Wytrzymałością nazywamy zdolność do długotrwałego wykonywania jakiejkolwiek pracy bez obniżania jej wydajności [Zaciorski].

Wytrzymałość charakteryzuje zdolność do kontynuowania długotrwałego wysiłku o wymaganej intensywności, przy utrzymaniu możliwie najwyższej efektywności pracy i zachowaniu podwyższonej odporności na zmęczenie, przy wysiłkach i odbywających się w różnych, także niekorzystnych warunkach środowiska zewnętrznego [Sozański].

Pojęcie wytrzymałości mieści w sobie szereg zjawisk. Jednym z podstawowych jest zmęczenie, nieodłączne następstwo wszelkich wysiłków.

Istnieje wiele klasyfikacji wytrzymałości zależnie od formy jej przejawiania. Z punktu widzenia fizjologii wyróżnia się wytrzymałość tlenową (aerobową) i beztlenową (anaerobową). W ramach każdej z nich wytrzymałość ogólną i lokalną.

W praktyce treningu używa się również pojęcia tzw. wytrzymałości mieszanej stanowiącej komponentę elementów tlenowych i beztlenowych.

W motoryce człowieka wytrzymałości przypada niewątpliwie podstawowa rola. Zdolność ta jest bowiem niezbędnym elementem każdej postaci aktywności ruchowej i w sposób znaczny określa poziom potencjału wysiłkowego. Wiąże się także z funkcją wielu układów fizjologicznych organizmu, od którego zależy nie tylko poziom sprawności fizycznej, ale i zdrowie człowieka.

Poziom wytrzymałości uwarunkowany jest naturalnymi mechanizmami przemian ustrojowych, a przede wszystkim stosowaniem w sposób racjonalny odpowiednich wysiłków fizycznych.

Trening wytrzymałości (realizowany na niskich poziomach siły skurczu mięśnia). Trening interwałowy jest bardziej skuteczny niż ciągły.

EFEKTY:

• wzrost odporności organizmu na zmęczenie

• wzrost potencjału tlenowego mięśni (wzrost liczby i rozmiaru mitochondriów). Wzrost aktywności niektórych enzymów - przyspieszenie transportu wolnych kwasów tłuszczowych do mitochondriów i ich utlenienia,

• a co za tym idzie - wytwarzanie większej ilości podstawowego nośnika energii ATP (większa liczba mitochondriów, gdzie powstaje) i fosfokreatyny

• wzrost odsetka maksymalnego pochłaniania tlenu (% wykorzystania VO₂max)

• podniesienie progu przemian beztlenowych - rośnie szybciej niż maksymalne pochłanianie tlenu, które w niewielkim stopniu daje się wytrenować (15-20% wartości początkowej).

• obniżenie stężenia mleczanu po obciążeniu submaksymalnym

• mniejszy dług tlenowy zaciągany na początku obciążenia

• podniesienie progu wentylacyjnego

• rośnie gęstość kapilar w mięśniach (lepsze ukrwienie, sprawniejsze dostarczanie tlenu do tkanek i komórek)

• rośnie zawartość mioglobiny we włóknach ST - zwiększa możliwości nietrwałego wiązania mioglobiny z tlenem i szybkiego uwolnienia w sytuacji nagłego wzrostu jego zużycia. Mioglobina transportuje też tlen od ściany komórki do mitochondrium

• niewielki wzrost siły mięśniowej przy jednoczesnym smukleniu mięśni

• obniżenie siły skurczu tężcowego mięśnia

• wzrost szybkości skurczu włókien wolnokurczliwych i odwrotnie - spadek szybkości skurczu włókien FT

• trening fizyczny o znacznej intensywności może uszkadzać włókna mięśniowe (głównie skurcz izometryczny i ekscentryczny).

---