Wykład 27.10.2011

Metodologia badań:
- strategie ilościowego poznania
- strategie badań jakościowych

Badania jakościowe:
- wyjaśniające
- rozumiejące

Podejścia całościowe w postmodernizmie 
- emergentyzm (nie stosowany w Polsce. Budowanie całości przez wydobywanie całości)
- holizm (budowanie całości przez niesumatywne traktowanie składników wiedzy - Żłobicki)
- systemizm (wciąż odradza się w pedagogice - niesumatywne złożenie składników - suma to coś więcej, tkwi w relacjach ponad komponentami)

Podejścia w nurcie badań jakościowych:
1.    fenomenologiczne - fenomenologia jako prąd filozoficzny koncentrowała uwagę na zjawisku - fenomenie i szukał sposobów jego rozumienia i zrozumienia. Odnośnie metod chodzi głównie o: obserwacje uczestniczącą, wywiad, dyskusja (dyskurs), metody nie reaktywne, nie spontaniczne, ale metody deskryptywne (opisowe), analityczne i typologiczne, które mają służyć do tworzenia teorii na ich podstawie
2.    hermeneutyczne - wyjaśnianie tekstu, interpretacja, komentowanie. Istota badań hermeneutycznych polega na odsłanianiu prawy
3.    mieszane - badania triangulacyjne, wyrównawcze między jakościowymi a ilościowymi, łączące je. Modelowanie w badaniach pedagogicznych jest podejściem badawczym umożliwiającym badanie ilościowe, jakościowe jak i mieszane (jakieś materiały od niej są dane do tego - „modelowanie w badaniach pedagogicznych”)

W strategiach jakościowych wyróżniamy 5 rodzajów badań
- w działaniu
- studium przypadku (osoby, instytucji zjawiska)
- fenomenologiczne
- teoria ugruntowana w faktach, w rzeczywistości (teoria sprawdzana w rzeczywistości)
- etnometodologiczne - mają folklorystyczny rodowód. Bronisław Malinowski

Prawidłowości przeprowadzania badań jakościowych
- Badacz stoi poza rzeczywistością
- podmiot i przedmiot wzajemnie się warunkują (niezbędne jest wartościowanie, bo ma ono znaczenie podczas próby zrozumienia badanej rzeczywistości)
- wiedza jest nie tylko odkrywana ale konstruowana; badacz analizuje i przekształca; aktywna jest funkcja osób i grup społecznych uczestniczących w procesie poznania

Wyjaśnienie, rozumienie i interpretacja to podstawowe kategorie badawcze, które uwzględniają zawsze kontekst sytuacji.

Metodologa jakościowa - metodologia interpretacyjna

DOJRZEWANIE CZŁOWIEKA

Red. Śliwerski, Kwieciński
Red. Śliwerski
Red. Turos
Wołoszyn

1.    Przemiany i nowe cechy życia społecznego w XIX i XX w. w Polsce i Europie a konstruowanie wiedzy o osobowości człowieka.
2.    Podstawy naukowe pedagogiki socjalistycznej i marksistowskiej a liberalno - demokratycznej w zdobywaniu wiedzy o dojrzewaniu człowieka.
3.    Swoiste cechy wychowania w wymienionych trzech nurtach.
4.    Wybrane problemy pedagogiki po transformacji ustrojowej w 1989 roku. 
                       
Ad. 1.
    Osoba - każdy człowiek
    Osobowość - nazwa dla osoby, która ma dojrzale rozwiniętą osobę w sobie
    Osobowość nadzwyczajna = osobowość charyzmatyczna    (np. JPII, Wałęsa, Kuroń)
Osobowość - indywidualny całokształt cech człowieka, przejawiający się w 3 komponentach: wiedzy (komponent intelektualny), komponent emocjonalno - motywacyjny (świadczący o zainteresowaniu emocjonalnym, posiadanie odpowiedniej motywacji), komponent w postaci umiejętności zastosowania wiedzy i nastawień emocjonalno - motywacyjnych. Dojrzała osobowość musi się składać z tych trzech komponentów i musza one być spojne
Cele wychowania - opis rezultatu procesu wychowania wg norm, zgodnie z wartościami danej ideologii. Wiążą się z zadaniami edukacji, ale zadania są czynnościami które do osiągnięcia tych celów mają się przysłużyć. Zadania są drogą codziennej pracy, która ma doprowadzić do osiągnięcia celów.
Dojrzewanie - rozwój osoby człowieka, droga do osiągnięcia dojrzałości
Ideologia edukacyjna - zespół myśli, założeń, przesłanek, które formują nadrzędne cele wychowania

Tomaszewski podkreślał jak ważne jest działaniowe, procesualne rozumienie osobowości.

Jak formować osobę, by mogła pozyskać osobowość całkowitą wg wskazań pedagogiki ??
    W szczególnym stopniu osobowością zajmują się psychologowie. Systemowo najgłębiej piszą o niej psychologowie kliniczni i psychiatrzy. Pełna osobowość świadczy o tym, że człowiek jest zdrowy. 
    Wiedza o osobowości pochodzi z następujących nurtów:
- behawioryzm (bodziec - reakcja) człowiek działa jak mechanizm, nieuznawanie potrzeby posługiwania się pojęciem osoby
- skrajny behawioryzm - wykluczył posiadanie osobowości przez człowieka
- humanizm - uznano osobowość za zjawisko procesualne jako efekt trójczynnikowych komponentów rozwoju osobowości:
    * przekazu biologicznego (zawartego w genotypie) - komponent biologiczne
    * oddziaływania socjalizujące i wychowawcze środowiska - osób i otoczenia
    * reaktywność własna osoby dążącej do zbudowania osobowości własnej -   , identyfikacja, poszukiwanie tożsamości osobowej, samostanowienie, samookreślenie
W, Szewczuk, Rejkowski, K. Obuchowski(?) T. Mądrzycki(?)
Funkcje osobowości:
- funkcje typu przyczyny zjawiska (od czego osobowość zależy)
- funkcje typu skutki zjawiska (kiedy mamy do czynienia z dojrzałą osobowością)

Mówimy o kształtowaniu(2 pierwsze komponenty rozwoju osobowości) i o samokształtowaniu osobowości(wszystkie 3 komponenty)

Dojrzewanie - rozwój osoby, proces przechodzenia od stanu niższego do wyższego rozwoju, od stanu naturalnego do kulturalnego; dokonujący się ustawicznie (trwający przez całe życie) w sposób zorganizowany (celowy i świadomy, wyobrażający sobie efekt) bądź spontaniczny (okazjonalny). Proces stawania się człowiekiem dojrzałym. Przemiana człowieka stosownie od ideologii. Specyficzny okres charakteryzujący się ciągłym doskonaleniem siebie. Ciągłe doskonalenie siebie, zmienianie jakości swojej osoby. 

Cele wychowania - Łobocki, Konarzewski, Muszyński pouczają, że cele wychowania to normy wskazujące na pożądane społecznie i moralnie zachowania, postawy. Są to zmiany jakie pod wpływem respektowania metod, środków i warunków kształtują w wychowanku osobowość. Zmiany te dotyczą różnych sfer - intelektualnej, emocjonalno - motywacyjnej i sprawczej

3 cechy procesu wychowania (zespół działań zmierzających do uformowania osobowości człowieka):
a) trójfazowość 
    - wpływ wychowawcy na wychowanka
    - wpływ wychowanka na wychowawcę
    - obydwaj wychowują się nawzajem
b) interakcja
c) działania instytucjonalne i incydentalne (okazjonalne)

4 grupy definicji wychowania:
1. Prakseologiczna - wychowanie jako skuteczna działalność wychowawców ( G. Kerschensteiner)
2. Ewolucyjna - wychowanie jako swobodny wzrost dziecka (Dewey, Piaget)
3. Sytuacyjna - warunki i bodźce przyczyniające się do rozwoju przy stworzeniu sytuacji (Pettersen)
4. Adaptacyjna - wytwory i skutki działania wychowawczego stanowią specyfikę definicji (Durkheim, Znaniecki)

03.11.2011

Główne ideologie i doktryny (zbiory przekonań,  założeń leżących u podstawy danej odmiany pedagogiki; przesłania o charakterze filozoficznym, ideologicznym, nawet politycznym i innych) edukacyjne :
a)    pedagogika naturalistyczna - przesłanka główna - wychowanie jako działanie natury, biosu. Wychowanie rozumiano jako swobodę, nie narzucanie czegokolwiek. Autonomiczność działania osoby w jego działaniach. Wychowawca dostarczał jedynie pokarmu intelektualnego. Człowiek sam decydował, że jest twórczy, niezależny, doskonali swoje działania, a przez to uczy się tez odpowiedzialności
b)    pedagogika psychologiczna - ściśle związana z nurtem behawiorystycznym (bodziec - reakcja). Za podstawę przyjmowała poznawanie siebie jako wskaźnik dorastania, dbałości o własne dorastanie. Powinnością wychowawcy jest pobudzanie młodych ludzi do refleksji, pytań dotyczących mechanizmów osiągania dojrzałości, mechanizmów rządzących człowiekiem. Wiek dorastania polegał na zwróceniu uwagi na własne doznania, na introspekcję. One były głównym przedmiotem badań i analiz, a także wychowania za przesłankami psychologicznymi.
c)    pedagogika socjologiczna (socjalizacja w wychowaniu) - wychowanie jako wynik działań etosu, moralności, etyki. Cele wychowania: poznanie otoczenia w celu regulowania zachowań (do przyrody i do życia społecznego). Wychowawca, klasa i zespoły uczniowskie w rozumieniu tej pedagogiki były środowiskiem, warunkiem otoczeniem sprzyjającym wychowaniu; rozwiązywaniu problemów, trudności społecznych. Pedagogika socjologiczna a więc uspołeczniająca. Ocena zadanej zespołem uczniowskim pracy oraz współpraca z domem rodzinnym miała zwalczać bierność społeczną uczniów. Osobowość była więc rezultatem oddziaływań społecznych  w tej odmianie pedagogiki. Procesy wychowania wspomagała rozmowa, dialog. Była to odpowiedź dorosłego, który w ten sposób kierował aktywnością wychowanków. Ingerencja osoby dorosłej sprzyjała rozwiązywaniu konfliktów społecznych, zapobiegała im także. Wychowanie wg tej ideologii polegało na wykorzystaniu współpracy, współdziałania w zespole rówieśniczym do kształtowania osobowości. Odbywało się to przez podporządkowanie grupie np. podczas zadań. Ten nurt stawiał na wychowanie w parach i wychowanie w grupie. Wychowanie w parach przechodziło perturbacje, ale pozostaje do dziś. 
d)    pedagogika kultury (kulturyzacja) - u jego podstaw leżą poprzednie trzy nurty. Sięganie do dorobku kultury minionych pokoleń (materialnej i duchowej) d o procesu wychowania. Dbanie o przekaz, transmisję dóbr kultury z przeszłości do dzisiejszych czasów. Wg tej ideologii podstawą wychowania jest uczestnictwo, lub nawet współtworzenie wartości dóbr kulturowych. Uczestnictwo jest bierne i polega głownie na odbiorze dóbr kultury. Współtworzenie to aktywna forma w tworzeniu, wytwarzaniu dóbr kulturowych. Źródłem wiedzy o świecie są dobra kulturowe w zakresie nauki, literatury itd.  Na podkreślenie w tym nurcie zasługuje zjawisko hierarchii wartości i celów sprzyjających osiąganiu dojrzałej osobowości.
e)    pedagogika wychowania liberalnego - ideologia romantyczna. Naczelną ideą w wychowaniu romantycznym jawi się wolność osoby w wielu wymiarach. Dobre warunki do działania mają sprzyjać kształtowaniu osobowości. Określone wzory i informacje podawane były w celu zapewnienia jak najpełniejszego rozwoju osoby i jej dojrzałości, czyli zdobywania rangi osobowości. W tej ideologii formując osobowość należy pamiętać o konieczności zorganizowanej pomocy danej osobie w uzyskiwaniu przez niej określonych umiejętności, nastawień emocjonalno - motywacyjnych i wiadomości, co stanowi trójczynnikową interpretację pełnych postaw. Właściwie zorganizowana pomoc wymagała wyeliminowania leku, obawy, niepewności związanych z brakiem rozwiniętej osobowości. Pobudzanie miało służyć rozwijaniu aktywności własnej wychowanka. Ideologia romantyczna pozwalała człowiekowi na błędy i pomyłki na drodze rozwijania swojej osoby w dążeniu do zdobycia osobowości dojrzałej.  
f)    progresywizm - pedagogika postępowa, pedagogika nowego wychowania. Narodziła się czerpiąc z doświadczeń starego kontynentu przeniesionych na grunt Ameryki. Powstała na uniwersytecie w Chicago pod kierunkiem Johna Deweya Eksperymentalna Szkoła Nowych Idei Wychowawczych (?). Głównym założeniem jest poznawanie potrzeb edukacyjnych dziecka i wychodzenie w procesie wychowania od potrzeb dzieci. Strategie definiowania celów wychowania były związane z wizją prawidłowości rozwojowych dziecka, aby odpowiadać na potrzeby danego okresu rozwojowego. Pojęcie wychowania progresywnego to odpowiedź na potrzeby liberalnego społeczeństwa tamtego czasu, gdzie liczyła się funkcja, użyteczność, przydatność tej wiedzy, tych nastawień emocjonalno - motywacyjnych i tych umiejętności, które są konieczne do postępu społecznego. Progresywizm zakładał, że odpowiedź na potrzeby indywidualne dziecka w danej fazie rozwojowej skojarzone z potrzebami społecznymi i koniecznością kulturyzacji wychowanka dadzą efekty w budowaniu nowego ustroju, nowego społeczeństwa i nowej gospodarki. 
g)    chrześcijański system wychowania - zaznaczał w procesie rozwoju sens, znaczenie naśladownictwa wzorów, modeli wychowania, które miało służyć rozwojowi cielesnemu i duchowemu wychowanka jednocześnie. W pismach ojca świętego była mowa o perfekcjoryzmie wychowania (pisała o nim Wrońska) - dbałość o doskonałość. Nadzwyczajne skoncentrowanie się na osobie własnej wychowanka, który może się poczuć ponad grupą. Ideologia ta pomaga w naśladowaniu popieranych zachowań. Wzory pochodzą od różnych osób. Osobowość jest to składanka cech osobowości różnych osób spotykanych w trakcie życia.
h)    system socjalistyczny wychowania - idee socjalizmu utopijnego znane z przełomu XIX i XX wieku to idee bardzo cenne i godne naśladowania, które później w czasach  zwanych socjalistycznymi po II wojnie światowej przez naśladownictwo siły idącej ze wschodu ze względów politycznych i ideologicznych odrywała nas od tamtych utopijnych wzorców zabarwionych kolorytem innych czasów, innego państwa. W Polsce głównie pedagogika socjalistyczna była w założeniach, publikacjach, w piśmie, nie rozwiniętych wystarczająco. Było to pozoranctwo służące do wydania publikacji. Nawet Heliodor Muszyński by wydać publikacje swoje i swoich współpracowników wszedł w kooperację z władzami. Dostarczanie odpowiednich informacji. Sterowanie odbiorem i  komunikacją użytecznych z punktów widzenia ideologii. Zmiana warunków zewnętrznych była podstawowym czynnikiem wychowania. Podstawy naukowe, geneza i założenia socjalizmu utopijnego a pedagogiki marksistowskiej w konfrontacji z nowymi teoriami wychowania na każdych kolejnych zakrętach pedagogiki szczególnego znaczenia nabrały podczas transformacji 89 roku. O tym mówią książki Konarzewskiego, Kunowskiego, Rucińskiego („wychowanie jako wprowadzanie w życie wartościowe”). 

„Nowe orientacje pedagogiki” Stefan Wołoszyn
Podręcznik pod redakcją Śliwerskiego (3-tomowy)
Podręcznik pod redakcją Kwiecińskiego i Śliwerskiego (2-tomowy)
Głównym zadaniem wychowawczym współczesności opartym na tych ideologiach jest celowe i świadome wychowanie dla przyszłości. 

3 cechy pedagogiki…(niesłyszalne)
- doświadczenie
- obywatelskość w związku z demokratyzacją, uspołecznieniem i globalizacją pedagogiki 
- emancypacja

Wychowania jako nabywanie tożsamości podmiotowej
    Wychowanie - wszelkie, celowe oddziaływanie ludzi dojrzałych na wychowanków celem kształtowania ich osób pełnych postaw, prowadzenia do dojrzałości.
Współcześnie wychowanie także podlega różnym przemianom. Trudności wychowawcze jakie napotykamy współcześnie wynikają ze złożoności procesów wychowania w trudnych okolicznościach. Dotyczy bowiem wychowanie bardzo rozszerzonego obszaru działania. Nie tylko szkoły, Kościoła, ale też rodziny i instytucji pozaszkolnych. Ponadto trudności w procesach wychowawczych polegają na tym, że nastąpiła zmiana wychowania z indywidualnego na grupowe. Powstają nowe instytucje wychowawcze, trzeba próbować zmian dostosowania procesu wychowania także w tych instytucjach. Pedagogizacja dotyczy coraz większej różnorodności instytucji, które się zajmują wychowaniem. Zmiana form pedagogizacji samych instytucji. Pedagogizacja duszpasterstwa w Kościele. Zastosowanie najnowocześniejszej techniki do potrzeb wychowania. 
    O współczesnym wychowaniu trzeba powiedzieć, że da się w nim wyróżnić funkcje dawniejsze i nowsze, czyli te wynikłe z przeszłości i potrzebne współcześnie. Do tych najstarszych należą: religijne, moralne i  społeczne cele wychowania. O tych nowszych funkcjach wychowania należy mówić w liczbie mnogiej. Są to funkcje: techniczne, kulturotwórcze, biologiczne, psychologiczne, ekonomiczne, patriotyczne, polityczne.


W pedagogice chodzi o to, aby człowiek w procesie rozwoju, nie tylko biologicznego, ale także dojrzewania we wszystkich wymiarach zadbał o identyfikowanie się z wybranym modelem własnej osoby. Jest to tożsamość w ujęciu psychologicznym (erikson). Filozoficzne rozumienie utożsamienia się, samookreślenia osoby jako dojrzałej, zbliżającej się do wytyczonego sobie ideału to właśnie legło u podstaw koncepcji eriksona. 
Ta tożsamość współczesnego mieszkańca ziemi nie spotyka się tylko z ułatwieniami, ze sprzyjającymi warunkami. Uwzględnienie przeszkód i pokonanie na drodze wspomagania osób na drodze do tożsamości jest koniecznością. Podkreśla się bowiem, że w tym postmodernistycznym świecie (Melosik, Szkudlarek) znajdujemy trudności już na etapie objaśnienia czym jest tożsamość globalna. Nie jest ona łatwa do zrozumienia ze względu na swoiste warunki lokalne, np. warunki ekonomiczne, potrzeba spłaty długów. 
W szukaniu dojrzałości, tożsamości pedagogika przejmuje wzór wędrowca dla osoby dążącej do doskonałości. Dalsze problemy są z tożsamością upozorowaną, pozorną. Jest też tożsamość związana z kulturą hipermarketu, galerii, powierzchowna, szybko, związana z wartością mieć a nie być. Tożsamość zamerykanizowana. Te zjawiska stanowią przeszkodę do wychowania jako pomocy w rozwijaniu osoby, do wychowania i samowychowania się wychowanków. 
    Dlatego trzeba wrócić do kwestii procesów, które począwszy od indywidualizacji, przez kulturyzację zmierzają poprzez socjalizację do zbudowania osoby w procesie jej personalizacji. 
    Wychowanie jako nabywanie tożsamości podmiotowej odbywać się powinno wg idei współczesnej pedagogiki całożyciowo, ustawicznie. Najwcześniej pojawiła się terminologia pojęcie ustawicznej edukacji rozumianej jako sukcesywnej, systematycznej w przedziałach wieku szkolnego, a potem pedagogika dojrzała do traktowania edukacji całożyciowo na różnych fazach rozwoju. 
    Rozwój tożsamości człowieka to pomoc w wychowaniu, w kształtowaniu i rozwijaniu tejże tożsamości. Na ten temat informacje do znalezienia w podręczniku….. pt Pedagogika. Pedagogika dla studiów wyższych (pierwsze dwa tomy). Janowski „uczeń w teatrze życia szkolnego”, Janowski „poznawanie uczniów. Zdobywanie informacji w pracy wychowawcy”. Birkenbihl  „szkoła bez stresu”. 
    
Orientacje badawcze w akademickiej pedagogice:
- socjologiczne
- psychologiczne
- mieszane (eklektyczne)

10.11.2011

Edukacja systemem kształcenia powszechnego i ustawicznego.
1.    Idee wyjściowe i koncepcje projektów społeczeństwa wychowującego.
2.    Koncepcja kształcenia ustawicznego.
3.    Humanistyczne i demokratyczne / egalitarne funkcje szkoły w społeczności miejscowej regionu społeczeństwa w kraju i państwach.
4.    Uczenie się / samokształcenie.
5.    Charakterystyka współczesnych systemów wychowawczych.


Ad. 1
    Na uwagę zasługuje geneza społeczeństwa wychowującego. Korzenie sięgają do demokracji ateńskiej, w której warunkach i czasie nastąpił rozkwit idei demokratycznych. Starożytne Ateny jako miasto - państwo wyodrębniły także pojęcie grupy społecznej i społeczeństwa aby zatrzymać uwagę na środowisku społecznym i środowisku wychowawczym. Trzeba więc zwrócić uwagę, że w tej koncepcji projektu społeczeństwa wychowującego mówimy o różnych zakresach grupy społecznej - małej, średniej, większej. Do tworzenia idei naukowych podstaw przyczynił się w XX w polski socjolog wychowania - Florian Znaniecki. Trzeba przypomnieć, że profesor Znaniecki krzewił idee socjologii rozwijane i dostosowywane do potrzeb pedagogiki. Dostrzegł on potrzeby szerszego zastosowania w wychowaniu idei społeczeństwa wychowującego. Równolegle działa Bronisław Malinowski - socjolog i etnograf . Józef Chałasiński. Dzięki ich działalności powstała pedagogika społeczna. Rozwój następował od socjologii przez socjologię wychowania aż do pedagogiki społecznej. Tadeusz Pilch. Stanisław Kowalski i prof. Michalski. 
    Główne koncepcje społeczeństwa wychowującego osadzają się na tym, że przez proces wychowania w warunkach społecznych, współzależności osób i środowisk odbywa się wychowanie. Środowiska rozumiane następująco: rodzina, Kościół, szkolnictwo, instytucje pozaszkolne. W znaczeniu środowisko można mówić o środowisku małym (lokalnym, regionalnym, ogólnopolskim). Środowisko glokalne - to środowisko lokalne i globalne rozumiane całościowo. Oddziaływanie środków masowego przekazu, otwarcie na świat dzięki Internetowi, możliwość porozumiewania się w sieci otwarła możliwości, zwielokrotniła szanse na relacje międzyludzkie w różnych przestrzeniach. 
    W kontekście działalności uczonych, którzy okazali się współtwórcami dyscyplin, o których mowa podkreślić trzeba niezwykłą rolę prof. Józefa Szczepańskiego - socjologa. Wniósł duży wkład do pedagogiki społecznej w odniesieniu do szkolnictwa wyższego. 

Ad 2.
    Koncepcja ta występuje również pod nazwą kształcenia permanentnego lub kształcenia całożyciowego odbywającego się przez wychowanie i samowychowanie. Andragogika - subdyscyplina pedagogiki. Za przedmiot przyjmuje człowieka dorosłego, ale dorosłość również dzieli się na fazy. 
    Edukacja ustawiczna zwraca uwagę na całożyciowość. Mówiąc o odmianach edukacji człowieka mamy na myśli jego aktywność własną wyzwoloną w różnych formach kształcenia środowiskowego, szkolnego, uczelnianego i pozaszkolnego, a także kształcenia w warunkach pracy.  Idee kształcenia ustawicznego genezę swoją maja głęboko w starożytności klasycznej Grecji, Rzymu, filozofii klasycznej, aż po nasze czasy. Nowożytne poglądy najszerzej i najwnikliwiej opisał filozof i pedagog Jan Amos Komeński. Jego poglądy na idee kształcenia ustawicznego polegały na tym, że nawoływał aby uczyc się niezależnie od wieku i innych czynników. Na określenie tego kształcenia mówił, że wszyscy wszystkiego o wszystkim powinni się uczyć bez względu na okoliczności. Współczesne rozumienie tej permanencji w edukacji jest definiowane jako konieczność ciągłego uzupełniania i systematyzowania zdobytej wiedzy. Pojęcie systematyzowania pochodzi od Komeńskiego na uspójnieniu, uporządkowaniu wiedzy. Zdobywając wiedze porządkujemy ją indywidualnie. Wobec tego systematyzacja znaczy uspójnianie nowo zdobytej wiedzy z wiedzą posiadaną wcześniej, zdobywaną równolegle i zdobywaną w przyszłości. W tym zakresie w pedagogice uczonych wniosło fundamentalny wkład - prof. Józef Półturzycki i Eugenia Wesołowska, Tadeusz Aleksander, Franciszek Bereźnicki, Kazimierz Denek. 

Ad. 3. 
    W związku z ideą uszanowania godności osoby mówimy o funkcjach humanistycznych szkoły. Humanus - ludzki, ludzki w sensie godności człowieka. Humanistyczne funkcje szkoły polegają w procesie wychowania na motywowaniu do samokształcenia. Poruszając sprawę demokratycznych funkcji szkoły trzeba powiedzieć, że polegają one na wyrównywaniu szans przedszkolnych, szkolnych i całościowego rozwoju człowieka. Ta demokratyzacja jest trudna w systemie szkolnym i oświatowym, gdy idzie o kształcenie permanentne. Ponieważ trzeba zwrócić uwagę, że w tym procesie to zespół, grupa decyduje o naszych losach i współdziałaniu z tym zespołem. Jest to więź równorzędnych partnerów. Wychowanie humanistyczne i demokratyczne jako funkcje szkoły dotyczą osoby i środowisk w różnych zakresach terytorialnych i pedagogicznych. Uzależnienie socjologiczne i kulturowe krzyżuje się z geografią. Trzeba więc zwrócić uwagę co znaczy koloryt lokalny wychowania regionalnego, np. w małej wsi. Zakresy terytorialne okazują się dodatkowym czynnikiem kształtowania, wychowania osoby, czyli motywowania jej do sukcesu w kształtowaniu siebie jako osoby dojrzałej. Na ten temat pisali: Bogdan Suchodolski, Bogdan Nawroczyński, a współcześnie np. Janusz Gajda, który zajmując się pedagogiką kultury pokazuje jak różne odmiany kultury wpływają na efekty wychowania. Trzeba przypomnieć, że mówiąc o wychowaniu mamy na myśli 4 konteksty, w których to wychowanie się odbywa (socjalizacja, kulturyzacja, personalizacja, i drugi raz podała personalizację ). Książka „Nauczyciel. Kultura. Osoba…” Duraj - Nowak. Tadeusz Wacław - Nowacki, Zygmunt Wiatrowski, Waldemar Formanek, Andrzej Radziewicz - …., Alicja i Józef Kargul. „Leksykon pedagogiki” red. Śliwerski i ….. 


Ad.4.
Bardzo ważnym czynnikiem, którym zajmuje się dydaktyka są zaangażowane emocje oraz motywacja wychowanka. Badania dowodzą, że zbyt wysoki poziom motywacji rozprasza nas i podnosi poprzeczkę napięć emocjonalnych zbyt wysoko i przeszkadza w procesie rozwoju edukacji. Natomiast poziom za niski jest zaprzeczenie aktywności własnej. Bardzo ważną kwestią jest język i metodyka kształcenia się. Język, czyli pojęcia terminy i definicje. Język dostosowany do opisywanego zjawiska i rzeczywistości i zdefiniowany w użyciu pedagogicznym. Uwagę zwracają dwie formy edukacji: czynnik zwany warunkowaniem klasycznym (Pawłow) i czynnik instrumentalny. Mówimy też o czynnikach……(?). w warunkowaniu klasycznym dominują zachowania warunkowe. Niezwykle istotne w procesie kształcenia się są nawyki. Następuje seryjne uczenie się na poziomie nawyków. Prawo bodziec - reakcja. Uczenie się pojęć prowadzi do każdej formy edukacji. Chodzi także o kształcenie czyli zdobywanie wiedzy. Uczenie się i motywacja to pojęcia……….., definiowane precyzyjnie. Przy czym motywacja zaczyna się już od popędu, ale potem wyuczony ma tez związek z lękiem. Motywacja występuje więc w procesie kształcenia jako bodziec. Motywacja związana jest z nagrodą, ale motywacja wewnętrzna nie patrzy na nagrody. Z nią związane są kwestie potrzeby zmiany, potrzeby intensywnej pracy ale także proporcjonalnego do tego odpoczynku. Ważne jest uczenie się przez…..(?) . Wiedzę dyscypliny możemy przenosić do innej,  a jej zastosowanie to już aplikacja - proste przeniesienie. Zapamiętywanie i zapominanie to zjawiska, które dydaktyka ustawiczna uwzględnia jako z jednej strony zjawiska sprzyjające a z drugiej przeszkadzające. Dydaktyka uczy więc form edukacji takich, które sprzyjają systematyzacji wiedzy i jej utrwalaniu przez powtarzanie, porządkowanie i hierarchizowanie i mapping (mapowanie wiedzy - graficzne jej przedstawianie). 

  Związki teorii naukowych z praktyka edukacyjną.

Pedagogia - pedagogika
Dydaktyka - ??? (mikrofon nie działał)

Celowość procesów wychowawczych - tej sprawie wiele uwagi poświęcili: Wiatrowski albo Kwiatkowski, Teresa…

Proces hominizacji - procesy celowościowe hominizacji odbywają się w czasie. Odbywają się przez dyskurs, który jest obecny w szkole jako gatunek mowy, zjawisko interakcyjne (interakcje podmiotów wychowania) Dyskurs  rozumiany jako.. wypowiedzi i wytwarzania wiedzy. W tym kontekście przyda się informacja o tym, że dydaktyka bywa rozumiana jako próbne poznanie naukowe.

Styl naukowy i styl potoczny
ϑJEŚLI  KTOŚ  MA  TEN  KAWAŁEK  TO  PROSZĘ  O  UZUPEŁNIENIE  BO  MIKROFON  NIE  DZIAŁAŁ  I  TRUDNO  COKOLWIEK  WYSŁYSZEĆ  NA  NAGRANIU 

Ad.5.    
Wg Kunowskiego
- idea pokoju międzynarodowego - konieczność wychowania w ideologii pojednania religijnego i ekumenizmu
- wzajemna znajomość dążeń i życia narodów - celem usunięcia różnic między nimi jako źródła podejrzliwości i nieufności; jest to kierunek wychowania moralnego ludzkości w duchu sprawiedliwości, wolności i pokoju
- obalenie doktryny rasizmu głoszącej nierówność ludzi ras a przywrócenie zasad godności, równości i szacunku wzajemnego; tworzy to postulat wychowania w poczuciu praw należnych człowiekowi jako osobie, co współcześnie nazywa się personalizmem albo humanizmem
- szerokie rozpowszechnianie kultury i wychowania ludzkości jako święty obowiązek poczucia ludzkości, czyli humanista, humanistycznych ideałów
- pokój nie ma opierać się wyłącznie na politycznych i ekonomicznych układach rządu lecz musi opierać się o intelektualną i moralną solidarność ludzi

Modelowanie w pedagogice. 
System szkolny i oświatowy. Szkolny mieści się w oświatowym. 
Często zwraca się uwagę na fakt, że te systemy tworzą cząstkę innego systemu; dotyczą one ideologii (przesłanki wyprowadzone z ideologii państwa), teorii i praktyki wychowawczej.

17.11.11

Formacja osobowa i społeczno - zawodowa nauczyciela - wychowawcy.

Ten temat dotyczy blisko psychologii osobowości. Personalizacja. Profesjonalizacja. 

1.    Socjalizacja i kulturyzacja kandydatów na nauczycieli.
2.    Profesjonalizacja kandydatów na nauczycieli.
3.    Różne odmiany profesjonalizmu nauczyciela.
4.    Edukacyjnie znaczące wartości osoby wychowawcy a jego personalizacja.
5.    Koncepcje kształcenia i pożądane kompetencje wychowawców i nauczycieli. 
(Duraj - Nowakowa „Kształtowanie profesjonalnej gotowości pedagogów” głównie cz.1)

Ad.1.
Godzi się przypomnieć, że chodzi w pedagogice o takie rozumienie rozwoju człowieka, który jest uwarunkowany 4 czynnikami (filarami działań pedagogicznych): kulturyzacja, socjalizacja, personalizacja, profesjonalizacja. One ściśle powiązane maja takie uwarunkowania, których sens polega na uspójnieniu, ujmowaniu we wzajemnych związkach, integralnej całości.
Episteme jako wiedza  i… jako poznanie jest rozmaicie definiowana. Wiedza jako rezultat procesu poznania i wiedza jako proces dochodzenia do tego rezultatu. 
Metodyka - zastosowanie tej wiedzy dostosowanej do konkretnego działania metodologicznego. 
Jakie przesłanki legły u podstaw poznania pedentologicznego ? Te założenia występowały w historii myśli naukowej równolegle stosowane w pedeutologii. 
Aby zająć się pedeutologią jak przedmiotem poznania nauk zawodoznawczego. Kwestie zawodoznawcze pedagogów jest to bardzo istotna część składowa przedmiotu pedagogika ogólna. Zainteresowanie się socjalizacją i kulturyzacją kandydatów na pedagogów oznacza, że przeniesiemy wiedze, której wymagamy od każdego człowieka wychowanego do  życia w społeczeństwie i kulturalnego na potrzeby kandydata. O szczegółach na ten temat traktuje książka „Nauczyciel. Kultura. Osoba. Zawód”
Socjalizacja - wiedza na ten temat w pedeutologii pochodzi z połowy XIX w. co istotne dla naszego tematu i profesji najpierw narodziła się wiedza nie na temat w ogóle społecznych zachowań człowieka, ale przede wszystkim na temat społecznych zachowań człowieka w sytuacji pracy, a taka wiedza jest wyraźnie możliwa do zastosowania w pedeutologii. Od socjologii pracy do socjologii zastosowanej w pedeutologii, która cała jest oparta na socjologii zawodu. 
Trzeba przypomnieć, że zastosowanie socjologii w tym temacie oznacza zajmowanie się głównie 2 kwestiami: jak nauczyciel sam jest przygotowany do współżycia w grupie społecznej na poziomie równorzędnym a więc kolegów oraz druga dotyczy tych samych relacji jednak w kontaktach z wychowankami. Chodzi o relacje w grupie społecznej małej i dużej. 
Funkcje (zadania, czynności operacje) zawodowe, funkcje społeczne. Florian Znaniecki, Józef Chałasiński, Jan Szczepański, Bogdan Suchodolski,
W kwestii socjalizacji i kulturyzacji trzeba mówić o aspektach permanentnego rozwoju nauczyciela - pedagoga, któremu niezwykła, ale pogłębiona orientacja rzeczywistości społeczno - kulturowej jest konieczna w celach profesjonalnych. 
Kulturyzacja - pojmowana w dwóch zakresach: cywilizacji i kultury właściwej. Cywilizacja obejmuje całokształt dorobku ludzkości w aspekcie materialnym, gospodarczym, technicznym. Natomiast wąsko rozumiana kultura równolegle do owej cywilizacji zajmuje się sferą ducha, humanistycznym aspektem tej kultury, a nie tylko cywilizacją techniczną, materialną. Nauczycielowi, pedagogowi potrzebna jest zarówno wiedza o cywilizacji jak i o kulturze. Przy czym szczególnie kwestia kultury dotyczy pedagogów i nauczycieli w tym zakresie węższym, która dotyczy kultury pedagogicznej. 
Dzieła takich jak Heliodor Muszyński, Mieczysław Łobocki, Krzysztof Konarzewski pouczają nas o elementarnej wiedzy w zakresie teorii wychowania. 
Kulturyzacja kandydatów wymaga wiedzy o cywilizacji, kulturze oóolnej i kulturze profesjonalnej.

Ad.2.
W kwestii profesjonalizacji kandydatów możemy się odwołać do tych przesłanek, które mówią o gotowości profesjonalnej. 
Gotowość, odwaga, osobowośc - pojęcia abstrakcyjne, używane do nazwania zjawiska, którego nie obserwujemy bezpośrednio, ale tylko pośrednio przez przejawy zachowań, które o nich świadczą. 1 cz. 1 rozdz. „Kształtowanie gotowości profesjonalnej pedagogów”
Pojęcia te w literaturze fachowej narodziły się i formowały równolegle. Ich nazwy są w różnej fazie powstania to treści pod nie podkładane są podobne a w części nawet tożsame. Trzeba zauważyć, że o ile nawa osoba ma prominencję (?) najstarszą to w tym kontekście postawy są młodsze. Gdy mówimy o postawach to to pojęcie narodziło się dopiero na początku wieku XX. Treści, zawartości ideowe podkładane pod te zjawiska okazały się bardzo zbieżne. 
Postawy gotowości nie tylko wobec życia, cywilizacji, kultury, innych osób, ale także wobec partnerów uprawianej profesji. Ukształtowanie postaw gotowości wobec pracy pedagogicznej, wobec partnerów procesu pedagogicznego. 
Gdyby zapytać jakie są składniki owej profesjonalizacji to trzeba się odwołać najpierw do owych 4 filarów osobowości, powiedzieć, że są fundamentami dla myślenia o zjawiskach dotyczących pełnej osobowości w kontekstach także profesjonalnych czyli wymogów profesji. 
Owa gotowość profesjonalna mają nie tylko te 4 obszary, ale tez 3 składniki, które stanowią osobowość : struktury intelektualne, emocjonalno - motywacyjne i umiejętności. Komponenty te odpowiadają na pytanie co powinien pedagog, nauczyciel wiedzieć, jakie powinien wykazywać nastawienie emocjonalno -motywacyjne (daje ono możliwość odpowiedzi na pytanie jakimi emocjami i jakimi motywami powinien się kierować nauczyciel pedagog by odnosić sukcesy w pracy profesjonalnej), co powinien nauczyciel umieć. 
Nim ukształtowało się pojęcie postaw gotowości to mówiło się o nich w kontekście uzdolnień, zdolności ale ograniczonych tylko do umiejętności. Podczas gdy współcześnie przez profesjonalizację rozumie się scaloną całość tych trzech komponentów.

Ad.3. 
Różne odmiany profesjonalizmu związane są z 4 filarami myślenia o rozwoju człowieka w zastosowaniu do kandydatów na nauczyciela, pedagoga, czyli komponentów socjalizujących, kulturyzujących, personalizujących i profesjonalizujących. 
Trzeba zauważyć, ze gdyby skrzyżować te podziały to dopiero znajdziemy wielość, możliwość wyróżniania tego co się nazywa cechami lub właściwościami  osobowości, postaw, czy postaw gotowości.
Wiedza o osobie i zawodzie (działalności zawodowej) nauczyciela - pedeutologia.
Zmiana z  zawodu na profesję nastąpiła ze względu na to, że wyspecjalizowała się wiedza o działalności pedagogicznej.
Trzeba podkreślić, ze różne odmiany profesjonalizmu nie są związane tylko z tymi 4 filarami, ale także z chronologiczna zmianą w myśleniu pedentologicznym (pierwsze 50-lecie XX w skoncentrowane na poznaniu naukowym. Jaki powinien być idealny nauczyciel, pedagog - przedmiot poznania pedeutologii w I poł X w. był to model wzorzec wytyczający cele kształcenia.) ten model utrzymywał się tak długo, którego korzenie znamy jeszcze od pozytywizmu (dr Judym, Stasia Bozowska - przykłady z literatury). Ten model nie mógł się długo utrzymać bo daleko odbiegał od rzeczywistości. Nowe warunki historyczne spowodowały, że trudno było coraz bardziej wymagać od rosnącej liczby pedagogów aby poświęcali się całkowicie dla zawodu. Między innymi dlatego oraz ze względu na bogatsza wiedze z zakresu pedagogiki pracy, socjologii pracy doszli specjaliści do wniosku o odpowiedzi na nowe pytanie, które brzmiało: Jaki jest nauczyciel pedagog ? co uczynić w przygotowaniu przyszłych pedagogów, by byli oni przygotowani do pracy wg modeli najlepszych ale w odniesieniu do warunków i możliwości.
Bycie pedagogiem wymaga szczególnej formacji osobowościowej, gotowości i postaw gotowości wobec innych osób i zjawisk społeczno - pedagogicznych.
Druga odmiana profesjonalizmu związana była z faktem, że na innych szczeblach oświaty dokonały się takie zmiany, przeobrażenia, które uniemożliwiły utożsamianie naszej profesji z zawodami wymagającymi niższych i innych kwalifikacji i aby dokonać tego zróżnicowania, dyferencjacji terminów, pojęć i ich definicji umówiono się, że w odniesieniu do zawodów pierwszej grupy będzie się używało terminu profesja. 
Te różne odmiany profesjonalizmu związane są bowiem z całą zmianą, która zaszła na szczeblu szkolnictwa zawodowego. 
W związku z tymi przeobrażeniami najbardziej charakterystycznym zjawiskiem, które pchnęło do podjęcia decyzji o zlikwidowaniu tych pojęć w praktyce i literaturze to była kwestia uzawodowienia osób, młodzieży, dzieci, które nie były w stanie zdobyć żadnego wykształcenia średniego. Dlatego nie można było mówić o zawodzie w stosunku do zajęcia które wymagało wykształcenia wyższego.


Ad.5.
Koncepcje są 3, czwarta jest ich skrzyżowaniem.
- pierwsza koncepcja opierała się na modelu kształcenia według potrzeb, ideałów, na miarę wyobrażeń - koncepcja technologiczna (jaki nauczyciel powinien być, co powinien umieć) Tadeusz Jachowicki (?), Henryka Kwiatkowska, Alicja Bogusiewicz, Barbara Żychowska…
- druga koncepcja traktowała o kształceniu nauczycieli na poziomie nurtu humanistycznego; zadadzona nie tylko na umiejętnościach technicznych pracy nauczycieli ale na scaleniu pełnego kształcenie, czyli scaleniu wiedzy, nastawień emocjonalno -motywacyjnych i umiejętności. Ten model kształtowania osobowości związany jest z formacją pełnej osobowości kandydata do profesji pedagoga
- podziały w trzeciej koncepcji są bardzo zróżnicowane
- czwarta koncepcja - skrzyżowaniem trzech poprzednich; jest naśladowcza, eklektyczna; scala to co najlepsze w nową formułę kształcenia. Związana z kompetencjami, które prawidłowo rozumiane to termin o analogicznej zawartości treściowej jak osobowość, postawy, postawy gotowości; mają strukturę trójkomponentową, czyli kompetencje intelektualne, emocjonalno - motywacyjne i sprawcze (umiejętnościowe). Są to jednak założenia teoretyczne. W literaturze znajdujemy takie wypowiedzi, gdzie pod nazwa kompetencje zawężone są znaczenia podłożone w definicjach dotyczące wybranego obszaru spośród tych trzech. 

5 struktur do ukształtowania jako treści procesu….
- struktury teleologiczne i aksjologiczne (teleologiczne dotyczą celów, aksjologiczne norm i wartości istotnych dla kształcenia przyszłych nauczycieli)
- struktury prakseologiczne (zajęcie się komponentem umiejętności, co pedagog powinien potrafić wykonać)
- struktury społeczne 
- struktury psychologiczne (nastawienia emocjonalno - motywacyjne)
- struktury pedagogiczne (dotyczące metodyki postępowania dydaktycznego, wychowawczego)

Cichoń „Aksjologiczne podstawy wychowania”
Kosowski

7 postulatów w związku z zaprojektowaną metodyką
- Kształtowaniu gotowości studentów do działalności pedagogicznej powinien być podporządkowany cały proces dydaktyczno wychowawczy szkoły wyższej.
- W planach pracy z zakresu podwyższania socjologicznych, psychologicznych i pedagogicznych kwalifikacji nauczycieli zaprojektować zagadnienia samokształceniowe związane najpierw z ich profesjonalizacją.
- Do programu kształcenia praktycznego podłączyć kurs zajęć kształtowania gotowości studentów do działalności pedagogicznej.
- Uczelniom zapewnić dobór odpowiednich kadr wykładowców kształcących kandydatów do profesji a także wyróżniających się nauczycieli przez udział w seminariach, konferencjach.
- Pogłębiać związek studentów z podmiotami i przedmiotami działalności zawodowej w toku aktywności praktycznej dającej możliwość poznania osobliwości pracy pedagogicznej.
- Zatroszczyć się o wzrost skuteczności działań, które dookreślają zawodowo znaczące komponenty: potrzeby, motywy, emocje, postawy (w znaczeniu sprawności)
- Umacniać związek uczenia się z celami wypełniania przyszłych zadań, ról, obowiązków zawodowych, aby lepiej kształtować własne strefy osobowości ukierunkowane na praktyczne samowyrażanie studenta w pracy zawodowej.

20

---