BIOETYKA, Praca Socjalna, II rok, 1 semestr

I WYKŁAD

Bioetyka - systematyczne studium ludzkiego postępowania w zakresie nauk zajmujących się życiem i zdrowiem dokonane z punktu widzenia wartości i zasad moralnych.

Bioetiks = knowledge how to use knowledge (Bioetyka to wiedza o tym jak użyć wiedzy)

Narodziła się na początku lat 70 XX wieku w USA
Twórca: Van Potter - uczony i lekarz, „Bioetyka most do przyszłości”
Przyczyny powstania:

Lata 60te - wystarczy być wiernym procedurom medycznym, żeby być zgodnym z normami moralnymi, więc po co nam BIOETYKA? Ludziom upośledzonym umysłowo, albo dzieciom wszczepiano komórki rakowe, żeby widzieć co się stanie. Wybuchł skandal. Okazało się, że trzymanie się medycznych procedur nie jest wystarczającą rękojmią.

Powstanie GENETYKI - odnaleziono enzymy umożliwiające cięcie rna i dna (enzymy restrykcyjne). Na początku zajmowała się prostymi organizmami, ale narodziła się obawa: co będzie jeśli uodporniona na antybiotyki bakteria wydostanie się z laboratorium?

Bioetyka jest dziedziną interdyscyplinarną: biologia, medycyna, etyka i filozofia ( znajomość reguł ludzkiego postępowania i zasad moralnych), religia(życie i śmierć), prawo. Są pewne sprawy o których lekarz, czy biolog mogą nie mieć pojęcia
Bioetykę powinno uprawiać się w tzw. zespołach i komitetach bioetycznych - CENTRA BIOETYCZNE (decyzje). Takie komitety często są powoływane przez legislatorów. Komitety:

przy komisji europejskiej
przy prezydencie USA
przy szpitalach uniwersyteckich
przy dużych klinikach

CENTRA BIOETYCZNE:

Hastings Center - pierwsze centrum bioetyczne. Czasopismo: 'Hastings center report'
Kennedy Institut of Ethics - centrum bioetyczne, Georgetown University. Nurt areligijny. Czasopismo: `Genetic Institute of Ethics Journal'
Centrum bioetyczne przy Wydziale Medycznym Katolickiego Uniwersytetu Sacropuore w Mediolanie (wydział teologiczny w Rzymie, ten wydział to poliklinika Gemelli). Czasopismo: 'Medicina e morale'
Papieska Akademia PRO VITA założona w Rzymie przez JP II - wydaje rozmaite dokumenty, gdzie są zawarte rozwiązania poszczególnych problemów bioetycznych. Te rozwiązania są wykorzystywane przez urząd nauczycielski kościoła - najważniejsza katolicka instytucja bioetyczna

Do II WŚ mieliśmy do czynienia z modelem medycyny paternalistycznej, czyli takiej, że pacjent powierza się w pełnym zaufaniu lekarzowi, któremu zaleąy na tym, aby pacjent wyzdrowiał

Po II wojnie w relacji medycznej pojawia się trzeci gracz: państwo, które współfinansuje leczenie i jednocześnie chce mieć coś do powiedzenia. bo płaci za terapię, ale także płaci lekarzowi. Państwo wykorzystuje lekarza do realizacji własnej polityki zdrowotnej. Ta polityka nie zawsze jest zgodna z najlepszym interesem pacjenta. W krajach zachodnich po pewnym czasie do gry wchodzi kolejny gracz: firma farmaceutyczna, lub biotechnologiczna.

Obecnie w szpitalach dokonuje się badań nad nowymi lekami. Lekarz twierdzi że dana terapia nie działa i proponuje nową, eksperymentalną metodę. Czasem jednak lekarz zapomina o tym, że pacjent jest najważniejszy.

Pacjent nie może być biernym uczestnikiem, uczestniczy w procesie podejmowania decyzji medycznych, udziela zgody na kolejne etapy leczenia, musi otrzymać pełną informację na temat swojego stanu zdrowia - AUTONOMIA PACJENTA.

Zgoda poinformowana - lek a jest mało skuteczny ale darmowy, lek B jest bardziej skuteczny, ale trzeba dopłacić, lek C jest świetny, ale jest kosztowny.
Zgoda świadoma - „proszę Pana, wyraża Pan zgodę na operację?” „Oczywiście, przecież inaczej umrę!”

Sporo podręczników juz z lat 50 XX wieku tzw. Healther etics, czyli etyki medycznej. One się zajmowały przekazem ludzkiego życia, uśmierzaniem bólu, problemy bliskości śmierci i transplantologi.
Bioetyka nie zajmuje się sytuacjami rutynowymi w medycynie, ale sytuacjami granicznymi.

W przypadku medycznym bioetyka głównie odwołuje się do filozofii, nie do religii. Jeśli uprawiamy bioetykę z punktu widzenia teologii a nie filozofii, to trafiamy na więcej dodatkowych argumentów etycznych.

Podział bioetyki:

OGÓLNA - zajmuje się podstawowymi zasadami dotyczącymi ludzkiego postępowania:

jaka jest struktura ludzkiego działania moralnego
kto to jest człowiek
co to jest życie
jaka jest struktura ludzkiego bytu.
wypracowuje pewne zasady ogólne

SZCZEGÓŁOWA - zajmuje się w sposób ogólny najważniejszymi etapami ludzkiego życia, gdzie występują problemy o charakterze bioetycznym

genetyka
przekaz ludzkiego życia
problemy transplantologii
końcowa faza ludzkiego życia

KLINICZNA - wypracowuje rozwiązania w konkretnym przypadku klinicznym, w taki sposób, by nie naruszyć zasad wypracowanych przez bioetykę szczegółową.

OGÓLNA - modele bioetyczne, czyli stanowiska etyczne w bioetyce decydujące o rozwiązywaniu poszczególnych zagadnień np. dopuszczalność przerywania ciąży

MODELE BIOETYCZNE:

Nonkognitywistyczne - odrzucają poznanie metafizyczne wraz z przedmiotem tego poznania. Nie ma obiektywnej prawdy. Brak racjonalnej argumentacji za przekonaniami moralnymi, poglądy nie mogą być ani prawdziwe ani fałszywe

Kognitywistyczne(poznaję, poznanie) - uznają rzeczywistość metafizyczną wraz z prawdą rzeczy. Coś może być fałszywe lub prawdziwe. Prawda obiektywna istnieje.

Światowa rada kościołów ma ponad 270 członków. Kościół katolicki w tej światowej radzie ma stanowisko obserwatora.

Filozofia scholastyczna rozróżniała dwa rodzaje prawdy: prawdę ludzkiego poznania (Arystoteles: prawda to zgodność rozumu i rzeczy) i prawdę rzeczy. Filozofia nowożytna odrzuciła prawdę rzeczy (proces twórczy - prawda to zgodność wyobrażenia z efektem pracy np. malarza)

W świecie rzeczywistym małżeństwo jest związkiem kobiety i mężczyzny będący dziełem Boga, który wpisał w ten związek swój zamysł. Co było w umyśle Bożym co zostało wpisane w małżeństwo. Prawdą jest płciowość, jeżeli nie dostrzegamy prawdy musimy nadać małżeństwu nowy sens np. małżeństwa homoseksualne.

WYKŁAD II

Poznanie rozdziela modele bioetyczne.

Jeśli to poznanie ma założenie, że pewnej części rzeczywistości nie jesteśmy w stanie rozeznać, rzutuje to na konsekwencje etyczne. Jeśli nie ma w bycie nic to nie ma żadnego zobowiązania, nie można się zorientować wtedy czy wybiera się właściwą drogę. O tym co robić decyduje porządek społeczny, ustanowiony przez ludzi. Jeśli nie ma żadnego punktu odniesienia poza człowiekiem, to możemy wymyślać cokolwiek chcemy, dlatego są dziś pomysły o małżeństwach homoseksualnych. NONKOGNITYWIZM

Jeśli to poznanie ma założenie, że jesteśmy w stanie rozeznać część rzeczywistości, to założenie to zostało ustanowione przed człowiekiem więc ma moc zobowiązującą. Można się orientować, co jest dobre a co nie (oceniamy innych). Wtedy można się orientować i oceniać postępowanie innych. KOGNITYWIZM

Najważniejsze stanowiska KOGNITYWISTYCZNE I NONKOGNITYWISTYCZE:

SOCJOBIOLOGIZM - opiera się na obserwacji zmian dokonujących się w społeczeństwie. Ma on formę etyki opisowej. {Istnieją dwie etyki: etyka opisowa(to co ludzie robią) i normatywna(powinności moralne)}. Jeśli co raz więcej kobiet korzysta z aborcji, to powinno się zalegalizować aborcję.

Wszystko w społeczeństwie się zmienia. Socjobiolog obserwuje i zapisuje zmiany w społeczeństwie. Darwin - zmiany w naturze, Max Weber - o wszystkim co się dzieje z człowiekiem i w człowieku decydują zmiany społeczeństwie(socjologizm). Za wszystko odpowiadają mechanizmy społeczne, to za nic nie odpowiada jednostka(deprecjacja jednostki). Czasem jednak to nieliczni mają rację, nie większość.

Tak jak zmieniają się różne formy życia, tak zmieniają się społeczności, a wraz ze społecznościami zmieniają się wartości moralne. Motorem tych zmian jest egoizm biologiczny, który szuka ciągle nowych form adaptacji, co skutkuje powstaniem prawa i moralności. Aby sfalsyfikować socjobiologizm należy wykazać, że pewne wartości są stałe.

Konsekwencją nurtu socjobiologicznego jest relatywizacja całej etyki(etyka jest względna).

MODEL SUBIEKTYWISTYCZNY - liberalizm etyczny, egzystencjalizm nihilistyczny, scjentyzm neopoznawczy. Normy etyczne są wytworem poszczególnych ludzi. Nie ma czegoś takiego jak wspólne normy i każdy posługuje się swoim prywatnym systemem nakazów moralnych. Miarą wszelkich działań jest decyzja podmiotu (człowieka, grupy, dyktatora). Wartość ustala podmiot w sposób autonomiczny.

Ograniczeniem mojej wolności jest wolność innych. U podstaw tego rodzaju myślenia stoi rewolucja francuska. Charakterystyczne jest to, że wolność staje się wartością najwyższą, następuje jej uprawomocnienie poza jej normalnym terenem występowania, a więc liberalizacja aborcji, eutanazji, rodzice mają prawo decydować o cechach potomstwa przychodzącego na świat. Tak przedstawiona wolność jest połowiczna, bo w ostatecznym rozrachunku jest tylko dla silniejszych. Co z wolnością dziecka przy aborcji?

Jeśli poszerzamy możliwości wyboru, to nie możemy zrealizować żadnego projektu życiowego. Bo jeśli mężczyzna poślubi kobietę, to jego horyzont wyboru się zawęzi. I tak będzie z każdym projektem.

Filozofia i etyka rozróżnia dwie wolności: wolność od, i wolność dla. Wolność dla projektu życiowego jest zgodna z chrześcijaństwem np. wybór małżonka nie jest niewolnictwem ale autonomicznym wyborem

MODEL PRAGMATYCZNO - UTYLITARYSTYCZNY - opowiada się za subiektywizmem większości. Podstawowa zasada funkcjonująca w tym modelu opera się na kalkulacji dotyczącej konsekwencji działania. Ten model funkcjonuje w środowiskach anglosaskich.

Jeśli mamy się na coś zgodzić, to dokonajmy analizy kosztów i dobrodziejstw związanych z tym działaniem. Jeśli ta analiza wyjdzie nam pozytywnie, to znaczy że to jest działanie, które należy wykonać. Istnieje bardzo wiele wartości niehomogenicznych. Np. jak zestawić ludzkie cierpienie z pieniędzmi? Jak zestawić wartość życia z kosztami społecznymi?

WYKŁAD III

Należy szanować zwierzęta, ponieważ zwierzęta są częścią stworzenia. Panowanie człowieka nad stworzeniem nie jest dominacją ale postępowaniem zgodnie z zamysłem Stwórcy.
Wpływ nauk pozytywnych na uprawianie etyki jest taki, ze próbuje się znaleźć obiektywność zagadnień moralnych. Próbuje się upodobnić etykę do nauk empirycznych, metodologie etyczną do metodologii nauk empirycznych. Oczywiście jest to błąd metodyczny. Nie można przenieść pojęć z matematyki i fizyki na grunt bioetyki bezpośrednio.
Punkt widzenia etyki to dobro i zło. Dlatego jeśli mamy konkretną propozycję to nie uśredniamy, tylko pytamy, czy ta propozycja przyniesie człowiekowi dobro czy zło? Etyka zawsze patrzy przez pryzmat dobra człowieka. Dlatego nie istnieje coś takiego jak kompromis.

UTYLITARYZM - to, co przynosi jak najwięcej przyjemności jak największej liczbie ludzi jest dobre. W utylitaryzmie jakość życia jest najważniejsza

NEOUTYLITARYZM - wyznacznikiem powinności moralnej jest przyjemność o charakterze zmysłowym, największym złem będzie ból fizyczny. Następuje próba przeniesienia rozumowania w naukach empirycznych na teren etyki.

PERSONALIZM (VS.UTYLITARYZM) - życie jest najważniejsze Nie można go zakończyć, tylko dlatego, że nie spełnia jakiejś jakości. Rozporządzanie naszym życiem jest zastrzeżone Bogu, tylko on może decydować o naszym istnieniu

KONTRAKTUALIZM - mówi o tym że np. w sferze medycznej ludzie się umawiają. Popisują kontrakt, umowa społeczna. Często jednak brakuje stron np. embrion, płód nie odpowiada za siebie, więc decyduje się bez obecności najbardziej zainteresowanych (połączenie z nonkognitywizmem - nie przyjmuje pojęcia metafizyki). Prawa miałaby tylko osoba ludzka(ktoś kto wykazuje się pewnymi cechami empirycznie poznawanymi: aktualną świadomościa, zdolność nawiązania kontaktu, pamięć, fizyczne odczuwanie), a nie istota ludzka (płód, czy embrion).

PERSONALIZM(model kognitywistyczny) - personalizm ontologiczny - osoba to substancja indywidualna natury rozumnej (Boecjusz). Jest to istota złożona z ciała i duszy nieśmiertelnej. Życie ludzkie jest rzeczywistością dynamiczną, która zmierza ku ludzkiemu osobowemu spełnieniu (harmonijny rozwój wszystkich potencjalności, talentów, które w człowieku są).

Człowiek dochodzi do tego celu partycypując w pewnych dobrach. Część z tych dóbr jest najbardziej podstawowa, inne są dobrami zależnymi. Do najbardziej podstawowych ludzkich dóbr należą: ludzkie życie, ludzka seksualność i małżeństwo, zdolność do życia społeczności, prawda.

Nie można osiągnąć osobowego spełnienia bez partycypacji w dobrach podstawowych. Dlatego tez działąnie polegające na niszczeniu albo podstawowych ludzkich dóbr, albo dóbr do nich przynależących w zależności od wagi tego dobra jest przewinieniem moralnym, ponieważ niszcząc te dobra uniemożliwiamy spełnienie się osobowe człowieka.

Analysis of cost and efficiency - koszt i skuteczność

analiza w której uwzględnia się lata po tej terapii, które człowiek jeszcze może przeżyć.

quality of live - jakość życia ta jakość życia decyduje o tym, czy zastosować daną terapię czy nie.

sanctus - święty w znaczeniu św. Antoni, święty w sensie moralnym

sacrus - to święty w znaczeniu zastrzeżony bogu.

WYKŁAD IV

Celem genetyki jest zrozumienie mechanizmów dziedziczenia u człowieka, terapia zaburzeń i ich eliminacja, oraz próby modyfikacji materiału genetycznego.
Gdy idzie o ocenę genetyki ze strony kościoła, czy ze strony bioetyki katolickiej to istnieje bardzo dużo uprzedzeń związanych z tą nauką a także braku podstawowej wiedzy. Bardzo często posądza się Katolików o to, że są przeciwni rozwojowi współczesnej nauki i zastosowaniu współczesnej nauki i jej wyników.
HISORIA GENETYKI:

próby modyfikacji materiału genetycznego, czyli żeby dokonać nie leczniczej modyfikacji człowieka.
triplet - to trójka nukleotydów kodująca
Gobind lub Hargobind Khorana - odkrył które trójki kodują - odczytanie kodu genetycznego
ten sam triplet koduje ten sam aminokwas niezależnie od rodzaju istoty żyjącej, a więc kod genetyczny jest uniwersalny.
transgeneza - przenoszenie cech z jednego organizmu na inne. Najbardziej podstawowa transgeneza dokonuje się już w naturze np. poprzez infekcję bakterii lub wirusa.
enzymy restrykcyjne - czyli substancje pozwalające nam przejąć DNA dokładnie w ściśle określonym miejscu.
Lata 60te XX wieku - pierwsze badania genetyczne na szeroka skalę
Lata 70te XX wieku - INŻYNIERIA GENETYCZNA - użycie technik genetycznych celu tworzenia nowych organizmów o cechach nie występujących wcześniej w danym gatunku. Wykorzystuje się części różnych organizmów próbując tworzyć nowe organizmy, które będą nam produkować pewne białka, które chcemy. Są to np. transgeniczne bakterie, które produkują ludzką insulinę.
Najpierw należy poznać układ genetyczny człowieka (pozostający w równowadze - homeostaza), aby zajmować się inżynierią genetyczną. Tym wyzwaniem zajęto się pod koniec lat 80 - duży projekt badawczy zwany the human geno Project - poznanie ludzkiego genomu
Okres powojenny - badania genetyczne koncentrują się na tym, żeby pokazać jaka jest zależność miedzy zmianami w funkcjonowaniu organizmów, a genami. W 1958 roku rozpoznano już do dziś 412 zaburzeń genetycznych i dla nich zidentyfikowano 103 enzymy, które je powodowały. W latach 90 enzymów było już 200, a chorób ponad 4000. Istnieje dysproporcja i to duża pomiędzy możliwościami diagnostycznymi a możliwościami terapeutycznymi. O wiele więcej chorób można wykryć niż leczyć.

Eugenika, eu enes (dobry, zrodzony) - nurt biologiczny, który stawia sobie za cel troskę o jakość genetyczną ludzkiej puli genowej. Eugenika negatywna postawiła sobie za cel przeszkodzenie cechom negatywnym, aby się nie pojawiały (w europie zachodniej przestały się rodzić dzieci z zespołem downa, te dzieci są zabijane)

ANOMALIE GENETYCZNE:

Choroby jedno genowe, czyli takie choroby, gdzie przyczyną anomalii jest zmiana w jednym genie. Choroby jedno genowe to głównie takie które polegają na blokach metabolicznych - współczesna medycyna może leczyć niektóre choroby jedno genowe
Choroby wielo genowe, to znaczy, ze są wynikiem interakcji miedzy różnymi genami. Np. nowotwory, choroby neuropsychiatryczne, wieńcowo naczyniowe i degenerujące np. alzheimer czy parkinson.
Choroby wieloczynnikowe

Poza anomaliami w genach dochodzą do tego wszystkiego także czynniki mutagenne.

RODZAJE WYKRYWANIA ANOMALII GENETYCZNYCH

Screaning genetyczny - badania przesiewowe, rodzaj strategicznego badania, które przeprowadza się wśród osób nie posiadających objawów choroby, w celu jej wykrycia i wczesnego leczenia, dla zapobieżenia poważnym następstwom choroby w przyszłości (na całej populacji lub w grupach wysokiego ryzyka)
Testy genetyczne - użycie procedur diagnostycznych dla określenia obecności lub braku jednej lub więcej cech genetycznych lub innych uwarunkowań u osobnika

Etapy przeprowadzania testów genetycznych:

Diagnoza preimplantacyjna - związana z zapłodnieniem In vitro. Przed implantacją embrionu do macicy kobiety. Twierdzą, że to lepsze niż aborcja
Diagnoza około urodzeniowa - ma na celu wykrycie anomalii żeby leczyć dziecko
Diagnoza postnatalna - test rodziców, którzy zamierzają zawrzeć związek małżeński lub decydują się na potomstwo, a w dziejach rodziny jednego lub obojga występowały choroby genetyczne
Diagnoza prenatalna (początek lat 60tych) - moralnie obojętna. Zależy od tego do jakiego celu służy

METODY:

amniocenteza - najbardziej znana, inwazyjna metoda. Pobranie, nie wcześniej jak w 16 tygodniu ciąży płynu owodniowego zawierającego komórki płodu, potem dokonuje się hodowli komórek, później analiza chromosomów, sprawdzenie niebezpieczeństwa uszkodzenia płodu.
Biopsja kosmówki - bada się krew płodu.
Fetoskopia - ogląd różnych części płodu wziernikiem, ryzyko uszkodzenia płodu
Badanie stężenia AFP we krwi matki - jeśli w pewnych okresach jest wyższe niż powinno, jest związane z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego płodu.
Echografia, ultrasonografia - odbicie tych fal od płodu jest pokazywanie na ekranie monitora. Na razie panuje tu spór, czy to niesie niebezpieczeństwo dla płodu.

Wskazania do badań genetycznych:

wiek kobiety, powyżej 36 roku życia
poprzednie dziecko przyszło na świat z zespołem Downa
obecność u rodzica aberracji zrównoważonej
rodzice są nosicielami genu patogenicznego
poprzednie dziecko narodziło się z defektem centralnego systemu nerwowego lub chromosomu x
poprzednie dziecko z poważnymi defektami wrodzonymi
rodzic dziecka znajdowali się pod wpływem czynników mutagennych(promieniowanie Rentgenowskie, przebywanie w bliskości trujących substancji)

Genetyczna manipulacja na człowieku może być lecznicza i nielecznicza.
Terapia klasyczna polega na dostarczaniu do organizmu substancji brakującej np. nieprawidłowe czerwone białka krwi (sprawiają że organizm nie może przyjąć odpowiedniej ilości tlenu). Interwencja polega na tym, że wyjmuje się z organizmu część szpiku kostnego. Następnie w laboratorium wprowadza się do tych komórek prawidłowy gen, po czym całość wprowadza się z powrotem do organizmu
Terapia genowa linii somatycznej - nie ingeruje ona w genotyp komórek zarodkowych, lecz próbuje naprawić jakiś defekt pojedynczego organu lub tkanki. Przy zastosowaniu takiej metody nie następuje zmiana genotypu całej Postępowanie takie jest analogiczne do stosowania przeszczepów w miejsce chorego lub martwego organu czy też transplantacji niektórych organów
Terapia genowa linii zarodkowej - modyfikacja genów u zarodka ZAKAZANA

WYKŁAD V

MANIPULACJA GENETYCZNA TERAPEUTYCZNA (DOBRA)

PROBLEMY:

Jest więcej biorców niż dawców narządów: serce, nerka czy płat wątroby, albo przeszczepu kończyn.
bariera immunologiczna - narządy się nie przyjmują. Może więc stworzyć Kolna żeby pobrać od niego brakujące elementy dla siebie?

komórki znajdują się także w organizmie dorosłym: szpik, krew pępowinowa, skóra, wątroba, ale mają one mniejszą plastyczność niż komórki embrionalne (nie są w stanie podjąć wszystkich funkcji)

KOMÓRKI TOTIPOTENCJALNE - embrionalne (okazało się że nie potrafią nauczyć się współpracy z innymi komórkami i tkankami)
KOMÓRKI MACIERZYSTE PLURIPOTENCJALNE - wiele funkcji ale nie wszystkie
KOMÓRKI TKANKOSPECYFICZNE - przyjmują się tylko w jednym rodzaju tkanek

Jaka jest różnica między wychowaniem a manipulacją genetyczną? Wychowanie jest określone mianem: open ending: jeśli rodzice poślą dziecko do szkoły muzycznej, a dziecko nie ma talentu, to jak sobie nie radzi, to nie męczą go dalej i przerywają.

MANIPULACJA GENETYCZNA NIETERAPEUTYCZNA (ZŁA)

Klonowanie człowieka - manipulacja mająca na celu otrzymywanie genetycznej kopii pierwowzoru, tym pierwowzorem może być fragment dna, komórka lub cały organizm.

Rodzaje interwencji:

otrzymywanie kopii fragmentów DNA
reprodukcja linii komórkowych, będących zespołem kopii komórki wyjściowej
reprodukcja embrionów poprzez wzbudzony podział bliźniaczy (early embryo splitting) SUPEROWULACJA - wzbudzony podział bliźniaczy (związana z metodą In vitro)
reprodukcja osobników genetycznie identycznych poprzez transfer jądra komórki somatycznej (klon jest kopią organizmu, z którego pobrano jądro komórki somatycznej)

Badania nad owcą Dolly udowodniły, że jest to działanie, które szkodzi klonowi. Nie ma zdrowych klonów, nawet jeśli ich wygląd zewnętrzny wzbudza podziw, to nie znaczy że wewnętrznie jest to zdrowy organizm. Dolly miała wiek swój i wiek dawcy komórki (wiek się zsumował, owca była bardzo stara). Nie mogła zapanować nad łaknieniem, nie miała poczucia sytości. Cierpiała na osteoporozę. Dolly narodziła się po ok 300 nieudanych próbach. I teraz rozpocznijmy nowe życie ludzkie przy pomocy tak niepewnej metody. Trzeba by zabić ok 250 osób, aby stworzyć jednego człowieka.

Nie każde działanie nie terapeutyczne jest niemoralne. Nie ma jednolitego stanowiska kościoła w stosunku do manipulacji genetycznej nie terapeutycznej. Jeśli spełnione będą pewne wymogi, jeśli nie będzie to ingerencja ideologiczna, że będzie bezpieczna, że będzie odbywała się za zgodą pacjenta i nie będzie to interwencja na ludzkim zarodku lub innym pacjencie który nie będzie mógł wyrazić swojej zgody.
Współczesna literatura mówi o czterech grupach projektów dotyczących ulepszania genetycznego:

lepsze dzieci
lepsze osiągnięcia
przedłużanie ludzkiego życia
uszczęśliwianie człowieka przy pomocy manipulacji genetycznej

WYKŁAD VI i VII

Środki antykoncepcyjne przeciwdziałają połączeniu gamet, czyli mają na celu uniemożliwienie poczęcia 'conceptio'
Środki wczesnoporonne uniemożliwiają rozwój zygoty czy embrionu, czyli nowego człowieka już poczętego. Najczęstsze środki wczesno poronne to: wkładka wewnątrzmaciczna (spirala). Inny środek to pigułka ru486 - uniemożliwia zagnieżdżenie się zarodka nawet do 49 dnia po zapłodnieniu.
Na czym polega wybór antykoncepcyjny:

fakt, że czasowa abstynencja od pożycia byłaby poprawną alternatywą
intencja, aby unikać ciąży
wybór niesięgania po czasową abstynencję
zamiast czasowej abstynencji wybór środków, które mają zapobiec możliwym prokreacyjnym konsekwencjom aktu seksualnego

Czynniki składające się na decyzję antykoncepcyjną:

intencja zaangażowania się w akt seksualny
przewidywanie, że to zaangażowanie może spowodować początek nowego życia
wybór działań zapobiegających tym konsekwencjom aktu seksualnego

ANTYKONCEPCJA - na czym polega zło moralne antykoncepcji?

Ludzkie życie to walka dobra ze złem, człowiek często wie co jest dobre, ale sama wiedza nie wystarcza
Żeby dokonywać dobrych wyborów potrzebna jest wewnętrzna postawa popychająca do czynienia dobra
Niektórzy popadając w nałóg tracą tą postawę, czyli tracą CNOTĘ - wypracowaną przez człowieka zdolność podążania za dobrem, osiąganą poprzez ponawianie dobrych wyborów

Nupturienci - cnota czystości
Małżeństwo - cnota czystości małżeńskiej - panowanie nad popędem, Małżonkowie są wezwani do trzymania czystości, by ich związek był harmonijny. Należy wprowadzać racjonalny porządek, tak aby człowiek był panem samego siebie REGUŁA OKRESOWEJ WSTRZEMIĘŹLIWOŚCI. Jeżeli małżonkowie stwierdzą, że jest poważne ryzyko przekazania defektu genetycznego, to mogą nie mieć więcej dzieci, i wszystko jest moralnie poprawne. Odpowiedzialne rodzicielstwo to decyzja małżonków odnośnie kształtu życia rodzinnego, która winna uwzględnić czynniki zdrowotne, społeczne, ekonomiczne, ale także powołanie małżonków.

ANTYKONCEPCJA - forma zastąpienia ludzkiego ducha i pracy nad sobą, eliminuje cnotę czystości z życia małżeńskiego. Wtedy praca nad sobą i swoim opanowaniem staje się zbędna, a drogą do doskonałości jest panowanie nad własnymi emocjami, a nie środek zastępczy.

ANTYKONCEPCJA - świadome i dobrowolne działanie przeciw dobroci jakim jest poczęcie!

PRZYCZYNY NIEPŁODNOŚCI:

Blokada lub uszkodzenie jajników (w przypadku 15-30% odsetka niepłodnych). Leczenie chirurgiczne
Niemożność wytwarzania komórek jajowych lub niewystarczającej liczby plemników. Leczenie u kobiet hormonami, u mężczyzn nieuleczalne
Deformacje szyjki macicy. Leczenie chirurgiczne
Czynniki autoimmunologiczne (antyciała zabijające plemniki). Leczenie hormonami
Przesunięcie śluzówki w kierunku maciczki. Leczenie hormonami

NIEPŁODNOŚĆ PIERWSZORZĘDNA - żadne dziecko nie zostało poczęte

NIEPŁODNOŚĆ DRUGORZĘDNA - raz zostało poczęte dziecko, ale następne nie może być poczęte

TECHNIKI WSPOMAGANEGO POCZĘCIA

Sztuczna inseminacja przez męża AIH - artifical insemination by husband

Kiedy się stosuje?

Oligospermia - za mało spermy by zapłodnienie było naturalne
Paraplegia - paraliż dolnych części ciała
Brak śluzu w szyjce macicy
Obecność antyciał w śluzie w macicy
Deformacja macicy

Procedura: MASTURBACJA MĘŻCZYZNY

Sztuczna inseminacja przez dawcę AID - artifical insemination by donor

Kiedy się stosuje?

Poważna oligospermia, brak spermy, problemy genetyczne mężczyzny, mało ruchliwe plemniki

Sperma świeżo pobrana lub zamrożona BANKI SPERMY
2 ojców - biologiczny i społeczny

IN VITRO/IVF - in vitro fertilization

20% szans na zapłodnienie
Potrzebna jedynie kobieta
Kiedy się stosuje?

Kobieta ma źle działąjące jajowody, lub są one zablokowane
Deformacja szyjki macicy lub obecność antyciał w śluzie
Inne, nieznane przyczyny niepłodności

PROCEDURA:

SUPEROWULACJA (niektóre ośrodki jej nie stosują)
Wyjęcie komórek jajowych
Otrzymanie nasienia od męża, partnera, dawcy
Umiejscowienie spermy w próbówce
Badanie embrionów, selekcja zdrowych (SELEKCJA PREIMPLANTACYJNA - wybór, kto może żyć, a kto nie)
Między 4 a 16 godziną przeprowadzenie badań genetycznych
Wszczepienie, implantacja (po 40 do 48 godzin inkubacji) do ciała kobiety

Liczba wszczepionych embrionów - im więcej tym sukces może być większy. Około 5 - 6 embrionów (redukcja embrionów - SELEKTYWNA ABORCJA SŁAPSZYCH EMBRIONÓW!)

RYZYKO:

Nadprodukcja embrionów, które w dużej części nie zostaną nigdy użyte, śmierć embrionów
Zarodki są przechowywane w ciekłym azocie (zły wpływ)
Wzrost ryzyka powikłań w czasie ciąży i poronienia
Śmiertelność dzieci z In vitro jest 4 razy większa niż dzieci naturalnie poczętych
Defekty w rozwoju powstają 5 razy częściej

Defekty:

- dewastujące - dziecko tak chore, że nie powinno żyć

- poważne - ból i cierpienie dziecka

- istotne - problemy w funkcjonowaniu

Selekcja preimplantacyjna
Wzrost prawdopodobieństwa ciąży pozamacicznej

RELCJE MIĘDZYLUDZKIE PO IN VITRO

2 rodziców - matka i ojciec biologiczni
3 rodziców - matka i ojciec biologiczni, ojciec społeczny LUB matka i ojciec biologiczni, matka społeczna
Tylko matka
5 rodziców - matka biologiczna, surogatka, matka społeczna, ojciec społeczny, ojciec biologiczny

W takiej sytuacji może się okazać, że dwoje ludzi, którzy zechcą się pobrać okaże się być RODZEŃSTWEM!!!

Transfer gamet do jajników GIFT - gamete intrafalloption transfer

ZASTOSOWANIE:

Kobieta musi mieć przynajmniej jeden jajowód
Kiedy zawiodła inseminacja
Kiedy w śluzie znajdują się antyciała zabijające plemniki
Gdy stwierdzono niewiadomą przyczynę niepłodności

SPRAWNOŚĆ: około 20%
PRZEBIEG: transfer plemników i komórek jajowych (od 1 do 3), wprowadzenie ich do jajowodu, następnie działanie pod laparoskopem, które ma na celu połączenie gamet (nie zawsze jest ono skuteczne). GIFT może być poprzedzony superowulacją, kiedy wprowadza się do jajnika więcej niż jedną komórkę jajową (niektóre ośrodki „leczenia” niepłodności nie stosują superowulacji).

HIPEROWULACJA, SUPEROWULACJA - ponieważ sprawność zapłodnienia jest niska (około 20%, a metody pobierania komórek jajowych są inwazyjne superowulacja służy temu aby organizm kobiety wytworzył więcej komórek jajowych (około 6).

RYZYKO: - wzrost produkcji estrogenu powoduje wzrost płynów w płucach i jamie brzusznej

- problemy z sercem - zawały

- wzrost prawdopodobieństwa zachorowania na raka jajnika

- zagrożenie ciążą mnogą

ZAGADNIENIA MORALNE DOTYCZĄCE WSPOMAGANEGO POCZĘCIA (artykuł ks. T.Kraja)

Ilość bezdzietnych par na świecie to około 15%
NaProTechnology - metoda badania przyczyn niepłodności i ich usuwanie

ASPEKTY WZBUDZAJĄCE ZASTRZEŻENIA JEŚLI CHODZI O IN VITRO:

Sprawność metody: 10-20%
Wszczepianie wielu zarodków zwiększa prawdopodobieństwo powodzenia zapłodnienia, mamy zatem do czynienia nie z jedną ale z wieloma osobami ludzkimi w embrionalnej fazie rozwoju
SELEKTYWNA ABORCJA - redukcja liczby embrionów w celu zapobiegnięcia pojawienia się dysfunkcyjnej ciąży mnogiej
EMBRIONY NADLICZBOWE - zamrażane, przeprowadza się na nich doświadczenia, przechowuje na wypadek, gdyby rodzice chcieli mieć w przyszłości następne dziecko, są też przypadki handlu embrionami

SPOSOBY ARGUMENTACJI ZWOLENNIKÓW IN VITRO:/ za in vitro

TWORZENIE NOWYCH POJĘĆ - sposób ukrywania prawdy i usprawiedliwiania tego co się dokonuje, tak aby uzyskać wrażenie, że ma się do czynienia z sytuacją całkiem nową, do której nie możemy znaleźć adekwatnej oceny moralnej

Zamiast EMBRION używają zwrotu PRE-EMBRION - czyli embrion ludzki przed 14 dniem życia, według nich jeszcze nie jest to embrion!!
Zamiast SELEKTYWNEJ ABORCJI stosują wyrażenie REDUKACJA EMBRIONALNA - według nich nie jest to zabijanie!!
Zamiast IN VITRO stosują określenie LECZENIA NIEPŁODNOŚCI - w rzeczywistości In vitro nie leczy niepłodności, ponieważ rodzice wciąż nie mogą mieć dziecka, które zostanie poczęte In vivo (naturalnie).
Stosują określenie PRAWO DO DZIECKA - według Pilcha nie istnieje uprawnienie do posiadania innej osoby, gdyby istniało, to musiałyby istnieć sankcje dla tych, którzy zobowiązali się zapewnić małżeństwu upragnione dziecko, a w efekcie nie udało im się tego dokonać

SPROWADZENIE PROBLEMU DO SUBIEKTYWNEGO WYBORU MORALNEGO

Obecnie powszechne jest zjawisko kulturowe według którego każdy może mieć własne poglądy moralne usprawiedliwiające działania i mające moc zobowiązującą

Pojawia się pytanie: CZY O TYM CO DOBRE A CO ZŁE DECYDUJE SAM CZŁOWIEK, CZY ISTNIEJĄ WARTOŚCI NIEZALEŻNE OD LUDZKICH ZAPATRYWAŃ?

Pytanie to wynika z kryzysu zachodniej kultury spowodowanej rozwojem nauk empirycznych (doświadczenia na sobie zjawisk), które są jednak nieczułe na wyższe wartości
Istnieją dwie odpowiedzi na to pytanie: ludzie albo dostrzegą braki w naukach empirycznych i odwołają się do innych nauk (filozofii czy teologii) albo uznają, że wszystkie wartości są subiektywne, więc istnieją jedynie subiektywnie wiążące zobowiązania moralne (rób ta co chce ta!)

ARGUMENTY PRZECIW METODZIE IN VITRO:

FILOZOFICZNE:

Wspomagane poczęcie jest niemoralne ponieważ godzi w GODNOŚĆ OSOBY LUDZKIEJ:

Wynika ona z faktu, że człowiek nie jest jedynie zwierzęciem, nie jest rzeczą
Człowiek posiada pewne dobra, głównym dobrem jest DOBRO GODNEGO ŻYCIA, czyli poczęcia, życia i umierania (zakres całej egzystencji)
Akt przekazywania życia powinien podkreślać ludzką godność, a więc wyrażać się poprzez stabilną jedność mężczyzny i kobiety - rodziny, musi to być AKT OSOBOWY(akt miłości), który sprawi, że dziecko będzie traktowane na równie z rodzicami, a nie AKT RZECZOWY - w próbówce w szpitalnym laboratorium, gzie traktuje się embriony JAK rzeczy.

Włamywacz, pirat drogowy mogą powiedzieć, że działali dla dobra rodziny, lub, że chcieli podszkolić swoje umiejętności jazdy w niebezpiecznych warunkach, w takiej sytuacji nie liczą się jednak ich intencje ale to co w rzeczywistości zrobili, liczy się OBIEKTYWNA MORALNOŚĆ CZYNU - złamali prawo, zostaną więc ukarani. SUBIEKTYWIZM neguje istnienie obiektywnych uniwersalnych norm moralnych.

Sama dobra intencja posiadania dziecka nie czyni automatycznie In vitro czynem moralnie dobrym ponieważ nie jest wyrazem miłości, miłość to pragnienie dobra dla kochanej osoby (dziecka, embrionu), nie zaś pragnienie za wszelką cenę zostania rodzicem

TEOLOGICZNE - Kościół nie jest przeciwny wspomaganiu płodności, o ile szanuje ono godność człowieka, małżeństwa i dziecka

W przypadku zapłodnienia In vivo rodzice są EFEKTYWNĄ PRZYCZYNĄ SPRAWCZĄ, w In vitro dają tylko materiał genetyczny

W akcie poczęcia biorą udział nie tylko rodzice ale również BÓG, który stwarza nieśmiertelną duszę ludzką, taki kontekst przekazywania życia tzw. PROKREACJA jest zgodna z kontekstem ustanowionym przez Boga, sama REPRODUKCJA natomiast jest jedynie odtwarzaniem jakiegoś przedmiotu, tworzeniem go wielokrotnie. Zmiana kontekstu jest ciężkim grzechem, ponieważ brak tu poczucia odpowiedzialności za przyszłe życie:

Gwałt
Przygodny seks
Seks bez miłości
Kazirodztwo
Sztuczne zapłodnienie

Potwierdzenie nienaruszalności V przykazania: „nie zabijaj”

ASPEKTY ROZUMOWANIA MORALNEGO KOŚCIOŁA

W procesie In vivo (naturalne zapłodnienie) ginie 20-60% zygot, więc ilość tych, które giną w In vitro jest mniejsza. Jednak o śmierci zygot w pierwszym przypadku decyduje natura, która nie jest podmiotem moralnym, w In vitro decyduje człowiek - podmiot moralny

In vitro narusza dobro ludzkiego życia, godność i dobro małżeństwa, niszczy podstawowe dobra bez których człowiek nie osiągnie celu, którym jest ludzkie osobowe spełnienie

WYKŁAD VIII

ABORCJA

Często pigułki wczesnoporonne traktowane są mylnie jako środki antykoncepcyjne, w rzeczywistości dochodzi do ABORCJI farmakologicznej

Mówi się, że prawo powinno uznać aborcje, ponieważ wtedy znikną aborcje pokątne, które wiążą się z większym stresem, mniejszym zaufaniem i jakością. Na zachodzie jednak, pomimo usankcjonowania aborcji są jest ona często wynikiem zdrady, a udanie się do szpitala w celu usunięcia dziecka, co zostanie zarejestrowane wiąże się z powstaniem dowodu na zdradę małżeńską

Legalizacja aborcji w każdym przypadku sprawi, że człowiek przestanie się kontrolować w sferze seksualnej, zostanie od zwolniony z odpowiedzialności moralnej

ABORCJA EUGENICZNA - usunięcie płodu, który jest obarczony defektami genetycznymi (DOZWOLONA W POLSCE)

PLANNED PARENTHOOD

fundacja promująca aborcję eugeniczną
posiada pieniądze z dotacji rządowych
naciskanie na ONZ, by uznać aborcję, jako podstawowe prawo człowieka

ABORCJA:

Farmakologiczna - stosowana w pierwszej fazie po zapłodnieniu oraz jako wspomagacz w dalszych fazach rozwoju płodu. Np. RU486 - działa do 49 dnia po zażyciu
Chirurgiczna (zabieg) - stosowany w ciąży bardziej zaawansowanej

Do 15 tygodnia - wysysanie płodu z wnętrza macicy za pomocą giętkich przewodów
Po 15 tygodniu - rozszerzenie szyjki macicy i wydobycie płodu kleszczami
Po 16 tygodniu - stosowanie środków farmakologicznych, rozrywanie płodu na części i stopniowe wyciąganie
PART-BIRTH ABORTION - wysysanie mózgu żywemu dziecku (kiedyś tylko u umarłego), które niedługo ma przyjść na świat, by móc je wydostać na zewnątrz

SKUTKI ABORCJI:

Śmierć dziecka
Perforacja macicy
Rany szyjki macicy
Krwawienie niezwiązane z owulacją
Wzrost prawdopodobieństwa zaistnienia ciąży pozamacicznej
Jeśli dokonano więcej niż jednej aborcji ryzyko poronień spontanicznych
Niepłodność wywołana infekcjami jamy brzusznej
SYNDROM POST ABORCYJNY - choroba psychiczna, odczuwanie poczucia winy, którego nie da się ukoić
Największe przekłamanie - wmawia się kobiecie, że po aborcji będzie tak jak przed poczęciem - BZDURA!!

Kościół za dokonanie aborcji przewiduje ekskomunikę latae sententiae - następuje zaraz po czynie, obejmuje wszystkich zaangażowanych, nie ogłasza się jej publicznie, powrót do Kościoła poprzez rozgrzeszenie (jeśli się je dostanie).