SPOSOBY ROZUMIENIA POJĘCIA „WYCHOWANIE”

A. W języku opinii publicznej, gdy mówimy o wychowaniu, najczęściej odnosimy się do jakiegoś „systemu” lub całości struktur, instytucji, procesów społecznych… W ten sposób mówimy o:

• wychowaniu zróżnicowanym przestrzennie i kulturowo (wych. europejskie, azjatyckie, amerykańskie, chrześcijańskie, buddyjskie, wychowanie miejskie i wiejskie itp.)

• wychowaniu zróżnicowanym historycznie (wych. starożytne, średniowieczne, komunistyczne, ponowoczesne itp.)

• wychowaniu realizowanym przez różne instytucje lub w różnych sytuacjach (wych. rodzinne, szkolne, kościelne, podwórkowe, wych. na ulicy, w grupach rówieśniczych, w grupach nieformalnych, w chwilach zabawy, w czasie wolnym, przez lekturę czasopism, książek, komiksów,
  na dyskotekach, w kinie, teatrze, w pubach, przez radio, telewizję, Internet, sport itp.)

• wychowaniu zróżnicowanym przez sposoby postępowania, struktury, zasady stosowane (wych. prywatne i publiczne, wych. świeckie i wyznaniowe, scentralizowane i zdecentralizowane)

B. Wychowanie rozumiane jako oddziaływanie wychowawców - „wywierających wpływ”

(definicja prakseologiczna wg S. Kunowskiego)

• ważne jest tu przede wszystkim działanie wychowawców, wpływanie na wychowanków i urabianie ich

• wychowanie jako interwencja wychowawcza, która obecnie nie sprowadza się tylko do intencjonalnej/nieintencjonalnej działalności i obecności „tradycyjnych wychowawców” (wychowawców, nauczycieli, duszpasterzy itp.); obok nich coraz większego znaczenia nabierają grupy, bohater (bohaterzy) komiksu, gry komputerowej, filmu, gwiazdy kina lub piosenki, charyzmatyczni przywódcy ruchów
  (np. o charakterze sekty), mistrzowie sportu itd.

C. Wychowanie rozumiane jako proces rozwoju osobowego (wzrostu)

(definicja ewolucyjna wg S. Kunowskiego)

• np. I. Doughton; „Wychowanie jest procesem rozwoju, który zachodzi w indywidualnej jednostce jako rezultat jej działalności w środowisku i jej reakcji na to środowisko.”

• definicje te mają zazwyczaj charakter pajdocentryczny- przedstawianie dziecka w centrum rozwoju i przez zwrócenie uwagi na jego swobodny wzrost i dojrzewanie

• obok przyswojenia sobie norm i wartości społecznych, podkreśla się dzisiaj aspekt aktywny i kreatywny jednostki - wychowanek nabiera coraz większego znaczenia jako aktywny twórca swojego wychowania

D. Wychowanie rozumiane jako relacja interpersonalna między wychowawcą i wychowankiem

• coraz częściej są one widziane w swojej złożoności jako wypadkowe struktur kulturowych, społecznych, ekonomicznych, politycznych, religijnych (psychicznych), które w różny sposób je warunkują.

E. Wychowanie pojmowane jako efekt (rezultat)

• „Działanie, które zmierza do wywołania i rozwinięcia
  w dziecku pewnej liczby stanów fizycznych, umysłowych i moralnych, jakich domagają się od niego i społeczeństwo polityczne jako całość i środowisko specjalne, do którego jest ono szczególnie przeznaczone /…/” (E. Durkheim)

• obecnie dąży się do wieloaspektowego wymiaru wychowania jako pewnej (podstawowej) właściwości człowieka, określanej mianem człowieczeństwa; poza sferą duchową, intelektualną i pamięcią, uwzględnia się wrażliwość, zmysłowość, cielesność, społeczność, polityczność, aktywność manualną i techniczną, na rzecz globalnej (holistycznej) edukacji osoby, wpisaną w konkretną historyczną egzystencję wspólnotową

WYCHOWANIE TO:

• Dynamiczny złożony układ oddziaływań społecznych

• Społecznie uznawany system działania pokoleń starszych na dorastające dla przygotowania według określonego ideału nowego człowieka do przyszłego życia

• Działania zmierzające do trwałej modyfikacji, ukształtowania lub rozwinięcia dyspozycji wolicjonalno-emocjonalnych w osobowości jednostki./H. Muszyński/

• System działań zmierzających do określonych rezultatów wychowawczych

• Proces zdobywania przez jednostkę doświadczeń

• Proces wrastania jednostki w społeczną świadomość gatunku/ J. Dewey/

• „Dorastanie” do zadań lub „rozwijanie podmiotu” za sprawą jego uczestnictwa w świecie

NAUKI PEDAGOGICZNE

Klasyfikacja wg Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej

1. Według kryterium metodologicznego (stopnia ogólności)

• Pedagogika ogólna

• Pedagogiki szczegółowe

2. Według celów czynności wychowawczych

• Dydaktyka

• Teoria wychowania

3. Według kryterium wieku

• Pedagogika przedszkolna

• Pedagogika młodszego wieku szkolnego

• Pedagogika szkolna

• Pedagogika dorosłych - andragogika

4. Według kryterium rodzaju działalności

• Pedagogika obronna

• Pedagogika rekreacji

• Pedagogika działalności kulturowej

• Pedagogika sportu

• Pedagogika opiekuńcza

• Pedagogika pracy

• Pedagogika czasu wolnego

• Pedagogika zdrowia

5. Według rodzajów defektów rozwojowych i dewiacji

• Pedagogika resocjalizacyjna

• Pedagogika rewalidacyjna

• Oligofrenopedagogika - (upośledzenie umysłowe)

• Surdopedagogika - (niedorozwój słuchu, głuchota)

• Tyflopedagogika - (wady wzroku, niewidomi)

6. Według podejmowanych problemów badawczych

• Politologia oświaty

• Pedagogika społeczna

• Pedagogika kształcenia zawodowego

• Pedagogika specjalna

• Pedagogika porównawcza

• Pedagogika systemów oświatowych

• Pedeutologia i inne.

NAUKI PEDAGOGICZNE

Klasyfikacja wg Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej

2. Według kryterium metodologicznego (stopnia ogólności)

• Pedagogika ogólna

• Pedagogiki szczegółowe

3. Według celów czynności wychowawczych

• Dydaktyka

• Teoria wychowania

4. Według kryterium wieku

• Pedagogika przedszkolna

• Pedagogika młodszego wieku szkolnego

• Pedagogika szkolna

• Pedagogika dorosłych - andragogika

5. Według kryterium rodzaju działalności

• Pedagogika obronna

• Pedagogika rekreacji

• Pedagogika działalności kulturowej

• Pedagogika sportu

• Pedagogika opiekuńcza

• Pedagogika pracy

• Pedagogika czasu wolnego

• Pedagogika zdrowia

6. Według rodzajów defektów rozwojowych i dewiacji

• Pedagogika resocjalizacyjna

• Pedagogika rewalidacyjna

• Oligofrenopedagogika - (upośledzenie umysłowe)

• Surdopedagogika - (niedorozwój słuchu, głuchota)

• Tyflopedagogika - (wady wzroku, niewidomi)

7. Według podejmowanych problemów badawczych

• Politologia oświaty

• Pedagogika społeczna

• Pedagogika kształcenia zawodowego

• Pedagogika specjalna

• Pedagogika porównawcza

• Pedagogika systemów oświatowych

• Pedeutologia i inne.

RACJONALNOŚĆ ADAPTACYJNA Teorie wychowania autorytarnego: pedagogika behawiorystyczna pedagogika konserwatywna	RACJONALNOŚĆ EMANCYPACYJNA Teorie wychowania antyautorytarego: pedagogika humanistyczna pedagogika liberalna
Cel wychowania: rozwój wychowanka jako adaptacja do zastanych warunków tożsamość konwencjonalna - tożsamość roli	Cel wychowania: rozwój wychowanka rozumiany jako samorealizacja - samowychowanie tożsamość postkonwencjonalna-tożsamość osoby
Zadanie wychowania: kształtowanie wychowanka wg pożądanych i nienaruszalnych społecznie wzorców osobowych - kierowanie rozwojem, urabianie określonych cech	Zadanie wychowania: promowanie szeroko ujętej zmiany człowieka i świata - bezinteresowne wspieranie swobodnego rozwoju wychowanka
Istota zmian edukacyjnych: udoskonalać, ulepszać świat wg ustalonej już jego definicji	Istota zmian edukacyjnych: rewizja obowiązujących definicji świata, wykraczanie poza dotychczasowe wyobrażenia o tym, co możliwe i pożądane
Istota oddziaływań pedagogicznych: bezpośredni wpływ na wychowanka przekazywanie gotowej wiedzy i gotowych wzorców zachowań zdyscyplinowany wysiłek podporządkowanie się woli wychowawcy i odgórnie ustalonym zasadom wychowawczym	Istota oddziaływań wychowawczych: pośredni wpływ na wychowanka - organizowanie sytuacji (okazji, warunków) sprzyjających rozwojowi (samorozwojowi) umożliwienie wychowankom samopoznania akceptacja autonomii, indywidualności wychowanka i wychowawcy
Metody, środki i formy wychowania: system kar i nagród oraz rywalizacja między wychowankami rygorystycznie określona formuła organizacyjna - system klasowo-lekcyjny	Metody, środki i formy wychowania: współdziałanie, partnerstwo, nieoceniające nastawienie do wychowanka odformalizowanie wychowania, „elastyczna edukacja”
Edukacja: ceni się pewność wiedzy, jej stabilność i bezpośrednią użyteczność	Edukacja: ceni się takie stosowanie wiedzy, która wymaga samodzielnego przełożenia jej na reguły osobistego działania
Pomoc jako sterowanie: poza wychowankiem przesądza się o tym, co jest cenne, wartościowe czy użyteczne, a co tym nie jest steruje się innym człowiekiem w imię jego dobra żąda się od niego postępowania zgodnie z radami i zaleceniami wskazuje się mu właściwe sposoby postępowania	Pomoc jako oferowanie: prawo do ingerowania w świat drugiego człowieka może przyznać on sam, prosząc wychowawcę o pomoc pomagający sam decyduje o formie i treści ofert, traktując je jako wypowiadane we własnym imieniu (punkty widzenia, odczuć, wrażeń itp.), aniżeli jako rady i zalecenia nie narusza się autonomii wychowanka

W poszukiwaniu definicji pedagogiki ogólnej?

Pedagogika ogólna i jej główne zadania - dawniej i dziś

Pedagogika ogólna jako „ogólna nauka o wychowaniu /… spójna wiedza o wychowaniu człowieka…/ musi wspierać się na znajomości nauk o człowieku, lecz równocześnie musi pamiętać
o własnym specyficznym spojrzeniu na człowieka. Najogólniej można powiedzieć, że ujmuje ona człowieka jako funkcjonalną całość i jego wyspecjalizowane funkcje głównie pod kątem stawania się, realizacji (czy samorealizacji),

zwłaszcza w łączności z życiem społecznym, światem kultury i oddziaływaniem wychowawczym. W ten sposób pedagogika - wychodząc od zastanej, a projektując nową, pożądaną rzeczywistość wychowawczą - w pewnym sensie sama `stwarza' swój przedmiot badań (sformułowanie Bogdana Suchodolskiego)

• Wychowanie jako fakt - jeden z podstawowych składników życia człowieka

• Wychowanie jako zadanie - intencjonalne zadanie zmierzające do…

A jak jest dziś?

„/…/ konieczna jest inna teoria - teoria opisująca świat pozoru, analizująca, a nie projektująca realność. Tak pojmowana pedagogika (czy to słowo jest tu jeszcze adekwatne?), stawiająca sobie za zadanie opis realności i pozoru wychowania, jest na pewno możliwa. /…/” (Tomasz Szkudlarek, Bogusław Śliwerski)

CELE WYCHOWANIA PRZEZ TURYSTYKĘ

A/ POZNANIE OBCEJ ZBIOROWOŚCI I JEJ ZROZUMIENIE POPRZEZ:

- WZAJEMNE POZNAWANIE SIĘ - ZBLIŻENIE DO SIEBIE „OBCYCH” ŚRODOWISK

- POPRZEZ ZBLIŻENIE SIĘ DO SIEBIE „OBCYCH” LUDZI -

B/ POZNANIE BEZPOŚREDNIE - OSOBISTY KONTAKT BĄDŹ Z PRZYRODĄ, BĄDŹ Z KULTURĄ (ZARÓWNO KULTURĄ EPOK MINIONYCH, JAK I Z KULTURĄ WSPÓŁCZESNĄ), BĄDŹ Z LUDNOŚCIĄ ODWIEDZANYCH TERENÓW

C/ KSZTAŁTOWANIE (SIĘ) OKREŚLONYCH POSTAW WOBEC RÓŻNYCH SFER RZECZYWISTOŚCI - NAJSZERZEJ POJĘTE POSTAWY ALTRUISTYCZNE, POSTAWY ŻYCZLIWOŚCI, SYMPATII, TOLERANCJI… ORAZ POSTAWA AKTYWNA - MAMY MOŻLIWOŚĆ UCZENIA SIĘ POKONYWANIA TRUDNOŚCI, RADZENIA SOBIE Z OBAWAMI PRZED WYSIŁKIEM, KSZTAŁTUJE SIĘ POSTAWA ODWAGI, HARTU, SOLIDARNOŚCI W WYSIŁKU (ZASPAKAJANIE POTRZEBY KONTAKTÓW OSOBISTYCH)

D/ ROZWIJANIE CIEKAWOŚCI WOBEC ŚWIATA - POSTAWA „OTWARTEGO UMYSŁU”

E/ KSZTAŁTOWANIE ZDOLNOŚCI DO ADAPTACJI
W NOWYCH WARUNKACH I SYTUACJACH, PRZYZWYCZAJANIE DO ZMIAN (CORAZ CZĘŚCIEJ MUSIMY W CIĄGI ŻYCIA PRZYSTOSOWYWAĆ SIĘ DO NOWEGO OTOCZENIA, ŚRODOWISKA ŻYCIA,
DO PEŁNIENIA NOWYCH RÓL SPOŁECZNYCH ITP.)

F/ KSZTAŁTOWANIE (SIĘ) EMOCJONALNEJ WARSTWY NASZEJ PSYCHIKI - DOSTARCZENIE NIEZAPOMNIANYCH NIERAZ PRZEŻYĆ, UWRAŻLIWIA NA PIĘKNO

G/ KSZTAŁTOWANIE (SIĘ) DZIAŁANIA TWÓRCZEGO

H/ „POTĘGOWANIE” ZDROWIA

Cechy osobowości samorealizującej się wg A. Maslowa	Wymiary zdrowia psychicznego wg Według. Ellisa	Cechy osoby twórczej wg G. Steinera i H. Andersena
- sprawniejsza percepcja rzeczywistości i bardziej zadawalające relacje z nią - akceptacja siebie, innych ludzi i przyrody - spontaniczność, prostota, naturalność - koncentracja na problemie - dystans wobec rzeczywistości, potrzeba prywatności - autonomia - względna niezależność od kultury i środowiska - ciągłą świeżość ocen i brak rubrykowania - doznania mistyczne i doświadczenia szczytowe - głębokie, zadawalające stosunki z innymi ludźmi - demokratyczna struktura charakteru - rozróżnianie dobra i zła - życzliwe poczucie humoru - wysoka twórczość	- umiejętność dbania o własne dobro - postępowanie w zgodzie z własnymi potrzebami - dobre przygotowanie spo łeczne i towarzyskość - autonomiczność - odpowiedzialność za własne życie i niezależność - tolerancja - akceptacja dwuznaczności i niepewności - giętkość myślenia i otwartość na zmiany - myślenie naukowe - racjonalność i obiektywizm - zaangażowanie - aktywność i stawianie sobie kreatywnych celów - podejmowanie ryzyka - samoakceptacja pełna i bezwarunkowa - hedonistyczne nastawienie do życia - brak perfekcjonizmu i utopijnych poglądów - odpowiedzialność za własne porażki	- myślenie elastyczne - wydajne i oryginalne - otwartość na problemy i na to, co nieznane - niezależność sądu i poczucie odrębności - impulsywność i wewnętrzna motywacja - orientacja profesjonalna - nieograniczona eksploracja - nierównomierność postępu - odraczanie decyzji - nonkonformizm - tolerowanie dwuznaczności - spontaniczność, bezpośredniość - intuicja - zdolności analizy - zdolności kombinatoryczne - oryginalność myślenia - zdolność do zadziwienia się światem - zamiłowanie do pozornego bałaganu - kontakt z podświadomością - wrażliwość estetyczna - uzdolnienia specjalne - łatwość eksperymentowania - zdolność abstrahowania - wyobraźnia twórcza - fascynacja zadaniem - wysoka inteligencja

TURYSTO - KIM JESTEŚ?

A/ TURYSTA POZNAJĄCYC ŚWIAT - NASTAWIENIE NA KONTAKT Z PRZYRODĄ; INTERESOWANIE SIĘ OBIEKTAMI KULTURY (ZABYTKAMI LUB KULTURĄ WSPÓŁCZESNĄ); DĄŻENIE DO POZNAWANIA ZWYCZAJÓW I OBYCZJÓW LUDZI; NAWIĄZYWANIE KONTAKTÓW OSOBISTYCH Z MIESZKANCAMI

B/ TURYSTA POZNAJĄCY SIEBIE (TYP KONTEMPLACYJNY) - „WEJŚCIE W SIEBIE”, PRZEMYŚLENIE WIELU SPRAW, KTÓRYCH NIE MAMY CZASU PRZEMYŚLEĆ „NACODZIEŃ”

C/ TURYSTA POSZUKUJĄCY PRZYJACIÓŁ - BYĆ Z INNYMI, MIEĆ PRZY SOBIE LUDZI BLISKICH, ZAWRZEĆ NOWE PRZYJAŹNIE

D/ TURYSTA WYPOCZYWAJĄCY - NASTAWIENIE NA PROFILAKTYKĘ ZDROWOTNĄ, NA POPRAWĘ STANU ZDROWIA

E/ TURYSTA WYCZYNOWY - NASTAWIENIE NA SPRAWDZENIE SIEBIE, NA WYSIŁEK FIZYCZNY, NA POKONYWANIE PRZESZKÓD

F/ TURYSTA BAWIĄCY SIĘ - NA STAWIENIE PRZEDE WSZYSTKIM NA MIŁE SPĘDZENIE CZASU, NA ROZRYWKĘ, PRZYJEMNOŚĆ

G/ TURYSTA „SZUKAJĄCY PRZYGÓD”

H/ TURYSTA HANDLOWIEC

I/ TURYSTA - KONFORMISTA - WIERNY STEREOTYPOM,
NP. NALEŻY ZOBACZYĆ TO I TO…

PEDAGOGIKA MIĘDZYKULTUROWA

GŁÓWNE ZAŁOŻENIE -

- NIE CHODZI TYLKO O PORÓWNYWANIE CZY KONFRONTOWANIE RÓŻNYCH KULTUR ZE SOBĄ, ALE

- O INSPIROWANIE WZAJEMNYCH SPOTKAŃ I WYMIANĘ DOŚWIADCZEŃ, POZWALAJĄCYCH NA WSPÓŁISTNIENIE, TOLERANCJĘ, ZROZUMIENIE WARTOŚCI, SPOSOBÓW MYŚLENIA I DZIAŁANIA „INNYCH” (POROZUMIENIE), NABYCIE UMIEJĘTNOŚCI
I GOTOWOŚCI DO WOLNYCH OD UPRZEDZEŃ SPOTKAŃ MIĘDZY OSOBAMI RÓŻNYCH KULTUR

- WYMAGA ONO ZNAJOMOŚCI WŁASNEJ KULTURY - ALE: PROCES DOŚWIADCZANIA OBCEJ KULTURY JEST RÓWNOCZEŚNIE PROCESEM DOŚWIADCZANIA WŁASNEJ KULTURY;

EFEKTEM PRZEJŚCIA Z OBSZARU WŁASNEJ KULTURY DO INNEJ MOŻE BYĆ JEDNA Z CZTERECH PONIŻSZYCH FORM REAKCJI:

1. UCIECZKA (KSENOFOBIA) DOZNAWANIE LĘKU, STRACHU PRZED OBCOŚCIĄ; CZĘSTO JEST NASTĘPSTWEM ŻADNEJ BĄDŹ SŁABEJ ZNAJOMOŚCI JĘZYKA INNEJ KULTURY, BĄDŹ NABYTYCH WE WŁASNYM KRAJU NEGATYWNYCH STEREOTYPÓW BĄDŹ UPRZEDZEŃ;

2. DOMINACJA - PRÓBA PODPORZĄDKOWA INNEJ KULTURY NASZEJ WŁASNEJ - ZMUSZANIE DO PRZYJMOWANIA NASZYCH NORM, WARTOŚCI, ZASAD POSTĘPOWANIA, POSTRZEGANIA ŚWIATA - KULTUROWY IMPERIALIZM

3. ADAPTACJA - PRZYSTOSOWANIE SIĘ DO OBCEJ I NOWEJ DLA NAS KULTURY - W EKSTREMALNEJ FORMIE MOŻE WYRAZIĆ SIĘ W BEZGRANICZNYM UWIELBIENIU WSZYSTKIEGO, CO OBCE Z ODRZUCENIEM ZARAZEM WŁASNEJ KULTURY

4. INTEGRACJA - SPROWADZA SIĘ DO „TRANSNARODOWEJ EMPATII”, SYNTEZY WŁASNEJ KULTURY Z KULTURĄ INNEGO CZŁOWIEKA

WŁAŚCIWA EDUKACJA MIĘDZYKULTUROWA ZACHODZI TYLKO W OSTATNICH DWÓCH FORMACH REAKCJI NA OBCĄ KULTURĘ.

DO PROCESU MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ DOCHODZI WÓWCZAS,

- KIEDY ISTNIEJE MOTYWACJA UCZENIA SIĘ (MOTYWY, NASTAWIENIA, DOŚWIADCZENIA, OCZEKIWANIA, CELE)

- KIEDY STWORZONE SĄ KU TEMU ODPOWIEDNIE SYTUACJE PROWADZĄCE DO ZMIANY DOTYCHCZASOWYCH POSTAW I ZACHOWAŃ

(W EFEKCIE - ROZWIJAMY UMIEJĘTNOŚĆ LEPSZEGO ROZUMIENIA DRUGIEGO CZŁOWIEKA (ALE I NAS SAMYCH) W JEGO SYTUACJI KULTUROWEJ, STARAMY SIĘ WCZUĆ W JEGO STANY EMOCJONALNE, PRZEŻYCIA I JEDNOCZEŚNIE ZROZUMIEĆ JEGO SYTUACJĘ Z TEJ PERSPEKTYWY, Z TEGO „MIEJSCA” W ŚWIECIE, PRAGNIEMY ROZPOZNAĆ W NIEJ PODOBIEŃSTWA LUB RÓŻNICE W STOSUNKU DO WŁASNEJ KULTURY)

W PROCESIE MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ G. WINTER WYRÓŻNIA 4 STADIA:

1. STADIUM POSZERZENIA WIEDZY O OBCEJ KULTURZE.
NA TYM POZIOMIE CHODZI PRZEDE WSZYSTKIM
O UCHWYCENIE CECH ZEWNĘTRZNYCH OBCEJ KULTURY,
NP. ŚRODOWISKO ZEWNĘTRZNE, JEGO CECHY SOCJO-STRUKTURALNE, GEOGRAFICZNE ITP.

2. STADIUM ROZPOZNANIA STRUKTUR MYŚLENIA OSOBY
Z INNEJ KULTURY. CHODZI TU O UMIEJĘTNOŚĆ UCHWYCENIA POSTAW, WARTOŚCI, NORM, NAWYKÓW ZACHOWAŃ, KTÓRE SĄ CHARAKTERYSTYCZNE DLA DANEJ KULTURY, JEJ MIESZKAŃCÓW CZY OKREŚLONEJ GRYPY SPOŁECZNEJ.

3. STADIUM NABYWANIA KOMPETENCJI MIĘDZYKULTUROWEGO DZIAŁANIA. SPROWADZA SIĘ ONO DO OSIĄGANIA UMIEJĘTNOŚCI WSPÓŁDZIAŁANIA
Z PRZEDSTAWICIELAMI ODMIENNEJ KULTURY W ZGODZIE
Z TĄ KULTURĄ.

4. STADIUM EDUKACJI MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ. UMIEJĘTNOŚC OPANOWANIA OGÓLNYCH ZASAD I REGUŁ, KTÓRE UMOŻLIWIAJĄ JEDNOSTCE ZORIENTOWANIE SIĘ
W BARDZO ZRÓŻNICOWANYCH UWARUNKOWANIACH KULTUROWYCH I PRZYJĘCIE ADEKWATNYCH DLA TEJ KULTURY ZACHOWAŃ.

PROCES MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ MOŻNA ZAINICJOWAĆ ODPOWIEDNIĄ ORGANIZACJĄ WYJAZDU MŁODZIEŻY POZA GRANICE KRAJU, W TRAKCIE KTÓREGO ZNACZĄCĄ ROLĘ ODGRYWAJĄ NASTĘPUJĄCE CZYNNIKI:

1. DYSPOZYCJE UCZESTNIKÓW WYJAZDU PRZED PODRÓŻĄ - DOTYCZĄ POSTAW, SZCZEGÓLNIE ETNICZNO-NARODOWYCH STEREOTYPÓW, WYOBRAŻEŃ, SYSTEMÓW WARTOŚCI ITP. WOBEC KRAJU DOCELOWEJ PODRÓŻY I JEGO MIESZKAŃCÓW, A TAKŻE MOTYWACJI I OCZEKIWAŃ WYJEŻDŻAJĄCEGO ZE WZGLĘDU
NA SAMĄ PODRÓŻ. ISTOTNA JEST RÓWNIEŻ WIEDZA PODRÓŻUJĄCEGO O TYM KRAJU ORAZ JEGO KOMPETENCJE JĘZYKOWE CZY KOMUNIKACYJNE.

2. SPECYFICZNE INFORMACJE W CZASIE PODRÓŻY - TO FORMY
I TREŚCI PRZEKAZYWANYCH W CZASIE PODRÓŻY INFORMACJI
O KRAJU DOCELOWYM

3. PROCES PRZEMIAN W TOKU PODRÓŻY - WYNIKA Z NABYTYCH
W CZASIE PODRÓŻY DOŚWIADCZEŃ I WIADOMOŚCI O OBCEJ KULTURZE; ROZMOWY WEWNĄTRZ GRUPY, RODZAJ TEJ GRUPY, JEJ DYNAMIKA ORAZ STOSUNEK JEJ CZŁONKÓW DO DOCELOWEGO KRAJU PODRÓŻY ISTOTNIE WPŁYWAJĄ
NA „WEWNĘTRZNE” OPRACOWANIE INFORMACJI

4. RODZIME REAKCJE PO PODRÓŻY - POJAWIĆ SIĘ MOŻE WÓWCZAS DYLEMAT, CZY ZMIANY, JAKIE ZASZŁY POD WPŁYWEM PODRÓŻY SĄ W ZGODZIE CZY TEŻ SPRZECZNE Z TENDENCYJNYMI POSTAWAMI OSÓB ZNACZĄCYCH LUB NAWET CAŁEGO SPOŁECZEŃSTWA?

5. OGÓLNE UWARUNKOWANIA PODRÓŻY - FORMA PODRÓŻOWANIA, ŚRODKI TRANSPORTU, CZAS TRWANIA PODRÓŻY, DOŚWIADCZENIA Z PODRÓŻY, POZIOM ZADOWOLENIA Z FORMALNEJ STRONY ORGANIZACJI.

PODSUMOWANIE:

TRZY GŁÓWNE ZADANIA WYCHOWANIA MIĘDZYKULTUROWEGO:

1. PRZYGOTOWANIE SPOŁECZEŃSTW DO KRYTYCZNEJ ANALIZY WSPÓŁCZESNEJ CYWILIZACJI; WPROWADZENIE DO DIALOGU MIĘDZY KULTURAMI; PODJĘCIE REFLEKSJI NAD PROBLEMEM JAKOŚCI ŻYCIA W SKALI ŚWIATOWEJ
I W PERSPEKTYWIE TOŻSAMOŚCI KULTUROWEJ.

2. WYCHOWANIE PEŁNEGO, BOGATEGO DUCHOWO CZŁOWIEKA; CHODZI TU O WYKSZTAŁCENIE WRAŻLIWOŚCI
I KULTURY UCZUĆ, O SYMPATIĘ I EMPATIĘ W STOSUNKACH MIĘDZYLUDZKICH, ZDOLNOŚC DO SAMOREALIZACJI.

3. INTEGROWANIE CZŁOWIEKA ZE ŚWIATEM LUDZKIEJ WSPÓLNOTY; POCZUCIE WIĘZI MIĘDZY LUDŹMI POWINNO KSZTAŁTOWAC SIĘ W KONKRETNYCH WARUNKACH ŻYCIA,
W JEGO MATERIALNYM I DUCHOWYM KONTEKŚCIE. W TYM SENSIE POWINNO SIĘ ROZBUDZAĆ ZAINTERESOWANIE INNYMI KRAJAMI, NARODAMI, LIKWIDOWAĆ WZAJEMNE
I JEDNOSTRONNE UPRZEDZENIA I STEREOTYPY, ZNAJDOWAĆ RÓŻNICE I CECHY WSPÓLNE, DĄŻYĆ DO ZROZUMIENIA
I AKCEPTACJI ODMIENNOŚCI W STOSUNKACH MIĘDZYLUDZKICH.

„CZŁOWIECZEŃSTWO JEST REALIZACJĄ TEGO WŁAŚNIE W LUDZKIEJ WOLNOŚCI OSADZONEGO, WŁAŚNIE DLA TEJ WOLNOŚCI KONIECZNEGO BYCIA CZŁOWIEKA Z CZŁOWIEKIEM.”

KARL BARTH

„DOPIERO W DIALOGU, W SPORZE, OPOZYCJI,
A TAKŻE W DĄŻENIU DO NOWEJ WSPÓLNOTY TWORZY SIĘ ŚWIADOMOŚĆ `MOJEGO JA' JAKO `ISTOTY SAMOISTNEJ', ODRĘBNEJ OD DRUGIEGO. WIEM, ŻE JESTEM, BO WIEM, ŻE DRUGI JEST.”

JÓZEF TISCHNER

---