1. Scharakteryzuj liberalizm
Liberalizm (z łaciny liberalis - dotyczący wolności, od liber - wolny), ideologia, kierunek polityczny głoszący, iż szeroko rozumiana wolność jest nadrzędną wartością. Najogólniej mówiąc liberalizm odwołuje się do indywidualizmu, stawia wyżej prawa jednostki niż znaczenie wspólnoty, głosi nieskrępowaną (aczkolwiek w ramach prawa) działalność poszczególnych obywateli we wszystkich sferach życia zbiorowego.
Liberalizm wywodzi się z okresu Oświecenia. Skupiał on zwolenników tej epoki i związanych z nią nurtów filozoficznych. Postulował przeprowadzenie szeregu reform społeczno-politycznych, takich jak: zniesienie ustroju feudalnego, ograniczenie przywilejów szlacheckich, zastąpienie pańszczyzny wolnością gospodarczą, wprowadzenie równości obywateli wobec prawa, ograniczenie roli Kościoła, zniesienie monarchii i absolutyzmu, wprowadzenie demokracji opartej na konstytucyjnej zasadzie trójpodziału władzy czy też respektowanie praw człowieka, swobód obywatelskich i zasad tolerancji. W opozycji do liberalizmu pojawiła się ideologia konserwatywna, broniąca "starego ładu", odrzucająca indywidualizm, stawiająca wyżej znaczenie wspólnoty niż prawa jednostki, krytykująca demokrację i próby zniesienia hierarchicznego ustroju społecznego, przywiązana do tradycji oraz religii postrzeganej jako źródło wartości.
2. Model idealny liberalizmu.
3. Wskaż na elementy uniwersalizmu
Uniwersalizm - dążenie do ogarnięcia pewnej całości, objęcia wszystkiego, całokształt postaw i uznanie zasady dominacji całości nad częściami; powszechność. W zależności od kontekstu termin uniwersalizm może mieć nieco inne odcienie znaczeniowe:
- uniwersalizm w filozofii - zespół poglądów filoz., uznających wyższość i dominację całości nad częściami, ogółu nad jednostkami, przeciwieństwo indywidualizmu i partykularyzmu
- uniwersalizm (religia) - akceptacja celów i środków stawianych sobie przez różne wyznania, uznanie, że Bóg czczony przez różne religie jest tym samym Bogiem
- uniwersalizm unitariański
- uniwersalizm średniowieczny - wieloaspektowa wspólnota kultury średniowiecza w Europie
- uniwersalizm ottoński - koncepcja uniwersalnego państwa głoszona przez cesarza Ottona III
- uniwersalizm papieski
4. Co to jest ideologia?
IDEOLOGIA -całokształt poglądów danej gr. Społ.(np. klasy, partii, warstwy) na strukturę społeczeństwa, na państwo, prawo; zaw. Przynajmniej następujące elementy:
1)wskazanie wartości, które dana grupa uważa za ważne w życiu politycznym(n. silna władza, wolność, naród, państwo, równość, pokój, ekologia)
2)obraz rzeczywistości politycznej wraz z jej oceną
3)określenie metod i środków służących osiągnięciu pożądanej rzeczywistości społecznej.
5. Co to jest konserwatyzm ?
Konserwatyzm (z łaciny conservare - zachowywać, dochować zmian), orientacja polityczna, która bazuje na hasłach obrony istniejącego porządku społeczno-gospodarczego oraz zachowywania i umacniania tradycyjnych wartości, takich jak: religia, naród, państwo, rodzina, hierarchia, autorytet, własność prywatna. Konserwatyzm zrodził się na przełomie XVIII i XIX w., był próbą przeciwstawienia się racjonalistycznej myśli oświeceniowej. Po raz pierwszy termin ten został użyty przez filozofa angielskiego Edmunda Burke'a, który określał konserwatyzm jako "skłonność do zachowania przy równoczesnej możliwości ulepszenia". Podstawą konserwatyzmu jest przekonanie, że natura ludzka jest niedoskonała, stąd ma skłonność do czynienia zła i anarchii. Skłonności te człowiek może przezwyciężyć poszukiwaniem wskazówek dla swej aktywności w religii, która jest podstawą ładu moralnego. Na świecie istnieje, określony prawami boskimi, porządek społeczny, a problemy społeczno-polityczne wywodzą się problemów moralnych. Przestrzeganie zasad moralności i religii gwarantuje stabilność społeczną. Według konserwatyzmu wspólnota jest nadrzędna wobec jednostki, samo zaś społeczeństwo jest ze swej natury spójną całością, opartą na tradycji i ciągłości historycznej.
6. Kultura-jako system symboliczny
Rola znaku i symboli ludzie potrafią przedstawić świat, doświadczenia za pomocą znaków
jeżeli ludzie uzgodnią między sobą zawartość znaczeniową danego znaku wówczas nazywany jest symbolem; symbole są zorganizowane w pewne całości zwane systemami symboli
suma systemów symboli to kultura słowa ,mówimy, czytamy są przykładem znaków, których znaczenie zostało społecznie określone, są symbolami. Powstaje język -system symboli
Znaczenie symboli
To, co dotyczy języka, dotyczy wszystkiego do czego człowiek może sięgnąć myślą
* Nasz świat jest skonstruowany przez symbole. Wszystko, czego doświadczamy, co robimy, czego pragniemy jest związane z symbolami. Toteż zrozumienie samych siebie oraz rzeczywistości społecznej wymaga głębszej znajomości kultury
* Symbole stanowią środek, za pomocą którego porozumiewamy się z innymi , dostosowujemy się do środowiska, interpretujemy nasze doświadczenie i organizujemy się w grupyKultura staje się rodzajem ograniczenia ludzkiego myślenia
7. Wskaż systemy symboli i omów je.
Symbole stanowią środek, za pomocą którego porozumiewamy się z innymi , dostosowujemy się do środowiska, interpretujemy nasze doświadczenie i organizujemy się w grupy
Systemy symboli:
* Systemy językowe -> obejmują słowa mówione, drukowane, symbole matematyczne, programy komputerowe
* Systemy technologiczne -> obejmują informacje i wiedzę o sposobach kontrolowania i wykorzystania
Środowiska
* Systemy wartości -> określają , co jest dobre a co złe, są to systemy abstrakcyjne. Konflikt wartości jest siłą
* Systemy przekonań -> obejmują poglądy oraz idee, które ludzie odnoszą do poszczególnych rodzaju
Sytuacji- wykształcenie , rodziny
* Systemy norm -> wartości i przekonania są ogólne, nie mówią co robić w konkretnych sytuacjach
8. Relatywizm bądź pluralizm.
Relatywizm to pogląd filozoficzny, wedle, którego prawdziwość wypowiedzi można oceniać wyłącznie w kontekście systemu, w którym są one wypowiadane. Tym samym relatywizm stwierdza, że nie istnieją zdania niosące absolutną treść, których ocena byłaby identyczna i niezależna od jej kontekstu. Prawdziwość dowolnego sądu zależy od przyjętych założeń, poglądów czy podstaw kulturowych. Relatywizm etyczny głosi, że wartości i związane z nimi normy i oceny mają charakter względny, zmieniają się w czasie, są zależne od miejsca, i od oceniającego. Szczególną odmianą relatywizmu jest indywidualizm gdzie przywiązuję się dużą wagę do cech jednostkowych.
Pluralizm - w życiu społecznym jest to taka sytuacja w funkcjonowaniu państwa lub innej organizacji, gdy różne grupy mają prawo wyrażać swoje interesy, w tym zwłaszcza mieć udział w sprawowaniu władzy. Pluralizm zakłada poszanowanie zróżnicowań społecznych i kulturowych i uznanie równości poglądów. Pluralizm kulturowy dotyczy świadomego wysiłku grup mniejszościowych celem podtrzymania własnej etniczności. Mniejszość jednocześnie pracuje na uzyskanie politycznego i ekonomicznego wpływu w społeczeństwie dominującym. Pluralizm jest kategorią trwałego występowania kilku kategorii kulturowych w społeczeństwie , z połączeniem z akceptacją ze strony grupy większościowej oraz równością grup mniejszościowych.
10. Scharakteryzuj egocentryzm lub relatywizm kulturowy.
Egocentryzm - tok rozumowania, który polega na centralnym umiejscowieniu własnej osoby w świecie. Przekonanie o tym, że jest się najważniejszą osobą, a świat "kręci się wokół niej".
W życiu człowieka egocentryzm jest naturalną postawą rozwojową, zarówno umysłową jak i moralną, na określonym etapie rozwoju dziecka (okres przedszkolny). Później, a szczególnie w życiu dorosłym, jest objawem niedojrzałości, a co za tym idzie niedostosowania do życia w społeczeństwie. Występuje również w niektórych stanach psychotycznych.
Osoba egocentryczna postrzega cały świat wyłącznie z własnego punktu widzenia, poprzez absolutyzowanie własnych doświadczeń, obserwacji i przemyśleń, a marginalizowanie opinii pochodzących od innych osób. Jest głęboko przekonana, że świat wygląda dokładnie tak, jak jej się wydaje i na tej podstawie określa własne relacje z resztą otoczenia, a szczególnie wobec innych ludzi.
Relatywizm kulturowy- pogląd głoszący, iż żadna praktyka kulturowa nie jest dobra ani zła sama w sobie, ale musi być oceniona w kontekście, w jakim funkcjonuje. Z punktu widzenia metodologicznego przyjęcie relatywizmu kulturowego przez badacza kultury oznacza odrzucenie wartości własnej kultury jako miernika kultury obcej. Badacz powinien wyjść poza kulturę, aby móc obiektywnie porównać dwa różne systemy kulturowe. Całkowite odrzucenie wartości kulturowych, przyjętych w toku socjalizacji w obrębie własnego kręgu kulturowego nie wydaje się możliwe, a wobec tego nie wydaje się też możliwe całkowicie obiektywne podejście przy ocenianiu dwóch różnych kultur, w szczególności wówczas, gdy jedna z nich jest kulturą oceniającego. Oprócz metody badawczej termin "relatywizm kulturowy" bywa używany potocznie jako pojęcie z zakresu moralności. W środowiskach konserwatywnych panuje pogląd, że relatywizm kulturowy wiąże się z relatywizmem wartości, a więc brakiem silnego związania człowieka z wartościami kulturowymi.
11. Scharakteryzuj model D.Bella
Społeczeństwo postindustrialne - inaczej społeczeństwo poprzemysłowe, społeczeństwo, którego głównym źródłem utrzymania nie jest produkcja przemysłowa, polegająca na wytwarzaniu przedmiotów, lecz wytwarzanie i przetwarzanie informacji.
W odróżnieniu od społeczeństwa przemysłowego charakteryzującego się tym, że największe zatrudnienie jest w sektorze przemysłowym, w społeczeństwie postindustrialnym najwięcej osób jest zatrudnionych w sektorze usług. Drugim wyróżnikiem jest to, że w społeczeństwie postindustrialnym następuje przejście od masowej produkcji dla anonimowego klienta do produkcji dla klienta indywidualnego.
Koncepcja społeczeństwa poprzemysłowego narodziła się na przełomie lat 60. i 70.. Jej twórcami są Touraine i Bell. Stwierdzili oni, że w pewnym momencie społeczeństwo doszło do poziomu wysokiej automatyzacji, co przyspieszało produkcję i wyręczało od niej człowieka i w konsekwencji prowadziło do przechodzenia ludzi do działu usług. Kolejną cechą takiego społeczeństwa jest skupianie się w wielkich aglomeracjach miejskich, co powoduje rozwój kultury masowej (muzyka, film, internet). Ludzie zaczęli także tworzyć ponadnarodowe korporacje.
12. Co to jest instytucja społeczna-scharakteryzuj i wymień/ rodzina,gospodarka,religia
Pojecie instytucji społecznej odnosi się do osób lub grup osób, które wyłaniają się ze zbiorowości i są wyposażone w odpowiednie atrybuty, które pozwalają na zaspakajanie potrzeb tej zbiorowości. Stanowi realizację takich wartości, jak wolność i podmiotowość człowieka; realizowana jest poprzez taką organizację życia społecznego, by jednostki i grupy
miały zagwarantowane prawo do aktywnego udziału w istniejących już instytucjach społecznych i tworzenia nowych instytucji, w celu skuteczniejszego zaspokajania potrzeb i realizowania interesów.
Rodzaje instytucji społecznych:
- rodzina - pierwsza i najbardziej pierwotna instytucja społeczna
- gospodarcze - skupiają się na ekonomicznych aspektach życia człowieka
- polityczne - instytucje wyższego rzędu, gdyż polityka wkracza do gry wtedy, gdy ludność zaspokaja swoje potrzeby materialne w takim stopniu, by tworzyć zręby organizacji władzy
- edukacyjne - skupiające się na celach wychowawczych i socjalizacyjnych
- religijne - oferujące łączność ze sferą pozazmysłową, duchową, uprawomocniające określony ład społeczny
- nowe - pojawiające się wraz z rozwojem społeczeństwa (np. związane ze służbą zdrowia)
13. Co to jest biurokracja -cechy pozytywne i negatywne
Biurokracja jest to jedna z form organizacji, szczególnie rozpowszechniona w instytucjach państwowych. Wyraz biurokracja pochodzi od słowa francuskiego “bureau” oznaczającego biuro - miejsce pracy urzędnika lub grubą zieloną materie przypominającą filc używaną do przykrycia stołu. Biurokracja i biurokrata oznacza władzę oderwaną od społeczeństwa narzucającą mu decyzje szkodliwe i urzędnika bezdusznego ślepo trzymającego się formalnej strony przepisów .Z założenia przyjętego przez Maxa Webera żyjącego w okresie szczytowym pruskiego totalitaryzmu, biurokracja miała być idealną i bezbłędną formą organizacji, jednakże wraz z jej rozrostem staje się ona jako system organizacyjny coraz bardziej dysfunkcjonalna.
Według Webera biurokracja jako typ idealny powinna charakteryzować się przede wszystkim:
precyzją działania
szybkością
elastycznością
jednoznacznością
efektywnością
ciągłościa pracy
dyskrecją
subordynacją
bezosobowością
przepisorządnością
racjonalnością
zmniejszeniem do minimum tarć
oszczędnością na kosztach
dostosowaniem do potrzeb
przewidywalnością zachowań
Dysfunkcje biurokracji
Robert K. Merton w pracy "Teoria Socjologiczna i struktura społeczna" wymienia możliwe dysfunkcje biurokracji:
skrzywienie zawodowe
psychoza zawodowa
stworzenie człowieka organizacji
Negatywne cechy biurokracji:
a) Nieskuteczność- przepisy procedury są dostosowane do danych sytuacji, gdy są one nietypowe brak w niej rozwiązań
b) Zmiana celów- nie interesuje ich cel zbiurokratyzowanego przedsiębiorstwa tylko osobisty np. jak wyjść wcześniej do domu
c) Sztywność- koncentracja na przepisach i regulacjach tłumiących kreatywność
d) Oligarchia- mniejszość rządzi większością
e) Rozrost- samoistnie wzrastają kompetencje przy rzadkiej szansie na awans
14. Kontrola społeczna-scharakteryzuj zjawisko kontroli społecznej/aspekt społeczny
Kontrola społeczna to zamierzone panowanie społeczeństwa nad jednostką. Istnieją jeszcze: przymus, wyobrażenia zbiorowe społeczności, zwyczaje, które razem tworzą system normatywny, czyli coś, co skłania jednostkę do zachowania zgodnego z nakazem lub zakazem. Podstawowym celem społecznej kontroli jest jedność i zwartość społeczeństwa przez zapewnienie integracji jednostki ze społeczeństwem, z tego powodu konflikty systemów normatywnych są zagrożeniem dla kontroli. Występują trzy duże obszary, w ramach których realizuje się kontrola społeczna:
1. sfera życia prywatnego - jednostka żyje w środowisku rodzinnym, przyjacielskim, chce się tutaj czuć swobodnie. Występuje jednak tu zjawisko kontroli - jednostka ma do wykonania pewne zadania -> ktoś musi jednak to nadzorować, kontrolować. Ludzie wzajemnie się nadzorują, oceniają, mówią o sobie - sądy wartościujące.
2. sfera życia ekonomiczno-gospodarczego - mechanizmy kontroli działają tutaj często w sposób restrykcyjny (ludzie są kontrolowani w pracy, istnieją kodeksy prawne)
3. sfera życia publicznego, politycznego - obywateli ograniczają pewne reguły życia (konstytucja, prawa i obowiązki obywateli)
15. Mechanizmy kontroli społecznej
Mechanizmy kontroli społecznej.
- psychospołeczny - wskazujący na posłuszeństwo wobec przyjętych norm i wartości (nakaz moralny)
- materialnospołeczny - przymus zewnętrzny stosowany przez otoczenie, środowisko, instytucje.
Na pograniczu mechanizmów kontroli społecznej funkcjonują zwyczaje i obyczaje. Mechanizmy kontroli społecznej:
- plotki - dochodzą do nas sygnały, że ktoś zwrócił na nas uwagę (niekoniecznie w sensie negatywnym), jest to sygnał aby ktoś zwrócił uwagę na swoje zachowanie, daje się komuś coś do zrozumienia
- perswazja - bezpośrednie zwrócenie uwagi na jakieś zachowanie
- ośmieszenie - grozi kompromitacją
- pogarda - gdy rażąco są nie przestrzegane normy społeczne, jednostka jest odrzucona z grupy
- użycie siły - użycie form nacisku, agresji
16. Systemy kontroli społecznej
Formy kontroli:
- formalna - spisana w regulaminach poszczególnych organizacji, stowarzyszeń, a tym bardziej w państwowych kodeksach prawnych,
- nieformalna - wszelkie wzory zachowań przekazywane w stosunkach osobistych i wszystke reakcje i sankcje stosowane spontanicznie i na zasadach zwyczaju,
- zewnętrzna - polega ona na przymusie stosowanym przez grupy społeczne które przy użyciu systemu sankcji społecznych a czasami również manipulacji,podtrzymują [konformizm] jednostek odczuwających swoje posłuszeństwo jako wymuszone i często niechciane.
- wewnętrzna - polega na internalizacji przez jednostkę , norm , wartości i wzorów zachowań tak iż ona odczuwa wewnętrzny nakaz postępowanie zgodnie z nimi , nie ma poczucia bezpośredniego zewnętrznego przymusu ( jedna z najskuteczniejszych odmian kontroli społecznych )
17. Grupy społeczne
Grupa społeczna - w psychologii społecznej i socjologii zaliczany do zbiorowości społecznej zbzbiór, coajmniej trzech osób (w niektórych ujęciach dwóch), którego członkowie współdziałają ze sobą na zasadzie odrębności od innych, w celu zaspokajania własnych potrzeb, charakteryzujący się trwałą strukturą i względnie jednolitym systemem norm i wartości. W najszerszym rozumieniu jest to zbiór jednostek, między którymi zachodzą istotne stosunki społeczne.
Wg Kosińskiego grupa wyznaczona jest przez:
1. Co najmniej 3 członków (istnieje większość i mniejszość, podstruktura)
2. Cel (wyznacza solidarność, więź)
3. Wyraźna struktura wewnętrzna zbudowana z pozycji zajmowanych przez członków
i związanych z nimi ról, stosunki władzy
4. Tożsamość (wskazuje na jej odrębność)
5. Ośrodki skupienia, symbole.
W socjologii stosowane są różne klasyfikacje grup społecznych. Pierwszy podział dokonywany jest ze względu na typ więzi społecznych wyróżnia się:
a) grupy pierwotne, w których istnieje więź oparta na osobistych kontaktach i postawach emocjonalnych
b) grupy wtórne, oparte na więziach formalnych, rzeczowych. Komunikacja pomiędzy członkami odbywa się przez pośredników lub grupę pośredniczącą.
Drugi ze względu na wielkość grupy dzieli się na:
a) grupy małe, posiadające prostą strukturę, czyli złożone wyłącznie z członków i nie posiadające żadnych podgrup (np. rodzina, grupa rówieśników)
b) grupy duże, posiadające strukturę zbudowaną z wielu podgrup (np. klasa, grupa społeczno-zawodowa)
W kolejnym podziale ze względu na stopień formalizacji można wskazać:
a) grupy formalne (organizacje), funkcjonujące na podstawie wewnętrznych,
sformalizowanych i oficjalnych instytucjach władzy, kontroli i podziale ról,
czyli specjalizacji zadań
b) nieformalne, złożone zwykle z małej liczby osób, połączonych wspólnotą
interesów, pozostającą w bezpośrednich interakcjach (więzi osobiste), w których obowiązują niesformalizowane - niekiedy bardzo luźne i ulotne - zasady i kryteria członkostwa, kierownictwa i kontroli. Istnieją poza lub wewnątrz grup formalnych a ich cele mogą być zgodne lub sprzeczne
z działaniami tych że grup.
Czwarty podział dokonywany jest na podstawie pozycji grup w społeczeństwie i są to klasy społeczne. Klasy to takie grupy ludzi, z których jedna może przywłaszczać sobie pracę drugiej dzięki różnicy miejsca, jakie zajmują w określonym systemie gospodarki społecznej i sposobem otrzymywania i rozmiarami tej części bogactwa społecznego, którą rozporządzają.
Kolejnym rodzajem grup są grupy:
a) celowe (np. sportowe, partie polityczne, tzw. akcyjne)
b) wspólnotowe (ze względu na zadania, wspólnota poglądów, wartości).
Istnieją jeszcze dwa rodzaje grup społecznych: grupy terytorialne (skupiska rozproszone, wędrowne) i grupy tworzące się na podstawie wspólnych wartości kulturowych.
18. Struktura przywództwa
W grupie struktura przywództwa może nie być jasno skrystalizowana (np. koleżeńskie gr.). Przywódca może być narzucony lub wyłoniony samoistnie. Decyduje o tym : cechy wrodzone, sytuacja (pokój czy wojna); charakteru zadania; cechy grupy (charakter gr. pozycje w grupie)
Przywództwo w grupie- w każdej grupie realizuje się model przywództwa w grupie:
1. Model autorytarny - sprawowanie władzy poprzez użycie siły, wywarcie nacisku, sprawowanie władzy poprzez agresję skierowaną na dane jednostki, wywołuje zjawiska gromadzenia agresji w grupie, członkowie takiej grupy są słabi, łatwo nimi manipulować, 1 przywódca podejmuje decyzje, przydziela zadania, kary i nagrody - najwyższa produktywność, zaangażowanie bierne, spójność - nie najlepsza - każdy myśli osobie, przywódca często nie akceptowany, satysfakcja członków najwyższa.
2. Model demokratyczny - nastawiony na współpracę, przywódca włącza w proces decyzyjny członków danej grupy, współpraca , decyzje podejmuje grupa, przywódca naprowadza i stymuluje grupę, częściowo angażuje się w zadania, częściej stosuje nagrody; jakość - najlepsza; zaangażowanie najlepsze, spójność najlepsza
3. Model libelarny - przywództwo bez przywództwa, nie ma kogoś kto formalnie pełni funkcję przywódcy, wspólne podejmowanie decyzji - takie grupy są skazane na dezintegrację, Liberalny spójność - najgorsza - tworzą się struktury nieformalne
4. Model socjo-emocjonalny - formalny przywódca nie potrafi sam poradzić sobie z problemem, pojawia się wtedy osoba (dotychczas pozostająca w ukryciu), która pomaga, jest mediatorem, łączy grupę, rozwiązuje problemy.
2 rodzaje przywódców:
1. Kierownik Autorytarny - zorientowany na wykonanie zadania, lepiej działa w sytuacjach zagrożenia
2. Kierownik Demokratyczny - zorientowany na stosunki międzyludzkie, lepiej działa w sytuacjach pokoju.
19. Warunki spójności grup
Trzy czynniki decydują o spójności grupy:
1. czynniki kulturowe -wartości i normy, które ludzie wyznają scalają daną grupę
2. czynniki organizacyjne - realizacja jednostkowych i grupowych celów - poprzez realizację celów grupowych realizujemy własne - jednostkowe cele; im bardziej jednostka jest zadowolona z realizacji celów tym bardziej grupa jest scalona.
3. czynniki strukturalne - przeciwstawienie się swojej grupy innym grupom (kibiców danej drużyny cementuje przeciwstawienie się kibicom przeciwnej drużyny).
20. Grupy ekspresyjne-instrumentalne odniesienie-scharakteryzuj
Przydział ze względu na to jak zagospodarowujemy swój czas:
Grupy instrumentalne - realizują ściśle określone, instrumentalne cele.
Grupy ekspresyjne - odreagowanie stresów, nie realizują żadnych celów - cel jest jeden, a mianowicie odreagowanie, odstresowanie, trudów pracy, codziennego życia; szukają ujścia napięć
Grupa odniesienia - to grupa, do której jednostka chciałaby należeć, ważne są standardy i normy istniejące w tej grupie odniesienia a nie te, które obowiązują w grupie, do której realnie ta jednostka należy.
21. Odniesienie grup pierwotnych do wtórnych - scharakteryzuj.
Grupy pierwotne i wtórne. Grupy pierwotne są odmianą grup małych. Do tej grupy zalicza się: rodzinę, grupę sąsiedzką, grupę zabawową młodzieży. Grupy pierwotne zazwyczaj nie posiadają więzi formalnej. Zwraca się uwagę na silnie emocjonalne zaangażowanie członków w sprawy grupy.
Grupy wtórne są to grupy zorganizowane dla realizacji określonego celu. Zazwyczaj są to grupy duże, niekiedy jednak i małe kilku osobowe.
Grupa pierwotna — grupa społeczna do której jednostka wchodzi w procesie socjalizacji pierwotnej. Przykładem takiej grupy jest rodzina. Grupy pierwotne są zazwyczaj grupami małymi, posiadają względna trwałość, charakter kontaktów jest niewyspecjalizowany (na cechy te wskazywał Charles Cooley). Pojęcie grupy pierwotnej wprowadził do socjologii amerykański socjolog Charles Horton Cooley, jeden z pierwszych przedstawicieli tej dyscypliny w USA. Według jego definicji grupa pierwotna to grupa odznaczająca się ścisłym zespoleniem jednostek poprzez stosunki osobiste i współpracę. Wskazał pięć cech grupy pierwotne: względna trwałość, bezpośrednie kontakty, mała liczebność, nie wyspecjalizowany charakter kontaktów, względna zażyłość uczestników. Cooley przedstawił trzy typy małych zbiorowości społecznych, które zaliczył do grup pierwotnych:
- dziecięca grupa zabawowa - grupa oparta na stosunkach przyjaźni
Grupy wymienione wyżej uważał Cooley za grupy pierwotne ze względu na ich podstawową rolę w rozwoju osobowości i w socjalizacji pierwotnej. Wszystkie inne grupy niespełniające wyżej wymienionych warunków są grupami wtórnymi. Grupa odniesienia - to grupa, do której jednostka chciałaby należeć, ważne są standardy i normy istniejące w tej grupie odniesienia a nie te, które obowiązują w grupie, do której realnie ta jednostka należy.
22. Socjalizacja pierwotna i wtórna - scharakteryzuj moment przejścia od jednej do drugiej socjalizacji.
Socjalizacja pierwotna — składowa procesu socjalizacji, zachodząca w grupie pierwotnej, najczęściej na obszarze rodziny. W socjalizacji pierwotnej na jednostkę mają wpływ znaczący inni, przeważnie rodzice. Charakteryzuje się ona silnym emocjonalnym oddziaływaniem znaczących innych na jednostkę. Reguły działania przyswaja ona na zasadzie naśladownictwa oraz w mniejszym stopniu poprzez werbalny przekaz symboliczny. Socjalizacja pierwotna kończy się w momencie pojawienia się uogólnionego innego. W tym momencie rozpoczyna się etap socjalizacji wtórnej.
Socjalizacja wtórna — składowa procesu socjalizacji obejmująca proces profesjonalizacji lub etatyzacji, kiedy w toku wzrastania jednostki do życia społecznego wchodzi ona do kolejnych wtórnych grup społecznych (instytucje religijne, zakłady pracy, partie polityczne itd.