Odpor swoista - cecha chartka ->pamieć immunologiczna, nabyta naturalnie po przebyciu bez lub objawowego zakażenia; bierna-łożysko, siara, podanie Igs; czynna-zakażenie,szczepienie;

Odpor nabyta komórkowa- limf Th naciekaja do miejsca podania Ag i wydzielają cytokiny - aktyw makrofag, poliferaja limf Tc;

Antygeny: *grasiczozależne - w odp na te Ag limf B potrzebują pomocy limf Th, kontakt bezpośr lub/i wydzielanie cytokin; *grasiczoniezależne - bezpośred induk wytw cytokin;

Prezentacja Ag z udziałem MCH1:*cytozol - b.endogenne+ubikwintyna->proteosom(kompleks enz proteolit) ->proteoliza; *siat śródpl.- połącz oligopep z MHC1; *transp MHC1-Ag w pech wydzieln;

Prezentacja Ag z udziałem MCH2: przez APC w Stefie grasiczozależ wtórnych narz limf, aktywacja Th->podział Th i wytw IL-2, kontakt Th z limf B i wydzielanie cytokin ->proliferacja limf B -> przeciwciała; aktywny Th1 wydziela: IL2 (proliferacja Th1 i Tc) i IFN-gamma (akt makrofagów- fagocyt i wydziel cytokin);

Efekt końcowy aktywacji Th2- przeciwciała -> opsonizacja ->zabicie przez ukł dop lub fagocytozę; Th1 - r cytotoksyczna -> z udziałem makrofagów

Do aktyw Th potrzebne są 2 sygnały - rec TCR z MHC i interacja cząst kostymulujących, powstaje synapsa immunologiczna

Odpowiedz komórkowa - Ag zgodności tkankowej, hapteny, ag niektórych zarazków;

Prezentacja krzyżowa- k dendryt może prezentować Ag wirusowy, który uzyska na drodze fagocyt zakaż ko lub fragmentow kom zabitych przez wirusy.

Prezentacja Ag przez CD1 - (np. lipidy prątka gruźlicy)limf Tc i NKT

Pierwsze dni po wniknięciu Ag - pobudzenie kom tucznych, fagocytoza, prezent Ag we wtórnych tk limf, ekspansja klonalna Th, B i Tc, wytw przeciwciał/ reakcje cytotoksyczne

Przyczyny zapaleń: infekcje, czynniki fiz.(urazy fiz.,promieniowanie joniz., pole magnet., fale ultradźwięk), chem. czynn. drażniące (kwasy, zasady), reakcje nadwrażliwości, nekroza tk.

Zapalenia ostre- bezpośr. po zadziałaniu bodźca, kilkadziesiąt sek- 24 h-> masowa prod mediatorów zap., zmiany w mikrokrążeniu, przechodzenie poza nacz. osocza i neutrofilów

Przewlekłe- długotrwała ekspozycja na cz. Toksyczne lub zjawiska autoimmunizacyjne

5 objawów zapalenia(ból, obrzęk, zaczerwienienie, upośl. funkcji, uczucie ciepła)

Inne objawy zapalenia- prod.śluzu (mastocyty-> histamina-> gr. Śluzowe), skurcze mm gładkich (spasmogens), systemowe r. ostrej fazy (wzrost Odczynu Biernackiego-miara szybkości opadania ER w osoczu w jedn. czasu., zmniejsza się poziom Fe we krwi-> drżenie, zapalenia, gorączka)

Zap. Ostre: fazy-> 1) naczyniowa (czyn. Zapaleniotwórczy-> mediatory chem. -> rozszerz naczyń) 2) wysiękowa 3) komórkowa (chemotaksja-> fagocytoza drobnoustrojów, uszkodz. Tk.)

Funkcja wysięku płynnego: rozcieńcz. toksyn, doprowadzenie przeciwciał, leków, fibrynogen-> włóknik-> utrudniony ruch mikroorg., dostawa skł.odż. i tlenu dla neutrofilów, stymulacja odp immunologicznej

Mediatory zap.: I EGZOGENNE- prod bakteryjne np. LPS; II. ENDOGENNE 1) pochodz. Komórkowego: preformowane- kumulowane w kom. (np. histamina, serotonina, enz. Lizosomalne); syntetyzowane de novo (eikozanoidy, cytokiny, NO, PAF)

Histamina- magaz. w dużych ilościach w kom. Tucznych i bazofilach; 3 typy rec.: H1,H2,H3; pobudz. H1- wzrost przepuszcz.i rozszerz. Naczyń)

Serotonina: w kom tucznych u gryzoni, u innych ssaków w płytkach krwi, wzrost przepuszcz. I rozszerzenie naczyń, skurcz oskrzeli; Eikozanoidy (poch. Kw. arachidonowego) : kw. arachidonowy uwalniany z bł. Kom. Przez fosfolipazę, potem przekszt. Przez lipooksygenazę w leukotrien, potem przez cyklooksygenazę do prostacyklin, potem tez przez cyklooksygenazę do prostaglandyn, potem też przez cyklooks. Do tromboksanów.

Funkcje: aktyw. Fagocytów, chemotaksja, rozszerz. I wzrost przep. Naczyń włos.

Aspiryna hamuje działanie cyklooksygenazy

NO- prod. Przez kom endotelialne i makrofagi, powoduje relaksację mm gładkich naczyń

Cytokiny- odp miejscowa i ogólnoustrojowa, cyt. pozapalne to: IL1,6,TNF-> inicjują proc. Zapalny, powoduja wzrost senności, leukocytozę,gorączkę, wzrost OB., anemie- spadek Fe we krwi, zmęczenie, proliferację fibroblastów, synt. Innych cytokin

Inhibitory cyt. prozapalnych: 1) przeciwciała monoklinalne-> wiążące cytokinę i wiążące rec. Dla cytokiny na kom.2) rozpuszczalne rec. Dla TNF, IL-1)

Cytokiny prozapalne-> rekrutują leukocyty do ognisk zap.-> powod. To ekspresję molekuł adhezyjnych (na pow.leukocytów i sródbł) np. integryny, selektyny

Osoczowe mediatory zapalne- prod. W wątrobie:

4 układy- 1)kinin,2) dopełniacza,3)krzepnięcia 4) fibrynolizy

Istotny- czynn.XII (Hagemana)- zapocz. On łańc. Reakcji układu kinin i krzepnięcia, aktywowany np. przez kolagen, tromboc.

układ kinin- kininogen (krew, płyny tk.)->(proteza,kalikreina,rozpad kininogenu)->kininy (peptydy); czyn.XII przekszt. Prekalikreinę w kalikreinę.

Działanie kinin: rozszerz nacz krwion, wzrost przepuszcz, pobudz synt NO i prostacyklin

Układ krzepnięcia- działanie tromboplastyny akt. Czyn. X

Ukł. Fibrynolizy- dział. Plazminy

Odpowiedź systemowa w zapal.-> cytokiny, b. ostrej fazy

Gorączka- pirogeny: przeprogramowują termostat podwzgórza, IL-1,6, TNF-> PGE2 w mózgu->k. podwzgórza; miejscowa IL-1-> pobudza nerwy-> indukcja synt. IL-1 w mózgu

Bialka ostrej fazy: prod. W wątrobie,zmiana stęż o 25% przy zapal., uczestniczą w r obronnych org, opsonizują bakt i fragm. Uszkodzonych tk, neutralizują enzymy fagocytarne, regulują poziom Fe,Zn,Cu we Kri, udział w regeneracji tk.

-reaktywne białko C- CRP (opsonizacja, klasyczna droga aktywacji dopełniacza), haptoglobina (hamuje migrację i fagocytozę granulocytów), surowiczy amyloid A i P, alfa 1 antytrypsyna, inhibitor proteaz, neutralizujące enzymy lizosomalne uwolnione z leukocytów, kwaśna alfa 1 glikoproteina, b wiążące LPS, transferyna, fibrynogen, C3

Leki przeciwzapalne:

1) niesterydowe np. aspiryna-> hamują powst pochodnych kw arachidonowego; znane niesterydowe leki p-zap: salicylany (kw. salicylowy, kw. acetylosalicylowy), paracetamol, aspiryna

2) sterydowe (glukokortykosteroidy)-> przeciwciała monoklinalne przeciwko cytokinom pozapalnym, antagoniści rec. TNF i IL-1 ; działanie: wiążą się do rec kortyzolu; hamują aktywację fosfolipazy i tworzenie eikozanoidów; np.: kortyzon, prednizolon, prednizon; skutki uboczne: immunosupresja, zanim tk. limfa., zanik nadnerczy, zespół Cushinga (syndromy: otyłość, cukrzyca, tradzik, zab. Metabol.)

Inhibitory leukortienów stosowane przy astmie oskrzelowej

Immunosupresja to stan osłabionej lub zahamowanej odpowiedzi immunologicznej.
Immunosupresja farmakologiczna czyli spowodowana podawaniem leków jest powszechnie uznawanym sposobem wywoływania immunosupresji. Przeżycie przeszczepów jest uzależnione od stosowania immunosupresji praktycznie do końca okresu w jakim przeszczep ma funkcjonować. W leczeniu klinicznym stosuje się środki mające zapobiegać odrzuceniu przeszczepu lub zatrzymać już toczący się proces.
schemat trójlekowy- stosowane współcześnie schematy immunosupresji opierają się na łącznym podawaniu cyklosporyny, glikokortykosteroidów, zwykle w skojarzeniu z azatiopryną.
Środki immunosupresyjne działają silniej na pierwotną niż na wtórną odpowiedź immunologiczną.W związku z tym mają większą skuteczność kiedy są zastosowane przed antygenem lub łącznie z nim (np. w trakcie transplantacji)
Z wielu preparatów GS jako leki immunosupresyjne stosuje się nieliczne:Prednizon Prednizolon Metyloprednizolon.W celu zahamowania odpowiedzi immunologicznej podaje się dawki GS kilka lub nawet kilkaset razy przekraczające wielkość ich dobowej syntezy przez korę nadnerczy.
Aktywny receptor wiąże niektóre czynniki transkrypcyjne zawierające białko Fos i Jun blokując łączenie się tych czynników z DNA, dzięki czemu hamuje ekspresję genów, które nie zawierają GRE.Inny mechanizm immunosupresyjnego działania GS może wiązać się ze zdolnością leków do wywoływania procesu apoptozy w komórkach.
Gs hamują syntezę:Cytokin: IL-1, -3, -4, -5, -6, TNF i GM-CSF, chemokin: IL-8, RANTES, eotaksyny, MIP-1α,Blokują efekty działania IL-2, TNF
W ciągu 4 godzin od podania człowiekowi jednorazowej dawki GS dochodzi do:1)Przejściowej limfopenii- poprzez przemieszczanie się limfocytów do tkanek 2)Przejściowego wzrostu liczby neutrofilów 3)Spadku liczby monocytów, bazofilów i eozynofilów- blokowanie IL-5 i GM-CSF
W wyniku inkubacji limfocytów zdrowych osób pod wpływem GS następuje:upośledzenie czynności limfocytów Tc i komórek NK,zmniejszenie aktywności Ts,zmniejszenie stężenia IgA, IgG i IgM,częsty wzrost stężenia IgE,Zmniejszenie syntezy MHC klasy I i II

Immunostymulatory izolowane z grzybów i roślin
Immunostymulatory charakteryzuje odmienny mechanizm działania (integrują np. w odmienne etapy reakcji), wszystkie powodują ostatecznie wzmocnienie, przeważnie nieswoiste, reakcji immunologicznej humoralnej (np. wzrost miana przeciwciał) i/lub komórkowej. To wzmocnienie może być następstwem nasilenia np. chemotaksji, migracji makrofagów, fagocytozy, proliferacji limfocytów B i T, aktywności komórek NK, produkcji interferonów, wzrostu poziomu immunoglobulin itp. Immunostymulacja jest stosowana zarówno w terapii chorób zakaźnych, jak i niezakaźnych. Szczególnie szeroko jest ona wykorzystywana w immunoprofilaktyce swoistej, ponieważ wybrane środki stymulujące są dodawane do szczepionek w charakterze adiuwantów.
Immunostymulatory izolowane z grzybów
700 gatunków grzybów ma użyteczne właściwości farmakologiczne, a 651 ma metabolity działające przeciwnowotworowo bądź immunostymulująco.
Immunologicznie czynne składniki grzybów to:
1) Polisacharydy (beta D glukany)

2) Polisacharydopeptydy
3) Proteiny

W odpowiedzi przeciwnowotworowej istotne znaczenie ma struktura oraz masa cząsteczkowa (cięższe mają przewagę nad lekkimi). Glukany grzybów oddziałują na komórki układu odpornościowego po związaniu przez określone receptory. W grupie tej mieszczą się między innymi: CD11b/CD18 (CR3), laktozylo-ceramid, receptory zmiatacze, TLR2, TLR4 oraz Mac-1.
Najszerzej stosowane w medycynie glukany to:
Lentinan - beta - 1,3 - glukan, izolowany z Lentinus edodes (Shiitake, twardziak jadalny) polisacharyd, adiuwant ukierunkowany na limfocyty T.
- wzmaga proliferacje limfocytów T w odpowiedzi na miogen konkanawalinę A
- przesuwa równowagę Th1/2 w kierunku Th1 poprzez znaczący wzrost produkcji IL-12
- wzmaga fagocytozę
- poprzez aktywację czynnika transkrypcyjnego NF-kappabeta zwiększa wydzielanie cytokin (szczególnie TNF-alfa)
- aktywacja populacji komórek NK
- hamowanie układu dopełniacza
- stymuluje odnowę zniszczonego naświetlaniem szpiku

- przedłuża przeżycie pacjentów z nieoperacyjnymi nowotworami żołądka (stosowany był równolegle z chemioterapią)
- zmniejsza efekty uboczne chemioterapeutyków
Lentinan jest nieaktywny doustnie.
Krestin (PSK) izolowany z Coriolus versicolor (wrośniak różnobarwny) peptydoglikan wyizolowany ze sporofor.
Wpływa na:
- dojrzewanie fenotypowe i funkcjonalne komórek dendrytycznych z ludzkich komórek CD14+ (efekt wywierają frakcje cięższe niż 100kDa)
W Japonii stosowany w onkologii, np. leczeniu uzupełniającym z chemioterapią (tegafur + uracyl) po operacji raka jelita grubego.
Schizofylan (SPG) izolowany z Schizophyllum commune (rozszczepka pospolita) stymulator odpowiedzi i humoralnej, i komórkowej.
Cechuje się:
- silną aktywacją komórek żernych
Powoduje wzrost produkcji:
- reaktywnych form tlenu
- cytokin pozapalnych: IL-6, IL-8, TNF-alfa
- cząsteczek CD11b i CD69L na leukocytach i monocytach
Ma potencjalne zastosowanie w onkologii.
Beta-glukan - izolowany z drożdży Saccharomyces cerevisiae, działa szczególnie silnie aktywująco na układ jednojądrzastych komórek żernych
Sporofor
Immunostymulatory izolowane z roślin
Wyciągi z roślin:
Jemioła - (preparat Iscador, Isorel) Użyteczne medycznie części rośliny to łodyga i liście.
Najważniejsze substancje aktywne wyizolowane z jemioły to:
1) lektyny: VAA-I, -II, -III
2) inne białka: wiskotoksyny: VTA-1, -2, -3
3) poli/oligosacharydy: galakturonian, arabinogalaktan; flawonoidy
Aglutyniny Viscum - VAA (nazwa pochodzi od aglutynacji erytrocytów ludzkich in vitro). Są to toksyny o charakterze lektyn z rodziny RIP (ribosome-inactivating proteins) typu II (do której należą też rycyna, abryna, modecyna). Najważniejszą aglutyniną jest VAA-I. Zbudowana jest z dwóch łańcuchów: A i B. Aglutynina ta rozpoznaje i wiąże specyficznie cukrową część glikoprotein, glikolipidów, polisacharydów poprzez łańcuch B, który odpowiedzialny jest również za internalizację. Działający toksycznie łańcuch A jest inaktywatorem syntezy białek w podjednostce 28S RNA.
Działanie:
- cytotoksyczne na różne komórki nowotworowe
- indukcja apoptozy/aktywacja komórek układu odpornościowego (zależne od dawki)
- (różna wrażliwość komórek układu odpornościowego) apoptoza w kolejności: NK>CD19>CD8+>CD4+
- indukcja proliferacji komórek progenitorowych hemopoezy
- (w odpowiednich stężeniach) aktywacja monocytów (wzrost zdolności fagocytarnych)
- aktywacja granulocytów (zwiększenie syntezy związków tlenowych)
- indukcja ekspresji genów dla cytokin: IL-1, IL-6, IL-12, TNF-alfa, GM-CSF, IL-10
Wiskotoksyny - małe białka bogate w cysteine, podobne do tionin.
Działanie:
- wchodzą w interakcje z fosfolipidami
- wywołują wzrost przepuszczalności błony komórkowej
- przyśpieszają lizę komórek nowotworowych przez komórki NK
- aktywują limfocyty Tgammadelta
Szereg badań in vitro wykazało bezpośredni efekt cytotoksyczny preparatów jemioły lub izolowanych związków na komórki nowotworowe. Ekstrakty jemioły działały cytotoksycznie na linie nowotworowe Hep-2 i Molt 4. VAA-I, -II i -III wywierał efekt cytotoksyczny na 6 linii ludzkiego raka sutka oraz hamował wzrost komórek białaczkowych. W innych badaniach eksperymentalnych in vivo ekstrakty jemioły hamowały przerzuty czerniaka i powodowały wolniejszy wzrost glejaka, w badaniach eksperymentalnych VAA-I wydłużał czas przeżycia pacjentów z rakiem jelita grubego.
Korzeń żeń-szenia
Preparaty jeżówki (Echinacea spp.) są jednymi z najczęściej używanych leków ziołowych. Udokumentowano wiele właściwości immunostymulujących. Spośród 9 znanych gatunków istotne dla immunologii są trzy: jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea), jeżówka blada (Echinacea pallida), jeżówka wąskolistna (Echinacea angustifolia).
Ogólne właściwości:
- zdolności aktywacji komórek żernych

- hamowanie hialuronidazy

- generowanie properdyny

- wzrost stosunku limfocytów CD4/CD8
- aktywacja komórek NK
- stymulacja makrofagów przejawiająca się:

- wzrostem wydzielania toksycznych rodników tlenowych
- wzrostem aktywności peroksydazy
- wydzielaniem NO
- wydzielaniem cytokin: IL-1, IL-6, IL-8, IL-12, TNF-alfa Istotnymi czynnikami mającymi wpływ na właściwości immunomodulacyjne są metody ekstrakcji oraz fakt, z której części rośliny przygotowano preparat!
Z jeżówki wyizolowano wiele aktywnych biologicznie związków, które oprócz właściwości immunostymulujących, posiadają właściwości antyseptyczne i przeciwzapalne. Związki te są obecne w różnych ilościach w różnych preparatach, w zależności od:
- metod przygotowania (wyciągi alkoholowe, wodne, suche ekstrakty)
- źródła (ziele, korzeń)
- pochodzenia (gatunek jeżówki)
Najważniejsze ze związków pozyskanych z jeżówki to:
1) alkamidy
2) polisacharydy (arabinoramnogalaktan, heteroksylany)
3) pochodne kwasu kawowego i chinowego (kwas cykoriowy)
4) glikozydy fenolowe (echinakozyd)
5) flawonoidy (kwercetyna, kempferol, rutozyd)
Preparaty Echinacea są bezpiecznymi lekami ziołowymi, rzadko dającymi reakcje alergiczne. Nie odnotowano zgonów po ich stosowaniu. Komisja E (departament Ministerstwa Zdrowia Niemiec) ostrzega jednak, by nie zażywać preparatów jeżówki dłużej niż przez 6 tygodni. Wśród przeciwwskazań wymienia się m.in. gruźlicę i stwardnienie rozsiane.
Aloes - Aloe - Biostymina lub Extractum Aloe

Działanie:
- zwiększa liczbę limfocytów B, zwiększa syntezę przeciwciał
- tonizujące, żółciopędne, żółciotwórcze, pobudzające trawienie, odżywcze, bakteriobójcze, przeczyszczające, wygładzająco na blizny, odkażające, przeciwzapalne, ściągające
Torf - preparat Tołpy - żele, kosmetyki z wyciągami z torfu
Działanie:
- immunotropowe, proregenerujące, przeciwzapalne, przeciwalergiczne.

- wzmaga epitelizację i ziarninowanie tkanki łącznej właściwej
Fibs, borowina - wodny ekstrakt z borowiny

Działanie:
- wzmaganie procesów resorpcji i regeneracji oraz mobilizacji mechanizmów odpornościowych organizmu

- zmaga przemianę materii, procesy detoksykacji i eliminacji ksenobiotyków

- wywiera wpływ przeciwzapalny i przeciwalergiczny

- pobudza procesy regeneracji

- nasila syntezę przeciwciał i podziały limfocytów B.

Związek/preparat	Działanie
hydrofilowe ekstrakty	stymulacja fagocytozy, wzrost sekrecji TNF-α, IFN-β, rodników tlenowych
alkamidy (np. izobutylamid)	stymulacja fagocytozy, inhibicja 5-lipooksy-genazy i cyklooksygenaz
heteroglikany	aktywacja makrofagów u myszy, szczurów i ludzi (np. wzmaganie cytotoksyczności przeciwko komórkom nowotworowym oraz Candida albicans, Leishmania, Listeria monocytogenes)
kwas cykoriowy	inhibicja hialuronidazy, hamowanie czynności fibroblastów i powstawania kolagenu
kwas kawowy i echinakozydy	zmiatacze wolnych rodników, chronią błony komórkowe przed oksydacją

Immunomodulatory syntetyczne
Są to syntetyczne związki chemiczne o małej masie cząsteczkowej. Rzadko wykazują działanie immunostymulujące. Niektóre z nich działają jednak selektywnie na niektóre procesy immunologiczne dlatego noszą nazwę immunomodulatorów
Immunomodulatory o małej masie cząsteczkowej
Lewamizol (pokrewne imutiol i benzymitazol)
Synt. Zw tiazolowy. Działa porażająco na robaki obłe (zwłaszcza glistę ludzką i tęgoryjca). W małych ilosciach immunstymulant, w dużych - immunosupresor. Przywraca funkcje efektorowe limfocytom T i Fagocytom, pobudza dojrzewanie prekursorowych kom. T, potęguje cytotoksyczną aktywność limfocytów T, aktywność kom supresorowych, produkcję limfokin oraz zdolność fagocytarną i ruchliwość kom fagocytujących. Stosowany przy schorzeniach gruczołu mlekowego i macicy u krów, biegunki u cieląt. Podawany w ostatnim miesiącu ciąży u krów i macior - pozytywny wpływ na zdrowotność cieląt i prosiąt, normalizacja obniżonej odporności prosiąt.
Imitiol- pochodna lewamizolu stosowana do immunstymulacji zwierząt gospodarskich, działa na limfocyty T, podnosi produkcje IgG, zwiększa aktywność kom NK. Po podaniu lochom w ostatnim miesiacu ciazy (3 razy) obniza zachorowalnosc i upadki prosiat, dobrze wplywa na kondycje matki i miotu.
Cymetydyna- Lek z grupy blokujących receptory histaminowe H2; posiada zdolność do hamowania wydzielania podstawowego i pobudzanego (np. przez gastrynę, pokarm, kofeinę, drażnienie nerwu błędnego) kwasu solnego przez komórki okładzinowe żołądka. Stosowany coraz rzadziej w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy i refluksowego zapalenia przełyku. Jest wypierany przez leki z nowszej grupy. Nasila odpowiedź humoralną. Nasila zdolność wytwarzania IL-2 przez limfocyty T. Wzmaga ekspresję cytokin w guzie. Wpływ na limf. T szczególnie w niektórych niedoborach odporności. Osłabia hamujące działanie histaminy np. na chemotaksje neutrofilów
Parnobeks inozyny- Lek przeciwwirusowy i immunostymulujący stosowany w : zakażeniach wirusem opryszczki zwykłej (HSV), innych infekcjach wirusowych (wir. zapalenie wątroby typu B, odry, zapalenia mózgu, HIV).Wpływa na: proces translacji i w ten sposób hamuje namnażanie między innymi HSV i wirusa odry, a także innych drobnoustrojów stymuluje wydzielanie niektórych cytokin, przez co działa na limf. T oraz makrofagi, działa na komórki NK powoduje zwiększenie produkcji niektórych przeciwciał.
Retinoidy - Są to pochodne witaminy A (retinolu). Retinol jest formą witaminy A obecną powszechnie w organizmach zwierzęcych (roślinnym odpowiednikiem retinolu są karotenoidy). Witamina A pełni wiele funkcji w organizmie człowieka i jest niezbędna do jego prawidłowego funkcjonowania. Niektóre retinoidy występują naturalnie w małych ilościach w ciele człowieka (np kwas retinowy, będący utlenioną formą retinolu). Wzmagają wytwarzanie przeciwciał. Nasilają cytotoksyczność limf. T. Działają przeciwzapalnie. Hamują w różnym stopniu wzrost kom. nowotworowych. Antyangiogennie
Talidomid- Lek uspakajający,Zalecany kobietom ciężarnym jako lek zapewniający "spokojny sen”, spowodował wady rozwojowe u ponad dziesięciu tysięcy dzieci, głównie niedorozwój kończyn, głuchotę, ślepotę, rozszczep podniebienia. Występuje w dwóch odmianach chiralnych, jego postać prawoskrętna wywołuje szkodliwe działanie, a lewoskrętna jest skutecznym lekiem uspakajającym (lecz i ona we krwi zmienia się w postać prawoskrętną). Obecnie stosowany w leczeniu niektórych nowotworów.Hamuje wytwarzanie TNF Kostymuluje limf. CD8+ Wzmaga aktywność kom. NK Aktywuje limf. Th2 Hamuje limf. Th1 Hamuje angiogenezę
Inne immunomudolatory stos. W wet.
Nitrogranulogen- Zwiększa jakość siary. Zwiększa aktywność antybiotyków .Podnosi akt. fagocytarną granulocytów. Działa korzystnie na krowy i cielęta (podawany w ostatnim trymestrze ciąży). Podobnie u macior i prosiąt (obniża odsetek macior z mastitis i z obniżoną mlecznością, obserwuje się zwiększone przyrosty masy ciała u prosiąt)

Izoprynozyna -W profilaktyce schorzeń poporodowych świń. Prosięta cechują się zwiększoną odpornością. Lek hamuje namnażanie wirusów opryszczki, odry oraz niektórych wirusów atakujących drogi oddechowe. W praktyce lekarskiej podaję się immunostymulatory również po chorobie lub przez planowaną wzmożoną eksploatacją.
Zylexis- Wskazany do stosowania m.in.: zapobieganie chorobom zakaźnym, zapobieganie chorobom zakaźnym u nowonarodzonych zwierząt, zastosowanie w okresie od szczepienie do wytworzenia odporności, zapobieganie chorobom zakaźnym wywołanym przez stres,zapobieganie reakcjom poszczepiennym, redukcja objawów klinicznych i/lub wydalanie drobnoustrojów w czasie inkubacji lub na początku chorób zakaźnych u pojedynczego zwierzęcia i stada, celowe wspomaganie nieswoistego układu immunologicznego jako środek wspomagający terapie w celu szybszego uzyskania efektu leczniczego, oczekiwane sytuacje stresowe w przeciagu 1-2 tygodni.
Scanomune- Kapsułki do podawania doustnego dla psów, kotów i innych zwierząt hodowlanych. Beta-1,3/1,6-glukan jest polisacharydem izolowanym ze ściany komórkowej Saccharomyces cerevisiae, całkowicie oczyszczonym i poddanym zabiegom technologicznym w celu uzyskania odpowiedniej proporcji wiązań 1,3 i 1,6 glikozydowych w jednej cząsteczce polimeru. Beta-1,3/1,6-glukan zawarty w Scanomune swoiście oddziałuje z receptorami błonowymi makrofagów, komórek NK, limfocytów oraz neutrofili, stymulując ich aktywność fagocytarną i produkcję cytokin. Skutkiem działania Scanomune jest szybkie i bardzo silne pobudzenie odporności komórkowej, z następczą stymulacją odpowiedzi humoralnej układu immunologicznego. Scanomune aktywuje również układ dopełniacza. W rezultacie preparat silnie pobudza układ immunologiczny.

Test elisa - test immunoenzymatyczny

Do wykrywania różnych białek, w tym antygenów lub swoistych przeciwciał w badanym materiale I ich ilościowego oznaczania przy użyciu przeciwciał skoniugowanych z enzymem.

Do oznaczania

1.haptoglobiny, CRP i innych białek oster fazy

2.IgG, igM

3.ACTH

4.Boreliozy - Ab IgG lub IgM przeciw krętkowi

5.Mycoplasma agalactiae (zakażna bezmleczność kóz i owiec - AB

6.BVD (wirusowa biegunka bydła

7.BRSV (bydlęcy syncytialny wirus), AVD(adenowirus), PI3(wirus parainfluenzy)

8.HSV-1, HSV-2 (choroba Aujeszkyego)

w pierwotnej odpowiedzi powstają IgM

Test ELISA wykonuje się na płytkach 96-dołkowych płytkach plastikowych, pipety wielokanałowe, płuczki automatyczne, czytniki do ELISA (spektrofotometryczny pomiar absorbancji)

Zasada oznaczania

-elisa to test kolorymetryczny o wysokiej czułości

-przeciwciała związane z enzymem

-enzym katalizuje przemianę bezbarwnego substratu w barwny produkt

test bezpośredni - wykrywanie antygenu z udziałem 1 przeciwciała związanego z enzymem

Płytkę spłaszczamy lizatem kom lub plynem ustrojowym, w którym poszukujemy antygenu.

Ag+Ab E+ S= odczyt

Test pośredni - biorą udział 2 przeciwciała: 1- pierwszorzędowe, nieznakowane (igG mysie swoiste do wykrywanego białka); 2-drugorzędowe= wtórne, skierowane przeciwko klasie I przeciwciała (np. przeciwko IgG mysim), znakowane enzymem

Ag+Ab+ Antab-E +S = odczyt

Test ELISA do oznaczania przeciwciał:

-immobilizujemy antygen - najczęściej wirusowy

-w surowicy szukamy swoistych przeciwciał przeciwko antygenom wirusowym

Test ELISA kanapkowy - może być bez lub pośredni do wykrywania i ilościowego oznaczania antygenu

Etapy kanapkowego testu ELISA:

1.nalewamy przeciwciała swoiste do antygenu na kilkanaście do kilkudziesięciu godzin aż przeciwciała się przyczepi

2.płukania

3.blokowanie - wysycenie jakimś białkiem na wolne miejsca, kazeina, mleko w proszku na ok. 2h

4.płukanie

5.nałożenie na płytke materiału badanego, w którym poszukujemy antygenu (surowica)

6.jeśli jest w nim poszukiwany antygen dojdzie do połączenia

7.płukanie

8.dodanie przeciwciał związanego z enzymem; jest ono również specyficzne wobec poszukiwanego antygenu, ale rozpoznaje inny region cząsteczki

9.płukanie

10.dodanie roztworu substratu dla enzymu ( enzym katalizuje przemianę bezbarwnego substratu w barwny produkt)

11.odczyt absorbancji

pośredni - pierwszorzędowe nie skoniugowane z enzymem, dopiero drugi

Natężenie barwy - ilość antygenu w badanym preparacie

Próba dodatnia (jest antygen) i ujemna (brak antygenu)

-rozcieńczenie surowicy lub innego materiału badanego

-powtórzenia przynajmniej 2 dołki do każdej próby - wyciąga się z dołków

-przynajmniej 2-3 próbki standardowe do wykreślenia krzywej standardowej

Enzymy do tworzenia koniugatów: peroksydaza chrzanowa, fosfataza alkaliczna

Substraty dla peroksydazy chrzanowej

-ABTS - niebieskozielony

-TMB - niebieski

-OPD - żółtopomarańczowy

Substraty dla fosfatazy alkalicznej

-PNPP - żółty

Kompetycyjny (rywalizacyjny, konkurencyjny)

Do oznaczania w badanym materiale antygenu

Oznaczany antygen lub przeciwciało muszą być też dostępne w formie oczyszczonej

1.testy z wyłapywaniem antygenu

2. testy z wyłapywaniem przeciwciał

Ad1. przeciwciało na płytce, potem nalewamy antygen znakowany enzymem (nateżenie barwy odwrotnie proporcjonalne do ilośći antygenu)

Mieszanina - materiał badany w którym poszukujemy antygenu + stała ilość antygenu oczyszczonego (np. komercyjnego) znakowanego enzymem

Im wiecej antygenu w materiale badanym t

Ad2. antygen najpierw na płytce

Mieszanina - badany materiał + przeciwciała znakowane enzymem przeciw temu antygenu

Im mniejsze natężenie barwy tym wiecej antygenow w badanym materiale

Im wiecej antygenu w badanym materiale tym mniej znakowanych Ig przyłączy się do antygenu immobilizowanego

Testy konkurencyjne

-Do oznaczania haptenów, które nie maja zdolności do jednoczesnego przyłaczania dwoch przeciwciał- wychwytującego i detekcyjnego

-Hapteny immunogenność zyskuja dopiero po polaczeniu z nośnikiem np. białkiem

-Do oznaczania steż hormonów steroidowych i hormonów tarczycy, obecności leków, używek lub ich metabolitów (kontrola antydopingowa w sporcie)

OWD - odczyn wiązania dopełniacza

Stosuje się do identyfikacji i miareczkowania antygenów oraz przeciwciał

Stosowany w diagnostyce zakazen bakteryjnych grzybiczych wirusowych

Podczas testu obserwujemy wystapienie lub nie hemolizy

Etapy

1.inkubacja badanej surowicy, w której poszukujemy swoistych przeciwciał z antygenem +dopełniacz; jeśli doszło do utworzenia kompleksów Ag-Ig to dopełniacz zwiąże się z nimi

2.inaktywacja dopełniacza w 56 stopniach przez Pol godziny

3.dodajemy opłaszczone erytrocyty przeciwciałami - układ wskaźnikowy; jeśli dopełniacz pozostał nie związany w I etapie to będzie on atakował erytrocyty - hemoliza (wynik ujemny)

4.pomiar stopnia hemolizy w spektrofotometrze

Amobceptor - przeciwciała przeciwko erytrocytom, Igs antyerytrocytarne

OWD wykorzystuje się w weterynarii do diagnostyki:

*Bruceliozy

*Gorączki Q

*Zarazy stadniczej koni

*Nosacizny

*Chlamydiozy

Odczyn Wassermana przeciw krętkowi blademu w surowicy lub płynie mózgowo-rdzeniowym.

Szybkie testy do wykrywania wirusów w materiale od pacjenta

*RSV - syncytialny wirus oddechowy

*BRSV - bydlęcy syncytiualny wirus oddechowy

*Detekcja wirusowego białka F

*Testy immunochromatograficzne

W paśmie kontrolnym - immobilizowany jest antygen

W linii startowej - włóknina nasaczona przeciwciałami, nalewamy antygen, połączenie antygen przeciwciało,

W linii T - jeżeli jest antygen to cos z przeciwciałami

Aglutynacja-zlepianie się komórek

przez przeciwciała,antygen na powierzchni

komórek Precypitacja-reakcja antygen-

przeciwciało,antygen rozpuszczalny

w środ.płynnym - pierścieniowa

w środ stałym-immunodyfuzyjnym-

pojedyncza, podwójna.Antygen co najmniej

2-wartościowe (2 determinanty antygenowe):

Przeciwciało wiąże się z 2 cząst antygenu,struktury

siatkowe- w odp. warunkach się wytrącają,

precypitaty gołym okiem.Ilościowe stężenie

pomiędzy antygenem-Ig-najwięcej 1:1 jest to

strefa ekwiwalencji tj.równ. miedzy antygenem

a Ig,niepożądana obecność dopełniacza-rozpuszcza

precypitat-trzeba inakt. dopełniacz (Ink. w 56st.)

Odczyny precypitacji:jakościowe-pierścieniowa

(od. flokulacyjny) ilościowe - immunodyfuzyjna

Surowica odpornościowa-oczyszczony antygen

(białko) + adiuwant i dajemy zwierzęciu,2 tyg.

odstępy, pobieramy od królika krew i wyciągamy

surowice.W elisa-monoklonalne-wobec jednej

determinanty antygenu.Na dno prob. swoista surowica odpornościowa,nalewamy roztwór, w którym szukamy antygenu-pierścień.Odczyn flokulacyjny-na kiłę(krętek blady)- antygen kardiolipinowy;pob. krew pacjenta na surowice, kroplę na szkiełko + antygen,mieszamy, gdy

są Ig - kłaczki,pod mikroskop.Odczyn immunodyfuzyjny swobodna dyfuzja rozpuszcz. antygenu i Ig w żelu; w miejscu opt. stężeń reagentów precypitat.Pojedyncza immunodyf plytkowa:-surowice odporn. miesza się z

żelem i na płytki petriego,wycinanie zbiorniczków,wypełnianie ich roztw. Antygenu (surowica, w której badamy poziom IgG)

przeciwciało pełni role antygenu,mierzymy średnice pierścieni - większy -większe stężenie, próby standardowe do porównania. Odczyn Manciniego :iloś.Określ. zawartości Ig różnych klas w surowicy. Immunodyfuzja podwójna-dyfuzja obu skł.

wolno, łuki i linie precypitacyjne. Immunoelektroforeza= elektroforeza + immunodyfuzja.jakościowa - prosta,

Zast. w diagn, niedoborów odpor.I. rozdzielanie białek surowicy pacjenta(antygenow )w polu elek. II.immunodyfuzja rozdzielonych elektof. białek;dyfuzja we wszystkich kierunkach,

linie precypitacyjne w strefie ekwiwalencji.III-porówn. il.łuków z próbą ilościowa - rakietkowa. płytka z agarem zmieszanym z Igs przeciwko szukanemu antygenowi, w studzienkach badany płyn ustr.-poddaje się elektroforezie, rakietk a=strefa ekwiwalencji.

AGLUTYNACJA-Zlepianie

się el. upostaciowanych (aglutynogenów pod wpł.swoistych przeciwciał (aglutynin).agl limfocytów -określ. antygenów zgodności tkankowej,agl bakterii-diagn.mikrobiologiczna

agl erytrocytów-gr. Krwi. Aglutynogeny:1.kom-noszące na swojej pow. naturalny antygen 2.sztuczne nośniki antygenu niosące antygen obcy uprzednio opłaszczony na ich powierzchni

IgM-10 wartościowe, pentametry,IgG-2 wartościowe.Aglutynacja 1.bezpośrednia - przeciwciała reagują bezpośrednio z

naturalnymi antygenami powierzchniowymi. 2.pośrednia przeciwciała reagują z antygenem rozpuszczalnym uprzednio opłaszczonym na nośniku.Agl. H-rzęskowa obłoczkowa u bakterii z antygenem rzęskowym H-delikatny strąt,opadające obłoczki Agl. O -zwarte grudki opadające na dno probówki.Agl. Vi -zw. z obec. antygenu powierzch

Vi(endotoksyna)- zbite aglutynanty.Odczyn Widala-wykrywanie aglutynin przeciwko pałeczkom Salmonellaw surowicy chorych.Bad. wykonuje się kilkukrotnie by uchwycić narastanie miana przeciwciał.Szereg rozcieńczeń surowicy od pacjenta,do każdej probówki dodajemy 2 krople

zawiesiny salmonelli i odstawiamy na 2-3h,Miano-

odwrotność największego rozcieńczenia Ig, w której jeszcze dochodzi do reakcji.Aglutynacja pośrednia hemaglutynacja,odczyn lateksowy.

Hemaglutynacja -erytrocyty ludzkie O RH-

lub baranie; uprzednio opłaszczonych danym antygenem rozpuszczalnym swoiste przeciwciała to hemaglutyniny jeden z najbardziej czułych odczynów do wykr. w badanym materiale przeciwciał. Hemaglutynacja-wykrywanie

przeciwciał przeciwko antygenom rozpuszczalnym.

Układy grupowe człowiek 29, oznaczamy tylko 2,na Wszystkich są AB0 z wyjątkiem neuronów. Moga transportować cząsteczki przez błony.AB0 - polisacharydy.Lektyny-białka wiążące się z cukrami.Przeciwciała IgM powoduja aglutynacje

krwinek.Oznaczanie pogrup A1 i A2; do tego służa lektyny rośliny,Nasiona zawieraja fitoaglutyniny. AB0-występują w osoczu przeciwciała alloaglutyniny = izoaglutyniny-mimo braku wcześniej immunizacji.To przeciwciała naturalne

zwykle klasy IgM i nie przechodza przez łożysko. Układ Rh antygen D.IgG może przechodzić przez łożysko, aktywują dopełniacz droga klasyczna. Próba krzyżowa:a)krew dawcy i biorcy pobrać na surowicę,b)krew dawcy i biorcy pobrać na antykoagulant,c)krwinki przemyć r-r NaCl, 3-4% zawiesina erytrocytów1.kropla surowicy biorcy + kropla krwinek dawcy=wykrywanie alloprzeciwciał u biorcy2. kropla surowicy dawcy+ kropla krwinek biorcy = próba dodatkowa - mniejsze znaczenie bo stężenie Igs w surowicy dawcy ulega natychmiast. rozcienczeniu po przetoczeniu i zwykle nie powoduje klinicznych skutków.3.Kropla surowicy biorcy +kropla krwinek biorcy -autokontrola. Próba jest zgodna jeśli nigdzie nie wystąpiła aglutynacja ani hemoliza.Rulonizacja - układanie się krwinekw rulony,znika po dodaniu NaCl.

---