Początki planowania przestrzennego

• Średniowieczne osady rolnicze

• Planowania miasta

• Początki planowania przestrzennego Francji, Niemiec, Polski, Holandii

Najdłuższy plan mógł być na 5 lat.

Podstawowe zasady planowania przestrzennego

• Zasada zrównoważonego rozwoju

• Zasada ochrony innych wartości wysoko cenionych

• Zasada ochrony interesu prawnego podmiotów dotkniętych ustaleniami planistycznymi

• Zasada samodzielności planistycznej gminy

Przestrzeń turystyczna - jest zbudowana z kilku podstawowych typów obszarów i innych wzajemnych powiązań

1. Regiony turystyczne

1. Typie środowiska przyrodniczego

2. Typie środowiska kulturowego

3. Położeniu geograficznym

4. Wielkości

5. Sposobie organizacji ruchu turystycznego

6. Sposobie wykorzystywania środowiska przyrodniczego

2. Obszary turystyczne zdefiniowane jako jednostki przestrzeni o jednakowym typie kompleksu walorów i ich jednakowej randze

3. Rejony turystyczne oznaczające zespoły miejscowości turystycznej powiązanych ze sobą

4. Miejscowości turystyczne - typy:

a) ze względu na rangę wyróżnia się :

- centra turystyczne

- ośrodki turystyczne

b) ze względu na liczbę odwiedzających : małe, średnie, duże i wielkie

c) ze względu na sezonowość turystyczną

- całorocznym ruchu turystycznym

- dwusezonowym ruchu turystycznym

- ruchu turystycznym weekendowym

- jednym sezonie turystycznym

d) ze względu na położenie wyróżnia się : miejscowości górskie, nadmorskie itp.

e) ze względu na charakter walorów i pełnione funkcje wyróżnia się: miejscowości

wczasowe, uzdrowiskowe, krajoznawcze.

f) ze względu na motywacje uprawiania turystyki

- miejscowości turystyczne w węższym znaczeniu wypoczynkowe znane z atrakcji

turystycznych, kultu religijnego

- miejscowości turystyczne o szerszym znaczeniu: centra komunikacyjne,

centra oświatowe, centra administracji, centra handlowe.

5. Szlaki turystyczne , drogi lub ścieżki prowadzące przez atrakcyjne obszary miejscowości i obiekty turystyczne.

Podmioty planowania przestrzennego

• Wpływ zadań na system podmiotów planistycznych

• Samorząd terytorialny jako podmiot planistyczny

• Gmina jako podstawowe ogniwo planowania przestrzennego

• Funkcje planistyczne województwa

• Powiat w systemie planowania przestrzennego

• Rola w planowaniu przestrzennym - związki międzygminne

Funkcje planistyczne administracji rządowej

• terenowa administracja rządowa (wojewoda, administracja zespolona i niezespolona)

• centralna administracja rządowa (Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, Państwowa Rada Gospodarki Przestrzennej, Ministrowie i urzędy centralne, komisja urbanistyczno - architektoniczna)

• Sejm jako podmiot planistyczny

System aktów planowania przestrzennego

• system organów administracji planistycznej

• plan zagospodarowania przestrzennego województwa

• powiatowe analizy i studia planistyczne

• planowanie metropolitarne

• planowanie specjalistyczne

Akty planowania ogólnego

• na poziomie gminy: studium uwarunkowania i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego

• na poziomie powiatu: plan zagospodarowania przestrzennego powiatu

• na poziomie województwa: plan zagospodarowania przestrzennego województwa

• na poziomie kraju: koncepcja przestrzenna zagospodarowania kraju

Akty planowania specjalistycznego

• na poziomie województwa koncepcje i programy odnoszące się do obszarów i problemów zagospodarowania województwa

• na poziomie kraju programy zawierające zadania służące realizacji instytucji

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa obejmuje

• podstawowe elementy sieci osadniczej

• system obszarów chronionych

• rozmieszczenie inwestycji celu publicznego

• obszary problemowe i obszary wsparcia

• obszary narażone na powódź

• zadania wchodzące w skład programów rządowych

• ustalenie koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju odnoszące się do województwa

Czynności Marszałka Województwa

• ogłaszanie o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu

• zawiadomienie na piśmie o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu

• rozpatruje złożenie wniosku do planu

• sporządza projekt planu zagospodarowania przestrzennego województwa

• uzyskanie od wojewódzkiej komisji urbanistyczno - architektonicznej opinii o projekcie planu

• występuje o opinię o projekcie planu do właściwych instytucji i organów

• przedstawia projekt planu ministrowi właściwemu do spraw budownictwa gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej

• przedstawia projekt planu sejmików województwa do uchwalenia

Kierunki przestrzennego zagospodarowania kraju dotyczą

• dynamizacji polskiej przestrzeni w europejskim systemie konkurencji innowacyjności i efektywności

• ekologizacji przestrzennego zagospodarowania kraju

• restrukturyzacji ogniw struktury przestrzennej kraju, zdeformowanych przez procesy historycznego rozwoju

Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju - cele strategiczne

• przestrzeń otwarta na Europę i Świat

• przestrzeń konkurencyjnej, innowacyjnej i efektywnej działalności dla gospodarki

• przestrzeń czysta ekologicznie jako podstawa do zrównoważonego rozwoju

• przestrzeń politycznie zdecentralizowana, w której samorządy lokalne i regionalne mogłyby realizować swoje cele w ramach państwa demokratycznego

Kierunki przestrzennego zagospodarowania kraju dotyczą

• dynamizacji polskiej przestrzeni w europejskim systemie konkurencji, innowacyjności i efektywności

• ekologizacji przestrzennego zagospodarowania kraju

• restrukturyzacji ogniw struktury przestrzennej kraju zdeformowanych przez procesy historyczne rozwoju

• wielo funkcjonalnego rozwoju obszarów wiejskich

• modernizacji adaptacyjnej całej struktury przestrzennej zagospodarowania kraju

• generowania zróżnicowanej regionalnie aktywności społeczno - gospodarczej

Europejska perspektywa rozwoju przestrzennego - zasady

• rozwój przestrzenny może i powinien w decydującym stopniu oddziaływać na osiągnięcie ekonomicznej i społecznej równowagi

• istniejące kompetencje instytucji Unii Europejskiej pozostaną nienaruszone

• podstawowym celem będzie osiągnięcie zrównoważonego i zbilansowanego przestrzennego rozwoju

• EPRP będzie przygotowywana w sposób uwzględniający istniejącą strukturę instytucjonalną i nie będzie bezwzględnie obowiązująca dla krajów członkowskich

Realizacja EPRP poprzez

• umocnienie roli planowania przestrzennego w poszczególnych państwach członkowskich

• intensyfikacja współpracy między państwami członkowskimi i komisją europejską

• poszerzenie współpracy w obszarze przygranicznym i trans granicznym

• wzmocnienie współpracy z władzami planowania przestrzennego sześciu środkowo i wschodnioeuropejskich państw

• koordynowanie wspólnych polityk w relacji do europejskiej polityki rozwoju przestrzennego

• wydzielenie europejskich obszarów działania dla zintegrowanego rozwoju przestrzennego

Wytyczne (EPRP) polityki rozwoju przestrzennego dla poszczególnych państw UE

• postępująca integracja gospodarcza i związana z tym ściślejsza współpraca pomiędzy państwami członkowskimi

• rosnące uznanie wól not lokalnych i regionalnych oraz ich rola w rozwoju przestrzennym

• przewidywanie rozszerzenie i ściślejsze powiązania z jej sąsiadami

Cele rozwoju przestrzennego obszaru UE, w myśl EPRP są

• rozwój zrównoważonego systemu urbanizacji

• promocja zintegrowanej koncepcji transportu i łączności

• kształtowanie i ochrona środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego

Zalecane przez EPRP poziomy współpracy przestrzennej

• poziom Wspólnoty

• poziom ponadpaństwowy

• poziom państw członkowskich UE

• poziom regionalny/lokalny

Współpraca w ramach inicjatywy wspólnoty interregii

• utrzymanie odpowiednich obszarów współpracy i dalszy rozwój wspólnych ponad krajowych struktur administrowania, finansowania i zarządzania programami i projektami

• ściślejsza współpraca władz regionalnych i lokalnych w procesie podejmowania decyzji i realizacji programów

• dalsza promocja przestrzennie zintegrowanych projektów

• usunięcie prawnych przeszkód z porządku prawnego państw członkowskich

• stosowanie formy projektów dla przygotowania działań inwestycyjnych i dla dalszego usprawnienia rozwoju przestrzennego

• poparcie dla współpracy z sąsiadującymi krajami nie - członkowskimi, szczególnie z centralnej i wschodniej Europy

Działania na poziomie regionalnym i lokalnym

• opracowanie trans granicznej strategii przestrzennej, która będzie uwzględniona w krajowym planie przestrzennym i planowaniu sektorowym

• regularnie uzgadniać plany i działania trans graniczne znaczenie przestrzenne

• opracować wspólne trans graniczne plany regionalne, a w miarę potrzeby również plany miejscowe

Strategia rozwoju gminy jako długofalowe zadanie samorządu terytorialnego

Etapy planowania strategicznego

Faza 1. Zbieranie i analiza danych

• określenie bazy dla rozwoju

• zbadanie możliwości oraz ograniczeń rozwoju danej jednostki

• zbadanie potencjału istniejących instytucji

• określenie obecnej struktury zatrudnienia

• ocena zaopatrzenia na miejsca pracy

Faza 2. Wybór strategii rozwoju lokalnego

• ustalenie celów i kryteriów

• określanie możliwości kierunków działań

• stworzenie strategii postępowania

Faza 3. Wybór projektów przedsięwzięć , ustalenie listy projektów

• ocena ich przydatności z punktu widzenia:

• społeczności lokalnej

• opłacalności

• lokalizacji

• możliwości realizacji

Faza 4. Tworzenie projektów działania

• określenie struktur projektów

• ustalenie źródeł finansowania

• ustalenie alternatywnych źródeł finansowania

• przewidywanie rezultatów planowanych przedsięwzięć

Faza 5. Szczegółowe opracowanie projektów

• przeprowadzenie szczegółowych analiz opłacalności

• przygotowanie biznes planu

• przygotowanie programów realizacji , monitorowania i oceny

Faza 6. Przygotowanie planu całościowego i jego realizacja

• przygotowanie całościowego planu rozwoju

• przygotowanie programu realizowanego

• określenie zasobów lokalnych wykorzystywanych w trakcie realizacji planu

Cele ekorozwoju

• długotrwałe wykorzystywanie odnawialnych zasobów naturalnych

• efektywna eksploatacja nieodnawialnych

------------

Partnerstwo publiczno społeczne

Partnerstwo publiczno społeczne jako podstawa rozwoju usług społecznych

Partnerstwo publiczno społeczne jest kwintesencją konstytucyjnej zasady pomocniczości , której szczególnego znaczenia nadaje stwierdzenie:

„ tak mało państwa jak to jest możliwe, tak dużo państwa jak to jest konieczne.”

W tym kontekście niezbędne jest nadanie odpowiedniego znaczenia inicjatywom obywatelskim, z udziałem sektora organizacji pozarządowych, poprzez tworzenie warunków dla rozwoju instytucji społeczeństwa obywatelskiego, dialogu obywatelskiego, postaw obywatelskich kształtujących różnorodne formy partycypacji społecznej, a tym samym przyczynienia się do dynamicznego rozwoju koncepcji uspołecznionej formuły usług społecznych.

Model partnerstwa publiczno - społecznego

Sektor społeczny wspiera, a nie wypiera państwo w realizacji zadań socjalnych. Model, w którym sektor społeczny tworzy zorganizowany i oddolny nacisk na władze publiczne poszerzając tym samym uczestnictwo obywateli i ich organizacji w systemie demokratycznym.

Priorytety partnerstwa publiczno - społecznego

to koncentrowanie się na wspieraniu działań mających na celu wzmocnienie miejsca i roli trzeciego sektora w realizacji usług społecznych.

Wsparcie obejmować będzie te sfery działalności pożytku publicznego, które stanowią istotne obszary związane z wykluczeniem społecznym. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu poprzez poprawę dostępu do usług społecznych dzięki aktywności trzeciego sektora będzie stanowić pomoc w dotarciu do grup szczególnie zagrożonych wykluczeniem.

Dzięki specyfice trzeciego sektora powstanie system usług społecznych z klarownym podziałem ról pomiędzy administrację publiczną, zarządzającą tą sferą zadań publicznych a sektorem organizacji pozarządowych.

Partnerstwo Publiczno - Prywatne

Definicja PPP w ustawie z dn. 18.12.2008 r.

Przedmiotem partnerstwa publiczno-prywatnego jest wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym.

Partnerstwo Publiczno Prywatne (PPP), czyli świadczenie usług pożytku publicznego przez podmioty prywatne jest usankcjonowaną prawem polskim formą współpracy przedsiębiorczości prywatnej wspartej prywatnym kapitałem z sektorem publicznym na wszystkich szczeblach.

Ten instrument rozwoju infrastruktury i świadczenia z jej pomocą usług powszechnego pożytku gospodarczego stanowi rozwiniętą formę inwestowania w sektor publiczny w większości krajów świata.

Partnerstwo publiczno prywatne jako jeden z konkurencyjnych sposobów finansowania inwestycji publicznych. Wykorzystanie opcji Partnerstwa Publiczno - Prywatnego i użycia nowych instrumentów finansowych daje dodatkowe możliwości poprzez „ zakup inwestycji na raty”.

Takie ratalne rozłożenie spłaty inwestycji pozwala gminom uniknąć wysokiego udziału kosztów inwestycji w wydatkach budżetowych gminy, zwiększonego zadłużenia o jednocześnie pozwala rozszerzyć front inwestycyjny. Przygotowanie projektów PPP wymaga nowych metod i instrumentów , które są oferowane do praktycznego użycia w projekcie.

Kształtowanie strategii rozwoju turystyki przez jednostki samorządu terytorialnego

Strategia rozwoju jako element budowania przewagi konkurencyjnej regionu

Przesłanki budowy strategii rozwoju turystyki

Wpływ turystyki na rozwój obszaru turystycznego może mieć wpływ:

• polaryzujący - turystyka determinuje rozwój obszaru ( regiony o rozwiniętej funkcji turystycznej, turystyka ma znaczenie dominujące)

• stymulujący - turystyka jest jednym z elementów stymulujących rozwój obszaru ( regiony o zróżnicowanej strukturze funkcjonalnej, turystyka ma znaczenie pośrednie)

• neutralny - turystyka nie ma istotnego wpływu na rozwój obszaru ( regiony o zróżnicowanej strukturze funkcjonalnej, turystyka ma znaczenie uzupełniające).

Celem strategii rozwoju turystyki jest budowanie przewagi konkurencyjnej obszaru przy jednoczesnym uwzględnieniu:

• potrzeby turystów przebywających w regionie sezonowo i pozasezonowo

• wymagań środowiska przyrodniczego związane z utrzymaniem równowagi ekologicznej regionu

• potrzeb miejscowej gospodarki i lokalnej społeczności.

Cele jakościowe określane w strategiach rozwoju turystyki w regionie:

• wydłużanie pobytów turystów i sumy wydatkowanych przez nich pieniędzy bez konieczności zwiększania liczby przyjętych gości

• zwiększenia liczby turystów poza okresami szczytów wakacyjnych

• polepszenia wizerunku regionu i komunikowania się ze światem zewnętrznym

• zwiększenie liczby ponownych wizyt tych samych gości i przyjazdów innych z polecenia zadowolonych turystów

• polepszenie jakości bazy turystycznej i usług

• zapewnienie dodatkowej atrakcji turystycznej i rekreacyjnej w regionie

• zmniejszenie negatywnego wpływu turystyki na wrażliwe elementy środowiska i podnoszenia świadomości społecznej w tym zakresie

• wspomaganie tradycyjnej gospodarki rolnej poprzez turystykę

• zapewnienie przyjezdnym kontaktu z autentyczną kulturą miejscową, życiem codziennym, tradycjami i folklorem obszaru

• rozwoju współpracy i partnerstwa w regionie i na zewnątrz

• wspomagania rozwoju rzemiosła, drobnych usług świadczonych przez ludność miejscową.

Planowanie inwestycji turystycznych w regionie

System turystyki w miejscu docelowym

Miejsce docelowe

• zasoby materialne i dobra kultury

• produkcja usług stricte turystycznych (ujęcie wąskie)

• produkcja usług turystycznych (ujęcie szerokie)

• wpływy pozarynkowe (zewnętrzne)

• popyt turystyczny (zachowania i konsumpcja)

Inwestycje stricte turystyczne (ujęcie wąskie) - dotyczą obiektów dzięki którym zaspokajane są podstawowe potrzeby turysty (nocleg, wyżywienie, transport, rozrywka) bądź tych, których istnienie stanowi atrakcję kulturalną (odnawianie i restaurowanie dóbr kultury narodowej)

Inwestycje para turystyczne (ujęcie szerokie) - dotyczą obiektów i urządzeń stanowiących istotne uzupełnienie usług turystycznych i tym samym wchodzą w skład produktu turystycznego, który może być określony jako całość przeżytego przez turystę doświadczenia od chwili opuszczenia miejsca zamieszkania do chwili powrotu (infrastruktura usługowa, infrastruktura techniczna, sieć komunikacyjna, inwestycje w zakresie ochrony środowiska, inwestycje w zakresie gospodarki komunalnej).

Inwestycje niematerialne

• zasoby ludzkie (przygotowanie kadr od etapu planowania do zakończenia realizacji i eksploatacji inwestycji turystycznych)

• marketing (opracowanie koncepcji produktów turystycznych)

Finansowanie inwestycji stricte turystycznych

Inwestorzy prywatni

• obiekty noclegowe

• środki transportu

• infrastruktura turystyczna

Budżet

• odnawianie i renowacja dóbr kultury

Finansowanie inwestycji para turystycznych

Inwestorzy prywatni

• infrastruktura usługowa (sklepy, apteki, stacje benzynowe, ubezpieczalnie)

Budżet

• infrastruktura techniczna

• sieć komunikacyjna

• ochrona środowiska

• infrastruktura usługowa (przychodnie, ośrodki zdrowia)

Tendencje występujące w samorządach terytorialnych

• koncepcja inwestycji w rękach dużych inwestorów - to wzrost efektywności inwestowania, prowadzenie skoordynowanych działań marketingowych, zmniejszenie negatywnego działania sezonowości na wyniki ekonomiczne przedsiębiorstw turystycznych

• wzrost roli budżetów lokalnych i władz lokalnych w finansowaniu inwestycji para turystycznych - wynika to z uzyskania znacznie większych uprawnień przez samorządy lokalne, a przede wszystkim ze zwiększenia się udział budżetów lokalnych i wydatkach publicznych

• tworzenie bodźców ekonomicznych do rozwoju turystyki - tworzenie norm prawnych oddziaływujących na sytuację ekonomiczną podmiotów korzystających z przestrzeni gminy (podatki, opłaty) oraz własne działania gospodarcze gminy (subwencje, dotacje, dopłaty przekazywane przez gminy podmiotom gospodarczym, pożyczki, kredyty i gwarancje udzielane przez gminę, własne inwestycje gminy oraz zakupy i sprzedaż, które mogą wpłynąć na sytuację danego sektora rynku)

• rozwijanie działań marketingowych na szczeblu lokalnym - kształtowanie produktu, uzgodnienie cen dla wszystkich podmiotów oferujących usługi turystyczne oraz promocja i reklama

Czynniki wpływające na podejmowanie planowania inwestycji turystycznych

Konieczność dostosowania podaży do przejawianego popytu

• stworzenie wizji rozwoju wydzielonych obszarów tak, aby zaspokoić określony rodzaj popytu turystycznego

• konieczność sprecyzowania produktu turystycznego, oferowanego dla zaspokojenia tego popytu

• dopasowanie warunków istniejących obszarów do motywacji podróży

Dotychczasowy rozwój gospodarczy i turystyczny obszarów

• w momencie podejmowania decyzji inwestycyjnych nie można do końca przewidzieć kosztów całego przedsięwzięcia - planowanie kosztów

• oczekiwania inwestorów co do przyszłych zysków

• ulgi inwestycyjne - możliwości uzyskania zależnie w dużej mierze od rozwoju gospodarczego obszaru wpływającego na finanse gminy

Ekonomiczna efektywność inwestycji turystycznych

Najważniejsze cechy inwestycji turystycznych

• efekt odłożony w czasie, po realizacji obiektów i urządzeń turystycznych

• nieciągłość środków kapitałowych, wywołana np. nieoczekiwaną zmianą polityki regionalnej czy władz samorządowych

• ryzyko ekonomiczne związane ze zmianami w otoczeniu prawnym, konkurencją itp.

---