ZWIERZĘTA - STRUNOWCE

ZADANIE 4. Porównano ułożenie narządów wewnętrznych u pewnego bezkręgowca i kręgowca. Do porównania użyto przekrojów poprzecznych tych samych stadiów rozwojowych przedsta­wionych na rysunku (A i B).

a) Przyporządkuj elementy na rysunku (1-3), dopasowując nazwy podane poniżej. układ nerwowy, główne naczynie krwionośne, struna grzbietowa

b) Określ, który z rysunków (A czy B), przedstawia kręgowca. Swój wybór uzasadnij, poda­jąc trzy argumenty.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 5. Poniżej podano pewne informacje.
Minóg:

I. należy do grupy, która rozwinęła się z bezżuchwowców pancernych,

II. należy do krągłoustych

III. należy do kręgowców,

IV. jest przodkiem ryb.
Zaznacz poprawny zestaw.

A. tylko I i II, C, tylko II, III i IV,

B. tylko I II i III, D. I, II, III, IV.

ZADANIE 6.

Poniżej wymieniono niektóre cechy kręgowców: krągłoustych, ryb i płazów.

Przed każdą cechą wpisz oznaczenie literowe kręgowca, u którego ta cecha występuje (każ­da litera może być wielokrotnie użyta, tzn. zdanie może być prawdziwe dla więcej niż jedne­go zwierzęcia).
A. minóg B. karp C. żaba

………. 1. w rozwoju zarodkowym nie występuje owodnia,

………. 2 nie mają szczęk,

………. 3. są zmiennocieplne,

………. 4. do tej samej gromady należy aksalotl,

……….. 5. postać dorosła ma dwa krwiobiegi, a postać larwalna jeden,

………. 6. do tej samej gromady należy wiele pasożytów i padlinożerców,

………. 7. układ oddechowy jest w postaci worków skrzelowych.

ZADANIE 7. Poniżej zestawiono nazwy rodzajowe niektórych zwierząt:

A. dżdżownica, B. rekin, C. mątwa, D. mucha, E. rak, F. owsik.

Uporządkuj je, stosując kryterium rodzaju posiadanego szkieletu. Wpisz do odpowiedniej rubryki w tabeli oznaczenia literowe zwierząt.

Szkielet hydrostatyczny	Szkielet zewnętrzny	Szkielet wewnętrzny

ZADANIE 8. Poniżej wymieniono niektóre cechy ryb.

A. szkielet kostny, B. szkielet chrzestny, C. obecność pęcherza pławnego, D. brak pęcherza pławnego

E. obecność pokryw skrzelowych, F. brak pokryw skrzelowych, G. łuski ganoidalne, H.łuski plakoidalne

a) Podaj cechy, które są charakterystyczne wyłącznie dla ryb chrzestnych.

…………………………………………………………………………………………………………………………

b) Wyjaśnij pochodzenie i znaczenie pęcherza pławnego u ryb.

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 10. U wielu zwierząt występuje rozwój złożony. Poniżej wymieniono kilka przykładów zwierząt i ich larw.
zwierzę larwa

I. bielinek kapustnik A. czerw

II. tasiemiec uzbrojony B. trochofora

III. żaba trawna C. ślepica

IV. chełbia modra D. kijanka

V. mucha domowa E. wągier
VI. nereida F. gąsienica

VII. minóg rzeczny G. planula

Przyporządkuj nazwę zwierzęcia (I-VII) do nazwy jego larwy (A-G).

……………………………………………………………………………………………………………………….

ZADANIE 11 . Zaznacz cechę układu krwionośnego, która pojawiła się po raz pierwszy u płazów.

A. zastawki w sercu,

B. przedsionek serca,

C. zamknięty krwiobieg,

D. drugi krwiobieg (płucny).

ZADANIE 12. U kręgowców krew przepływa przez poszczególne elementy układu krwionośnego.
Oznacz cyframi kolejność wymienionych elementów krwioobiegu, przez które płynie krew u płazów.

............... komora serca (2 razy),

....... 1 ...... przedsionek prawy,

............... przedsionek lewy,

............... żyła płucna,

............... tętnica płucna,

............... aorta.

ZADANIE 13. W tabeli zestawiono elementy budowy żaby i kijanki.

a) Uzupełnij tabelę, wpisując w wykropkowane miejsca nazwy odpowiednich elementów budowy.

Elementy budowy	Kijanka	Dorosła żaba
1 . Narząd lokomocji	płetwa ogonowa
2. Narząd wymiany gazowej
3. Linia naboczna		brak
4. Krwioobieg	jeden

b) Określ przyczyny różnic dotyczących obecności linii nabocznej i rodzaju krwiobiegu mię­dzy kijanką i dorosłą żabą…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

c) Określ jedną zaletę i jedną wadę wilgotnej, „przepuszczalnej" skóry dla płazów lądo­wych.

…………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………

d) Określ różnice w budowie narządu słuchu ryb i płazów. Wyjaśnij, czym są spowodowane te różnice.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 14. Na rysunku przedstawiono szkielet karpia (A) i szkielet żaby (B).

a) Określ dwie różnice w budowie czaszki ryby i dorosłej żaby.
1. ……………………………………………………………………………………………………………………

2. ……………………………………………………………………………………………………………………

b) Narysuj schemat kończyny tylnej kręgowca lądowego. Podaj na schemacie nazwy ele­mentów budowy.

ZADANIE 15.

Na rysunku przedstawiono trzy typy nefronów: występujące u larw bezowodniowców, dorosłych bezowodniowców oraz u owodniowców.

a) Podaj, który z typów (I, II czy III) występuje w nerce kijanki (A), dorosłej żaby (B), a który człowieka (C).

……………………………………………………………………………………………………………………………

b) Podaj nazwę typu nerki, jaką mają dorosłe płazy.

…………………………………………………………………………………………………………………………………

c) Określ funkcję, jaką pełnią moczowody u dorosłych samców płazów, a jaką u samic tej gromady.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ZADANIE 16. Pod koniec okresu dewońskiego płazy „wyszły na ląd". Na lądzie żyły już wtedy rośliny: mszaki i paprotniki oraz niektóre bezkręgowce, m.in. wije, owady i pajęczaki. Płazy były i pozostały drapieżne. Obecnie zdecydowana ich większość jest związana ze środowiskiem wilgotnym - mówi się, że prowadzą ziemno - wodny tryb życia.

a) Określ dwie cechy budowy płazów, które świadczą o ich niepełnym przystosowaniu do środowiska lądowego i ich związku ze środowiskiem wodnym.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

b) Podaj jeden przykład zachowania świadczący o tym, jak płazy żyjące w suchych środowi­skach lądowych (np. na pustyni) przystosowały swą budowę i fizjologię do otaczających warunków.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 17. Poniżej zestawiono niektóre cechy budowy współczesnych płazów i gadów. Zaznacz dwie cechy wspólne dla płazów i gadów.

A. brak żeber, D. wtórne podniebienie,

B. miednica zamknięta, E. ciało „zawieszone" między zgiętymi kończynami

C. jedna kosteczka słuchowa, F. obecność gruczołów w skórze.

ZADANIE 18. Określ, które z wymienionych zwierząt jest gadem, a które płazem.

żaba trawna, traszka grzebieniasta, waran z Komodo, jaszczurka zwinka, marszczelec, kumak nizinny, salamandra plamista, krokodyl różańcowy, padalec, żmija zygzakowata.

Nazwy zwierząt wpisz w odpowiednie kolumny tabeli.

Płazy	Gady

ZADANIE 19. Poniżej zestawiono niektóre cechy kręgowców.

A. obecność błon płodowych, E. zapłodnienie wewnętrzne,

B. zrogowaciały naskórek, F. wydalanie amoniaku,

C. wydalanie kwasu moczowego, G. zmiennocieplność.

D. rozwój złożony,

Podaj trzy cechy, dzięki którym gady uniezależniły się od środowiska wodnego. Swój wybór uzasadnij.

1. …………………………………………………………………………………………………………………………

2. …………………………………………………………………………………………………………………………

3. ……………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 20. Oto wybrane cechy pewnego kręgowca:

-brak zębów,

-żołądek podzielony na części zróżnicowane funkcjonalnie,

-kał usuwany razem z produktami pracy nerek,

-w płucach brak pęcherzyków płucnych.

Zaznacz poprawną odpowiedź.

Wymienione cechy charakteryzują zwierzę należące do:

A. gadów, B. ptaków, C. stekowców, D. torbaczy.

ZADANIE 21. Zaznacz poprawną odpowiedź. Pióra puchowe służą do:

A. wabienia samicy, B. tworzenia powierzchni lotnych,

C. termoregulacji, D. nadawania sterówkom właściwego nachylenia.

ZADANIE 22.

Ptaki to najbardziej jednorodna pod względem budowy gromada kręgowców. Zachowały bardzo dużo cech gadów, od których pochodzą. Jednak tym, co w największym stopniu ukształtowało ich budowę, jest przystosowanie do lotu.

a) Spośród niżej wymienionych cech ptaków zaznacz cztery, które umożliwiają ptakom la­tanie.

A. kości spneumatyzowane,

B. nerka ostateczna,

C. brak zębów,

D. pióra lotne i puchowe,

E. grzebień kostny na mostku,

F. otwarta miednica,

G. kończyna przednia zredukowana do podstawy skrzydła,
H. część kończyny tylnej pokryta łuskami.

b) Istnieją też ptaki nielatające (strusie, kiwi). Podaj przykład warunków środowiska, które sprzyjają utracie zdolności do lotu.

……………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 23. Spośród wymienionych elementów budowy zaznacz taki, który występuje u zaskrońca, kury i psa.

A. przepona,

B. bezjądrzaste erytrocyty,

C. grzebień na mostku,

D. nerka ostateczna.

ZADANIE 24. Poniżej przedstawiono wzór zębowy człowieka (A) i owcy (B):

A = 32

I	II	III	IV
2	1	2	3
2	1	2	3

B = 34

I	II	III	IV
0	0	4	3
3	0	4	3

Podaj nazwy rodzajów zębów, które reprezentują poszczególne rubryki wzoru zębowego.
I………………….. II…………….. ……. III…………………….. IV……………………….

b) Podaj różnice w uzębieniu owcy i człowieka dotyczące:

a) liczby zębów poszczególnych rodzajów

b) budowy koron zębowych

a) ………………………………………………………………………………………………………………………… b)……………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 25. Poniżej zamieszczono niektóre cechy kręgowców.

A. stałocieplność, F. skóra pokryta włosami,

B. składanie jaj, G. grzebień na mostku,

C. gruczoł kuprowy, H. pęcherzyki płucne,

D. gruczoły mlekowe, I. worki powietrzne,

E. wytwarzanie błon płodowych, J. nerka ostateczna.

Podaj cechy charakterystyczne dla ptaków, stekowców i ssaków łożyskowych. Oznaczenia literowe cech wpisz do tabeli. Niektóre cechy są charakterystyczne dla więcej niż jednej grup.

Ptaki	Stekowce	Ssaki łożyskowe

ZADANIE 27. Poniżej wymieniono kilkanaście rodzajów ssaków. Przyporządkuj je do rzędów, wpisując ich nazwy do odpowiedniej kolumny.

jeż, chomik, koń, krowa, niedźwiedź, kret, wiewiórka, owca, osioł/, kot, szczur, pies, koza, świnia, jeleń

Owadożerne	Gryzonie	Drapieżne	Parzystokopytne	Nieparzystokopytne

ZADANIE 29 Na rysunku przedstawiono krwioobiegi trzech kręgowców.

Wpisz w ramki pod rysunkami nazwę odpowiedniej gromady kręgowców.

W każdym z trzech przypadków uzasadnij swój wybór przyporządkowania do krwioobie­gu danej gromady kręgowców.

A-……………………………………………………………………………………………………………

B-. …………………………………………………………………………………………………………..

C-…………………………………………………………………………………………………………….

---