Wykonywana czynność lub operacja	Zagrożenia możliwe niebezpieczne wydarzenia	Możliwe skutki zagrożenia	S	E	P	R	Sposoby zmniejszania ryzyka	Ryzyko po redukcji
Czynniki fizyczne i chemiczne
Powierzchnie na których jest możliwy upadek ( upadek na tym samym poziomie)	Śliskie, mokre, nierówne powierzchnie	Ogólne potłuczenia, złamania lub zwichnięcia kończyn, urazy wewnętrzne.	1	1	6	6	Stosowanie przez pracownika odpowiedniego obuwia z antypoślizgową podeszwą, stosowanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej. Utrzymywanie ładu i porządku na stanowisku pracy, zachowanie szczególnej ostrożności podczas wykonywania prac.	A
Rożnica poziomów (upadek na niższy poziom)	Prace wykonywane przy użyciu drabin i rusztowań. Niebezpieczne otwory konstrukcyjne w remontowanych i budowanych obiektach.	Ogólne potłuczenia, złamania lub zwichnięcia kończyn, urazy wewnętrzne, kalectwo , śmierć.	1	0,2	3	0,6	Używanie sprawnych technicznie drabin i rusztowań. W razie potrzeby poprzez specyfikę wykonywanej pracy stosować sprzęt przewidziany do pracy na wysokości. Przed rozpoczęciem prac upewnić się czy otwory konstrukcyjne są odpowiednio zabezpieczone, o wszystkich nieprawidłowościach natychmiast powiadomić bezpośredniego przełożonego.	A
Zachlapanie ciała, pyły, odpryski.	Szlifowanie ścian i sufitów, murowanie lub wyburzanie starych ścian, malowanie, tynkowanie, brak wyposażenia pracownika w ubranie robocze i środki ochrony indywidualnej (rękawice , okulary),	Uczulenia i alergie skórne, choroby narządu wzroku i układu oddechowego.	3	3	0,5	4,5	Stosowanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej (rękawice , okulary bezbarwne, półmaski lub maski pyłowe). Stosowanie odpowiedniej wentylacji w miejscu pracy.	A
Obciążenie fizyczne pracą - dynamiczne i statyczne przeciążenie układu mięśniowo szkieletowego.	Przenoszenie zbyt dużych przedmiotów, praca w wymuszonej pozycji ciała	Uszkodzenie stawów lub kręgosłupa, przepuklina, ogólne dolegliwości bólowe	3	3	3	27	Przestrzeganie norm dźwigania, stosowanie sprzętu pomocniczego	A
Prąd elektryczny (porażenie prądem)	Uszkodzone gniazda wtykowe, uszkodzone przewody urządzeń (wiertarka,betoniarka), przebicia elektryczne do obudowy urządzeń.	Oparzenia, porażenie prądem, śmierć.	7	0,5	3	10,5	Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów doprowadzających prąd oraz sprawdzanie stanu technicznego osprzęty elektrycznego. Systematyczna kontrola zabezpieczeń antyporażeniowych, o wszystkich nieprawidłowościach natychmiast powiadomić bezpośredniego przełożonego. Zakaz dokonywania jakichkolwiek napraw urządzeń elektrycznych we własnym zakresie.	A
Nieodpowiednie oświetlenie	Nieodpowiednio dobrane punkty świetlne w miejscu pracy, stosowanie oświetlenia przenośnego.	Ogólne urazy ciała w trakcie wykonywania pracy przy słabym oświetleniu, możliwość osłabienia wzroku.	1	0,5	6	3	Dostosowanie właściwego poziomu natężenia oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy.	A
Czynniki chemiczne - oparzeniowe, uczulające, drażniące	Stosowanie podczas prac cementów,wapna, farb, tynków, brak właściwej wentylacji	Alergie, zatrucia, oparzenia, śmierć.	7	1	3	21	Przed rozpoczęciem pracy zapoznać się z kartą charakterystyki produktu lub substancji niebezpiecznej z którą będziemy mieli bezpośredni kontakt podczas pracy. Stosowanie właściwie dobranych środków ochrony indywidualnej. Stosowanie odpowiedniej wentylacji w miejscu pracy	A
Pożar	Zapalenie się ubrania roboczego, stosowanie farb, Brak właściwego nadzoru.	Oparzenia, śmierć	7	1	3	21	Po zakończeniu pracy zdjąć ubranie i dokładnie wywietrzyć. Zakaz stosowania otwartego ognia podczas prac malarskich. Prowadzenie prac niebezpiecznych pod nadzorem bezpośrednim.	A
Zmienne warunki atmosferyczne i mikroklimatyczne w środowisku pracy.	Praca w różnych porach roku, wewnątrz i na zewnątrz obiektów, występowanie wilgotności i przeciągów.	Przeziębienia.	3	1	6	18	Stosowanie przez pracownika prawidłowo dobranego do warunków otoczenia ubrania roboczego zgodnie z obowiązującą normą odzieżowa w zakładzie. Dążenie do zapewnienia w miarę możliwości komfortu cieplnego w miejscu pracy.	A
ZAGROŻENIA BIOLOGICZNE
Kontakt bezpośredni z pracownikami.	Zagrożenia na czynniki biologiczne (wirusy, bakterie).	Choroby przenoszone drogą powietrzno kropelkową	15	6	0,5	45	Prowadzenie zdrowego trybu życia, przeprowadzać terminowe badania lekarskie okresowe i stosować się do zaleceń lekarza,	A

Karta Oceny Ryzyka Zawodowego na stanowisku - Murarz

Murarz zajmuje się wznoszeniem różnorodnych ścian z takich elementów jak: cegły, kamienie, elementy betonowe, gipsowe, ceramiczne, itp. Powierza mu się także roboty licowe, czyli np. układanie na ścianach elewacji. Jego zadaniem może być także wykuwanie otworów w już istniejących ścianach. Murarz może także nadzorować i prowadzić prace rozbiórkowe. Murarz sam przygotowuje sobie miejsce pracy np. poprzez ustawienie rusztowań, zamontowanie urządzeń do transportu materiałów, przygotowanie odpowiednich zapraw itp. Na stanowisku Murarza istnieje zwiększone ryzyko wypadków takich jak np. Upadki z dużych wysokości. Nierzadko może pracować w zmiennych warunkach atmosferycznych. Praca murarza odbywa się w ciągu dnia.

Szczegółowa karta szacowania ryzyka

Czynniki niebezpieczne oddziaływujące na organizm ludzki mogą powodować uraz i/lub być przyczyną wypadku przy pracy.

Czynniki związane z przemieszczaniem się:

- śliskie, mokre, nierówne nawierzchnie, odklejona wykładzina, płytka terakoty lub jej brak,

- możliwość wystąpienia urazów w wyniku poślizgnięcia się, potknięcia i upadku zwłaszcza w sytuacjach
udzielania pomocy w nagłych przypadkach,

- zagrożenie zakłuciem ostrymi narzędziami, skaleczenie ostrą krawędzią,

- zagrożenia porażenia prądem elektrycznym w przypadku użytkowania wadliwie działającego lub
uszkodzonego sprzętu elektrycznego,

- źle umocowany sprzęt lub aparatura daje możliwość urazów: głowy, nóg, stóp poprzez spadające przedmioty,

- podnoszenie ciężarów: zespołu bólowego pleców, wypadnięcie lub przemieszczenie dysku w kręgosłupie.

• Czynniki fizyczne

- obciążenia stawów i kręgosłupa,

- kontakt z urządzeniami podłączonymi do prądu o wysokim napięciu ( wiertarki, betoniarki),

- praca na wysokości ,praca na drabinach i rusztowaniach

- oświetlenie naturalne i sztuczne.

• Czynniki chemiczne,

- materiały budowlane ( gipsy,tynki, rozpuszczalniki, farby, cement)

Działania profilaktyczne

- przestrzeganie zasad, norm, procedur, standardów obowiązujących w zakładzie,

- okresowa kontrola stanu technicznego urządzeń

- przestrzeganie przepisów BHP i P/POŻ

- stosowanie środków ochrony indywidualnej,

- przestrzeganie czasu pracy i norm zatrudnienia,

- oznaczenie stref ochronnych i niebezpiecznych odpowiednimi piktogramami,

- profilaktyczne badania lekarskie.

Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku: Murarz

Ocenę ryzyka wykonano metodą RISK SCORE: METODA RISK SCORE jest jakościową, wskaźnikową metodą oceny ryzyka, w której określane w definicji ryzyka prawdopodobieństwo skutków zdarzenia jest uszczegółowione i przedstawione przez dwa parametry ryzyka tj. ekspozycję na zagrożenie i prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia. R = S * E * P

S - potencjalne skutki, średnia arytmetyczna oceny strat ludzkich i materialnych
Wartość	Strata				Straty ludzkie			Straty materialne
100	poważna katastrofa				wiele ofiar śmiertelnych			ponad 30 mln PLN
40	katastrofa				kilka ofiar śmiertelnych			10-30 mln PLN
15	bardzo duża				ofiara śmiertelna			500 tys.- 5 mln PLN
7	duża				ciężkie uszkodzenie ciała			30 - 500 tys. PLN
3	średnia				absencja			5 - 25 tys. PLN
1	mała				udzielenie pierwszej pomocy			poniżej 5 tys. PLN
E - czas ekspozycji oddziaływania szkodliwych czynników na pracownika
Wartość				Oddziaływanie
10				stałe
6				częste (codzienne)
3				sporadyczne (raz na tydzień)
2				okazjonalne (raz na miesiąc)
1				minimalne (kilka razy rocznie)
0,5				znikome (raz do roku)
P- prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia dla pracownika
Wartość			Zagrożenie				Szansa
10			bardzo prawdopodobne				50% (1 na 2)
6			całkiem możliwe				10% (1 na 10)
3			mało prawdopodobne ale możliwe				1% (1 na 100)
1			tylko sporadycznie możliwe				0,1% (1 na 1000)
0,5			możliwe do zaistnienia				0,01% (1 na 10 000)
0,2			praktycznie możliwe				0,001% (1 na 100 000)
0,1			tylko teoretycznie możliwe				0,0001% (1 na 1 000 000)
R - Ryzyko zawodowe, wartość liczbowa
Wartość R		Kategorie ryzyka				Działanie zapobiegawcze
R=<20		pomijalne				wskazana kontrola
20<R<70		małe				potrzebna kontrola
70<R<200		istotne				potrzebna poprawa
200<R<400		duże				potrzebna natychmiastowa poprawa
R>400		bardzo duże				wskazane wstrzymanie pracy

Gdzie parametrami wartości ryzyka są:

R - Ryzyko zawodowe, wartość liczbowa

S - potencjalne skutki, średnia arytmetyczna oceny strat ludzkich i materialnych

E - czas ekspozycji oddziaływania szkodliwych czynników na pracownika

P- prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia dla pracownika

A - Ryzyko po redukcji, ryzyko akceptowane

np.: R = 3*6*1 = 18
Dla R ≤ 20 Kategoria nr 1 Ryzyko akceptowalne wskazana kontrola.

OCENA RYZYKA

Artykuł 226 kodeksu pracy nakłada na pracodawcę obowiązek oceny i dokumentowania ryzyka związanego z wykonywaną pracą jak zastosowania odpowiednich środków profilaktycznych zmniejszających owe ryzyko. Ponadto pracodawca jest zobowiązany do poinformowania pracownika o ryzyku występującym na danym stanowisku pracy i ochronie przed tym zagrożeniem. Sposób przekazywania tej informacji musi być zapisany w regulaminie pracy (K.p.art.104 par.1 pkt.8).
Paragraf 39 i 40 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów BHP (Dz.U.2003.169.1650) określa pracodawcy jak postępować aby zapewnić niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko. W postaci rozwiązań organizacyjnych i technicznych, w tym środków ochrony zbiorowej a jeżeli nie ma takiej możliwości środków ochrony indywidualnej.
Zapewnienie stałej kontroli BHP z uwzględnieniem organizacji, procesów pracy, technologii i stanów technicznym maszyn i urządzeń, ustalenia sposobów rejestracji i dokumentacji nieprawidłowości i ich usuwania.
Trochę definicji o ryzyku

1. Ryzyko - kombinacja częstości lub prawdopodobieństwa wystąpienia określonego zdarzenia wywołującego zagrożenie i konsekwencji związanych z tym zdarzeniem.

2. Ryzyko zawodowe - prawdopodobieństwo wystąpienia nie pożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących straty, w szczególności wystąpienie u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

3. Ryzyko resztkowe - ryzyko pozostające po zastosowaniu środków bezpieczeństwa.

• Szacowanie ryzyka
  - nadanie materialnej cechy elementom ryzyka;
  - przyporządkowanie wartości parametrom ryzyka:
  • ocenienie prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia niebezpiecznego powodującego określone straty,
  • określenie stopnia możliwych skutków (strat, konsekwencji związanych ze zdarzeniem).

• Wartościowanie ryzyka
  - formułowanie sądu o ryzyku,
  - określanie wartości ryzyka według przyjętych kryteriów.

• Ocena ryzyka
  - proces analizowania ryzyka i wyznaczania dopuszczalności ryzyka;
  - wydawanie opinii (sądu) o ryzyku obejmujące:
  • analizę ryzyka,
  • wartościowanie ryzyka,
  • decyzję o akceptacji ryzyka lub działaniach w celu zmniejszenia (redukcji) ryzyka.

• Cel oceny ryzyka

Ocena ryzyka jest oceną i doprowadzeniem zagrożeń zawodowych do poziomu, który nie powinien w miejscu pracy zaszkodzić lub wyrządzić krzywdy pracownikom. Służy także temu, aby ocenić czy zastosowano wystarczające środki zaradcze, aby te szkodliwe warunki wyeliminować lub ograniczyć. Jeżeli nie jest to możliwe to powinno nastąpić kontrolowanie ryzyka resztkowego i ciągłe powiadamianie o zagrożeniach i ryzyku pracowników.

Ocenę ryzyka zawodowego powinno się wykonywać na wszystkich stanowiskach pracy, na których nie była ona wykonywana , w przypadku powstawania nowych stanowisk pracy oraz wtedy, kiedy w miejscu pracy została wprowadzona zmiana, która mogła spowodować zmianę poziomu ryzyka lub zmianę jego oceny.

Natomiast zawsze należy przeprowadzić:

• gdy są tworzone nowe stanowiska pracy, wprowadzane zmiany na stanowiskach pracy,

• zmieniono wymagania odnośnie dopuszczalnego poziomu czynników środowiska pracy, oceny ryzyka itp.,

• wprowadzono zmiany związane z zastosowanie środków ochrony,

• na terenie zakładu wykonują roboty zagrażające własnym pracownikom pracownicy innych firm.

Powyższa opinia prowadzi do wyartykułowania punktów szczegółowej oceny ryzyka:

• sprawdzenie, czy występujące na stanowiskach pracy zagrożenia zostały zidentyfikowane i czy jest znane związane z nimi ryzyko zawodowe,

• wykazanie, że zastosowane środki ochrony są odpowiednie do zidentyfikowanych zagrożeń,

• wykazanie, że dokonano odpowiedniego wyboru materiałów, wyposażenia stanowisk oraz organizacji pracy,

• ustalenie priorytetów w działaniach zmierzających do eliminowania lub ograniczania ryzyka zawodowego,

• zbadanie, czy ryzyko zawodowe jest na poziomie akceptowalnym i czy zastosowano odpowiednie środki ochrony,

• zapewnienie ciągłej poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy,

• wykazanie pracownikom oraz organom nadzoru i kontroli, że ryzyko zawodowe jest znane.

Dokumentowanie oceny ryzyka

Pracodawca prowadzi dokumentację oceny ryzyka zawodowego oraz zastosowania niezbędnych środków profilaktycznych. Sposób dokumentowania powinien być opracowany przez pracodawcę. Informacje zawarte w dokumencie powinny odpowiadać, specyfice prowadzonej działalności i występujących tam zagrożeniach W dokumentacji powinno się unikać dołączania dokumentów wykorzystanych do oceny ryzyka np. wyników pomiarów czynników środowiska pracy.
W dokumencie powinny być zawarte informacje:

• charakterystyka stanowiska pracy,

• zidentyfikowane zagrożenia,

• szacowanie parametrów ryzyka i jego wartościowanie,

• kryteria akceptacji oraz poziom ryzyka akceptowanego,

• środki ochrony konieczne do eliminacji zagrożeń i zmniejszenia ryzyka

• wyniki końcowe oceny ryzyka,

• zalecenia dotyczące monitorowania ryzyka i jego okresowej oceny,

• przepisy normy lub wytyczne zastosowane do oceny ryzyka.

Dokumentacja powinna wykazać, że cele oceny ryzyka zostały osiągnięte i w jaki sposób to osiągnięto.

• Informowanie o ryzyku zawodowym.

Jak powyżej napisano pracodawca ma obowiązek poinformować o poziomie ryzyka i jego skutkach. Sposób przekazania tej informacji, określa pracodawca ponadto musi to być zapisane w regulaminie pracy. Informowanie o ryzyku powinno się odbywać w ramach szkolenia pracowników, szczególnie w ramach szkoleń BHP. Program szkoleń powinien uwzględniać wszystkie istotne dla pracownika elementy, wynikające z oceny ryzyka zawodowego.
Karta informacji o ryzyku zawodowym może być również traktowana jako swoista instrukcja bezpiecznego postępowania pracownika Treść informacji o ryzyku zawodowym może zawierać:

• charakterystykę stanowiska pracy,

• informację o zagrożeniach w raz z ich charakterystykami

• skalę ryzyka,

• charakter ryzyka, jego stałość, mierzalność, postrzegalność,

• skutki ryzyka - wypadkowe, chorobowe,

• prawdopodobieństwo z jakim skutki mogą wystąpić,

• sposób kontaktu z zagrożeniami,

• ochrona przed zagrożeniami i kontrola ryzyka,

Metody oceny ryzyka

Jest znane wiele metod oceny ryzyka, różnią się one między sobą przyjętym poziomem szczegółowości analiz. Ze względu na precyzję rozróżnia się metody jakościowe i ilościowe. Ilościowe stosuje się gdy ma się do dyspozycji odpowiednią ilość danych statystycznych, natomiast gdy występuje brak tych danych pozwalających na ilościowe szacowanie, gdy nie ma potrzeby stosowania skomplikowanych metod ilościowych to można zastosować metody jakościowe.
W metodach jakościowych szacowanym skutkom zdarzenia S i prawdopodobieństwu lub częstości P, z jakimi skutki te mogą wystąpić, przypisywane są umowne wielkości charakteryzujące dane wyrażenie. Metody oceny ryzyka:

• metoda Risk Score

• metoda PHA

• metoda pięciu kroków

• metoda graf ryzyka

• metoda matrycowa wg PN-N-18002

---