TEMAT: Dodawanie, odejmowanie i porównywanie liczb w zakresie 10

- dodawanie, odejmowanie i porównywanie liczb w zakresie 10;

- kształcenie słuchu muzycznego i poczucia rytmu.

1. Liczenie i porównywanie liczb w zakresie 10.

Dzieci otrzymują kartoniki, na których zapisane są liczby od O do 10 i znaki: =, <, >, +, - Nauczyciel pokazuje dwa zbiory, np. 5 zabawek i 6 zabawek. Zadaniem dzieci jest policzenie zabawek w obydwu zbiorach, porównanie ich liczby i ułożenie za pomocą kartoników

odpowiedniego zapisu: 5 < 6. Po kilku takich ćwiczeniach, w których' ,­wykorzystane będą znaki: <, >, =, nauczyciel proponuje ćwiczenie odwrot­ne. Układa z kartoników zapis, np. 10 > 8, a zadaniem dzieci jest ułożenie zabawek w dwóch grupach zgodnie z tym zapisem.

2. Dodawanie liczb w zakresie 10. .

Dzieci mogą pracować parami. Otrzymują kartoniki, na których są kropki od O do 10. Ich zadaniem jest dobranie kart parami tak, aby łączna liczba kropek na nich wynosiła 10. Do każdej takiej pary dzieci układają zapis za pomocą kartoników z liczbami i znakami 'matematycznymi.

Pierwsze takie ułożenie powinno powstać w wyniku pracy zbiorowej.

- Ile takich par znaleźliście? (6).

- Jakie zapisy ułożyliście? (O + 10 = 10; l + 9 = 10; 2 + 8 = 10; 3 + 7 = 10;

4 + 6 = 10; 5 + 5 = 10 lub 10 + O = 10; 9 + I = 10; 8 + 2 = 10; 7 + 3 = 10;

6 + 4 = 10; 5 + 5 = 10).

- W czym podobne są zapisy: 1 +9= 10 i 9+ l = lO? (2+ 8= 10 i 8+2 = 10;

3 + 7 = 10 i 7 + 3 = 10; 4 + 6 = 10 i 6 + 4 = 10; 0+ 10 = 10 i 10 + O = 10).

_ Czym różnią się te zapisy?

3. Odejmowanie liczb w zakresie 10 - zabawa ruchowa.

Dzieci dostają kartoniki z dowolnymi liczbami od O do 10 i biegają z nimi po sali. Nauczyciel pokazuje zapis odejmowania, np. 8 - l =. Dzieci mają obliczyć wynik i porównać go z liczbą na swoich kartonikach. Jeśli wynik jest zgodny z liczbą na otrzymanych kartonikach, dzieci z tymi kartonika­mi stają bez ruchu, a pozostałe - przykucają.

4. Praca indywidualna: porównywanie, dodawanie i odejmowanie liczb w zakresie 10

TEMAT: Kształcenie umiejętności liczenia W ZAKRESIE 10- zabawa dydaktyczna” Dodaj- odejmij.”

1, Wprowadzenie do Zabawy.

Dzieci siedzą w kręgu na podłodze. W środku kręgu leżą liczmany. Nauczyciel rozdaje dzieciom kartoniki z liczbami od O do 10. "

2, Przebieg zabawy.

Dzieci głośno odczytują liczby na swoich kartonikach i dobierają ze środka kręgu tyle liczmanów ile wskazują liczby. Po usłyszeniu sygnału dzieci odkładają liczmany na podłogę i zaczynają podawać kartoniki z liczbami w lewą stronę (kolejno jedno drugiemu). Na sygnał nauczyciela: Stop! dzieci przestają podawać sobie kartoniki. Odczytują liczby na otrzyma­nych kartonikach i sprawdzają, czy liczba ich liczmanów jest większa czy mniejsza niż liczba na kartoniku. Następnie dobierają lub odkładają licz­many, aby mieć ich tyle. ile wskazuje liczba na kartoniku. Wskazane przez nauczyciela dziecko głośno opisuje swoje czynności. np.: Miałem 7 liczmanów a dostałem kartonik z liczbą 10 . Musiałem dobrać 3 liczmany bo 7+ 3= IO 10- 7= 3.

3. Ćwiczenia w liczeniu

4.Zabawa ruchowa: Obcy w obcym mieście.

SUM Jan Brzechwa

Mieszkał w Wiśle sum wąsaty, Znakomity matematyk.

Krzyczał więc na całe skrzele: "Do mnie, młodzi przyjaciele!

Wąs sumiasty jak u suma,

A sum duma, duma, duma.

"To dopiero mam z tym biedę­ Może dziesięć? Może jeden?"

Odejmuję i dodaję

I pomyłek nie uznaję!"

Każdy mógł, więc przyjść do suma I zapytać: jaka suma?

Upłynęły dwie godziny, Sum z wysiłku jest już siny.

Myśli, myśli: "To dopiero! Od dziesięciu odjąć zero?

W dni powszednie i w niedzielę Na życzenie mnożę, dzielę,

A sum jeden w całej Wiśle Odpowiadał na to ściśle.

Znała suma cała rzeka, Więc raz przybył lin z daleka

Żebym miał przynajmniej kredę! Zaraz, zaraz... Wiem już... Jeden!

Nie! Nie jeden. Dziesięć chyba... Ach, ten lin! Ta wstrętna ryba!"

A lin szydzi: "Panie sumie, W sumie pan niewiele umie!"

I powiada: "Drogi panie, Ja dla pana mam zadanie,

Jeśli pan tak liczyć umie, Niech pan powie, panie sumie,

Sum ze wstydu schnie i chudnie, Już mu liczyć coraz trudniej,

A tu minął wieczór cały, Wszystkie ryby się pospały,

Czy pan zdoła, w swym pojęciu, Odjąć zero od dziesięciu?"

Sum uśmiechnął się z przekąsem, Liczy, liczy coś po wąsem,

I nastało znów południe,

A sum chudnie, chudnie, chudnie...

I nim dni minęło kilka, stał się chudy niczym kilka,

Więc opuścił wody słodkie I za żonę pojął szprotkę.

TEMAT: Rozwiązywanie zadań na dodawanie i odejmowanie metodą symulacji

1. Swobodne i ukierunkowane wypowiedzi dzieci na podstawie ilustracji

2. Rozdanie dzieciom po 10 liczmanów.

3. Przedstawienie przez nauczyciela treści zadania z wykorzystaniem ilu­stracji z książki.

Nauczyciel mówi treść zadania, wskazując jego elementy na ilustracji.

• Dzieci myją ręce przed obiadem. W umywalni są 3 dziewczynki i 4 chłopców. Ile dzieci jest w umywalni?

• Opowiem to jeszcze raz, a wy będziecie układać swoje liczmany. Umó­wimy się, że jeden liczman będzie oznaczał jedno dziecko.

• W umywalni są 3 dziewczynki. Ile liczmanów ułożyliście?

• Ile liczmanów dołożyliście obok trzech poprzednich?

• Ile dzieci jest w umywalni? Co musicie zrobić z liczmanami, żeby się tego dowiedzieć? ( trzeba zsunąć wszystkie liczmany i policzyć je).

• Ile dzieci jest w umywalni? (7).

- Dokończcie zdania: 3 (dziewczynki) i 4 (chłopców) to razem (7) dzieci. 3 i 4 to (7)

• Nauczyciel zasłania na obrazku dwoje dzieci i mówi zadanie.

W umywalni było 7 dzieci, 2 dzieci umyło już ręce i wyszło. Ile dzieci zostało w umywalni? Nauczyciel odsłania dzieci na obrazku. Policzcie jeszcze raz dzieci na obrazku. Ile liczmanów musicie ułożyć przed sobą?

Nauczyciel ponownie zasłania dwoje dzieci na obrazku. Co się stało z tymi dziećmi? Czy dzieci w umywalni przybyło czy ubyło

Jak pokazać za pomocą liczmanów, że 2 dzieci ubyło? (odsunąć 2 liczmany)

Co trzeba zrobić, żeby dowiedzieć się, ile dzieci zostało w umywalni:

(policzyć pozostałe liczmany).

Ile dzieci zostało w umywalni? (5).

Uzupełnijcie i dokończcie zdania: Było 7 , odeszło 2 , zostało.. dzieci.

Jeśli od 7 odejmiesz 2, to zostanie ... .

Jeśli dzieci wykazują zainteresowanie pracą, można w opisany sposób

rozwiązać kolejne zadania, wykorzystując sytuacje przedstawione nie

ilustracji, np. zadanie o mydelniczkach, ręcznikach, szczoteczkach do

zębów. Trzeba wtedy poprosić dzieci o ułożenie treści zadania.

DZIWNY PIES Danuta Wawiłow.

Jeden, dwa, jeden, dwa, pewna pani miała psa.

Trzy i cztery, trzy i cztery, pies ten dziwne miał maniery.

Pięć i sześć, pięć i sześć, wcale lodów nie chciał jeść.

Siedem, osiem, siedem, osiem, wciąż o kości tylko prosił.

Dziewięć, dziesięć, dziewięć, dziesięć, kto z nas kości mu przyniesie?

Może ja? Może ty?

Licz od nowa ­raz, dwa, trzy.

Cyfrowe sny Leśnego Dziadka

• poznawanie znaków: większości i mniejszości, równości ( „>", „<", „="), przyswojenie nazw dni tygodnia i ich kolejności, utrwalenie znajomości cyfr, doskonalenie umiejętności kojarzenia graficznego obrazu liczby z od­powiednią ilością elementów, kształcenie umiejętności odnajdywania związków ilościowych pomię­dzy porównywalnymi zbiorami przedmiotów oraz wyrażania ich w języku matematycznym, przestrzeganie ładu i dyscypliny podczas zajęć.

1. Nauczycielka przedstawia fragmenty wiersza, ilustrując jego treść od­powiednimi sylwetkami na tablicy. Poleca dzieciom, aby odtwarzały treść wiersza przy pomocy liczmanów. Nauczycielka mówi: Nauczycielka umieszcza na tablicy w rozsypce cyfry i sylwetki. - Poznacie dzisiaj bardzo ciekawą historię Leśnego Dziadka, który miał bardzo dziwne sny. Spróbujcie zapamiętać, co mu się śniło:

H. Łochocka, Rachunki Leśnego Dziadka

……..…We śnie do Leśnego Dziadka Przybiegła cyfr gromadka.

Zwierząt nadeszło też niemało i wszystko razem się splątało:

Śni mu się, że przy poniedziałku Motylkom dał aż 6 sandałków………………

Nauczycielka wybiera 6 odpowiednich elementów i umieszcza je w jed­nym rzędzie. Dzieci przy stolikach wybierają 6 liczmanów. Jedno z dzieci wybiera spośród cyfr odpowiednią i umieszczają obok sandałków.

……….A 2 zające, większy z małym, Przez cały wtorek wciąż kukały….............

……..W środę zjawiły się straszydła: Kaczki, co mają 4 skrzydła……………

……Kukułka znowu w Czwartek Tłusty Smażyła pączków 5 z kapusty……….

……..W piątek wiewiórki, ot przez zbytki, Splotły w warkoczyk swe 3 kitki……….

……..A 7 myszek przy sobocie orzechy rwało w żywopłocie .....................

W niedzielę Dziadek przestraszony

Budząc się, woła: moja głowa!

Muszę odpocząć, ani słowa!

Więc wszystkie cyfry w skrzynkę schowam:

Za tydzień wyjmę je dopiero.

Zostawię sobie tylko 0.

Na tablicy nauczycielka umieszcza sylwetkę Dziadka trzymającego się za głowę.

2. Rozmowa na temat wiersza - utrwalenie nazw dni tygodnia

• Co się śniło Leśnemu Dziadkowi w poniedziałek?

• Co mu się śniło we wtorek?, itd.

• Nauczycielka zachęca dzieci do wypowiedzi, zadając pytania:

• Co śniło się Leśnemu Dziadkowi w pierwszym dniu tygodnia?

• Jak nazywa się ten dzień?

• Jaki sen miał Dziadek w czwartym dniu tygodnia?

• Jak nazywa się ten dzień?

• Jak nazywa się drugi i trzeci dzień tygodnia?

• O czym śnił Dziadek w szóstym dniu tygodnia?

• Jak nazywa się ten dzień?

• W którym dniu tygodnia rozbolała Leśnego Dziadka głowa?

• Jak się nazywa ten dzień? Który to z kolei dzień tygodnia?

• Ile tydzień ma dni?

• Kto teraz szybko powie, jak jednym słowem nazwać siedem dni?

3. Zabawa pt. Myszki w norce

Siedmioro dzieci otrzymuje emblematy z myszką, pozostałe tworzą koło. Kółeczko się obraca, a dzieci - myszki biegają po całej sali w rytm tamburyna. Na przerwę w muzyce dzieci - myszki szybko wchodzą do środka koła - norki. Zabawę powtarzamy, uwzględniając zmianę ról.

4.Nauczycielka pyta dzieci:

• Ile mamy dni tygodnia?

• Ile myszek śniło się Leśnemu Dziadkowi?

• Czego jest więcej: dni tygodnia czy myszek, o których śnił Dziadek?

• Jakim znakiem zaznaczamy, ze myszek i dni tygodnia jest tyle samo?
  Zapisujemy na tablicy : 7=7

5.Wprowadzenie znaków: „ >", „<". Nauczycielka pyta:

- Co najbardziej lubią jeść myszki ?

Wybrane dziecko umieszcza na tablicy kartoniki z obrazkami sera (6).

• Kto szybko powie bez przeliczania, czego jest więcej myszek czy ka­wałków sera?

• Kto sprawdzi, nie licząc, czego jest więcej?

Wskazane dziecko umieszcza przy każdej myszce jeden serek. Dzieci stwierdzają, że myszek jest o 1 więcej niż sera.

• Ile jest myszek, ile sera? (7 i 6)

• Jak to zapiszemy?

Wykonujemy na tablicy rysunki dwóch zbiorów, gdzie kwadraty oznaczają myszki a trójkąty ser.

7

Utrwalenie liczenia w zakresie 9, z położeniem nacisku na aspekt kardy­nalny i porządkowy liczby.

• Tworzenie działań, zbiorów i podzbiorów. Utrwalenie pojęcia liczba-cyfra, symboli = o.

• Wygląd i przeznaczenie narzędzi ogrodniczych. Charakterystyka pory roku - wiosna.

• Porównanie zgodności treści wiersza z ilustracją. Wyjaśnienie przenośni w wierszu.

• Omówienie ilustracji do wiersza przez dzieci - wystawka.

a) Nauczycielka inspiruje rozmowę, której tematem jest wiosna, wysu­wając pytania-problemy:

•Co należy robić, aby rośliny łatwiej mogły rosnąć, a nasze otocze­nie wyglądało ładniej? (sprzątnąć, przygotować glebę

•Jakie prace należy wykonać? (zbieranie odpadów, grabienie zwiędłych liści po zimie itd.)

•Jakie narzędzia będą potrzebne? (grabie, łopaty, miotły) • Po czym poznać wiosnę?

(pojawia się zielona trawa, listki na drzewach, przylatują ptaki, go­łębie zakładają gniazda - często na naszych balkonach)

Rys. 1

b) Porównanie ilustracji z treścią wiersza, odpowiedzi dzieci na pytania:

Czy ilustracja odzwierciedla treść wiersza? (tak, jest podwórko, pasie się krowa, niski dom, dzieci w robo­czych strojach itd.)

Czy jest to podwórko miejskie czy wiejskie? Jak można inaczej namalować obraz do wiersza? (propozycje dzieci).

Tekst wiersza. (Odczytywanie kolejnych zwrotek wiersza zgodnie z poda­ną dalej propozycją).

Przyszła wiosna na podwórko.

Zagląda do sieni.

Woła grabie i łopaty. I zwrotka

Do roboty w ziemi.

Jak się macie panie miotły?

Czeka was robota.

Niech nie będzie na podwórzu. II zwrotka

Odrobiny błota.

Wyszły na podwórko dzieci

Ładnie uśmiechnięte.

Będą zbierać brudy, śmieci. III zwrotka

Wszystko będzie dziś sprzątnięte.

Jedna miotła w kącie stoi

Zasmucona wielce.

Bo zabrakło dla niej dziecka.

Jej to nikt już nie zechce ?

Ale przyszedł jeszcze Michał

Kolega Martusi. IV zwrotka

On też tutaj chce się bawić,

Więc też pomóc musi.

Michał miotłę z konta bierze,

Rękawy zawija

I wesoło na podwórku

Półeczkę wywija.

Odczytanie przez nauczyciela pierwszej zwrotki wiersza

Liczenie narzędzi narysowanych na ilustracji „Wiosna na podwórku"

Porównanie, czego jest więcej

Przypięcie rysunku grabi i łopat na tablicy

Dzieci liczą je i przyporządkowują kartonik z odpowiednią cyfrą

Odpowiadają na pytania:

• Ile jest grabi?

• Ile jest łopat?

• Czego jest więcej, grabi czy łopat?
  Układają z kartoników wzór:

d) Ułożenie działania - również z kartoników - do przedstawionej sytu­acji na rys nr 1:

3 + 2 = 5 (utrwalenie działania, symbole + =)

5. Zapis działania na kartkach, przy użyciu stempli - praca indywidualna. Jeżeli dzieci potrafią pisać cyfry, mogą je zapisać.

6. Krótka rozmowa nauczyciela z dziećmi dotycząca problemu:
   Gdy Mama zapyta Cię, jak wrócisz do domu:

„Co dzisiaj ciekawego było na zajęciach?" Co powiesz Mamie?

(o rozmowie na temat ilustracji do wiersza, o zmianach w przyrodzie na wiosnę, pracach na podwórku, układanych działaniach, liczbach i cyfrach itd.)

Swobodne wypowiedzi dzieci na temat ubiorów postaci na ilustracji „Wiosna na podwórku" z podkreśleniem kolorów (ilustracja przypięta do tablicy).

Zwrócenie uwagi na pozycje poszczególnych dzieci (sylwetki w ruchu).

b) Odczytanie I zwrotki wiersza poznanej na poprzednich zajęciach. Po­stawienie problemów przed odczytaniem drugiej zwrotki wiersza.

O jakim nowym narzędziu pracy jest mowa w wierszu? (miotła)

Wyjaśnienie przenośni: „Jak się macie panie miotły?"

O czym autor myślał, pisząc „Niech nie będzie na podwórku odro­biny błota"? (dokładność sprzątania)

Jak inaczej powiedzieć „robota"? (praca)

c) Liczenie mioteł na ilustracji „Wiosna na podwórku", a następnie na przypiętym rysunku na tablicy.

Przyporządkowanie kartonika z cyfrą 4 wskazującą liczbę mioteł.

Rys. 3

d) Układanie działania jako odpowiedzi na postawione pytanie: Ile jest teraz narzędzi? (rys. 2 i rys. 3) „było", „dołożono", „miotły"; „jest", „narzędzi" (ustnie tłumaczy nauczy­ciel)

e) Układanie działania związanego z liczeniem wszystkich narzędzi, do­dając każdy rodzaj oddzielnie (grabie i łopaty rys. 2; miotły rys. 3) grabie łopaty miotły (można przypiąć rysunki narzędzi)

f) Zamiana kartoników z cyframi tak, aby kartonik z cyfrą [_3J znalazł się na 2 i 3 miejscu. Sprawdzenie poprzez liczenie, czy wynik za każdym razem jest taki sam (9).

Wniosek:

Zmiana kolejności liczb nie wpływa na wynik - przygotowanie do własności przemienności dodawania.

Dzieci odpowiadają na pytania:

• Na którym miejscy jest liczba 3 w pierwszym działaniu? (na pierwszym miejscu)

• Na którym miejscu jest liczba 3 w drugim działaniu? (na drugim miejscu)

• Na którym miejscu jest liczba 3 w trzecim działaniu? (na trzecim miejscu)

(Utrwalenie aspektu porządkowego liczby).

g) Porównanie liczebności dziewczynek i chłopców poprzez tworzenie par (kartonik ilustrujący dziewczynkę łączymy z kartonikiem ilustru­jącym chłopca - sylwetki dzieci, rys. 4)

Przyporządkowanie kartonika z cyfrą [4jpo przeliczeniu chłopców i dziew­czynek, ułożenie działania.

---