30.09.2006

• Pojęcia

• Ustrój Państwowy - to całokształt organizacji państwa i metod działania władzy państwowej

• Normy prawne - leżą u podstaw ustroju państwowego

1. Ustrój polityczny - Arystoteles jako pierwszy użył pojęcia ustrój polityczny. Ustrój Polityczny to prawno instytucjonalny wyraz struktury i funkcjonowania władzy publicznej + (niektórzy). Normy konstytucyjne, które stanowią o granicach, celach i metodach władzy publicznej.

• Jak wygląda status jednostki w państwie?

• Jak jest określony suwerenny przedmiot próby tego państwa?

• Jaka jest organizacyjna struktura władzy publicznej?

• Jakie są zasady funkcjonowania władzy publicznej?

• Jakie są relacje między organami bądź grupami organów władzy publicznej?

• Ustrój społeczno gospodarczy to, materialne warunki życia społecznego

• to struktura wartościowa

• to funkcjonowanie gospodarki i finansów publicznych

• Instytucje ustrojowe stanowią wyodrębnione i celowo powiązane ze sobą zespoły norm prawnych, urządzeń materialnych i środków działania służących realizacji władzy państwowej

• U podstaw władzy ustrojowej leżą idee, które determinują jej istotę i cele

• Zasady ustroju (zasady konstytucyjne) - to naczelne, najważniejsze rozstrzygnięcia charakteryzujące ustroje państw, zawarte w konstytucji jeżeli państwa taką posiadają.

Konstytucja z łaciny - ustalać, zarządzać.

1. konstytucja socjologiczno - polityczna ( konst. Faktyczna)

W tym znaczeniu konst. To faktyczny układ sił politycznych istniejąca w danym państwie decyduje o treści prawa, ma ją każde państwo

2. Konst. materialno - prawna

To całokształt norm prawnych mająca za przedmiot ustroju politycznego państwowego bez względu na ich charakter pracy i formę aktów prawnych w których są zawarte.

3. Konst. formalna (formalno prawna)

To akt prawny, ustawa zasadnicza zawierająca normy o najwyższej mocy prawnej regulujące podstawy ustroju politycznego i społecznego. Nad to jest ona uchwalana przez powołany do tego organ i zmieniany w szczególnym trybie.

1992 r. mała konstytucja to uchwała i ustawa konstytucyjna. Zostały utrzymane niektóre zasady z konstytucji 1952 r.

Co to znaczy, że konstytucja jest ustawą zasadniczą:

• Obowiązuje we wszystkich rodzajach stosunków prawnych

• Jest bezpośrednio stosowana przez wszystkie rodzaje organów państwowych

• Jednostka może powoływać się wprost na normy konstytucji

Konst. jest szczególną ustawą zasadniczą bo:

• Jest zbiorem praw kardynalnych stanowiący fundament polityczny i społeczny ładu, a zarazem wyznawanym polu działania władzy oraz gwar. prawa i ..................

• Zawiera podstawowe zasady dotyczące treści prawa określa hierarchię aktów prawnych, a także tryb stanowione prawa

• Zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii aktów normatywnych

Konstytucja zajmuje najwyższe miejsce wśród dokumentów normatywnych bo:

• Organy tworząco - prawne nie mogą ustalać norm sprzecznych z konst.

• Organy państwowe w działalności prawotwórczej prasy konkretyzuje i rozwija postanowienia konst.

Co składa się na treść konst.?

• Ogólną charakterystykę danej państwowości ( we wstępie lub pierwszym akcie)

• Podmiot lub źródło władzy

• Postanowienia odnoszące się do partii politycznych, związków zawodowych, a także innych form organizacji obywateli

• Określenie generalnego modułu realizacji suwerenności

• Zawiera informację dotyczące praw i wolności obywatelskich

• Zasady dotyczące organizacji kompetencji władz państwowych (parlament, sąd, głowa państwa)

• Stosunek między państwem, jego suwerennością, a kompetencją jego organów i organizacji międzynarodowych czy wspólnego

• Podział konstytucji na:

• Konstytucje nie pełne(małe) - reguluje na czas przejścia, podstawowe zasady i instytucje ustroju politycznego w tym przede wszystkim organizacje i sposób wykonywania władzy państwowej, ale nie obejmuje wszystkich spraw, które zwyczajowo bądź doktrynalnie ustalone są............

• Konstytucje pełne

14.10.2006

Pojęcie systemu politycznego:

Początek około XXw. - Spojrzenie systemowe postrzega świat w dwóch kategoriach:

• Związków

• Integracji

Co rozumie się pod pojęciem systemów?

Pod pojęciem systemów rozumiemy zintegrowane całości których własności nie są prostą sumą, własności poszczególnych części tych całości.

W działaniu tak pojmowanych systemów istotną rolę odgrywa proces zwany transakcją. Transakcja to wzajemne, zależne i jednoczesne oddziaływanie na siebie wielu elementów składowych danej całości.

Systemy w stosunkach społecznych określają współzależne duże społeczności których przetrwanie wymaga podporządkowania normą stosunków międzyludzkich i regułą podziału pracy oraz egzekwującemu ich przestrzeganie i organizującemu współdziałanie kierownictwu.

Spotkać możemy różnorodne definicje systemów politycznych:

• Amerykańska socjologia definicji:

System polityczny to ogół struktur, procedur i instytucji, które działają wspólnie, aby znaleźć rozstrzygnięcie problemów

• Francuska definicja
  System polityczny to całokształt wzajemnych, politycznych powiązań istniejących w globalnym systemie jakim jest społeczeństwo.

• Polska definicja

• Prof. Adam Łopatka
  System polityczny to 3 elementy

• Idee i warunki polityczne

• Organizacje i instytucje uczestniczące w życiu politycznym kraju i organizujące to życie

• Normy regulujące i organizujące wcielenie w życie idee i wartości polityczne oraz reguluje struktury i funkcjonowanie organizacji i instytucji politycznych

• Franciszek Ryszka

System polityczny to rzeczywiste zależności między podmiotami działań politycznych wedle ich stosunku do władzy (albo się władze posiada albo się do niej dąży)

• My przyjmujemy

System polityczny to ogół organów państwowych, partii politycznych, grup interesu, reguł i zasad na podstawie których one funkcjonują, relacji między nimi i funkcji jakie wykonują wobec otoczenia.

• Podstawowe elementy systemu politycznego

• Społeczność której byt jest współzależny i składająca się z grup o interesach zależnych i wspólnych

• Organizacje artykułujące i reprezentujące interesy tych grup poprzez zdobywanie i sprawowanie władzy państwowej bądź wywieranie na nią wpływu

• Instytucje władzy państwowej dysponujące monopolem uzgadniania interesów nie tylko środkami perswazji, ale i przymusu

• Formalne i zwyczajowe normy regulujące wzajemne relacje i funkcjonowanie wszystkich części składowych systemu

Tak pojmowane systemy polityczne spełniają funkcje:
Co rozumiemy pod pojęciem funkcji politycznej?

Przez funkcje systemu politycznego rozumie się każde działanie zmierzające zarówno do podtrzymania istniejącego stanu jak i dalszego jego rozwoju

• Funkcja regulacyjna - na którą składa się sterowanie procesami według regół przyjętych w danym systemie politycznym.

• Funkcja medjacyjna - sprowadza się do rozwiązywania konfliktów i mediacji dotyczacej sprzecznych interesów grupowych.

• Funkcja adaptacyjna - przejawia się w usprawnianiu działania instytucji i poszeżaniu bazy funkcjonowania systemu politycznego

• funkcja innowacyjna polega na wprowadzaniu do otoczenia systemu politycznego nowych regół i mechanizmów działania


Co to jest otoczenie systemów politycznych?

Obejmuje dwie sfery:

• wewnętrzną - to ekonomiczne społeczno kulturowe przejawy funkcjonowania społeczeństwa, a także środowisko naturalne.

Co określa system ekonomiczny?

Typ własności środków produktów i charakter gospodarstwa.
W skład systemu politycznego wchodzi struktura socjalna społeczeństwa.
Elmenty kulturowe - idee, poglądy, które istnieją, a także konkurują ze sobą w społeczeństwie

• Zewnętrzną - to otoczenie danego państwa. Jest określone przez charakter stosunków międzynarodowych, a w szczególności przez wzajemne relacje miedzy państwem, a......( chyba - społeczeństwem.)
  Jaka jest istota popwiązana między systemem politycznym, a otoczeniem?
  Otoczenie z jednej strony zasila system polityczny, a z drugiej strony otoczenie pozostaje pod jego oddziaływaniem.
  

• Klasyfikacja systemów politycznych
  

• Według Arystotelesa - kryteria:

1. Liczba osób sprawujących władzę

• rządy jednostki - formy monarchii

• rządy niewielu - formy oligarchiczne

• rządy wielu - demokracja ateńska, Polska RP szlachecka
  

• Według Maxa Webera

• Rodzaj władzy w systemie politycznym - rodzaj legitimacji na którą powołuje się rządzący. Idealne typy, wzorce władzy politycznej i państwowej (Idealne ponieważ nie występują w rzeczywistości)

• Typ racjonalnie legimistycznej - to taki rodzaj systemu politycznego w którym sprawujący władzę rządający posłuszeństwa wobec niej, opiera się na podporządkowoaniu norm prawnych, legalnie określających zakres kompetencji jaką dysponuje władza

• typ tradycjionalistyczny - typ ten opiera się przede wszystkim na tradycji historycznej sankcjonującym teraźniejszość

• typ charyzmatyczny - wywodzi swoją legitymację z prestiiżu jednostki lub grup rządzących, system luźnych regół władczych gdzie cel dzięki charyźmie uświęca środki przez nich stosowane.

System polityczny

Podział na systemy demokratyczne i nie demokratyczne

RYSUNEK

• Demokracja zeleży od czynników zewnętrznych i wewnętrznych

Demokracja po II Wojnie światowej

• W każdym typie wspólnoty politycznej jest asymetryczny stosunek pomiędzy zorganizowaną mniejszością (rządzący), a nie zorganizowaną większością (rządzeni).

• Sposoby demokracji
  

1. Poprzez naukę prawa - demokracja to reżim polityczny

2. Poprzez politologię - Demokracja to wartości i zasady ustroju, autorytety, formalne i nie formalne gry polityczne, relacje pomiędzy podmiotami polityki.

• Poglądy Demokracji
  O Demokratyzmie systemu politycznego przesądzają przede wszystkim procesy polityczne., a zwłaszcza możliwości odbywania cyklicznych, uczciwych wolnych wyborów
  Minimum proceduralnego uznaje go system demokra.

• Powszechne prawo wyborcze

• Tajność głosowania

• Regularne odbywane wybory

• Możliwość rywalizacji między partiami politycznymi

• Uznanie swobody zakładania i faktyczny dostęp obywateli do różnego rodzaju stowarzyszeń

• Odpowiedzialność egzekutywy(władzy wykonawczej)

Wniosek:

Demokracja jest ujmowana nie jako idea polityczna, a jako......................polityczna polegając na ukształtowaniu ......................

Demokracja jest uznawana jako coś co doprowadziło do zjawisk deprawacji(deprywacji - sprawdzić) politycznej.

Deprawacja polityczna to likwidacja dostępu do poszczególnych przedstawicieli różnych gróp do stanowisk.........

Czym się różnią demokracje współczesne?

• Zakresem porozumienia politycznego

• Zakresem partycypacji politycznej

• Zakresem dostępu do stanowisk

• Zakresem odpowiedzialności politycznej

• Zakresem stosowania zasady większości

• Zakresem stopnia suwerenności parlamentu

• Zakresem tak zwanej partii

• Zakresem poziomu partii

• Zakresem siłą prezydentury ........

• Cechy państw demokratycznych

• Za demokratyczne uznaje się systemy polityczne które spełniają następujące cechy:

2. Wybory pełnią jednocześnie funkcję mechaniczne umożliwiając dostęp do władzy oraz egzekwowanie politycznej odpowiedzialności rządzących.

3. Wybory są rywalizujące, cykliczne, oraz zapamiętują różne ich traktowanie przez wszystkich uczestników przez władze państwa

4. Nie są podejmowane przez rządzących żadne działania które bezpośrednio ograniczały możliwości alternacji władzy (szanować wynik wyborów)

5. Swoboda zrzeszenia się dla celów politycznych, oraz wolność głoszenia poglądów politycznych i krytykowania rządu

6. Każdy dorosły obywatel ma możliwość ubiegania się o mandat deputowanego (z jednym odstępstwem - zakaz wynikający z ustawy i opartego na ustawie orzeczenia sądowego)

---