Geologia ogólna-wyklady, politechnika, GiG semestr 2, Geologia, kolos geologia


Wykład 1.

Geologia-nauka zajmująca się budową geologiczną, dziejami Ziemi i procesami zachodzącymi w skorupie ziemskiej; wykorzystanie:

-górnictwo

-hutnictwo

-lecznictwo

-budownictwo

-inne

Geologia Ogólna

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

Aktualizm geologiczny-zasada geol. przyjmująca, że czynniki fizyczne i chemiczne oddziałujące na Ziemię i na skorupę ziemską, a zatem także procesy fizyczne i chemiczne były w przeszłości podobne do dzisiejszych, co pozwala na podstawie współczesnych obserwacjach określać przebieg dawnych procesów geologii. Metoda ta streszcza się w haśle "teraźniejszość jest kluczem do przeszłości", a na podstawie obserwacji procesów zachodzących współcześnie można wnioskować co działo się na Ziemi nawet wiele milionów lat temu.

Planety karłowate-rodzaj obiektu astronomicznego, pośredni między planetami a małymi ciałami. Planetą karłowatą jest obiekt, który:

Ceres, Pluton, Haumea, Makemake, Erisi.

Gwiazda-ciało niebieskie będące skupiskiem związanej grawitacyjnie materii, w której zachodzą reakcje syntezy jądrowej. Wyzwolona w nich energia jest emitowana w postaci promieniowania elektromagnetycznego, a w szczególności pod postacią światła widzialnego. Gwiazdy mają kształt zbliżony do kuli, zbudowane są głównie z wodoru i helu.

Planeta-obiekt astronomiczny okrążający gwiazdę lub pozostałości gwiezdne, nieprzeprowadzający reakcji termojądrowej w swoim wnętrzu, wystarczająco duży aby uzyskać prawie okrągły kształt oraz osiągnąć dominację w przestrzeni wokół swojej orbity. W odróżnieniu od gwiazd, świecących światłem własnym, planety świecą światłem odbitym. planetą jest ciało niebieskie, które:

Ziemia-dokładne pomiary wykazały, że nie jest idealną kulą, lecz jest spłaszczona na biegunach. Ten kształt określa się jako elipsoidę obrotową. W rzeczywistości Ziemia ma kształt nieregularny, podobny nieco do kuli spłaszczonej na biegunach. Spłaszczenie to jest wynikiem ruchu obrotowego Ziemi wokół własnej osi.

Geoida-bryła geometryczna wyznaczona przez średni poziom wód oceanicznych przedłużony pod lądami. Geoida jest w każdym miejscu prostopadła do pionu.

Podstawowe wymiary Ziemi:

Udział głównych pierwiastków w budowie Ziemi

Udział głównych pierwiastków w skorupie ziemskiej

Skład chemiczny atmosfery[%]:

Budowa atmosfery:

0x08 graphic
Pole grawitacyjne

0x01 graphic

`Ziemskie pole magnetyczne

0x08 graphic
0x01 graphic

Anomalia grawimetryczna, różnica pomiędzy rzeczywistą, występującą na danym terenie siłą ciężkości a jej wartością teoretyczną. Wywołana jest nierównomiernym rozmieszczeniem mas skalnych we wnętrzu Ziemi i na jej powierzchni. W wysokich górach można zauważyć zwiększenie przyspieszenia ciała swobodnie spadającego. Analiza anomalii grawimetrycznej pozwala wykryć we wnętrzu Ziemi złoża lekkich lub ciężkich minerałów.

Warstwy wewnętrzne Ziemi

0x01 graphic

Skorupa ziemska - część litosfery ograniczona od góry atmosferą i hydrosferą, a od dołu granicząca z górną warstwą płaszcza ziemskiego (nieciągłość Mohorovičicia nazywana też nieciągłością Moho). Składa się w głównej mierze z minerałów. Grubość skorupy ziemskiej wynosi od ok. 10 km do 70 km. W obrębie skorupy ziemskiej występują dwa zasadnicze kompleksy skał. Warstwę powierzchniową stanowi kompleks osadowy, spod którego miejscami odsłania się kompleks krystaliczny. Odmienność w ich wykształceniu pozwala wyróżnić skorupę kontynentalną, skorupę oceaniczną oraz występującą pomiędzy nimi skorupę suboceaniczną. Skorupa ziemska składa się z kilkunastu płyt tektonicznych o grubości kilkudziesięciu kilometrów.

Płaszcz to warstwa Ziemi grubości ok. 2900 kilometrów, leżąca pomiędzy skorupą a jądrem. W skład płaszcza wchodzi ok. 70% objętości skał ziemskich. Ze względu na swoją dominującą pozycję w bilansie masy Ziemi płaszcz spełnia kluczową rolę w procesach uwalniania się energii z wnętrza Ziemi, jest m.in. silnie sprzężony z procesami tektoniki płyt.

Nieciągłość Moho (Mohorovičicia) -oznacza granicę pomiędzy skorupą i płaszczem Ziemi. Jest to kilkusetmetrowej grubości warstwa przejściowa. Leży na różnych głębokościach, pod oceanami średnio na głębokości 5-8 km, natomiast pod kontynentami znacznie głębiej - około 35 km. Pod wysokimi górami (np. Himalajami) może leżeć nawet na głębokościach do 80 km

Ruchy Ziemi:

Inklinacja magnetyczna inaczej nachylenie magnetyczne jest kątem zawartym pomiędzy wektorem natężenia ziemskiego pola magnetycznego a horyzontem.
Deklinacja magnetyczna - kąt poziomy w danym miejscu na powierzchni Ziemi pomiędzy południkiem magnetycznym i geograficznym. Kąt ten podaje się jako wartość ze znakiem, zgodnie ze sposobem liczenia azymutu: odchylenie kierunku północy magnetycznej od kierunku północy geograficznej ku wschodowi jako kąt dodatni, odchylenie ku zachodowi jako kąt ujemny.

Stopień geotermiczny, głębokość (mierzona w metrach), na której temperatura wzrasta o 1°C w stosunku do punktu początkowego. Niewielka wartość stopnia geotermicznego wskazuje, że temperatura w głąb Ziemi szybko wzrasta. Na wielkość stopnia geotermicznego wpływa m.in. budowa geologiczna danego obszaru, rozwój geotektoniczny, procesy chemiczne zachodzące w głębi Ziemi, bliskość zjawisk wulkanicznych, obecność wód wgłębnych.

Gradient geotermiczny - opisuje zmiany temperatury Ziemi wraz z głębokością, czyli gradient temperatury. Wartość współczynnika określa przyrost temperatury na jednostkę przyrostu głębokości wewnątrz Ziemi, poniżej strefy termicznie neutralnej. Jego odwrotnością jest stopień geotermiczny. Zjawisko zmiany temperatury w Ziemi wynika z występowania przepływu ciepła z wnętrza Ziemi na powierzchnię, zjawisko to wykorzystuje się w budowie ciepłowni geotermicznych jako naturalne źródło energii cieplnej.

Perydotyty - ultrazasadowe skały głębinowe. Zawierają mniej niż 45% krzemionki), składają się głównie z mineralnego oliwinu (40-100%), w mniejszym stopniu z piroksenów (0-60%) i innych minerałów. Uważa się, że z perydotytu zbudowany jest górny płaszcz Ziemi.

Prądy konwekcyjne (podłoża skorupy ziemskiej)- według teorii wędrówki płyt tektonicznych są to przepływy plastycznej materii skalnej i skalno-magmowej w płaszczu Ziemi. Są one powolne - osiągają prędkość kilku centymetrów na rok oraz są oparte na mechanizmie konwekcji. Teoria prądów konwekcyjnych została przyjęta przez teorię płyt litosfery w celu wyjaśnienia przyczyn powstawania skorupy oceanicznej - spreadingu w grzbietach oceanicznych, jej pochłaniania w tzw. strefach subdukcji, przemieszczania się kontynentów i powstawania pasm orogenicznych. Zasada działania: materia płaszcza jest ogrzewana w głębi a następnie wznosi się w pewnych miejscach do podstawy skorupy ziemskiej lub litosfery. Następnie rozpływa się równolegle do jej powierzchni. Teraz, gdy materia się ochładza ponownie zstępuje ona w głąb, zamykając tym samym komórkę konwekcyjną.

Fale sejsmiczne - fale sprężyste rozchodzące się w Ziemi, powstałe wskutek trzęsień ziemi, wywołane przez eksplozję materiałów wybuchowych lub powodowane działalnością górniczą. Rodzaje fal sejsmicznych:

Wykład 2.

Krzywa hipsograficzna.

0x08 graphic
0x08 graphic

Sejsmiczność i trzęsienia ziemi.

Subdukcja - w teorii tektoniki płyt, proces polegający na wciąganiu lub wpychaniu jednej płyty litosferycznej (płyty oceanicznej) pod drugą (oceaniczną lub kontynentalną).

Spreading to proces rozrastania się dna oceanicznego w rejonie grzbietu śródoceanicznego.

Płyty tektoniczne.

Metody określania wieku względnego (względem innych skał):

  1. trzy zasady Steno:

1.Zasada superpozycji-w niezaburzonej sekwencji skalnej najstarsze warstwy leżą w spągu sekwencji, a ku górze leżą warstwy coraz młodsze.

2.Zasada pierwotnie poziomego ułożenia-w trakcie powstawania wszystkie warstwy ułożone są poziomo.

3.Zasada pierwotnej obocznej ciągłości-warstwa skalna jest ciałem o lateralnej rozciągłości i kończy się ona jedynie kiedy np. ulega wyklinowaniu.

  1. Przecinania-skała przecinana starsza od przecinającej

  2. Zasada relacji intruzyjnych-intruzja młodsza od skał otaczających)

  3. Inkluzji-obcy element wchodzący w skład skały jest od tej skały starszy (np. piaskowiec)

  4. Następstwa organizmów-

  5. Izotopów

  6. Paleomagnetyczna- polega na ustaleniu wieku skał na podstawie wieku znajdujących się w nich skamieniałości przewodnich, czyli takich, które żyły dość krótko, ale za to były bardzo rozpowszechnione (ich szczątki znajdujemy w wielu miejscach kuli ziemskiej); znajdując szczątki tych organizmów w formacjach skalnych położonych w różnych miejscach na kontynencie, możemy wnioskować, że skały te powstały w tym samym czasie.

  7. Sedymentologiczna (FACET PODAŁ JĄ JAKO METODĘ OKREŚLANIA WIEKU WZGLĘDNEGO NA WIKIPEDII NATOMIAST JEST JAKO METODA DATOWAŃ BEZWZGLĘDNYCH I NIE WIEM CO JEST DOBRE)

  8. Archeologiczna-określa wiek skał na podstawie znalezionych w nich ludzkich kultur historycznych

Metody określania wieku bezwzględnego:

        1. Izotopowe:

          • metoda węglowa (radiowęglowa)Jest stosowana do oceny wieku materiałów pochodzenia organicznego. Polega na pomiarze stosunku ilości zawartych w nich izotopów węgla 12C i 14C. W procesie fotosyntezy CO2 jest przyswajany przez organizmy żywe, w których utrzymuje się ustalony stosunek pomiędzy ilością węgla promieniotwórczego i niepromieniotwórczego. Po obumarciu substancji organicznej - wskutek zmniejszania się zawartości promieniotwórczego  14C - stosunek ten się zmienia.

          • Metoda uranowo-ołowiowa- Za jej pomocą określa się wiek minerałów zawierających tor, uran lub ich domieszki. Metoda ta opiera się na pomiarach zawartości izotopów promieniotwórczych 238U, 235U lub  206 Pb, 207Pb

          • metoda potasowo-argonowa Służy do oceny wieku minerałów potasu, zwłaszcza biotytu i muskowitu, gdzie wykorzystuje się stosunek zawartości  40K i produktu jego rozpadu 40Ar.

          • metoda rubidowo-strontowa-Pozwala ustalić wiek związków chemicznych na podstawie wyników pomiaru zawartości promieniotwórczego 87 Rb i trwałego 87Sr.

      1. de Geera-niewielkie zastosowanie do skał plejstocenu(iły warbowe); znając barwę można określić porę roku i lata (jasne-pora letnia, ciemna-zimowa)

      2. dendrochronologczna- obliczanie wieku oni drzew na podstawie liczby pierścieni

Intruzja

  1. proces- wtargnięcie magmy w skały otaczające

  2. ciało skalne - ciało powstałe na skutek wciśnięcia i zastygnięcia magmy w skorupie ziemskiej

0x08 graphic
0x01 graphic

Dajka - intruzja niezgodna w postaci żył przecinających otaczające warstwy skalne. Mogą  występować pojedynczo lub tworzą  koncentryczne zgrupowania.

Sill - żyła pokładowa - intruzja zgodna w postaci cienkiej warstwy magmy, która wcisnęła się  miedzy warstwy skalne. Sille najczęściej powstają blisko powierzchni Ziemi

Lakolit (lakkolit) - intruzja zgodna, między dwoma warstwami skalnymi powstaje soczewka magmy wypukłą ku górze

Lopolit - intruzja zgodna, między dwoma warstwami skalnymi powstaje soczewka magmy wypukłą ku dołowi

Fakolit - drobna, soczewkowata intruzja zgodna występująca głównie w przegubach fałdów

Luka stratygraficzna- brak osadów (warstw) w profilu stratygraficznym

Zgodność (konkordancja)-określenie wzajemnego stosunku warstw lub kompleksów warstw, które leżą względem siebie równolegle, a ich powierzchnia graniczna(ry…??) nie wykazuje istnienia luki stratygraficznej

Niezgodność (dyskordancja)- określenie wzajemnego stosunku….???????????:

  1. Kątowa-powstanie gdy osady morskie ulegną wypiętrzeniu, sfałdowaniu i erozji, po której zostaną przykryte nowopowstałymi osadami morskimi lub lądowymi

  2. Przekraczająca-gdy morze stopniowo zaleje obszar, a powstałe osady będą miały coraz większy zasięg

  3. Erozyjna-osady morskie ulegną wypiętrzeniu zachowując poziome ułożenie i erozji, po której zostaną pokryte nowymi osadami

  4. Prawie zgodność-określenie położenia warstw lub kompleksów warstw, zalegających względem siebie równolegle lub prawie równolegle, między którymi istnieje trudno rozpoznawalna luka stratygraficzna spowodowana brakiem wyraźnych śladów erozji.

Sejsmograf- urządzenie do wykrywania i rejestracji drgań skorupy ziemskiej (przemieszczeń i wielkości) wywołanych wstrząsami naturalnymi lub sztucznymi. Zapis drgań gruntu przez sejsmograf nosi nazwę sejsmogramu. Pozwala na wyznaczenie czasu przyjścia fal sejsmicznych różnego typu do stacji sejsmologicznej oraz na określenie amplitud i okresów tych fal. Głównym elementem sejsmografu jest sejsmometr, którego podstawową częścią jest masa bezwładna zawieszona tak, że tworzy wahadło fizyczne (pionowe lub poziome).

Skala Richtera- określająca wielkość trzęsienia ziemi na podstawie amplitudy drgań wstrząsów sejsmicznych.

Skala Richtera

Skutki

Liczba trzęsień rocznie

< 2,0

Najmniejsze wstrząsy, nieodczuwalne przez człowieka ani przez sejsmograf.

2 920 000 (8000 dziennie)

2,0-3,4

Wstrząsy nieodczuwalne dla człowieka, lecz rejestrowane przez sejsmograf.

800 000

3,5-4,2

Bardzo małe wstrząsy, odczuwane tylko przez niektórych ludzi.

30 000

4,3-4,8

Odczuwane przez większość osób, nieszkodliwe.

4 800

4,9-5,4

Odczuwane przez wszystkich, powoduje bardzo niewielkie zniszczenia.

1 400

5,5-6,1

Średnie wstrząsy, powoduje mniejsze uszkodzenia budynków.

500

6,2-6,9

Duże wstrząsy, powodują znaczne zniszczenia.

100

7,0-7,3

Poważne zniszczenia.

15

7,4-8,0

Ogromne zniszczenia.

4

8,0-8,9

Ogromne zniszczenia, katastrofalne skutki dla wielu krajów.

1

> 9

Trzęsienie, które może zburzyć wszystkie miasta na terenie większym niż kilkanaście tysięcy km2.

raz na 20 lat

Skala Mercalliego - 12-stopniowa skala stosowana przy określaniu wielkości trzęsienia ziemi, gdzie intensywność wstrząsu określana jest na podstawie wartości przyspieszenia drgań gruntu, a także opisie skutków trzęsienia na powierzchni Ziemi. W Europie stosuje się obecnie zmodyfikowaną skalę Miedwiediewa-Kárnika-Sponhouera (skalę MKS).

Skutki trzęsienia ziemi w zależności od jego intensywności wg skali MCS:

9

Historyczna i regionalna

Dynamiczna

Stosowana

Paleografia

Stratygrafia

Geologia strukt.

Sedumentologia

Geologia gospodarcza

Geologa podstawowa

Na wszystkie ciała znajdujące się na powierzchni Ziemi działa siła przyciągania ziemskiego skierowana ku środkowi Ziemi i siła odśrodkowa skierowana na zewnątrz od osi obrotu Ziemi. Wypadkową obu tych sił jest ciężar ciała. SIła odśrodkowa jest największa na równiku i przeciwnie skierowana do siły grawitacyjnej. Na biegunach wartość siły odśrodkowej maleje do 0. Ciężar ciała zależy więc również od szerokości geograficznej: najmniejszy jest na równiku, największy na biegunach.

Pole występujące naturalnie wokół Ziemi. Odpowiada ono w przybliżeniu polu dipola magnetycznego z jednym biegunem magnetycznym w pobliżu geograficznego bieguna północnego i z drugim biegunem magnetycznym w pobliżu bieguna południowego. Własności magnetyczne Ziemi wynikają z jej wewnętrznej budowy. Źródłem ziemskiego magnetyzmu są prądy, które płyną w stopionym jądrze naszej planety. Fizycy ustalili, że planeta może wytwarzać własne pole magnetyczne

Krzywa hipsograficzna Ziemi

Krzywa hipsograficzna Polski

Batolity - olbrzymie intruzje magmowe typu niezgodnego, których dno jest nierozpoznawane dla badań geologicznych. Powstają zazwyczaj podczas ruchów górotwórczych lub tuż po ich ustaniu. Największe batolity zajmują  powierzchnie rzędu setek tysięcy km2.  W Polsce tworzą między innymi masywy karkonoski, strzegomski, tatrzański (batolity te powstały podczas orogenezy waryscyjskiej (hercyńskiej)).



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Geologia... - wykład 1, politechnika, GiG semestr 2, Geologia, Wykłady
Geologia... - wykład 7, politechnika, GiG semestr 2, Geologia, Wykłady
Geologia... - wykład 6, politechnika, GiG semestr 2, Geologia, Wykłady
Geologia... - wykład 5, politechnika, GiG semestr 2, Geologia, Wykłady
Geologia... - wykład 9, politechnika, GiG semestr 2, Geologia, Wykłady
Geologia... - wykład 8, politechnika, GiG semestr 2, Geologia, Wykłady
ochrona srodowiska - wykłady, politechnika, GiG semestr 1, PODSTAWY OCHRONY ŚRODOWISKA
ochrona srodowiska - wykłady, politechnika, GiG semestr 1, PODSTAWY OCHRONY ŚRODOWISKA
Geologia... - wykład 11, politechnika, GiG semestr 2, Geologia, Wykłady
geologia (dobre do nauki), politechnika, GiG semestr 2, Geologia, kolos geologia
gig, politechnika, GiG semestr 2, Geologia, kolos geologia
Infa kolos, politechnika, GiG semestr 1, INFORMATYKA
Informatyka - pytania na kolos, politechnika, GiG semestr 1, INFORMATYKA
Zagadnienia na kolos, politechnika, GiG semestr 1, PODSTAWY OCHRONY ŚRODOWISKA
Ekonomia Wyklad VI, politechnika, GiG semestr 1, EKONOMIA
Ekonomia dobrobytu, politechnika, GiG semestr 1, EKONOMIA, ekonomia
odp od kogos mikro i makro, politechnika, GiG semestr 1, EKONOMIA
Spawalnictwo-Wyklad, Automatyka i Robotyka, Semestr 5, Spawalnictwo, Kolos z wyk

więcej podobnych podstron