Klasa V

Moduł: Wybrane ekosystemy - las

Temat: Jakie typy lasów występują w Polsce?

Cele:

• Zainteresowanie światem, jego różnorodnością, bogactwem i pięknem.

• Obserwowanie przyrodniczych składników środowiska i ich opis.

• Rozpoznawanie pospolitych gatunków roślin.

Cele szczegółowe:

Wiadomości: uczeń

• wymienia typy lasów w Polsce [P]

• nazywa drzewa dominujące w danym typie lasu [P]

Umiejętności: uczeń

• porównuje dwa wybrane typy lasów [R]

• określa typ i cechy lasu rosnącego w najbliższej okolicy [R]

• opisuje charakterystyczne cechy danego typu lasu [D]

• rozróżnia trzy podstawowe gatunki drzew iglastych [P]

• rozpoznaje podstawowe gatunki drzew [D]

• określa cechy danego drzewa iglastego [D]

Czas: 45 minut

Środki dydaktyczne: podręcznik, zeszyt ćwiczeń, arkusz szarego papieru z narysowanym konturem Polski i geometryczne, odcięte fragmenty tego arkusza będące uzupełnieniem konturu Polski, tekturowe rybki odpowiadające przydzielanym punktom za aktywność, notatka do wklejenia, kartki samoprzylepne, plastikowe koszyczki zawierające: karty pracy, wirówki, naturalne okazy gałązek i szyszek pospolitych roślin iglastych, tekst „Opowieści leśnika” oraz grafoskop, foliogram: „Arkusz ewaluacji”.

Metody: pogadanka, ćwiczeniowa, problemowa

Formy pracy: grupowa, z cała klasą

Standard egzaminacyjny: 1.1; 1.4; 2.2; 3.6; 4,1; 5.5; 5.8

Planowany przebieg zajęć:

Etapy lekcji	Przebieg lekcji	Umiejętności kluczowe	Czynności nauczyciela
Zaangażowanie -10 minut	Uczniowie pracują w grupach 5-osobowych, wybierając lidera, sekretarza i sprawozdawcę. Ustalenie tematu lekcji przez rozwiązanie wirówki [wzór w materiałach pomocniczych pod scenariuszem - rozwiązanie Typy lasów w Polsce…] a następnie pełny jego zapis na tablicy. Uwaga! Uczniowie grupy, która pierwsza prawidłowo rozwiąże wirówkę, otrzymują punkty za aktywność. Pogadanka wstępna, w której uczniowie wyjaśniają pojęcia: ekosystem, warstwy lasu oraz podają przykłady roślin wchodzących w skład poszczególnych warstw lasu. Liderzy grup zapoznają się z zawartością rozdanych przez nauczyciela koszyczków.	Organizowanie własnego uczenia się. Skuteczne komunikowanie się.	Nauczyciel obserwuje przydział ról w grupie. Poleca rozwiązanie wirówki, nagradza punktami grupę, która najszybciej wykona polecenie. Nauczyciel przeprowadza pogadankę wstępną. Poleca liderom grup zapoznanie się z materiałami zgromadzonymi w plastikowych koszyczkach.
Badanie i przekształcanie - 20 minut	Liderzy zapoznają grupy z zadaniami i organizują pracę grupy. Grupy pracują równym frontem wykonując zadania z karty pracy [wzór karty w materiałach pomocniczych]	Planowanie własnej pracy. Rozwiązywanie problemów w twórczy sposób. Skuteczne komunikowanie się. Efektywne współdziałanie w zespole.	Nauczyciel obserwuje organizację pracy grup, a następnie obserwuje działania uczniów i służy pomocą jeśli uczniowie o to poproszą. Analizuje pracę grupy, którą na początku lekcji wyznaczył sobie do oceny.
Prezentacja - 10 minut	Sprawozdawcy prezentują pracę swoich grup odczytując zapis na plakacie i w karcie pracy. Pogadanka podsumowująca.	Prezentowanie efektów własnej pracy na forum klasy.	Nauczyciel obserwuje prezentacje poszczególnych grup. Nauczyciel przeprowadza na zakończenie lekcji pogadankę podsumowującą.
Refleksja - 5 minut	Uczniowie dokonują samooceny uzupełniając „ Arkusz ewaluacji” . Wybierają jeden z podanych symboli przedstawiony na foliogramie i odpowiadają na pytania: * * * W jakim stopniu zainteresował Cię dzisiejszy temat? Jak oceniasz pracę swojej grupy na dzisiejszej lekcji? Jakie jest Twoje samopoczucie po dzisiejszej lekcji? Uczniowie wklejają do zeszytu notatkę otrzymaną od nauczyciela, a która jest miniaturą plakatu wykonanego przez uczniów.	Ocena własnej pracy. Autorefleksja	Nauczyciel obserwuje działania uczniów i ocenia wybrana wcześniej grupę

Materiały pomocnicze

Karta pracy

Grupa …. Data: ……………… klasa: …………..

Lider …………………………………………

Sekretarz ……………………………………

Sprawozdawca …………………………….

Pozostali uczniowie ……………………………………………………………………………………………….

Temat: Jakie typy lasów występują w Polsce?

Polecenie

Wykonajcie 2 zadania, których polecenia macie na oddzielnych kartkach co ułatwi podział zadań w grupie. Po ich wykonaniu , uzupełnijcie podpisy poniższych rysunków i połączcie odpowiednie drzewa z gałązkami. Uzupełniając kartę bezbłędnie zdobywacie po 3 punkty.

Sprawozdawca zaprezentuje wyniki waszej pracy w ciągu 2 minut!

………………. ……………… ……………….

Zadanie 1

Skorzystajcie z podręcznika [podręcznik Przyroda 5 wyd. „Wiking”] temat 21 str. 46 i odszukajcie w tekście opis lasu = boru sosnowego. Na szarym papierze przepiszcie dużymi literami uzupełnione przez was poniższe informacje:

• Lasy = bory sosnowe rosną na glebach ………………….

• W borach sosnowych rosną takie drzewa jak: ………………………..

• Inne rośliny lasu sosnowego to: …………………………..

Następnie lider zawiesi arkusz na tablicy dopasowując go do właściwego miejsca konturu Polski.

Czas pracy 8 minut

Uwaga! Grupa II ma wyszukać informacje o lesie łęgowym; III - o lesie świerkowym; IV - o buczynie; V - o grądzie.

Zadanie 2

Silny wiatr pozrywał gałązki oraz szyszki drzew iglastych i pomieszał je. Uporządkujcie gałązki i szyszki drzew iglastych, kładąc je na stoliku i podpisując na karteczkach.

Jeśli macie kłopoty to skorzystajcie z tekstu „Opowieści leśnika”.

Czas pracy 12 minut

Notatka

Bibliografia

1. Dudek. E., Szedzianis E., Tryl K., Przyroda 5: podręcznik dla klasy piątej szkoły podstawowej , Wydawnictwo Edukacyjne „Wiking”, Wrocław 2000

2. Gry dydaktyczne stosowane na lekcjach biologii w klasie VI, red. Janoska M., Kostrój E., Markiewicz A, WOM Katowice 1995

3. Opowieści leśnika, red. Dobrzyńska R., Milewski W, Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa 2000

5

Wirówka

ROZWIĄŻCIE WIRÓWKĘ

Przeskakując od wyznaczonego strzałką miejsca stale o jednakową ilość miejsc, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, łączcie sylaby i odczytajcie zdanie będące częścią tematu lekcji.

…

LA

POL

SCE

TY

SÓW

W

PY

Sosny osiągają 40 m wysokości. Mają korony o różnym kształcie i grubych konarach. Szpilki sosny są długie (powyżej 5 cm), skręcone, osadzone na gałązkach w skupiskach po 2 lub 3, spiczasto zakończone o barwie szarozielonej. Szyszki sosny mają kształt jajowato-stożkowy, są małe z ”pióropuszem” łusek na szczycie.

Świerki to drzewa do 50 m wysokości. Maja korony stożkowate. Igły świerków są kanciaste, kłujące, na gałązkach ułożone skrętolegle, 1 - 2,5 cm długości, barwy ciemnozielonej. Szyszki są długie (do 20 cm) , zwisające, walcowate, odpadają w całości.

Drzewa iglaste rozpoznamy po pokroju, czyli ułożeniu konarów na pniu, igłach i szyszkach, które są kwiatostanami.

Modrzewie osiągają 50 m wysokości. Maja korony stożkowate, szerokie, Igły płaskie, miękkie, jasnozielone, jesienią złocistożółte, wszystkie opadają. Zebrane są w pęczkach po 30 - 50, o długości 1,5 - 3 cm. Szyszki małe o długości 3 - 4 cm, jajowate, brązowe. Po wypadnięciu nasion przez kilka lat pozostają na drzewie.