PRZEDSIĘBIORCA

• osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działania gospodarcze

• przedsiębiorcy - też wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej

• przedsiębiorca zagraniczny - osoba zagraniczna; wykonująca działalność za granicą; działa za granicą i w Polsce

• art. 43 z indeksem 1 KC - przedsiębiorca

• prawo upadłościowe: osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której oddzielna ustawa przyznaje zdolność prawną , prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

• Stosuje się do:

• Sp. z o.o. i S.A. (nie)prowadzących ? działalność gospodarczą

• Wspólników osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczeń całym swoim majątkiem

• Wspólnik spółki partnerskiej

• Oddziałów banków zagranicznych w rozumieniu prawa bankowego

• czy spółka w organizacji jest przedsiębiorcą czy nie - nie wiadomo

• prawo działalności gospodarczej nie jest synchronizowane z k.s.h.

• ustawa antymonopolowa: - art. 4 - rozumie się przez to przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1999 - prawo działalności gospodarczej, a także:

• osoby fizyczne, osoby prawne a także jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, organizujące lub świadczące usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej

• osoby fizyczne wykonujące zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzące działalność gospodarczą w ramach wykonywania takiego zawodu

• osoba fizyczna posiadająca akcje lub udziały zapewniające jej min 25% głosów w organach co najmniej jednego przedsiębiorcy lub posiadające kontrolę, w rozumieniu pkt. 13 nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej, jeżeli podejmuje dalsze działania polegające na kontroli koncentracji o której mowa w art.12

• KC art. 43 z indeksem 2 - z kodeksu, który ma dopiero wejść - przedsiębiorcy i ich zaskoczenia

FIRMA

• KH art.26

• Firma - (dzisiaj) jest nazwą handlową, z której może korzystać kupiec rejestrowy (przedsiębiorca, w świetle prawa może to być wyłącznie spółka handlowa)

• Dzisiaj tylko spółka handlowa może mieć firmę; inni przedsiębiorcy posługują się nazwą handlową, ale ta nazwa nie jest firmą

• Firma jako nazwa podlega szczególnej ochronie

• Kodeks spółek - przepisy szczególne, firma opisana przy każdym typie spółek

• Przedsiębiorstwo działa pod firmą

• Firmę ujawnia się we właściwym rejestrze, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej

• Art. 43 z indeksem 3:

• §1 firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku

• §2 firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorstwa, miejsca działalności, źródła zaopatrzenia

• Art. 43 z indeksem 4: firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń

• Dzisiaj osoba fizyczna nie ma firmy (?)

• Firmę można zbyć z przedsiębiorstwem, przedsiębiorstwo można zbyć bez firmy

• Nie można zbyć firmy nie zbywając przedsiębiorstwa, bo nie jest ona związana z przedsiębiorcą, tylko z przedsiębiorstwem

• Art. 43 z indeksem 9:

• §1 firma nie może być zbyta

• §? Przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swojej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd

• firma nie wchodzi w skład przedsiębiorstwa, w skład może wchodzić nazwa. Następuje przyporządkowanie firmy przedsiębiorstwu

• przedsiębiorca może udzielić licencji, udzielić komuś prawa do korzystania z firmy

• nazwisko staje się towarem

• jeżeli ktoś udzielił licencji do swojego nazwiska, to nie może rozpocząć innej działalności pod swoim nazwiskiem, bo prawo do firmy (nazwiska) ma inny przedsiębiorca

• Art. 43 z indeksem 10: przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonania naruszenia może on także żądać usunięcia jego skutków, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedzialnej treści i formie, naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia

• Dzisiaj 3 poziomy:

• Pierwszy: ochrona dóbr osobistych

• Drugi: KC

• Trzeci: ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

• Będą 2

• Firma przedsiębiorcy może być nazwą przedsiębiorstwa (może, ale nie musi)

• Art. 43 z indeksem 5:

• Firmą osoby prawnej jest jej nazwa. Firma zawiera określenie formy prawnej osoby prawnej, które może być podane w skrócie, a ponadto może wskazywać na podmiot działalności, siedzibę tej osoby, skrót firmy oraz inne określenia dowolnie obarne

• Firmą osoby prawnej może być nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej jeżeli służy to wskazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy. Umieszczenie w firmie nazwiska lub pseudonimu osoby fizycznej wymaga pisemnej zgody tej osoby, a w razie śmierci - zgody jej małżonka i dzieci

• Jeżeli firma brzmi tak samo jak nazwa, a firmy nie mogę zbyć, to zbywając przedsiębiorstwo muszę wyłączyć firmę oraz nazwę; można wcześniej zmienić firmę, oderwać firmę

• Jeżeli chcę, aby firma osoby fizycznej była nazwą, to musi być jej zgoda

• Gdy nabywa się przedsiębiorstwo to może zostać nazwa, ale musi być zaznaczone, że nabyte

PEŁNOMCNICY HANDLOWI - PROKURA (ZASTĘPCA)

• KH art. 60 - 64

• Prokurent - pełnomocnik handlowy

• KH art. 60: prokury może udzielić tylko kupiec rejestrowy (spółka prawa handlowego) przez pisemne oświadczenie

• §1 prokura upoważnia do wszystkich czynności sądowych i pozasądowych jakie są związane z prowadzeniem jakiegokolwiek przedsiębiorstwa zarobkowego

• §2 do zbycia przedsiębiorstwa wydzierżawienia i ustanowienia na nim prawa użytkowania oraz do zbywania i obciążania nieruchomości potrzeba ważnego upoważnienia

• §3 nie można ograniczyć prokury ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich

• jeżeli przedsiębiorca nie jest spółką handlową to nie może korzystać z prokury. Może mieć pełnomocnika na zasadach ogólnych

• art. 109 z indeksem od 1 do 9 (rozdział trzeci) - nowe:

• §1 prokura jest pełnomocnictwem udzielanym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa

• §2 nie można ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób trzecich, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej

• art. 109 z indeksem 3: do zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania oraz do zbywania i obciążania nieruchomości jest wymagane pełnomocnictwo do poszczególnych czynności - tego prokura nie obejmuje

• prokura jest związana z wpisem do rejestru przedsiębiorców, ale prokurentem jest się chociażby nie było się wpisanym - wpis nie jest konstytutywny

• prokura upoważnia do wszystkich czynności związanych z prowadzeniem jakiegokolwiek przedsiębiorstwa

• prokury nie można ograniczyć - wiążą nas wszystkie działania prokurenta

• prokura a pełnomocnictwo - jeżeli pełnomocnik przekroczy granice umocowania, to można to potwierdzić lub nie (czynność upada)

• jeżeli prokurent dokona czynności, która mieści się w zakresie ustawy, a w stosunku wewnętrznym przekroczył, to przedsiębiorca nie może ograniczyć prokury

• wszystkie działania prokurenta idą na ryzyko przedsiębiorcy

• prokurent może ponieść odpowiedzialność wobec przedsiębiorcy, nie mogą się powołać na to wobec osób trzecich

• art. 109 z indeksem 5 - prokurę można ograniczyć do zakresu spraw wpisanego do rejestru przedsiębiorstwa (prokura oddziałowa)

• prokura jest ryzykownym instrumentem (może być wykorzystana niezgodnie ze swoim przeznaczeniem)

• art. 109 z indeksem 2: prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie

• prokurentem może być tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych

• pełnomocnikiem nie musi być osoba fizyczna

• art. 109 z indeksem 6 prokury nie można przenieść. Prokurent może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności

• art. 109 z indeksem 7:

• §1 prokura może być w każdym czasie odwołana

• §2 prokura wygasa w skutek wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, a także ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji oraz przekształcenia przedsiębiorcy

• §3 prokura wygasa ze śmiercią prokurenta

• §4 śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury

• art. 109 z indeksem 8:

• §1udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców

• §2 zgłoszenie o udzielenie prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej także sposób jej wykonywania

• przedsiębiorca ma obowiązek zgłosić prokurę do rejestru, ale nie jest to przesłanka udzielenia prokury; prokurentem jest się nawet jeśli nie jest się wpisanym do rejestru

• ważniejsze jest wykreślenie prokury z rejestru niż jej wpisanie

• nie można ustanowić dalszych prokurentów - prokura nie może się rozmnożyć, pełnomocnictwo może

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA:

• prawo podatkowe: każda działalność zawodowa w rozumieniu przepisów prawa o działalności gospodarczej

• wykonywanie wolnego zawodu

• każda inna działalność zarobkowa wykonywana we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek

• art.2 - zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły

• działalność gospodarcza wymaga rejestracji - Rejestr Przedsiębiorców

art.5 wolność gospodarcza - podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa

art.4 osoba zagraniczna

art.36 i 35 utworzenie w Polsce oddziału lub przedstawicielstwa

art.22 KC - konsument - osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej nie związanej bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową

PRZEDSIĘBIORSTWO

• art. 55 z indeksem 1 - w trakcie prac legislacyjnych (przynajmniej było w zeszłym semestrze)

• zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej; obejmuje ono w szczególności:

• oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa)

• własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości

• prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych

• wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne

• koncesje, licencje i zezwolenia

• patenty i inne prawa własności przemysłowej

• majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne

• tajemnice przedsiębiorstwa

• księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej

• jako podmiot przedsiębiorstwo występuje jako przedsiębiorstwo państwowe

• typ osoby prawnej w gospodarce gospodarującej mieniem państwowym

• ujęcia przedsiębiorstwa:

• pojęcie funkcjonalne - prowadzenie przedsiębiorstwa, określony rodzaj aktywności ekonomicznej; zespół zachowań zorientowany zarobkowo i we własnym imieniu zarządza się składnikami

• znaczenie przedmiotowe pojęcia przedsiębiorstwo - art.55 z indeksem 1

• znaczenie podmiotowe - kupiec, to co on robi

• przedsiębiorstwo jako oddzielny składnik mienia; samodzielny składnik obrotu

• nazwa przedsiębiorstwa - mienie niematerialne, bardzo ważne dla przedsiębiorstwa

• zbywca ma wydać księgi nabywcy (jeśli nie zabrania tego umowa, to księgi co do zasady są częścią przedsiębiorstwa)

• art. 526 (w przygotowywanej nowelizacji art. 55 z indeksem 4)

• czynności dotyczące przedsiębiorstwa - art. 55 z indeksem 2

• stare prawo: w skłąd przedsiębiorstwa wchodzą długi związane z jego prowadzeniem, ale co z tymi długami jak przedsiębiorstwo zostanie przeniesione na inną osobę; dla pojęcia długu potrzebna jest zgoda wierzyciela (jeżeli nie to trzeba wyłączyć z całości przedsiębiorstwa)

• gdy sprzedaję przedsiębiorstwo z długami i nie mam zgody wierzycieli, to art. 526 (w przygotowywanej nowelizacji art. 55 z indeksem 4). Nabywca odpowiedzialny solidarnie, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć. Nie można odpowiadać za więcej niż w chwili nabycia, ale wartość liczona według cen dzisiejszych

• zwalniające przejęcie - jeśli zgodnie z art.526 wierzyciel przyszedłby do nabywcy i chciałby od niego za długi, to nabywcy nie może wysłać go do zbywcy; nie dotyka to pojęcie wierzyciela; przejęcie bez zgody wierzycieli; jeżeli umowa sprzedaży mówi, że nabywca przejmuje długi, to nie ma prawa regresu, bo mu się nie należy; jeżeli się tak nie umówili, to nie ma regresu do zbywcy

• analiza przedsiębiorstwa przed nabyciem w celu zbadania jakie długi ma przedsiębiorstwo

• wszystkie długi mogą zostać u zbywcy

• prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych - Skarb Państwa jest uprzywilejowanym zbywcą, nie można mieć do niego regresu; nabywca zawsze musi przejąć długi - tu jest ryzyko

• sprzedaż przedsiębiorstwa - forma aktu notarialnego (dla bezpieczeństwa), a gdy są nieruchomości, to musi być forma aktu notarialnego pod rygorem nieważności

• odpowiedzialność za wady prawne i fizyczne -

PRAWO SPÓŁEK

• źródło podstawowe k.s.h. z 15 września 2000r.

spółka cywilna - prototyp, forma podstawowa, baza każdej innej formy spółki; poza obszarem obowiązywania k.s.h

zasada - dążenie do realizacji wspólnego celu przez współdziałanie

katalog spółek handlowych jest katalogiem zamkniętym

spółki:

• osobowe

• kapitałowe

• chodzi o to, czy główną podstawą osiągania wspólnego zamierzonego celu jest

• współdziałanie wspólników (osobiste), czy też zgromadzenie środków finansowych (kapitał)

spółka komandytowo-akcyjna - dopiero od dwóch lat, spółka osobowa

spółka kapitałowa

• wierzyciel nie może sięgać do majątku osobistego wspólników

s. osobowa

• jeżeli majątek spółki nie wystarcza, można zaspokoić roszczenia z majątku wspólników

• odpowiedzialność całym majątkiem osobistym

w sp. z o.o. - wspólnicy ryzykują wartością swoich udziałów (majątkiem wniesionym do spółki); wspólnik nie odpowiada za zobowiązania spółki; podobnie jest z akcjonariuszami

sp. z o.o. - może być jednoosobowa (np. dentysta)

założycielem S. A. Może być każda osoba (fizyczna lub prawna)

spółki osobowe:

• jawna Sp. j.

• komandytowa Sp. k.

• partnerska Sp. p.

• komandytowo - akcyjna SKA

spółki kapitałowe:

• z ograniczoną odpowiedzialnością

• akcyjna

spółka partnerska

• jest odmianą jawnej

• można się umówić, że partnerzy nie będą odpowiadać za wszystkie zobowiązania spółki, tylko za niektóre

• dla wolnych zawodów, żeby nie odpowiadać majątkiem za błędy partnerów

• nie można mieć roszczenia wobec nikogo poza tą osobą, która szkodę wyrządziła

spółka komandytowo - akcyjna

• komandytariusz może być akcjonariuszem

• nie może być jednoosobowa

S.A.

• istotna relacja pomiędzy prawem wewnętrznym a zewnętrznym - kodeks własny

spółka komandytowa

• rolę komandytariusza spełnia określony podmiot

• odpowiada on do określonej kwoty za zobowiązania spółki

• odpowiada wkładem i majątkiem osobistym w takim zakresie, w jakim zobowiązania spółki przekraczają wartość wkładu

• suma komandytowa - limituje tu odpowiedzialność

• wkład wniesiony < suma komandytowa - odpowiada majątkiem własnym do wielkości różnicy między sumą komandytowa a wkładem

spółka dominująca - spółka handlowa w przypadku, gdy:

1. dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników lub walnym zgromadzeniu, także jako zastawnik lub użytkownik, bądź w zarządzie innej spółki kapitałowej (spółki zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub

2. jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków zarządu innej spółki kapitałowej (s. zależnej) albo spółdzielni (s. zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub

3. jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków rady nadzorczej innej spółki kapitałowej (s. zależnej) albo spółdzielni (s. zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub

4. więcej niż połowa członków zarządu spółki kapitałowej jest jednocześnie członkami zarządu spółki zależnej, albo spółdzielni zależnej, lub

5. dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów w spółce osobowej zależnej albo na walnym zgromadzeniu spółdzielni zależnej, także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub

6. wywiera decydujący wpływ na działalność spółki kapitałowej zależnej albo spółdzielni zależnej

spółka dominująca:

• z tego tytułu dla obu stron mogą wynikać daleko idące konsekwencje (np. zachowanie spółki zależnej przypisywane jest spółce dominującej)

• ilekroć działa spółka zależna, to jakby działał cały podmiot (to wynika z prawa)

prawo posługuje się także terminem spółka kontrolowana (nie zawsze pokrywa się to jednak z pojęciem dominacji)

kryteria dominacji:

1. większość głosów w organie zarządzającym

2. uprawnienia do powoływania i odwoływania członków rady nadzorczej

3. więcej niż połowa członków zarządu jest jednocześnie członkami spółki zależnej

4. decydujący wpływ na działalność spółki

5. dysponowanie większością głosów w spółce osobowej albo na walnym zgromadzeniu w spółce zależnej

• te kryteria są alternatywne - wystarczy jedno z nich

art. 6 - stosunek dominacji i zależności

§4 - §7

Ma 10 dni na odpowiedź; jeżeli w ciągu 10 dni nie odpowie; to pozbawiamy prawa głosu na walnym zgromadzeniu

10 dni - zaczyna się od momentu, gdy on dowiedział się o żądaniu odpowiedzi

jeżeli żądanie zgłoszenia tuż przed np. 2 dni przed walnym zgromadzeniem, to nie zawieszamy, bo jeszcze ma czas

ale gdy żądanie zgłoszenia 12 dni przed wz, nie wykonał, to ma zawiedzone prawo odpowiedzi do czasu aż odpowie

np. do wz 15 dni w ciągu 10 nie odpowiadał - zawiesza się prawo; odpowiada 14 dnia, to odwieszenie - na wz (dnia 15) ma prawo głosu

dopóki termin nie upłynął nie może być zawieszenia prawa głosu

art.7 umowy pomiędzy spółką dominującą a spółką zależną

• umowy, których istnienie, zawarcie powoduje istnienie kryterium dominacji (nawet, gdy nie są spełnione inne kryteria)

art. 17 - ważność czynności prawnych

• jeżeli do dokonania czynności prawnej przez spółkę ustawa wymaga uchwały zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia bądź rady nadzorczej, czynność prawna dokonana bez wymaganej uchwały jest nieważna

• zgoda może być wyrażona przed złożeniem oświadczenia przez spółkę albo po jego złożeniu, nie później jednak niż w terminie 2 m-cy od dnia złożenia oświadczenia. Potwierdzenie złożone na oświadczeniu ma moc wsteczną od chwili dokonania czynności prawnej

• czynność prawna dokonana bez zgody właściwego organu spółki wymaganej wyłącznie przez umowę albo statut jest ważna, jednak nie wyklucza to odpowiedzialności członków zarządu wobec spółki z tytułu naruszenia umowy lub statutu spółki

• zgoda organów spółki może być wymagana przez ustawę lub wyłącznie przez umowę lub statut

ad. §2

kontrahent nie zauważył, że umowa wymaga zgody, dokonał czynności (ale nie było uchwały). Uświadamiają sobie, że nie było uchwały. Czy notariusz sporządzający umowę powinien chcieć uchwały - chyba tak, ale nie ma ustawowego wymogu.

Akt notarialny nie ma skutków, bo nie ma uchwały i jest nieważny. Kontrahent ma czekać dwa miesiące czy oni podejmą uchwałę czy nie. Czy kontrahent jest skazany na dwa m-ce. Ta czynność jest nieważna a nie bezskuteczna. Kontrahent nie może czekać dwóch m-cy. Nie wiadomo jak jest - jest to niejasny przepis.

Osobista opinia profesora: czynność nieważna, kontrahent jest wolny, ale mogą się umówić, ale nie na dłużej niż dwa m-ce; nie wywołuje skutków; uzdrawianie tej czynności możliwe na późniejszym terminie, ale kontrahent nie musi się na to godzić

Ad. §1

• musi być zgoda organu spółki

• między zgodą organów administracji spółki, a zgodą organów spółki jest różnica. W obu przypadkach bez ich zgody czynność jest nieważna, ale w przypadku organów administracyjnych spółka nie może czynności naprawić

TWORZNIE SPÓŁEK

Spółka osobowa

• wszyscy razem, albo spółki nie ma

• każdy trzyma każdego za rączkę

spółka kapitałowa

• nie ma więzi między wspólnikami

• spółka nie może istnieć jeżeli nie ma wspólników

• wyjście wspólnika nie wpływa na byt i finansowanie spółki

• więzi między wspólnikami (sp. kapitałowa) zamieniają się na więzi między spółką (sp. kapitałowa)

umowa jest zawarta, wszystkie udziały są objęte.

- Żeby spółka osobowa stała się kapitałową potrzebna jest rejestracja

Dla tworzenia spółki kapitałowej rejestracja jest aktem konstytutywnym (kreującym tworzącym) - spółka w organizacji poprzez rejestrację staje się spółka kapitałową

- Dla innych spółek (np. spółka jawna) rejestracja nie ma charakteru tworzącego

Jest to ważne dla bezpieczeństwa obrotu. Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania s.k.

- Spółka komandytowa podlega rejestracji, a nie staje się spółką kapitałową

• spółki osobowe podlegają rejestracji, ale nie ma ona charakteru konstytutywnego

spółka w organizacji - zastrzeżone dla spółek kapitałowych w fazie ich tworzenia, zanim będą zarejestrowane

wszystkie osobowe spółki handlowe są ułomnymi osobami prawnymi.

Wspólnicy spółki kapitałowej zamiast roszczeń do majątku spółki mają udziały. Majątek spółki kapitałowej żyje swoim życiem.

Znaczenie rejestracji jest różne:

• dla spółek kapitałowych rejestracja jest konstytutywna wraz z zerwaniem więzi osobistych i nawiązaniem więzi ze spółką - to jest różnica między spółka osobową i kapitałową

Zawiązując spółkę kapitałową podpisujemy dwie umowy - umowę spółki i umowę wspólników (KC). Umowa wspólników nie ma charakteru tworzącego - jest ona dodatkowa

Spółka osobowa - musi pytać, gdy sprzedaje udziały, musi być zgoda na zbycie udziałów; wyjście ze spółki = wypowiedzenie spółki; możliwe jest zbycie udziałów, ale za zgodą; przy wypowiedzeniu prawie zawsze jest umorzenie udziałów

Spółka kapitałowa - nie musi pytać; wyjście ze spółki - zbycie udziałów, nie trzeba uprzedzać kogoś innego; może być umorzenie udziałów

SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ

• najbardziej popularna

• może zostać założona przez jedną osobę (fizyczną lub prawną)

• najbardziej oddzielony majątek spółki od majątku wspólników

• jest spółką kapitałową, bo:

• są udziałowcy

• art. 55 z inicjałem 1 KC - przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym

• spółka, statut, zarząd rada, nadzorcza

• jednoosobowa spółka z o.o. - najczęściej cudzoziemiec tworzy w Polsce Sp. z o.o. (nie może być przedsiębiorca, czyli mieć indywidualnej działalności) - jest jedynym założycielem

• umowa spółki - art. 157

• siedziba - podaje się tylko miasto, ale wniosku do sądu dokładnie

• zarząd

• wysokość kapitału zakładowego i wyszczególnienie kto co wniósł

• wspólnicy sami wyceniają wkłady; członkowie zarządu odpowiadają za prawidłową wycenę wkładu

• wkłady są wnoszone do spółki w organizacji

• wkłady do spółki art.158

• podpisujemy umowę spółki u notariusza, idziemy do sądu + oświadczenie, ze zostały wniesione wkłady do spółki w organizacji

• spółka zarejestrowana - czyli ma osobowość prawną

• aport może zniknąć, ale wspólnik nie traci udziału (ważna jest umowa spółki)

• przedmiot wkładu pozostaje do wyłącznej dyspozycji zarządu

• zgłoszenie spółki do rejestru art.167

• art. 173 spółki jednoosobowe; oświadczenia w formie notarialnej

• art. 174 prawa i obowiązki wspólników - mogą być uprzywilejowane udziały lub wspólnicy

• odpowiedzialność za zawyżanie aportów - wycena liczy się na moment podpisywania aktu notarialnego i tu wspólnicy odpowiadają

• art. 180-188 zbycie udziału - forma pisemna z notarialnie poświadczonymi podpisami; zbycie udziałów jest swobodne; udziały są prawami; w zbyciu można wprowadzić ograniczenia

• art.188 księga udziałów - elektronicznie lub zeszyt

• wspólnicy mogą otrzymać zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy

• art.199 - umorzenie udziału - jeżeli umowa spółki przewiduje; spółka sama kupuje udziały od wspólników w celu ich umorzenia.

akcjonariusze/udziałowcy są właścicielami praw, ale nie właścicielami spółki

założenie spółki

• akt założycielski - jedna osoba

• umowa spółki - więcej osób

• do założenia spółki wymaga się aktu notarialnego; notariusz - gwarant założenia spółki

• każdy ze wspólników wnosi udział pieniężny; każdy udział to jeden głos, ale mogą być też udziały uprzywilejowane (jeśli zapisze się to w umowie)

• udziałowcy mogą być w zarządzie

• zbycie udziałów jest całkowicie swobodne, ale musi być z notarialnie poświadczonymi podpisami; chyba, że umowa stanowi inaczej, np. można zbyć tylko określonemu kręgowi osób

• udziały mogą być o równej lub nierównej wartości nominalnej

• spółki starsze mają 5 lat na podwyższenie kapitału zakładowego (wartość księgowa pasywów; aktywa też ulegają zmianie) do 50 000 zł

• wkładem do spółki kapitałowej mogą być gotówka lub określone wkłady rzeczowe, prawa zbywalne

• wkłady muszą być wniesione do spółki najpóźniej do złożenia wniosku w sądzie

• spółka jest spółką w organizacji dopóki nie będzie zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym

• jeżeli spółka jest niewypłacalna, to zarząd powinien złożyć wniosek o wszczęcie postępowania upadłościowego lub ogłoszenie upadłości. Wtedy odpowiada spółka

• wkład może zmienić wartość, ulec zużyciu

• kapitał zakładowy z czasem staje się zbędny - ma tylko obraz w bilansie

• w sp. z o.o. nikt nie gratuluje wyceny aportów

• min wartość udziałów w starym kodeksie handlowym wynosiła 50 zł, teraz 500 zł

Najprostszy sposób prowadzenia działalności gospodarczej - indywidualna działalność gospodarcza - wpis do ewidencji

W spółce cywilnej - wspólnicy są przedsiębiorcami, ale spółka nie jest przedsiębiorcą

Spółka jawna - wpis do rejestru sadowego, jest ułomną osobą prawną; najpierw majątkowa odpowiedzialność spółki, a następnie odpowiedzialność wspólników

Spółka partnerska - art.88 wolne zawody; ograniczona odpowiedzialność partnerów; partner ponosi odpowiedzialność za siebie i osoby mu podległe przed osobami trzecimi

Spółka komandytowa - komplementariusz prowadzi sprawy spółki i odpowiada całym swoim majątkiem; wnosi wkład np. wiedzę

Spółka komandytowo - akcyjna - akcjonariusz zamiast komandytariusza

UDZIAŁY

• występują we wszystkich typach spółek; ich treść może być różna; ma charakter zmienny

• jest to pojęcie zbiorcze

• udział jest kompleksem praw i obowiązków

• dwoistość udziału:

• stosunek personalny, członkostwa

• substrat majątkowy udziału - wyróżniający się obowiązkiem wniesienia wkładu i udziałem w zysku

w spółce osobowej wkładem może być wszystko, co się da w jakiś sposób wycenić

przedmiotem aportu może być każda wartość ekonomiczna, jeżeli ma zdolność bilansową (może być w bilansie jako samodzielne aktywo)

Udziały wymagają pokrycia. Pokrywamy je wkładami:

• gotówka

• aporty (wszystko co nie jest gotówką)

aort - zobowiązanie wspólnika do spełnienia w przyszłości świadczenia pieniężnego na rzecz spółki

weksel? - gdzie jest granica pojęcia wkład gotówkowy - nie jest ona ostra

w spółce akcyjnej - problem wyceny aporty; w spółce z o.o. wycena należy do wspólnika i weryfikacji sądowej się nie przeprowadza; odpowiadają wspólnicy

w S.A. jest urzędowa weryfikacja wkładów przez biegłych i musi istnieć dowód, że akcjonariusze zostali zapoznani z tym sprawozdaniem

w sp. z o.o. jest problem odpowiedzialności za wniesiony, wyceniony wkład; ale nie ma obowiązku urzędowej weryfikacji

w spółce osobowej nie ma weryfikacji i odpowiedzialności - wspólnicy sami się kontrolują

Kapitał zakładowy - jest to wartość, która powstaje z wkładów (majątek = kapitał zakładowy - na początku działalności)

• pewne minimum nienaruszalne (bilansowo); stanowi substrat odpowiedzialności spółki

kapitał zakładowy jest chroniony

kapitał zapasowy - z reinwestycji

w S.A. - kapitał zapasowy jest obligatoryjny; odpisy z zysku aż osiągnie 1/3 kapitału zakładowego; może być tylko na pokrycie strat

wkład: - to muszą być takie wartości, które:

• dadzą się wyrazić w pieniądzu

• mogą same istnieć (rzeczy, prawa, pieniądze)

wkłady mogą uczestniczyć w obrocie, ale w pasywach musi istnieć ta kwota (wartościowo) - nie da się zmienić tej kwoty w górę i w dół bez kontroli sądu rejestrowego

majątek musi mieć źródło finansowania (kapitałem własnym, zapasowym, rezerwowym, kredytem)

pokrycie udziału musi przynajmniej gwarantować wartość nominalną kapitału

wartość nominalna (nie ma ceny nominalnej; może być cena równa wartości nominalnej)

wkład może być wyższy niż wartość nominalna udziału - nadwyżkę można wrzucić na kapitał zapasowy - agio

agio = wartość aportu - wartość nominalna udziału

agio zasila kapitał zapasowy

można zażądać wyższych wkładów i wygenerować agio

czy przy aporcie można wygenerować agio?

Aport może być wyceniony wyżej. Nadwyżka zasila kapitał zapasowy

Może być agio na aporcie, tak jak to jest na gotówce

PRAWA UDZIAŁOWE:

• głosu

• do dywidendy

• zaskarżenia uchwały

• skargi

• prawa można ograniczać

akcje wielogłosowe - u nas 2 głosowe; w obrocie publicznym 1 na 1

stare też są. Są to prawa nabyte i kodeks tego nie odbiera (do 6 głosów na akcję)

prawo skargi - możliwość podważenia decyzji kompetencyjnej zapadłej w spółce

prawa majątkowe:

• prawo do uczestniczenia w zysku

• prawo do udziału w nadwyżce polikwidacyjnej

• prawo poboru (wyraźne w S.A., ale i w z o.o.) - pierwszeństwo podjęcia akcji (udziałów) z nowej emisji; jest to prawo chroniąc; handluje się tym prawem na giełdzie

wiązka praw jest nierozerwalna - nie mogę wyjąć jednego prawa i dać komuś

prawo do dywidendy - pojawiło się roszczenie z dywidendy - to mogę przekazać komuś innemu, ale prawa do dywidendy nie mogę przekazać

roszczeniem można władać jak każdą wierzytelnością. Różnica między dysponowaniem poszczególnymi prawami składającymi się na udział roszczeniami, które urodziły się z tych praw

dysponowanie udziałem ≠ dysponowanie poszczególnymi prawmi

dzień dywidendy - moment w czasie (fotografia, jeżeli kogoś nie ma , to nie ma dywidendy)

nie musi być akcjonariuszem, ale ma prawo (np. zbył akcje, ale zbycie nastąpiło po dniu dywidendy)

akcjonariusz - ten, kto jest wpisany do księgi, a nie ten kto ma akcje

w spółkach niepublicznych można sobie zafundować dzień dywidendy później, niż wcześniej ustalono

kapitał zakładowy dzieli się na pewną liczbę udziałów

w sp. z o.o., gdy wspólnik może mieć jeden udział, to ten udział może mieć inną wartość (nierówne kawałki), to jest wyjątek

gdy wspólnik może mieć jeden udział, to musza być one równe (zgodnie z prawem)

w S.A. akcje muszą być równe i niepodzielne

wartość netto - wartość księgowa udziału

ważne, gdy np. ktoś wychodzi ze spółki

udziały mogą mieć wartość rynkową, czyli cenę - na nią wpływają różne czynniki

cena emisyjna

wartość nominalna

nie można objąć udziału poniżej nominału

AGIO - ma zasilić kapitał zapasowy

Kapitał zakładowy ma być nienaruszalny - w sensie wartościowym

Wartość nominalna musi być odzwierciedlona w kapitale zakładowym

Kapitały rezerwowe powstają z odpisów z zysku

Udziały gratisowe są z zysku (są gratisowe dla wspólników, ale nie dla spółki)

Prawo handlowe jest prawem pasywów, reguluje stosunki prawne ze względu na udziały.

Prawo cywilne jest prawem aktywów.

Obrót pierwotny: między spółką a osobą, która obejmuje niewykreowane udziały

Cena emisyjna - jest wartością po której spółka gotowa jest przydzielić nowe udziały tym, którzy chcą do niej przystąpić (rynek pierwotny; gdy nowe udziałowiec) lub powiększyć swoje udziały

Nabycie udziału - przeniesienie udziałów z jednych na drugich - jeden wchodzi, inny wychodzi; odbywa się to na rynku wtórnym

Dla przystąpienia wymagana jest szczególna forma, a dla nabycia nie

Obrót udziałami - operacje rynku wtórnego

Przeniesienie udziałów

• przelew wierzytelności, praw

• prawa udziałowe są podobne do wierzytelności

• w udziale są również obowiązki, czyli dług

• jeżeli wykonywał obowiązki, to są same prawa i może dokonać cesji

istnieje sprzedaż praw

trzeba nałożyć na siebie przepisy o sprzedaży praw i przelewie wierzytelności

sprzedaż akcji rozumiemy jako sprzedaż praw, ale są tu pewne cechy szczególne, które trzeba brać pod uwagę; są ograniczenia obrotu

wszelkie prawa majątkowe są co do zasady zbywalne, ale występują ograniczenia

ograniczyć można trwale, czasowo, powszechnie lub dla pewnej grupy

SPÓŁKI OSOBOWE

• dopuszczalność rozporządzania prawami spółkowymi

• art.10

• §1 ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi

• §2 ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

• §3 nabywca znajduje się w takiej samej sytuacji prawnej jak zbywca

prawo dopuszcza zbycie całości udziałów. Może być zbycie niektórych praw (np. roszczeń), ale umowa może tego zabronić. Cena jest pozostawiona zainteresowanym.

SPÓŁKI KAPITAŁOWE

• art. 180 forma zbycia lub zastawienia udziału

• zastawienie powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi

Przystąpienie wymaga formy aktu notarialnego, a zbycie wymaga notarialnie poświadczonych podpisów.

Forma szczególna odnosi się do zobowiązań i do (zbycia) przekazania.

Zbycie to zobowiązanie i przekazanie

Art.182

AKCJE

• art. 339 przeniesienie akcji imiennej lub świadectwa tymczasowego

• następuje przez pisemne oświadczenie albo na samym dokumencie akcji, albo na świadectwie tymczasowym, albo w dobrym dokumencie oraz wymaga przeniesienia posiadania akcji lub świadectwa

• czyli czynność realna - cesja (przelew) + wydanie

• nie zadowoli się konsesualnością, zobowiązanie nie oznacza przeniesienia. Akcje muszą być wydane.

AKCJE NA OKAZICIELA

• przeniesienie występuje przez samo wręczenie.

• Nie wymaga dodatkowych operacji

• Lepiej to wszystko opisać, udokumentować, ale nie trzeba

Swoboda obrotu udziałami w spółkach kapitałowych (to jest u podstaw). W spółce osobowej nie występuje.

Art. 337 zbywalność akcji

Art. 182 udziały

W przypadku akcji i udziałów mamy możliwość wprowadzenia ograniczeń. Ważne z jakich źródeł to wynika.

Aby ograniczenia były skuteczne muszą być:

• w statucie

• dotyczyć tylko akcji imiennych

Na giełdzie mogą być tylko akcje z nieograniczoną swobodą przepływu

Banki, zakłady ubezpieczeń, spółki publiczne, gdzie potrzebna zgoda KPWiG - ograniczenie obrotu, ale może to być spółka giełdowa

Pierwszeństwo objęcia jest to prawo poboru

Źródła ograniczeń:

1) statut

2) ustawy

3) umowy wspólników - ograniczenie najsłabsze

art. 338 umowy ograniczające rozporządzanie akcjami

• §1 umowa ograniczająca na czas określony rozporządzanie akcją lub częścią ułamkową akcji jest dopuszczalna. Ograniczenie rozporządzania nie może być ustanowione na czas dłuższy niż pięć lat od dnia zawarcia umowy

• §2 dopuszczalne są umowy dopuszczające prawo pierwokupu lub inne prawo pierwszeństwa nabycia akcji lub ułamkowej części akcji. Ograniczenia rozporządzania wynikające z takich umów nie mogą trwać dłużej niż 10 lat od dnia zawarcia umowy

umowa nie zabroni nabycia akcji przez osobę trzecią.

Można sprzedawać akcje, gdy umowa ograniczająca, ale jest to wada prawna, a ten co zbył odpowiada przed resztą.

Przy statucie jest inaczej.

Umowy ograniczające - można umówić się, że jakiekolwiek akcje nie będą zbywane

Nie można ukryć stanu posiadania, nawet gdy akcje są na okaziciela

Ograniczenia pułapowe (statutowe, ustawowe) dają sankcje nieważności (można mieć akcje, ale nie móc wykonywać prawa głosu).

Statut jest formą umowy, ale za pomocą umowy nie można wykreować sankcji nieważności

• wniosek: umowa ważna, ale zbywca odpowiada za szkodę przed tymi, których prawa nie były zachowane

czy można nabyć status akcjonariusza? - większość uważa, że tak, ale są tacy, którzy sprzeciwiają się temu (bo nabył z naruszeniem statutu)

jeżeli są ograniczenia statutowe, to akcje nie nadają się do obrotu giełdowego

gdy ograniczenia ustawowe pułapowe, to wprowadza się tylko część (do wielkości pułapu) do obrotu

spółka nie może być swoim własnym wspólnikiem (zakaz), ale są wyjątki

art. 200 obejmowanie, nabywanie i przyjmowanie w zastaw udziałów własnych

• §1 spółka nie może obejmować lub nabywać ani przyjmować w zastaw udziałów własnych. Zakaz ten dotyczy również obejmowania lub nabywania udziałów bądź przyjmowania ich w zastaw przez spółkę lub spółdzielnię zależną. Wyjątek stanowi nabycie w drodze egzekucji na zaspokojenie roszczeń spółki, których nie można zaspokoić z innego majątku wspólnika, oraz w celu umorzenia udziałów

• §2 jeżeli udziały nabyte zgodnie z §1 nie zostaną zbyte w ciągu roku od dnia nabycia, powinny być umorzone według przepisów dotyczących obniżenia kapitału zakładowego, chyba że w spółce został utworzony w celu umorzenia udziałów specjalny fundusz rezerwowy

• §3 udziały własne należy umieścić w bilansie w osobnej pozycji pod nazwą „ udziały własne do zbycia”

każda operacja umorzenia musi się zakończyć umorzeniem kapitału zakładowego.

Może to być czysto nominalne umorzenie, gdy stworzona będzie rezerwa (z zysku) na umorzenie

W S.A. jest pewna sztuczność: nominał udziałów i kapitału zakładowego nie może się różnić; w sp. z o.o. może się rozjechać. Można umorzyć udziały z czystego zysku, w S.A. nawet jak umorzy się z zysku to i tak trzeba obniżyć kapitał

Zakaz nabywania własnych udziałów - wyjątki:

• w celu umorzenia

• w drodze egzekucji na zaspokojenie roszczeń

• łączenie spółek

spółka może trzymać swoje własne akcje do 10% kapitału zakładowego; na różne potrzeby .

posiadanie własnych akcji nie jest sytuacją normalna

cecha zakazu nabywania, ... : jeżeli ktoś zakaz nabycia lub objęcia udziału, a skutek rozporządzający już jest, to skutek rozporządzający nie jest dotknięty zakazem

- nikt nie odbierze akcji czy udziału, ale mogą być inne konsekwencje niż nieważność przejścia praw; jest wbrew ustawie, ale skutki są - to ma zapewnić pewność obrotu

UMORZENIE

• może być z innych źródeł niż zysk

• jest to dobre dla akcjonariuszy, gdy nie ma zysku. Spółka może kupić akcje w celu umorzenia i wypłacić wspólnikom bayback (alternatywa dywidendy. Przyrost stanów posiadania tych, którzy w spółce pozostają); akcjonariusze mogą mieć korzyści, gdy spółka ma straty

• u. występuje w spółce kapitałowej i w osobowej (ustąpienie wspólnika ze spółki, tak jak zwrot wkładu po odliczeniu może okazać się, że wkład jest ujemny - wspólnik musi dopłacić, bo np. strata)

• u. jest podstawowym sposobem obniżania kapitału zakładowego; można również obniżyć nominał kapitału zakładowego lub połączyć kapitały lub akcje

• unieważnienie akcji nie jest umorzeniem (ktoś objął akcje, ale nie płaci wkładu, to się akcje unieważnia)

• gdy spółka już funkcjonuje, to trudno mówić, że umorzenie jest zwrotem wkładów; aby umorzyć to spółka kupuje od wspólnika

• umorzenie:

• przymusowe

• dobrowolne

• przymusowe - bez zgody zainteresowanego (umowa lub statut musi dopuszczać umorzenie); cech charakterystyczna - może nastąpić bez wynagrodzenia

• dobrowolne - można przeprowadzić, gdy udziałowiec sprzedał swoje udziały w celu umorzenia

• umorzenie warunkowe lub automatyczne - jakieś zdarzenie jest przyjęte, jeśli ono się zrealizuje, to będzie umorzenie (traktuje się jako przymusowe)

• akcjonariusz powinien coś otrzymać - regułą jest wartość księgowa udziału - dolna granica

• wartość rynkowa może spaść poniżej nominału, wtedy spółka traci zdolność emisyjną - umorzenie po nominale może być wtedy atrakcyjne

• wszystko musi być zapisane w umowie lub statucie spółki

art. 199 warunki umorzenia udziału

• §1 Udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko gdy umowa tak stanowi. Może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) lub bez zgody wspólnika (u. przymusowe)

• Umorzenie może stać się specyficznym przywilejem; może z tym być związane pierwszeństwo wyjścia

• §6 umorzenie udziału z czystego zysku niw wymaga obniżenia kapitału zakładowego

• bez rejestracji nie ma umorzenia, chyba że nie ma obniżenia

• obniżenie bez konwektacji jest to tak zwany fikołek umarzam udziały i tworzę nowe udziały (ale inna struktura, inni właściciele)

zmiana wspólników w drodze pierwotnej: jeden ustępuje, drugi przystępuje

np. mamy straty, nie mamy rezerw; musimy pokryć straty przez obniżenie kapitału zakładowego jest to tzw. fikołek (koziołek). Umorzą, ale nic nie wypłacą, musza wykreować nowe udziały i dać je nowym (bo starych już nie ma, bo straty zjadły jego wkłady); jeśli nikt nowy nie przyjdzie to spółka jest bankrutem

decyzja odnośnie kapitału zakładowego może należeć tylko do udziałowców, tylko walne zgromadzenie akcjonariuszy może wypowiedzieć się na ten temat, ale wyjątek decyzja umorzeniowa a co za tym idzie decyzja o wysokości kapitału zakładowego jest dana zarządowi

zarząd nie musi się pytać WZA, gdy umorzenie jest z automatu

art. 199§5 umorzenie automatyczne na skutek ziszczenia się zdarzenia

• w przypadku ziszczenia się określonego w umowie spółki zdarzenia, o którym mowa w §4 zarząd powinien powziąć niezwłocznie uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego, chyba że obniżenie udziału następuje z czystego zysku

• §4 umowa spółki może stanowić, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników. Stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym

• §3 za zgodą wspólnika umorzenia udziału może nastąpić bez wynagrodzenia

6§4

6§5

10 dni

Walne zgromadzenie

Walne zgromadzenie

---