobiega zsuwaniu się nawiniętej na nie miazgi.

Upychadło kanałowe (korzeniowe) służą do upychania gutaperki, dzielą się na rozpychacie które przeznaczone są do kondensacji bocznej (poziomej) gutaperki oraz na upychacze które służą do kondensacji pionowej (wierzchołkowej na gorąco). Służą także do kondensacji past leczniczych czasowo wypełniających kanały. Istnieją upychała do uchwytu palcami tzw. Palcowe oraz całą dłonią tzw. Ręczne

Na czym polega dewitalizacja miazgi?wymien powiklania,ktore mogą wystapic w przypadku zastosowania preparatow dewitalizujacych i podaj przyczyny tych powiklan.

Dewitalizacja miazgi polega na nałozeniu środa dewitalizującego (za pomocą zgłebnika) na bezpośrednio obnażoną miazge zębową. Nie należy tego dociskać, a tylko przykryć watką i dalej wypełnieniem czasowym. Musi byc ono bardzo szczelne ażeby ów pasta i wydzielający sie z niej formaldehyd nie uchodził na zewnątrz zębola ale do miazgi. Srodki dewitalizujace poczatkową wzmagają przekrwienie i stan zapalany - powodują obfitsze gromadzenie sie wysięku, a potem dochodzi do martwicy miazgi.

Wady:

• środki mogą uszkadzać tkanki okołowiekrzchołkowe

• mogą zostawac resztki martwej miazgi

• mogą pozostawac PRZEWLEKLE zapalne zmiany OKW (bo nie mozna calkowicie i na dlugo wyjałowic materialu pozostawionego w kanale

• pasty traca swoje dzialanie baktieriobojcze -> dochodzi do reinfekcji miazgi, bo bakterie nadchodza droga mikroprzecieku

• mumifikujace pasty przestaja dzialac i pozostawiona miazga ulega rozpadowi zgorzelinowemu

• bialka miazgi jako alegreny moga prowadzic do przewleklych zapalen tk okw

• uszkdzenie tk miaazgowo-ozebnowej i tworzenie naciekow leukocytarnych stanowiacych linie demarkacyjna - a potem mamy tkanke ziarninowa i przy jakis tam bodzcach moze dojsc jak zwykle do...? przywierzhcolkowych zmian zapalny :]

Srodki: paraformaldehyd w postaci past: PARAPASTA Depulpin Caustinerf Devipasta

W jaki sposob mozna udrazniac kanaly? podaj mozliwosci powiklan.

Metody udrażniania kanałow: ręczne maszynowe maszynowe przy użyciu kątnic redukcyjnych ultradźwiekowe i dźwiękowe laserowe Stosuje się w celu: usunięcia resztek miazgi, poszerzenia, udrożnienia kanałow, ukształtowania kanałow

Powikłania;perforacje złamanie narzędzia w kanale odłamanie wierzchołka korzenia odłamanie komory poszerzenie otworu fizjologicznego kanal via falsa opracowanie za małe

Opracowanie kanału:

1. usuwanie z kanału resztek martwej miazgi oraz najbardziej zakażonych części zębiny, stykajacymi się bezpośrednio z masami zgorzelinowymi, zmniejszając ilość DU. Im dalej od jamy zęba,tym mniejsza ilość DU w zębinie. Z powyższych wzgledów poszerzenie kanału musi byćwykonane we wszystkich przypadkach, nawet w kanałach drożnych, o dużej średnicy ( jak np. u młodocianych)

2. mechaniczne opracowanie, poszerzając kanał, nadaje mu odpowiedni kształt stożka i rozmiar, co ułatwia wprowadzanie materiałów wypełniających

3. powoduje wygładzenie ścian kanału i zapewnia przyleganie materiałów, a więc szczelność brzeżną wypełnienia

Płukanie kanału

1. ułatwia i wspomaga mechanicznie opracowanie kanału i znacząco skraca czas tego zabiegu, zwł po zastosowaniu środków zmiękczających zębinę

2. usuwa martwicze masy z miejsc niedostępnych dla narzędzi, takich jak odgałęzienia boczne kanału głównego, kanały dodatkowe oraz kanaliki zębinowe

3. tworzy poślizg dla narzędzi,zapobiega zaklinowaniu się w zębinie i zmniejsza ryzyko złamania

4. działa dezynfekująco, a wiec niszczy florę bakt kanału i czyni mniej niebezpieczne ewentualne przepchnięcie zakażonego materiału do tkanek okw

5. rozpuszcza znajdujące się w kanale częsci org w postaci zakażonych resztek miazgi i usuwa je z kanału,przyczyniając się do zmniejszenia ilości DU

6. płukanie, przy zastosowaniu odpowiednich środków usuwa warstwęmazistą i stwarza warunki dla dobrego przylegania brzeżnego materiału wypełniającego kanał

7. usuwa nawiercone narzędziami wióry zębinowe i zapobiega zaczopowaniu światła kanału, a więc skróceniu jego roboczej długości

Środki chem do płukania kanałów

Wymogi:

• działać bakteriobójczo

• rozpuszczać znajdujące się w kanałach części org w postaci martwej tkanki oraz usuwać wwę mazistą

• nie działać uszkadzająco na tk. Okołowierzch

• wysokie napiecie powierzchniowe-> aby mogły przenikać wgłąb kanałów wąskich, kanalików zębiny oraz innych zagłębien

Środki:

1. podchloryn sodu (NaOCl) od 0,5-5,25%

-działanie proteolityczne

-wydziela dużą ilość wolnego tlenu

-silne pienienie w kontakcie z ketalazą w kanale

-działanie bakteriobójcze

• silne działanie toksyczne pow 3%-> należy stosować słabsze roztwory w celu uniknięcia działania antyseptyku na tk okw

• woda utleniona (3-5% ) -bakteriobójczo -nie drażni tk okw -nie posiada wł litycznych -obficie się pieni

• woda destylowana 3-5%

4.roztwory chlorheksydyny 0,2% -wl bakteriobójcze -brak wł litycznych

Środki smarujące=lubrikujące=poślizgowe

-preparaty stosowane podczas opracowania kanału, które zawierają w swoim składzie glicerynę, posiadającą wł smarujące

-środki te nadają narzędziom podczas pracy potrzebny poślizg, ułatwiający operowanie nimi oraz chroniący przed zaklinowaniem i złamaniem

-Gly-oxide, RC-Prep,Glyde, Endogel

-wskazanie: kanały niedrożne, wąskie I zakrzywione

- zmniejszają ryzyko złamania narzędzia podczas pracy w kanale

-pomocne w poszukiwaniu ujść kanałów a zwłaszcza dodatkowych

-oprócz gliceryny często posiadają nadltlenek mocznika i EDTA

Co to jest Via falsa?

-kanał fałszywy, którego ujście znajduje się w innym miejscu niż anatomiczny otwór wierzchołkowy

-towarzyszy temu perforacja ściany korzenia

-powoduje to poważne powikłania

-wyróżnia się perforacje wewnątrz i zewnątrz zębodołowe

Co sprzyja perforacji korzenia

-mało elastyczne narzędzia

-zbyt durza siła nacisku

-preparaty rozmiękczające zębinę

-korzenie o cienkich ścianach

-korzenie silnie zakrzywione o nieregularnym przebiegu (należy używać pilników tj Safety Hoedstrem)

Jakie mogą być przyczyny przebarwień zębów?

1)przyczyny miejscowe:

-urazy zębów prowadzące do przerwania pęczka naczyniowo nerwowego i wylew krwi do jamy zęba (w wyniku rozkładu hemoglobiny tworzy się ciemny siarczek żelaza)

-zabieg ekstrypacji w znieczuleniu, podczas któredo krew może wniknąć w kanaliki zębinowe(Gachowska)

-obecność martwej miazgi w jamie zęba i rozkład mas zgorzelinowych

-lekkie urazy i zabiegi lecznicze prowadzące do powstania zębiny reparacyjnej (nieco ciemniejsze zabarwienie)

-materiały stosowane do odbudowy twardych tkanek zęba (tj. amalgamaty, wielokrotnie używany tlenek cynku z eugenolem, który powoduje żółto-brunatne zabarwienie)

-materiały do wypełniania kanałów tj: pasty rezorcynowo-formalinowe (różowo-czerwone przebarwienia), pasty jodoformowe (brunatne p.), pasty tlenkowo-cynkowo-eugenolwe (żółtobrunatne p.)

2)przyczyny ogolnoustrojowe

a)choroby tj. zwłóknienie torbielowate i niewydolność trzustki, przewlekłe choroby płuc, niewydolność innych gruczołów wydzielania wewnętrznego (brunatne, szaroczarne p.)

b)tetracyklina (używana w okrecie rozwoju zęba) -p. brunatne

c)fluoroza endemiczna -p. kredowo-białe, brunatne, czarne

Polip miazgi, objawy kliniczne, zmiany morfologiczne, metody leczenia.

a. zmiany morfologiczne

Polip miazgi to również postać pulpopatie nieodwracalnych. Miazga mino działania bodźca, nie obumiera, ale zaczyna proliferować - powstaje rozrost ziarniny z dużą ilością młodych naczyń i z komory zęba wylania się polip miazgi. W obrębie ziarniny powstaje nacieki zapalne składające się z : limfocytów, makrofagów i komórek plazmatycznych i tucznych. Powierzchnia polipa jest zwykle pokryta nabłonkiem przeszczepionym z błony śluzowej jamy ustnej. Polip może utrzymywać się długo, ale po jakimś czasie pojawiają się ogniska martwicy i miazga obumiera.

b. objawy kliniczne bad. podmiotowe :- pacjent nie zgłasza dolegliwości bólowych - mogą również występować długotrwałe bóle o znacznym nasileniu bad. przedmiotowe : - widoczny ubytek wypełniony polipem wyrastającym z jamy zęba - miazga wykazuje osłabioną lub zwiększoną wrażliwość - reakcja na opukiwanie (-) lub (+)
c. metody leczenia :Usunięcie polipa, ekstyrpacja miazgi w znieczuleniu

Wymień powikłania w leczeniu endodontycznym.

* nieprawidłowe rozpoznanie i wybór niewłaściwej metody leczenia

1) niecałkowite wyłuszczenie miazgi

2) pominięcie ( nie znalezienia ) opracowanie kanałów dodatkowych

3) pozostawienie próchnicy na ścianie zęba

4) niewłaściwe zastosowanie środka dewitalizującego ( powikłania z tym związane omówione wyżej )

5) powikłania związane z nieprawidłowym opracowaniem kanałów : - utrata długości roboczej, złe oznaczenie długości roboczej - poszerzenie otworu fizjologicznego - odchylenie od naturalnego przebiegu kanału - opracowanie do zbyt małego rozmiaru - złamanie instrumentu w kanale

6) złamanie korony zęba

7) perforacja w obrębie korzenia lub korony

8) nieprawidłowe wypełnienie kanałów : - niedopełnienie lub przepełnienie kanałów ( przepchnięcie materiału poza wierzchołek ) - nieszczelność materiału wypełniającego kanał korzeniowy - przepchnięcie materiału wypełniającego kanał do zatoki szczękowej lub kanału żuchwowego co może wywołać : a. silne bóle b. parestezje nerwów c. zaburzenia czucia 9) podrażnienie lub zapalenie tkanek okołowierzchołkowych

10) pionowe złamanie korzeni zębów

11) odma powietrzna

12) przebarwienie korony zęba

13) aspiracja narzędzi kanałowych do dróg oddechowych lub pokarmowych

Powikłania późne: - przewlekle zapalenie tkanek okołowierzchołkowych

- resorpcja wewnętrzna ścian kanału korzeniowego

Wymień przydatność badania radiologiczne w diagnostyce i leczeniu endodontycznym.

a. diagnostyka :

1. ocena anatomii oraz patologii zębów i otaczających tkanek 2. wstępne wyznaczenie długości zęba 3. ocena wielkości komory i jej położenia 4. ocena rozległości wypełnienia i głębokości próchnicy 5. ocena liczby, przebiegu, szerokości i stopnia zakrzywienia kanałów 6. sprawdzenie obecności zmian około wierzchołkowych 7. wyznaczenie grubości sklepienia komory

b. w leczenie endodontycznym 1. wyznaczenie długości roboczej kanału - zdjęcie wykonywane z narzędziem lub ćwiekiem gutaperkowym. 2. ocena głębokości i kierunku opracowywania 3. ocena dopasowania ćwieka głównego w kanale 4. ocena wypełnienia kanałów 5. sprawdzanie postępu w leczeniu zmian okołowierzchołkowych.

W jakich przypadkach lekarz stom. może spowodować podrażnienie miazgi zęba na drodze termicznej?

1. zbyt szybkie obroty turbiny i kątnicy

2. amalgamat bez podkładu

3. opracowywanie zębiny turbiną ( nawet z chłodzeniem )

4.opracowywanie szkliwa turbiną bez chłodzenia
5. zdejmowanie kamienia ultradźwiękami bez chłodzenia

6. brutalne opracowywanie ubytków bez chłodzenia kątnicą szybkoobrotową ( często w znieczuleniu) 7. oparzenie lampą diodową do naświetlania wypełnień

8. lasery twarde do opracowywania ubytków

9. termokoagulacja np. przerośniętych brodawek dziąsłowych

10. nieodpowiednie wiertła : kształt, wielkość, ostrość

11;21-3rogi miazgi;1kan,1korz;poszerzenie:kształt trójkąta o zaokrąglonych kszt;zwróconego podstawą do brzegu siecznego;pkt-środek powierzchni podniebiennej

12,22-2rogiMiazgi;1 kan, 1 korz;poszerz i trep jak wyżej

13,23-1 korz, 1 kan, poszerz-owal;trep: środek powierzch podniebiennej, dystal od wału szkliwnego

14,24-2rogi;2korzenie(podnieb, policzk)2 kanały;trep-centrum bruzdy środk; poszerz-spłaszczony owal

15,25-2rogi miazgi;

zwykle 1 korz, 1kanał czasem dwa; trep-centrum bruzdy śr; poszerz-spłaszczony owal;

16,26-od 3 do 4 rogów;3 korz(policzkowy dysta i mezj; podniebien);3 lub 4 kanały(podnieb;policzkowy dysta i mezja,mezja dodakt);

pkt trep-rowek przedni bruzdy centralnej; poszerz-kształt czworob z zaokrągl kątami;

17,27-od 3 do 4 rogów;3korzenie; 3kanał(policzkowy dysta i mezj; podniebien) poszerz-kształt czworob z zaokrągl kątami;

31,32,41,42-1kan,1korz;pkt-połowa powierzch język;poszerzenie-kształt owalu

33,43-1korz,1kan,pkt-połowa pow jęz, poszerz-owal;

34,44-1róg;1korz,1kan;trep-środek pow żującej; poszerz-lekki owal

35,45-2rogi;1korz,1kan, pkt-połowa pow jęz, poszerz-owal;

36,46,37,47-4-5rogów;2korzenie(mezj,dyst),3kan-mezjalny ma dwa kanały-językowy i policzkowy, dystalny;trep-środek bruzdy central,poszerz-trapez z zaokrąglonymi kątami

Przyczyny złamania narzędzi w kanale:
-nieznajomość anatomii zęba
- niewłaściwe użycie narzędzia - np kręcenie Hoedstremem
- skomplikowana budowa anatomiczna kanalu
- cienkie narzędzia są jednorazowe (fioletowe, szare) - więc kilkakrotne ich używanie
- oslabienie narzędzi - rozpleciony splot, zbyt często sterylizowane
- zaklinowanie narzędzia
- nie użycie lubrykantu


Usuwanie złamanego instrumentu

- pęseta

- inne narz kanałowe

- ultradźwięki przyłożone do ściany kanału lub do narzędzia;

- igła (ta z bocznym ujściem) z cementem np. fosforanowym;

- igła z pilnikiem H w środku by nie drażnić pilnikiem H ścian kanału

W jaki sposób można zmierzyć długość roboczą kanału:

a) metody orientacyjne: ukłucie, przewężenie, krwawienie, porównanie z RTG

b) radiologiczne:

-wymagające użycia narzędzia kanałowego w kanale jako kontrastu (metoda dodawania, metoda porównań, metoda Besta, metoda Bergera)

-nie wymagające użycia narzędzia w kanale

-radiowizjografia

c)nieradiologiczne: endometria oporowa, endometria akustyczna

Podział preparatów na bazie wodorotlenku wapnia:

a) nietwardniejące pasty WW- wodne mieszaniny WW

-Biopulp (Chema Elektrometr)

-Claxyl (Voco)

-Calcicur (Voco)

-Reogan (Vivadent)

-Pulpdent (Corp.Am.)

-Calcipulpe (Septodont)

b) twardniejące cementy WW

# Klasyczne cementy wodorotlenkowo-wapniowo-salicylanowe (WWS)

-Life (Kerr)

-Dycal (Caulk)

- Calcimol (Voco)

# Wzmocnione cementy wodorotlenkowo-wapniowe połączone z żywicami (WWZ)

-Basic LC (Vivadent)

-Prisma VLC (De Trey)

-Dycal VLC (Caulk)

-Cavalite LC (Kerr)

-Calcimol LC (Voco)

Zróżnicuj denudatio pulpae accidentalis i denudatio pulpae cariosa ( weź pod uwagę mechanizm

powstania, objawy, metody leczenia, rokowanie ).

Przypadkowe obnażenie miazgi = denudatio pulpae accidentalis

Podczas opracowywania ubytku próchnicowego może nastąpić przypadkowe obnażenie miazgi, polega na

niezamierzonym uszkodzeniu zdrowej zębiny oddzielającej dno ubytku od miazgi, bez naruszenia jej

ciągłości. < powikłanie toku leczenia próchnicy głębokiej >

• przyczyny :

1 - ześlizgnięcie się narzędzia z powodu braku oparcia lub niespokojnego zachowania pacjenta

2 - nieostrożne posługiwanie się narzędziem w pobliżu miazgi, szczególnie przy wykonaniu

kształtu retencyjnego.

3 - brak znajomości anatomii i topografii komory zęba

4 - duża komora lub nadmierne rozwinięte rogi miazgi ( z. mleczne , z. stałe z niedorozwojem

szkliwa )

5 - źle dobrane wiertło - wielkość

• badanie podmiotowe - w momencie obnażenia występuje ból, który mija po kilkudziesięciu sekundach, nasilenie bólu uzależnione jest od : wielkości obnażenia, wrażliwości osobniczej pacjenta i od stanu miazgi ; u osób starszych odczucia bólowe są mniejsze, ze względu na zmiany zwyrodnieniowe w miazdze.

• badanie przedmiotowe - w miejscu obnażenia miazga ma różowe zabarwienie, niekiedy uwypukla się w kierunku ubytku.

• leczenie - przykrycie bezpośrednie przy użyciu prep. odontotropowych przeprowadzony w warunkach aseptycznych.

• rokowanie - dobre wyniki w 90% jeśli zabieg przeprowadzony w warunkach aseptycznych.; w przypadku zainfekowania miazgi przez kontakt ze śliną lub obnażenie miazgi niejałowym wiertłem praktycznie przekreśla zachowanie jej przy życiu

Próchnicowe obnażenie miazgi = denudatio pulpae cariosa

Jest zabiegiem zamierzonym, spowodowanym doszczętnym usunięciem chorobowo zmienionej zębiny w

próchnicy głębokiej, drążącej do miazgi na przestrzeni nie większej niż 1 mm2. ; proces próchnicowy

dotarł do miazgi częściowo odwapnioną zębiną, ale nie wywołał w miazdze klinicznych oznak zapalenia

< powikłanie toku leczenia próchnicy głębokiej >

• przyczyny : celowe całkowite usunięcie zębiny próchnicowej, która w jednym miejscu znajdowała się w bezpośrednim kontakcie z miazgą.

• badanie podmiotowe - w momencie obnażenia pojawia się ból, który ustępuje po kilkudziesięciu sekundach.

• badanie przedmiotowe - w dnie ubytku punktowo obnażona miazga, reagująca bólem, przemijającym po ustąpieniu bodźca lub nieco przedłużonym.

• leczenie - przykrycie bezpośrednie przy użyciu prep. opartymi na Ca(OH)2 (biorąc pod uwagę wiek pacjenta, jego stan ogólny) , wystąpienie bólów samoistnych oraz mała szansa powodzenie

( osoby starsze, z chorobami ogólnymi - nadciśnienie, cukrzyca itd upoważnia do zmiany leczenia

na ekstyrpację miazgi w znieczuleniu a w przypadku dzieci i młodzieży z nie zakończonym

rozwojem wierzchołka amputacja przeżyciowa miazgi.

rokowanie - przykrycie bezpośrednie daje dobre wyniki tylko w 20-30% przypadków, gdyż uważa się ,że podczas tego obnażenia miazga zostaje zainfekowana

Wg jakich kryteriów ocenia się poprawność wypełnienia kanału?

Cel wypełnienia:

-szczelne zamknięie kanału tzn. całkowita izolacja jego światła od otworu wierzchołkowego

-ochrona przed reinfekcją (drobnoustrojami w odgałęzieniach bocznych lub kanalikach zębinowych lub z mikroprzecieku z JU)

1)prawidłowe wypełnienie- do otworu fizjologicznego. Wg Barańskiej- Gachowskiej są pewne granice tolerancji:

• u dzieci i młodzieży 0,5 -1mm przed wierzchołkiem radiologicznym

• u dorosłych 1-2mm

2)złe wypełnienie:

-kanał niedopełniony (powstaje wtedy przestrzeń wypełniająca się płynem tkankowym, który może ulec zakażeniu

-przepchnięcie materiału wypełniającego

-kanał przepełniony (przepchnięta gutaperka przez otwór fizjologiczny)
- zła kondensacja gutaperki
- za cienki ćwiek, za malo ćwieków, w kanale znajduje się głównie pasta

Czym grozi pozostawienie części sklepienia komory?

-zły wgląd w dno komory i dostępność dla narzędzi

-przebarwienie spowodowane rozpadem pozostawionej miazgi lub pod wpływem

-złe wypłukanie uszczelniacza z komory i przebarwienia

-infekcja tkanek okołowierzchołkowych

-nie odnalezienie wszystkich kanalów
-niecałkowite usunięcie miazgi

---