POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny Katedra Inżynierii Materiałowej Laboratorium Materiałoznawstwa II lub inne

Temat: Żeliwa

(opracowanie: dr hab. inż. Krystyna Imielińska)

Imię i Nazwisko	Wydział, kierunek	Grupa
Ocena	Data	Podpis

Cel ćwiczenia: Poznanie wpływu struktury i składu chemicznego na właściwości i zastosowanie podstawowych gatunków żeliw

Przygotowanie do ćwiczenia na podstawie rozdz. 5 skryptu red. J. Hucińskiej

Definicja i podział żeliw ze względu na skład chemiczny i strukturę. Rodzaje żeliw stosowanych w budowie maszyn. Składniki struktury żeliw z grafitem. Charakterystyka czynników decydujących o strukturze żeliw. Wpływ struktury na własności żeliw. Gatunki, właściwości i zastosowanie żeliw: szarych, sferoidalnych, ciągliwych. Znakowanie żeliw wg. PN- EN (patrz: załącznik do wzoru sprawozdania)

Przebieg ćwiczenia:

1. Wejściówka

2. Przeprowadź obserwacje mikroskopowe żeliw nietrawionych w celu identyfikacji postaci grafitu.

a/ narysuj postaci grafitu, przy powiększeniu 100x, b/ wpisz w jakim rodzaju żeliwa może występować dana postać i c/ wpisz dlaczego obserwuje się ich strukturę bez trawienia próbek

Grafit..............................	Grafit...............................	Grafit...............................
Żeliwo:	Żeliwo:	Żeliwo:

……………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Dokonaj identyfikacji 2 gatunków nieznanych żeliw (zgład trawiony, zdjęcie elementu i jego struktury):

a/ identyfikacja rodzaju żeliwa w oparciu o postać grafitu, b/ identyfikacja gatunku żeliwa w oparciu o rodzaj osnowy. c/ wypełnij tabelkę: naszkicuj i opisz strukturę, dobierz właściwy znak żeliwa pasujący do struktury, podaj jeden konkretny przykład zastosowania danego żeliwa

(przykładowe struktury żeliw z opisem można znaleźć na monitorach: pliki „żeliwa”

Rysunek struktury	Opis		Znak żeliwa	Zastosowanie
	struktury	fazy

4. Rozwiąż zadanie: Praktyczny przykład wpływu struktury osnowy i wielkości wydzieleń grafitu na trwałość eksploatacyjną koła rozrządu z żeliwa szarego (eksponaty: rozrząd z „Malucha”, nadmiernie zużyte koło)

Określ przyczynę przedwczesnego zużycia koła rozrządu dorobionego do „Malucha” przez rzemieślnika.

Dane: 1/Skład chemiczny materiału koła : 3%C, 2.7%Si, 0,4%Mn, 0,06%S, 014%P 2/ Grubość ścianki odlewu: 15mm 3. zdjęcie struktury.

a/ Obejrzyj uszkodzone koło rozrządu z żeliwa i zapoznaj się z jego strukturą na podst. zdjęcia. Oceń:

Rodzaj żeliwa, wielkość wydzieleń grafitu: ………………………………………………………………..

Określ jaką strukturę powinno się otrzymać dla żeliwa o danym składzie chemicznym i grubości ścianki 15mm? Jaki wykres jest do tego potrzebny? ..................................................................................................

Rodzaj żeliwa na podstawie wykresu ……………………………………………………………….

Jaka jest wymagana osnowa żeliwa pracującego „na ścieranie”? ………………………………………

Sformułuj wniosek odnośnie przyczyny zniszczenia koła: ……………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………

5. Dlaczego przeprowadza się obróbkę cieplną wyżarzania niektórych odlewów żeliwnych?

………………………………………………………………………………………………………………………………

6. Dokonaj identyfikacji gatunku nieznanego żeliwa ciągliwego (zdjęcie elementu) na podstawie rodzaju

osnowy żeliwa. a/ Jaki był materiał, z którego odlano odlew?.....................................................................

b/ Wybierz jeden z dwóch naszkicowanych schematów obróbki cieplnej wyżarzania odlewu (pasujący do danej struktury), połącz strzałką z rysunkiem struktury (niepotrzebną strzałkę skreśl). c/ Wypełnij tabelkę: wpisz rodzaj i strukturę i cechy żeliwa wyjściowego, naszkicuj i opisz strukturę danego żeliwa ciągliwego i wpisz jego znak, oraz przykład zastosowania, opisz skład fazowy żeliwa wyjściowego (pkt. 1) i przemiany jakie zachodzą w tym składzie w trakcie wyżarzania pkt. 2-6 (9) (w zależności od otrzymanej próbki).

Żeliwo ..............................	Struktura żeliwa Ciągliwego ....................	Znak żeliwa ciągliwego
Znak
Opis struktury
			Opis Struktury	Przykład zastosowania
Cechy:

---