Dzięki uprzejmości Dr Aleksandry Rajewskiej

Seminarium 1 -Zapłodnienie. Rozwój zarodka. Błony płodowe

Zdolność rozrodcza

• spadek zdolności rozrodczej u ciężko chorych

• skuteczność wspomaganego rozrodu - 30%

Kobieta

• Czynność germinatywna jajników

• Czynność hormonalna jajników

• Drożność narządów rodnych

• Prawidłowe endometrium

• Prawidłowy stan anatomiczny, hormonalny i mikrobiologiczny narządu rodnego

Mężczyzna

• Czynność germinatywna jąder

• Czynność hormonalna jąder

• Drożność przewodów najądrza i nasieniowodów

• Prawidłowa czynność gruczołu krokowego i pęcherzyków nasiennych

• Zdolność do podjęcia aktywności płciowej

Gamety: plemnik

• Najmniejsza komórka ludzkiego organizmu: 50 - 60 µm

• Zdolność do ruchu postępowego (witka)

• Płyn nasienny: wydzielina gruczołu krokowego, pęcherzyków nasiennych i gruczołów opuszkowo - cewkowych

• 1 ml ejakulatu: 60 -120 mln plemników (obecnie ok. 20 mln)

Wędrówka plemników

• Tylne sklepienie pochwy

• Kanał szyjki (czop śluzowy - filtr):

• wniknięcie ~90 min

• żywotność ~10 - 20 h

• obecność ~3 dni

• Macica, jajowód:

• Samodzielny ruch plemników

• Perystaltyka jajowodu

• Przepływ płynu jajowodowego - pod prąd!

• Pierwsze plemniki w bańce jajowodu: 5 min po ejakulacji!

Kapacytacja

• „Uzdatnienie” plemnika

• W drodze: powstanie oporności na inhibitory kapacytacji

• Wytworzenie akrosomu(zbiornik enzymów): enzymy umożliwiające wniknięcie do oocytu

Gamety: oocyt (owocyt)

• Największa komórka ludzkiego organizmu: 120 µm

• Brak spontanicznego ruchu postępowego

• Wychwytywanie oocytu przez strzępki jajowodu: chemotaksja

• Osłonka przejrzysta:

• Receptory dla plemników

• Zapobieganie polispermii

Wędrówka oocytu

• Powierzchnia jajnika

• Ujście brzuszne jajowodu

• Lejek jajowodu

• Bańka jajowodu

• Po owulacji: ukończenie I podziału mejotycznego (redukcyjnego)

Zapłodnienie

• Miejsce: bańka jajowodu

• Po wniknięciu 1 plemnika: nieprzepuszczalna osłonka przejrzysta

• Po zapłodnieniu: II etap mejozy oocytu - 23X

• Koniugacja: połączenie jąder komórkowych - 46 XX lub 46XY

Dalsze losy zygoty

• Płeć zależy od plemnika: chromosom X lub Y

• Plemniki Y - o 7% lżejsze niż X

• Chłopcy: dziewczynki - 105: 100

• Po koniugacji: odrzucenie wieńca promienistego

• ~60% zapłodnionych oocytów nie rozwija się dalej!

Bruzdkowanie - jajowód

• Mitozy zygoty

• 12-36 h: 2 blastomery

• 40-48 h: 4 blastomery

• Blastomery po podziale rosną!

• Morula: 32 blastomery

• Odżywianie histotropowe: owoplazma, płyn jajowodowy

• Po 4 dniach: blastocysta

Blastocysta

• Różnicowanie warstw:

• Trofoblast (zewnętrzna)

• Syncytiotrofoblast

• Cytotrofoblast

• Węzeł zarodkowy - embrioblast (wewnętrzna)

• Implantacja: górna część tylnej ściany trzonu macicy

• Inwazja trofoblastu w endometrium: „krwawienie nidacyjne” ~23 dni od OM

Implantacja

• Kosmki pierwotne: sznury komórek trofoblastu

• Trofoblast enzymatycznie uszkadza naczynia - zatoki wypełnione krwią matczyną

• Odżywianie hematotropowe: pobór substancji z krążenia matczynego

Doczesna

• Błona śluzowa macicy przygotowana do zagnieżdżenia

• Doczesna torebkowa

• Doczesna podstawna

• Doczesna ścienna

• 3 m-c ciąży: połączenie

• Kosmówka kosmata: rozrost kosmków od strony doczesnej podstawnej

• Kosmówka gładka: zanikanie kosmków od strony doczesnej torebkowej

Zarodek

• Ektoderma: skóra, układ nerwowy, narządy zmysłów

• Endoderma: narządy wewnętrzne

• Mezoderma: tkanka łączna, szkielet, mięśnie, naczynia krwionośne i chłonne

• Szypuła: sznur pępowinowy; 4 Hbd - połączenie naczyń łożyska i pępowiny

• Powiększa się jama owodni

• Zanika pęcherzyk żółtkowy

Łożysko

• Doczesna podstawna:

• Płyta podstawna łożyska

• Przegrody łożyska wnikają między główne pnie kosmkowe - podział na zraziki (15 - 25)

• Kosmki kotwiczące/czepne: sięgają do doczesnej podstawnej

• Kosmki końcowe

• Przestrzeń międzykosmkowa: krew matczyna z tt spiralnych

• Całkowita powierzchnia kosmków: 10 - 15 m²

Dojrzewanie kosmków

• Kosmek pierwotny: pokryty syncytio- i cytotrofoblastem, bogaty zrąb, pojedyncze naczynia o wąskim świetle, głęboko pod powierzchnią

• Kosmek drugorzędowy: cienka warstwa trofoblastu, liczne naczynia o większym przekroju

• Kosmek dojrzały: skąpokomórkowa warstwa zewnętrzna, liczne naczynia typu zatokowego płytko pod powierzchnią

Budowa łożyska

Krążenie płodowe

• 2 tętnice pępowinowe od tt. biodrowych wewnętrznych płodu do łożyska ---> prowadzą „odpady” od płodu

• Żż. kosmkowe - ż. pępowinowa ---> krew bogata w substancje odżywcze

• Przewód żylny do żyły głównej dolnej( i do serca)

• Otwór owalny: połączenie między PK a LK

• Naczynia płucne: duży opór, mały przepływ

Łożyskowy transport substancji

• W łożysku o prawidłowej budowie --> krew matki się nie miesza ani nie spotyka z krwią płodu!!! (bo jest błona)

• Błona naczyniowo - nabłonkowa: między krwią matczyną a płodową - syncytiotrofoblast + śródbłonek naczyń

• Transport bierny:

• Dyfuzja prosta: różnica stężeń - gazy

• Dyfuzja ułatwiona: z nośnikiem - glukoza

• Diapedeza: przez pory - krwinki

• Transport czynny: substancje o dużej cząsteczce

Funkcja oddechowa łożyska

Różnice w porównaniu do płuc:

• Dłuższa droga dyfuzji

• Mniejsza powierzchnia wymiany

• Mniejszy przepływ krwi (~1/10)

Niewydolność łożyska

• Upośledzenie wymiany gazowej i substancji odżywczych i metabolitów

• Skutki: hipotrofia płodu, obumarcie płodu

Funkcja wydzielnicza łożyska

• Jednostka płodowo - łożyskowa

• Estrogeny: estriol (poza ciążą => Estradiol, po menopauzie => Estron) --> małe powinowactwo do receptorów, ale jest go strasznie dużo!

• Progesteron --> przystosowanie organizmu matki

• Ludzka gonadotropina kosmówkowa (HCG)

• Somatomammotropina kosmówkowa (laktogen łożyskowy)

Owodnia

• Wewnętrzna warstwa pęcherza płodowego

• bardzo przejrzysta, ale wytrzymała

• Oddzielona od kosmówki cienką warstwą tkanki łącznej

• Płyn owodniowy: produkcja i wchłanianie - owodnia, pępowina, nerki, skóra, płuca, p.pok. płodu

• Wymiana wody co 3 h, elektrolitów co 8 h

• Rola płynu owodniowego --> stałość środowiska (ciepło, mięciutko, „prywatny basen pływacki”, przytłumione światło, przytłumione dźwięki), na ciśnieniu płynu dojrzewa tkanka płucna--> dlatego w małowodziu są nieprawidłowości rozwojowe płuc

Sznur pępowinowy => “jeden z najważniejszych kabli w naszym życiu” ;)

• Nabłonek owodni

• Galareta Whartona

• 2 tętnice typu mięśniowego

• 1 żyła

• Długość ok. 50 cm

• Przyczep do łożyska: centralny, mimośrodkowy, brzeżny, błoniasty (naczynia przez jakiś odcinek biegną w błonie owodni i dopiero potem wnikają do pępowiny ---> mniej bezpieczne ;( bo owodnia jest krucha)

• ciąża bliźniacza 1 owodniowa ---> ciąża wysokiego ryzyka w II trymestrze ( 2 tańczące płody ;)---> zawsze rozwiązanie przez cesarkę

1

FUNGUS grD VL