EDUKACJA W PROCESIE PRACY

Dorośli są mocno wrośnięci w kulturę, w której się wychowali. Bardzo ciężko zmienić te wartości u osoby dorosłej ponieważ nauczanie czegoś nowego osoby dorosłej polega na „wymazaniu” tego co on wie na dany temat i wpojeniu innych wartości. Jest to trudny proces bo wymaga nie tyle nauki co zmiany. Dziecko jest jak tabula rasa-od razu można je czegoś nauczyć.

Dorosły aby się czegoś nauczyć musi postawić sobie cel pragmatyczny. Dorośli są osobami krytycznymi-są dociekliwi i nieufni. Człowiek dorosły podczas nauki próbuje włączyć nową wiedzę do starej, próbuje zrozumieć, nie są ważne regułki tylko zrozumienie tematu. Osoba dorosła jest ukształtowana, stawia sobie cel pragmatyczny, próbuje go zrozumieć i zaakceptować.

Różnice kulturowe.

Fenomenologia - nauka o fenomenach.

Schemat poznawczy - konkretne słowo wyrażone w jakimś języku.

Schemat znaczeniowy - znaczenie słowa.

\znaczenia tworzą perspektywę znaczeniową czyli granicę naszego poznania (nie ma nic ponadto - jest to coś niepojętego). Ludzie z tych samych kultur mają podobną, określoną perspektywę znaczeniową. Człowiek dorosły ma swój świat i swoje wartości.

Mezirow wymyślił uczenie się transformatywne, które jest zmianą jakościową perspektywy znaczeniowej. Ma ono na celu utworzenie nowego pojęcia, celu, który zmieni naszą perspektywę znaczeniową.

Schemat znaczeniowy:

I etap - uczenie się transformatywne - to odczucie problemu, doznanie szoku.

II etap - próba interpretacji problemu - dlaczego tak jest

III etap - wgląd w sytuację - weryfikowanie wstępne

IV etap - odwzorowanie - próba weryfikacji

V etap - symbol - pojawienie się nowego myślenia

Człowiek dorosły ma zdolność transformacji znaczeniowej czyli zmiany swojego myślenia i postrzegania różnych rzeczy. Dorośli mają tendencję do uczenia się konserwatywnego (wiedzę przepuszczają przez swoje schematy znaczeniowe). Dorośli ucząc się potwierdzają swoją dotychczasową wiedzę.

Rola nauczyciela w uczeniu transformatywnym:

- jest prowokatorem , który zainicjuje zburzenie istniejącego schematu znaczeniowego

- wskazuje model, schemat znaczeniowy

- jest konsultantem i słuchaczem

- wg Mezirowa nauczyciel osobą która pozjadała wszystkie rozumy, uważa się za mistrza i usilnie dąży do zmiany schematu ucznia. Nauczyciel nie dąży do jednej interpretacji, nie wie jaki schemat przyjmie jego uczeń, nie narzuca mu nic, nie planuje, pomysł rodzi się w trakcie. Edukacja dorosłych wg Mezirowa powinna dążyć do zmiany i przekształcania świata dorosłych, aby nie stali w miejscu.

KSZTAŁCENIE W ODRODZENIU

Edukacja ludzi miała nastąpić poprzez biblię - edukacja religijna. Oprócz tego powstały szkoły dla dorosłych. Miały one na celu rozwój umysłowy dorosłych (rozwój ich talentów - dot. To głównie bogaczy)

J.A. Komeński - idea całożyciowego.

Rewolucja przemysłowa.

Condorcet uważał, że dzięki kształceniu możemy zmienić społeczeństwo.

K. Fourier (Francja), R. Owen (Anglia)

W Anglii powstała pierwsza szkoła (1798) - instytut mechaników. Owen proponował też stworzenie czytelni. We Francji Fourier tworzył stowarzyszenia dla osób powyżej 16 r.ż. Zajęcia dot. higieny, medycyny, prawa. Edukacja w XVIII/XIX w. powodowała umiejętność kontaktu z edukacją i kształceniem (umiejętność czytania).

W Skandynawii pojawił się nurt emancypacji ludu - Grundtvig (działał wśród ludu).

p. Bergman (Niemcy) ogłosił samowychowanie i samokształcenie się ludzi. Tworzył stowarzyszenia i organizacje samopomocowe.

Szymon Marcysjusz w dziele „O szkołach” (XVIw.) napisał, że „lepiej się uczyć późno niż wcale”.

II połowa XIX w. to rozwój w zaborze prosukim (K. Libelt, Cieszkowski - uniwersytet dla ludu, uczenie robotników). Pod koniec XIX w pojawiły się pierwsze badania naukowe.

W Polsce były przeprowadzone w 1890r przez M. Brzezińskiego.

Karpowicz, Krzywicki, Radlińska - to znane i ważne nazwiska dla tego okresu.

Przy uniwersytecie warszawskim powstaje studium kulturowe w którym pracuje Radlińska, Essen.

Drugim ośrodkiem edukacji dorosłych był uniwersytet w Poznaniu (M. Znaniecki).

A, Niesiołowski - I wykładowca andragogiki w Poznaniu.

Trzeci ośrodek to UJ w Krakowie.

W PRL-u pojawiły się towarzystwa zajmujące się edukacją (Ludowe Towarzystwo Kultury). Ludzie uczyli się czytać i wykonywać zawód.

Na uniwersytetach pojawiają się katedry zajmujące się andragogiką (Uniwersytet Łódzki, UJ, UW).

Od 1957 r. na Uniw. Warszawskim powstaje zakład teorii edukacji dorosłych.

W latach 70-tych Uniw. Łódzki odradza się (Czerniawska), w Toruniu Przybylska, na Uniw. Wrocławskim - Kargul, Malewski, Sęków.

ANDRAGOGIKA to subdyscyplina naukowa, której przedmiotem badań jest edukacja dorosłych (problemy oświaty dorosłych)

Andragogikę interesują 3 schematy znaczeniowe:

1) edukacja (proces nauczania i proces uczenia się)

2) dorosły

3) instytucje edukacyjne (formalne, nieformalne, pozaformalne)

Konceptualizacja pojęcia „edukacja” (Radcilffe, Coletta, Majewski)

Cel edukacji	Środowisko edukacyjne	Wymiar rozwojowy
Poznawcze	Formalne (szkoła)	Wiedza
Afektywne	Nieformalne (codzienność)	Postawy
psychomotoryczne	Pozaformalne (zakł. Pracy, kościół)	umiejętności

Edukacja formalna kończy się uzyskaniem określonego zaświadczenia.

Instytucje pozaformalne - ich celem jest nauczanie „przy okazji”

Instytucje nieformalne - codzienność.

Badacze amerykańscy Boyom i Appis uważają, że andragogika powinna stworzyć swój przedmiot badań, własny język pojęciowy. Kolejny nurt mówi o interdyscyplinarności andragogiki.

Field i Majewski mówią, że przedmiotem badań andragogiki będzie kontekst życia, który możemy rozpatrywać jako problemy i procesy zachodzące pomiędzy dorosłym, edukacją a instytucjami edukacyjnymi.

Istnieją 2 nurty badań andragogicznych:

1) amerykański - uczenie się jednostkowe; w jaki sposób dorosły nabywa wiedzę, jak prowadzić kształcenie dorosłych itp. MEZIROW

2) europejski - oświecanie szerokich grup społecznych, kształcenie głównie dyskryminowanych grup społecznych, uczenie się z codzienności)

DOROSŁOŚĆ JAKO PRZEDMIOT BADAŃ ANDRAGOGIKI

W andragogice przyjmujemy 3 definicje dorosłości:

1) dorosłość jako stan

2) dorosłość jako proces rozwojowy

3) dorosłość jako proces społeczno-kulturowy

Ad. 1

Koncepcja ta powstała na podstawie psychologii i prawa. Chodzi tu o uchwycenie pewnego stanu - „dorosły to ten który… (wyznaczniki wg tych nauk):

- dorosłym jest człowiek, który może być samodzielnie podmiotem działalności produkcji gospodarczej (sam uczestniczy w procesie pracy, zarabia na siebie, jest dojrzały społecznie),Szewczuk

- M. Tyszkowa os. Dorosłą nazywa taką, która jest już w procesie wzrastania i biologicznego dojrzewania organizmu do pełnienie wszystkich funkcji życiowych

- Carp, Peterson podają następujące kryteria dorosłości: są to ludzie od 18 do 60 r.ż. mieszkający samodzielnie.

Ad. 2

I koncepcja - dorosłość jako stan

Dorosłość jako proces rozwojowy jest to wg Cogginsa kompleks 4 grup postaw:

- postawy wobec siebie - świadomość siebie samego (kim jestem, jakie mam cele, dążenia, samoocena, tendencja do rozwijania samego siebie)

- postawy wobec innych - obejmuje szacunek do innych, zdolność do ich rozumienia, umiejętność koncentrowania się na innych, poczucie wspólnego losu;

- postawy wobec wiedzy - umiejętność rozwiązywania problemów i zadań, które stoją przed człowiekiem. Powodują, że potrafimy radzić sobie ze wszystkimi problemami.

- postawy wobec życia - zdolność zaangażowania w sprawy codzienności, świadomość niepowodzenia.

Wg Cogginsa dorosłość jest procesem polegającym na ty, że nie we wszystkich tych postawach jesteśmy doskonali. Nie zawsze dorośli dorastają do wszystkich sytuacji.

II koncepcja - dorosłość jako stan idealny który trudno osiągnąć.

Jest to koncepcja wg F. Urbańskiego

Ideał człowieka wg Urbańskiego składa się z:

- ciągłej zdolności do miłości i ciepła, radości życia

- niezależność od pełnionej roli społecznej (świadczy o samodzielności i odpowiedzialności)

- pogoda ducha, spokój wewnętrzny (aby to uzyskać trzeba zaakceptować siebie)

- poczucie wewnętrznej siły, oddziaływania na innych

- empatia na doświadczenia życiowe innych ludzi

- świadomość solidarności bytu ludzkiego

- cieszenie się z innymi chwilą, obecnością bliskich

- działanie spontaniczne

III koncepcja

Wg Knowelsa dorosłość to stan, finalny rezultat zmian i przekształceń jakiemu ulegają w procesie dorastania struktury psychiczne jednostki.

15 wymiarów zmian i przekształceń wg Knowelsa:

- od zależności do autonomii (zależność psychiczna i fizyczna)

- od bierności do aktywności (bierność dot. działania)

- od subiektywizmu do obiektywizmu (wymiar oceny)

- od ignorancji do eurydycji (dojrzałość to wiedza)

- od niskiej do wysokiej sprawności (sprawność w działaniu)

- od wąskiego do szerokiego zakresu odpowiedzialności

- od wąskich do szerokich zainteresowań

- od egoizmu do altruizmu

- od braku samoakceptacji do samoakceptacji

- od amorficznego do zintegrowanego poczucia własnej osobowości

- od koncentracji na szczegółach do koncentracji na zasadach

- od powierzchowności do trwałych związków

- od odtwórczości do oryginalności

- od potrzeby pewności do dania sobie prawa że może być coś nieokreślonego

- od afektywności do racjonalności

Pojęcie dorosłości jest zbiorem postulatów, które ciężko osiągnąć i trwają one przez całe życie.

Ad. 3

Dorosłość jako proces społeczno - kulturowy - Ericsson, Colberg.

Próbują łączyć rozwój osobowościowy z pewnymi zjawiskami życia społecznego w których jednostka przebywa.

p. Cross wprowadziła koncepcje w której postawą do dojrzałości jest nasz rozwój biologiczny. Podczas wzrastania zmieniają się oczekiwania wobec człowieka. Wraz z wiekiem biologicznym pojawiają się oczekiwania i role społeczne. Jak wykonujemy te zadania i role to jesteśmy dorośli. Jak nie- to nie jesteśmy dorośli.

Człowiek jest dorosły wtedy, gdy spełnia to co społeczeństwo mu nakazuje.

MODELE EDUKACJI PRACY Z DOROSLYMI. Wykład

1 TRZY ROZUMIENIA WIEDZY

2 MODELE:

a TECHNOLOGICZNY

b HUMANISTYCZNY

c KRYTYCZNY

WIEDZA - to przeciwieństwo wiary.

• WIEDZA WG SOKRATESA - to zespól uzasadnionych przekonań. To informacje, co do których ludzie mieli przekonanie o ich prawdzie.

• WIEDZA WSPOLCZESNIE WG SLOWNIKA - to ogol wiarygodnych informacji o rzeczywistości albo o możliwości ich wykorzystania.

PIERWSZE ROZUMIENIE WIEDZY

• WIEDZA TEORETYCZNA - to zbiór informacji wiarygodnych, które maja status prawdziwa o rzeczywistości.

DRUGIE ROZUMIENIE WIEDZY

• WIEDZA PRAKTYCZNA - to przełożenie informacji na rzeczywistość działania. Wiedza jako zbiór posiadanych umiejętności. To przełożenie wiedzy teoretycznej na rzeczywiste działanie w rzeczywistości. To umiejętność jak coś zrobić.

TRZECIE ROZUMIENIE WIEDZY

• WIEDZA WG MICHAEL FOUCAULT - wiedza to informacje, które nie maja statusu obiektywnego. Wiedza jest wyznacznikiem władzy. Powstaje w wyniku interakcji przekonań ze statusem innej osoby. Pozwalamy na zaistnienie wiedzy, ponieważ wierzymy w relacje, które są nam przekazywane. Wiedza powoduje opresyjność. Jesteśmy niewolnikami swojej wiedzy. Wiedza pozwala nas trzymać w określonym porządku. Nasza wiedza przekłada się bezpośrednio na nasze zachowanie. Wiedza powstaje tylko w interakcji, w kontakcie. Jest ona tworzona, ponieważ ludzie łącza ze sobą wspólne przekonania, ale nie zawsze dochodzą do jednego rozwiązania. Wiedza nie ma charakteru stałego, jest zawsze relacyjna. To nieustannie zmieniające się przekonanie. Wiedza ma charakter żywy. Nie jest stałym zbiorem przekonań o rzeczywistości. Ta wiedza jest charakterystyczna dla wiedzy średniowiecza ( uczeń - uniwersytet).

MODELE WIEDZY.

1. MODEL TECHNOLOGICZNY - chodzi o wiedzę teoretyczna . to model szkolny i dotyczy technologii nauczania. Ten model jest charakterystyczny dla wiedzy formalnej.

• Czemu służy edukacja ? - ma ona służyć podnoszeniu postępu społecznego. Ludzie będą wiedzieć to, co wiedza już do tej pory i będą robić jeden krok do przodu. Wiedzę rozumie się jako zbiór pewnych sadów i muszą być one naukowo uwiarygodnione. Zbiór wiarygodnych informacji istnieje jako osobny byt. Potrzebujemy pośrednika miedzy czymś dalekim i kogoś, kto potrafi przekazać nam wiedzę.

• Nauczyciel - przekazuje wiedzę. On już ja posiada. Wiedza ta jest niepodważalna. Człowiek, który chce uczyć się na podstawie tego modelu, to znaczy ze chce poznawać. Nasz status mowie o naszej niewiedzy. Technologia polega na tym, ze to my będziemy nauczać. Ktoś przedstawia nam wiedzę już zgromadzona. Nauczyciel jest odpowiedzialny za proces nauczania. Później dochodzi do weryfikacji, czyli do sprawdzenie wiedzy.

• Kontakt społeczny - struktura społeczna jest miejscem gdzie edukacja się rozgrywa. Kształcenie wiedzy i jej dopuszczenie do roli, którą będziemy pełnić.

2. MODEL HUMANISTYCZNY. - chodzi o zdobycie umiejętności. Wyrasta z krytyki modelu technologicznego. Ta edukacja nie jest nastawiona na uzyskanie poziomu wykształcenie.

• Wg Daniel Koll - „ludzie nawet wykształceni nienawidzą się uczyć”. Ten model nazywa się humanistyczny, ponieważ mówi kim jest człowiek i jakie są jego potrzeby. Potrzeby osobiste i samorealizacyjne ucznia stoją w centrum.

• Wg Daniel Koll - „ ludzie dorośli są odbiorcami wiedzy”. Czyli uczą się po to, ponieważ maja problemy w życiu i chcemy je pozytywnie rozwiązać. Pojawia się egzamin praktyczny, jako etap końcowy uczenia się.

• Nauczyciel - to ktoś, kto podejdzie do nas i pokaże jak się uczyć. Biedzie tez naszym partnerem. Ma o podtrzymywać uczenie się. Ma pracować nad nasza edukacja i motywacja. Stawia nam praktyczne zadania, którym możemy sprostać. Odpowiedzialność za uczenie się spoczywa po dwóch stronach. Chodzi o posiadanie umiejętności.

3. MODEL KRYTYCZNY - gromadzenie żywej wiedzy.

• Dotyczy wiedzy, która w wyniku interakcji jest bytem powszechnym. Myślenie o społeczeństwie ma charakter poznawczy.

• Człowiek - to osoba dążącą do wolności, chcącą się pozbyć ograniczeń o myśleniu. Chodzi o obudzenie świadomości, zastanowienie się o pójście dalej, np krytyka nauczyciela - poglądy, do czego mnie to doprowadzi. Sięganie do doświadczenia jest źródłem samowiedzy i punktu wyjścia. Wg Malewskiego pierwszym nauczycielem nie był Sokrates.

• Nauczyciel - chce wprowadzić w ruch pewien mechanizm. Chce pokazać nam określony tor myślenia. Ale nie wie on dokąd pójdziemy.

• Model krytyczny - jest modelem misyjnym, jest partnerstwem. Chodzi o pokazanie niższej pozycji nauczyciela wobec ucznia. To co jest kryterium, jest zdolnością do zmiany życia. To czego się dowiemy ma sile zmiany w naszym życiu.

WIEDZA OBIEKTYWNA ( TEORETYCZNA)

WIEDZA PRAKTYCZNA WIEDZA KRYTYCZNA

TEMAT : EDUKACJA DOROSLYCH W POLITYCE UE. Wykład

1 STRATEGIA LIZBONSKA

2 MEMORANDUM LLL

3 PROCES BOLONSKI

1 STRATEGIA LIZBONSKA - to dokument z 2002 roku, w którym kraje unijne zdecydowały się naznaczyć kierunek i cele polityki na najbliższe 10 lat. Powstał on, ponieważ to co łączy cala wspólnotę to zadania, które wskazują działania i wartości procesu spoleczno-gospodarczego. Wskazuje miejsce edukacji, jako sposób budowy zasobów ludzkich i kapitało ludzkiego mieszkańców Europy.

ROZDZIALY STRATEGII LIZBONSKICH:

• 1 ROZDZIAL - Europejski dział pracy: zdobywanie kwalifikacji, utrzymanie poziomu edukacji, które pozwoli skorzystać z dzisiejszych doświadczeń i technologii. Edukacja jako sposób na utrzymanie się na rynku pracy.

• 2 ROZDZIAL - Reforma europejska rynków papierów wartościowych. Edukacja odnosi się do treści, które maja się pojawić.

• 3 ROZDZIAL - Liberalizacja telekomunikacji - pojawienie się kwestii praw konsumenta.

• 4 ROZDZIAL - polityka z wojskiem.

• 5 ROZDZIAL - małe i średnie przedsiębiorstwa w strategii lizbońskiej.

• 6 ROZDZIAL - liberalizacja rynków energii elektrycznej i gazu.

WNIOSKI STRATGEII LIZBONSKIEJ:

• Edukacja ma charakter instrumentalny i podporządkowany rozwojowi gospodarczemu

• Zdobywanie przez ludzi wiedzy ma umożliwić traktowanie wiedzy jako karty przetargowej

• Edukacja ma edukować ludzi do rynku pracy

• Wg Joachim Erlt - nazwa zdolność do zatrudnienia - to nasza cecha osobista, która charakteryzuje nasza drogę życiową. Jesteśmy w stanie zagwarantować to, ze inni nas zatrudnia. Praca nad sobą, odpowiedzialność, żebyśmy byli atrakcyjni na rynku pracy.

• Edukacja dorosłych skazuje nas na przymus nieustannego podnoszenia kwalifikacji.

• Rozwijanie ( innowacyjności) - to wprowadzenie nowości. Jest to twórczość. Edukacja ma uczyć ludzi kreatywności. Rezygnacja z reprodukcji a tworzenie czegoś nowego.

2 MEMORANDUM CALOZYCIOWEGO UCZENIA SIE ( LIFE LONG LEARNING):

1. odnoszenie się do kwestii znaczenia wiedzy w gospodarce, wskazując na ważność kreatywności i innowacyjności.

2. Pokazuje indywidualna odpowiedzialność za wiedzę i kwalifikacje oraz umiejętności podmiotu. Wskazuje na umocnienie edukacji w indywidualnym i społecznym porządku.

KIERUNKI DZIALANIA BUDOWA GOSPODARKI OPARTEJ NA WIEDZY:

• Nauczenie się mobilności - czyli co się zmienia i co jest inne. To mobilność geograficzna ( przemieszczanie się). Mobilność myślenia - czyli łatwość zmiany obyczajowości, przystosowania się do zmieniających się warunków otoczenia.

• Nauczanie nieustannego uczenia sie - to chęć uczenia się cały czas. Jest to jedyna droga przeżycia na rynku. Należy się uczyć cały czas, żeby zaspokoić swoje potrzeby bytowe.

• Wg Ewa Przybylska - potwierdza ona, ze edukacja jest sposobem na utrzymanie się na rynku.

• Badania niemieckie - edukacja marginalizuje ludzi. Ci, którzy są już mobilni, to mobilnymi będą i na odwrót.

6 IDEII - EDUKACJA MA MIEC OBECNOSCI

1 zapewnienie europejczykom dostęp do nauki, który będzie umożliwiał zdobywanie kwalifikacji do funkcjonowania w gospodarce.

• Utworzenie instytucji, gdzie dany proces powinien mieć swoje miejsce.

• Wyposażenie obywateli w kwalifikacje bazowe, ponieważ będzie to umożliwiało dalszy proces uczenia się:

- opanowanie technik informacyjno-komunikacyjnych: umiejętność posługiwania się PC, Internet, tel komórkowy.

- znajomość jeżyków obcych

• Kompetencje bazowe:

- kompetencje w kulturze technologicznej - korzystanie z urządzeń technicznych

- kompetencje - zdolność do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej.

- kompetencje społeczne - współdziałanie z innymi ludźmi, otwartość i tolerancja

2 projekt nakazowy zwiększenia inwestycji w edukacje - do 35 r.z. to okres młodzieńcy. Dla nich zaczyna się okres stabilizacji zawodowej. Zwiększenie inwestycji dla osób po 50 r.z.

3 rozwój metod nauczania, uczenie się oraz motywowanie do nauki. Wyjście na przeciw stosunków uczenia się ludzi. W tradycji europejskiej edukacja skierowana jest na słuchanie. Motywowanie do nauki tych grup, które maja słabsza motywacje. Równouprawnienie płci. Rola nauczyciela - mentor, doradca. Inwestowanie w wymyślanie nowych metod dydaktycznych.

4 doskonalenie metod oceny, uczestnictwa i osiągnięć w nauce, zwłaszcza poza edukacja formalna (poza szkołami). Jak potwierdzić nasze kompetencje? - postuluje się o sprawdzenie kwalifikacji. Stworzenie reguł dostępu do zawodów. Regulacje muszą być ogolono europejskie.

5 zapewnienie łatwiejszego dostępu do ofert edukacyjnych. Stworzenie systemu informacji poradnictwa edukacyjnego w obrębie całej unii. Program PLOTEUS - zbieranie informacji o możliwości kwalifikowania się.

6 stworzenie warunków do całożyciowego uczenia się w bezpośrednim miejscu zamieszkania. Wykorzystanie baz w regionie: kościół, biblioteka, po to aby te miejsca stały się miejscem uczenia się.

3 PROCES BOLONSKI - powstał pod koniec lat 90 tych. Celem tego zamierzenia jest stworzenie wspólnej przestrzeni szkolnictwa wyższego w Europie. Organizacja, aby można było realizować idee całożyciową w tym szkolnictwie.

Aby edukacja całożyciowa trafiła do szkolnictwa formalnego na poziomie wyższym należny:

• Bardziej elastycznie podchodzić do rekrutacji na uczelnie

• Uczenie się na odległość

• Wspólne metody nauczania

• Stworzenie systemów pozwalających na uznanie dyplomów

• Należy zbliżyć środowisko naukowców, aby razem stworzyli coś jeszcze lepszego w Europie

Proces boloński rozpoczyna się od deklaracji sorbońskiej (1998r). Deklaracja ta została podpisana przez Niemcy, Francję, Włochy i Wielka Brytanie. Dokument ten mówi o:

• Mobilności studentów i kadry

• Uznawania dyplomów tych krajów

• Rozwoju studiów niestacjonarnych (dla dorosłych), czyli powrót na studia. Dwustopniowe studia, co miało na celu ujednolicenie studiowania.

W roku 1999 do tego programu dołączyło jeszcze 25 krajów, w tym także Polska. Powstał europejski obszar szkolnictwa wyższego mówiący o:

• Stworzeniu systemów porównywania dyplomów

• Ustanowienie dwustopniowych studiów

• Wprowadzenie punktów ECTS, dzięki którym możliwe jest wzajemne zaliczenie kursu studentów z jednej uczelni na druga. 180 punktów - to licencjat + 120 punktów = 300 punktów - to mgr.

• Promocja mobilności studentów, kadry i programów nauczania.

• Konferencja berlińska (2004 r) - odbywa się co 3 lata. Do 2005 roku miały powstać studia dwustopniowe i uznawanie dyplomów.

PROBLEBY:

• Regulacje prawne

• Trudności w porozumiewaniu się miedzy rządami

• Kwestia zatrudnienia osób z licencjatem

• Uznawalność dyplomów na rynku pracy

• Nadawanie i uznawanie dyplomów łączonych np kilka semestrów na uczelni polskiej i kilka na zagranicznej

• Tworzenie elastycznych ścieżek uczenia się np indywidualny wybór studiów

TEMAT : TEORIA UCZENIA SIE SYTUACYJNEGO wykład

• TEORIA WG A. KNOX

• TEORIA WG E. WEGNER

• TEORIA WG J. LAVE

1. TEORIA A.KNOX - powstała w 1995 r. inaczej : teoria nabywania kompetencji - to zestaw wiedzy i umiejętności niezbędnych do funkcjonowania w życiu społecznym i korzystania z urządzeń cywilizacji.

Teoria nabywania kompetencji ( środowisko społeczno - kulturowe) - poszukuje ona przyczyn miedzy konkretnym działaniem jednostki. A. Knox prowadził badania empiryczne wśród osób biorących udział w projekcie edukacyjnym (wiek 30 lat), np studia, kursy. Doszedł on do wniosku, ze można wyróżnić 3 grupy czynników, ze osoby dorosłe podejmują aktywność uczenia się:

1. grupa czynników zewnętrznych - to środowisko kulturowe i osobiste.

• Środowisko społeczno - kulturowe : to ogol wszystkich warunków życia przemijających w danym społeczeństwie. To coś pierwotnego, co kształtuje jednostkę i jej myślenie. To zbiór możliwości i ograniczeń jednostki. To symbole określające to co wolne i to co jest do przemyślenia przy podejmowaniu ryzyka w realizacji swoich celów. Reguły moralne dotyczące zachowania się jednostki. To środowisko społeczno - kulturowe jest już nam dane, my w nim wzrastamy. Nad tym środowiskiem my się nie zastanawiamy. W ciągu życia to środowisko się zmienia.

• Środowisko osobiste - to coś konkretnego i namacalnego. To zestaw konkretnych ludzi i miejsc, w których żyjemy. To ludzie, korzy są wokół nas. To osoby znaczące np nasza rodzina, władze lokalne, przyjaciele. Środowiskiem osobistym są nasze oczekiwania i oczekiwania najbliższych w stosunku do nas.

2. Grupa czynników wewnętrznych - to cala struktura „JA”, podzielona na obecne właściwości, aspiracje, uprzednie właściwości uczących się, zachowania i rozbieżności. Struktura „JA” - rozumiana jako samowiedza i samoocena własnych sprawności. Czyli to co umiem i czemu potrafię sprostać. To również procedura działania. Zawiera się w niej orientacja człowieka na rozwój i poszukiwanie nowej wiedzy. Na nią składają się:

• Uprzednie właściwości - to doświadczenia życiowe człowieka. Ma to duże znaczenie, ponieważ dotyczy zawsze przeszłości i skupia się na tym kim dziś jestem, oraz właściwości jakie będziemy chcieli nabyć w przyszłości. doświadczenie dotyczy naszej emocjonalnej pamięci. Jeżeli przeważają negatywne doświadczenia, to jednostka nie podejmuje żadnych działań np doświadczenia szkolne

• Zniekształcanie - aktualna percepcja do większej i mniejszej aktywności skupiania uwagi.

• Obecne właściwości - przejście doświadczenia do sformułowania konkretnej samowiedzy, czyli do tego coś dziś wiem i umiem. Sad mający korzenie w doświadczeniu np nie lobię jakiegoś przedmiotu w szkole

• Aspiracje - są to możliwości jakie są nam proponowane w danej kulturze. To sformułowania odnośnie tego, co jest w grupie wartości i co pochodzi z danej kultury. To przekonania o tym, co jest warte wysiłku. Warunki : wszystko musi być postrzegane jako coś cennego, do czego warto dążyć.

• Rozbieżności - to mechanizm, który inicjuje aktywność poznawcza. Powstają one z zestawienia aspiracji i obecnych własności. czyli to co dla mnie cenne i to co wiem na swój temat. Np dla kogoś cenne jest zarabianie pieniędzy w życiu i można je uzyskać przez bycie np biznesmenem. Zrobienie zestawienia co się wie na swój temat. To co dla mnie cenne będzie możliwe do realizacji przy aktualnych właściwościach. Uzupełnienie tych właściwości jest sukcesem dążenia do celu.

• Aktywność poznawcza - to proces uczenia się. Na nią składa się dostrzeżenie szansy na likwidacje rozbieżności i możliwości podjęcia działania. Zwrócenie się do innych ludzi o pomoc w nauczeniu się czegoś. Aktywność jest zależną od tego, jak my siebie postrzegamy.

3. Rola nauczyciela - to aktywność poznawcza, to sam akt uczenia się.

• Nauczyciel - nie jest wykładowca. Jest doradca, którego porady dotyczą:

- Wspomagania procesu podjęcia decyzji w edukacji

- Pomoc w organizacji dydaktycznej materiału np doradzanie literatury, określenie stylu uczenia się.

- Podtrzymywanie procesu motywacji.

• Duże znaczenie ma środowisko osobiste.

- motywuje ono lub demotywuje

- proces uczenia się jest sterowany przez to, co robi nauczyciel i jak reaguje

- środowisko osobiste, np wyśmiewanie się

• Organizacja czasu zycia rodziny - przyjecie różnych obowiązków jako osoby dorosłej.

• Finanse środowiska osobistego - inwestowanie w środki. Ma ono charakter zewnętrzny motywacji lub demotywacji.

2 / 3 TEORIA WG: E. WEGNER I I.LAVE - to teoria uczenia się sytuacyjnego. Powstała w latach 90 tych. Punkt widzenia wywodzi się od punktu siedzenia. Odnosi się ona do rol, jakie ludzie pełnia w życiu. Doskonałość w określonej roli jest tym, co nas motywuje do uczenia się i bycia lepszym w pełnionej roli społecznej.

1. Punkt początkowy (peryferie) - to niska skuteczność roli

2. Punkt centrum - to osiągniecie roli w społeczeństwie

Tym co się znajduje miedzy peryferia a centrum to.

3. Napięcie - ma charakter konfliktowy, niechęć i pożądanie

Negocjacje występują pomiędzy a) nowymi adeptami i b) starymi wygami

EFEKT KONCOWY UCZENIA SIE ( STARE WYGI): zajęcie pozycji na co składa się:

• Znaczenie - sposób w jaki zapisujemy swoje doświadczenie i doświadczenie świata. Cecha, która nadajemy. Stare wygi pewne doświadczenia uważają za ważne, a inne za mniej ważne.

• Kwestia społeczności - czyli jak się mówi o relacjach jakie są istotne a jakie nie, w jakich konfiguracjach funkcjonujemy.

• Tożsamość - to sposób mówienia o sobie, czyli jak ja będę mówił sam o sobie.

• Praktyka - to sposób mówienia, argumentowania własnego działania, rodzaj zaangażowania.

• Uczenie się to:

- Doświadczenie

- Przynależenie do

- stawanie się i definiowanie się na nowo

- działanie - konkretne czynności, które się wykonuje

- to rodzaj praktyki z warunkami życia, w których funkcjonujemy i wyraża się w działaniu, jakie podejmujemy aby zająć pozycje pożądana i odbywa się w warunkach naturalnych.

TRUDNOSCI UCZENIA SIE:

• Dotyczy praktyki - osiągniecie sprawności

• Zmiany zachodzące w naszej tożsamości - człowiek uczy się być kimś innym

• Inna propozycja - przemiana w obszarze sprawności mojej tożsamości.

STARE WYGI - decyduje jaka ma być tożsamość i społeczeństwo. Oni znaleźli się w centrum i decydują o tym, co ma być wiedza, jakie sprawności maja być osiągnięte, jakie praktyki należy przyjąć aby uzyskać doskonalą pozycje.

PERYFERIA - próbują negocjować. Maja one rożne charaktery, trudne lub łatwe w negocjacji. Wiedza się zmienia gdy peryferia zajmą miejsce starych wyg. Negocjacje zachodzą w trakcie uczenia się. Są niezbędne aby zachować ciągłość.

CECHY UCZENIA SIE: ( badanie prowadzone na grupie AA )

• Wiedza dzianinowa - nie ma wiedzy gotowej. Uczenie się ma charakter naturalny.

• Wiedza jest nabywana przez negocjacje i kontaktowanie się

• Charakter uczenia się jest praktyczny i wiedza jest nieustannie sprawdzana

• Uzyskanie cech: stare wygi i nowi adepci.

• Krytycy tej teorii mówią: ma ona charakter uczenia konserwatywnego, zmianie ulegają akceptowane praktyki.

TEMAT: UCZENIE BIOGRAFICZNE wykład

1 UCZENIE BIOGRAFICZNE WG P. HEYEMANS

2 UCZENIE BIOGRAFICZNE WG MALEWSKI

1 UCZENIE BIOGRAFICZNE WG P. HEYEMANS

• Praktyka doświadczenia - człowiek dorosły uczy się w działaniu. To obszar działań.

• Obszar, gdzie występuje proces uczenia się to KULTURA - to płynna rzeczywistość narracyjna. To teksty, które na dana kulturę się składają. Teksty są żywe. Żywość jest widoczna. Ważne jest jak ludzie będą się wzajemnie definiować żyjąc w określonych kręgach społecznych.

• SRODOWISKO - pewne teksty będą obowiązywały w danej społeczności.

• NOSNIK GRUP - to ludzie, z którymi przebywamy na co dzień.

• OSOBISTE POCZUCIE SPRAWNOSCI - na ile ja sam decyduje o tekstach a na ile są one narzucane

• WYZWANIE EDUKACYJNE - nakazuje nauczyć się nowego spostrzegania. Charakter uczenia się jest dążeniem do doskonałości.

TEKSTY KULTUROWE: - są narracjami jaki jest nasz Świat, to nasze możliwości w świecie, motywy ludzi, opisy pragnień i praktyk. Przyjecie przez nas określonego tekstu warunkuje nasze działanie. Edukacja ma ścisły charakter konserwatywny.

1. R. TEKST - romantyzm. Widzenie świata w kategorii dobra i zła. Ludzie traktują siebie jako osoby dążące do szczęścia. Jest ono trudne do osiągnięcia. Można je osiągnąć za pośrednictwem dobra i zła. To walka ze złem, z przeciwnościami losu.

2. T. TEKST - tragedia. Świat jest postrzegany jako zło, jako przeciwności na drodze do życia. Ludzie opisują się w rolach ofiary. To co składa się na ich życie, to jedna nieustanna klęska. Dystans i nieufność do świata jak i do samego siebie.

3. I. TEKST - ironizm - to posiadanie bardzo krytycznego stosunku do rzeczywistości, nieufności do świata i wobec samego siebie. Zycie przypomina dzień codzienny, to próba zapisu własnego życia (pojedynczych doświadczeń).

4. K. TEKST - komediowy - to życie ludzi mających różnorodne życie. Nie jest wynikiem zamierzeń i celów, ale wynikiem zdarzeń.

2 UCZENIE BIOGRAFICZNE WG MALEWSKI - świat postrzegany jest, jako świat możliwości. To optymistyczne spojrzenie na świat. Poczucie podmiotowości - to podmioty sprawstwa, lub Ci, którzy są kierowani. Uczenie biograficzne ma charakter selekcyjny.

SCENARIUSZE:

A - ZYCIE JAKO PASMO SUKCESOW - wszystko co jest zaplanowane, jest moim udziałem i ja to wszystko realizuje. To co sobie wymyślę zostaje spełnione. Ludzie potrzebują nauki po to, aby wiedzieć jak osiągnąć sukces. Ludzie potrzebują czasami potwierdzenia statusu. Edukacja jest zogniskowana na sukcesie.

B - ZYCIE JAKO CIERPIENIE - „JA” jestem przedmiotem i czekam aż ktoś mną pokieruje. Jest to sytuacja tragiczna powodująca rozpacz np osoby niepełnosprawne, starsze, bezrobotne. Osoby te poszukują zrozumienia dlaczego cierpią. Dlaczego właśnie mnie to spotkało. Ktoś jest winien za moje cierpienie. Ogniskowane są na źródłach cierpienia. Chcą, aby ich cierpienie zostało uszanowane.

C - ZYCIE JAKO WALKA - świat jest postrzegany w kategorii ograniczeń. Osoby, które uczą się w sposób skuteczny stanowią zagrożenie dla innych. Edukacje traktują jako środek zdobycia narzędzi do walki.

D - ZYCIE JAKO OBOWIAZEK - to mocne poczucie przedmiotowości. To osoby idealnie posłuszne. Edukacja jest elementem realizacji obowiązku. Osoby bardzo obowiązkowe. Uczenie się jest częścią obowiązku.

To co wspólne dla scenariusza A i B to : postrzeganie świata zewnętrznego jako możliwości. To optymistyczne spojrzenie. Różnice to: podejście do sprawstwa, czyli jaka jestem osoba.

EDUKACJA DOROSŁYCH W POLSCE

W Polsce edukacja dorosłych jest traktowana jako część powszechnego systemu oświaty. Edukacja ta jest formalna, czyli jest kształceniem ustawicznym

Kształcenie ustawiczne - kształcenie w szkołach dla dorosłych, a także uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawartych w formach pozaszkolnych, przez osoby które ukończyły 18 r.ż.

Kształcenie ustawiczne obejmuje kształcenie formalne i nieformalne.

Szkoły dla dorosłych mogą być publiczne i niepubliczne (bezpłatne i płatne)

W 2003 r. Minister Edukacji i Sportu wydał rozporządzenie, w którym wskazuje na typy szkół dla dorosłych:

1) Centra Kształcenia Ustawicznego (gimnazja, technika, licea itp.)

2) Ośrodki Dokształcania i Doskonalenia Zawodowego (kursy, szkolenia itp.)

3) Centra kształcenia Praktycznego

4) CKU ze Szkołami (z Zespołami Szkół)

Formy kształcenia formalnego/publicznego:

1) Nauka w szkołach publicznych jest częściowo płatna (odpłatność dot. wpisowego)

2) studia zaoczne

Formy kształcenia niepublicznego:

- gimnazja

- licea profilowane

- kursy (zawodowe, językowe…)

- szkoły językowe

- uniwersytety III-go wieku (państwowe lub pozarządowe)

POLSKIE towarzystwo Gerontologiczne - przy n ich powstają sekcje uniwersytetów III wieku. Ideą tych uniwersytetów było to, że miały być przeznaczone dla osób powyżej 70 r.ż. w polskiej praktyce większość słuchaczy tego uniwersytetu to osoby powyżej 50 r.ż.

Uniwersytety prowadzą gł. Kształcenie pozaformalne dlatego skupiają się na pobudzaniu aktywności kulturowej, okołozawodowej i sportowej (taniec, teatr, aerobik, wycieczki, zajęcia artystyczne itp.)

Na uniwersytetach płaci się wpisowe na cały rok (50-100zł). Dodatkowo płatne są niektóre kursy językowe lub sportowe.

Organizacje kobiece również prowadzą edukację w specyficznych kierunkach:

1. edukacja ekonomiczna dla kobiet związana z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej

2. edukacja psychologiczna - pozytywne myślenie, treningi osobowościowe, praca z kobietami „po przejściach”

3. edukacja społeczno - polityczna

4. edukacja zdrowotno - seksualna

1

---