Indicativus - tryb oznajmujący

Imperativus - tryb rozkazujący

Infinitivus - bezokolicznik

Praesens - czas teraźniejszy

Imprefectum - czas przeszły niedokonany

Futurum I - czas przyszły niedokonany

Activum - strona czynna

Passivum - strona bierna

Singularis - liczba pojedyncza

Pluralis - liczba mnoga

Zakończenia Tematów Koniugacji

	I	II	III	IV
1 os. Sg. Ind.Prae.Acc.	-o	-eo	-o	-io
Bezokolicznik	-are	-ere	-ere	-ire
Temat	-a	-e	spółgłoska	-i

Indicatiuvus Praesentis Activi

Czas Teraźniejszy Strona Czynna Tryb Oznajmujący

	I	II	III	IV	esse
1.Sg.	-o	-o	-o	-o	sum
2.	-s	-s	-is	-s	es
3.	-t	-t	-it	-t	est
1.Pl.	-mus	-mus	-imus	-mus	sumus
2.	-tis	-tis	-itis	-tis	estis
3.	-nt	-nt	-unt	-unt	sunt

Imperativus Praesentis Activi

Czas Teraźniejszy Strona Czynna Tryb Rozkazujący

Sg.	-a	-e	-e	-i	es
Pl.	-ate	-ete	-ite	-ite	este

Formy Podstawowe Czasownika

cogito	cogitare	cogitavi	cogitatum
myślę	myśleć	pomyślałem	aby myśleć
	t.praesentis	t.perfecti	t.supini

-1-

Pronomina Personalia

Zaimki osobowe

	Sg.		Pl.
N.	ego-ja	tu-ty	nos-my	vos-wy
G.	mei-mnie	tui-ciebie	nostri-nas	vestri-was
D.	mihi-mnie	tibi-tobie	nobis-nam	vobis-wam
Acc.	me-mnie	te-ciebie	nos-nas	vos-was
Abl.	me-mną	te-tobą	nobis-nami	vobis-wami

Pronomen Reflexivum

Zaimek Zwrotny

	Sg./Pl.
N.	-
G.	sui-siebie
D.	sibi-sobie
Acc.	se-siebie
Abl.	se-sobą

Deklinacja I

Odmiana rzeczowników i przymiotników rodzaju żeńskiego

Singularis
Nominativus	Kto?co?	-a
Genetivus	Kogo?czego?	-ae
Dativus	Komu?czemu?	-ae
Accusativus	Kogo?co?	-am
Ablativus	Kim?czym?	-a
Vocativus	O!	-a
Pluralis
Nominativus	Kto?co?	-ae
Genetivus	Kogo?czego?	-arum
Dativus	Komu?czemu?	-is
Accusativus	Kogo?co?	-as
Ablativus	Komu?czemu?	-is
Vocativus	O!	-ae

-2-

Deklinacja II

Odmiana rzeczowników i przymiotników rodzaju męskiego i nijakiego

Sg.
	M	n
N.	-us/-er	-um
G.	-i	-i
D.	-o	-o
Acc.	-um	-um
Abl.	-o	-o
V.	-e/-er	-um
Pl.
	m	n
N.	-i	-a
G.	-orum	-orum
D.	-is	-is
Acc.	-os	-a
Abl.	-is	-is
V.	-i	-a

Accusativus Cum Infinitivo

Konstrukcja ACI

W łacinie występuje po czasownikach, np.: widzieć, słyszeć, czuć, myśleć, kochać. Na język polski tłumaczymy ją zdaniem dopełnieniowym rozpoczynającym się od spójnika „że”.

Puer legit (Chłopiec czyta)

Video puerum legere (Widzę, że chłopiec czyta)

Magister est severus (Nauczyciec jest surowy)

Scio magistrum severum esse (Wiem, że nauczyciel jest

surowy).

Indicativus Imperfecti Activi

Czas Przeszły Niedokonany

temat praesentis + cecha czasowa -ba + końcówka osobowa

	I-II	III-IV	esse
1.Sg.	bam	ebam	eram
2.	bas	ebas	eras
3.	bat	ebat	erat
1.Pl.	bamus	ebamus	eramus
2.	batis	ebatis	eratis
3.	bant	ebant	erant

-3-

Indicativus Futuri I Activi

Czas Przyszły

I-II

temat praesentis + cecha czasowa -b + spójka -i/-u + końcówka osobowa

III-IV

temat praesentis + cecha czasowa -a/-e + końcówka osobowa

	I-II	III-IV	esse
1.Sg.	bo	am	ero
2.	bis	es	eris
3.	bit	et	erit
1.Pl.	bimus	emus	erimus
2.	bitis	etis	eritis
3.	bunt	ent	erunt

Passivum

Strona bierna

W stronie biernej dopełnienie bliższe staje się podmiotem.

Indicativus Praesentis Passivi

Strona Bierna Czasu Teraźniejszego

	I-II	III	IV
1.Sg.	-or	-or	-or
2.	-ris	-eris	-ris
3.	-tur	-itur	-tur
1.Pl.	-mur	-imur	-mur
2.	-mini	-imini	-mini
3.	-ntur	-untur	-untur

Infinitivus Praesentis Passivi

Bezokolicznik Czasu Teraźniejszego

I	II	III	IV
-ri	-ri	-i	-ri

Indicativus Imperfecti Passivi

Storna Bierna Czasu Przeszłego

	I-II	III-IV
1.Sg.	-bar	-ebar
2.	-baris	-ebaris
3.	-batur	-ebatur
1.Pl.	-bamur	-ebamur
2.	-bamini	-ebamini
3.	-bantur	-ebantur

-4-

Indicativus Futuri I Passivi

Strona Bierna Czasu Przyszłego

	I-II	III-IV
1.Sg.	-bor	-ar
2.	-beris	-eris
3.	-bitur	-etur
1.Pl.	-bimur	-emur
2.	-bimini	-emini
3.	-buntur	-entur

Deklinacja III

Odmiana rzeczowników i przymiotników wszystkich 3 rodzajów. Rodzaj trudno poznać, ponieważ występuje tu wiele końcówek m.in. -os, -or, -e, -er, -us, -n, -is.

	Sg			Pl
	m	f	n	m	f	n
N.	różne			-es		-a
G.	-is			-um
D.	-i			-ibus
Acc.	-em		-różne	-es		-a
Abl.	-e			-ibus
V.	-różne			-es		-a

W III deklinacji ważny jest Genetivus Singularis, bo w nim jest prawdziwy temat! Np.: N. tempus (n) inter (n)

G. temporis inteneris

Przymiotniki III deklinacji

Dzielą się one na trzy grupy:

1. Przymiotniki z trzema odrębnymi końcówkami rodzajowymi:

	m	f	n
N.Sg.	-er	-is	-e

Np.: celer/is/e - szybki

-6-

2. Przymiotniki ze wspólną końcówka dla rodzaju męskiego męskiego żeńskiego, a odrębną dla nijakiego:

	m	f	n
N.Sg.	-is		-e

Np.: nobilis/e - szlachetny

3. Przymiotniki z jednakową końcówką dla wszystkich trzech rodzajów:

	m	f	n
N.Sg.	-x/-ns

Przymiotniki III deklinacji odmieniaja się w tzw. typie samogłoskowym: Abl.Sg. -i

G.Pl. -ium

neutrum: (Pl.)N.

Acc. -ia

V.

Słowotwórstwo

•Przyrostek -itas/-tas oznacza rzeczownik abstrakcyjny,

•Przyrostek -or to osoba działająca,

•Przyrostek -alis/-aris oznacza pochodzenie lub przynależność,

•Przyrostek -bilis oznacza zdolność, skłonność.

Pronomen Relativum

Zaimek Względny

qui, quae, quo = który, która, które

	Sg.			Pl.
N.	qui	quae	quod	qui	quae	quae
G.	cuius			quorum	quarum	quorum
D.	cui			quibus
Acc.	quem	quam	quo	quos	quas	quae
Abl.	quo	qua	quo	quibus

Pronomina Demonstrativa

Zaimki Wskazujące

is, ea, id = ten, ta, to; on, ona, ono

	Sg.			Pl.
N.	is	ea	id	ei(ii)	eae	Ea
G.	eius			eorum	earum	eorum
D.	ei			eis(iis)
Acc.	eum	eam	id	eos	eas	Ea
Abl.	eo	ea	eo	eis(iis)

-7-

idem, eadem, idem = ten sam, ta sama, to samo

	Sg.			Pl.
N.	idem	eadem	idem	eidem(iidem)	eaedem	eadem
G.	eiusdem			eorundem	earundem	eorundem
D.	eidem			eisdem(iisdem)
Acc.	eundem	eandem	idem	eosdem	easdem	eadem
Abl.	eodem	eadem	eodem	eisdem(iisdem)

-9-

---