Bilans płatniczy i kursy walutowe.

1. Omów rodzaje kursów walutowych. Co może spowodować ich spadek?

Kurs sztywny - ustalony przez organ państwa, nie podlegający wahaniom. Określa tzw. dopuszczalny korytarz wahań waluty wokół kursu centralnego (parytetu). Jeżeli nadwyżka podaży lub popytu na daną walutę powoduje większe od dopuszczalnego odchylenia kursu walutowego od parytetu to bank centralny interweniuje, a jeżeli brak jest do tego środków to bank centralny ogłasza oficjalną dewaluację waluty własnej.

Kurs stały - występuje wówczas, gdy kursy walut zmieniają się pod wpływem popytu i podaży, lecz tylko w pewnych granicach. Granice te mogą być określone przez władze finansowe danego kraju lub mogą wynikać z porozumień międzynarodowych.

Kurs płynny -kurs walutowy będący wynikiem gry sił rynku, a więc ustalany przez relacje popytu i podaży. Zmiany popytu i podaży danej waluty powodują odpowiednie zmiany poziomu kursu walutowego zachodzące nieustannie z dnia na dzień, a nawet z godziny na godzinę.

Czynniki powodujące spadek:

* Wzrost popytu krajowego, który staje się przyczyną wzrostu importu,
* Wyższa inflacja w kraju niż za granicą,
* Spadek stóp procentowych w kraju, co powoduje odpływ waluty z agranicę do bardziej opłacalnych lokat,
*Działania spekulacyjne ze strony uczestników rynku walutowego (eksporterów, importerów, banków), którzy oczekują spadku kursu waluty krajowej sprzedają ją, co faktycznie powoduje obniżenie jej kursu.

2. Scharakteryzuj szczegółowo strukturę bilansu płatniczego.

Rachunek obrotów bieżących

(inaczej handlowy) - to zestawienie płatności z tytułu przepływu towarów i usług oraz dochodów majątkowych między danym krajem a zagranicą. Wyróżnia się następujący podział:

• Obroty towarowe - zestawienie wartości eksportu i importu towarów, a różnica między tymi wartościami wyznacza deficyt lub nadwyżkę

• Obroty usługami - są to m.in. transport, turystyka, ubezpieczenia (np. wczasowicz w naszym kraju = kredyt)

• Pozostałe obroty bieżące - są to m.in. dochody majątkowe, odsetki, zyski, przekazy pieniężne, darowizny

Rachunek obrotów kapitałowych

(międzynarodowe przepływy aktywów i pasywów) - to zestawienie zmian jakie wskutek przepływu kapitałów zachodzą w krajowych zasobach akcji, obligacji skarbowych, nieruchomości, depozytów, kredytów bankowych itp. Wyróżnia się następujący podział:

• Kapitał długoterminowy - dotyczy przepływów inwestycji między krajem a zagranicą i dzieli się na dwie pozycje:

- inwestycje bezpośrednie - powodują napływ lub odpływ pieniędzy

- inwestycje portfelowe - dotyczą papierów wartościowych (np. akcje przedsiębiorstw)

• Kapitał krótkoterminowy - dotyczy przepływów inwestycji między krajem a zagranicą - krótkotrwałych

• Zmiany rezerw - każdy kraj posiada oficjalne rezerwy złota oraz obcych walut przetrzymywanych przez bank centralny, w razie potrzeby są one na zlecenie rządu sprzedawane by wesprzeć swoją walutę narodową.

3. Wymień i omów zalety kursów płynnych.

*Automatyczne dostosowania - nierównowaga w bilansie płatniczym jest automatycznie likwidowana, bez potrzeby interwencji rządów.

* Eliminacja potrzeby utrzymania rezerw dewizowych
Swobodna wymiana walut po kursie wolnorynkowym eliminuje potrzebę interwencji banku centralnego na rynku walutowym i utrzymaniu rezerw dewizowych.

* Niewrażliwość na zmiany w otoczeniu zewnętrznym
Nie ma potrzeby utrzymania inflacji na poziomie światowym, który może okazać sie zbyt wysoki, albo zbyt niski dla danego kraju. Kurs płynny zabezpiecza gospodarkę przed skutkami wahań koniuktury światowej o wstrząsów zewnętrznych.

* Swoboda wyboru polityki gospodarczej
Rząd może wybrać dowolny, dogodny dla siebie poziom globalnego popytu na rynku krajowym, a wynikającą z tego nierównowagę w bilansie płatniczym zniweluje mechanizm płynnego kursu walutowego.

4. Wymień i omów wady kursów płynnych.

* Niestabilność kursów
Im większa jest elastyczność podaży waluty i popyt na nią tym większe zmiany kursu są potrzebne do przywrócenia równowagi na rynku walutowym.

* Spekulacja walutowa
W krótkim okresie spekulacja walutowa może dotkliwie destabilizować finanse i gospodarkę, czemu sprzyja prawie całkowity brak kontroli transakcji spekulacyjnych.

* Niepewność w handlu międzynarodowym i inwestycjach zagranicznych

Wahania kursów walutowych wymagają niepewność w międzynarodowych obrotach handlowych oraz w inwestycjach zagranicznych i ograniczają ich rozmiary.

* Brak dyscypliny w polityce gospodarczej
W celu osiągnięcia korzyści politycznych rząd może pozwolić na nadmierną inflację. W dłuższym okresie ujawniają się negatywne skutki polityki inflacyjnej oraz konieczność deflacji, co prowadzi do spadku produkcji i wzrostu bezrobocia.

5.Co to jest EMK (ang. ERM)? Jakie są jego główne cele?

Jest to system łączący EURO z walutami krajów Unii Europejskiej, które nie przyjęły wspólnej waluty. Istnieje od 1 stycznia 1999 roku, kiedy w 11 państwach zadebiutowało w transakcjach bezgotówkowych (tzw. transakcje elektroniczne).

Mechanizm EMK oparty jest na powiązaniu i usztywnieniu kursów wymiany walut państw członkowskich, był on niezbędny w procesie tworzenia Unii Gospodajczej i Walutowej oraz do wprowadzenia wspólnej waluty - EURO.

CELE:

- ochrona stabilnego funkcjonowania rynku wewnętrznego

- przygotowanie krajów Unii Europejskiej do przyjęcia euro

- stworzenie obszaru stabilności monetarnej, która regulowałaby sytuację gospodarczą i polityczną w ramach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej - redukcja wahań kursowych walut państw członkowskich Unii Europejskiej

- uniknięcie wpływu na gospodarki państw z niską inflacją konkurencyjnych dewaluacji przeprowadzanych przez kraje z wyższą inflacją

- wprowadzenie zewnętrznego czynnika, który dyscyplinowałby związki zawodowe lub wzmacniał wiarygodność polityki antyinflacyjnej w krajach z wysoką inflacją

Podaż, popyt

1.Opisz skutki zmian popytu i przedstaw ją na wykresie

Zmiany popytu:

• Wzrost popytu powoduje wzrost ceny i ilości równowagi;

• Spadek popytu powoduje spadek ceny i ilości równowagi;

• Przesunięciu popytu towarzyszy ruch po krzywej podaży dla odtworzenia równowagi;

• 2.Opisz skutki zmian podaży i przedstaw ją na wykresie.

Zmiany podaży:

• Wzrost podaży powoduje spadek ceny i wzrost ilości równowagi;

• Spadek podaży powoduje wzrost cen i spadek ilości równowagi;

• Przesunięciu podaży towarzyszy ruch po krzywej popytu dla odtworzenia równowagi;

• 3. Wyjaśnij pojęcie równowagi rynkowej, nadwyżki i niedoboru oraz przedstaw je na wspólnym wykresie.

Równowaga rynkowa jest to taka sytuacja na rynku danego dobra w której wielkość popytu równa jest wielkości podaży. W szczególności, najczęściej mianem równowagi rynkowej określa się stan rynku, w którym ilość dóbr nabywanych przez konsumentów równa jest ilości tych dóbr wytwarzanych przez producentów, czyli stan w którym wielkość popytu na danym rynku jest równa wielkości podaży. Czynnikiem równoważącym podaż i popyt jest zazwyczaj cena. Cena, przy której występuje równowaga rynkowa nazywana jest ceną równowagi rynkowej.

Nadwyżka - sytuacja, w której oferowana cena sprzedaży jest wyższa od ceny równowagi;

Niedobór - sytuacja, w której cena sprzedaży jest niższa od ceny równowagi;

4. Dlaczego pożądana ilość jakiegoś dobra ma tendencję do spadku w przypadku wzrostu ceny?

Pierwszą przyczyną takiej sytuacji jest efekt substytucyjny, drugą- efekt dochodowy. Efekt substytucyjny zmiany ceny polega na tym, że przy obniżce ceny danego dobra (i stałości cen pozostałych dóbr) staje się ono relatywnie tańsze i konsumenci mogą nim zastępować inne dobra. Jeżeli dane dobro zdrożeje to konsumenci zastępują dane dobro dobrem tańszym, czyli jeśli cena jego rośnie to konsumenci zmniejszą zakup tego dobra lub zmienią zakup na dobro tańsze. Efekt dochodowy zmiany ceny sprowadza się do tego, że przy obniżce ceny danego dobra rośnie jego siła nabywcza, gdyż przy stałym dochodzie nominalnym jest on w stanie nabyć większą ilość tego dobra i odwrotnie: przy wzroście ceny danego dobra, przy danym dochodzie nominalnym, spada jego siła nabywcza, tzn., że konsument jest zmuszony ograniczyć zakupy danego dobra.Przykład:

Gdy cena wołowiny rośnie, jem więcej drobiu efekt substytucyjny

Gdy ceny benzyny podwajają się, to w rezultacie mój dochód realny staje się mniejszy
i dlatego- w sposób naturalny- zmniejszam swoje zużycie benzyny i innych dóbr. efekt dochodowy

5. Wymień 5 determinantów popytu i krótko je opisz.

Średni dochód konsumentów- podstawowy czynnik określający popyt. W miarę wzrostu dochodów ludności jednostki mają tendencję do kupowania coraz większej ilości prawie wszystkich dóbr, jeśli nawet ceny się nie zmieniają. Wielkość rynku- mierzona liczbą ludności- wywiera wyraźny wpływ na krzywą popytu rynkowego. Ceny oraz dostępność dóbr pokrewnych: związek między dobrami substytucyjnymi, które mogą pełnić tę samą funkcję. Preferencje- reprezentują różnorodne oddziaływania kulturowe i historyczne, mogą być odbiciem potrzeb psychologicznych lub fizjologicznych, lub też obejmować pragnienia sztucznie wytworzone, mogą zawierać wiele elementów tradycji lub religii. Czynniki szczególne- należą do nich m.in.: pogoda, sezonowość produkcji, czynniki losowe (susza, powódź, pożary). Przykład z samochodami

Bezrobocie i inflacja.

1. Co to jest bezrobocie i jakie są jego skutki oraz przyczyny?

Bezrobocie to zjawisko polegające na tym, żepewna część ludzi zdolnych do pracy, poszukujących pracy i akceptujących istniejący poziom wynagrodzenia nie znajduje zatrudnienia.

Przyczynami bezrobocia są: likwidacja niektórych gałęzi przemysłu, zmniejszenie popytu na wyroby pewnych sektorów, ograniczenie produkcji, brak lub niska mobilnośc pracowników, zmiana lokalizacji zakładu, niedostosowane do potrzeb rynku kwalifikacje zawodowe, postęp technologiczny, nadmierny fiskalizm

Skutki bezrobocia to: niewykorzystywanie potencjału ludzkiego, poniesienie kosztów związanych z obsługą bezrobotnych, spadek dochodów ludności i zwiększenie sfery ubóstwa, degradacja psychiczna i moralna bezrobotnych, nasilenie patologii społecznych oraz utrata kwalifikacji zawodowych.

2. Co to jest inflacja, stopa inflacji? Jakie są rodzaje inflacji i czym sie charakteryzują?

Inflacja to proces wzrostu poziomu cen, powodujący niekontrolowane i nieakceptowane społecznie zmiany proporcji podziału dochodu nardowoego.

Stopa inflacji jest to stopień nasilenia inflacji wyrażający w procentach wzrost poziomu cen w okresie badanym w stosunku do okresu przyjętego przez ustawę.

Inflacja może być kosztowa (podażowa) lub strukturalna (popytowo-kosztowa).

Inflacja kosztowa pojawia się, gdy ograniczono podaż jednego lub kilku zasobów lub cena jednego lub kilku zasobów zostaje zwiększona. Może wynikać ze wzrostu każdego ze składników kosztów (np. płac, cen surowców, produktów importowanych), przy założeniu, że pozostałe nie ulegają zmianie.

Inflacja strukturalna jest skutkiem zmian w strukturze popytu i podaży. Pojawia się więc ona, gdy producenci nie mogą w sprawny sposób dostosować struktury produkcji lub/i struktury zaangażowania zasobów po zmianach, które zaszły w strukturze gospodarki (np. zmiany popytu na produkt czy technologii wytwarzania).

3. Czemu powinna służyć analiza rynku pracy i jakie są płaszczyzny jego postrzegania?

System informacji o rynku pracy powinien służyć zmniejszeniu stopy bezrobocia oraz pomagać poszczególnym obywatelom przy podejmowaniu decyzji w zakresie: wyboru kariery zawodowej, kierunku doskonalenia (podnoszenia) kwalifikacji zawodowej, poszukiwaniu właściwego miejsca pracy (indywidualna mobilność pracownicza).

Płaszczyzny postrzegania rynku pracy:

1. płaszczyzna- rozróżnia 2 podstawowe komponenty rynku pracy: podaż siły roboczej i popyt na siłę roboczą;

2. płaszczyzna- rozróżnienie podstawowych kategorii podaży i popytu z punktu widzenia faktycznego wykorzystania zasobów pracy i zagospodarowania miejsc pracy;

3. płaszczyzna- dotyczy najważniejszy przekrojów funkcjonowania mechanizmów podaży i popytu;

4. płaszczyzna- rozróżnia ujęcie statyczne oraz dynamiczne;

5. płaszczyzna- uwzględnienie horyzontu czasowego oceny zmian, retrospektywna i perspektywiczna analizie tego rynku.

4. Jaka istnieje relacje między inflacją a bezreobociem? Opisz ją.

Relację między inflacją a bezrobociem przedstawia krzywa Phillipsa:

Wynika z niej, iż im niższa stopa bezrobocia, tym większa inflacja płac i na odwrót, im mniejsza inflacja tym większe bezrobocie. Krzywa ta jednak sprawdza się tylko w niewielu przypadkach, głównie dlatego, że na stopę bezrobocia ma wpływ wiele innych czynników. Najczęściej bezrobocie i inflacja rosną jednocześnie; mowa wtedy o stagflacji. Występuje ona, np. w przypadku, gdy dany towar staje się trudno dostępny i wzrasta jego cena.

Edmund Phelps zmodyfikował krzywą Phillipsa. Doszedł do wniosku, że wraz ze wzrostem zwiększa się poziom cen, a siła nabywcza nie zmienia się, a istotny wpływ na zmianę płac mają oczekiwania inflacyjne pracowników. Według danej krzywej bezrobocie po jakimś czasie wraca do starego poziomu, a inflacja pozostaje na tym samym wysokim poziomie.

5. Opisz różnice między poglądami Monetarystów, Keynesistów a Neoklasków.

Monetaryści, w przeciwienstwie do Keynesistów, skupiających się na polityce fiskalnej, sformułowali poglądy w zakresie polityki podażowej. Według monetarystów pieniądz jest neutralny, oznacza to, że ma on wpływ jedynie na wartości nominalne takie jak cena, a do zwalczaniea inflacji, która jest zjawiskiem pieniężnym powinno się stosowąć wyłącznie instrumenty polityki monetarnej. Aby niezachodziły procesy inflacyjne, przeciętny poziom cen musi być stały. Monetaryzm skłaniał się ku wolnemu rynkowi, który jest dostatecznie konkurencyjny, ograniczając ingerencje rządu do minimum.

Teorie tą odrzucili Keynesisci, według których krańcowa skłonność do konsumpcji wyklucza samoregulacje rynku. John Maynard Keynes proponował zwiększenie podatków dla ludzi i przedsiębiorstw bogatych przy zmniejszeniu opodatkowania jednostek uboższych i przedsiębiorstw rozpoczynających działalność. Państwo powinno również wspierać prywatną działalność inwestycyjną (tanie kredyty, ulgi podatkowe) oraz zapewnić koniunkturę poprzez sterowanie wydatkiami rządowymi, nie zwracając uwagi na deficyt budżetowy, który powinien się wyrównac w okresie lepszej koniunktury. Keynesiści byli więc zwolennikami uzyskania równowagi ekonomicznej przez oddziaływanie na popyt .

Ekonomiści Neoklasyczni za to skupili się nad tym jak preferencje konsumentów można przełożyć na popyt towarowy. Według Neoklasyków każda zmiana pociąga za sobą kolejną, np. zmian ceny jednego produktu zmieni cene całej produkcji. Przy niezmiennej technice produkcji oraz pełnym zatrudnieniu funkcjonowanie gospodarki składa się z dwoch sektorów: przedsięborstw i gospodarstw domowych, bez uwzględnienia roli państwa ani handlu zagranicznego.

Pieniądze i polityka pieniężna.

1.Wymienić,krótko,scharakteryzować funkcje pieniądza.

Środek wymiany - pieniądz jest powszechnym środkiem wymiany. Każdy przyjmuje go za sprzedane usługi i towary, wiedząc, że będzie mógł za niego nabyć inne dobra materialne lub usługi.

Środek gromadzenia bogactwa Zarówno ludzie, jak i przedsiębiorstwa potrzebują środka, który umożliwiłby dzięki dochodowi uzyskanemu dzisiaj, zakup dóbr i usług w przyszłości. Pieniądz jest jednym z takich środków - może zostać zaoszczędzony.

Miernik wartości - przy pomocy pieniądza możliwe jest wyrażenie wartości innych towarów. Cena jest pieniężnym wyrazem wartości towarów i usług.

Środek ustalania przyszłych należności i zobowiązań - ludzie często starają się ustalić wartość jakiejś przyszłej płatności. Zastosowanie cen wyrażonych w pieniądzu jest najwygodniejszym sposobem jej ustalenia.

2. Czym jest podaż pieniądza? Jak można na nią wpływać?Podaż pieniądza to całkowita wartość zasobów pieniężnych, uznanych za środek wymiany, które znajdują się w obiegu. Na podaż pieniądza składa się suma gotówki w obiegu poza systemem bankowym oraz wkłady w bankach.

Czynniki wpływające na podaż pieniądza:

Zmiana stopy redyskontowej.

Sprzedaż lub zakup rządowych papierów wartościowych.

Obniżenie lub podwyższenie poziomu rezerw obowiązkowych3. Załóżmy że w danej gospodarce działają 4 banki komercyjne. Do pierwszego banku wpłaciliśmy gotówkę w wysokości 10 tysięcy złotych jako wkład na żądanie. Stopa rezerw obowiązująca w bankach wynosi 10% zaś środki pieniężne z udzielonych kredytów są lokowane w kolejnych bankach. Uzupełnij tabelę oraz oblicz całkowity depozyt złożony w tych 4 bankach. Ile pieniędzy zostanie wykreowanych przez cały system bankowy?

Banki	Depozyt (zł)	Rezerwa obowiązkowa (zł)	Kredyt (zł)
I	10000	1000	9000
II	9000	900	8100
III	8100	810	7290
IV	7290	729	6561

Całkowity depozyt: 10000+9000+8100+7290=34390zł

Ilość pieniędzy wykreowanych przez cały system bankowy: 9000+8100+7290+6561=30951

4. Czym jest popyt na pieniądz? Wymienić i krótko scharakteryzować motywy trzymania pieniędzy.

Popyt na pieniądz oznacza bezpośrednią potrzebę posiadania pieniądza - utrzymywania części majątku w pieniądzu zamiast wydatkowania go na dobra czy usługi.

Motywy trzymania pieniędzy:

• Motyw transakcyjny - pieniądz jako środek wymiany potrzebny jest do przeprowadzania transakcji. Ludzie muszą trzymać część pieniędzy w postaci gotówki lub na rachunkach awista w celu dokonywania operacji handlowych.

• Motyw przezorności - motyw ten wynika z niepewności co do przyszłych dochodów i wydatków oraz dążenia do bezpieczeństwa. W życiu zdarzają się różne nieprzewidziane wypadki. Dlatego ludzie trzymają pewną dodatkową ilość gotówki na „wszelki wypadek”.

• Motyw spekulacyjny - motyw ten polega na dążeniu do posiadania pieniądza przynoszącego zysk w przyszłości. Przedsiębiorstwa i osoby prywatne zamierzające kupić aktywa finansowe, mogą odkładać te decyzje w nadziei, że ceny spadną.

5. Równanie nominalnego popytu (L) na pieniądz ma postać:

L = 0,25PY-100r,

przy czym:

PY - nominalny dochód narodowy, r - nominalna stopa procentowa

Niech PY = 200, a nominalna podaż pieniądza (M) jest pod kontrolą banku centralnego i wynosi M = 40. Na rynku występuje stan równowagi pieniężnej.

1. Ile wynosi stopa procentowa równoważąca rynek pieniężny?

2. Jeżeli stopa procentowa wzrośnie o 10%, to na jakim poziomie powinna zostać ustalona nominalna stopa procentowa w celu utrzymania równowagi na rynku?

1. Równowaga na rynku pieniężnym oznacza, że popyt na pieniądz równoważony jest przez podaż na pieniądz (L = M).

Stąd:

0,25*200-100r = 40 >> r=0,1=10%

Stopa procentowa równoważąca rynek pieniężny wynosi 10%.

2. Zakładamy wzrost stopy procentowej z 10% na 20%.

Wyższa stopa procentowa wymaga niższej podaży pieniądza w celu utrzymania równowagi na rynku:

M=0,25*200-100*0,2=30

6. Czym jest bank centralny i jakie pełni funkcje?

Jest to instytucja odpowiedzialna za funkcjonowanie systemu bankowego. W przypadku polski jest to instytucja państwowa - Narodowy Bank Polsk. Funkcje banku centralnego : 1. Emisja pieniądza gotówkowego i wprowadzanie go w obieg.2. Prowadzenie rachunków banków komercyjnych. 3. Bank centralny jest bankiem skarbu państwa, prowadzi rachunki instytucji państwowych, a także utrzymuje rachunki depozytowe państwa i prowadzi kasową obsługę budżetu.

7. Jak można zdefiniować pojęcie ,,polityka pieniężna''?

Polityka pieniężna to całokształt rozwiązań i działań, które są podejmowane w gospodarce narodowej w celu zaopatrzenia jednostek gospodarczych w pieniądze i kredyt, zapewnienia stabilności cen, a także w celu regulowania wielkości pieniądza

8. Jakie są trzy podstawowe instrumenty którymi posługuje się polityka pieniężna celem pełnienia swoich funkcji i na czym polegają?

Operacje otwartego rynku-sprzedaż bądź skup przez bank centralny papierów wartościowych emitowanych przez rząd na otwartym rynku.

Konwersja długu publicznego-sprzedaż przez bank centralny części obligacji zamiast weksli skarbowych.

Depozyty specjalne -zobowiązanie banków komercyjnych do ulokowania części swoich wkładów na rachunku banku centralnego.

Zawodność rynku i polityka państwa.

1. Uzupełnij tabelkę- Kryzysy gospodarcze, a interwencja państwa.

identyfikatory	I kryzys 1928r-1934r.	II kryzys 2008-2012r.
1.geneza	Rozwój technologiczny i techniczny	Spekulacje finansowe (banki)
2.parametry charakterystyczne	Podaż przewyższała popyt (nadprodukcja)	Deficyt budżetowy, długi publiczne, zbyt duża ilość nieruchomości
3.podejmowane działania	Budowa infrastruktury (drogi, lotniska)	Dyscyplinowanie polityki fiskalnej, przepływ kapitałów
4.wynik kryzysu	Dominacja gospodarcza USA, powstanie faszyzmu, rozwój gospodarki niemieckiej	(?) Zmiana pozycji gospodarczych poszczególnych państw i regionów

2. Jakie są metody interwencji państwa?

• Wprowadzenie subsydiów i podatków

• Agencje regulacyjne

• Tworzenie prawa i regulacja

• Bezpośrednie dostarczanie dóbr i usług

• Zmiany praw własności

Zapewnienie dostępu do informacji

3. Jakie są wady i zalety interwencji państwa w gospodarkę?

ZALETY	WADY
Kontrola tych rodzajów działalności które mogą naruszać interes publiczny.	Interwencja państwa może doprowadzić do braków lub nadwyżek.
Zmuszenie przedsiębiorców do uwzględnienia całkowitych kosztów związanych z daną działalnością.	Rosnące koszty administracyjne.
Stabilizowanie gospodarki	Gdy zmiany w polityce państwa następują zbyt często, ma to skutek destrukcyjny.
Dostarczanie dóbr publicznych których rynek nie dostarczyłby w należytej wartości.	Nie reprezentuje interesów większości wyborców ( w przypadku gdy rząd jest mniejszościowy).
Przeciwdziałanie nieuczciwej konkurencji.	Ograniczenie swobód obywatelskich.

4. Co to są efekty zewnętrzne? Opisz krótko ich rodzaje.

Efekty zewnętrzne są to koszty lub korzyści z produkcji, bądź konsumpcji ponoszone przez społeczeństwo, a nie przez samych producentów czy konsumentów. Niekiedy nazywane też efektami ubocznymi lub efektami odczuwalnymi przez osoby trzecie.Mechanizm rynkowy nie zapewni efektywności społecznej, gdy działania producentów lub konsumentów wpływają na sytuacje innych osób.

Efekty zewnętrzne mogą być:

• pożądane (korzyści zewnętrzne)

• niepożądane (koszta zewnętrzne)

Koszty/korzyści społeczne = Suma kosztów/ korzyści prywatnych + korzyści/kosztów zewnętrznych

Efekty Zewnętrzne:

• Zewnętrzne koszty produkcji (MSC > MC)

Wnioski: Nadprodukcja

• Zewnętrzne korzyści z produkcji (MSC < MC)

Wnioski: Za niski poziom produkcji

• Zewnętrzne koszty konsumpcji (MSB < MB)

Wnioski: Faktyczna konsumpcja zbyt duża ze społecznego pkt. widzenia.

• Zewnętrzne korzyści konsumpcji (MSB > MB)

Wnioski: Faktyczna konsumpcja zbyt mała ze społecznego pkt. widzenia.

5. Opisz wady mechanizmu rynkowego skupiając się na czynnikach ludzkich.

-Niepełna informacja i niepewność
Niektóre firmy celowo nie udostępniają lub bazują na przeświadczeniu,
że konsumenci posiadają wszystkie informacje o oferowanym przez nich produkcie.

-Błędne decyzje podejmowane przez osoby działające we własnym imieniu

Wiele osób powierza dysponowanie swoimi środkami innym, nie zawsze odpowiednim, ludziom i organom, które mogą podejmować niewłaściwe i szkodliwe decyzje.

Nieprzenośność czynników wytwórczych i opóźnienia reakcji

Wiele przedsiębiorstw posiada części nieprzenośne. Poprzez opóźnienia w informacji
i nieprzenośność przedsiębiorstwa nie są w stanie w 100% reagować wystarczająco szybko na rynku.
Determinanty dochodu narodowego i polityka fiskalna

1.Czym jest równowaga w ruchu okrężnym dochodów? Co oznacza że może ona nastąpić przy każdym poziomie dochodu narodowego i zatrudnienia?

Stan równowagi zachodzi, kiedy w ruchu okrężnym dopływy równają się odpływom.

Gdy dochody gospodarstw domowych wzrastają, ludzie więcej oszczędzają , płacą wyższe po-datki i kupują więcej towarów importowanych. Innymi słowy odpływy z obiegu wewnętrznego rosną. Gdy te odpływy wzrosną do poziomu zwiększonych dopływów, równowaga zostanie przywrócona i dochód narodowy oraz zatrudnienie przestaną rosnąć. Podobnie działa ten pro-ces gdy zaczniemy go od początkowego spadku dopływów (lub wzrostu odpływów), będzie on prowadził do zwielokrotnionego spadku dochodu narodowego i poziomu zatrudnienia , aż do wyrównania poziomu dopływów i odpływów - nastąpienia równowagi.

2.Z jakich dwóch głównych jednostek składa się gospodarka w modelu okrężnych docho-dów? Jak wpływają te jednostki na gospodarkę? W tym modelu gospodarka składa się z dwóch głównych jednostek przedsiębiorstw oraz gospo-darstw domowych. Przedsiębiorstwa wytwarzają dobra i usługi oraz zatrudniają pracowników. Gospodarstwa domowe konsumują dobra i usługi (wytwarzane przez przedsiębiorstwa) oraz dostarczają przedsiębiorstwom nakładów pracy i innych czynników produkcji.

3.O czym informuje nas mnożnik odnoszący się do dochodów i odpływów danego państwa?

Mnożnik informuje jak wzrost wydatków wpłynie na wielkość produkcji i dochodu. Gdy dopły-wy wzrosną, spowoduje to zwielokrotniony wzrost dochodu narodowego: dochód narodowy wzrośnie o więcej niż wyniósł przyrost dopływów(lub spadek dopływów). Wielkość mnożnika informuje, ile razy przyrost dochodu narodowego (ΔY) będzie większy od przyrostu dopływów (ΔJ ), który go spowodował. Wartość mnożnika obliczana jest ze wzoru k= ΔY/ ΔJ.

4.Jak wygląda i co przedstawia krzywa Philipsa? W jakim celu była stosowana? Dlaczego w dzisiejszych czasach nie jest ona używana

Krzywa Philipsa to krzywa przedstawiająca zależność między inflacją a bezrobociem. Była czę-sto stosowana do zilustrowania skutków zmian popytu globalnego. Współcześnie nie jest ona stosowana, gdyż stwierdzona, iż nie zależność pomiędzy inflacją a bezrobociem nie jest możliwa do przedstawienia za pomocą prostej funkcji.

5.Co oznacza stwierdzenie, że dochód narodowy zapewnia pełne zatrudnienie? Przedstaw na wykresie i nazwij zjawisko, gdy suma wydatków państwa jest w tym przy-padku od takiego dochodu: a) niższa, b) wyższa. Dochód narodowy zapewniający pełne zatrudnienie to wielkość dochodu narodowego, przy któ-rej nie istnieje niedobór popytu, co w konsekwencji powoduje brak bezrobocia wynikającego z braku popytu. a) Gdy suma wydatków państwa jest niższa występuje luka deflacyjna. b) Gdy suma wydatków państwa jest wyższa występuje w tym przypadku luka inflacyjna.

6.Napisz czym są podatki bezpośrednie, wypisz te obowiązujące w Polsce oraz krótko scha-rakteryzuj dwa podatki dochodowe z tej grupy. Podatki bezpośrednie to nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz państwa, które jest związane bezpośrednio z osiąganym przez podmiot dochodem lub jego majątkiem. Im wyższy dochód lub zgromadzony majątek, tym wyższa jest również kwota płaco-nego podatku. W Polsce jest dziesięć podatków bezpośrednich:

1. podatek dochodowy od osób fizycznych 2. podatek dochodowy od osób prawnych 3. podatek od spadków i darowizn 4. podatek od czynności cywilnoprawnych 5. podatek rolny 6. podatek leśny 7. podatek od nieruchomości

8. podatek od środków transportowych 9. podatek tonażowy 10. podatek od wydobycia niektórych kopalin

Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) dotyczy dochodów osób fizycznych. Jest on podat-kiem progresywnym o dwóch stawkach podatkowych wynoszących 18% oraz 32%.

Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) dotyczy dochodu uzyskanego przez przedsiębior-stwa i spółki. Jest on podatkiem liniowym, którego stawka wynosi 19%.

7.Napisz czym są podatki pośrednie, wypisz te obowiązujące w Polsce oraz krótko uzasad-nij, który i dlaczego uważany jest za najważniejszy z nich.

Podatki pośrednie to nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz państwa związane z zakupem towarów i usług. Zakup ten pośrednio wskazuje na istnienie u podmiotów dochodu, który podlega opodatkowaniu. Ostateczne opłacenie i odprowadzenie ca-łości podatku do budżetu państwa następuje zazwyczaj w momencie, gdy dany towar lub usługa zostaje nabyta przez finalnego użytkownika. W Polsce są trzy takie podatki:

1. podatek od towarów i usług

2. podatek akcyzowy

3. podatek od gier

Podatek od towarów i usług jest uważany za najważniejszy z podatków pośrednich, ponieważ stanowi główne źródło dochodów budżetu państwa

8.Czym jest polityka fiskalna, jak ją dzielimy, jaka są jej podstawowe funkcje?

Polityka fiskalna to działania rządu w zakresie kształtowania poziomu wydatków państwowych i podatków, podejmowane w celu regulowania ogólnego poziomu popytu. Dzielimy ją na:

Ekspansyjną (polega na zmniejszeniu podatków i/lub zwiększeniu wydatków państwo-wych)

Restrykcyjną/deflacyjną (polega na zwiększeniu podatków i/lub zmniejszeniu wydat-ków państwowych).

Funkcje:

Przeciwdziała wystąpieniu nierównowagi w gospodarce

Zmniejsza skalę wahań w gospodarce (polityka stabilizacyjna)

9.Z jakimi problemami związanymi z czasem musi zmagać się polityka fiskalna? Wymień pięć.

Działania polityki fiskalnej muszą zmagać się z następującymi opóźnieniami:

1. Opóźnienie rozpoznania,

2. Opóźnienie od rozpoznania do podjęcia działań,

3. Opóźnienie od podjęcia działań do rzeczywistych zmian,

4. Opóźnienie od zmian wydatków państwowych i opodatkowania do zmian dochodu na-rodowego, cen i zatrudnienia,

5. Powolna reakcja konsumpcji na zmiany opodatkowania.

10Co to jest błędne koło ubustwa. Przedstaw je na przykładzie Teori Nurksego

Błędne koło ubóstwa - termin występujący w ekonomii rozwoju, oznaczający niemożność wejścia zacofanej gospodarki na drogę rozwoju. W myśl tej koncepcji czynniki powodujące zacofanie tworzą swoisty łańcuch zależności i układają się w krąg przyczynowości, gdzie każdy z tych czynników jest zależny od czynnika, który go poprzedza, a on sam determinuje zjawisko po nim następujące. Wzajemne powiązanie w sposób okrężny wszystkich rozpatrywanych czynników niedorozwoju utrzymuje cały system w równowadze, prowadzącej do stagnacji gospodarczej.

Wyróżnia się cztery kręgi ubóstwa:

Błędne koło ubóstwa R. Nurksego (dwa kręgi)

Błędne koło ubóstwa B. Knalla

Błędne koło ubóstwa E. Gannagé

R. Nurkse jest twórcą dwóch teorii zaklętego kręgu ubóstwa:

Pierwszy krąg ubóstwa Nurksego: niedostateczna podaż kapitału → niska zdolność do oszczędzania → niski poziom realnych dochodów ludności → niska wydajność pracy → niedostateczna podaż kapitału (zamknięcie kręgu)

Drugi krąg ubóstwa Nurksego: niski popyt na kapitał = słabe bodźce do inwestowania → niewielka siła nabywcza ludności → niski poziom dochodów realnych → niska wydajność pracy → niedostateczne zastosowanie kapitału w procesie produkcji → słabe bodźce do inwestowania = niski popyt na kapitał (zamknięcie kręgu)

Według R. Nurksego sposobem na przezwyciężenie kręgu biedy i zacofania są inwestycje kapitału, które doprowadzą do stopniowego podnoszenia wydajności pracy, ograniczenia bariery popytu i małej chłonności rynku, zwiększenia produkcji i ostatecznie do wzrostu dochodów ludności. R. biede kraje nie oga same wyjść z biedy, potrzebują kapitału zagraiczego. 

11.Opisz uwarunkowania kształcenia się cyklu koniunkturalnego.

Finansowe

Gospodarcze

Organizacyjno-własnościowe

12.Jaka jest różnic pomiędzy wzrostem a rozwojem gospodarczym.

Pojęcia wzrostu gospodarczego i rozwoju gospodarczego używane są często zamiennie, ale mają one jednak nieco odmienne znaczenia. Wzrost gospodarczy jest to rozszerzenie sie zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez ludzi. Ponieważ zdolności produkcyjne gospodarki zależą przede wszytskim od ilości i jakości występujących w niej zasobów, jak również od poziomu techniki, wzrost gospodarczy musi wziąć się z rozszerzaniem i ulepszaniem tych czynników produkcji

Na rozwój gospodarczy składaja się strukturalne oraz inne zmiany towarzyszące wzrostowi gospodarczemu. Obejmuje on, ale i wykracza poza doskonalenie techniki i umiejętności, a więc poza czynniki pobudzające wzrost gospodarczy.

Gospodarka może wykazywać wzrost gospodarczy bez gospodarczego rozwoju, ale nie odwrotnie. Kraj, którego dochód uzalezniony jest od eksportu ropy może zwiększyć wzrost gospodarczy zwiększając wydobycie tego surowca, ale jego rozwój gospodarczy może być minimalny - o ile nie zostaną stworzone nowe gałęzie przemysłu i gospodarki..

13.Opisz warunki wstępne wzrostu i rozwoju.

Jest ich wiele.Większość krajów rozwiniętych spełnia co najmniej kilka spośród następujących:

1. Odpowiednia ilość i jakość pracy. Występowanie siły robocznej w dużej ilości samo w sobie nie gwarantuje jeszcze wzrostu i rozwoju - doskonałym przykładem są tutaj Indie. Siła robocza, aby mogła mieć do czynienia z nowymi produktami i metodami wytwrzania, musi posiadać odpowiednie wykształcenie i umiejętności zawodowe.

2. Odpowiednia ilość i jakość kapitału w postaci surowców, maszyn i wyposażenia. Podaż kapitału zależy od poziomu oszczędności, które stanowią różnicę pomiędzy dochodem a konsumpcją. W krajach, w których ludzie żyją na poziomie biologicznego minimum, różnica ta jest znikoma. W krajach niżej rozwiniętych występuje na ogół niewystarczająca podaż kapitału.

3. Odpowiednia ilość i jakość zasobów naturalnych. Czynnik ten jest pomocny, ale nie decydujący.USA ozwija się dzięki zasobom natur.. Ale dla odmiany Japonia, która posiada niewiele zasobów naturalnych, osiągnęła wysoki poziom wzrostu i rozwoju gospodarczego dzięki oszczędnościom i jakości posiadanej siły roboczej.

4. Odpowiednio wysoki poziom technologii (wiedzy o tym, jak przekształcić zasoby w towary i usługi). Technologia ma na ogół większe znaczenie dla efektywności produkcji niż dla wprowadzenia nowych towarów lub ulepszenia już istniejących

5. Sprzyjające czynniki socjokulturalne. Powiedziano kiedyś, że protestancka etyka pracy nagradzająca trud, sumienność oraz zapobiegliwość, w pewien sposób przyczyniła się do ekonomicznego rozwoju Stanów Zjednoczonych.

14.Teorie rozwoju gospodarczego.

Teoria klasyczna

Klasyczni ekonomiści końca XVIII i początku XIX wieku Adam Smith Dawid Ricardo Thomas Malthusi John stuart Mill jako klucz do rozwoju postrzegali postęp techniczny. Wzarstająca mechanizacja pozwalała na efektywny podział pracy pdonaszący wydajność pracy. Postep techniczny zalezal z kolei od akumulacji kapitalu, która uzależniona była od poziomu zysku.

Teoria marksistowska

Karol Marks utrzymywał iż warunki ekonomiczne sa podstawowymi czynnikami ksztaltujacymi spoleczenstwo. W postepie technicznym widzial on główny czynnik sprawczy przeksztalcania sie sredniowiecznego feudalizmu w przmyslowy kapitalizm. Kapitalizm był jedynie kolejnym stadium ewolucji spoleczenstwa w kierunku formy ostatecznej: państwa komunistycznego.

Teoria startu Rostowa

Według Rostowa, kraje przechodzą przez pięć stadiów rozwoju gospodarczego.

1.Społeczeństwo tradycyjne. W tym pierwszym stadium wiekszość zasobów skoncentrowana jest w rolictwie.Nie występuje kumulujacy samowzmacniajacy sie proces postępu materialnego z ktorym mamy do czynienia w spoleczenstwach industrialnych. efektem tego jest niska mobilność społeczeństwa.

2.Przesłanki do startu. W stadium drugim pojawiaja sies przeslanki trwalych i systematycznych zmian. Przynajmniej część ludności społeczeńst tradycyjnych musi porzucić fatalistyczny stosunek do życia. Muszą zaistnieć przedsiębiorcy skłonni do poniesienai ryzyka w działalności finansowej i produkcyjnej. Uznanie społeczne musi być uzależnine od osiągnięc ekonomicznych niz od odziedziczonej pozycji. Wreszczeie wiadacy sektor- górnictwo, ropa naftowa lub jakaś inna gałaż wytwarzania - musi zinicjować tart.

3. Start. W tym stadium, ktore trwa od 20 do 30 lat, gwałtownemu przyspieszaniu ulega tempo znmian społecznych i ekonomicznych. Proces ten jest zasilany przez wzrost tej częsci PNB, która jest przeznaczona na oszczędności i inwestycje, a także przez umacnianie sie produkcji przemysłu przetwórczego.Obyczaje społeczne, formy i metody rządzenia oraz istytucje ekonomiczne ulegają dalszym ewolucjyjnym przemianom.

4. Osiągnięcie dojrzałości gospodarczej. Jest to okres samostymulującego się wzrostu PNB, zarówno w wymiarze absolutnym jak i w przeliczeniu na jednego mieszkańca. W okresie tym, trwającym około 60 lat przemysł przyswaja najnowocześniejszą technikę. Producenci uzyskują możliwość wytwarzania wszelkich towarów. limitowani są jedynie ograniczeniami rynkowymi i dostępnością surowców.

5. Masowa komsumpcja. Ostatnim stadium gospodarczego rozwoju jest stadium masowej komsumpcji dóbr trwałego użytku oraz usług. Ich produkcja pozwala większości społeczeństwa osiągnąć wysoki standard życia.

15.Przeszkody rozwoju gospodarczego- wymień i krótko opisz 3 wybrane przez siebie przeszkody.

Przeludnienie

Prawdopodobnie główną przeszkodą rozwoju gospodarczego omawianych tu krajów jest ludność. Ponieważ jest ona źródłem najważniejszego czynnika produkcji - pracy, można by sądzić, że wzrost liczby ludności powinien w sposób oczywisty prowadzić do wzrostu PNB.. Przyrost ludności oznacza nie tylko przyrost zasobu pracy i produkcji lecz również przyrost ilości osób, które trzeva wyżywić. Im wiecej ludzi tym mniej kapitału i zasobów naturalnych w przeliczeniu na mieszkańca. Niestety wiele krajów rozwijających sie doświadcza niekontrolowanego przyrostu.

Podwojenie liczy ludności

Urbanizacja

Problemy ludnościowe komplikowane są przez urbanizację związaną z przeludnieniem. Zatłoczenie miast rodzi zanieczyszczenie, bezrobocie oraz zwiększa zapotrzebowanie na usługi humanitarne. Wzrastający stres może powodowac choroby - nie tylko zakaźne jak gruźlica lecz również choroby serca, raka i inne dolegliwości związane z załamaniem się odporności organizmu. Urbanizacyjne problemy są szczególnie dokuczliwe w krajach niżej rozwiniętych, w których brakuje środków na lecznictwo.

Brak żywności

Im większa liczba ludności danego kraju, tym wiekszy popyt na żywność. W większości przeludnionych krajów silny popyt na żywność pozwalał jedynie na niewielkie oszczędności i utrudniał rozwój przemysłu. Ludność wiejska konkuruje ze wzrastającą falą konsumentów z miast, o ograniczone zasoby produktów rolnych.

Brak infrastruktury

Szkoły

Zaplecze oświatowe stanowi kluczowy składnik infrastruktury regionu. Ponieważ oświata jest bezpośrednio związana z jakością życia, stanowi ona formę kapitału społecznego. Wysoki wskaźnik analfabetyzmu może opóźniać rozwój gospodarczy. Wysoki wskażnik alfabetyzacji natomiast będzie temu rozwojowi sprzyjał. Żaden kraj posiadający wysoko wykształcone społeczeństwo nie jest biedny.

Drogi

Inne elementy infrastruktury

Tamy, mosty, urządzenia pczyszczające ścieki

16.Sposoby przezwyciężania niedorozwoju gospoodarczego

Nie ma łatwych sposobów na to, by kraj biedny stał się bogatym. Wiele trudności wymaga przezwyciężenia, dotyczy to zwłaszcza problemu wzrostu liczby ludności. Niedostosowanie tempa przyrostu naturalnego do tempa wzrostu dochodu w wielu krajach rozwijających się działa hamująco ma rozwój gospodarczy.

Zmiany polityki gospodarczej i finansowej krajów rozwiniętych mogłyby rozwiązać niektóre trudności krajów rozwijających się. Handel zagraniczny może być instrumentem wzrostu. Jeżeli rządy krajów rozwiniętych zrezygnowały by z niektórych ograniczeń importowych, kraje rozwijające się mogłyby więcej zarobić. W ramach programów pomocy zagranicznej, kraje rozwinięte mogłyby pożyczyć krajom rozwijającym się fundusze na inwestycje.

Pomoc zagraiczna darowizny lub pożyczek o zmniejszonych stopach oprocentowania i wydłużonych terminach spłat. postać fizyczną od pomocy technicznej do dostawy żywności.

Inne rozwiązania.

1.Eksport podstawowego surowca bez rzeczywistego postępu na drodze uprzemysłowienia. Bp. Kraje arbskie dzięki eksportowi ropy

2.Industializacja oraz protekcyjne taryfy i kontyngenty. Rząd meksykański dla przykładu pobudził rozwój produkcji dwoma sposobami. Bezpośrednio poprzez okreslenie rozmiarów inwestycji i handlu oraz pośrednio poprzez środki wpływające na ceny zasobów. Jednocześnie wprowadził restrykcje importowe, by zmniejszyc konkuręcje zagraniczną.

3. Uprzemysłowienie oraz eksport produktów przemysłowych.np kraje azjatyckie. Postawiły one głównie na wykorzystanie bodźców płynących z rynku przy ograniczonym kierowaniu i kontroli przez państwo. Głównym stymulatorem gospodarczego rozwoju były wówczas wysokie stopy inwestycji.

---