Kozieradka pospolita

72a] Kozieradka pospolita - Trigonella foenum graecum

Kozieradka należy do najstarszych roślin użytkowych. Wyłącznie uprawiana.

Surowcem leczniczym są nasiona o ostrym i przenikliwym smaku i zapachu.

Zawierają one do 30% śluzów, saponiny sterolowe, flawonoidy, witaminy, alkaloid - trygonalinę, ok. 30% białka, 10% tłuszczów, sole mineralne, ślady olejku eterycznego.

Kozieradka jest jednym z najskuteczniejszych środków wzmacniających.

Przyczynia się do znacznego przyrostu na wadze u rekonwalescentów po ciężkich chorobach.

Przypisuje się jej właściwości krwiotwórcze i zalecana jest dla dzieci z wyraźną niedokrwistością.

We Francji stanowi substytut tranu.

Od dawna używana jest w lecznictwie ludowym jako lek krwiotwórczy, wzmacniający, poprawiający trawienie, zwiększający laktację i przeciwcukrzycowy.

Doustnie stosuje się kozieradkę jako sproszkowane nasiona 2-3 razy dziennie po 1 łyżeczce - najlepiej z konfiturami, miodem lub mlekiem.

Do stosowania zewnętrznego sporządza się odwar z 1 łyżki sproszkowanych nasion na 1 szkl wody.

Kataplazmy: 100g sproszkowanych nasion rozrobić z wodą na papkę, dodać 2,5 łyżeczki kwasu octowego, podgrzać i po rozłożeniu na płótno przyłożyć na chore miejsce.

Kozieradka wchodzi w skład Rektosanu, granulatu Gastrogran i pasty Fitolizyna.

Zewnętrznie- w postaci okładów lub kataplazmów stosuje się w ropnym zapaleniu skóry, zapaleniu naczyń chłonnych i przy czyrakach.

Jako środka tuczącego używa się sproszkowanych owoców [nasion] zmieszanych w równych częściach z oliwą i miodem, przyjmując po 1 łyżeczce 3 razy dziennie.

72b] Kozieradka pospolita

I
nne nazwy: boża trawka, bożorożec, bożyżki, fenogryka, grecki jaskier, kaza włoska, koziorojec, kozłowiec grecki, koziorożnik, krzyżyczki, krzyżyk, narda francuska, nardu, sinogojka, synogogika, szlano, trzybocznia, siano greckie.

Surowcem leczniczym są nasiona, ale cała roślina zawiera sporo śluzu i odznacza się typowym, silnym aromatem oraz gorzkim smakiem.

Nasiona kozieradki zawierają dożo substancji śluzowych [w nich krzem i fosfor].

Śluz znajduje się w błonie komórkowej bielma nasiennego, z tego powodu nasiona przed użyciem trzeba zemleć.

Poza tym zawierają one związki białkowe, cholinę, olej tłusty, olejki eteryczne, żywice, gorycze, sole mineralne [kobalt, potas, sód, miedź, magnez, wapń, mangan, siarka, żelazo, fosfor, krzem i dużo cynku], cukry i witaminy[ A, B, D, PP], hormony sterydowe, saponiny sterolowe, flawonoidy, alkaloid trigonellę oraz nieznany czynnik pobudzający laktację.

Kozieradka znana już była i ceniona przez Chińczyków, a w Indiach - prażona stanowiła namiastkę kawy. W Egipcie używano jej w obrzędach religijnych.

Stosowano ją i jako pożywienie i jako lek.

Uważano ją także za lek odmładzający i sproszkowane, wymieszane z oliwą wcierano w skórę.

Była lekiem przeciwgorączkowym, obniżającym ciśnienie krwi oraz zmniejszającym zawartość cukru we krwi. W starożytności spożywano także jej prażone nasiona jako potrawę mającą szczególnie wzmacniać i pobudzać płciowo.

Szczególnie ceniona była w starożytnej Grecji, skąd jej nazwa przetrwała do naszych czasów jako siano greckie. Stanowiła tam lek i przyprawę.

W VIII i IX wieku kozieradka dotarła do Europy zachodniej i środkowej.

Zalecano ją wówczas na liczne schorzenia wątroby, nerek i płuc.

Potem opisywana była we wszystkich herbarzach jako środek odmładzający.

Polska nazwa średniowieczna tej rośliny - koziorożec - pochodziła prawdopodobnie od wyglądu jej strąków, przypominających kozie rogi.

Wówczas używano nie tylko nasion, ale i samego ziela.

Sok wyciśnięty z tej rośliny polecano pić w rozmaitych schorzeniach kobiecych.

Stosowano ją przy ciężkich porodach i na pobudzenie miesiączkowania, a także na choroby „maciczne”. Pomagała w schorzeniach kiszek i wzdęciach.

Kozieradka ma działanie zmiękczające, osłaniające, przeciwzapalne, witaminowe i mlekopędne, a także przeciwcukrzycowe i w mniejszym stopniu wykrztuśne.

Zewnętrznie stosowana jest w schorzeniach skórnych.

Najczęściej jednak przyjmuje się ją do wewnątrz w formie mieszanek ziołowych jak Gastrogran, Rektosan, Fitolizyna.

W warunkach domowych zalecana jest na pobudzanie apetytu, przy stanach zapalnych, owrzodzeniach przewodu pokarmowego jak również przy rekonwalescencji, zatruciach żołądkowych i jako środek osłaniający przy stosowaniu sulfamidów, a także przy wiosennym niedoborze witamin w organizmie.

Można ją stosować samą lub jako środek osłaniający wraz z siemieniem lnianym. Odwar: 1 łyżeczka zmielonych nasion na 1 szkl wody, gotować 30min, pić 3 razy dziennie po 0,5 szkl.

Zewnętrznie kozieradka może być stosowana na ropnie, przy ropnym zapaleniu skóry, źle gojących się owrzodzeniach żylakowych- w postaci kataplazmów lub okładów z rozgotowanych, zmielonych nasion przykładanych na gazie lub na płótnie.

W postaci płukanek stosuje się ją przy zapaleniu gardła lub do lewatywy przy stanach zapalnych jelita grubego.

Kozieradka bywa stosowana w stanach zapalnych skóry, przy pleśniawkach, pękaniu śluzówek warg, brodawek piersiowych, trądziku i łojotoku.

W takich przypadkach skórę przemywa się odwarem ze zmielonych nasion [60g na szkl wody] lub rozkłada ciepłą rozgotowaną papkę z ewentualnymi dodatkami niewielkiej ilości kwasku cytrynowego.

Ongiś używano jej również do likwidacji piegów.

72c] Kozieradka pospolita

Roślina lecznicza: jej nasiona są jednymi z najbardziej bogatych w śluzy (ich zawartość przekracza nawet 40%), tłuszcze, śladowe ilości olejków eterycznych, saponiny steroidowe tym pochodne diosgeniny (stosowana w terapii hormonalnej i doustnych środkach antykoncepcyjnych), flawonoidy, cholinę, lecytynę, witaminy PP, F, D i alkaloid trygonelinę.

Surowiec zielarski: nasiona - Trigonellae semen syn. Foenugraeci semen

Działanie: w celach leczniczych stosuje się m.in. w stanach wychudzenia i osłabienia dla pobudzenia apetytu i przyspieszenia przemiany materii, do okładów w celu zmiękczenia ropnych zapaleń skóry, przy czyrakach itp.

Oprócz tego ma ona właściwości przeciwzapalne, żółciopędne, rozkurczowe, poprawiające samopoczucie, żółciotwórcze, pobudzające wydzielanie soku trzustkowego, żołądkowego i jelitowego, wzmacniające, usprawniające wchłanianie pokarmów, regulujące wypróżnienia, pobudzające regenerację wszystkich tkanek, aktywujące hemopeozę (kozieradka to naturalny aktywator procesów wytwarzania krwinek), mlekopędne, moczopędne, przeciwalergiczne, anaboliczne.

Kozieradka bywa też używana u matek, które mają zaburzenia laktacji, a dawniej jako środek do powiększania piersi.

Dawniej była również używana jako pasza dla bydła, jednak ze względu na swoisty zapach, który przenika do mleka nie jest już stosowana.

Efektem ubocznym spożywania nawet małych ilości tej rośliny jest zapach curry lub syropu klonowego w moczu i pocie osoby spożywającej kozieradkę.

72d] Kozieradka pospolita

Łacińska nazwa foenum-graecum oznacza "greckie siano".

Cała roślina ma dość silny zapach, a roztarte nasiona przenikliwy i swoisty. Smak gorzkawy i śluzowaty.

Nasionka zawierają bardzo dużo białka, bo aż 30%, a także tłuszcze, dużo śluzu i ślady olejku eterycznego, saponiny, flawonoidy, cholinę, tak cenną dla systemu nerwowego lecytynę oraz witaminy PP i trygonolinę, która pod wpływem prażenia nasionek kozieradki przechodzi w dużej mierze w aktywną postać witaminy PP. Surowiec zawiera także prowitaminę A, witaminę F i D oraz inne dotąd mało zbadane związki.

Przez długie lata używano zmiażdżonych lub sproszkowanych nasionek kozieradki w stanach wychudzenia i osłabienia dla pobudzenia apetytu i przyspieszenia przemiany materii, jednak z uwagi na gorzki smak i przenikliwie silny zapach zaniechano we współczesnym lecznictwie praktyki przyjmowania doustnie tego surowca, ale nadal stosuje się rozdrobnione nasionka do okładów w celu zmiękczenia ropnych zapaleń skóry, przy czyrakach itp.

W Egipcie, z uwagi na możliwości szybkiego wzbogacenia organizmu w witaminy PP i przeciwdziałania skutkom niedoboru tej witaminy (pelagra), podaje się prażone nasionka kozieradki jako lek i środek wzmacniający.

Dziś, mimo dużej zawartości białka, zaniechano również karmienia bydła tym zielem, bowiem mleko tych krów przyjmuje również te niepożądane zapachy.

72e] Kozieradka - Trigonella

Surowcem jest nasienie kozieradki Do naszych celów najlepiej kupować zmielone nasiona, bo całe są twarde i trudne do rozdrobnienia, a nierozdrobnione rzecz jasna nie zaparzają się i są dla nas nieprzydatne.

Surowiec zawiera 20-45% śluzu (mannogalaktanu), saponiny sterydowe (pochodne diosgeniny i jej izomer yomoganinę - 0,1-2,2%, tigogeniny, gitogeniny, 25-spirostano-3,5-dien, neogitogeniny, neotigogeniny), białka - 20-27%, flawonoidy (witeksyna, wicenina, izowiteksyna, 2”-o-p-kumaroilowiteksyna), betainę kw. nikotynowego - trygonelinę - 0,04%, cholinę - 0,05%, olejek eteryczny, niacynę -3-5 mg/100g, olej tłusty -6-10%, liczne sole mineralne, wit. F, lecytynę - 2%, gorycze, garbniki.

Nasiona są materiałem wyjściowym do produkcji saponin steroidowych służących z kolei do półsyntezy kortykosteroidów (diosgenina).

Składniki sterydowe kozieradki działają wyraźnie hormonalnie i wykazują wpływ anaboliczny.

Mogą zastąpić z powodzeniem sztuczne sterydy anaboliczne.

Zwiększają retencję azotu, pobudzają syntezę białek, zwiększają stężenie hemoglobiny i liczbę erytrocytów we krwi.

Zatrzymują wodę, sód, wapń, żelazo i chlor w organizmie.

Pobudzają procesy regeneracji tkanek, pobudzają przyrost tkanki mięśniowej i łącznej.

Kozieradka działa odżywczo, odkażająco, przeciwzapalnie, rozmiękczająco, powlekająco, wykrztuśnie, tonizująco, pobudzająco na procesy trawienne, mlekopędnie; regulują wypróżnienia i metabolizm. Pobudzają strefy rozrodcze paznokci i włosów, zwiększają wydzielanie androsteronów i estrogenów.

Wskazania: wysiłek sportowy, uprawianie kulturystyki, osłabienie, niedokrwistość, niedoczynność kory nadnerczy i gruczołów płciowych, zaburzenia przemiany materii, zaparcia, choroby układu oddechowego, niedobory witamin i soli mineralnych, osłabienie, choroby zakaźne, zaburzenia trawienia, laktacja, kaszel, choroby skórne i włosów, przeziębienie, stany ozdrowieńcze, choroba wrzodowa, wychudzenie, stany zapalne przewodu pokarmowego.

Zewnętrznie (okłady, płukanki): owrzodzenia, rany, ropnie, czyraki, strupy, łupież suchy, wypadanie włosów, krosty, wypryski, suchość skóry.

Napar: 2 łyżki nasion zalać 2 szkl. wrzącej wody lub gorącego mleka; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 4 razy dz. po 150 ml; niemowlęta -8-10 ml, 3-4 razy dz.; dzieci w wieku 10-24 miesięcy - 32 ml, 3-5 r. ż. - 38 ml, 6-8 r. ż. - 42 ml, 9-12 r. ż. - 64 ml, 13-15 r. ż. - 85 ml, 3-4 razy dz. Zalecam posłodzić miodem.

Odwar (jest wartościowszy od naparu): 2 łyżki nasion zalać 2 szkl. wody; gotować 3 minuty; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić jak napar.

Efekt anaboliczny (przy równoczesnym ćwiczeniu) widoczny po około 30 dniach stosowania. Składniki lotne wydzielają się wraz z potem nadając mu specyficzny zapach. Stosować przez 3-6 miesięcy, cyklicznie.

Proszek kozieradkowy - Pulvis Trigonellae: nasiona zmielić na drobny proszek. Zażywać 3 razy dz. po 1 łyżeczce.

Miód kozieradkowy - Mel Trigonellae: na każdą łyżeczkę proszku dać 1 łyżkę miodu, wymieszać. Zażywać 4 razy dz. po 1 łyżce.

W przypadku chorych włosów (brak połysku, wypadanie, suchość, zniszczenie zabiegami fryzjerskimi, rozdwajanie, łamliwość) postąpić następująco: 3 łyżki nasion zalać 150 ml wody; zagotować; odstawić na 30 minut; wywar wetrzeć we włosy, przykryć folią na 3 godziny, następnie włosy wypłukać w naparze łopianowym lub (i) tatarakowym. Zabiegi powtarzać co 5 dni. Doustnie zażywać preparat mineralno-witaminowy (np. Vitaral) oraz Methiovit - 2 tabl. 2 razy dz.

Na cerę suchą, wrażliwą, zniszczoną i ze stanami zapalnymi, w celu odżywienia i odświeżenia skóry proponuję maseczkę kozieradkową z siemieniem lnianym: 2 łyżki nasion kozieradki i 2 łyżki nasion lnu zalać taką ilością wody, aby uzyskać papkę; zagotować; odstawić na 20 minut. Ciepłą papkę nałożyć na umytą i odtłuszczoną skórę na 30 minut; następnie zmyć skórę w naparze tatarakowym lub rumiankowym; nie wycierać skóry, lecz pozostawić do samoistnego wyschnięcia. W skórę wetrzeć maść arnikową, nagietkową lub krem lub maść Linomag.

Maseczka działa też natłuszczająco, pojędrniająco, wybielająco, oczyszczająco, przeciwzapalnie, odkażająco, nawilżająco i osłaniająco.

Nafta kozieradkowa - Naphta Trigonellae: pół szkl. mielonych nasion zalać 200 ml nafty kosmetycznej. Macerować 7 dni. Przefiltrować. Dodać 5 kropli olejku lawendowego, 5 ml oleju kamforowego i 2 łyżki tranu. Skórę z ostrym trądzikiem przemywać kilka razy dz. Można stosować do odżywiania włosów.

W skórę i we włosy można wcierać regenerujący, odżywczy, osłaniający i natłuszczający olej kozieradkowy Oleum Trigonellae: pół szkl. zmielonych nasion zalać 200 ml gorącego oleju;

wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Można go zażywać 2-3 razy dz. po 1-2 łyżki w wymienionych chorobach. Jest znakomity.

Wcierać go we włosy (co 5 dni, potem należy je umyć w odpowiednim szamponie ziołowym i wypłukać w naparze lepiężnikowym, krwawnikowym, rumiankowym lub pokrzywowym) i skórę wyjątkowo zniszczone i suche.

Leczy odleżyny, rany, odparzenia, ropnie, nadżerki, owrzodzenia troficzne, rozpadliny skórne.

Przy pomocy oleju kozieradkowego (jest też znakomitą przyprawą!) warto robić tak zwane maseczki olejowe na włosy (wypadanie, łamliwość, po ondulacji itd.) i skórę (wyjątkowo suchą i wrażliwą). Wymieszany z olejem rycynowym (1:1) doskonale oczyszcza skórę (ważne przy suchej skórze nie znoszącej mydła) zastępując popularne często powodujące odczyny alergiczne - śmietanki i mleczka kosmetyczne.

Można nim wyleczyć wiele schorzeń u niemowląt (np. odparzenia).

W przypadku łuszczycy i schorzeń podobnie objawiających się proponuję następujący lek.

Rp. Olej kozieradkowy - 10 ml, nafta kozieradkowa - 30 ml, olej dziurawcowy - 10ml, olej rycynowy - 10 ml, olej żywokostowy - 10 ml, olej nagietkowy - 10 ml, olej lniany lub płyn Linomag - 10 ml, Wit. A, D i E w kroplach - 10 kropli lub tran - 10 ml, olejek lawendowy - 1 ml, olej kamforowy - 10 ml Wymieszać.

Stosować zewnętrznie (okłady 2 godzinne z nasączonej gazy; częste przemywanie schorzałego miejsca) i jednocześnie wewnętrznie (odwar z kozieradki).

Można stosować też do pielęgnacji skóry (oczyszczania, odżywiania i in.) co się sowicie opłaci, gdyż daje świetne efekty.

Leczy też oczywiście trudno gojące się rany, oparzenia, trądzik pospolity i różowaty, łojotokowe zapalenie skóry, czyraki i in. wyżej wymienione choroby.

Jeżeli zmieszamy go z maścią arnikową lub z wyciągiem olejowym (glicerynowym) z arniki to będzie leczył opuchlizny, wybroczyny i wysięki.

Staje się wówczas niezmiernie skuteczny w leczeniu trądzika pospolitego i pryszczy w okresie miesiączkowania oraz ciąży (w czasie ciąży oleju nie zażywać doustnie!).

Rp. Mieszanka anaboliczna i psychotoniczna “Doping kkg”

Nasienie kozieradki - 3 cz., nasienie wiesiołka - 1 cz., korzeń mniszka - 1 cz., kwiat arniki - 1 cz., plecha morszczynu lub listownicy - 1 cz., owoc keli (aminka) - 3 cz., ziele nostrzyka - 1 cz.

Składniki zmieszać. 1 łyżkę mieszanki zalać 1 szkl. wody, zagotować, odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić 2 razy dz. po 200 ml.

Mieszanka zatrzymuje azot w organizmie, zwiększa stężenie białek w tkankach, nasila procesy anaboliczne (syntezy), usprawnia krążenie, reguluje gospodarkę tłuszczową, zwiększa liczbę erytrocytów i hemoglobiny we krwi, pobudza oddychanie komórkowe, przyśpiesza procesy kompensacyjne i regeneracyjne ustroju, zwiększa przyrost tkanki mięśniowej i łącznej, uszczelnia naczynia krwionośne, poprawia krążenie mózgowe i obwodowe, zapobiega miażdżycy i zakrzepom. Zwiększa wydolność fizyczną i umysłową. Działanie po kilku miesiącach zażywania.

Wskazania: osłabienie, wyczerpująca praca fizyczna i umysłowa, kłopoty z zapamiętywaniem i nauką, zaburzenia krążenia obwodowego, zawroty głowy, szum w uszach, zaciemnienia w oczach po schylaniu się, intensywny trening, uprawianie kulturystyki, słaby rozwój mięśni (+ odpowiednie ćwiczenia),zaburzenia oddychania, zaburzenia krążenia wieńcowego, miażdżyca, zaburzenia gospodarki lipidowej i białkowej, niedokrwistość, choroby włosów i skóry.

Uwaga! Mieszanka silna w działaniu. Równocześnie należy stosować preparat mineralno-

witaminowy Vitaral (2 draż. 2 razy dz.) oraz preparat Methiovit z aminokwasem siarkowym - metioniną i aminą - choliną - 2 tabl. 2 razy dz. Równocześnie zażywać nalewkę z miłorzębu (10 ml 2 razy dz.).

Mieszanka może wpływać na testy biochemiczne antydopingowe!

---