Zakresy działań ratunkowych w nagłym zagrożeniu zdrowia lub życia.

wg zaleceń Polskiego Towarzystwa Medycyny Ratunkowej

PIERWSZA POMOC

• uprawnieni: wszyscy dorośli i młodzież

• zakres czynności:

1. Rozpoznanie zagrożenia.

2. Zabezpieczenie poszkodowango.

3. Nadanie sygnału "na ratunek".

4. Ułożenie w pozycji bezpiecznej.

5. Podstawowe czynności resuscytacji bez przyrządów (wg. BLS).

• uprawnieni: certyfikowani : wolontariusze ratownictwa, funkcjonariusze służb publicznych, kierowcy wszystkich kategorii, pracownicy firm transportowych, nauczyciele, niższy personel zakładów opieki zdrowotnej,

• zakres czynności

1. Wszystkie jak wyżej oraz:

2. Zabezpieczenie miejsca zdarzenia,

3. Ułożenie sytuacyjne poszkodowanego.

4. Użycie podstawowych przyrządów pierwszej pomocy (chusta twarzowa, maska oddechowa, opatrunek osobisty, opatrunek uciskowy, koc termiczny itp.).

5. Unieruchomienie kończyny.

6. Zaopatrzenie rany powierzchownej.

7. Wsparcie psychiczne.

8. Dokumentacja pierwszej pomocy

KWALIFIKOWANA PIERWSZA POMOC

• uprawnieni: specjalistyczne grupy ratownicze (GOPR, WOPR, PCK, OSR, CB, Straż Pożarna itp.),

• zakres czynności:

1. Podstawowe czynności ratunkowe w urazach (wg BTLS).

2. BLS + AED, "Ambu", ssak, tlen itp.

3. Łączność ratunkowa.

4. Dokumentacja zaawansowanej pierwszej pomocy.

5. Transport kwalifikowany.

MEDYCZNE CZYNNOŚCI RATUNKOWE

• uprawnieni: zespoły ratownictwa medycznego "R", "W", "HEMS" (lekarze ratunkowi, pielęgniarki ratunkowe, licencjonowani ratownicy medyczni)

• zakres czynności:

1. Wszystkie jak wyżej oraz :

2. Segregacja medyczna (TRIAGE).

3. Czynności zaawansowanej resuscytacji (wg ALS, PALS).

4. Zaawansowane czynności medyczne w urazach (wg ATLS, PATLS).

5. Podstawowa farmakoterapia stanów nagłych zagrożeń (stosownie do uprawnień zawodowych).

6. Dokumentacja medyczna.

7. Specjalistyczny transport medyczny

LECZENIE RATUNKOWE

• uprawnieni: szpitalny oddział ratunkowy (specjaliści medycyny ratunkowej), szpitalne zespoły zadaniowe (szpitalny zespół urazowy, szpitalny zespół udarowy, szpitalny zespół wieńcowy, szpitalny zespół resuscytacyjny itp.)

• zakres czynności

1. Wszystkie jak wyżej oraz :

2. Procedury kliniczne medycyny ratunkowej

Łańcuch przeżycia (chain of survival)

Prawdopodobieństwo przeżycia w przypadku wystąpienia tachykardii komorowej bez wyczuwalnego pulsu (pulsless VT) lub migotania komór (VF) jest odwrotnością czasu między jego wystąpieniem i zakończeniem. Oznacza to, iż im dłużej występuje u chorego pulsless VT lub VF tym mniejsze jest prawdopodobieństwo przeżycia. Każda minuta tego stanu zmniejsza szanse przeżycia o 7 do 10%. Optymalnym rozwiązaniem jest więc szybkie rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej (CPR) i następnych czynności włącznie z defibrylacją.

Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne (The American Hart Association) zaproponowało "łańcuch przeżycia" aby pokazać prawidłową kolejność czynności, których wykonanie maksymalnie zwiększy szanse skutecznej resuscytacji w przypadku zatrzymania akcji serca. Ogniwa łańcucha zawierają:

• wczesne powiadomienie służb ratowniczych (early access),

• wczesną resuscytację krążeniowo-oddechową (early CPR),

• wczesną defibrylację (early defibrilation),

• wczesną pomoc wykwalifikowanego personelu medycznego (early advanced care).




EARLY ACCESS wczesne powiadomienie służb ratowniczych

Większość nagłych zgonów sercowych (SCD) występuje nagle i bez ostrzeżenia. W związku z tym chory nie jest w stanie powiadomić służb medycznych o swoim stanie i najczęściej omdlewa. Świadkowie takiego zdarzenia mogą poprzez natychmiastowe zaalarmowanie służb medycznych w sposób znaczący zwiększyć szanse chorego na przeżycie. Niestety zdarza się, iż świadkowie dzwonią do rodziny lub sąsiadów zamiast zadzwonić na numer alarmowy (w Polsce to 999).

EARLY CPR wczesna resuscytacja krążeniowo-oddechowa

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa jest krytycznym ogniwem, dzięki któremu możemy zyskać czas między powiadomieniem służb medycznych a zastosowaniem u chorego defibrylacji. Im wcześniej ją zastosujemy sztuczną wentylację i zewnętrzny masaż serca tym większe są szanse na przeżycie. Postępowanie to ma na celu utrzymanie przepływu krwi zawierającej tlen przez mózg i serce do czasu defibrylacji lub innych zabiegów, które przywrócą normalną akcje serca.

EARLY DEFIBRILLATION wczesna defibrylacja

Większość przypadków braku akcji serca jest spowodowana migotaniem komór (VF), czyli anormalnym, chaotycznym rytmem, który uniemożliwia pompowanie krwi. Aby przerwać migotanie komór i przywrócić normalny rytm należy natychmiast wykonać defibrylację. Jeśli zostanie wykonana w przeciągu pierwszych 5 minut od czasu zatrzymania akcji serca prawdopodobieństwo ocalenia pacjenta wynosi 50%. Po 10 minutach szanse uratowania pacjenta są bardzo małe.

EARLY ADVANCED CARE

wczesną pomoc wykwalifikowanego personelu medycznego

Czwartym ogniwem łańcucha jest pomoc wykwalifikowanego personelu medycznego. W Polsce oznacza to pomoc ze strony lekarza, który najczęściej przybywa na miejsce zdarzenia z zespołem pogotowia ratunkowego


uprawnienia i łańcuch przeżycia - 4 -