Za pierwszy historycznie ustrój Platon uznał:
demokrację
tyranię
arystokrację
timokracje
W idealnym państwie Platona:
rządy sprawuje bogate ziemiaństwo
rządzący nie posiadają własności prywatnej
interes jednostki stoi na pierwszym miejscu
król posiada prawo weta zawieszającego wobec decyzji zgromadzenia mędrców
Zdaniem Platona:
ustroje państw doskonalą się samoistnie
rządy wojowniczego tyrana są naj lepsze, gdyż zapewniają porządek
Władca- filozof ma możliwość powstrzymania procesu degenerowania się ustrojów
Najlepsze państwo to chrześcijańska teokracja
Na szczycie hierarchii społecznej w platońskim państwie stać mieli:
kapłani
wojownicy
filozofowie
rzemieślnicy
Najlepszy zdaniem Arystotelesa ustrój:
to demokracja
opiera się na wizji bezklasowego, niezróżnicowanego wewnętrznie społeczeństwa
powinien łączyć zalety oligarchii i demokracji
winien mieć postać monarchii
Arystoteles był:
przeciwnikiem niewolnictwa
empirykiem
zwolennikiem liberalnej demokracji
krytykiem chrześcijaństwa
Celem państwa wg Arystotelesa było:
pełnienie funkcji "stróża nocnego"
zapewnienie wolności wszystkim religiom (zwłaszcza kościołom chrześcijańskim)
zapewnienie wszechstronnego rozwoju i dobrobytu obywateli
umożliwienie proletariatowi kontroli nad resztą społeczeństwa
Według Arystotelesa państwo jest:
wynikiem umowy społecznej
darem bogów
tworem natury
prawną wspólnota obywateli
Za najlepszą formę ustrojową Arystoteles uważał:
monarchię
arystokrację
demokrację
Politeę
Europejska filozofia polityczna narodziła się:
w Rzymie
Italii
Wśród Greków
Na Bliskim Wschodzie
Cyceron wyznawał poglądy:
cyrenajskie
stoickie
epikurejskie
perypatetyckie
Cyceron głosił postulat:
powrotu do starogreckiej monarchii
zgody stanów
uwłaszczenia ekwitów
reform demokratycznych
przywrócenia politei
Rewizjonizm to doktryna:
głosząca potrzebę rozszerzenia kompetencji policji i służb specjalnych
negująca potrzebę rewolucji socjalistycznej
wpisana w nurt liberalizmu arystokratycznego
którą w swych poczynaniach kierował się W. I. Lenin
wpisana w nurt tzw. socjalizmu utopijnego
wpisana w nurt papalizmu
którą w swych poczynaniach kierował się Mussolini
Święty Augustyn był zwolennikiem:
interwencji władzy świeckiej przeciw heretykom
państwa Bożego rozumianego jako chrześcijańskie imperium polityczne
sojuszu państwa Bożego z państwem ziemskim
chrześcijańskiego merkantylizmu
Według Św. Augustyna:
cesarz jest bezpośrednim zwierzchnikiem papieża
chrześcijanie nie powinni brać udziału w rządach świeckich
państwo winno zwalczać herezje
Państwo Boże” rozprzestrzenia się w drodze militarnego podboju
Według św. Augustyna główne zadanie państwa polega na:
zapewnieniu jednostkom możliwości zaspokojenia ich skłonności konsumpcyjnych
popieraniu rodzimej gospodarki i ekspansji militarnej
powstrzymywaniu szerzenia się zła
zwalczaniu przejawów rasizmu i nietolerancji
Według Św. Augustyna:
papiestwo deleguje „prawo miecza" cesarzowi
chrześcijanie nie powinni brać udziału w rządach świeckich
władza państwowa powinna przeciwstawiać się herezjom
”Państwo Boże” rozprzestrzenia się na drodze militarnego podboju
Dla Świętego Augustyna, zadaniem państwa jest:
ekspansja terytorialna
zapewnienie tolerancji religijnej
zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa
uczynienie ludzi złych dobrymi
Zasłona niewiedzy" w teorii sprawiedliwości Rawls'a oznacza, że nikt nie zna :
przyszłych cen usług
swojej przyszłej pozycji społecznej
wysokości inflacji
możliwości gospodarki
Myśl polityczna Św Tomasza z Akwinu:
mieści się w nurcie socjalizmu utopijnego
opiera się na zasadzie hierarchicznego uporządkowania społeczeństwa
czerpie swe źródło z dorobku intelektualnego protestantów
jest anarchistyczna i wroga wszelkiej władzy
stanowi chrześcijańską odpowiedz na awerroizm
stanowi pochwałę równości wszystkich stanów
mieści się w nurcie uniwersalizmu cesarskiego
czerpie swe źródło z platońskiego idealizmu
stanowi pochwałę równości wszystkich stanów
Święty Tomasz dokonał chrześcijańskiej recepcji myśli:
Awerroesa
Arystotelesa
Arystypa
Platona
Średniowieczna koncepcja „corona regni'' oznacza:
wyodrębnienie się osobowości prawnej państwa
uznanie władzy króla nad. Biskupami
uznanie podporządkowania króla papieżowi
symbolem władzy królewskiej jest korona
Polibiusz uznał ustrój rzymskiej republiki za najlepszy ponieważ łączył on sobie elementy:
tyranii i arystokracji
monarchii, arystokracji i demokracji
demokracji i politei
timokracji i Politei
Średniowiecze to okres, w którym popularna była doktryna:
Socjalistyczna
Liberalnej demokracji
Anarchizmu
Papalizmu
Teoria Johna Rawlsa stanowi:
uzasadnienie rządów Długiego Parlamentu w latach 1640-1653
próbę znalezienia sprawiedliwych zasad, godzących ze sobą postulaty wolności równości
wyraz sprzeciwu amerykańskich Biskupów wobec katolickiej nauki społecznej
najpełniejszy wykład doktryny faszyzmu
Robert Nozick jest zwolennikiem:
państwa minimalnego
idei sprawiedliwości społecznej
powrotu do przedsoborowego nauczania kościoła katolickiego
budowy socjalizmu w jednym kraju
podatków progresywnych
sprawiedliwości rozdzielczej
względności praw jednostki
Myśl społeczna i polityczna Niccolo Machąyellego:
próba przywrócenia moralności w polityce
wykład techniki rządzenia
apoteoza demokracji
pochwała tyranii
Zdaniem Niccollo Machiavellego książę:
powinien wprowadzić w swym państwie religię ewangelicką
podlega w swej władzy tylko biskupowi
powinien kierować się racją stanu
stoi na czele tzw. Filachów
Według Niccolo Machiavellego "dyktatura księcia" jest:
etapem przejściowym na drodze do ustroju republikańskiego
najdoskonalszą formą rządów
formą: ustrojową godną potępienia
formą:ustrojową; którą należy przezwyciężyć, ażeby przywrócić demokrację
formą ustrojową, w której najpełniej realizuje się chrześcijański postulat miłości bliźniego
formą ustrojową, którą należy przezwyciężyć, ażeby zaprowadzić socjalizm
Liberalizm Benthama charakteryzuje:
kolektywizm
organiczna wizja społeczeństwa
antyindywidualizm
demokratyzm
Myśl Benthama cechuje:
Utylitaryzm
irracjonalizm poznawczy
związek z tradycją feudalną
syndykalizm
antyindywidualizm
Poznanie prawa natury wg Grotiusa:
następuje poprzez samodoskonalenie
następuje poprzez obserwację natury ludzkiej
następuje poprzez studiowanie Pisma Świętego
wiąże się z aktem religijnej iluminacji
dokonuje się dzięki badaniu natury ludzkiej
możliwe jest dzięki studiowaniu Pisma Świętego
jest niemożliwe
Zdaniem Grocjusza normy prawa natury są:
zmieniane decyzją parlamentu
poznawalne przez lekturę Biblii, ewentualnie Koranu
uniwersalnymi i ponadczasowymi nakazami rozumu
fikcją, gdyż nie mają sankcji
Koncepcja Marksa i Engelsa:
zakłada, że socjalizm może być zrealizowany dopiero w warunkach dobrze rozwiniętego kapitalizmu
stoi na stanowisku statycznej wizji świata
przedstawia świadomość klasową jako pierwotną w stosunku do warunków materialnych społeczeństwa
opiera się na potępieniu koncepcji Darwina
Dla Marksa i Engelsa właściwe jest przekonanie, że:
dzieje są procesem, którym rządzi prawo powolnej degeneracji ustrojów
państwo i prawo stanowią instrument panowania jednej klasy nad innymi klasami
solidarność klas stanowi bazę postępu społecznego
wyborcze zwycięstwo proletariatu odsunie od władzy burżuazje
dyktatura proletariatu jest najdoskonalszą i ostateczną formą ustrojową społeczeństwa
dyktatura proletariatu jest konieczna dla osiągnięcia ostatecznej formy ustrojowej społeczeństwa
"Prawa kardynalne" to:
Prawa króla do sprzedaży bądź wydzierżawienia części terytorium państwa
Prawa, przysługujące antystalinowskiej opozycji w latach 30- tych w ZSRR
Zaprzysiężone przez króla przywileje stanowe
Regulacje procedury mianowania komisarzy ludowych
W ideologii nazistowskiej naród to:
wspólnota prawa
wspólnota terytorialna
wspólnota krwi
wspólnota funkcjonalno-zachowawcza
Rozwiązaniem problemów demokracji związanych z rozwojem społeczeństwa masowego jest wg Tocqueville'a":
dyktatura
udział w życiu publicznym
centralizacja władzy
oddanie władzy w ręce zawodowych polityków
Encyklika „Quadragesimo Anno" Piusa Xi była:
najobszerniejszym międzywojennym wykładem katolickiej nauki społecznej
pochwałą indywidualizmu
pochwałą kolektywidualizmu
pochwałą socjalizmu
Rozwiązaniem problemów demokracji związanych z rozwojem społeczeństwa masowego wg. Alexis`a Tocqueville`a:
dyktatur i arystokracji
udział w życiu publicznym
centralizacja władzy
przekazanie władzy w ręce zawodowych polityków
Montesquiea to przedstawiciel:
liberalizmu mieszczańskiego
neoliberalizmu
liberalizmu arystokratycznego
liberalizmu społecznego
Cecha suwerenności ludu dla Rousseau jest:
konkurencja naturalnych poddanych
nienaruszalność własności prywatnej
wyłączność prawodawcza ludu
trójpodział władz
Która z poniższych cech przypisać można faszyzmowi:
niechęć wobec przemocy i wojny
podporządkowanie jednostki państwu
postulat wolności światopoglądowej obywateli
program państwa minimalnego
Dla myśli Karola Monteskiusza charakterystyczne jest przeświadczenie, że:
władze nie powinny wzajemnie się hamować
podział władzy jest szkodliwy, gdyż godzi w absolutyzm królewski
warunki życia narodów powinny przesądzać o treści ich praw
istnieją władze: ustawodawcza, wykonawcza i federatywna
Poprzez akt umowy społecznej wg Jean`a Jacques`a Rousseau człowiek:
dobrowolnie zrzeka się wolności
zrzeka się własności na rzecz Konstytuanty
oddaje wolność, ale zyskuje ją w postaci chronionej przez państwo
zrzeka się swej suwerenności
oddaje się w niewolę
W doktrynie Monteskiusza:
władza sądownicza, wykonawcza i ustawodawcza równoważą się
władza sadownicza sprawuje kontrolę nad władzą ustawodawczą i wykonawczą
parlament łączy w sobie władzę ustawodawczą i wykonawczą
parlament podlega władzy sądowniczej
W modelu podziału władz Montesąuieu wyróżnił:
władzę ustawodawczą
władzę federatywną
władzę municypalną
władzę królewską
Cechą charakterystyczną myśli Burke'a jest:
pozytywny stosunek do rewolucji francuskiej
wynikający z umowy społecznej prymat państwa nad narodem
przywiązanie do tradycji historycznej
indywidualizm
Według Benjamina Constanta „wolność starożytnych" oznaczała przede wszystkim:
wolność od dyktatu woli ogółu
udział w sprawowaniu władzy
wolność słowa
wolność wyznania
Afirmacja wolności, zasada rządów prawa, akceptacja pluralizmu i nieufności wobec idei sprawiedliwości społecznej to element doktryny:
Beniti Mussoliniego
Leona XII
Edmunda Burke`a
Friedricha Augusta von Hayek'a
W kontraktualistycznej koncepcji Johna Locke`a:
władza należy w sposób naturalny do monarchy, nie zaś do jednostek
jednostki przekazują władzy państwowej prawo karania gwałcicieli praw naturalnych
jednostki zrzekają się wolności na rzecz panującego
akt powstania państwa jest tożsamy z utworzeniem społeczeństwa
Zdaniem Johna S. Milla:
zasada utylitaryzmu bezwzględnie podporządkowuje dobro jednostki dobru zbiorowości
wolność indywidualna stanowi przeszkodę dla kształtowania charakteru
wolność powinna być ograniczona tylko w takim stopniu, w jakim jej realizacja godzi w wolność innych
wolność dotyczy sfery działalności gospodarczej, nie zaś sumienia i opinii
„Rozważania o rewolucji we Francji” Edmunda Burke`a:
opierając się na umowie społecznej stanowią jednocześnie pochwałę demokracji bezpośredniej
zawierają „organiczną” wizję społeczeństwa
apologizują rewolucję francuską
postulują zniesienie stanu „trzeciego”
Według Benjamina Constanta „wolność starożytnych" oznaczała przede wszystkim:
wolność od dyktatu woli ogółu
udział w sprawowaniu władzy
że interes jednostki dominował nad interesem ogółu
wolność wyznania
W stanie natury wg Locke'a:
jednostki uczestniczą w permanentnej wojnie
jednostkom przysługuje: prawo do życia, wolności i własności
jednostka jest moralnie zła, egoistyczna i naturalnie agresywna
jednostka nie jest w ogóle brana pod uwagę
jednostki nie mają żadnych praw
John Stuart Mili był:
marksistą
przeciwnikiem Lutra na sejmie w Wormacji w 1521 r.
broniącym wolności liberałem
teoretykiem narodowego socjalizmu
Cechą charakterystyczną myśli Burke'a jest:
przekonanie o upadłej naturze człowieka
postulat wyzwolenia robotników spod jarzma burżuazji
pojmowanie narodu jako organicznej wspólnoty pokoleń, związanej tradycją
pojmowanie narodu jako zespołu jednostek, związanych umową społeczną
Zdaniem Johna Stuarta Milla wolność:
pochodzi z nadania władcy
prowadzi do anarchii, dlatego winna być ograniczona
powinna być ograniczona tylko w takim stopniu, w jakim jej realizacja godzi w wolność innych
dotyczy sfery działalności gospodarczej, nie zaś sumienia i opinii
Teza, że polityka powinna odznaczać się przede wszystkim skutecznością, nie zaś realizować wartości moralne to teza :
Platona
Sokratesa
Sofistów
całej greckiej filozofii politycznej
Warunki geopolityczne „Utopii” Tomasza Morusa wyraźnie nawiązują do warunków geopolitycznych:
królestwa Kostaryki
wysp brytyjskich
szesnastowiecznej Italii
państwa Longobardów
Szesnastowiecznym spadkobiercą tradycji filozoficznej św. Augustyna był:
Niccolo Machiavelli
Jean Bodin
Tomasz Morus
Marcin Luter
W filozofii Hobbesa:
społeczeństwo jest pierwotne w stosunku do państwa
państwo ma charakter organiczny
stan natury to stan powszechnej szczęśliwości
stan natury cechuje powszechna anarchia (wojna każdego z każdym
społeczeństwo jest najdoskonalszą-formą życia zbiorowego człowieka
suwerenem może być jedynie oświecony monarcha
harmonijne społeczeństwo obywatelskie poprzedza powstanie państwa
suweren musi chronić sferę naturalnych praw podmiotowych
Umowa społeczna wg. Thomasa Hobbesa zawierana jest:
przez wszystkich z suwerenem, a jej treścią jest zobowiązanie suwerena do przestrzegania praw naturalnych
przez jednostki między sobą, a jej treścią jest przekazanie prawa rządzenia suwerenowi
między społeczeństwem a rządem, a jej treścią jest powstanie państwa
między społeczeństwem a władzą, a jej treścią jest powołanie rządu
Milton Friedman przeciwstawia się:
wolności gospodarczej
swobodzie umów
ingerencjom państwa w gospodarkę
ograniczeniu roli państwa
Celem realizowanym w życiu publicznym wg Friedricha von Hayeka powinna być:
sprawiedliwość społeczna
sprawiedliwa płaca
wolność
zasada centralnego planowania gospodarczego
W polemice z lwem Trockim tezę o możliwości „budowy socjalizmu w jednym kraju” głosił przede wszystkim:
Róża Luksemburg
Edward Abramowski
Józef Stalin
Włodzimierz Iljicz Lenin
Termin „anarchizm” w swym znaczeniu etymologicznym wyraża przede wszystkim:
całkowitą negację ludzkich instynktów egoistycznych
postulat zniesienia państwa „jako takiego”
postulat rezygnacji ze scentralizowanych i pionowych struktur władzy oraz stosunków społecznych opartych na dominacji
rezygnację z własności prywatnej na rzecz własności kolektywnej
Milton Friedman przeciwstawia się:
swobodzie umów
wolności gospodarczej
monopolem państwowym
ograniczeniu roli państwa
Celem realizowanym w życiu publicznym wg Friedricha von Hayeka powinna być:
sprawiedliwość społeczna
sprawiedliwa płaca
zasada jedności władzy
wolność
Według Hugona Kołłątaja prawo do nabrania rzeczy powinno być:
ścisłe ograniczane
powszechne i równe
regulowane administracyjne
nadawane mocą prerogatywy królewskiej
Piotr (Powęski) Skarga;
był zwolennikiem reformy w duchu centralizm u i absolutyzmu
był zwolennikiem zreformowania kościoła
popierał politykę swobód szlacheckich
występował przeciwko absolutyzmowi monarszemu
Roman Dmowski widział racje polskie przede wszystkim sferze wierności zasadom:
państwowym
narodowym
arystokratyczny
monarchistycznym
Andrzej Frycz Modrzewski domagał się:
umocnienia zasady liberum veto
wzmocnienia władzy monarszej
wzmocnienia roli senatu
przyznania senatowi roli arbitra w sprawach spornych królestwa
Marcin Luter to:
przywódca powstania chiepskiego z 1525 r.. skierowanego przeciw nadużyciom książąt i duchowieństwa
zwolennik silnej władzy państwowej
współautor „Księcia”
twórca protestanckiej teokracji w Genewie
działacz IV Międzynarodówki
'reformator religijny i zarazem zwolennik silnej władzy państwowej
kontynuator myśli Rousseau
W myśli politycznej Jeana Bodina :
władza państwowa jest suwerenna
rząd odrzuca prawo naturalne
odrzucone jest prawo boskie
poddani mogą wystąpić przeciw władcy
Przekonanie o tym. że człowiek jest miarą wszechrzeczy możemy przypisać:
Sokratesowi
Platonowi
Sofistom
w ogóle greckiej filozofii politycznej
Która z poniższych postaci nie należała do nurtu tzw. socjalizmu utopijnego:
Claude Henr i Samt- Simon
Włodzimierz Ijlicz Lenin
Charles Fourier
Robert Owen
Zdaniem Josepha de Maistre:
„ogień rewolucji" powinien ogarnąć cały świat
władza to wynik umowy społecznej
władza pochodzi od Boga
państwo ma za zadanie chronić wolność jednostek
Przejęcie władzy przez robotników miato nastąpić wg Lenina poprzez:
zwycięstwo w wyborach
rewolucję dokonaną przez partię zawodowych rewolucjonisto'
dobrowolne oddanie władzy przez burżuazję
strajk generalny
Punktem wyjścia dfa filozofii politycznej Wilhelma von Humboldta jest kategoria:
grzechu pierworodnego
wszechwładnego państwa
prawa natury
samodoskonalenia jednostki
Włodzimierz Ilijicz Lenin:
był najważniejszym przedstawicielem „socjalizmu utopijnego”
głosił postulat władzy klasy robotniczej w ramach ustrojowych liberalnej demokracji
stał na czele bolszewickiego związku zawodowego walczącego o humanizację warunków pracy
przez „partię” rozumiał organizację zawodowych rewolucjonistów
Twórca rewizjonizmu- Berastein:
uważał, że nie można zlikwidować wyzysku w ramach państwa kapitalistycznego
był zwolennikiem rewolucyjnego przejęcia władzy
był przeciwnikiem-rewolucji
opowiadał się przeciw walce politycznej w ramach systemu parlamentarnego
Co jest rozumne, jest rzeczywiste, a co jest rzeczywiste jest rozumne - to słowa:
Platona
Hegla
LockeJa
Hobbes?a