1. Produkt Turystyczny, struktura produktu turystycznego

To oryginalna kompozycja różnych dóbr turystycznych (walorów i atrakcji) oraz wszelkich usług umożliwiających ich turystyczne wykorzystanie w trakcie podróży lub pobytu

Produkt turystyczny to wszystko, co zostało przez turystę zakupione oraz wrażenia związane z odbytą podróżą.

W wąskim pojęciu produkt turystyczny to wszystko to co turysta kupuje w trakcie swojej podróży:

- Transport

- Nocleg

- Wyżywienie

- Dostęp do atrakcji

W szerokim pojęciu produktem turystycznym nazywać będziemy całość przeżyć i doświadczeń zdobytych przez turystę w trakcie jego podróży - od momentu wyjazdu do powrotu do domu.

PRODUKT TURYSTYCZNY TWORZĄ:

• Walory (pakiet elementów oferowanych przez miejsce)

- turystyczne walory naturalne i kulturowe

• Infrastruktura (zespół obiektów i urządzeń stanowiących wyposażenie

obszaru, umożliwiających korzystanie z walorów)

- infrastruktura turystyczna

- infrastruktura paraturystyczna

- infrastruktura techniczna i społeczna

• Usługi umożliwiające dojazd do miejsca pobytu, pobyt i powrót do miejsca

zamieszkania

• Usługi świadczone w powiązaniu z walorami turystycznymi (pilotaż,

przewodnictwo, imprezy, wypożyczalnie sprzętu etc.)

• Dostępność (stopień swobody wejścia do miejsca podróży ze względu na

wymogi formalno-prawne)

Struktura produktu turystycznego

• RDZEŃ PRODUKTU: Poznanie, wypoczynek , zadowolenie

• PRODUKT RZECZYWISTY: niezbędne dla turysty elementy oferty. Przeloty przejazdy,noclegi, posiłki, wycieczki

• PRODUKT POSZERZONY: unikalna oferta turystyczna, przyczyniająca się do wyróżnienia produktu na rynku. Serwis po sprzedażowy, Porady sprzedaży

produktu, Bezpłatna opieka lekarska , Bezpłatne ubezpieczenia, dancingi, pogadanki, Dodatkowe wycieczki, Rezerwacja komputerowa

2. Kształtowanie się potrzeb turystycznych na tle piramidy potrzeb społecznych Masłowa ???

Hierarchia potrzeb A.H. Maslowa, opracowana na podstawie stopnia nieodzowności zaspokajania potrzeb. Według tej klasyfikacji ogół potrzeb ludzkich można podzielić na pięć grup (poziomów), tj.:

a. I grupa (poziom) - Potrzeby fizjologiczne to takie, jak:

- głód,

- pragnienie,

- sen,

- ochrona przed wpły­wami atmosferycznymi.

b. II grupa (poziom) - Potrzeby bezpieczeństwa obejmują:

- ochronę przed uszkodze­niem ciała,

- śmiercią,

- ochronę majątku,

- opiekę w czasie choroby.

c. III grupa (poziom) -, Potrzeby przynależno­ści i miłości to np.

- przynależność do rodziny,

- akceptacja przyjaciół itp.

d. IV grupa (poziom) -Potrzeby uznania obejmują następujące:

- prestiż, - szacunek zawodowy.

e. V grupa (poziom) - Potrzeby samorealizacji, to np.

- potrzeba realizacji marzeń,

- planów życiowych.

Rozpatrując wymienione pięć grup potrzeb, należy zauważyć, iż:

- pierwsze trzy rodzaje zalicza się do tzw. potrzeb niedoboru,

- a dwie ostatnie grupy do tzw. potrzeb rozwoju człowieka.

Można również stwierdzić, że potrzeby niedoboru, to po­trzeby niższego rzędu, a potrzeby rozwoju jednostki ludzkiej - wyższego rzędu.

A.H. Maslow zauważa, iż rozwój psychologiczny człowieka zmienia hierarchię potrzeb. Wraz z rozwojem jednostki ludzkiej większe znaczenie mają dla niej potrzeby uznania i samorealizacji, niż potrzeby fizjologiczne. Stąd też z punktu widzenia kryterium ważności, ogół potrzeb podzielić można na:

- podstawowe - wynikające z fizjologii człowieka, np. żywienie, okrycie, wypoczynek itp.

- wyższego rzędu - uzależnione również w pewnym stopniu od organizmu człowieka, ale o innym charakterze, np. potrzeby kulturowe, społeczne.

Do jakiej grupy potrzeb zaliczyć można potrzeby tu­rystyczne?

Wraz z rozwojem cywilizacji potrzeby człowieka „uspołeczniają się”, stają się w coraz mniejszym stopniu pierwotne. Odnosi się to także do potrzeb turystycznych, które w skali masowej pojawiają się na określonym etapie rozwoju konsumpcji. Z tego względu potrzeby turystyczne uznaje się najczęściej za wyższego rzędu, pojawiające się po zaspokojeniu potrzeb podstawowych.

Należy jednak zauważyć, iż o ile takie rozumowanie było zasadne w początko­wym okresie rozwoju turystyki, o tyle współcześnie rodzi ono istotne wątpliwości. Oczywiste jest to, iż potrzeba turystycznego wypoczynku „objawia się” człowiekowi wtedy, gdy nie odczuwa on już napięć wywołanych niezaspokojeniem potrzeb podsta­wowych, np. w zakresie wyżywienia.

Ale jednocześnie czymś innym są potrzeby tury­styczne dla człowieka, którego działania ogniskują się wokół zaspokojenia potrzeb podstawowych, a czymś innym są one, gdy pojawiają się u konsumenta znajdującego się na wyższym poziomie rozwoju indywidualnej konsumpcji. Stąd nie są to już potrzeby pierwotne, a w każdym razie sposób, w jaki wpływają one na człowieka (a ściślej na jego osobowość), nie jest już pierwotny.

Z powyższego stwierdzenia wynika pewnego rodzaju względność ważności potrzeb turystycznych dla jednostki (osoby) lub grupy osób (gospodarstwa domowego). Dla pewnej części konsumentów potrzeby turystyczne są trwałym elementem konsumpcji i stylu życia, dla innych wypoczynek turystyczny pozostaje ciągle jeszcze w sferze ma­rzeń i pobożnych oczekiwań (np. dla mieszkańców wsi).

Stąd też trudno jednoznacznie określić, czy potrzeby turystyczne są potrzebami podstawowymi, czy też wyższego rzędu. Odpowiedź na powyższe pytanie nie jest dla naszych dalszych rozważań naj­istotniejsza. Ważniejsze jest natomiast stwierdzenie, iż potrzeby turystyczne zaliczyć można do tzw. potrzeb powszechnych, odczuwanych przez wszystkich ludzi.

Do najistotniejszych potrzeb powszechnych zaliczyć można:

- potrzeby fizjolo­giczne,

- orientacyjne, tj. poznawcze, emocjonalne i sensu życia.

W myśl tej klasyfi­kacji potrzeby turystyczne, zaliczane bezdyskusyjnie do poznawczych, należy traktować jako potrzeby powszechne.

Potrzeby turystyczne, tak jak potrzeby ludzkie w ogóle, podzielić można na;

- ogólnospołeczne

- gospodarstw domowych.

Kryterium tego podziału jest podmiot konsumpcji, którym może być społeczeństwo jako całość lub podstawowa jednostka ekonomiczna, czyli gospodarstwo domowe.

W zasadzie nie ma potrzeb turystycznych jako takich. Człowiek bowiem odczuwa potrzeby konkretne, np. w zakresie wyżywienia, schronienia i wypoczynku. A zatem przyjmując powyższe zało­żenie za podstawę, za potrzeby turystyczne uważać należy te, które wynikają z uczest­nictwa w turystyce i oznaczają pożądanie różnych wartości użytkowych, jakie mają dobra i usługi. Natomiast subiektywne odczucia jednostki lub grupy osób w zakresie wypoczynku nazywać będziemy potrzebą wypoczynku turystycznego.

Pomiędzy obiema tymi grupami potrzeb istnieje ścisła współzależ­ność. Zaspokojenie potrzeby wypoczynku turystycznego przyczynia się niejako automa­tycznie do powstawania różnorodnych potrzeb turystycznych i konieczności ich zaspo­kojenia. Jednocześnie stopień zaspokojenia potrzeb turystycznych wyraźnie wpływa na samą potrzebę wypoczynku turystycznego, na jej jakościowe wzbogacenie lub zuboże­nie.

Wybór formy zaspokojenia potrzeby wypoczynku turystycznego, czyli wybór określonej formy turystyki, w sposób wyraźny determinuje „koszyk rodzajowy” wywołanych tym potrzeb turystycznych, a więc wyraźnie określa zestaw dóbr i usług konsumenckich nabywanych w związku z uczestnictwem w turystyce.

POTRZEBY TURYSTÓW I SPOSOBY ICH ZASPOKAJANIA PRZYKŁADY

Odpoczynek i relaks - piesze wycieczki górskie, imprezy lokalne, bierny wypoczynek

Aktywność i przygoda - wędrówki, jazda konna, narciarstwo, rowery, wspinaczka. Zdrowie - szlaki spacerowe, uzdrowiska, wellness i spa. Edukacja - wycieczki poznawcze, muzea, interaktywne zwiedzanie, warsztaty, ścieżki edukacyjne, izby pamięci. Sztuka - festiwale, imprezy, warsztaty, pokazy

3. Gospodarka turystyczna, rynek turystyczny i jego struktura, podmioty rynku turystycznego.

Gospodarka Turystyczna

Obejmuje nie tylko dobra i usługi służące bezpośrednio konsumpcji turystycznej, ale także takie rodzaje aktywności gospodarczej, które są ściśle bądź częściowo uzależnione od ruchu podróżnych i których rozwój nie byłby możliwy (lub byłby znacznie ograniczony), gdyby nie turystyka.

Gospodarka turystyczna jest pojęciem szerszym i obejmuje przemysł turystyczny oraz działalności związane z turystyką:

Działalność związana z wytwarzaniem turystycznych dobór trwałego użytku

- produkcja gotowych artykułów włókienniczych, oprócz odzieży

- produkcja nadwozi pojazdów mechanicznych: produkcja przyczep i naczep

- produkcja oraz naprawa łodzi wycieczkowych i sportowych

- obsługa nieruchomości i wynajem

Pozostała działalność związana z turystyką

- ubezpieczenia pozostałe

- działalność związana z organizacją targów i wystaw

- sprzedaż, obsługa i naprawa pojazdów, sprzedaż detaliczna paliw

- handel detaliczny, z wyjątkiem sprzedaży pojazdów, naprawa artykułów użytku domowego

PRZEMYSŁ TURYSTYCZNY

Obejmuje produkcję dóbr i usług ściśle związanych z turystyką, takich jak zakwaterowanie, wyżywienie, usługi rekreacyjne i transport turystów

W skład przemysłu turystycznego wchodzą następujące rodzaje działalności:

• hotele,

• pozostałe obiekty noclegowe,

• restauracje, bary,

• działalność stołówek i Catering,

• transport kolejowy,

• transport lądowy

• transport wodny

• transport lotniczy

• działalność wspomagająca transport; działalność związana z turystyką,

• wynajem samochodów osobowych,

• działalność bibliotek, archiwów, muzeów i pozostała działalność kulturalna,

• działalność związana ze sportem,

• pozostała działalność rekreacyjna,

• działalność związana z poprawą kondycji fizycznej.

Definicje rynku:

1. Rynek turystyczny jest to zbiór aktualnych lub potencjalnych nabywców produktu turystycznego
2. Rynek turystyczny jest to ogół stosunków wymiennych towarowo-pieniężnych między instytucjami i osobami sprzedającymi dobra oraz usługi turystom reprezentującymi podaż oraz osobami i instytucjami nabywającymi te dobra i usługi stanowiące przedmiot potrzeb turystycznych przedstawiającymi popyt turystyczny

3. Rynek turystyczny jest procesem w ramach którego sprzedawcy oraz nabywcy określają co mają zamiar sprzedać jak też kupić i na jakich warunkach ma być realizowana transakcja kupna sprzedaży

Podmioty rynku turystycznego są to sprzedający i kupujący na tym rynku, bez względu na to czy są oni turystami, jednostkami gospodarki turystycznej czy też podmiotami które tylko w sposób pośredni są związane z gospodarka turystyczną

Rynek turystyczny możemy podzielić na:

• Rynek dóbr konsumpcyjnych- skierowany na ostatecznego nabywcę cechujący się pierwotnym charakterem popytu, indywidualnym podejmowaniem decyzji o zakupie, dużą liczbą potencjalnych nabywców, bezpośrednią dystrybucją oraz komunikacją przez mas-media

• Rynek dóbr produkcyjnych który skierowany jest na dystrybutora produktu turystycznego cechuje go wtórny charakter popytu, zespołowy sposób podejmowania decyzji o zakupie, ograniczona liczba potencjalnych nabywców

• Rynek usług na którym szczególny nacisk kładzie się na wypromowanie korzystnego wizerunku usługodawcy turystycznego, pozyskanie zaufania potencjalnego klienta w celu wyróżnienia własnej oferty wśród innych ,dużą wagę przywiązuje się do technicznej i wizualnej oprawy działalności usługowej

4. Turystyka jako zjawisko społeczno - gospodarcze i przestrzenne, związki turystyki z innymi dziedzinami. Funkcje i dysfunkcje w turystyce.

Turystyka jako zjawisko społeczne

W czasie podróży człowiek zmienia środowisko społeczne nawiązuje nowe kontakty z innymi uczestnikami podróży, nie da się ukryć , że zazwyczaj powstają nowe więzi społeczne, ale są one zależne od takich cech demograficzno - społecznych jak wiek, płeć, wykształcenie, status materialny ale także od cech osobowościowych osób zamieszkujących tereny odwiedzane przez turystów jak cech osobowościowych turystów odwiedzających te tereny.

Turystyka jako zjawisko społeczne

Jest zjawiskiem przestrzennym dlatego, że na terenach gdzie rozwija się ruch turystyczny (dla jego potrzeb) jest przekształcane środowisko naturalne tzn. przyrodnicze. Powstaje infrastruktura umożliwiająca korzystanie z walorów turystycznych danego regionu tj transportowa (komunikacyjna), a także noclegowa, i żywieniowa - elementy te niestety nie wpływają zazwyczaj korzystnie na krajobraz, ((mogą być one pozytywnym i cennym czynnikiem ładu przestrzennego (funkcja urbanistyczna) ale mogą się przyczynić do degradacji środowiska naturalnego, (przyrodniczego) (dysfunkcja urbanistyczna) jak również i kulturowego

Turystyka a sytuacja społeczno - gospodarcza

?????

• PKB - wkład gospodarki turystycznej w PKB wzrośnie z poziomu 7.6% w 2005 (PLN 73.3 bln / USD 24.0 bln) do poziomu 8.5% (PLN 1687 bln / USD 37.8 bln) w 2015.

• Zatrudnienie - w gospodarce turystycznej zatrudnionych jest ok. 1,034,570 osób - 7.1% wszystkich zatrudnionych. Przewidywane wzrost do 2015 roku to 0,8% (do poziomu 7,9%).

• Udział w eksporcie - gospodarka turystyczna w 2005 roku wygenerowała 11,7% całości eksportu. Przewidywane wzrost do roku 2015 to 1,9% (13,6%) - PLN 94.2 bln.

• Inwestycje - szacowane są na poziomie 22.3 bln PLN - 7.3 bln USD w 2005 roku, co stanowi 8,1% wartości wszystkich inwestycji w Polsce. Do 2015 spodziewany jest wzrost do

poziomu 8,3%.

Funkcje turystyki

Funkcja wypoczynkowa, zdrowotna, wychowawcza, kształceniowa, urbanizacyjna, edukacji kulturowej, ekonomiczna, etniczna, kształtowania świadomości Ekologicznej, polityczna

Dysfunkcje turystyki

Turystyka współczesna rozwijając się objęła tylko część ludności świata, a mianowicie tę najbardziej rozwiniętą ekonomicznie, dysponującą znacznymi dochodami i sporą ilością czasu wolnego. Przepływa na ogół z regionów bogatszych do biedniejszych, z krajów zaawansowanych przemysłowo do mniej rozwiniętych, ze społeczeństw zurbanizowanych do rolniczych, z północy na południe. Turystyka oddziałując znacząco na środowisko społeczno-kulturowe i przyrodnicze ma na nie ujemny wpływ, są to tzw. dysfunkcje.

Dysfunkcje turystyki.

1. Dysfunkcje społeczne:

- Konflikty miedzy ludnością miejscową, a turystami. Turyści często demonstrują zachowania i postawy, które nie są akceptowane przez ludność miejscową. Turystom dozwolone są pewne zachowania całkowicie zabronione ludności miejscowej, co wywołuje niezadowolenie i negatywne uczucia wobec turystów, np. zbyt swobodne zachowanie i zbyt skąpe odzienie turystów europejskich na plażach w krajach arabskich; w krajach islamu obowiązuje zakaz spożywania alkoholu, ale nie jest on stosowany wobec turystów w hotelach i restauracjach.

- Zmiany w życiu społecznym miejscowej ludności. Na skutek rozwoju turystyki i kontaktów z turystami zmienia się styl życia miejscowej ludności, następuje przejmowanie obcych wzorów życia.

- Zjawiska patologii społecznej czyli rozprzestrzenia się narkomania, pijaństwo, kradzieże, prostytucja, choroby zakaźne.

2. Dysfunkcje kulturowe:

- Niszczenie lub zanik tradycyjnej kultury ludowej. Miejscowości turystyczne oferują bardziej skomercjalizowaną i fałszywą wersję swego obyczaju i folkloru, dostosowaną do oczekiwań i wyobraźni turystów. Na skutek naśladownictwa i kontaktu z innymi kulturami zmienia się i ujednolica tradycyjna kultura. Przykładami są np. „tradycyjne” zespoły taneczne w Afryce, na Hawajach, w rezerwatach indiańskich; maski wyrabiane w Senegalu sprzedawane jako „tradycyjne” w całej Afryce.

- Niszczenie wartości religijnych, moralnych. Turysta może być nośnikiem niekorzystnych, negatywnych zachowań i zjawisk społecznych. Przykładem takich zachowań jest głośne zachowanie się w świątyniach, ignorowanie miejscowych obyczajów religijnych.

3. Dysfunkcje ekonomiczne:

- Zmiany w rolnictwie. Rozwój turystyki na danym obszarze może być powodem zmiany struktury upraw gospodarstw rolnych z profilu żywieniowego na produkcję komercyjną (uprawa warzyw, owoców, kwiatów), np. Jawa (Indonezja), Antyle, Wyspy Bahama.

- Migracje ludności. ludność wiejska w poszukiwaniu pracy migruje do miejscowości turystycznych, gdzie istnieją większe możliwości zarobkowania, np. utworzenie ogromnego regionu turystycznego w Cancun doprowadziło do wyludnienia wnętrza Płw. Jukatan (Meksyk).

- Konieczność zwiększenia importu. inwestycje w sektorze turystycznym w krajach słabo rozwiniętych oznaczają konieczność sfinansowania kosztownego importu z krajów uprzemysłowionych (wyposażenie hoteli, produkty spożywcze itp.)

- Rozwój monokultury turystycznej. Nadmierny wzrost znaczenia turystyki może spowodować uzależnienie gospodarki (krajowej lub lokalnej) od turystyki, co przy załamaniu ruchu turystycznego może mieć bardzo negatywne skutki. Egipt (gwałtowny spadek wpływów dewizowych po zamachach na turystów), Małe Antyle (np. Montserrat).

4. Dysfunkcje przyrodnicze (ekologiczne):

- Zakłócenie równowagi lub degradacja środowiska naturalnego.

Zanieczyszczenie wód i powietrza, zaśmiecanie, wypłoszenie zwierzyny lub przeciwnie - przyzwyczajenie zwierzyny do karmienia przez turystów, przełowienie łowisk (wędkarstwo), zmiany gatunkowe (synantropizacja siedlisk), np. rejon Tatr i Zakopanego, Wielkie Jeziora Mazurskie, Balaton.

- Obniżenie jakości życia. Zbyt intensywny ruch turystyczny obniża jakość życia przez nadmierny ruch samochodów, motorówek, ciągły ruch i tłok w pewnych miejscach. Przykładem są miejscowości turystyczne w sezonie, np. Zakopane, Jastrzębia Góra, Mikołajki.

- Niszczenie krajobrazu - przypadkowe i nieprzemyślane osadnictwo (np. domki letniskowe) może powodować architektoniczne niszczenie krajobrazu, np. Zakopane, schronisko pod Baranią Górą,

5. Metodologia badania podaży usług turystycznych - zakres sprawozdawczości statystycznej GUS (zasoby bazy noclegowej turystyki i rejestrowany ruch turystyczny).

1. Wielkość i struktura bazy noclegowej

W 2003 roku GUS zarejestrował w Polsce 7 116 turystycznych obiektów noclegowych, w których znajdowało się 596 460 miejsc (zał. 1). Wśród tych zasobów GUS wyróżnia szesnaście rodzajów obiektów (zał. 1, rys. 1, 2). Są to: hotele, motele, pensjonaty, domy wycieczkowe, schroniska, schroniska młodzieżowe, kempingi, pola biwakowe, ośrodki wczasowe, ośrodki kolonijne, ośrodki szkoleniowo-wypoczynkowe, domy pracy twórczej, zespoły ogólnodostępnych domków turystycznych, ośrodki do wypoczynku sobotnio-niedzielnego i świątecznego, zakłady uzdrowiskowe oraz obiekty pozostałe niesklasyfiko­wane. Jednocześnie ustawa o usługach turystycznych wydziela w bazie grupę obiektów hotelarskich, do której zaliczono pierwsze osiem rodzajów obiektów według GUS, oraz grupę innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie, obejmującą resztę obiektów wyróżnionych przez GUS.

W szesnastu rodzajach bazy zasoby miejsc i obiektów są wyraźnie zróżnicowane pod względem wielkości oraz okresu użytkowania (rys.1, 2). Miejsc całorocznych jest 339 818 i mają one przewagę (57,0%) - od kilku lat rosnącą - nad udostępnianymi tylko sezonowo.

Najwięcej miejsc: 151 946, oferuje 1 625 ośrodków wczasowych (zał. 1). Stanowi to 25,5% ogółu miejsc. Znaczna ich większość jest udostępniana sezonowo, ponieważ tylko 598 obiektów (36,8%), dysponujących 53 410 miejscami (35,2%), prowadzi całoroczną działalność. Ich udział w 1999 roku przekroczył 30% i w kolejnych latach nieznacznie wzrastał.

Następną pod względem liczby miejsc noclegowych grupą zasobów są hotele. W grupie tej oraz w grupie innych obiektów hotelarskich podlegających kategoryzacji (motele, pensjonaty, domy wycieczkowe, schroniska młodzieżowe, kempingi) GUS od 2002 roku wykazuje także obiekty starające się o nadanie kategorii. Łącznie z nimi grupa hoteli obejmuje 1 155 obiektów, które oferują 117 138 miejsc, co stanowi 19,6% ogółu (tab. 1). Po odjęciu placówek nie mających jeszcze przyznanej kategorii, omawiana grupa liczy 983 hoteli i 104 206 miejsc. Najmniejszy jest udział hoteli o wyższym standardzie, reprezentowanych przez 8 obiektów pięciogwiazdkowych i 51 czterogwiazdkowych. Pierwsze liczą 3 324 miejsc, drugie - 11 321. Wśród hoteli niższych kategorii oraz w całej bazie hotelowej najwięcej jest placówek trzygwiazdkowych, oferujących w 380 obiektach 48 674 miejsc, które stanowią 46,7% miejsc w bazie hoteli z nadaną już kategorią.

Następne pod względem zasobności są hotele dwugwiazdkowe, dysponujące 28 854 miejscami w 367 obiektach; udział ich miejsc wynosi 27,7%. W 197 hotelach jednogwiazdkowych znajduje się 13 774 miejsc (13,2%).

Trzecim pod względem liczby miejsc rodzajem zasobów są obiekty zaliczone przez GUS do grupy pozostałe niesklasyfikowane. Pod względem liczby obiektów zajmują one pierwszą pozycję, nieznacznie przeważając nad ośrodkami wczasowymi. W 1 643 obiektach znajduje się 85 478 miejsc (zał. 1), co stanowi 14,3% całej bazy. Większość z nich: 1 364 obiekty (83,0%) liczące 58 365 miejsc (68,3%) prowadzi całoroczną działalność. Jest to baza dość zróżnicowana, gdyż obejmuje zarówno obiekty, które w okresie niepełnego wykorzystania świadczą usługi noclegowe dla turystów (m. in. internaty, domy studenckie, hotele robotnicze), jak i bazę hotelarską nie spełniającą obecnie wymogów kwalifikacyjno-kategoryzacyjnych

Hotele skategoryzowane, ośrodki wczasowe i obiekty pozostałe niesklasyfikowane zdecydowanie przodują w podaży usług noclegowych. Skupiają one łącznie 354 562 miejsca (59,4%), a więc stanowią ponad połowę potencjału recepcyjnego bazy noclegowej. Oferta pozostałych czternastu segmentów jest znacznie mniejsza. Około 8,8% udziału mają ośrodki szkoleniowo-wypoczynkowe (52 391 miejsc), które w większości prowadzą działalność całoroczną (74,9% miejsc). Następne są pola biwakowe (33 343 miejsc; 5,6%), baza wyłącznie sezonowa. Inne zasoby są jeszcze mniejsze i także zróżnicowane. Schroniska młodzieżowe i kempingi (łącznie z obiektami w trakcie kategoryzacji), ośrodki kolonijne, zespoły domków turystycznych i zakłady uzdrowiskowe skupiają 3,1-5,0% miejsc. Zakłady uzdrowiskowe są bazą całoroczną; schroniska młodzieżowe udostępniają przez cały rok 46,6% obiektów i ponad połowę miejsc, a ośrodki kolonijne - 21,5% obiektów i 15,4% miejsc. Około 2% miejsc oferują pensjonaty i domy wycieczkowe (łącznie z obiektami w trakcie kategoryzacji). Prawie wszystkie pensjonaty i domy wycieczkowe (ponad 90%) czynne są cały rok. Poniżej 1% miejsc mają: motele (łącznie z obiektami w trakcie kategoryzacji), schroniska, domy pracy twórczej oraz ośrodki do wypoczynku sobotnio-niedzielnego i świątecznego. Motele, domy pracy twórczej i połowa schronisk są bazą całoroczną, a ośrodki - w większości sezonową. Działalność całoroczną prowadzi co dzie­siąty kemping i zespół ogólnodostępnych domków turystycznych.

Inne dane o zasobach kempingowych podaje Polska Federacja Campingu i Caravaningu, według której w 2003 roku w Polsce działało 238 kempingów, oferujących 61 400 miejsc. Jest dość istotna różnica między danymi GUS a rzeczywistymi zasobami, ponieważ liczba kempingów jest prawie dwukrotnie, a liczba miejsc ponad dwukrotnie większa, niż wykazuje GUS. Przeważają kempingi czynne sezonowo: przez 4-6 miesięcy działa 77,3%, a przez 1-3 miesięcy - 11,3% obiektów. Całoroczne usługi oferuje 7,1% kempingów, a przez większą część roku (7-11 miesięcy) - 4,2%.

Symbol, temat i rodzaj badania Prowadzący	Zakres podmiotowy i przedmiotowy Źródła danych
1	2
1.30.03(078) Baza noclegowa turystyki i jej wykorzystanie Badanie stałe Prezes GUS	Zakres podmiotowy Obiekty noclegowe zbiorowego zakwaterowania bez względu na rodzaj obiektu, właściciela i lokalizację, a także obiekty o podstawowym przeznaczeniu niezwiązanym z turystyką, które czasowo wykorzystywane są przez turystów (np. domy studenckie, hotele robotnicze). Zakres przedmiotowy Charakterystyki obiektu w zakresie: - lokalizacji - nazwa miejscowości, - rodzaju obiektu, a dla niektórych także kategorii, - pokoi, w tym z własną łazienką i WC, - miejsc noclegowych, - placówek gastronomicznych według rodzajów placówek oraz infrastruktury uzupełniającej, - urządzeń sportowo-rekreacyjnych. Wykorzystanie obiektu w poszczególnych miesiącach: - liczba dni działalności obiektu, - miejsca noclegowe i pokoje przygotowane dla turystów, - osoby korzystające i wynajęte pokoje lub udzielone noclegi - z wyodrębnieniem turystów zagranicznych według miejsca stałego zamieszkania. Źródła danych Sprawozdania miesięczne: KT-1, KT-1a.
	Podmioty przekazujące dane statystyczne	Forma przekazania danych	Częstotliwość i termin	Miejsce przekazania danych
	3	4	5	6
	osoby prawne, jednostki niemające osobowości prawnej, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą zaklasyfikowaną według PKD do grup 55.1 i 55.2	KT-1 - sprawozdanie o wykorzystaniu obiektu noclegowego turystyki; metoda pełna^1)	raz w miesiącu do 10 dnia po miesiącu sprawozdawczym	urząd statystyczny w województwie, na którego terenie ma siedzibę podmiot przekazujący dane
			KT-1a - sprawozdanie o wykorzystaniu obiektu noclegowego turystyki w lipcu; metoda pełna ^1)		do 10 sierpnia z danymi za lipiec 2003 r.
	Rodzaje wynikowych informacji statystycznych i terminy ich udostępniania

6. Badania „graniczne” Instytutu Turystyki dot. celów i motywów przyjazdów

turystów zagranicznych do Polski, wydatki (metodologia i wyniki badań w ujęciu

retrospekcyjnym).

Badania realizuje się na przejściach granicznych. Ankieterzy rozdają kwestionariusze (w dziesięciu wersjach językowych) cudzoziemcom opuszczającym nasz kraj. Każdy rodzaj ankiety wręcza się niezależnie różnym respondentom. Badaniem objęte są osoby w wieku 15 i więcej lat. Ankietę ITTZ-2 wypełniają pojedyncze osoby, ankiety ITTZ-1 i ITTZ-4 może wypełnić osoba bądź grupa osób wspólnie ponoszących wydatki w czasie pobytu w Polsce i dysponujących przez ten czas wspólnym budżetem. Dla przykładu w 2005 roku badania wykonano w ośmiu turach: w lutym, marcu, maju, czerwcu, sierpniu, wrześniu, listopadzie i grudniu. Każda tura badań obejmowała od 16 do 18 przejść granicznych. Zebrano łącznie 37 tys. ankiet dotyczących wydatków. Analizą objęto 65 tys. osób: 47% to turyści, reszta - odwiedzający jednodniowi. Na pytania ankiety poświęconej szczegółowej charakterystyce turystów i ich pobytu w Polsce odpowiedziało 17 tys. osób.

Podstawą losowania próby są dane o ruchu na przejściach granicznych w roku poprzedzającym badanie. Straż graniczna zarejestrowała w 2004 roku ruch cudzoziemców na 233 przejściach, w tym: 170 drogowych i pieszych, 24 kolejowych, 18 lotniczych, 16 promowych i 5 rzecznych. Ogółem w 2004 roku odnotowano 60,5 mln przekroczeń granicy przez cudzoziemców w drodze z Polski i 62 mln przekroczeń w drodze do Polski

W 2005 roku stan przejść granicznych w zasadzie się nie zmienił: rejestrowano ruch na 240 przejściach, w tym: 174 drogowych i pieszych, 24 kolejowych, 20 lotniczych, 16 promowych i 6 rzecznych. Wzrosła natomiast liczba przekroczeń granicy: 63 103 tys. cudzoziemców odprawiono w drodze z Polski i 64 606 tys. - w drodze do Polski. Przybyli oni z 213 krajów. Przy realizacji badań granicznych trzeba uwzględnić znaczną liczbę przejść lądowych i dużą koncentrację ruchu. Ten pierwszy czynnik bardzo utrudnia dobór próby i realizację badań, ten drugi zaś stanowi pewne ułatwienie. W 2005 roku połowa przejść obsłużyła 0,114% cudzoziemców, a 12 przejść obsługuje blisko połowę całego ruchu cudzoziemców, przy czym w tej czołowej dwunastce nie ma ani jednego przejścia na wschodzie i żadnego portu lotniczego ani promowego. Ponad połowę (57,8%) przyjazdów zanotowano z Niemiec. Pierwsza dziesiątka krajów wyczerpuje 95% całego ruchu przyjazdowego. Tylko z 18 krajów zanotowano więcej niż 100 tys. przyjazdów. W przedziale od 10 tys. do 99 tys. znalazło się 25 krajów.

Łącznie, w całym roku, do badań wylosowano 53 przejść, w tym: 47 drogowych, 1 kolejowe, 3 lotnicze i 2 promowe. Przejścia te obsługują 65% ruchu cudzoziemców, z czego: 98% na granicy wschodniej, 55% na południowej, 65% na zachodniej, 85% w portach morskich, 90% w portach lotniczych

7. Założenia metodyczne i wyniki badań Instytutu Turystyki dot. aktywności turystycznej Polaków. Czynniki kształtujące współczesną aktywność turystyczną Polaków

Badania sondażowe uczestnictwa Polaków w turystyce.

Są to cykliczne badania prowadzone według projektu Instytutu Turystyki na zlecenie Ministerstwa Gospodarki w ramach Programu Badań Statystycznych Statystyki Publicznej (temat "Aktywność turystyczna Polaków").

Założenia metodologiczne

. Badania zrealizuje się na reprezentatywnej próbie mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat o założonej wielkości 6 000 osób. Są to próby adresowo-losowa. Bezpośrednim wykonawcą badań terenowych jest TNS OBOP. Zrealizowano 4 067 ankiet - stopień realizacji próby wyniósł 67,8%. Maksymalny statystyczny błąd pomiaru wynosi 1,6%, przy wiarygodności 0,95, co oznacza, że przy tej wielkości próby prawdopodobieństwo wystąpienia większego błędu, niż to określono, wynosi 5%

Zasady doboru próby

Badaniami obejmuje się mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat. Jako metodę badawczą stosuje się sondaż w miejscu zamieszkania respondentów, przy użyciu kwestionariusza ankiety. Badania przeprowadza na reprezentatywnej ogólnopolskiej próbie Ośrodka Badania Opinii Publicznej. Doboru próby dokonuje się przez losowanie warstwowo-proporcjonalne ze zbioru adresów GUS. Podstawą jest 98 warstw, które utworzono na bazie 49 byłych województw w taki sposób, że każde województwo było reprezentowane przez dwie warstwy: miejską i wiejską. Warstwy utworzono według poprzednich województw, w celu zapewnienia bardziej równomiernego rozkładu terytorialnego wylosowanej próby, niż gdyby uwzględnić obecny podział administracyjny. Liczba wylosowanych mieszkań z danej warstwy była proporcjonalna do liczby mieszkań w warstwie. Ze względu na różnice w strukturze zaludnienia gmin miejskich i wiejskich, zastosowano odmienne metody losowania w obu rodzajach warstw. W pierwszym etapie ze wszystkich warstw wylosowano odpowiednią liczbę gmin. Następnie w gminach wiejskich wybrano losowo jeden rejon spisowy, a w nim jeden obwód spisowy oraz pięć mieszkań w tym obwodzie. W gminach miejskich wybrano losowo pięć rejonów spisowych, a potem w każdym z nich jeden obwód spisowy oraz jedno mieszkanie w tym obwodzie. Po dokonaniu losowania z 98 warstw, uzyskaną próbę adresową odniesiono do aktualnych danych statystycznych dotyczących struktury ludności w obecnych województwach.

W pierwszym półroczu 2006 roku granice Polski prze­kroczyło ponad 20,4 mln polskich obywateli udających się do innych krajów: o 12,9% więcej niż w takim samym okresie poprzedniego roku i o 21,3% więcej niż w pierwszym półroczu 2004 roku.

Z całego okresu 2001 - 2005 uczestnictwo mieszkańców Polski w wyjazdach turystycznych osiągnęło najwyższy wskaźnik w 2002 roku: w podróżach turystycznych połączonych z jednym noclegiem uczestniczyło 57% Polaków w wieku 15 lat i więcej. W kolejnych latach obserwujemy spadek. W 2003 roku zanotowano spadek uczestnictwa we wszystkich rodzajach podróży, ale przede wszystkim w krajowych krótkookresowych i zagranicznych, uczestnictwo spadło o 3 pkt. Procentowe. W 2004 mniej polaków brało udział w obu rodzajach wyjazdów krajowych i w rezultacie, pomimo wzrostu liczby uczestników wyjazdów zagranicznych, można zaobserwować znaczny spadek uczestnictwa w wyjazdach ogółem tj, do 48%. W 2005 roku zanotowano kolejny spadek wyjeżdżających w kraju na 2 - 4 dni i w konsekwencji jedno punktowy spadek uczestnictwa w wyjazdach turystycznych ogółem

Według szacunków Instytutu Turystyki, w pierwszym półroczu 2006 roku Polacy 2,65 mln turystycznych podróży za granicę (o 20% więcej niż rok wcześniej), czyli podróży połączonych co najmniej z jednym noclegiem poza granicami kraju. Obserwujemy podobną liczbę zagranicznych wyjazdów długookresowych i wzrost liczby wyjazdów krótkookresowych (o prawie dwie trzecie)..

Według szacunków Instytutu Turystyki, w pierwszym półroczu 2006 roku Polacy wzięli udział w 14,25 mln krajowych podróży turystycznych, czyli o 3% więcej niż w pierwszym półroczu 2005 roku; ponad jedną trzecią stanowiły długookresowe, a prawie dwie trzecie - krótkookresowe. Obserwujemy wzrost (o 19%) liczby podróży długookresowych i spadek liczby podróży krótkookresowych (o 4%). W pierwszym półroczu 2006 roku Polacy uczestniczący w podróżach na 5 i więcej dni wyjeżdżali na krótszy okres niż w poprzednim roku, uczestniczący w podróżach na 2-4 dni - na dłuższy okres. Obserwujemy spadek średniej długości pobytu przy wyjazdach długookresowych i wzrost - przy krótkookresowych.

1

---