1. Opisz przebieg starożytnych igrzysk olimpijskich- 776r. p.n.e. - 393r. n.e.

Pierwsze starożytne igrzyska odbyły się w 776r. p.n.e. zostały one zdjęte z życia publicznego w roku 393 n.e. na zlecenie cesarstwa rzymskiego, gdyż uznano je za przejaw kultu bogów pogańskich. Przywrócono je dopiero w roku 1896r. n.e.

Dzień I- Zawodnicy udawali się przed posąg zeusa, który znajdował się w jego świątyni. Był to jeden z 7 cudów świata. Wykonał go grecki rzeźbiarz Fidiasz z kości słoniowej, złota i drogich kamieni szlachetnych. Posąg mierzył 12m, a Nike umieszczona na prawej ręce Zeusa wzrostem przypominała dorosłego człowieka. Tak więc zawodnicy składali ofiary bogu oraz przysięgali walczyć zgodnie z obowiązującym regulaminem zawodów. Jeśli któryś z zawodników złamałby obietnice, czekał go niemiły los. Oprócz gniewu bożego i hańby wśród ludu, musiał obok świątyni Zeusa postawić posąg z brązu z wyrytym imieniem i nazwiskiem. Była to pamiątka dla potomnych. Poza tym w I dniu odbywała się reprezentacja olimpijczyków ( każde polis miało swojego reprezentanta), a także segregacja zawodników. Zapalano znicz olimpijski- symbol igrzysk.

Dzień II- Był poświęcony na zmagania sportowe młodzieży od 14 do 17 lat (bieg, mocowanie się, walka na pieści).

Dzień III- Rozpoczynały się właściwe igrzyska. Brali w nich udział młodzi mężczyźni powyżej 17 roku życia. Początkowo konkurencja był tylko bieg na 200m. Na znak sędziowskiego „idźcie” zawodnicy biegli jak najszybciej do mety. W późniejszych czasach doszły także biegi na dłuższe dystanse. Wielkim utrudnieniem dla biegaczy była niepraktyczna bieżnia, która nie miała kształtu elipsy jak dzisiaj, tylko była zwykła prosta, więc zawodnicy musieli zatrzymywać się, odwracać i biec dalej. Oprócz tego odbywało się także mocowanie, walka na pięści, a także pankration (zapasy + pięściarstwo) ku czci Achillesa i Pelopsa.

Dzień IV-V- . W tych dniach odbywał się pentatlon (pięciobój), gdzie oryginalne ułatwienie wymyślili sobie skoczkowie w dal. Żeby przeskoczyć jak najdłuższy odcinek, trzymali w rękach ciężarki z metalu lub kamienia. Ważną dyscypliną był rzut oszczepem, do której był przygotowania czynili wszyscy żołnierze, gdyż oszczep był także rodzajem broni w Grecji. Odbywał się także rzut dyskiem. Zwyciężał zawsze tylko jeden grek- zwycięzca zapasów stawał się równocześnie zwycięzcą całego pięcioboju. Odbywały się także wyścigi rydwanów: wozów zaprzężonych w dwa lub cztery konie. Zawody te były wspaniałe do podziwiania, jednak bardzo niebezpieczne do uprawiania (konie często nie zatrzymywały się na mecie i biegły dalej, lub zderzały się ze sobą na trasie) i kosztowne. Jednakże zarówno właściciel zaprzęgu jak i woźnica zyskiwali wielką sławę, koń oczywiście też. Na zakończenie był bieg hoplitów (bieg w zbroi),

Dzień VI- Był to dzień nagradzania zwycięzcy oraz uczta dla gości. Otrzymywał on wieniec laurowy z gałązek drzewa oliwnego, specjalnego- poświęconego zeusowi. Nikt nie śmiał nigdy zerwać sam gałęzi z owego drzewa, czynił to dopiero chłopczyk dnia piątego. Jednakże był wymóg, że chłopczyk musiał mieć obydwojga rodziców żywych. Poza tym zwycięzca, jak i miasto z którego pochodził, zyskiwał wielką sławę na wszystkie polis Greckie. Na jego cześć poeci pisali liczne poematy chwalebne. Miał mnóstwo przywilejów: najbardziej cenionym było zwolnienie z obowiązku płacenia podatków.

Igrzyska Olimpijskie miały istotne znaczenie. Miały one przede wszystkim uświadomić Grekom, że mimo toczących się sporów, nadal pozostają jednym ludem, narodem o wspólnych korzeniach, języku, tradycji i kulturze. Na igrzyska przybywali ludzie żądzy sławy, którzy pragnęli zdobyć ją poprzez udowodnienie sprawności fizycznej. Ludzie natomiast mieli kilkudniową rozrywkę, mogli podziwiać wysportowanych i szczęśliwych młodzieńców ( w Grecji wierzono że szczęście zależy w dużej mierze od dobrej kondycji fizycznej).

2. Geneza twórcy i zasad systemu turnerskiego (system wych. fiz. Niemiec) w gimnastyce oraz jego wpływ na Europę i Polskę.

Idee filantropistów, a zwłaszcza działalność GutsMuthsa oraz G. Vietha, pobudziły zainteresowanie problematyką wychowania fizycznego środowisk pedagogicznych wielu krajów. Szczególnie jednak żywo upowszechniały się te idee w Niemczech.

Absolwenci tych szkół, rozsiani w krajach niemieckich i poza Niemcami, Uprawiali różne formy ćwiczeń fizycznych i podnosili rozwój kultury fizycznej w środowiskach swej pracy.

Dojrzewała potrzeba sformułowania podstaw programowych i organizacyjnych powszechnego ruchu wychowania fizycznego.

Myśl te podjął i z wielkim zapałem oddał się jej realizacji znany twórca turnerstwa niemieckiego Johanu Friedrich Christoph Ludwig Jahn. Szerszą działalność publiczną rozpoczął Jahn w 1811 roku, wiązała się ona z utworzeniem w Hasenheide Koło Berlina pierwszego boiska turnerskiego. Boisko to miało stanowić ośrodek wychowania młodzieży niemieckiej, oparty na wzorach starogermańskich. Pierwsze programy turnerskie wyrażają dążenie do przyzwyczajania młodzieży do prostoty i surowości. Młodzież była umundurowana jednolicie, przywdziewała w czasie pobytu na prosty, lniany ubiór. W przerwie między ćwiczeniami spożywała posiłek składający się z chleba i wody. Nosiła odznaki, na których wyryte były daty bitew w lasach teutoburskich oraz pierwszego i ostatniego turnieju rycerskiego w Niemczech.

Jahn kiedy wrócił do Berlina, turnerstwo staraniem Eiselena rozwinęło się i upowszechniło w wielu ośrodkach. Jednocześnie sprecyzowało swoje założenia programowe. Ćwiczenia fizyczne uległy programowej i metodycznej rozbudowie. Rozbudowane też zostały zestawy przyrządów do ćwiczeń fizycznych: wprowadzono różnego rodzaju pomoce, które umożliwiały rozwijanie wyspecjalizowanych sprawności ruchowych, popisów siły i zręczności. Specjalnie konstruowane przyrządy, drążki i poręcze stały się odtąd charakterystycznym atrybutem turnerstwa niemieckiego. Na podstawie tych przyrządów Jahn i jego najbliższy współpracownik obmyślili cały system ćwiczeń. Wymagały one wielkiej zwinności i odwagi, były typowymi ćwiczeniami popisowymi. Do dnia dzisiejszego ćwiczenia młodzieży na przyrządach według wzorów Jahna - Eiselena stanowią w Niemczech nieodłączną treść wszelkich popisów młodzieży szkolnej i pozaszkolnej. Wiele uwagi poświęcał Jahn organizacji zajęć na boiskach sportowych oraz przygotowaniu instruktorów. Zalecał on zakładać boiska we wszystkich gminach. Nauczycielowi gimnastyki stawiał Jahn wysokie wymagania, uważał bowiem, że jego praca jest szczególnie trudna. Równie wysokie wymagania stawiał mu Jahn w innych dziedzinach. "Dla uczniów - pisał - nauczyciel musi być mężem budzącym szacunek swym poziomem umysłowym, ogólna kulturą oraz szerszą znajomością spraw świata. On ma być dla nich wzorem do naśladowania. W przeciwnym razie, nawet przy doskonałej sprawności w gimnastyce, będzie lekceważony jako zrzęda i cyrkowy sztukmistrz". W dalszym rozwoju ruch turnerski w Niemczech przybierał określone oblicze polityczne. Nie wyrzekając się celów podstawowych, tj. wychowania młodzieży w gotowości do służby wojskowej i w kulcie dla dawnych tradycji rycerskich, Jahn związał się politycznie z mieszczaństwem niemieckim. Ze środowiska mieszczańskiego, drobnej burżuazji, rekrutowali się uczestnicy boisk turnerskich. Polityczna ideologia Jahna opierała się na przymierzu mieszczaństwa z arystokracją w ramach monarchii konstytucyjnej. Cechował ja kult narodowych tradycji, przekonanie o szczególnej roli narodu niemieckiego. Twórca boisk turnerskich uzyskał popularny przydomek "ojciec turnerstwa", a jego ambicje polityczne, szowinizm narodowy prowadziły do konfliktu z władzami i okresowego zakazu działalności boisk. Okres zakazu działalności turnerskiej nie stanowił jednak przerwy w rozwoju wychowania fizycznego na terenie Niemiec. W okresie zakazu turnerstwa powstawały większe i rozwijały działalność boiska sportowe pod zmieniona nazwą. Skutecznego poparcia dla wychowania fizycznego w Prusach i działalność Eiselena udzielili w owym czasie pedagodzy i lekarze. Lekarz Lorinsen podjął ostra kampanię przeciw encyklopedyzmowi w nauczaniu, przeładowaniu programów szkolnych i przeciążeniu młodzieży. Krytyka Lorinsena wzbudziła duże zainteresowanie kół pedagogicznych i wznieciła dłuższą dyskusję w prasie, w której m. in. zwrócono uwagę na potrzebę ćwiczeń fizycznych i rekreacji młodzieży. Przyjaciel Eiselena, Werner, propagował i organizował wychowanie fizyczne, w szczególności dziewcząt, na terenie Saksonii.

3. Wymień największe sukcesy reprezentantów Polski w letnich IO w okresie międzywojennym.

Polska reprezentacja po raz pierwszy wzięła udział w igrzyskach VIII Paryż 1924, gdzie nasi sportowcy uzyskali pierwsze medale:

II miejsce: kolarstwo (drużynowy wyścig torowy na 4000 m) — J. Lange, J. Łazarski, T. Stankiewicz i F. Szymczyk

III miejsce: jeździectwo (indywidualny konkurs skoków) — A. Królikiewicz

IX Amsterdam 1928

I miejsce: rzut dyskiem kobiet — H. Konopacka (pierwszy w historii naszych osiągnięć olimp. złoty medal)

II miejsce: jeździectwo (drużynowy konkurs skoków) — M. Antoniewicz, K. Gzowski, K. Szosland

III miejsce: drużynowy turniej w szabli — T. Friedrich, K. Laskowski, A. Małecki, A. Papée, W. Segda, J. Zabielski; wioślarstwo (czwórka ze sternikiem) — L. Birkholc, F. Bronikowski, E. Jankowski, B. Ormanowski i sternik B. Drewek; wszechstronny konkurs konia wierzchowego (drużynowo) — M. Antoniewicz, K. Rómmel, J. Trenkwald

X Los Angeles 1932

I miejsce: bieg na 10 000 m — J. Kusociński; bieg kobiet na 100 m — S. Walasiewicz

II miejsce: wioślarstwo (dwójka ze sternikiem) — J. Braun, J. Ślązak i sternik J. Skolimowski

III miejsce: rzut dyskiem kobiet — J. Wajs; wioślarstwo (dwójka bez sternika) — J. Mikołajczak, H. Budziński; wioślarstwo (czwórka ze sternikiem) — J. Braun, J. Ślązak, S. Urban, E. Kobyliński i sternik J. Skolimowski; drużynowy turniej w szabli — W. Dobrowolski, T. Friedrich, L. Lubicz-Nycz, A. Papée, W. Segda, M. Suski

XI Berlin 1936

II miejsce: bieg kobiet na 100 m — S. Walasiewicz; rzut dyskiem kobiet — J. Wajs; wszechstronny konkurs konia wierzchowego (drużynowo) — Z. Kawecki, S. Kulesza, H. Roycewicz

III miejsce: rzut oszczepem kobiet — M. Kwaśniewska; strzelanie z karabinka małokalibrowego na 50 m — W. Karaś; wioślarstwo (dwójka podwójna) — R. Verey, J. Ustupski

Ponadto ważne sukcesy odnosiliśmy w olimpijskich konkursach sztuki: Kazimierz Wierzyński -uzyskał na olimpiadzie w roku 1928 złoty medal w dziedzinie poezji za „Laur olimpijski” oraz Józef Kukowski -w roku 1932, złoty medal w dziedzinie rzeźby.

4. Podaj przyczyny delegalizacji Sokoła w Polsce po II WŚ oraz próby i odnowa jego reaktywowania przed 1898r.

W latach 1939-1988 sokolstwo polskie w kraju miało zakaz legalnej działalności. Po wojnie komuniści i socjaliści rządzący Polską nie pozwalają na legalizację “Sokoła”. Toteż przez prawie 50 lat sokoli w Polsce działają w konspiracji. Na emigracji znaleźli się niektórzy działacze i przywódcy “Sokoła”. W Wielkiej Brytanii organizuje się sokolstwo na czele z prezesem Franciszkiem Arciszewskim. Powstają na emigracji związki i gniazda-sokole. Legalna i nieprzerwana praca i działalność sokola rozwija się w Polish Falcons w USA i Związku Towarzystw Gimnastycznych “Sokół” we Francji. Istnieją bliskie kontakty sokołów w kraju i na emigracji. W Anglii powstały nowe gniazda sokole, gdzie założono Związek Sokołów Polskich w Wielkiej Brytanii.

    Nadszedł listopad 1988 r. Komunistyczne rządy miały się ku końcowi. W dziejach Polski rozpoczął się nowy okres. Sokoli przystąpili w następstwie przemian demokratycznych w Polsce, do rejestracji gniazd sokolich w kraju, oraz swojego związku. Sokolstwo przetrwało w kraju, w latach 1939-1988, chociaż nie posiadało zarejestrowanego swojego Towarzystwa.

    Zaczęły ożywiać swoją działalność legalną gniazda sokole. Jako pierwsze w 1989 r. rejestrują się gniazda sokole: 10 stycznia 1989 r. TG “Sokół” Warszawa-Macierz. 28 lutego 1989 r. TG “Sokół” Inowrocław. 14 marca 1989 r. TG “Sokół” Gniewkowo. 22 czerwca 1989 r. TG “Sokół” Bydgoszcz-Macierz. 6 listopada 1989 r. TG “Sokół” Poznań. Są to wszystkie gniazda związkowe powstałe 1989 r.

5. Wymień największe osiągnięcia sportowe sportowców studentów byłego WSP oraz UR.

XIX Mistrzostwa Polski Wyższych Szkół Pedagogicznych i Filii Uniwersytetów 1996-1998 WSP RZESZOW:

I miejsce: koszykówka kobiet, piłka nożna, pływanie mężczyzn, tenis stołowy mężczyzn,
II miejsce: judo mężczyzn, koszykówka mężczyzn, piłka ręczna mężczyzn, pływanie kobiet, siatkówka mężczyzn, tenis stołowy kobiet

III miejsce: lekkoatletyka kobiet, lekkoatletyka mężczyzn

XX Mistrzostwa Polski Wyższych Szkół Pedagogicznych i Filii Uniwersytetów 1998-2000 WSP RZESZOW:

I miejsce: judo mężczyzn, koszykówka kobiet, piłka nożna, tenis stołowy mężczyzn
II miejsce: lekkoatletyka kobiet, lekkoatletyka mężczyzn, piłka ręczna mężczyzn, pływanie mężczyzn
III miejsce: siatkówka plażowa kobiet, pływanie kobiet, street basket mężczyzn, tenis stołowy kobiet

XXI Mistrzostwa Polski Wyższych Szkół Pedagogicznych i Filii Uniwersytetów 2000-2002 WSP RZESZOW:

I miejsce: biegi przełajowe mężczyzn, koszykówka kobiet, koszykówka mężczyzn, lekkoatletyka mężczyzn, piłka siatkowa kobiet, pływanie mężczyzn, street basket mężczyzn, tenis stołowy mężczyzn,
II miejsce: judo mężczyzn, lekkoatletyka kobiet, piłka ręczna mężczyzn, piłka siatkowa mężczyzn, siatkówka plażowa kobiet, siatkówka plażowa mężczyzn, tenis stołowy kobiet
III miejsce: futsal, pływanie kobiet

Siatkowka
Złoty medal na rozgrywanych w Zielonej Górze XXI Mistrzostwach Polski Wyższych Szkół Pedagogicznych i Filii Uniwersytetów. Po raz ostatni sztuka ta rzeszowskim akademiczkom udała się równe 14 lat temu, w 1988 roku Koszykowka: Zloty medal studentów UR

Kolarstwo Górskie:

złoty medal w klasyfikacji generalnej mężczyzn oraz złoto za najszybszą drużynę w grupie uniwersytetów

Kajakarstwo:

Na Słowacji odbyły się międzynarodowe regaty juniorów "Pieszczany" w kajakarstwie

reprezentant KU AZS Uniwersytetu Rzeszowskiego Tomasz Kobylecki, który w poszczególnych konkurencjach wywalczył miejsca.

16. Reaktywowanie ruchu olimpijskiego w czasach nowożytnych IO w latach 1896-1912.

17. Zainteresowanie ruchem i sprawami ciała w dobie renesansu w Europie i w Polsce.

Przeobrażenia, które nastąpiły w Europie w wiekach XIV i X, określone zostały przez Fryderyka Engelsa jako „ największa rewolucja jaką do tego czasu przeżyła ziemia”. Rewolucja ta objęła całokształt stosunków społecznych, ekonomicznych i kulturalnych.

W miastach Italii wytworzyła się nowa struktura społeczno-polityczna, dominującą grupą społeczna nie była arystokracja rodowa, lecz mieszczaństwo, jako warstwa „dobrobytu i intelektu”.

Miasta stały się ogniskami nowej kultury, określanej mianem kultury humanistycznej. Jej istotą było zainteresowanie doczesnym życiem człowieka, indywidualnym i społecznym, jego dążeniami i potrzebami. Piękno i radość życia przeciwstawiano średniowiecznej wizji życia jako „oczekiwania śmierci”. Nastąpiło niejako odrodzenie kultury klasycznej, grecko-rzymskiej dlatego cały okres nazwano okresem Odrodzenia lub Renesansu. Okres humanizmu jest więc nie tylko okresem odnalezienia kultury starożytnej i rozkwitu nowej nauki. Powstają również nowe koncepcje wychowania, o doniosłym znaczeniu dla dalszego rozwoju myśli pedagogicznej i instytucji wychowawczych w całej Europie.

Kultura Renesansu, której ogniskiem były miasta włoskie, rozprzestrzeniała się w ciągu wieku XIV i XV na liczne kraje europejskie, szczególnie zakwitła w wielkich i gospodarczo rozwiniętych miastach.

W wieku XV powstają we Włoszech szkoły zrywające ze średniowieczną rutyną. Dwie z nich , w Ferrarze i Mantui rozwinęły w zreformowanym programie nauczania szeroki zakres wychowania fizycznego. Szkołą w Ferrarze kierował Guarino da Verona. Swym wychowankom zakreślił duży program ćwiczeń fizycznych. Jedne kształtowały sprawności wojskowe (polowanie, jazda konna), inne miały szerokie, ogólnorozwojowe znaczenie. Do nich zaliczono pływanie i taniec. Organizowano także wycieczki uczniów w okolice szkoły.

W Mantui podobne metody wprowadził Vittorino da Feltre, wychowawca w rodzinie markiza Gonzagi. Ćwiczeniom fizycznym przypisywał wartości lecznicze. Uważał je za skuteczny środek zapobiegania chorobom. Pojmował ćwiczenia fizyczne jako składnik pełnego wychowania humanistycznego, które tworzyły: wychowanie umysłowe, duchowe (artystyczne) i fizyczne. W ćwiczeniach fizycznych widział środek kształtowania charakteru oraz czynnik hartowania organizmu. Zajęcia ruchowe miały ponadto kształtować wrażliwość, dostarczać wzruszeń, rozszerzać poznanie.

Wielkim rozgłosem cieszyło się dzieło Baltazara Castigliona pt. Il Cortegiano przyswojone językowi polskiemu przez Łukasza Górnickiego pt. Dworzanin polski (1566). Stanowiło ono humanistyczny kodeks wychowania przysposabiającego do życia dworskiego. Uprawianie ćwiczeń fizycznych miało zapewnić młodemu człowiekowi piękno i grację; kultura ciała stała się w tym ujęciu pojęciem znacznie szerszym - była integralnym elementem wychowania społecznego oraz kultury umysłu.

W okresie Renesansu odradza się starożytny termin gimnastyka (z greckiego gymnos - nagi oraz gymnazein - ćwiczyć). Starożytna gimnastyka wzbudziła zainteresowanie nie tylko lekarzy ale i artystów sławiących piękno ciała ludzkiego. Staje się ona przedmiotem studiów jako zjawisko kulturowe. Największym osiągnięciem w tej dziedzinie jest dzieło Mercurialisa pt. O sztuce gimnastycznej (1569). Wachlarz ćwiczeń przedstawionych przez Mercurialisa był bardzo obszerny. Przedstawiał starożytny taniec, grę w piłkę, zapasy, biegi, skoki, dysk, walki, ćwiczenia równoważne, jazdę konną, jazdę na wozach, wioślarstwo, pływanie, polowanie.

W Polsce w okresie końca XV i początku XVI wieku nauka humanistyczna znajduje żywe przyjęcie w odnowionej w roku 1400 przez królową Jadwigę Akademii Krakowskiej. W kręgu polskich humanistów zainteresowanie wzbudzają problemy nowego wychowania nowej szkoły. Największym osiągnięciem naszej myśli wychowawczej tego okresu jest traktat Andrzeja Frycza Modrzewskiego pt. O naprawie Rzeczypospolitej ( 1551).

Najpoważniejszy jednak wkład do dziedziny wychowania fizycznego wnoszą pisma Sebastiana Petrycego z Pilzna, zwłaszcza jego rozważania - czy należy ćwiczyć ciało i umysł dzieci - zawarte w Polityce Arystotelesowej.

Wśród rzeczników i propagatorów kultury fizycznej okresu Odrodzenia nie można pominąć wybitnych lekarzy do których należał humanista i lekarz nadworny Stefana Batorego Wojciech Oczko autor dzieła O różnych przypadkach ciała ludzkiego (1581). Chociaż nie jest ono poświęcone specjalnie sprawie ćwiczeń fizycznych, to jednak autor docenia ich znaczenie

i w pewnym sensie stawia je na pierwszym miejscu. Propaguje zapasy, szermierkę, jazdę konną, dźwiganie ciężarów, tańce i grę w piłkę jako ćwiczenia najlepsze, najbardziej wszechstronne powołując się przy tym na autorytet Galena, lekarza greckiego z II wieku.

18. Rozwój „Sokoła” w zaborze pruskim.

Ludność polska zaboru pruskiego została w okresie tzw. kulturkampfu szkoły narodowej stan ten trwał do zakończenia I wojny światowej. Jednym z celów tego planu było całkowite zniemczenie na terenach polskich szkół wszystkich typów. Na górnym Śląsku wprowadzono język niemiecki jako wykładowy. Uległy zniemczeniu polskie gimnazja i szkoły realne w Wielkim Księstwie Poznańskim. Polscy nauczyciele masowo byli przesiedlani w głąb Niemiec. Całkowita germanizacja szkolnictwa na terenach okupowanych zmuszała dzieci i młodzież polską do uczęszczania do szkół niemieckich, zarówno ludowych jak i średnich. na tle eksterminacji oświaty polskiej na ziemiach zaboru pruskiego szczególnego znaczenia nabiera działalność „Sokoła”, który w końcu XIX i początkach XX wieku pokrył zachodnie i północne ziemie polskie dość gęstą siecią gniazd; stały się one ośrodkiem intensywnej i różnorodnej w swoich formach działalności narodowej, przede wszystkim jednak stwarzały młodej polskiej generacji i dorosłym teren systematycznej aktywności ruchowej.

19. Wymień blaski i cienie kul. fiz. w okresie Polski Ludowej (1944-1989).

W II RP organizacje sportowe mogły istnieć i działać samodzielnie, lecz za cenę utraty pomocy materialnej i organizacyjnej państwa(czego np. doświadczyły struktury „Sokoła” w latach 1927-1936.),o tyle w Polsce Ludowej ingerencje państwa była o wiele głębsza. Nie tolerowano jakiejkolwiek opozycji, a wszelka próba kontestacji kończyła się niebytem dla danego podmiotu. Szybko wiec dotychczasowy model autorytarny przekształcił się w model totalitarno-policyjny, w którym stosowanie metod administracyjnych było na porządku dziennym.

Już w pierwszych miesiącach po zakończeniu II WŚ zaszła potrzeba ustalenia tymczasowego modelu zarządzania kul. fiz. w Polsce. Na terenach uwolnionych spod okupacji niemieckiej- w tym na Ziemiach Odzyskanych- społeczny ruch sportowy zaczął rozwijać się w sposób spontaniczny i żywiołowy. Było to zjawisko ze wszech miar naturalne, dążono do reaktywowania działalności klubów i związków sportowych działających w Drugiej Rzeczypospolitej. Jednak budowa struktur państwowego kierownictwa kul. fiz. znacznie się opóźniła, a pierwsze prace legislacyjne przebiegały w atmosferze ostrych kontrowersji. W tym początkowym okresie powojennym kul. fiz. była- w sensie instytucjonalnym-zdecentralizowana i nie była jeszcze poddanej kontroli politycznej. Stopniowo jednak PPR dążyła do przejęcia inicjatywy w kul. fiz. w obawie przed rozszerzeniem wpływów socjalistów PPS na obszarze wych. fiz. i sportu oraz w społeczeństwie.

Od przełomu lat 1944/1945KRN powołała swoje komisje, w tym Komisje Oświatowe i Komisje Zdrowia oraz Wojskowa, które interesowały się problemami wych. fiz. Wiadomo było jednak, że KRN od początku swego istnienia była fasada realizującą wytyczne PPR. Dla dwóch czołowych partii tego okresu: PPR i PPS, w pierwszych latach po wojnie, jak już wspomniano, zagadnienia kul. fiz. Można poszerzyć bazę społecznego oddziaływania. Pierwsze, choć deklaratywne wystąpienie w tej kwestii wygłosiła Helena Jaworska, działaczka ZWM.

Z propozycją nowego modelu kul. fiz. w Polsce wystąpili w lutym 1945 działacze PPS z Krakowa, domagając się oddzielenia wych. fiz. od pw. i poddania obu dziedzin kontroli społecznej. Postulowanie nawet utworzenie odrębnego ministerstwa wych. fiz. inicjatorem był Maksymilian Statter, działacz PPS. W kwietniu 1945 do władz państwowych napłynęły dalsze memoriały w tej sprawie wysunięte przez środowisko OMTUR, postulujące oddzielenie spraw kul. fiz. od wojskowości i utworzenia Państwowego Urzędu WF przy cywilnym resorcie (oświaty albo zdrowia).

RM na posiedzeniu w dniu 20.11.1945 uchwaliła dwa dekrety: 1) o powszechnym obowiązku wych. fiz. i pw.; 2) o utworzeniu urzędów i rad wych. fiz. i pw. Wbrew obiegowym poglądom nie zostały one zatwierdzone przez KRN na IX sesji KRN rozpoczętej 29.XII.1945, a trwającej do 3.I.1946 kiedy to przyjęto ustawę o nacjonalizacji wielkiego i średniego przemysłu . Ludwik Denisiu reprezentujący wówczas PSL, kładąc nacisk na powszechne wych. fiz. dzieci i młodzieży. Natomiast poseł Zdzisław Zajączkowski z PPS, skłaniając się już do poglądów PPR, zaapelował o zdjęcie z porządku dziennego sesji projektów „konkurencyjnych” wobec dekretów ustaw dotyczących wych. fiz., których zresztą nigdy nie uchwalono. Sama KRN zrezygnowała z szerszego rozwinięcia tematyki kul. fiz. w swych pracach . Natomiast ostateczna aprobata wspomnianych dekretów przez KRN obradująca na plenarnym posiedzeniu nastąpiła: 1) dekretu o utworzeniu i rad wych. fiz. i pw. na sesji(28.IV.1946); 2) dekretu o powszechnym obowiązku wych. fiz. i pw. na XI sesji (23.IX.1946).

Za sukces organizacyjny PUWFiPW mimo wiele zastrzeżeń -należy uznać stopniowa odbudowe potencjału kadrowego i materialnego kul. fiz. w Polsce po zniszczeniach wojennych oraz reaktywowanie na przełomie lat 1946/1947 działalność AWF w Warszawie, której jednak nadano imię gen. Karola Świerczewskiego „Waltera”. Ponadto działalność Z. Gilewicza, kierującą Państwową Rada WfiPW przy Urzędzie , przy współpracy znanych przedstawicieli nauki z prof. Eugeniuszem Piaseckim na czele , przyczyniła się do nobilitacji wych. fiz. wśród innych nauk stosowanych , umacniając pozycje wych. fiz. w środowisku akademickim.

20. Rozwój akademickiego ruchu sportowego (AZS) w środowisku rzeszowskim w latach (1963-1989).

W historii Akademickiego Związku Sportowego w Rzeszowie można wyodrębnić dwa zasadnicze okresy. Początkowy okres dział. związany jest z powst. pierwszej w historii miasta i województwa uczelni - Wyższej Szkoły Inżynierskiej. Jednakże org. podstawy akademickiego życia sportowego budowała mgr St. Kot, już dwa lata wcześniej w ówczesnym Studium Nauczycielskim. Zatem za początek dział. AZS w Rzeszowie uznać należy dzień 14 V 1963, kiedy to na 1-szym Walnym Zebraniu powołano do życia Klub, którego pierwszym prezesem został Kazimierz Oczoś. Wieloletni rektor a obecny profesor późniejszej Politechniki.

AZS Klubu Uczelnianego WSI od 1 X 1974 r. nosił nazwę Klubu Uczelnianego Politechniki Rzeszowskiej. Klub ten był 1-szym w środ. rzeszowskim, a Prezydium Zarządu pracowało w składzie: K. Oczoś -prezes (fotografia), St. Grzesik -wiceprezes ds. sportowych, Januszewski -wiceprezes ds. organizacyjnych, St. Kot -wiceprezes ds. Studium Nauczycielskiego, A. Cwanek -sekretarz, A. Byczkowski -skarbnik, A. Czarnek -członek, J. Chmiel -członek, L. Stepaniak -członek, M. Kalita -członek, A. Sadecki -członek.

31. Organizacja ćw. cielesnych w Collegium Nobilium oraz w Szkole Rycerskiej.

ęłęóKolegium Nobilium 1740

Jest pierwszą instytucją reformatorską, która zapoczątkowała głębokie zmiany w szkolnictwie. Jej twórca ks. Stanisław Konarski, wykształcony w Rzymie i Paryżu, uważał, że celem nadrzędnym powinno być wykształcenie młodzieży na świadomych i światłych obywateli państwa. Reforma szkolnictwa polegała na przywiązywaniu większej wagi do rozumowego przyswajania wiedzy na drodze analitycznej, mniej zaś pamięciowego przyswajania wiadomości. W miejsce scholastyki pojawiła się nowa filozofia, a także nauki przyrodnicze i matematyka. Młodych ludzi uczono historii nowszej i narodowej oraz zaznajamiano z prawem, w celu wykształcenia świadomych obywateli państwa. Niezwykle ważnym elementem kształcenia było pojawienie się nauki języka polskiego, choć jeszcze nie jako osobnego przedmiotu. Nadal językiem naczelnym była łacina, po polsku czytano Kochanowskiego, Górnickiego, Skargę. Młodzież miała możliwość uczenia się nowożytnych języków obcych niemieckiego i francuskiego.

ęłęóSzkoła Rycerska 1765

Zwana inaczej Korpusem Kadetów jest pierwszą świecką szkołą państwową, powołaną do życia również z inicjatywy króla Stanisława Poniatowskiego. Komendanturę sprawował książę Adam Czartoryski. Pierwsza w Polsce wyższa szkoła oficerska miała na celu przygotowanie młodych ludzi do oficerskiej służby zawodowej zreformowanego wojska. Zwracano w niej uwagę na wykształcenie oraz poziom intelektualny kadetów, a także wyrobienie w nich wzorowej postawy patriotycznej i moralnej. Czartoryski był autorem tzw. „Katechizmu kadeckiego”, który był specjalnym zbiorem zasad dla kadetów, dzięki nim młodzież mogła właściwie kierować swoim postępowaniem. Hymnem szkoły był wiersz Ignacego Krasickiego „Święta miłości kochanej ojczyzny”, drugi hymn narodowy 1774r.

32. Na czym polegał system rekreacji dzieci i młodzieży wg dr Henryka Jordana.

34. Zarządzanie kul. fiz. na szczeblu lokalnym w Polsce Ludowej.

Priorytetowym zadaniem Wydziału Kul. Fiz. i Turystyki przy Urzędzie Wojewódzkim w Rzeszowie było planowanie koordynowanie zadań kul. fiz. i turystyki. W niedługim czasie po powstaniu nowego województwa rzeszowskiego rozpoczęto tworzenie nowych struktur w obrębie szeroko pojętej kul. fiz. Powołano: Wojewódzką Federację Sportu, w skład której weszły okręgowe związki sportowe. Ponadto działały Struktury Wojewódzkie Szkolnego Związku Sportowego Zrzeszenia „Ludowe zespoły sportowe”. Zrzeszenia sportowego Spółdzielczości Pracy. Start Towarzystwa Krzewienia Kul. Fiz. i Ośrodki Sportu i Rekreacji w poszczególnych miastach i gminach. Utworzony WKFiT obok konstruowania planów perspektywicznych w zakresie kul. fiz. współdziałał także z jednostkami zarządzającymi oświatą: z kuratorium Oświaty i Wychowania i jego agentami z Klubami Sportowymi reprezentującymi województwo rzeszowskie oraz z organizacjami kul. fiz. Zasadniczy wpływ na kształtowanie kul. fiz. miał potencjał środków budżetowych przeznaczonych przez WKFiT na planowanie inwestycyjne oraz remont i unowocześnienie istniejącej już bazy. Dział. WKFiT w Rzeszowie prowadzona była do V 1978. Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 VII 1978 nastąpiła zmiana tego wydziału na: Wydział Kul. Fiz. Sportu i Turystyki. W 1989 zadania w zakresie kul. fiz. i turystyki realizowane były głównie przez utworzenie lub powołanie do tego celu jednostki specjalistyczne. Należały do nich org. społ. (w tym: SZS, AZS, LZS, PTTK, TKKF), towarzystwa naukowe (Polskie Towarzystwo Naukowe Kul. Fiz. -oddział w Rzeszowie). W 1988 r. zarejestrowanych przez Wydział ds. Młodzieży Kul. Fiz. i Turystyki było 112 stowarzyszeń w tym m.in.: 55 klubów sportowych oraz 43 ogniska TKKF. Rok później (1989) powstały jeszcze dwa nowe stowarzyszenia: Klub Dalekowschodnich Sportów Walki „Triada” w Rzeszowie i Ognisko TKKF „Orzeł” w Krasnem. Na terenie województwa rzeszowskiego działało wówczas 46 lokalnych komitetów kul. fiz. i turystyki. Pełniły one rolę koordynatora działań w zakresie kul. fiz., a ponadto były inicjatorem wielu imprez sportowych, rekreacyjnych i turystycznych dla mieszkańców swoich środowisk oraz budowy i rozbudowy obiektów sportowych. Obsługą administracyjną komitetów zajmowało się 46 pracowników urzędów miast i gmin.

35. Największe osiągnięcia polskiej piłki nożnej.

Jednym z pierwszych i najważniejszych sukcesów polskiej piłki nożnej jest wstąpienie do międzynarodowych federacji piłkarskich UEFA w 1955r i do FIFA w 1923r. Kolejnym sukcesem było rozegranie pierwszego międzypaństwowego meczu w 1921 roku gdzie przegrała z Węgrami 1-0. było to w Budapeszcie 18 grudnia.

Najważniejsze osiągnięcia polskiej reprezentacji to:

1. złoty medal za 1. miejsce w Igrzyskach Olimpijskich Monachium 1972

2. srebrny medal w Igrzyskach Olimpijskich w Montrealu w 1976r.

3. srebrny medal w Igrzyskach Olimpijskich w Barcelonie w 1992r.

4. brązowy medal na Mistrzostwach Świata w Monachium w 1974r.

5. brązowy medal na Mistrzostwach Świata w Hiszpanii w 1982r.

Piłkarska reprezentacja Polski jak na razie występowała na MŚ siedem razy. Pierwszy raz wystąpiła na nich w 1938roku.

W dotychczasowych mistrzostwach świata osiągnęła następujące rezultaty: 1938 - 1/8 finału, 1974 - trzecie miejsce, 1978 - druga runda, 1982 - trzecie miejsce, 1986 - 1/8 finału, 2002 - faza grupowa, 2006.

W mistrzostwach europy Polska ani razu nie wystąpiła, ponieważ się nie zakwalifikowała.

W igrzyskach olimpijskich osiągnęła rezultaty: 1924 - pierwsza runda, 1936 - czwarte miejsce, 1952 - druga runda, 1960 - pierwsza runda, 1972 - srebrny medal, 1976 - srebrny medal, 1992 - srebrny medal.

W piłce nożnej klubowej również nie mamy wielkich osiągnięć. Najlepiej reprezentowały się drużyny Górnika Zabrze, Legii Warszawa i Ruchu Chorzów.

Górnik Zabrze osiągnął następujące wyniki: finalista Pucharu Zdobywców Pucharów - 1969/1970, 1/4 finału Pucharu Zdobywców Pucharów - 1970/1971, 1/4 finału Pucharu Karla Rappana 1966/1967.

Ruch Chorzów osiągnął następujące wyniki: 1/4 finały Pucharu UEFA 1973/1974, finalista Pucharu INTERTOTO 1998.

Legia Warszawa osiągnęła: półfinał Pucharu Zdobywców Pucharów 1990/1991, 1/4 finału Ligii Mistrzów 1995/1996, 1/4 finału PEMK 1970/1971

36. Działalność Komisji Edukacji Narodowej w zakresie zajęć ruchowych w szkolnictwie.

W 1740r. utworzono Kolegium Nobilium. Wprowadzono tam szeroki zakres ćw. fiz. (jazda konna , szermierka, gry sportowe, biegi). Zasadnicza reforma szkół dokonana została w 1773 przez ustanowienie KEN w Polsce. Jako pierwszego Europie państwowego urzędu szkolnego sprawującymi nadzór nad wszystkimi szkołami w kraju. KEN charakteryzuje szerokie ujmowanie celów WF. Widziano je w 3 kategoriach: zdrowia, wych., funkcji społecznej. Na zdrowotne funkcje zwracał uwagę Adam Kamieński, Grzegorz Piramowicz uzasadniał potrzebę higieny, analizował ćw. fiz. Zwrócił uwagę na WF dziewcząt. Oprócz tego zwrócono opiekę na higienę życia codziennego. W wieku XVIII WF występuje w formie rekreacji.(gier i zabaw na otwartej przestrzeni, odbywane w dni lub godz. wolne od zajęć). W Polsce wtorki i czwartki były poświecone rekreacji. Podkreślić należy że Ustawy KEN wyrażają tendencje, by aktywność ruchowa młodzieży, przesycała jej codzienne życie zarówno w szkole jak i poza nią.

37. System kształcenia kadr kul. fiz. w II RP.

38. Centralne zarządzanie kul. fiz. w Polsce Ludowej.

40. Największe osiągnięcia polskiej siatkówki żeńskiej i męskiej.

Choć początki siatkówki sięgają w Polsce lat 20 poprzedniego stulecia, to w pierwszych oficjalnych mechach reprezentacje Polski wystąpiły dopiero po II WŚ -w 1948r., z Czechosłowacją. Kobiety debiutowały dwa tygodnie wcześniej niż mężczyźni (14 i 28 II). Do dziś panie rozegrały ponad 1300 międzypaństwowych meczów, a panowie -ponad 1500.

Mistrzostwa Europy w siatkówce kobiet - zawody rozgrywane od 1949 roku. Po raz pierwszy odbyły się w Czechosłowacji. Najwięcej tytułów Mistrza Europy zdobywał Związek Radziecki (13 razy) + Rosja (4 razy), co daje łączną sumę 17 złotych medali. Polska w 2003 roku po raz pierwszy w historii wygrała mistrzostwa, które odbyły się w Turcji, a w 2005 obroniła tytuł mistrzowski podczas zawodów rozgrywanych w Chorwacji. Reprezentacja biało-czerwonych także po cztery razy plasowała się na drugim i trzecim miejscu. Polska uczestniczyła w 23 z 24 finałów.

Skład reprezentacji Polski w 2003 roku: Izabela Bełcik, Małgorzata Glinka, Dominika Leśniewicz, Maria Liktoras, Joanna Mirek, Agata Mróz, Małgorzata Niemczyk-Wolska, Anna Podolec, Aleksandra Przybysz, Katarzyna Skowrońska, Magdalena Śliwa, Dorota Świeniewicz. Trener: Andrzej Niemczyk.

Skład reprezentacji Polski w 2005 roku: Natalia Bamber, Izabela Bełcik, Małgorzata Glinka, Joanna Mirek, Agata Mróz, Aleksandra Przybysz, Sylwia Pycia, Milena Rosner, Katarzyna Skowrońska, Magdalena Śliwa, Dorota Świeniewicz, Mariola Zenik. Trener: Andrzej Niemczyk.

Mistrzostwa świata w siatkówce kobiet - zawody rozgrywane od 1952 roku. Po raz pierwszy odbyły się w Związku Radzieckim. Najwięcej tytułów Mistrza Świata zdobył ZSRR (5 razy). Reprezentacja Polski wywalczyła raz srebrny i dwukrotnie brązowy medal. Biało-czerwone uczestniczyły w 8 z 14 finałów. W przyszłym roku w Japonii odbędą się 15. Mistrzostwa Świata. Polki wygrały turniej barażowy, który w sierpniu odbył się w Warnie i dzięki temu polecą do Azji.

Piłka siatkówka kobiet na Igrzyskach Olimpijskich - dyscyplina na największej światowej imprezie sportowej zadebiutowała w 1964 roku w Tokio. Najwięcej tytułów Mistrza Olimpijskiego w swoim dorobku posiada Związek Radziecki - 4. Reprezentacja Polski zadebiutowała w pierwszych inauguracyjnych zawodach, gdzie zdobyła brązowy medal. Biało-czerwone jeszcze raz stawały na najniższym stopniu podium cztery lata później w Meksyku. W następnych latach Polkom nie udało się zakwalifikować do IO. Biało-czerwone uczestniczyły w 2 z 11 finałów. Kolejne Igrzyska Olimpijskie odbędą się w Pekinie w 2008 roku.

Mistrzostwa Europy w siatkówce mężczyzn - zawody rozgrywane od 1948 roku. Po raz pierwszy odbyły się we Włoszech. Najwięcej tytułów Mistrza Europy zdobył Związek Radziecki (12 razy). Polska pięć razy plasowała się na drugim miejscu, raz na trzecim. Biało-czerwoni uczestniczyli w 19 z 24 finałów. W 2007 roku w Rosji odbędą się 25. Mistrzostwa Europy, w których wystąpi także reprezentacja Polski.

Piłka siatkówka mężczyzn na Igrzyskach Olimpijskich - dyscyplina na największej światowej imprezie sportowej zadebiutowała w 1964 roku w Tokio. Najwięcej tytułów Mistrza Olimpijskiego w swoim dorobku posiada Związek Radziecki - 3. Reprezentacja Polski zadebiutowała na zawodach w Meksyku (1968). Największym sukcesem biało-czerwonych było zdobycie złotego medalu podczas igrzysk w Montrealu (1976). Wcześniej jaki i później Polacy nie stawali na podium IO. Biało-czerwoni uczestniczyli w 4 z 11 finałów. Kolejne Igrzyska Olimpijskie odbędą się w Pekinie w 2008 roku.

Skład reprezentacji Polski w 1976 roku: Bronisław Bebel, Ryszard Bosek, Wiesław Gawłowski, Marek Karbarz, Zbigniew Lubiejewski, Lech Łasko, Mieczysław Rybaczewski, Włodzimierz Sadalski, Edward Skorek, Włodzimierz Stefański, Tomasz Wójtowicz, Zbigniew Zarzycki.

41. Chrześcijańskie Stowarzyszenie Kul. Fiz. (KSN i YMCA) i ich znaczenie dla rozwoju kul. fiz. w Polsce.

43.Tzw. konstytucja sportowa z 1934 r. i jej konsekwencje dla ruchu sportowego w Polsce .

44. Wych. fiz. w okresie Polski Ludowej.

We wrześniu 1943 r. Związek Walki Młodych (opierający się na tradycjach Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej) w swojej pierwszej deklaracji programowej zwrócił uwagę na zdrowie i wychowanie fizyczne młodzieży. Krajowa Rada Narodowa (KRN) na inauguracyjnym posiedzeniu w dniu 1 stycznia 1944 r. podkreśliła możliwość oddziaływania politycznego na młodzież poprzez wychowanie fizyczne i sport. System kultury fizycznej w latach 1945-1947 oparto więc na wzorcach przedwojennych, jednak ze znacznie większą ingerencją państwa z określoną wyraźniej ideologią niż w okresie II Rzeczypospolitej. Działacze PPS opowiadali się za szerszym wykorzystaniem czynnika społecznego w zarządzaniu sportem, oczywiście w ramach socjalistycznych uwarunkowań Polski Ludowej. Przede wszystkim chodziło o wyłączanie wojska ze struktur organizacyjnych kultury fizycznej i rozdzielenie wychowania fizycznego od przysposobienia wojskowego. PPS, mająca doświadczenia z zakresu sportu rekreacyjnego, nie miała jednak sprecyzowanej koncepcji sportu pracowniczego, a tym bardziej polskiego czy nawet wyczynowego. PPR dążyła do objęcia przez państwo kontroli nad wszystkimi dziedzinami, w tym sportu. W pierwszym etapie budowy państwa socjalistycznego tolerowała odradzający się spontanicznie system z lat 1927-1939 nie rezygnując z wpływu na niego. Miał on zabezpieczać owe interesy. Na przykład Zarząd Główny Związku Walki Młodych (dalej ZG ZWM) na plenarnym posiedzeniu w marcu 1945 r. podjął decyzję o utworzeniu w tej organizacji Wydziału Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego oraz uchwałę o współdziałaniu z wojskiem w zakresie szkolenia kadr i współpracy z instruktorami wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego.

Konsekwencją dekretu Rządu Jedności Narodowej z 16 stycznia 1946 r. o utworzeniu urzędów i rad wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego przy Ministerstwie Obrony Narodowej było powołanie Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (dalej PUWFiPW). Zdaniem B. Tuszyńskiego, koncepcji łączenia wychowania fizycznego z przysposobieniem wojskowym sprzeciwiła się cała prasa z wyjątkiem katowickiego "Sportu". Utworzona struktura - zdaniem L. Szymańskiego - miała zapewnić właściwe kierowanie pracami dotyczącymi obowiązku powszechnego wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego. Warto dodać, że PPR propagowała koncepcję dyktatury proletariatu na wzór przemian rewolucyjnych, jakie miały miejsce w Rosji. Odmienne stanowisko prezentowała PPS (dotyczyło to części kierownictwa).

Dzięki inicjatywom przedwojennych działaczy w sposób żywiołowy zaczęto rekonstruować struktury organizacyjne polskiego sportu. W pierwszym kwartale 1946 r. wznowił działalność Związek Polskich Związków Sportowych (dalej ZPZS). Poddany został jednak kontroli Państwowej Rady Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (dalej PRWFiPW). Zarząd ZPZS funkcjonował jako Komisja Rady. W sprawach przygotowania do igrzysk olimpijskich podporządkowany był Polskiemu Komitetowi Olimpijskiemu (dalej PKOl). Ten ostatni, reaktywowany przez PRWFiPW w pierwszym kwartale 1947 r., działał pod silnym nadzorem politycznym. Samodzielność Polskiego Komitetu Olimpijskiego była znikoma. Ważne miejsce w systemie organizacyjnym kultury fizycznej zajmował także Związek Robotniczych Stowarzyszeń Sportowych (dalej ZRSS), reaktywowany w listopadzie 1945 r. Był on silnie związany z PPS. Przeciwwagą dla niego miała być Rada Wychowania Fizycznego i Sportu, powołana decyzją prezydium Komisji Centralnej Związków Zawodowych w styczniu 1946 r.^] Szkoda, że nie mogły wznowić działalności zasłużone dla polskiej kultury fizycznej organizacje, jak na przykład Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół", powiązane przed wojną z obozem endecji. 27 października 1947 r. rozwiązano też kurkowe bractwa strzeleckie. Dalsze zmiany przepisów wpłynęły na zawieszenie u progu 1950 r. przez Episkopat Polski działalności Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej i Żeńskiej, a w dalszej kolejności władze państwowe dokonały stopniowej likwidacji polskiej YMCA.

Ukształtowany w początkach Polski Ludowej doraźny model kultury fizycznej, zarządzany przez PPR, miał charakter przejściowy. Chodziło o stworzenie podstaw do wprowadzenia modelu zarządzania stosowanego w ZSRR. Połączenie w 1948 r. organizacji młodzieżowych (o różnym, ale lewicowym i demokratycznym obliczu) w jedną, na wzór działającego w Związku Radzieckim Komsomołu - Związek Młodzieży Polskiej, oraz zmiany w kulturze fizycznej rozpoczęte w 1947 r. stanowiły konsekwentną realizację celów politycznych PPR.

25 lutego 1948 r. Sejm uchwalił Ustawę o powszechnym obowiązku przysposobienia zawodowego, wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego młodzieży oraz organizacji spraw kultury fizycznej i sportu. Obowiązek przysposobienia młodzieży wypełniała utworzona ustawą Powszechna Organizacja "Służba Polsce", która miała też ułatwić proces jednoczenia organizacji młodzieżowych^]. Zarządzanie kulturą fizyczną spoczywało na Głównym Urzędzie Kultury Fizycznej. GUKF podlegał Naczelnej Radzie do Spraw Młodzieży i Kultury Fizycznej, usytuowanej przy Prezesie Rady Ministrów. Wspomniana Rada ustalała ogólne wytyczne powszechnego przysposobienia młodzieży oraz rozwoju wychowania fizycznego i sportu. Tak więc Ustawa, rozdzielając wychowanie fizyczne od przysposobienia wojskowego, usankcjonowała rezygnację władz państwowych z przedwojennych form zarządzania kulturą fizyczną.

45. Sporty ludności żydowskiej w Rzeszowie w okresie międzywojennym.

U źródeł powstających i rozwijających się żydowskich organizacji sportowych leżał utworzony końcem IX stulecia ruch syjonistyczny oraz wytyczne Maxa Nordaua i Teodora Herzla też idea odbudowy państwa żydowskiego została połączona z kwestią fizycznego odrodzenia Żydów. Nie mogli oni jak dotychczas spędzać wolnego czasu, jedynie w kawiarniach na spacerach i deptakach mieszkając często w zaniedbanych i zakurzonych gettach. Odrodzenie fizyczne miało służyć przede wszystkim powstaniu nowego modelu Żyda: ”Żyd muskularny”, „Żyd dumny” którzy jako przyszli obywatele państwa żydowskiego musieli być wystarczająco silni i wysportowani. W odpowiedzi na wezwanie Herzla i Nordaua zaczęły powstawać organizacje sportowe i gimnastyczne „Makkabi”. Nazwa ta była nawiązana do powstania przeciwko greckim wojskom. Do największego rozwoju organizacji „Makkabi” doszło po zakończeniu I wojny światowej. W roku 1932 Związek zorganizował pierwszą w historii żydowską olimpijską ,tzw. Makkabiadę. Została ona urządzona w Palestynie. W dniach od 28 marca do 6 kwietnia w Tel-Aviwie walczyło ze sobą w zmaganiach sportowych setki Żydów z całego świata dając przy tym niesłychany popis entuzjazmu i jedności. Po sukcesie olimpiady Związek zorganizował Igrzyska Zimowe odbyły się w dniach 2-5 lutego 1933r. w Zakopanem. W okresie międzywojennym w Polsce działały 2 nurty organizacji sportowych skupiających ludność pochodzenia żydowskiego. Pierwszym był nurt robotniczy. W jego ramach skupione były kluby należące do: Związku Robotniczych Stowarzyszeń Sportowych (ZRSS) Komunistycznej Partii Polski (KPP) i Związku Młodzieży Komunistycznej (ZMK).W klubach tych najczęściej uprawiano piłkę nożną tenis stołowy lekkoatletykę i boks. W roku 1938 żydowskie kluby sportowe zrzeszone w ZRSS stanowiły 13% ogółu klubów żydowskich w Polsce. Wśród nich najżywotniejszy był Żydowski Robotniczy Klub Sportowy „Hapoel” Katowice oraz Robotnicze Stowarzyszenie Wychowania Sportowego „Gwiazda” z Nowego Sącza. Oba te kluby posiadały po 11 sekcji sportowych. Pod wpływami Komunistycznej Partii Polskiej i ZMK istniało w 1927r. 76 klubów żydowskich .Drugim nurtem był nurt mieszczański. Jego reprezentantem był klub „Makkabi”. W 1915r. w Warszawie zostało założone Żydowskie Towarzystwo Gimnastyczno Sportowe „Makkabi”(ŻTGS).Jego celem było krzewienie i popularyzacja kultury fizycznej wśród społeczeństwa żydowskiego Warszawy. W 1921r. powstała sekcja piłki nożnej a w latach następnych: lekkoatletyki boksu gier sportowych pływanie i inne. Godny uwagi w okresie międzywojennym był rozwój żydowskiego robotniczego ruchu sportowego. Warty odnotowania był również fakt że zawodnicy żydowskich klubów sportowych zdobywali tytuły mistrzów Polski oraz startowali w barwach reprezentacji Polski w niektórych dyscyplinach. Wielokrotnymi mistrzami Polski byli ciężarowcy: B.Winnykamień, L.Sztern i J.Minc.

---