SZKODNIKI WIELOŻERNE

• Typ: Nemathelminthes - Robaki obłe

• Gromada: Nematoda - Nicienie

• Rząd: Tylenchida - Węgorki

• Rodzina: Heterodenidae - Mątwikowate

• Meloidogyne hapla - Guzak północny

• dymorfizm płciowy - samica gruszkowata, ciało barwy białej, później żółtej, długość ciała 0,8 - 1,9 mm szerokość 0,4 - 0,5 mm, samiec nitkowaty 1 -1,3 mm

• wnikają do korzenia, wywołując powstawanie guzów/wyrośli na korzeniach, SAMICE GUZAKÓW NIE TWORZĄ CYST(!), ilość jaj - do 1000 sztuk

• stadium L2 (larwa inwazyjna) L3 - różnicowanie na samca i samice,

• samce opuszczają korzenie, znajdują samice, po zapłodnieniu giną

• 2 pokolenia w roku

• zimuje L2 (ale takie które opuściły chorion = otoczki jajowe)

• USZKODZENIA: zaburzenie gospodarki wodnej i dystrybucji soli mineralnych, hypertofia = przerost komórek

• SZKODLIWE: larwa i postać dorosła

• ZAPOBIEGANIE: higiena pracy, odpowiednie rośliny wrogie (zboża i cebulowe), stosowanie płodozmianu, wydzieliny korzeniowe

Gryllotalpa gryllotalpa - turkuć podjadek

• Rząd: Orthoptera

• Rodzina: Gryllotalpidae

• barwa brunatna, 35 - 50 mm, hemimetabola, aparat gębowy gryzący

• postacie dorosłe i imago zimują w glebie na głębokości ok. 25 - 30 cm, jaja składane gniazdkowo na 10 - 20 cm,

• 1 pokolenie w ciągu roku (życie imago 6 - 10 miesięcy)

• USZKODZENIA: podgryzanie (prze- i wygryzanie) korzeni i bulw roślin, drążenie podziemnych korytarzy - podrywanie młodych roślin, które więdną i zasychają

• SZKODLIWE: larwa i imago

• ZAPOBIEGANIE: wyłapywanie do pułapek, insektycydy doglebowe w momencie zauważenia uszkodzeń

Agriotes lineatus - osiewnik rolowiec

• Rząd: Coleoptera

• Rodzina: Elateridae

• larwa drutowiec, silnie rozrośnięte przedplecze, 10 - 15 mm

• postacie dorosłe VIII - IX, po zapłodnieniu jaja są składane między grudki ziemi

• ZIMUJĄ: larwy w glebie, tam żerują, od 2 do 4 lat, rozwój 1 pokolenia trwa niej więcej 3 - 5 lat

• USZKODZENIA: podgryzanie korzeni, bulw, kłączy, rozłogów,

• SZKODLIWE: larwy

• ZAPOBIEGANIE: niszczenie mechaniczne, zaprawianie materiału siewnego i sadzonkarskiego, bądź stosować preparaty granulowane łącznie z siewem

Melolontha melolontha

• Rząd: Coleoptera

• Rodzina: Melolonthinae

• ciało masywne, 20 -30 mm, etc

• larwy zimują w glebie, imago w komorze poczwarkowej, na częściach podziemnych larwy żerują 3 - 4 lata,

• USZKODZENIA: zgryzanie korzeni i rozłogów, dziurawią bulwy roślin

• SZKODLIWE: larwy (pędraki)

• ZAPOBIEGANIE: orka zimowa - niszczenie stadiów zimujących, wyłapywanie larw jesienią - zakopywanie gotowanych warzyw, które po kilku dniach niszczy się z pędrakami, chemicznie - zaprawiane nasiona lub wysiew z preparatami granulowanymi, ew. oprysk roślin w przypadku masowego pojawu

Amphimallon solsitiale - guniak czerwczyk

• Rząd: Coleoptera

• Rodzina: Melolonthinae

• mniejszy owłosiony, jaśniejszy od M. melolontha, 14 - 18 mm, słomkowożółte do brunatnożółtej barwy, koniec odwłoka równomiernie zakończony

• rozwój podobny do chrabąszczy ale krótszy: 2 - 3 letni, imago VI - VIII

• USZKODZENIA: jak u chrabąszczy

• SZKODLIWE: wyłącznie pędraki (larwy)

• ZAPOBIEGANIE: jak u chrabąszczy

Phylloperta horticola - ogrodnica niszczylistka

• Rząd: Coleoptera

• Rodzina: Rutelidae

• ok 9 - 11mm,

• USZKODZENIA: jak u chrabąszcza majowego

• SZKODLIWE: pędraki, imago odżywiają się liśćmi i częściami generatywnymi różnych roślin (różowych, baldaszkowych, zbożowych)

• ZAPOBIEGANIE: jak u chrabąszczy

Bibio marci - leń marcowy

Bibio hortulanus - leń ogodowy

• Rząd: Diptera

• Rodzina: Bibionidae

• larwy apodialne, wyodrębniona puszka głowowa, zimują w glebie, poczwarka około 10 dni, jaja składane do gleby

• B. marci - samiec i samica jednej barwy - czarnej długość 11 - 13 mm, reszta biologii, wylot III, szkodliwości i zwalczania jak u B.h.

• B. hortulanus - samica żółtobrunatna, samiec czarny, 10 -13 mm, wylot IV - V

• USZKODZENIA: larwy zjadają kiełkujące nasiona, zgryzają korzenie, bulwy

• SZKODLIWE: tylko larwa

• ZAPOBIEGANIE: osuszanie gleb (owad wyst. na glebach raczej wilgotnych), zabiegi chemiczne jak w przypadku komarnic

Lygus rugulipennis - zmiennik lucernowiec

• Rząd: Hemiptera

• Rodzina: Myridae

• barwa żółtawozielonkawobrunatna, zimowanie: ściółka i miedza, zadrzewienia, zerowanie w III, po 1 miesięcy - na inną roślinę, którą zasiedlają,

• jaja składane do tkanek roślinnych - pojaw po około 20 dniach, poł. VII - imago,

• 2 pokolenia w roku

• USZKODZENIA: bezpośrednie i pośrednie, odbarwienia tkanek, chlorozy, nekrozy, deformacje, więdnięcie i opadanie pąków

• SZKODLIWE: larwa i imago

• ZAPOBIEGANIE: oprysk preparatami chemicznymi w okresie pojawienia się pierwszych uszkodzeń

Agrostis segetum - rolnica zbożówka

Agrostis exclamationis - rolnica czopówka

Xestia c-nigrum - rolnica panewka

• Rząd: Lepidoptera

• Rodzina: Noctuidae

• A. segetum: 40 - 50 mm, w ciągu roku 2 pokolenia, plamka nerkowata

• X. c-nigrum: 35 - 40 mm, 2 pokolenia w roku, „c-plamka”

• zimują wyrośnięte gąsienice w glebie, w 2 poł. V wylot imago,

• jaja składane na liściach roślin zielnych - 2 pierwsze stadia na roślinie, następnie schodzą do gleby, gdzie odbywają dalszą część rozwojową, larwa polipodialna,

• USZKODZENIA: gąsienice pierwszych stadiów - gołożery blaszek liściowych, starsze gąsienice żerują na korzeniach, często przegryzają korzeń główny, wgryzają się do korzeni spichrzowych i bulw zjadając przyziemne części roślin,

• SZKODLIWE: larwa

• ZAPOBIEGANIE: orka jesienna głęboka (niszczenie stadiów zimujących + wyciąganie ich na powierzchnie - żer dla ptaków;), niszczenie chwastów na polach - ograniczenie żywicieli alternatywnych

Mamestra brassicae - piętnówka kapustnica

Melanchra pisi - piętnówka grochówka

Melanchra persicariae - piętnówka rdestówka

• Rząd: Lepidoptera

• Rodzina: Hadeninae

• rozpiętość skrzydeł 35 - 60 mm, gąsienice wyraźnie dwubarwne

• jaja składane na częściach nadziemnych na dolnej stronie liści, zimuje poczwarka w glebie, wylot imago w 2 poł. V i na początku VI, 2 pokolenia w roku

• USZKODZENIA: wygryzanie piętna w częściach nadziemnych, zjadanie liści i pędów, przy masowych pojawach - powstawanie gołożerów; M. brassicae: szkodnik kapustnych - początkowo dziury w liściach, potem gołożer, w późniejszym okresie wgryzają się do wnętrza główek, gdzie żerują w chodnikach, zanieczyszczając wnętrze rośliny odchodami

• SZKODLIWE:

• ZAPOBIEGANIE: oprysk preparatami chemicznymi + ew. preparaty bakteryjne, jesienna głęboka orka - niszczenie zimujących poczwarek, niszczenie chwastów - żywiciele alternatywni dla gąsienic + pokarm dla imago

Autographa gamma - błyszczka jarzynówka

• Rząd: Lepidoptera

• Rodzina: Noctuidae

• motyl średnich rozmiarów, 35 -45 mm, skrzydła brunatne, plamka w kształcie litery gamma, gąsienice zielone do zielonożółtych, pierwsze pokolenie nadlatuje z południa Europy (dane o zimowaniu gąsienic w Polsce nie są potwierdzone), jaja składane na różnych częściach roślin, uprawnych i chwastów, żerowanie na częściach nadziemnych, wylot imago IV - V,

• USZKODZENIA: objadanie liści - powstawanie gołożerów

• SZKODLIWE: larwa

• ZAPOBIEGANIE: głęboka orka niszcząca zimujące gąsienice, niszczeni żywicieli alternatywnych - chwastów, w przypadku masowego pojawu - preparatami chemicznymi lub bakteryjnymi

Aphis fabae - mszyca burakowa

• Rząd: Hemiptera

• Rodzina: Apphididae

• rozwój mszyc - skrypt strona 128 - 132, bezskrzydłe 2,2 mm dł., matowoczarne z brązowym odcieniem, uskrzydlone - czarnozieloneczarnozielone, błyszczące,

• gatunek dwudomny - żywiciel pierwotny (zimowy) drzewa lub krzewy (trzmielina, kalina, jaśminowiec) na częściach nadziemnych zimują jaja - na wiosnę wylęg - bezskrzydłe założycielki rodu, rozmnażają się dzieworodnie prze 2 - 3 pokolenia, w ostatnich pokoleniach pojawiają się formy uskrzydlone - migrantki, przelot na żywiciela wtórnego (letniego - burak, bób, bobik, mak, ziemniaki). kolonie na wierzchołkowych częściach rośliny, dalej powrót na żywiciela pierwotnego - uskrzydlone samice rodzą larwy z których rodzą się samice pokolenia obupłciowego (amfigoniczne) i w okresie dorastania samce z żywicieli letnich przylatują, kopulują - następuje składanie jaj

• do 10 pokoleń w ciągu roku, zimują jaja

• USZKODZENIA: wysysanie soku, zaburzenie procesów metabolicznych, deformacja liści, zniekształcenia, wyrośla, zmiana barwy tkanki roślinnej + pokrywanie spadzią - środowisko do życia dla grzybów (sadzaki) + wektor wielu chorób,

• SZKODLIWE: larwy oraz imago

• ZAPOBIEGANIE: zwalczanie chemiczne w okresie naloty form uskrzydlonych

Myzus persicae - mszyca brzoskwiniowa

• Rząd: Hemiptera

• Rodzina: Aphididae

• bezskrzydłe dzieworódki - kolor bezbarwny:) żółtozielone, żółte lub różowe o długości 2 - 3mm, f. uskrzydlone maja głowę, tułów czarne, odwłok oliwkowozielony z dużą plamką i ciemniejszymi syfonami, syfony lekko rozdęte

• 2 żywicieli: zimowy = brzoskwinia, letni = burak, ziemniaki, tytoń, motylkowate

• możliwość rozwoju anholocyklicznego (cały czas dzieworodnie - np. pod osłonami)

• zimuje w stadium jaja składanego na brzoskwini, w okresie pękania pąków wylęgają się założycielki rodu, 1 - 2 pokolenia, dalej osobniki uskrzydlone przelatują na żywicieli letnich, gdzie rozwija się nawet kilkanaście pokoleń

• USZKODZENIA: kędzierzawienie roślin, liści, przenoszenie ponad 100 chorób wirusowych, w tym wirusy pyry = ziemniaka,

• SZKODLIWE: larwy i imago

• ZAPOBIEGANIE:

Tetranychus urticae - przędziorek chmielowiec

• Gromada: Arachnida

• Rząd: Acarida = Acarina

• Rodzina: Tetranychidae

• lubią ciepło i sucho :) 20st C, wilgotność ok 70%, samice żyją dłużej, płodność =

1 - 2 jaja dziennie, min temp. rozwoju 7 - 12st C, max32 - 38st C, pojaw od VI do końca IX, lata suche i ciepłe => masowe pojawy,

• samica owalna, grzbietowo wypukła, barwy żółtozielonej, samiec smuklejszy gruszkowaty o zwężonym tylnym końcu

• zimują zapłodnione samice w różnych kryjówkach, w czasie zimy ginie 15 - 50 % samic na skutek żerowania innych stawonogów, wiosną wychodzą z ukrycia, przechodzą na rośliny żywicielskie, po wstępnym żerowaniu rozpoczynają składanie jaj na dolnej stronie blaszki liściowej pokrywając je delikatną pajęczynką, rozwój embrionalny 2 - 22 dni - zależy od temp, całego pokolenia 20 -60 dni,

• w uprawach polowych zwykle od 4 - 5 pokoleń, (do 17 pokoleń w roku)

• larwy 3 pary(!) odnóży, osobnik dorosły 4 pary.

• USZKODZENIA: nakłuwanie chelicerami i wysysanie soków, prędkość 20 kom/min. (jedna samica), przebarwienia, chlorozy, brunatnienie, przedwczesne opadanie liści,

• SZKODLIWE: larwy oraz postacie dorosłe

• ZAPOBIEGANIE: akarycydy (śr. chem. na roztocza) lub (pod osłonami) drapieżne roztocza

Porcellio scaber - stonóg piwniczny

• Typ: Arhropoda

• Podtyp: Crustacea

• Rząd: Isopoda

• Rodzina: Porcellionidae

• pancerz wysycony WĘGLANEM WAPNIA,1 pokolenie w roku

• zimują postacie dorosłe w glebie i różnych kryjówkach, wiosną samica składa jaja do pakiecika na przednich kończynach, wylęgające sie larwy są noszone przez samicę, starsze - indywidualny tryb życia, zasiedlają wilgotne środowiska.

• dł. ciała 11 -16 mm, szerokość 6 -7,5 mm,

• USZKODZENIA: kiełkujące nasiona i młode rośliny, jednak ich głównym pokarmem są rozkładające substancje roślinne,

• SZKODLIWE: postać dorosła i larwa

• ZAPOBIEGANIE:

Blaniulus guttulatus - krocionóg krwawoplamy

• Typ: Arhropoda

• Podtyp: Myriapoda

• Gromada: Diplopoda

• Rząd: Ophistospermophora

• Rodzina: Blaniulidae

• ciało podzielone na 37 - 57 segmentów, samice 67 - 103 pary odnóży, samce 59 - 87 par, barwa ciała biała do białożółtej, po bokach 40 brodawek wydzielających czerwono-pomarańczowy płyn, aparat gębowy gryzący, oczu brak, dł. 9 -16 mm

• zimują osobniki dorosłe i larwy w glebie , w różnych kryjówkach, składanie jaj rozpoczyna się w maju i trwa niemal przez całe lato,w ciągu roku 1 pokolenie, dorosłe osobniki mogą żyć nawet do 3 lat, unikają silnego nasłonecznienia

• USZKODZENIA: wgryzają się w korzeń rośliny, występuje także na owocach truskawki, bulwach ziemniaka, w korzeniach buraka, ogórkach, pospolity szkodnik pod osłonami roślin ozdobnych

• SZKODLIWE:

• ZAPOBIEGANIE:

Deroceras agreste- pomrowik polny

• Typ: Mollusca

• Gromada: Gastropoda

• Rząd: Stylommatophora

• Rodzina: Limacidae

• dł. ciała 4 - 6 cm, barwa jasnobrązowa, pokryty białym, mlecznym śluzem

• zimują jaja, rzadko osobniki dorosłe, wiosną lęgną się młode, żerują 2 - 3 mies., po kopulacji jaja składane po 20 - 30 sztuk w miejscach ocienionych i wilgotnych,

• 1 pokolenie w ciągu roku

• USZKODZENIA: podłużne otwory w liściach (wygryzanie blaszek liściowych i owoców różnych roślin) miejsca żerowania pokryte są błyszczącym śluzem

• SZKODLIWE:

• ZAPOBIEGANIE: zbyt wilgotne pola osuszać, wykaszanie traw i chwastów na polach w pobliżu upraw, wyłapywanie za pomocą przynęt, w latach masowego pojawu można opylać pola kainitem, wapnem lub preparatami chemicznymi (moluskocydami)

Apodemus agriarius - mysz polna

Microtus arvalis - nornik polny

Clethrionymus glareolus - nornica ruda

• Typ: Chordata

• Podtyp: Vertebrata

• Gromada: Mammalia

• Rodzina: Muridae (myszowate)

• Rodzina: Arvicolidae (nornikowate)

• mysz: długość ciała ok 10 cm, ogona 7 cm, na polach, łąkach, wyrębach, sadach

• norniki: 9 - 20 cm (n. polny 10 cm / 3cm = ogon) ciało krępe, pyszczek tępy i krótki, uszy krótkie i przylegające oraz ogon krótszy od połowy ciała

• nornica: 10 cm / 4cm, lasy, parki, sady, gniazda buduje w starych pniach

• USZKODZENIA: mysz: zgryza zboża na polu, w stogach i magazynach oraz zielone części roślin uprawnych, w zimie ogryza korę drzew w szkółkach drzew owocowych i ozdobnych;

• USZKODZENIA: nornik: zjada zboża, części zielone roślin, przede wszystkim motylkowate, wygryza podziemne części roślin (marchwi, pietruszki)

• USZKODZENIA: nornica: zjada zielone części roślin i nasiona, zimą ogryza kore drzew w szkółkach i w młodych sadach, sąsiadującymi z lasami

• SZKODLIWE: osobnik dorosły

• ZAPOBIEGANIE: wczesny zbiór zbóż, bezpośrednia podorywka po zbiorze, głęboka orka jesienna, szybki omłot, likwidowanie ugorów i nieużytków, ustawienie tyczek na otwartych powierzchniach - zwiększenie skuteczności ptaków

SZKODNIKI ROŚLIN MOTYLKOWATYCH

Kakothrips robustus - wciorniastek grochowiec

• Rząd: Thysanoptera

• Rodzina: Thripidae

• samica 1,6 - 1,8 mm, samiec ok 1 mm dł., 2 pary skrzydeł opatrzone szeroka frędzlą (zasadnicza powierzchnia nośna), larwy żółte, imago czarno - brunatne, aparat kłująco - ssący, nimfa praktycznie nie pobiera pokarmu, jest nieruchliwa i bardzo słabo sie przemieszcza

• zimują larwy oraz nimfy w glebie do głębokości 40 cm, od końca IV imago do połowy VII, przemieszczają się one na motylkowate, gdzie żerują i składają jaja do różnych części roślin żywicielskich, wylęgające się larwy żerują około 4 tyg., po czym schodzą do gleby, gdzie przechodzą dalszy rozwój, następnie zimują - ciągu roku 1 pokolenie, występowanie. na grochu i bobie

• USZKODZENIA: nakłuwanie i wysysanie soków, przebarwienia, żółknięcia, zasychanie części lub całych roślin, uszkodzone strąki są zdeformowane i mają skorkowaciałą powierzchnie

• SZKODLIWE: larwy i imago

• ZAPOBIEGANIE: zabiegi agrotechniczne - głęboka orka, wysiewać odmiany szybko rosnące i szybko zakwitające, w przypadku masowego pojawu - oprysk roślin preparatami chemicznymi krótko przed kwitnieniem albo w początkowym okresie zakwitania roślin

Acyrthosiphon pisum - mszyca grochowianka

• Rząd: Hemiptera

• Rodzina: Aphididae

• bezskrzydłe dzieworódki 3,5 - 5,5 mm, trawiastozielone, długie czułki oraz nogi, obecne syfony, około 10 pokoleń w roku

• zimują jaja na wieloletnich motylkowatych, głównie lucernie i wyce, stąd rozprzestrzeniają się wiosną na groch, duże kolonie spotyka się na młodych pędach roślin, kwiatach, liściach, strąkach

• USZKODZENIA: wysysanie soku,przebarwienia, deformacje, spadek plonu, etc

+ grzyby sadzakowe i czernidłakowe - na spadzi mszyc

• SZKODLIWE: larwa i imago

• ZAPOBIEGANIE: wczesny wysiew grochu, izolacje grochu od koniczyny łąkowej i wyki piaskowej, przy silnym pojawie zwalczać chemicznie w okresie tworzenia pierwszych kolonii

Bruchus pisorum - strąkowiec grochowy

Bruchus rufimanus - strąkowiec bobowy

Acanthoscelides obtectus - strąkowiec fasolowy

• Rząd: Coleoptera

• Rodzina: Bruchidae

• Bp: długość 4 - 5 mm, pokrywy czarne, pokryte szarymi lub rudawymi włoskami, pygidium u nasady plamkę jasnych włosków ułożonych w kształcie lilijki, zimują postacie dorosłe w ziemi lub wewnątrz nasion, wylot następuj w okresie kwitnienia grochu, samice składają jaja na młodych strąkach

• Br: 4 - 5 mm, pokrywy czarne z białymi nieregularnie rozmieszczonymi plamami, widoczna część odwłoka (pygidium) ubarwiona jednolicie - szaro, zimują postacie dorosłe na polach lub magazynach, po krótkim żerowaniu samica składa jaja na młodych strąkach bobu i bobiku,

• Ao: 2 - 4 mm, pokrywy brunatnoszare, pokryte złotawymi łuseczkami, z wyraźnie ciemniejszymi cętkami, w warunkach magazynowych 8 pokoleń w roku, w 1 nasieniu kilka larw

• USZKODZENIA: larwy wgryzają się do nasion, żerują pojedynczo (BP + BF), kilka lub kilkanaście (Ao)

• SZKODLIWE: larwa i imago

• ZAPOBIEGANIE: rośliny przeznaczone na nasiona wcześnie zbierać i młócić, po zbiorze glebę głęboko przeorać lub przekopać - zniszczenie zimujących imago, zwalczanie chemiczne przed kwitnieniem i w okresie powstawania pierwszego piętra kwiatostanu

Sitona lineatus - oprzędzik pręgowany

Sitona griseus - oprzędzik szary

Sitona crinitus - oprzędzik wielożerny

• Rząd: Coleoptera

• Rodzina: Curculionidae

• SL: czarny, 4 - 5 mm,

• zimują imago, na wiosnę się uaktywniają - żer uzupełniający na motylkowatych,

żer zatokowy, jaja składane do gleby, w glebie zapoczwarczenie

• USZKODZENIA: osłabienie roślin, larwy żerują na korzeniach (na brodawkach korzeniowych) wyjadając ich zawartość - upośledzenie wiązania azotu, rośliny słabiej się rozwijają, gorzej kwitną, wiążą mniej strąków

• SZKODLIWE: imago i larwy

• ZAPOBIEGANIE: wczesny wysiew roślin zasilanych nawozami zmniejsza niebezpieczeństwo zniszczenia ich przez chrząszcze, zaprawianie nasion zabezpiecza korzenie we wczesnej fazie ich rozwoju przed larwami, postacie dorosłe zwalcza się chemicznie wiosną w początkowym okresie ich żerowania

Cydia nigricana - pachówka strąkóweczka

• Rząd: Lepidoptera

• Rodzina: Torticidae

• kilkanaście mm, ciemnobrunatna barwa, jaja składane zwykle na działkach kielicha lub młodych strąkach, wyrośnięta larwa opuszcza strąk i schodzi do gleby gdzie zimuje, w strąku zwykle 1 lawa czasem 2 - wtedy jedna maleńka a druga już opuszcza strąk <= skłonności kanibalistyczne, 1 pokolenie w roku

• zimują wyrośnięte gąsienice, V - przepoczwarczenie, pod koniec V latają już imago

• USZKODZENIA: larwy wgryzają się do strąka i tam żerują, nasiona zgryzane z zewnątrz, zanieczyszczając wnętrze strąka odchodami

• SZKODLIWE: larwa

• ZAPOBIEGANIE: głęboka orka - niszczenie zimujących gąsienic, plantacje grochu należy zakładać możliwie daleko od pól na których uprawiano go w roku poprzednim, należy siać możliwie jak najwcześniej, przy przekroczeniu progu 1 złoża na 10 roślin - w momencie wylęgu larw preparaty chemiczne

Contarinia pisi - Paciornica grochowianka

• Rząd: Diptera

• Rodzina: Cecidomyiidae

• około 2 mm, barwy żółtej, z brunatnymi paskami na stronie grzbietowej, niemal czarne czułki, larwa biaława lub żółtawa ok 3mm, 2 pokolenia w roku

• jaja składane do pąków kwiatowych i wierzchołków pędów

• zimują larwy w glebie w delikatnym oprzędzie (skrypt => kokonie), wiosną przepoczwarczenie, V - VI wylot imago, korelacja z fazą rozwojową grochu - w momencie formowania się pąków kwiatowych, wyrośnięte larwy opuszczają kwiaty

• USZKODZENIA: grubienie dna kwiatowego, skracanie międzywęźli, nabrzmiewają i usychają, strąki powstałe z uszkodzonych kwiatów są drobne i skręcone, wewnętrzna powierzchnia strąków i nasiona są wygryzione

• SZKODLIWE: larwy

• ZAPOBIEGANIE: wcześniejszy siew (przyspieszenie kwitnienia) siew odmian wczesnych o krótkim okresie wegetacji, izolacja przestrzenna od zeszłorocznych upraw grochu , zwalczanie chemiczne w czasie lotu muchówek, przed złożeniem jaj, w okresie zawiązywania pąków kwiatowych

SZKODNIKI ROŚLIN KRZYŻOWYCH (cz. 1)

Brevicoryne brassicae - mszyca kapuścianka

• Rząd: Hemiptera

• Rodzina: Aphidoidea

• bezskrzydłe dzieworódki, o dł. 2 - 3,3 mm, żółtozielone, zielone lub oliwkowe

• silnie pokryte nalotem woskowym - sprawiają wrażenie barwy szarej

• gat. jednodomny, jaja zimują na rzepaku wiosną, wylęg larw daje pokolenie założycielek rodu (+os. uskrzydlone) masowy lot w VI, w ciągu roku do 9 pokoleń

• USZKODZENIA: wysysanie soku, skutki: deformacja liści, przebarwienia, słabszy wzrost, większa podatność na choroby, spadek plonu - kapusta ma nie zawiązane główki

• SZKODLIWE: larwa i imago

• ZAPOBIEGANIE: zwalczanie chemicznie po stwierdzeniu 6 mszyc na roślinach, z chwilą tworzenia pierwszych kolonii, niszczenie resztek pożniwnych po zbiorach

r. krzyżowych, unikanie sąsiedztw rzepaka ozimego w pobliżu plantacji kapustowatych

Eurydema oleraceum - warzywnica kapustna

Eurydema ornatum - warzywnica ozdobna

• Rząd: Hemiptera

• Podrząd: Heteroptera

• Rodzina: Pentatomidae

• EOL: 6 - 8 mm, owalnie wydłużony, ciemnozielony lub niebieskawy, metalicznie błyszczący, na górnej stronie ciała plamki: żółtawe u samca, czerwonawe u samicy, larwa jet czarno - biała,

• EOR: 10 - 11 mm, barwa ciemnoczerwona, z czarnym deseniem różnych plamek, błyszczące

• (EOR + EOL): zimuje owad dorosły w ściółce lub pod korą drzew, w V owady gromadzą się na chwastach i w VI przelatują na rośliny krzyżowe, na których żerują, samice składają beczułkowate jaja w złożach w dolnej stronie liści i na ogonkach liściowych, wylęgające się po kilku dniach larwy żerują gromadnie później pojedynczo na roślinach, w ciągu roku 1 pokolenie

• USZKODZENIA: nakłuwanie i wysysanie soku z liści - jasne nekrotyczne plamki, wypadanie tkanek w tych miejscach,uszkodzone liście zasychają

• SZKODLIWE: larwa i imago

• ZAPOBIEGANIE: oprysk roślin w momencie pojawienia się szkodnika

Pieris brassicae - bielinek kapustnik

Pieris rapae - bielinek rzepnik

• Rząd: Lepidoptera

• Rodzina: Pieridae

• PB: rozpiętość skrzydeł 40 - 60 mm, ubarwienie skrzydeł białe, na przednich skrzydłach kącie wierzchołkowym duża czarna plama sięgająca do połowy brzegu zewnętrznego, u samic dodatkowo 2 małe czarne plamki, gąsienice są zielone z czarnymi plamami tworzącymi smugi, złoża jaj po kilkanaście sztuk, początkowo żerują gromadnie potem się rozchodzą przez przepoczwarczeniem

• PR: larwy całe zielone, plama nie sięga do połowy - maleńka, jaja składane pojedynczo, larwy żerują pojedynczo

• 2 - 3 pokolenia w roku, zimuje poczwarka przyklejona do gałęzi, patyków, murów, płotów, etc, poczwarko pokryta, jasna z ciemnymi plamkami, na wiosnę wylatuje motyl, jaja są składane na liściach roślin kapustnych, imago latają IV - XI

• USZKODZENIA: wygryzanie + zanieczyszczanie swoimi odchodami, gołożer blaszek liściowych

• SZKODLIWE: larwa

• ZAPOBIEGANIE: w okresie masowych pojawów gąsienic - zwalczanie chemiczne lub biologiczne (preparaty bakteryjne)

Plutella xylostella - tantniś krzyżowiaczek

• Rząd: Lepidoptera

• Rodzina: Plutllidae

• rozpiętość skrzydeł 15 - 18 mm, skrzydła 1 pary - stosunkowo długie, wąskie, brązowe, z biała falistą smugą wzdłuż brzegu tylnego, tylne szare z długą sztrzępiną, gąsienice są zielone z czarną głową, bardzo ruchliwe

• zimują poczwarki w luźnych kokonach, na chwastach i w szczelinach drzew, pojawiające się na wiosnę motyle składają jaja na dolnej stronie liścia roślin krzyżowych uprawnych i chwastach, w ciągu roku rozwijają sie 2 - 3 pokolenia

• USZKODZENIA: wylęgłe gąsienice początkowo minują liście, a później żerują na ich dolnej stronie wyjadając małe otworki - żer okienkowy silnie porażone rośliny zamierają

• SZKODLIWE: larwa

• ZAPOBIEGANIE: głęboka orka jesienna - niszczenie stadiów zimujących, usuwanie chwastów z rodziny krzyżowych - eliminacja żywicieli zastępczych, po przekroczeniu na początku wegetacji 1 gąsienicy na 50 roślin - oprysk preparatami chemicznymi

---