Jeżeli warunek (9.71) nie jest spełniony, należy w obliczeniach przyjąć pręd­kość zwęglania d_char,n (tabl. 9.16).

Jeżeli element jest zabezpieczony płytami z drewna lub drewnopodobnymi o gęstości nie większej niż 450 kg/m³ i grubości nie mniejszej niż 20 mm, można przyjmować prędkości zwęglania wg tabl. 9.16.

Jeżeli nie są spełnione podane wyżej warunki, prędkości zwęglania określa się ze wzoru

(9.72)

gdzie:

przy czym: pk - gęstość charakterystyczna w kg/m³, h_p - grubość płyty w mm.

Jeżeli t_cn O ^tj wartości podane w tabl. 9.16 mnoży się przez współczyn­nik &2, którego wartość przyjmuje się następująco:

• jeżeli element jest zabezpieczony płytami drewnopodobnymi ki — 1,

• jeżeli element jest zabezpieczony płytami gipsowo-kartonowymi typu GKF -k₂ = l— 0,018/ip, gdzie h_p - grubość płyty w mm,

• jeżeli element jest zabezpieczony kilkoma warstwami płyty GKB, jako h_p przyjmuje się grubość płyty wewnętrznej,

• jeżeli element jest zabezpieczany płytami z wełny skalnej o gęstości co naj­mniej 26 kg/m³, grubości hi_ns nie mniejszej niż 20 mm i nietracących spo­istości do temperatury 1000°C, to:

/c2 = 1 przy hins - 20 mm,

&2 = 0,6 przy h_ms > 45 mm.

Wartości pośrednie można interpolować liniowo.

Po zniszczeniu zabezpieczenia, określonego przez czas tf ^t_a, wartości podane w tabl. 9.16 należy pomnożyć przez współczynnik k$ = 2. Dla t ^ t_a przyjmuje się prędkości zwęglania wg tabl. 9.16.

Czas t_a określa się z zależności

ßo,g,t — ßokpkh

•o

(9.73)

min.

25

Początek zwęglania elementów zabezpieczonych za pomocą okładzin z drew-

Dla t = O i sytuacji pożarowej przyjmuje się k_modji = 1, a dla 0 *ξ t Ą 20 min wartość tego współczynnika według rys. 9.118.

9.6.9. Ściany oddzieleń przeciwpożarowych

Niżej podano warunki, jakie powinny spełniać ściany oddzieleń przeciwpożaro­wych (skrót - ściany o.p.p.):

• powinny być wykonywane z materiałów niepalnych,

• dopuszcza się wypełnienie fragmentów przegrody luksferami lub cegłą szkla­ną na powierzchni nie większej niż 10% powierzchni ściany,

• ogólna powierzchnia otworów zamykanych i wypełnionych luksferami lub cegłą szklaną nie może przekraczać 25% powierzchni ściany,

• jeżeli ze względów technologicznych jest niezbędne zastosowanie w ścianie otworu niezamykanego, to powinien być on wykonany jako tunel (korytarz) obudowany materiałami niepalnymi o klasie odporności ogniowej co najmniej REI 60, przy czym na całej długości tunelu należy instalować urządzenia tryskaczowe lub zraszaczowe,

• przewody klimatyzacyjne i wentylacyjne mogą być przeprowadzone przez tę ścianę pod następującymi warunkami:

• nie będą przez nie przepływały gazy, opary wybuchowe, włókna i pyły palne, tworzące w połączeniu z powietrzem mieszaniny wybuchowe,

• będą wykonane z materiałów niepalnych,

• w miejscach przejścia przez przegrodę będą wyposażone w samozamy­kające klapy odcinające,

• jeżeli nie zostały obudowane ściankami, klapy odcinające powinny odzna­czać się odpornością ogniową równą połowie odporności ogniowej ściany o.p.p.

Rysunek 9.118. Wartości k_mo(iji

1 - wytrzymałość na rozciąganie, moduł sprężystości, 2 - wytrzymałość na ścina­nie, 3 - wytrzymałość na ściskanie

100

p/A_p m"

Tablica 9.36. Minimalne klasy odporności wypełnień do 10% powierzchni (wg [1])

Wymagana klasa odporności ogniowej ściany oddzielenia przeciwpożarowego	Klasa odporności ogniowej wypełnienia otworu w ścianie
		będącej obudową drogi ewakuacyjnej	innej
REI 240	El 120	Ε 120
REI 120	El 60	Ε 60
REI 60	El 30	Ε 30

Ukształtowanie ścian o.p.p. zależy od dwóch podstawowych czynników:

• kształtu bryły budynku i rozmieszczenia otworów (elementy o odporności ogniowej poniżej 0,25 h, czyli elementy klasy odporności ogniowej N, są uważane za otwory),

• klasyfikacji pożarowej materiałów, z których wykonano ściany oraz dach bu­dynku.

Podstawowe zasady kształtowania ścian o.p.p. są następujące:

• ściana o.p.p. powinna dzielić budynek w taki sposób, aby uniemożliwić roz­przestrzenianie się pożaru poza strefę pożarową, a w szczególności rozprze­strzenianie ognia przez elementy budynku,

• ściana o.p.p. powinna zabezpieczać przed rozprzestrzenianiem się pożaru przez otwory w dachu lub ścianach.

	Klasa odporności ogniowej
Klasa odporności	elementów oddzielenia przeciwpożarowego		drzwi przeciw­pożarowych lub innych zam­knięć przeciw­pożarowych	drzwi z przedsionka przeciwpożarowego
pożarowej budynku	ścian i stropów, z wyjątkiem stropów w ZL	stropów w ZL			na korytarz i do pomiesz­czenia	na klatkę schodową*
1	2	3	4	5	6
A	REI 240	REI 120	El 120	El 60	Ε 60
Β i C	REI 120	REI 60	El 60	El 30	Ε 30
D i Ε	REI 60	REI 30	El 30	El 15	Ε 15

Tablica 9.35. Wymagane minimalne klasy odporności ogniowej (i zamknięć otworów) elemen­tów oddzielania przeciwpożarowego (wg [1])

* Dopuszcza się osadzenie tych drzwi w ścianie o klasie odporności ogniowej, określonej dla drzwi w kol. 6, znajdującej się między przedsionkiem a klatką schodową.

Szczegółowe zasady kształtowania ścian o.p.p. podano niżej: 1. Ściany o.p.p. powinny wystawać:

• ponad palne pokrycie na wysokość nie mniejszą niż 0,30 m (rys. 9.119),

• poza gabaryty świetlików na wysokość nie mniejszą niż 0,60 m, jeże­li odległość tych świetlików od ściany o.p.p. jest mniejsza niż 4,0 m (rys. 9.120).

Rysunek 9.119. Wysunięcie ściany o.p.p. poza obrys pokrycia z materiałów palnych

> 30 cm

Rysunek 9.120. Wysunięcie ściany o.p.p. ponad dach ze świetlikami

1 - czoło świetlika, 2 - ściana o.p.p. (/ - odle­

głość czoła świetlika od ściany o.p.p.)

Ε
o	1
o
co
ΛΙ

Zamiast pionowego występu ściany ponad dach można zastosować poziomą płytę żelbetową (bądź rozwiązanie równorzędne) w połaci dachowej bezpo­średnio pod niepalnym lub trudno zapalnym pokryciem szerokości co naj­mniej 0,8 m i grubości co najmniej 0,1 m (rys. 9.121).

ivvvvvwvvvwwvvvvvvvvvvvvvvvvvvvf

Rysunek 9.121. Płaskie zakończenie ściany o.p.p. w przypadku palnego pokrycia

1 - palne pokrycie dachowe, 2 - pokrycie niepalne, 3 - płyta żelbetowa, 4 - ściana o.p.p.

7^

> 0,25 m

Ε o

o"

ΛΙ

> 0,80 m

V-

> 0,25 m

2. Aby zapobiec rozprzestrzenianiu się pożaru między strefami pożarowymi, klapy dymowe powinny być oddalone od ściany o.p.p. o co najmniej 5 m (rys. 9.122), a w przypadku przylegających do siebie stref pożarowych o zróż-

nicowanej wysokości - o co najmniej 2,5 m (rys. 9.123). Ściany o.p.p. powin­ny wystawać poza zewnętrzną płaszczyznę ścian budynku co najmniej 0,3 m (rys. 9. 124).

Rysunek 9.122. Minimalne odstępy klap dymowych od ściany oddzielenia przeciwpożarowego

Występ można zastąpić pasami w płaszczyźnie ściany zewnętrznej, wyko­nanymi z materiałów niepalnych o odporności ogniowej równej odporność ogniowej ściany o.p.p. i o szerokości w planie nie mniejszej niż 1,80 m po obydwu stronach ściany o.p.p.

Rysunek 9.123. Minimalne odstępy klap dymowych od ściany przylegającego wyższego budynku

3. Otwory drzwiowe i oświetlające (bez klasy odporności ogniowej) w ściana^ zewnętrznych dwóch sąsiednich stref pożarowych powinny być od siebie od-




Wystające

Rysunek 9.124. Alternatywa rozwiązania kra­wędzi ściany o.p.p.

1 - ściana zewnętrzna, 2 - ściana o.p.p., 3 - wysunię­cie ściany o.p.p. poza obrys budynku, 4 - poszerzenie ściany o.p.p. w płaszczyźnie ściany zewnętrznej




dalone co najmniej o 4 m, licząc między najbliższymi krawędziami tych otworów, jeżeli kąt zawarty między tymi ścianami jest mniejszy niż 120° (rys. 9.125 i 9.126) i nie mniejszy niż 90°.

Rysunek 9.125. Ukształtowanie ściany o.p.p. w budynku ze ścianami zewnętrznymi z otwo­rami

Strefa pożarowa A Ściana o.p.p. 0,30

tStref a ft _ _n pożarowa I

4 ^B i

Rysunek 9.126. Ukształtowanie ściany o.p.p. z uwagi na otwory w ścianach sąsiednich stref pożarowych (ściany zewnętrzne z materiałów niepalnych)

V/////

Warunek ten nie jest obowiązujący, jeżeli zamknięcie otworu ma odporność ogniową co najmniej 0,5 h (El 30). Odległość ta powinna wynosić 2 m, jeżeli kąt a jest większy niż 120° i mniejszy lub równy 180°, lub być równa wymaganym odległościom między budynkami, jeżeli a < 90°. 4. W przypadku stosowania sufitów podwieszonych ściana o.p.p. powinna prze­cinać przestrzeń pomiędzy sufitem a otworem lub stropodachem (rys. 9.127).

-JL-

Rysunek 9.127. Przykład dobrze rozwiązanej ścia­ny o.p.p.

1 - ściana o.p.p., 2 - sufit podwieszony, ogniochronny

Lekkie ściany oddzieleń przeciwpożarowych, np. z płyt warstwowych, skła­dających się z wełny mineralnej lub innych materiałów niepalnych w okładzinach z blachy stalowej, można kształtować w różny sposób. W tym przypadku rozdzie­la się funkcje tak, aby np. konstrukcja stalowa miała odporność ogniową z uwagi na nośność R, natomiast płyta warstwowa z uwagi na szczelność i izolacyjność (rys. 9.128a).

b)

El 60

Ogień

D

REI 60

6

El 120

Ogień

C

REI 120

Rysunek 9.128. Lekkie ściany od­dzieleń przeciwpożarowych

(C, D - klasy odporności pożarowej budynku lub części budynku)

REI 60

Można także konstruować ściany o niesymetrycznej odporności ogniowej, jeżeli oddzielają one części budynku o różnych klasach odporności pożarowej (rys. 9.128b).

Ściany oddzieleń przeciwpożarowych mają zapobiegać przemieszczaniu sie pożaru pomiędzy strefami pożarowymi. Podane w poprzednich punktach wy­magania określają zasady konstruowania takich ścian, które spełniają ten postu-

lat w większości przypadków, ale nie zawsze. Jeżeli zdarzy się niesprzyjający, mało prawdopodobny zbieg okoliczności, czyli łącznie wystąpią pożar o dużej intensywności, niekorzystny kierunek wiatru, niekorzystna cyrkulacja powietrza wewnątrz budynku, to ściana o.p.p. może nie zapobiec przerzutowi pożaru do sąsiedniej strefy. Zawsze jednak ułatwi jej obronę podczas akcji gaśniczej.

Podstawowe błędy w konstruowaniu ścian o.p.p. powstają na etapie projekto­wania. Polegają one na tym, że:

• konstrukcja nośna budynku jest fragmentem konstrukcji nośnej ściany, co po­woduje, że w przypadku wzrostu temperatury powstają znaczne siły poziome prowadzące do zniszczenia przegrody (rys. 9.129); ściany o.p.p. nie są obli­czane pod tym kątem i nie są konstruowane w taki sposób, aby te obciążenia zminimalizować,

• nie są uwzględniane obciążenia poziome, wynikające z różnicy ciśnień i cyr­kulacji powietrza podczas pożaru,

• nie są zachowywane odległości świetlików i klap dymowych od ściany o.p.p., co umożliwia przerzut ognia przez dach,

• stosuje się klapy dymowe o zbyt małym kącie otwarcia, co przy silnym wie­trze i pootwieranych drzwiach grozi „wtłoczeniem" ognia do wewnątrz bu­dynku,

• nie przewiduje się kompensacji przewodów wentylacyjnych.




9,6.10. Przegrody przeszklone

Przegrody przeszklone pełniące funkcje wydzielające podczas pożaru mogą być zaliczone do klas E, El, EW.

Przegrody klasy Ε ograniczają w ciągu określonego czasu jedynie przepływ gorących gazów i obszar płomieni do pomieszczenia, w którym wybuchł pożar.

Rysunek 9.129. Przykład zniszcze­nia ściany oddzielenia przeciwpo­żarowego w wyniku oddziaływa­nia wbudowanej konstrukcji słupa

Przegrody klasy EW dodatkowo ograniczają strumień ciepła, ale efekt od­działywania ognia na obiekty znajdujące się po stronie przeciwnej zależy od cech geometrycznych i usytuowania przegrody oraz położenia obiektu względem niej.

Według polskich przepisów techniczno-budowlanych przegrody klas Ε lub EW mogą być stosowane tylko w przedsionkach, jako druga przegroda oddziela­jąca od klatek schodowych pomieszczenia, w których może powstać pożar.

Krzywą przebiegu temperatury na nieogrzewanej powierzchni szyb stosowa­nych w przegrodach klas Ε i El pokazano na rys. 9.130.




t, min

Rysunek 9.130. Krzywe przebiegu temperatury na nieogrzewanej powierzchni szyb izolacyjnych i nieizolacyjnych

a - zbrojone szkło kwarcowe grubości 6 mm, b - zbrojone szkło kwarcowe grubości 6 + 6 mm, klejone lub zespolone, c, d - szkła inne niż kwarcowe, niezapewniające odporności ogniowej, e,f,g- szkła zapewniające izolacyjność ogniową

Dominującymi obecnie rozwiązaniami w zakresie przeszkleń ogniochronnych są konstrukcje szkieletowe, w których szyby stanowią przezroczyste lub częścio­wo przezroczyste wypełnienie. Metalowy lub drewniany szkielet umożliwia łą­czenie tafli szyb, mocowanie drzwi lub okien i przenosi obciążenia od ciężaru własnego, a w szczególności od stosunkowo ciężkich szyb izolacyjnych.

W ostatnich latach zaczęto stosować przeszklenia, w których szyby są łączone przy użyciu specjalnych klejów lub kitów, bez szkieletu nośnego. Powstają tutaj jednak problemy związane z osadzaniem elementów ruchomych (drzwi, okien), bezpieczeństwem użytkowania i uzyskaniem odpowiednich wymiarów geome­trycznych. Dlatego też wdraża się systemy łączone szkieletowo-klejone. Zastoso­wanie ścianek szkieletowych danego rodzaju zależy od następujących czynników:

• kryteriów oceny funkcji wydzielających (czy ścianka ma spełniać kryteria El, czy tylko Ε lub EW),

• efektów oddziaływań termicznych na szkielet nośny ścianki, co może prze­jawiać się zmianą właściwości fizycznych lub destrukcją materiału, a także powstaniem odkształceń lub sił wewnętrznych w wyniku rozszerzalności li­niowej.

Kryteria oceny mają decydujący wpływ na wybór rodzaju (izolacyjne lub nieizolacyjne) rozwiązania szkieletu, a także na przyjęcie sposobu mocowania szyb w ramie.

Efekty oddziaływań termicznych, związane z rozszerzalnością termiczną, ma­ją natomiast wpływ głównie na rozwiązania szkieletu, przy czym podstawowe znaczenie ma tutaj ograniczenie niekorzystnego oddziaływania gradientu tempe­ratury w przekroju poprzecznym.

W wyniku wystąpienia różnic temperatury dochodzi do silnego wygięcia prze­grody w kierunku działania ognia bądź do powstania momentów zginających, w przypadku sztywnego zamocowania do innych elementów budynku lub do utraty stateczności związanej z ograniczeniem odkształceń.

Przegrody izolacyjne

W celu zapewnienia izolacyjności szkieletu i ograniczenia niekorzystnego wpły­wu oddziaływań termicznych stosuje się te same metody.

Metoda izolowania polega na wykorzystaniu okładzin izolujących stalowe pro­file szkieletu (rys. 9.131), a efekty architektoniczne uzyskuje się stosując maskow­nice.




Rysunek 9.131. Przykład izolowania profili nośnych przeszkleń: a) bez maskownicy, b) z maskow­nicą

1 - szkło izolacyjne, 2, 3 - izolacja z płyt ogniochronnych, 4 - profil stalowy, 5 - klocki z twardego drewna, 6 - taśma, 7 - uszczelnienie, 8 - maskownica, 9 - wkręty

Metoda profili podwójnych polega na stosowaniu dwóch oddzielnych profili z przekładką izolującą, np. ze szkła izolacyjnego (rys. 9.132) lub z płyty izolacyj­nej. W rozwiązaniu tym profil zewnętrzny nie jest narażony na oddziaływanie wy­sokiej temperatury. Oba profile odkształcają się i wydłużają niezależnie, a ugięcia

Rysunek 9.132. Przykład zasto­sowania profili podwójnych

1 - szkło izolacyjne, 2 - profil stalo­wy, 3 - taśma, 4 - silikon, 5 - klocki z twardego drewna, 6 - nakładki pod­trzymujące szybę, 7 - maskownica

są stosunkowo niewielkie. Nie występują także znaczne gradienty temperatury, gdyż temperatura profili wyrównuje się bardzo szybko.

Na podobnej zasadzie stosuje się profile dwudzielne, składające się z dwóch części połączonych izolacyjnym łącznikiem (rys. 9.133). Profile te wypełnia się całkowicie lub częściowo płytami gipsowo-kartonowymi lub tworzonymi na bazie gipsu. W wyniku wydzielania, a następnie parowania wody, następuje chłodzenie profili i pochłanianie energii cieplnej w wyniku przemian fazowych.




Profile drewniane dobiera się tak, aby na skutek ich zwęglenia nie doszło do utraty nośności lub aby w wyniku wypalenia profili dociskowych nie nastąpiło wypadnięcie szyby (rys. 9.134).

Rysunek 9.133. Profile dwudzielne: a) częściowe wypełnienie gipsem, b) całkowite wypełnienie gipsem

1 - szyba izolacyjna, 2 - profil stalowy, 3 - gips, 4 - łącznik izolacyjny

Rysunek 9.134. Przykład rozwiązania profilu drewnianego

1 - szyba izolacyjna, 2 - silikon, 3 - uszcze ka, 4 - profil drewniany, 5 - profil dociske 6 - wkręty

6 4 6 5

Przegrody nieizolacyjne

Profili stalowych w tych przeszkleniach nie izoluje się, natomiast profile alumi­niowe należy izolować, aby nie dopuścić do ich całkowitego zniszczenia. Istotne jest, aby uszczelki nie były palne, a w przypadku szkieletu drewnianego chroniły przed zapaleniem nienagrzewanej części profilu.

Podziały geometryczne i mocowanie do innych elementów budynku

Ścianki przeszklone są wrażliwe na niedokładności wykonania. Bardzo istotny jest także ich podział geometryczny i sposób mocowania.

Na rysunku 9.135 podano dwa przykłady podziału geometrycznego ścian­ki przeszklonej. Punktem newralgicznym jest węzeł (rys. 9.135b). Brak słupka w górnej części ściany (rys. 9.135a) powoduje „wypychanie" szyby przez słu­pek 2. Jeżeli aprobata techniczna nie przewiduje konkretnego podziału, nie po­winien on być stosowany.

a) 1 b) 1




3 4

Rysunek 9.135. Przykładowe podziały ścian (opis w tekście)

Połączenia ścianek z innymi elementami budynku powinny być elastyczne i umożliwiać przemieszczenia (rys. 9.136), aby uniknąć dodatkowych sił we­wnętrznych wywołanych rozszerzalnością liniową.

Rysunek 9.136. Przykłady prawidłowego połączenia ścianki z innymi elementami budynku 1 - przekładka z wełny mineralnej, 2 - tuleja umożliwiająca przesuw

9.7. Wentylacja pożarowa

9.7.1. Systemy wentylacji pożarowej

Wentylacja pożarowa obejmuje różne systemy stosowane w zależności od rodzaju i wielkości pomieszczeń, ich usytuowania w budynku i celu, któremu mają służyć.

W dużych jednokondygnacyjnych lub umieszczonych na ostatniej kondygna­cji pomieszczeniach handlowych, produkcyjnych i magazynowych stosuje się tzw. oddymianie dachowe (rys. 9.137), polegające nie tylko na odprowadzaniu dymu, ale też i ciepła, co umożliwia obniżenie wymagań dotyczących odporności ognio­wej z uwagi na nośność.

Klapy




Do usuwania dymu są stosowane systemy grawitacyjne lub wymuszone. W systemach grawitacyjnych wykorzystuje się zjawisko unoszenia gorących ga­zów, a dym wydobywa się przez otwory w dachu. Otwory te są zamykane kla­pami dymowymi, które otwierają się wskutek wzrostu temperatury w przestrzeni poddachowej lub po otrzymaniu sygnału z czujki dymowej.

Oddymianie wymuszone odbywa się za pośrednictwem dachowych wentyla­torów oddymiających. W obu systemach, za pomocą specjalnych kurtyn ograni­czających rozprzestrzenianie się gorących gazów, wydziela się przestrzenie poc dachowe tworząc strefy dymowe oraz doprowadza się powietrze zewnętrzne, za­pewniaj ąle odpowiednie wyrównanie ciśnień i właściwy kierunek przepływu.

Kondygnacje podziemne lub pośrednie oddymia się metodą wentylacji v. muszonej, przy czym stosuje się dwa systemy usuwania spalin:

system kanałowy, w którym dym uchodzi przez otwory w kanałach podsu-fitowych i przez pion wentylacyjny; jednocześnie jest zapewniony nawiew powietrza zewnętrznego (rys. 9.138),

Klapa

Jfl

w

A

Nawiew

Wyciąg

A

Μ

Rysunek 9.138. Schemat kanałowego systemu oddymiania

Rysunek 9.139. Schemat bezka-nałowego systemu oddymiania

Wentylatory Nawiew
przepływowe |

CZZI

— system bezkanałowy, w którym wentylatory przepływowe wymuszają prze­pływ spalin w kierunku pionu wyjściowego; także i tu trzeba zapewnić do­pływ powietrza zewnętrznego (rys. 9.139).

Wyciąg

W budynkach wysokości do 25 m stosuje się grawitacyjne systemy oddymia­nia klatek schodowych. Dym usuwa się przez otwór w dachu nad klatką schodową (rys. 9.140) zamykany klapą dymową. Klapa otwiera się zdalnie po naciśnięciu jednego z przycisków umieszczonych przy wejściach do klatki schodowej lub na sygnał z czujki dymowej.

Systemu tego nie stosuje się w budynkach wysokości powyżej 25 m, gdyż w wyniku efektu kominowego płomienie mogą przedostać się na klatkę schodową. W obiektach takich oddymianie zapewnia wentylacja nadciśnieniowa i system zamknięć.

Rysunek 9.140. Schemat grawitacyjnej wentylacji klatki schodowej




9.7.2. Wentylacja pożarowa dróg ewakuacyjnych

Wentylacja pożarowa ma na celu:

• przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się dymu i gorących gazów pożarowych poza kondygnację objętą pożarem wzdłuż ciągów ewakuacyjnych,

• umożliwienie ewakuacji ludzi z zagrożonej strefy oraz ułatwienie przeprowa­dzenia skutecznej akcji gaśniczej, przez zapobieżenie nadmiernemu ograni­czeniu widoczności oraz spadkowi stężenia tlenu poniżej wartości zagraża­jących życiu, w poziomych korytarzach ewakuacyjnych i w przedsionkach przeciwpożarowych na kondygnacji objętej pożarem, a także na klatkach schodowych.

Jak już podano w p. 9.7.1, w budynkach do wysokości 25 m klatki schodowe oddymia się stosując wentylację grawitacyjną. Otwór nad klatką schodową po­winien mieć powierzchnię nieprzekraczającą 5% powierzchni klatki schodowej i nie mniejszą niż 1 m².

System ten umożliwia usunięcie dymu z klatki schodowej i zapobiega za­dymieniu powierzchni na kondygnacjach nieobjętych pożarem. W wielu budyn­kach powstają pożary, które są groźne nie z uwagi na wysoką temperaturę, lecz ze względu na zadymienie. Dotyczy to pożarów w instalacjach elektrycznych i pożarów w zsypach. W Polsce odnotowano w ostatnich latach dwa wypadki śmiertelne spowodowane brakiem właściwego ukierunkowania przepływu dymu. który zamiast na klatkę schodową był usuwany przez pomieszczenia mieszkalne (rys. 9.141).

Rysunek 9.141. Przepływ dymu w przypadku braku oddymiania klatki schodowej (dotyczy bu­dynków o wysokości poniżej 25 m)




W celu zapewnienia odpowiedniego przepływu dymu, a także dla uniknięcia rozprzestrzeniania się ognia przez otwory wentylacyjne, w systemie oddymiania stosuje się specjalne klapy. Są to:

• przeciwpożarowe klapy odcinające - urządzenia odcinające stosowane w in­stalacjach wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, otwarte w pozycji normalnej, zamykane samoczynnie w przypadku przekroczenia temperatury zadziałania wyzwalacza termicznego i/lub na sygnał z czujnika wykrywania dymu,

• klapy odcinające wyciągowe - urządzenia odcinające stosowane w insta­lacjach wentylacji pożarowej, wbudowane w system wyciągowy, zamknię­te w pozycji normalnej, otwierane samoczynnie w przypadku przekrocze­nia temperatury zadziałania wyzwalacza termicznego i/lub zdalnie (otwarcie samoczynne dotyczy kondygnacji objętej pożarem, otwarcie zdalne dotyczy kondygnacji sąsiednich),

• klapy odcinające nawiewne - urządzenia odcinające stosowane w instala­cjach wentylacji pożarowej, wbudowane w system nawiewny, zamknięte w po­zycji normalnej, otwierane samoczynnie w przypadku przekroczenia tempera­tury zadziałania wyzwalacza termicznego i/lub zdalnie (otwarcie samoczynne dotyczy kondygnacji objętej pożarem, otwarcie zdalne dotyczy kondygnacji sąsiednich),

• klapy transferowe - urządzenia odcinające stosowane w instalacjach wen­tylacji pożarowej, umieszczone w przegrodzie między przedsionkiem prze­ciwpożarowym a oddymianym korytarzem ewakuacyjnym, otwarte w pozycji

normalnej, zamykane samoczynnie w przypadku przekroczenia temperatury zadziałania wyzwalacza termicznego,

— klapy upustowe - urządzenia odcinające stosowane w instalacjach wenty­lacji pożarowej, umieszczone w przegrodzie zewnętrznej klatki schodowej, zamknięte w pozycji normalnej, zamykane samoczynnie w przypadku prze­kroczenia przewidywanej wartości nadciśnienia w przestrzeni klatki schodo­wej.

W budynkach wysokich są stosowane dwa podstawowe systemy zabezpiecze­nia dróg komunikacyjnych przed zadymieniem [40].

Rozwiązanie A

Zasadą jest tu rozdzielenie systemu zabezpieczającego przed zadymieniem klatki schodowej i przedsionków przeciwpożarowych od systemu wentylacji oddymia­jącej korytarza ewakuacyjnego przez zastosowanie w przedsionkach oddzielnej instalacji nawiewno-wyciągowej.

Rozwiązanie A (rys. 9.142 i 9.143) obejmuje:

• jedną kratkę nawiewną w każdym przedsionku przeciwpożarowym, umiesz­czoną na odgałęzieniu pionowego przewodu nawiewnego instalacji wentylacji pożarowej, oddzieloną klapą odcinającą nawiewną,

• jedną kratkę wyciągową w każdym przedsionku przeciwpożarowym, umiesz­czoną na odgałęzieniu pionowego przewodu nawiewnego instalacji wentylacji pożarowej, oddzieloną klapą odcinającą wyciągową,

Ό

Wyciąg

Wyciąg

Nawiew Nawiew

Nawiew

Korytarz ewakuacyjny Przedsionek Klatka

przeciwpożarowy schodowa

Rysunek 9.142. Schemat instalacji wentylacji pożarowej - rozwiązanie A (wg [41])

---