Metodyka nauczania i wychowania osób z lekką

niepełnosprawnością intelektualną

wykład 20.10.2009r.

EDUKACJA W MYŚL NOWYCH ZAŁOŻEŃ PROGRMOWYCH

Co to znaczy,

że polska edukacja ma być

skuteczna, przyjazna i nowoczesna ?

1. Skuteczna

• Szkoła wymagająca od ucznia

• Szkoła gwarantująca konkretne rezultaty

• Szkoła, którą rozliczamy z efektów kształcenia

2. Przyjazna

• Dobra opieka i wyposażenie szkół szczególnie dla uczniów najmłodszych

• Stawianie wymagań w sposób przyjazny

• Program „szkoła bezpieczna i przyjazna” (bezpieczeństwo wsparcie psychiczne, pedagogiczne)

3. Nowoczesna

• Wprowadzenie do szkół nowoczesnych technologii

• Wyposażenie ich w procesie kształcenia i administrowania szkoła (e-szkoła)

• Dla uczniów gimnazjów i szkół ponad gimnazjalnych elektroniczne materiały edukacyjne, jak e-podręczniki, e-lektury, e-encyklopedie

JAK POPRAWIĆ JAKOŚĆ POLSKIEJ EDUKACJI

Proces kształcenia Efekty kształcenia

Jak uzyskać lepszą jakoś edukacji ?

• Precyzyjny opis efektów kształcenia (Nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego: Opis wymagań, jakie ma spełniać, przeciętnie uzdolniony uczeń na koniec każdego etapu kształcenia)

• Odpowiednie kształcenie i doskonalenie nauczycieli

• Większa autonomia szkół w kreowaniu procesu kształcenia

• Nadzór pedagogiczny skoncentrowany na efektach pracy szkoły

• Włączenie rodziców w podnoszenie jakości kształcenia

• Od dnia 1 września 2009r. weszła w życie nowa podstawa programowa wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej i gimnazjum

• Nową podstawę programową stosuję się od roku szkolnego 2009/2010 w przedszkolach w klasie pierwszej szkoły podstawowej i w klasie pierwszej gimnazjum.

• W pozostałych klasach szkoły podstawowej tj. kl. II - VI, oraz II i III gimnazjum do zakończeni cyklu kształcenia w tej szkole stosuje się dotychczasową podstawę programową.

Jednakże w zależności od potrzeb i możliwości szkoły podstawowej, w latach szkolnych 2009/2010 - 2013/2014 w klasach IV - VI (w których stosuje się dotychczasową podstawę programową), dyrektor szkoły, po uzyskaniu pozytywnej opinii rady pedagogicznej, może postanowić o stosowaniu dla przedmiotów, język obcy nowożytny, wychowanie fizyczne i etyka „nowej” podstawy programowej

PODSTAWA PROGRAMOWA

KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO -

GŁÓWNE ZAŁOŻENIA

• Reguluje realizowane w szkołach programy nauczania w zakresie kształcenia ogólnego oraz zawartość podręczników;

• Wiadomości i umiejętności, które uczeń zdobywa opisane są zgodnie z ideą europejskiej struktury klasyfikacji, w języku efektów kształcenia;

• Cele kształcenia sformułowane są w języku wymagań ogólnych, a treści nauczania oraz oczekiwane umiejętności uczniów w języku wymagań szczegółowych

PODSTAWA PROGRAMOWA

PROGRAM NAUCZANIA

PAKIET EDUKACYJNY

CO NOWEGO W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ ?

Przedszkole

• Płynny start szkolny

• Diagnoza dojrzałości dziecka i wsparcie decyzji rodziców

• Łagodne przechodzenie od metodyki przedszkolnej do szkolnej

• Opieka jak w przedszkolu, przy wsparciu nauczycieli plastyki, muzyki, wf

Szkoła podstawowa

• Zajęcia wyrównujące szanse edukacyjne

• Zajęcia fizyczne z ofertą zajęć sportowych lub rekreacyjnych do wyboru

• Od pierwszej klasy obowiązkowa nauka języka obcego

Gimnazjum

• Rzetelne czteroletnie kształcenie ogólne z podstawowych dziedzin akademickich

• Do wyrobu zajęcia artystyczne, techniczne, sportowe

• Nauczanie z wykorzystaniem najnowszych technologii

• Dwa języki obce w tym jeden kontynuowany

Liceum, Technikum

• Język polski, 2 języki obce, matematyka, w-f

• Blok zajęć przyrodniczych lub humanistycznych dopełniające wybór ucznia

• Inne zajęcia do wyboru

Edukacja przedszkolna

+ = Kształcenie ogólne w szkole podstawowej

Edukacja wczesno szkolna

Szkoła dba o harmonijny rozwój

intelektualny, etyczny, emocjonalny,

społeczny i fizyczny ucznia.

CELE KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ

• Przyswojenie przez uczniów podstawowego zasobu wiedzy na temat faktów, zasad, teorii, praktyki, dotyczącej przede wszystkim tematów, zjawisk bliskich doświadczeniom uczniów.

• Zdobywanie przez uczniów umiejętności wykorzystywania posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów

• Kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie.

NAJWAŻNIEJSZE UMIEJĘTNOŚCI JAKIE ZDOBYWA UCZEŃ W SZKOLE PODSTWOWEJ

• Czytanie - rozmieniane zarówno jako prosta czynność oraz jako umiejętność rozumienia, wykorzystania i przetwarzania tekstów w zakresie umożliwiającym zdobywanie wiedzy rozwój emocjonalny, intelektualny i moralny oraz uczestnictwo w życiu społecznym

• Myślenie matematyczne - umiejętność korzystania z podstawowych narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz prowadzenia elementarnych rozumowań matematycznych

• Myślenie naukowe - umiejętność formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych, z wykorzystaniem wiadomości dotyczących przyrody i społeczeństwa.\

• Umiejętność komunikowania się - w języku ojczystym i w języku obcym, zarówno w mowie jak w piśmie.

• Umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami - informacyjnymi i komunikacyjnymi, w tym także dla wyszukiwania i korzystania z informacji.

• Umiejętność uczenia się - jako sposobu zaspokajania naturalnej ciekawości świata, odkrywanie swoich zainteresowań i przygotowania do dalszej edukacji;

• Umiejętność pracy zespołowej

WAŻNE…!!!

• Obowiązkiem każdego nauczyciela jest kształcenie umiejętności posługiwania się językiem polskim

• Ważnym zadaniem szkoły jest przygotowanie dziecka do życia w społeczeństwie informacyjnym. Dziecko ma umieć wyszukiwać, porządkować i wykorzystywać informacje z różnych źródeł.

• Dobrze wyposażona biblioteka szkolna z różnorodnym księgozbiorem i zasobami multimedialnymi.

• Ważna rola edukacji medialnej, która przygotowuje uczniów do właściwego odbioru i wykorzystania mediów.

• Ważna rola edukacji zdrowotnej, ukształtowanie u uczniów zdrowych nawyków żywieniowych.

KSZTAŁTOWANIE POSTAW SPRZYJAJĄCYCH DALSZEMU ROZWOJOWI INDYWIDUALNEMU I SPOŁECZNEMU UCZNIA

• Uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, kultura osobista, gotowość do uczestnictwa w kulturze, chęć podejmowania inicjatyw oraz umiejętność pracy zespołowej.

• Kształtowanie postawy obywatelskiej, postawy poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także postawy poszanowania dla innych kultur i tradycji

• Szkoła podejmuje odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji

EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA

Ma stopniowo łagodnie przeprowadzić dziecko z kształcenia zintegrowanego do nauczania przedmiotowego w klasach IV - VI szkoły podstawowej.

Opisana jest poprzez:

1. Zestaw celów kształcenia i wynikających z nich zadań szkoły

2. Wykaz wiadomości i umiejętności ucznia kończącego klasę I i ucznia kończącego klasę III;

3. Opis szczegółowych zadań szkoły związanych z realizacją poszczególnych obszarów treści nauczania.

CELE KSZTAŁCENIA - WYMAGANIA OGÓLNE

• Wspomaganie dziecka w rozwoju intelektualnym, emocjonalnym, społecznym, fizycznym, i estetycznym.

• Przygotowanie dziecka do życia w zgodzie z samym sobą; ludźmi i przyrodą

• Nauczenie dziecka odróżniania dobra od zła

• Rozwijanie świadomości przynależności społecznej do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej

• Kształtowanie rozumienia konieczności dbania o przyrodę

• Ukształtowanie systemu wiadomości i umiejętności potrzebnych dziecku do poznania i rozumienia świata, radzenie sobie w codziennych sytuacjach oraz do kontynuowania nauki w klasach IV-VI

ZADANIA SZKOŁY

1. Realizowanie programu nauczania skoncentrowanego na dziecku, na jego indywidualnym tempie rozwoju i możliwościach uczenia się'

2. Respektowanie trójpodmiotowości oddziaływań wychowawczych i kształcących : uczeń - szkoła - dom rodzinny

3. Rozwijanie predyspozycji i zdolności poznawczych dziecka

4. Kształtowanie u dziecka pozytywnego stosunku do nauki oraz rozwijania ciekawości w poznawaniu otaczającego świata i w dążeniu do prawdy

5. Poszanowanie godności dziecka; zapewnienie dziecku przyjaznych, bezpiecznych i zdrowych warunków do nauki i zabawy, działania indywidualnego i zespołowego, rozwijanie samodzielności oraz odpowiedzialności za siebie i najbliższe otoczenie, ekspresji plastycznej, muzycznej i ruchowej, aktywności badawczej, a także działalności twórczej.

6. Wyposażenie dziecka w umiejętności czytania i pisania, w wiadomości i sprawności matematyczne potrzebne w sytuacjach życiowych i szkolnych oraz przy rozwiązywania problemów

7. Dbałość o to aby dziecko mogło nabywać wiedzę i umiejętności potrzebne do rozumienia świata, w tym zagwarantowania mu dostępu do różnych źródeł informacji i możliwości korzystania z nich.

8. Sprzyjanie rozwojowi cech osobowości dziecka koniecznych do aktywnego i etycznego uczestnictwa w życiu społecznym

DLACZEGO PODSTAWA PROGRAMOWA

WYODRĘBNIA KLASĘ PIERWSZĄ ?

• Podkreśla to ciągłość procesu edukacji rozpoczętego w przedszkolu i kontynuowanego w szkole podstawowej.

• Uwzględnia przez to możliwości rozwojowe klasy I, a także właściwościowe rozmieszczenie treści kształcenia w ramach I etapu edukacyjnego.

ZAKRES WIADOMOŚĆI I UMIEJĘTNOŚĆI

PO KLASIE III

• Ustalono go tak aby nauczyciel mógł je zrealizować z uczniem o przeciętnych możliwościach

• Stanowią one też bazę i punkt wyjścia do nauki w kl. IV, V, VI

NAUCZYCIELE DZIECI W MŁODSZYM

WIEKU SZKOLNYM

• Edukacje dzieci powierza się jednemu nauczycielowi

• Prowadzi zajęcia w zakresie edukacji muzycznej, plastycznej, wychowania fizycznego

Ulegają zmianie również ramowe plany nauczania dla I etapu edukacyjnego (klasy I-III)

i III-ego etapu gimnazjum

WAŻNE

• Program profilaktyki skierowany jest do uczniów, nauczycieli i rodziców

• Nauczyciele wykonują również działania opiekuńcze

• Nauczyciel i indywidualizuje, wspomaga rozwój każdego ucznia, stosownie do jego potrzeb i możliwości

• Uczniowie niepełnosprawni realizują zindywidualizowany program nauczania dostosowany do ich możliwości psychofizycznych i tempa uczenia się

03-10-2009

Podejście do programu nauczania

Stare podejście	Nowe podejście
Centralne tworzenie programów nauczania do dyspozycji dyrektora	Centralne ustalanie podstaw programowych oraz pomoc dla szkolnych twórców programów
Dominująca pozycja treści nauczania (haseł programowych)	Dominująca pozycja celów kształcenia (opis wyników)
Ogólnikowość płaszczyzny celowościowo wynikowej programów	Szczegółowość i operacjonalizacja celów i wyników
Ogólna koncepcja programu wykaz treści	Ogólna koncepcja programu : zestaw celów (kompetencji)
Pionowy - przedmiotowy (szufladkowy) układ programu szkoły	Krzyżowy (przenikający się) układ programu szkoły: programy blokowe, przedmiotowe, między przedmiotowe, zintegrowane
Niedostosowanie programów do warunków lokalnych	Dostosowanie programów do lokalnych uwarunkowań szkoły (nauczyciele, uczniowie, możliwości szkoły tradycje lokalne i strategia edukacyjna samorządu lokalnego)
Wykonawcza (przedmiotowa) pozycja nauczyciela	Podmiotowa rola szkoły i nauczyciela, twórczość i innowacyjność nauczyciela
„nadrabianie” programu przez nauczyciela	Osiąganie kompetencji przez uczniów

MECHANIZM PROGRAMOWY: od podstawy programowej do klasy szkolnej

Etapy decyzji programowych	Odpowiedzi
Podstawa programowa	Minister Edukacji Narodowej
Dopuszczanie do użytku szkolnego programu nauczania	Minister Edukacji Narodowej na podstawie określonej procedury
Wykaz programów nauczania dopuszczonych do użytku szklonego	MEN
Dobranie programu nauczania do zajęć dydaktycznych	Nauczyciel prowadzący zajęcia
Szkolny zestaw programów, ma który składają się programy poszczególnych zajęć edukacyjnych.	Zespół nauczyciel uczących w danym oddziale
Dopuszczenie do użytku szkolnego „szkolnego zestawu programów”	Dyrektor szkoły

KSZTAŁCENIE UMIEJĘTNOŚCI KLUCZOWYCH

Zostało wyraźnie nakreślone w podstawie programowej szkół

Zadania ogólne:

W szkole uczniowie powinni kształcić swoje umiejętności. Nauczyciele stwarzają warunki do spełniania następujących umiejętności

Lista umiejętności:

1. Planowania, organizowania i oceniania własnej nauki, przyjmowanie za to coraz większej odpowiedzialności.

2. Skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach prezentacji własnego punktu widzenia, brania pod uwagę zdania innych ludzi, poprawnego posługiwania się językiem ojczystym, przygotowanie do publicznych wystąpień

3. Efektywnego współdziałania w zespole i pracy w grupie, budowanie więzi międzyludzkich, podejmowanie indywidualnych i grupowych decyzji, skutecznego działania na granicy obowiązujących zachowań

4. Rozwiązywanie problemów w twórczy sposób

5. Poszukiwania, podporządkowania, i wykorzystania informacji z różnych źródeł orz efektywnego posługiwania się technologią informacyjną

6. Odnoszenie do praktyki, zdobytej wiedzy oraz mnożenie potrzebnych doświadczeń i nawyków

7. Rozwijania sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań

8. Przyswajania sobie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów i problemów społecznych

5 umiejętności kluczowych

1. Myślenie

2. Poszukiwanie (posługiwanie się technologią informacyjną)

3. Działanie (planowanie, organizowanie)

4. Komunikowanie się

5. Współpraca

4 Aspekty wg Wolana

1. Podmiotowy

2. Fe licytacyjny

3. Społeczny

4. Edukacyjny

1. Kształcenie umiejętności powinno sprzyjać rozwojowi wszechstronnych cech osobowości, samodzielności działania

2. Posiadanie tych umiejętności (umożliwia uczniowi zaspokajanie własnych potrzeb)

3. Przenosi akcent z ucznia na szkołę (efektywność edukacyjna, proces doskonalenia nauczycieli)

17-11-2009

Nauczyciele częściej wykorzystują metody poszukujące - kształcą one kluczowe umiejętności. Nauczyciele sytuują się, że dobrze znają metody aktywizujące. 100% uczniów zna metodę burzy mózgów.

Znajomość metod aktywizujących nauczycieli nie idzie w parze z wykorzystaniem tych metod. Wśród nauczycieli jest epos wobec zmian, nowych rozwiązań dydaktycznych.

Zasady i metody:

Pomocniczość kształcenia regularnego - kształcenie specjalne zakres jest między systemową zmienny - kształcenie specjalne różne w różnych krajach.

Różnic należy poszukiwać w rozwiązaniach systemowych.

Kształcenie specjalne - obowiązują te same metody co z normalnym uczniem, dobór dopasowany do możliwości uczniów, ich predyspozycji. Zasady pracy w pedagogice specjalnej obowiązują takie reguły które są nadrzędnymi. (zasady pracy z osobami niepełnosprawnymi).

Kirejczyk K. - osiągnięcia w zakresie systematyki w pedagogice specjalnej - metody, zasady pracy. Wyszedł z założenia - różnica obszaru pracy z osobami szkołach specjalnych, zostaje rozszerzony w swoisty proces nauczania, wychowania, interwencyjnego oddziaływania na dodatnie i ujemne odchylenia rozwojowe.

Zasady nauczania w dydaktyce ogólnej wyznaczone przez Kupisiewicza i Okonia.

W zakresie interwencyjnego oddziaływania pedagogicznego wyróżniane są:

- dokładnego poznania odchyleń, ich przyczyn

- indywidualizacji, - dostosowania metod, środków i organizacji i pracy do charakteru poznawczych odchyleń

- systematyczności oddziaływań na odchylenia

- trwałości wyników oddziaływań

- elastyczności poczynań (do zmian tych odchyleń i zmian w środowisku)

- współdziałania i współpracy rodziny i środowiska ze specjalistą porwadzącym oddziaływania interwencyjne

Ogólne zasady wg. O. Lipkowskiego:

- akceptacji

- pomocy

- indywidualizacji

- terapii pedagogicznej

- współpracy z rodziną

Ogólne zasady wg. Sękowskiej:

- zasady orkodydaktyki ( w zasadach nauczania) ogólne reguły postępowania dydaktycznego z osobami upośledzonymi (Lipkowski)

- życzenie pomocy

- ukształtowanie pozytywne i atmosfery pracy

- aktywności w nauce

- dominacji wychowania

- indywidualizacji

- treści kształcących

Ogólne zasady pracy z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie: (wg. Kirejczyka - ogólne zasady)

- racjonalnej pomocy dzieciom upośledzonym umysłowo

- gruntownej znajomości dziecka i jego życia

- indywidualnego dostosowania poczynań pedagogicznych do możliwości i potrzeb dziecka

- rehabilitującego nauczania i wychowania

- aktywnego i świadomego udziału wychowanka w procesie rehabilitacji , nauczania, wychowania

- wszechstronne, poglądowości i przykładu w pracy z upośledzonymi umysłowo

- trwałości osiągnięć, umiejętności korzystanie z nich i dalszego doskonalenia

Zasady (wg. Borzyszkowskiej):

- wszechstronnego poznania dziecka i jego środowiska

- całościowego usprawniania

- indywidualizacji

- profilaktyki pedagogicznej

- pożądanego aktywizowania

- ,,małymi kroczkami''

- przemienności oddziaływań

- aplikacji i stymulacji

Zasady pracy w pedagogice specjalnej (Kirejczyk) :

- zasady pracy z osobami niepełnosprawnymi

- zasady tyflopedagogiki

- zasady surdopedagogiki

- zasady resocjalizacji

Ogólne - proces nauczania, proces integracji, wychowania. Metody nauczania - uczenia się, wg. Okonia i Kupisiewicza.

Metody wg. Zaczyńskiego:

- Metody przekazywania zasad (oparte na obserwacji - pokaz, metody oparte na słowie, działaniu)

- Metody utrwalania materiału

- Metody kontroli i oceny (konwencjonalne testy)

- Nauczania programowe

Zaczyński

Ogólne metody nauczania

Przekazywania Utrwalania Kontroli i oceny

Problemowe Oparte na obserwacji Nieproblemowe

Oparte na słowie

Oparte na działaniu

Nauczanie programowe

01-12-2009r.

INTEGRACJA I INKLUZJA - RÓŻNE PODEJŚCIA DO PROBLEMU NIESEGRACYJNEGO KSZTAŁCENIA

Radykalizacja stanowisk w sprawie nie segregacyjnego kształcenia w dokumentach międzynarodowych:

• 
  1993 Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych

• 
  1994 Deklaracja z Salamanki

Dopuszczają segregacyjne formy kształcenia. Postulat integracyjny w kształceniu

• 
  1996 Karta Luksemburska

• 
  2002 Deklaracja Madrycka Postulat integracji i włączanie (inkluzji)

Negatywna ocena segregacyjnego kształcenia.

Odrzucenie segregacyjnych form kształcenia

Integracja i inkluzja - pierwotnie służyła do stworzenia nowych treści kształcenia osób niepełnosprawnych. Obecnie kształtuje się ona jako nazwy odmian systemów kształcenie osób niepełnosprawnych.

Różnice między integracją a inkluzją

Integracja	Inkluzja
Teorie dwóch grup (niepełnosprawni i sprawni) Strategie indywidualnych programów dla uczniów niepełnosprawnych	Koncepcja różnorodnej grupy Strategia zindywidualizowanego kształcenia
Kształcenie specjalne - główny sposób radzenia sobie z zakłóceniami Wtórna integracja szkolno - organizacyjna (poziom instytucjonalny)	Maksymalna redukcja zakresu pomocy społecznej Pierwotna integracja szkolno - organizacyjna (poziom pedagogiczny)
Strategia bezpośredniej pracy pedagoga specjalnego z niepełnosprawnym uczniem	Strategia pośrednia pracy pedagoga specjalnego
Warunkowość kształcenia (autonomiczna decyzja władz szkolnych)	Bezwarunkowe kształcenie w najbliższej szkole powszechnej

Rozwiązania systemowe w Europie

System integracyjny - Dania, Finlandia, - kraje skandynawskie, (warto podkreślić, że także Stany zjednoczone)

System inkluzyjny - Włochy, Hiszpania, Portugalia

System segregacyjny - Niemcy, Ukraina

DANIA

• Dominuje kształcenie niepełnosprawnych w szkołach ogólnodostępnych tylko 0,5% populacji uczniów uczy się poza szkołami ogólnodostępnymi.

• Słabe wykorzystanie form uczęszczania do normalnej klasy

• Szkoły specjalne - uczy się w nich 40% populacji ciężko niepełnosprawnych

• Łatwy dostęp do specjalnej pedagogicznej pomocy (13% populacji objętej obowiązkiem kształcenie korzysta z pomocy specjalnej)

WŁOCHY

• Dominuje kształcenie niepełnosprawnych w zwykłych szkołach zgodnie z ich miejscem zamieszkania.

• Duże wykorzystanie form uczęszczania do normalnej klasy

• Ograniczony dostęp do specjalnej pedagogicznej pomocy (1-2% populacji objętej obowiązkiem kształcenia korzysta z pomocy specjalnej)

• Dopuszcza się organizowanie szkół dla uczniów głęboko niepełnosprawnych

Źródła ograniczeń w upowszechnianiu niesegregacyjnego kształcenia

• Stopień i charakter niepełnosprawności

• Strategia reform

• Rozbudowa infrastruktury placówek specjalnych

Pedagogika specjalna a kształcenie niesegregacyjne

• Tradycje myślowe pedagogiki specjalnej mogą ograniczać rozwój teorii i praktyki wspólnego nauczania

• Potrzeba samoograniczenia pedagogiki specjalnej

15-12-2009

Poznawanie uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. Głodkowska ,,poznawanie ucznia klasy I szkoły specjalnej. Wrażliwość edukacyjna dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. Diagnoza i interpretacja, WSIP, Warszawa 1999r.

Wrażliwość edukacyjna:

- obszar, zakres wiedzy o uczniu jaki nauczyciel powinien posiadać rozpoczynając pracę z uczniem. Jest czymś co się staje, jest w procesie rozwoju i wymaga wsparcia. Wiedza o dziecku, jego możliwościach, nie przypisywanie go do innych grup ( Nie etykietowanie dziecka niepełnosprawnością).

Teoretyczne założenia diagnostyczne:

- jakie cechy powinna mieć diagnoza, przekłada je w konstrukcje nadrzędnej

Cecha diagnozy:

- powinna być pozytywna - ujawnia tylko to co jest słabą stronę, akcentować co jest mocną stroną dziecka

- diagnoza profilowa - żeby uzyskać profil rozwoju dziecka, musi zaobserwować funkcjonowanie dziecka w jakimś obszarze w stosunku do ogólnych danych o funkcjonowaniu, w postaci graficznej, zaprezentować wyniki

- diagnoza powinna być rozwojowa - powinna umożliwiać ocenę, dostrzec dynamikę rozwojową dziecka, jakie zmiany można dostrzec w rozwoju dziecka w naturalnych sytuacjach edukacyjnych

- kompleksowość diagnozy - należy tak myśleć o procesu diagnozy aby uzyskać maksymalne informacje o dziecku, o procesach intelektualnych, wychowawczych, nie koncentrować się tylko na aspekcie umiejętności szkolnej tylko całego funkcjonowania; ma ukierunkować i wspomagać proces edukacji i wspomaga podstawy do konstruowania programów o charakterze naprawczym

- prognostyczna- prognozowanie rozwoju za pomocą diagnozy przewidywać osiągnięcia uczniów

- nieinwazyjna - nie powinno stwarzać się sztucznych sytuacji badawczych, naturalne sytuacje procesu nauczania wykorzystywać, i z nich czerpać informację na temat wspomagania rozwoju

Nadrzędne badawcze : mocne i słabe strony, sprawność jedna w perspektywie reszty (profil rozwoju), dostrzeganie dynamiki zmian, umożliwienie konstrukcji, programu korygującego, naturalne sytuacje.

Cechy diagnozy wynikające z teoretycznych założeń diagnostycznych.

- możliwości intelektualne dziecka nie są jeszcze poznane

- poznanie dziecka - 2 procesy - kierunkowe (kompleksowość, postawa dziecka, chęci, motywy, zainteresowania, postawy)

- każde dziecko jest inne, mimo, że ma ten sam poziom inteligencji ogólnej (profil rozwojowy, wyniki testów inne dla każdego), ogólnej dojrzałości - wrażliwości edukacyjnej

- należy badać diagnostycznie przebieg wzrostu edukacji w środowisku dla niego harmonijnym

- człowiek stanowi pewną złożoną całość, nie można go dzielić

Ogólna wrażliwość edukacyjna: (ogólne warunki możliwości psychofizycznych ucznia) (III wymiar)

Procesy instrumentalne i kierunkowe (II wymiar)

ZADANIOWA WRAŻLIWOŚĆ EDUKACYJNA ( I wymiar)

(Właściwości uczniów w różnych zakresach), odnosi się ona do procesów instrumentalnych, stan umiejętności psychofizycznych. Szczegółowa zmienna ujęta w szersze kategorie np.: zapamiętywanie, szczegółowe zapamiętywanie nazw, kategorie rozumienia - ocena zakresu kategorii.

Aby uzyskać informacje o sytuacji maksymalnej edukacji w samodzielnej pracy w wymiarze kierunkowym i instrumentalnym.

Sytuacyjna wrażliwość edukacyjna procesów instrumentalnych - możliwości psychofizycznych ucznia w 4 sferach, praca indywidualna, manualna procesów.

Kierunkowych - chęci motywacji do tych 4 sfer pracy manualnej itd.

Ogólna wrażliwość edukacyjna:

Ogólna wrażliwość edukacyjna świadczy o całości możliwości sprostowania zadaniom szkolnym. (instrumentalna).

Świadczy o możliwości uczniów, stan gotowości ucznia (kierunkowe).

Technika diagnostyczna

A. Opis arkusza poznania ucznia ( narzędzie jakie autorka sformułowała).

B. Sposoby wyrażania i interpretowania wyników.

Ad. A część I

Umożliwia poznanie ucznia w naturalnych warunkach, ocena zachowań w pracy lekcyjnej części arkusza.

- wstępne informacje o dziecku

- zestawienie człowieka: dotychczasowe formy opieki innych

- poziom rozwoju intelektualnego i rozpoznanie etiologii

- rozwój fizyczny dziecka

- środowisko rodzinne

- środowisko rówieśnicze i najbliższe otoczenie)

Część II

- rozwój mowy i potrzeby kontaktu słownego

- percepcja wzrokowa

- percepcja słuchowa

- rozpamiętywanie

- wiedza o najbliższym otoczeniu

- dotychczasowe intuicje i doświadczenia matematyczne

Obliczanie sprawności intelektualnej w pracy zbiorowej -> obliczanie punktów zdobytych.

Ocena procesów kierunkowych -> gotowość i zaangażowanie w pracy zbiorowej.

Część III

Ocena zachowania ucznia podczas zabawy ruchowej. Procesy instrumentalne: sprawność psychomotoryczna, kierunkowe: gotowość i zaangażowanie w zabawę ruchową, ocena zachowania ucznia w sytuacyjnej wrażliwości podczas zabawy ruchowej.

Część IV

Ocena zachowania ucznia - instrumentalna -> samodzielna praca umysłowa.

- zadania do rozpoznania rozumowania ucznia, dojrzałość operacyjnego rozumowania.

- zaangażowanie w samodzielną pracą

- ocena ucznia podczas tej pracy

Część V

Samodzielna praca manualna:

- sprawność psychomotoryczna

- gotowość i zaangażowanie w samodzielną pracę manualnej (kierunkowe)

- ocena tej pracy

Prezentacja wyników:

- prezentacja różnicowa - najmniej doskonały sposób uzyskania wyników. Obliczamy najpierw różnicę co do maksymalnego wyniku osiągnięte punkty są odjęte od całości, nie pozwala porównywać ze sobą sprawności w różnych zakresach, można porównywać wzrost sprawności jednej funkcji w interpretacji dynamicznej. Jest najmniej informacji.

- prezentacja procentowa - stosunek punktów uzyskanych w stosunku do maksymalnej liczby punktów. Jest to porównywalne. Jest ona korzystna, że pozwala dookreślić, który zakres zadań wrażliwości edukacyjnej jest dla dziecka bardzo łatwy, łatwy, średnio łatwy, trudny, bardzo trudny. Wynik procentowy może być postawą do tego czy zadanie jest łatwe.

- profil rozwojowy

Interpretacja wyników:

1. Statyczna - pozwala by określić wyłącznie aktualne możliwości rozwojowe dziecka

2. Dynamiczna - możliwa, gdy nie uzyskujemy pierwszy raz informacji o dziecku, wyniki, badania po pewnym czasie, np. na koniec roku szkolnego

Bardzo łatwe -> więcej niż 0,90

Łatwy -> 0,70- 0,90

Średnio łatwy -> 0,40 - 0,70

Trudny -> 0,20 - 0,40

Bardzo trudny -> poniżej 0,20

2

Uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim

- kl. I szkół podstawowych realizują od 1 września 2009r podstawę programową kształcenia ogólnego stanowiącą zał. nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U.z 2009r. Nr 4 , poz. 17)

- kl. I gimnazjalnych stanowiąca załącznik nr 4 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 Grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego poszczególnych typach szkół (Dz.U.z 2009r Nr4, poz.17)

CEL KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

POSTAWY

ZASÓB WIADOMOŚCI

UMIEJĘTNOŚCI

Co określa działalność edukacyjną szkoły

Program wychowawczy szkoły

Program profilaktyki

Szkolny zestaw programów nauczania

Sytuacyjna wrażliwość edukacyjna w pracy zbiorowej

Sytuacyjna wrażliwość edukacyjna w zabawie ruchowej

wrażliwość w samodzielnej pracy umysłowej

Wrażliwość w samodzielnej pracy moralnej

Ogólna wrażliwość procesów instrumentalnych

Np. rozwój mowy, percepcja słuchowa,

wiedza o otoczeniu, dojrzałość operacyjna,

rozumowanie, percepcja wzrokowa, koordynacja

wzrokowo - ruchowa, sprawność manualna.

Ogólna wrażliwość procesów kierunkowych

Koncentracja na czynnościach szkolnych,

motywacja do nauki, reagowanie na polecenia nauczyciela, stan kontroli emocjonalnej, przejawy, potrzeby osiągnięć.

---