KONSPEKT ZAJĘĆ ŚWIETLICOWYCH

 

dla uczniów klas 0 - IV 

Temat: Ozdoby choinkowe z czasów moich dziadków

CELE: Zapoznanie dzieci z tradycjami święta Bożego Narodzenia.

Rozwijanie wrażliwości i wyobraźni w zakresie estetyki i twórczości plastycznej

Podtrzymywanie i popularyzowanie dawnych zwyczajów i obrzędów Podlasia

 

FORMY ZAJĘĆ: praca zbiorowa, praca indywidualna

SPOSOBY REALIZACJI: pogadanka, pokaz, działalność praktyczna

CZAS TRWANIA: 45 min

ŚRODKI DYDAKTYCZNE: słoma, bibuła, orzechy, szyszki, jabłka, kolorowa włóczka

 

PPZEBIEG ZAJĘĆ:

 

CZĘŚĆ WSTĘPNA:

1. Przypomnienie słów i melodii piosenki "Witaj choinko"

 

Z tego lasu, co za rzeką,

przyszła dzisiaj do nas,

wyzłocona, wysrebrzona,

pięknie przystrojona.

Luli, luli la, luli luli la (bis)

 

Aż zapada nagle wieczór

za tym lasem, rzeką,

pierwsza gwiazdka się zapala

w niebie, gdzieś daleko,

Luli luli la ...

 

Biały obrus lśni na stole,

pod obrusem siano,

płoną świeczki na choince,

co tu przyszła na noc.

Luli luli la ...

 

Na talerzykach kluski z makiem,

karp jak księżyc srebrny,

zasiadają wokół stołu

dziadek z babcią, krewni.

Luli luli la ...

 

2. Przypomnienie zwyczajów związanych ze strojeniem choinki
   w domach dzieci - rozmowa kierowana

CZĘŚĆ WŁAŚCIWA:

 

1. Pogadanka z pokazem gotowych ozdób choinkowych wykonanych
   z naturalnych materiałów, z czasów naszych babć i dziadków - bombki, ozdoby

2. Wykonywanie gwiazdek ze słomy, łańcuchów i pajączków (wg wskazówek Zofii Bisiak i Justyny Gębskiej: Poradnik Domowy, 1997)

 

 

Przygotowujemy słomę

 

Najbardziej przydatna jest słoma żytnia. Trzeba ze źdźbła wyciąć kolanka. Najlepsze do ułożenia są pierwsze, drugie i trzecie części źdźbła. Tak przygotowaną słomę należy wybielić, spreparować gotując w roztworze perhydrolu 30% - 8 godz. gotowania w proporcjach 1:5. Uwaga! Słoma musi być zanurzona w całości. Zapach podczas gotowania może być nieprzyjemny, gdy roztwór wykipi.

 

Prasowanie słomy

 

Przycięte słomki zamoczyć i przeprasować dobrze nagrzanym żelazkiem na miękkim podkładzie. Po wyschnięciu paski słomiane nabiorą połysku. Spreparowana słoma jest również bardzo plastyczna. Można ją np. rozciągnąć wzdłuż i rozprasować. Uzyskujemy wtedy dość szerokie płaty. Słomę można również farbować w barwnikach do tkanin, ale tylko spreparowaną.

 

Gwiazdki ze słomy

 

Na początek (dopóki nie nabierzemy wprawy) przygotowujemy sobie pewien "przyrząd" pomocniczy, który ułatwi nam układanie słomek. Będzie nim szpilka zwrócona ostrzem do góry i wbita w sztywny podkład, którym może być pudełko zapałek. Przygotowujemy słomki - 8 szt. Powinny być one jednakowej długości. Nakładamy na szpilkę po dwie słomki ale zawsze tak, aby były skrzyżowane pod kątem prostym.

Uwaga! Należy przy nakładaniu uważać, aby słomki się nie przesuwały. Następnym etapem jest przeplatanie ułożonych słomek bardzo mocną nicią, rozpoczynając od drugiej od dołu słomki - nitkę prowadzimy pod drugą słomkę. Na koniec przeplatania ściągamy nić i związujemy na stabilny supeł. Teraz trzeba już tylko wszystko zdjąć ze szpilki i wyrównać układ słomek. Można przycinać ozdobnie końce słomek. Dwie w ten sposób przygotowane gwiazdy składamy tak, aby słomki z jednego zestawu przedzielały słomki z drugiego
i znów łączymy przeplatając nitką. Oczywiście jeżeli gwiazda ma małą średnicę to wystarczy osiem słomek. Przy większych średnicach im gęściej ułożone są promienie, tym ciekawszy efekt. Ciekawy efekt kolorystyczny daje
w gwiazdach łączenie słomy prasowanej i nie prasowanej.

Gwiazdki można też wykonać w inny sposób. Potrzebujemy do tego 4 paski
z rozciętej i rozprasowanej słomy, które układamy na dłoni przyciskając
w środku kciukiem.

Następnie kładziemy uprzednio przecięte słomki nie prasowe pamiętając
o zasadzie układania pod kątem prostym. Przewiązujemy całość mocną nitką tak, aby biegła górą poprzez cieńsze słomki. Ściągamy nić. Przycinamy ozdobnie końce słomek. Na szerszych płatach słomki można układać wycinane paseczki ozdobniejsze, w innych kolorach, wsuwając je pod warstwę cieńszych słomek.

 

Łańcuchy

 

Przygotowujemy pocięte słomki - ok. 6 cm długości. Nawlekamy na mocną nić przewlekając kolorowymi łącznikami. Najprostszą formą łącznika jest złożony w harmonijkę prostokąt bibuły - 2,5 - 3 cm. Ten sam prostokąt może być zwinięty w ciasny rulonik. Zestawiony z drugim w kontrastowym kolorze już stanowi kolorowy łącznik. Inną formą zdobiącą łańcuch może być kokardka. Przygotowujemy owalne płatki bibuły o średnicach 2,5 cm - 1,5 cm. Ujmujemy w palce oba końce płatka i skręcamy wzdłuż dłuższej średnicy. Wdzięcznym ozdobnikiem łańcucha może być również małe kółeczko z nacinanymi krawędziami. Można końcem nożyczek wymodelować nacięte krawędzie.

Pajączki

 Są zminiaturyzowaną i uproszczoną formą bardzo popularnego jeszcze w latach międzywojennych elementu zdobniczego pomieszczeń mieszkalnych - pająka, koszyczka.

Niegdyś o bardzo rozbudowanej formie, przetrwał w postaci podwieszanych pod sufitem barwnych łańcuchów z bibuły, na choince przekształcił się w drobną
i precyzyjną ozdobę. Im mniejszy, tym wdzięczniej się prezentuje.

Należy przygotować 15 słomek o dł. 5 - 6 cm. Konieczne jest, żeby były jednakowej długości. Jako łączniki pomiędzy słomki można wkładać powyżej wymienione formy do łańcuchów. Kolejność nakładania słomek jest dowolna. Dla ułatwienia należy zacząć od pierwszego trójkąta. 

3. Wykonywanie innych ozdób z materiałów naturalnych (wg pomysłów dzieci)

4. Zawieszenie wykonanych ozdób na choinkę

 

CZĘŚĆ PODSUMOWUJĄCA:

1. Wspólne wysłuchanie i odśpiewanie "Kolędy domowej" z wykorzystaniem podkładu muzycznego z magnetofonu

 

Ta kolęda od opłatka się zaczyna,

bo opłatkiem najpierw dzieli się rodzina.

od opłatka i od życzeń naszej mamy,

od tych słów nad opłatkiem wyszeptanych.

A ty nasza kolędo domowa

słowa mamy w pamięci zachowaj, zachowaj ! (bis)

 

I już ryby, i już grzyby są na stole,

zaraz przyjdzie i na kluski z makiem kolej.

My z rybami to jesteśmy ciut na bakier,

ale bardzo nam smakują kluski z makiem.

Za te kluski, kolędo domowa,

naszej babci będziemy dziękować, dziękować ! (bis)

 

Teraz trzeba wyjąć paczki spod choinki,

bo Mikołaj przyniósł dla nas upominki.

Tata mówił, że z pieniędzmi krucho raczej,

a Mikołaj przyniósł do nas tyle paczek.

Razem z nami, kolędo, zawołaj,

że się udał rodzinie Mikołaj, Mikołaj ! (bis)

 

I zaśpiewaj, zakolęduj nam, kolędo,

że najbliżsi zawsze blisko przy nas będą.

Że nikogo nie zabraknie przy tym stole,

przy kolędzie, najpiękniejszej z wszystkich kolęd.

A ty nasza kolędo domowa

naszych bliskich w pamięci zachowaj, zachowaj ! (bis)

(Wanda Chotomska)

 

2. Zabawa "Co nowego i dobrego"

Siedząc w kręgu każdy z uczestników kończy zdanie "Najmilszą rzeczą, jakiej pragnę pod choinkę, będzie...." (może to być duża i ekscytująca rzecz, ale również mała i przyjemna)

3. Podziękowanie za udział w zajęciach

 

---