prawo finansowe do egzaminu wykłady, WSAP II


PRAWO FINANSOWE

DR BOGDAN RUTKOWSKI

EGZAMIN

TEST

20 godzin WYKŁADÓW

Podręcznik: Alina Majchrzycka-Guzowska „finanse i prawo finansowe”

SKŁAD PRAWA FINANSOWEGO

Prawo finansowe jest prawem publicznym przepisy chronią prawa publicznego. 90 % dochodów państwa to podatki.

Źródła prawa finansowego:

ORGANY ADMINISTRACJI FINANSOWEJ

Naczelnym organem jest:

Minister finansów (ok. 40 departamentów), jest organem właściwym do spraw:

Minister Finansów zajmuje się:

Minister Finansów posiada instrumenty do sprawdzeń. Kontrola wykonania budżetu i poprzez wykonanie sprawozdawcze oraz akceptowanie bądź nieakceptowanie (absolutorium).

Państwowy dług publiczny to wartość nominalna zadłużenia jednostek sektora finansów publicznych

Dług Skarbu Państwa to wartość nominalna zadłużenia Skarbu Państwa

FINANSE PUBLICZNE „BUDŻET W DZIAŁANIU” - wydatki i pobór pieniędzy realizacja dochodów

Składa się na niego:

Minister Finansów zajmuje się opracowaniem (np. kont rachunkowych).

Dochody - podatki i opłaty cła, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu państwa, dywidendy, zysk NBP, nadwyżki własne jednostek budżetowych

Wydatki państwa - płace urzędników, czyli finansowanie sfery budżetowej, finansowanie samorządu terytorialnego (subwencje, dotacje), zadania administracji rządowej, sądy i trybunały

Przychody państwa - obligacje pożyczki służą do finansowania deficytu budżetowego.

Rozchody spłaty otrzymanych pożyczek, wykup papierów wartościowych, udzielone potyczki

Dochód - wydatki = nadwyżka (o ile jest dodatnia), jak jest wynik ujemny to jest to deficyt

ZADANIA MINISTRA FINANSÓW

Wykonują podporządkowane mu organy niższego stopnia:

INSTYTUCJE FINANSOWE

Od 19 września 2006 roku

Komisja Nadzoru finansowego

Komisja Nadzoru bankowego

Komisja Nadzoru finansowego

Zajmuje się wydawaniem zezwoleń na utworzenie instytucji finansowych, prowadzenie działalności, kontrolowanie instytucji finansowych

Minister Finansów - walka z praniem brudnych pieniędzy

Obok Ministra Finansów jako organy Administracji finansowych:

Organy podporządkowane Ministrowi Finansów

ORGANY PODATKOWE

I Instancji

Naczelnik Urzędu Skarbowego

Naczelnik Urzędu Celnego (akcyza, VAT od importu)

II Instancji

Dyrektor Izby Skarbowej

Dyrektor Izby Celnej

Wójt, Burmistrz Prezydent, Marszałek Województwa, Starosta - organy podatkowe, odwoławcze do Samorządowego Kolegium Odwoławczego

NACZELNIK URZĘDU SKARBOWEGO

Banki informują o stanie konta na rachunkach bankowych, o kredytach w bankach i nabyte za ich pośrednictwem papiery wartościowe,

domy maklerskie przekazują informacje do Urzędu Skarbowego. W zakrsie rachunkow inwestycyjnych

Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych musza informować o umorzonych jednostkach uczestnictwa, tj. o pieniądzach, które wypłaciliśmy,

IKE (skrót brzmi Indywidualne Konta emerytalne?) (emerytalne) tylko w tym zakresie może informować organ podatkowy.

Zakłady ubezpieczeń tylko pieniądze w ramach IKE (zyski zwolnione są z 19% podatku), jeden obywatel może założyć tylko I konto IKE

ORGANY CELNE

Naczelnik Urzędu Celnego

Dyrektor Izby Celnej

Nadzorują obrót towarowy z zagranicą, czyli z państwem, które nie należy do Wspólnoty Europejskiej

Zadania

Organy celne mogą skontrolować jakość paliwa

Przepisy prawa dają organom celnym uprawnienia:

Gromadzą informacje poprzez czynności operacyjno-rozpoznawcze, czyli gromadzenie informacji w sposób tajny (ustawy: o służbie celnej). Czynności operacyjno-rozpoznawcze w postaci niejawnego nadzorowania przemieszczeń, przesyłek, bagażu, mogą korzystać z pomocy osób niezatrudnionych w administracji celnej.

Środki przymusu bezpośredniego

Siła fizyczna w postaci chwytów obezwładniających, chemiczne i techniczne środki służące do zatrzymywania, obezwładniania, konwojowania osób (Kajdanki, palki, paralizatory, gaz obezwładniający, siatki pneumatyczne).

Organy kontroli skarbowej

Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej (województwa)

Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej (organ centralny, podlega Ministrowi Finansów) kieruje Departamentem Kontroli Skarbowej w Ministerstwie Finansów

Organy zajmują się kontrolą podatników wydatkujących środki publiczne, tj.sektor publiczny, czyli inne organy państwa wykorzystujące środki publiczne, również przedsiębiorcy wydatkujący np. dotacje

Kontroli podlegają podmioty dysponujące mieniem państwowym, czyli instytucje publiczne

Organy Kontroli Skarbowej kontrolują przekazywanie środków finansowych do Brukseli i środki przyjmowane z Brukseli. Przeprowadzają kontrole dewizową, kontrolują stosowanie cen urzędowych

Uprawnienia i możliwości kontroli skarbowej

Instrumenty:

Postępowanie kontrolne zazwyczaj stosowany w miejscu prowadzenia działalności, w godz. pracy, poprzez sprawdzanie dokumentów związanych z prowadzoną działalnością w ramach postępowania organu komórki skarbowej ma możliwość wglądu do konta bankowego,

Dyrektor w postępowaniu wydaje decyzją, od której można odwołać się do Dyrektora Izby Skarbowej (II instancja)

Postępowanie kontrolne odbywa się za wiedzą kontrolowanego

Wywiad skarbowy jako instrument nadzwyczajny, tj. gromadzenie informacji sposób niejawny, kontrola operacyjna: kontrolowanie tekstu korespondencji, zawartości przesyłek oraz niejawne utrwalanie dźwięku i obrazu, również rozmów telefonicznych, kontrole operacyjne można przeprowadzić w momencie, gdy organ chce zgromadzić dowody na popełnienie przestępstwa

Przestępstwa skarbowe (50 krotność najniższego wynagrodzenia za pracę), dewizowe

Przeciwko obrotowi gospodarczemu (wyłudzenia kredytów, dotacji, subwencji, itp.) (50 krotność najniższego wynagrodzenia za pracę),

Przeciw mieniu o wartości (50 krotność najniższego wynagrodzenia za pracę)

Korupcja (bez względu na wartość)

PROCEDURA ZARZĄDZANIA KONTROLI OPERACYJNEJ

Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej za zgodą Prokuratora Generalnego składa w tej sprawie wniosek do Sądu Okręgowego w Warszawie

WYKŁAD II (4 h)

GENERALNY INSPEKTOR INFORMACJI FINANSOWEJ

Zajmuje się „walką z praniem pieniędzy”

Przeciwdziałaniem wprowadzania do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł,

Wartości majątkowe to wszystko to, co może być przedmiotem obrotu (rzeczy ruchome, nieruchomości, pieniądze, kruszce, prawo majątkowe np. wierzytelności)

Nielegalne - przestępstwa, wprowadzenie do obrotu finansowego pieniędzy pochodzących z przestępstwa, wymuszenia, narkotyki itp.

Nieujawnionych - pranie brudnych pieniędzy

Generalny Inspektor Informacji Finansowej wchodzi w skład resortu finansów znajduje się tam Departament Informacji Finansowej.

Generalny Inspektor Informacji Finansowej jest Dyrektorem |Deparlamentu Informacji Finansowej. Generalny Inspektor jest urzędnikiem w randzie podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów.

Ustawa określa instytucje obowiązane.

Instytucje obowiązane są do:

Instytucje obowiązane podlegają nadzorowi, w ramach nadzoru można przeprowadzić postępowanie kontrolne.

Instytucje obowiązane:

Instytucje finansowe: banki, kasy oszczędnościowo-kredytowe, oddziały banków zagranicznych, domy maklerskie, poczta polska, domy maklerskie, kantory, Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, Zakłady Ubezpieczeń, Domy aukcyjne, kasyna, antykwariaty, przedsiębiorstwa leasingowe, factoringowe, pośrednicy w obrocie nieruchomościami, notariusze, lombardy, biegli rewidenci, adwokaci, radcowie prawni, doradcy podatkowi.

Generalny Inspektor po otrzymaniu informacji o nielegalnej transakcji od Instytucji obowiązanej, która ma obowiązek poinformować Generalnego Inspektora jeszcze przed przeprowadzeniem operacji, jeżeli jest to możliwe poprzez pocztę elektroniczną lub inne szybkie łącze. Po uzyskaniu informacji w 12 godzin od otrzymania informacji może nakazać on zablokowanie operacji na okres do 48 godzin. 48 godzin jest to czas pozostały na sprawdzeniem sprawy i przekazanie po potwierdzeniu właściwemu prokuratorowi, który prowadzi postępowanie, kieruje akt oskarżenia do Sądu za tego typu czyn grozi kara do 8 lat pozbawienia wolności.

WOJEWÓDZKIE KOLEGIUM SKARBOWE

Jest to organ zajmujący się koordynacją działań kontrolnych służb skarbowych z obszaru województwa.

W jego skład wchodzą:

PRAWO FINANSÓW PUBLICZNYCH

Zajmuje się zasadami gospodarki finansowej władzy publicznej (państwowej, samorządowej)

Na plan finansowy składa się:

Część ogólna (zakres podmiotowy)

Sektor finansów publicznych to: (przepisy te nie dotyczą zwykłych obywateli)

w/w działalność jest finansowana ze środków publicznych

do sektora finansów publicznych należą:

zakres przedmiotowy

finanse publiczne to procesy związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków publicznych, rozumiemy przez to także:

środki publiczne pochodzą ze ściśle określonych źródeł, mogą pochodzić:

dochody publiczne jest to podstawowe źródło środków publicznych

przychody publiczne jest to źródło uzupełniające

Dochody biorą się z danin publicznych (podatki, opłaty, cła) są, ale obowiązkowe, władza ustanawia ten obowiązek (system powstał w Polsce po 1989 roku) 90 % dochodu państwa to podatki, umowa dzierżawy, najem, leasing wieczyste użytkowanie, spadki, zapisy darowizny)

dochody z prawa karnego (mandaty, grzywny, kary pieniężne)

dochody publiczne podstawowe źródła finansowania (deficyt budżetowy)

przychody publiczne służą do finansowania deficytu budżetowego, (zaciąganie kredytów, pożyczek, ze sprzedaży papierów wartościowych, obligacje i bony skarbowe, są, ale spłacane przez państwo)

prywatyzacja majątku

PAŃSTWOWY DŁUG PUBLICZNY

Jest to zadłużenie sektora Finansów Publicznych:

Dług publiczny nie może przekroczyć 3/5 wartości PKB (60%PKB)

Państwowy dług publiczny obecnie wynosi około 450 milionów złotych.

Prezes GUS publikuje PKB w Monitorze Polskim

JAWNOŚĆ I PRZEJRZYSTOŚĆ FINANSÓW PUBLICZNYCH

Gospodarowanie środkami publicznymi musi być jawne i przejrzyste. Jawność i przejrzystość finansów publicznych niezbędna jest do tego, aby można było o państwie powiedzieć, że jest demokratyczne. Jawność polega na możliwości wglądu do materiałów dot. Finansów publicznych

Przejrzystość, czyli czytelność

Zasada jawności i przejrzystości instrumenty:

jawność debat budżetowych (sejm, Senat, Rada Gminy) SA również środki objęte tajemnica państwową np. zbrojenia, wydatki na policję)

uchwalanie budżetów w formie aktów prawa powszechnie obowiązującego, czyli:

Dz.U - Ustawa Budżetowa (państwo)

Wojewódzki Dziennik Uchwał Uchwały budżetowe (gmina)

wchodzą w życie z dniem ogłoszenia

Obowiązki publikacyjne Ministra Finansów (ogłasza on wysokość długu publicznego i relacje tego długu do PKB obwieszczone w monitorze polskim do końca maja za ubiegły rok

Minister Finansów ogłasza za I połowę roku budżetowego do końca września, ogłasza wykaz podatników, którym umorzono znaczące kwoty należności podatkowych

Dla osoby fizycznej 10.000 złotych minimalnie

Dla osoby prawnej 20.000 złotych minimalnie

Wykaz w Dz. Urzędowym Ministra Finansów Obowiązki takie ma równie Wójt Burmistrz Prezydent

Minister Finansów ogłasza kwotę wydatków i dochodów budżetowych, deficytu, wykaz udzielonych pożyczek i gwarancji (np. w gazecie wyborczej)

PRZEJRZYSTOŚĆ FINANSÓW PUBLICZNYCH

Klasyfikacja dochodów i wydatków czyli szczegółowy podział kwot pieniędzy na poszczególne organy i zdania.

Podziałka klasyfikacji dochodów i wydatków:

Części są to ogólne podziały, zawarte są w nich największe kwoty dochodów i wydatków. Chodzi tu o przyporządkowanie tych kwot naczelnym i najwyższym organom państwa. Części nie ma w budżetach samorządowych.

Części dzielimy na:

dzielą się na najwyższe organy sądowe

Sąd Najwyższy,

Naczelny Sąd Administracyjny,

Trybunał Konstytucyjny,

Krajowa Rada Sądownictwa

znajdują się tu rzecznicy o charakterze centralnym

Rzecznik Praw Obywatelskich

Rzecznik Praw Dziecka

organy kontroli przestrzegania prawa

Generalny Inspektor Ochrony danych Osobowych

Państwowa Inspekcja Pracy

Krajowe Biuro Wyborze,

Instytut Pamięci Narodowej

Kancelaria Sejmu

Kancelaria Senatu

Kancelaria Prezydenta

Części pozaresortowe w odróżnieniu od części resortowych dysponują autonomią budżetową na etapie projektowania budżetu państwa. Same projektują plany dochodów i wydatków, nie zostaje to później włączone do budżetu państwa.

Dochody i wydatki w ramach części dzielone są na działy:

administracja publiczna (państwowo-samorządowa)

administracja - zarządzanie

obrona narodowa

bezpieczeństwo publiczne

gospodarka mieszkaniowa

przemysł rolnictwo leśnictwo

W ramach działów występują rozdziały:

Dochody i wydatki dzielone są pomiędzy poszczególne organy bądź grupy organów podporządkowywanych dysponentom części:

W ramach rozdziałów dochody i wydatki dzielimy na paragrafy, tj. najmniejszą podziałkę klasyfikacji budżetowej, ujmuje się wg tego:

skąd te pieniądze się biorą (dochody) np. podatek VAT, akcyza)

na co będą przeznaczone (wydatki) - wynagrodzenia, inwestycje, remonty,

Planowanie budżetowe kończy się na poziomie rozdziałów. Uszczegółowienie planu budżetowego następuje już po uchwaleniu ustawy budżetowej.

Na podstawie budżetu państwa dysponenci części budżetowych opracowują układ wykonawczy budżetu i przedstawiają Ministrowi Finansów do zatwierdzenia ostatecznie w terminie 21 dni od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej. Na podstawie danych z układu wykonawczego dysponenci części budżetowych przekazują kierownikom podległych im jednostek informację o dochodach i wydatkach, które jednostki będą mogły to zrealizować w toku budżetowym. Stosownie do tych danych kierownicy jednostek dostarczają plany finansowe swoim jednostkom.

Sprawozdawczość budżetowa sporządzana jest w całej szczegółowości, klasyfikacji budżetowej:

I poziom dokumentów budżetowych

Budżet (dla obywateli)

Układy wykonawcze budżetu (dla organów)

Plany finansowe poszczególnych jednostek

Instrumentem, który stoi u podstaw przejrzystości jest rachunkowość.

Rachunkowość jest to sposób ewidencjonowania operacji finansowych.

  1. Plan firmy

  2. Rachunkowość

  3. Sprawozdawczość

Wszystkie jednostki sektora finansów publicznych prowadzą księgi rachunkowe

Rachunkowość jest na etapie wykonania

Procedura budżetowa, w/w dokumenty, budżet, układ wykonawczy, plany finansowe, księgi rachunkowe, sprawozdania, przedkładają się na poszczególne etapy procedury budżetowej.

Etapy

Projektowanie uchwalanie wykonywanie to pierwsze etapy

Sprawozdawczość - kontrola wykonania budżetu

FORMY ORGANIZACYJNO PRAWNE JEDNOSTEK SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Formy organizacyjno prawne

spółki,

spółdzielnie,

przedsiębiorstwa państwowe

jednostka budżetowa państwa

jednostki budżetowe

zakłady budżetowe

gospodarstwa pomocnicze

fundusze celowe

Państwo wykonuje zadania, jednostki samorządu terytorialnego finansowane są m.in. ze środków publicznych nie posiadają przeważnie osobowości prawnej.

Państwo albo gmina jest właścicielem majątku.

Jednostki wykonują działania zarządzają majątkiem państwowym po ich likwidacji majątek jest przejmowany przez państwo.

Poza tymi formami państwa i samorządów terytorialnych mogą realizować swoje zadania poprzez jednostki, które posiadają osobowość prawną. Państwo nie odpowiada za zobowiązania tej jednostki.

Państwowe Szkoły Wyższe, Agencje Rządowe, Zakłady Opieki Zdrowotnej.

Jednostka budżetowa - podstawowa forma jedn. sektora finansów publ.: wszystkie organy państwa i samorządu terytor., szkoły podst., gimnazja, licea, zoz-y. Prowadzi gosp. finansową wg zasady budżetowania brutto, wszystkie przychody odprowadza na rachunek właściwego budżetu i wszystkie wydatki są finansowane z tego rachunku. Jednostka budżetowa nie ma swoich dochodów, brak osobowości prawnej, działa w czyimś imieniu. Przeznaczenie przychodów na swoje wydatki jest naruszeniem dyscypliny finansów publ. Wyjątek: środek specjalny albo gosp. pomocnicze. Każda jedn. budż. ma swój plan finansowy i rachunek bieżący, 95 % dochodów przepływa przez urzędy skarbowe i celne.

Zakład budżetowy - prowadzi gosp. finans. wg zasady budżetowania netto. Koszty działalności pokrywa z osiągniętych przychodów, dochód musi odprowadzić do budżetu. Zadania:

a)odpłatne świadczenie usług publ. (komunikacja miejska, wych. przedszk., wywóz śmieci),

b)mogą być dotowane (dotacja nie może przekroczyć 50 % wydatków), w razie przekroczenia przekształca się go w jedn. budżetową lub spółkę i sprzedaje lub likwiduje się.

Gospodarstwo pomocnicze - forma organizacyjna wykonująca działalność uboczną lub część działaln. podstawowej jednostki budż., funkcjonującą zawsze przy jedn. budż., rozlicza się metodą netto. Koszty gosp. pokrywane są z pobranych przez nie przychodów, w razie pojawienia się dochodu jego połowę przekazuje do budżetu. Gosp. pomoc. jest odrębne od macierzystej jedn. budż., pod względem organizacyjnym (odrębna struktura, ma swojego kierownika i zatrudnia pracowników) i finansowym (ma swoje przychody, swój rachunek bieżący i odrębny roczny plan finansowy). Gosp. jest podatnikiem podatku dochod. od osób prawnych - 29 % z połowy swego dochodu, 50 % odprowadza do budżetu państwa; gosp. może otrzymać dotację z budżetu. Większą część usług świadczy na rzecz macierzystej jedn. budż., może też świadczyć usługi na rzecz innych podmiotów, np. gosp. pomocnicze przy Kancelarii Prezesa RM (największe) wydaje Dz.U., MP, dzienniki urzędowe, zarządza ośrodkami wypoczynkowymi RM, prowadzi warsztaty naprawcze samochodów służb. To usługi świadczone na rzecz RM, ale korzystają z nich też inne podmioty.

Środki specjalne - to pieniądze gromadzone przez jedn. budżetowe na odrębnych rachunkach bankowych - nie oddaje się ich do budżetu i wykorzystuje na cele jednostki. Brak tu wyodrębnienia organizacyjnego, jest tylko wyodrębnienie finansowe. Przepisy prawa powinny reglamentować przypadki, kiedy mogą być przyznane środki specjalne, źródła środków i cele ich przeznaczenia.

Trzy źródła środków specjalnych:

1)może to wynikać z odrębnych ustaw lub uchwał organów jedn. samorządu terytor., np. w organach skarbowych jest środek specjalny, na który wpływa 20 % wyegzekwowanych zaległości podatkowych - te pieniądze mogą być wykorzystane na premie dla urzędników,

2) zapisy, spadki, darowizny w postaci pieniężnej na rzecz jednostki budżetowej - o przeznaczeniu tych pieniędzy decyduje wola darczyńcy lub spadkobiercy,

3) odszkodowanie za utracone lub uszkodzone mienie jednostki budżetowej - te pieniądze mogą być wydane tylko na remont lub odtworzenia tego mienia.

Fundusze celowe - wg ustawy o finansach publ. to ustawowo utworzony przed dniem wejścia w życie ustawy o finansach publ. fundusz, którego środki pochodzą z dochodów publ., a wydatki są przeznaczone na realizację określonych zadań. Obecnie nie można tworzyć funduszy celowych - miał takie prawo Sejm do końca 1998r. (zakaz wynika z ustawy o finansach publ., ale nie jest określony w Konstytucji RP). Wyjątek - Sejm może uchwalić ustawę o funduszu, do którego nie stosuje się ustawy o finansach publ. Fundusz celowy to odrębne od budżetu źródło finans. zadań publ., alternatywne. Jego środki przeznacza się tylko na określ. zadania. Zalety: wyodrębnienie środków na konkretne cele, a niewykorzystane do końca roku nie przepadają, wady: pieniądze oddane funduszowi są wyjęte spod kontroli parlamentarnej, przekazane w formie dotacji są bezzwrotne (np. środki Funduszu Gwarant. Świadczeń Pracown. starczyłyby w obecnym stanie na jego działalność na 50 lat).

Środki funduszy pochodzą z dochodów publ.: - ze składek przymusowo płaconych przez przedsiębiorców (danin publ. - „parapodatki”) - to PFRON, Fundusz Ubezp. Społ., Fundusz Pracy, Fundusz Gwarant. Świadczeń Pracown. Pozostałe fundusze działają z dotacji budżetowych - są stale dotowane i finansowane z budżetu państwa.

Podział funduszy:

- posiadające osobowość prawną - pieniędzmi dysponuje tutaj sam fundusz ( np. PFRON).

- nie posiadające osobowości prawnej - pieniędzmi dysponuje tu organ czy instytucja wskazana w ustawie (ma tylko rachunek bankowy w dyspozycji tej instytucji) np. fundusz ubezpieczeń zdrowotnych, którego pieniędzmi dysponuje ZUS.

Podział funduszy w zależności od tego czyje zadania finansują:

- państwowe fundusze celowe - finansują zadania wyodrębnione z budżetu państwa.

- samorządowe fundusze celowe - finansują zadania wyodrębnione z budżetów samorząd. np. WFOŚiGW - te fundusze nie posiadają osobowości prawnej.

Agencje rządowe - brak regulacji na ich temat w ustawie o finansach publ. Każda z nich ma odrębną podstawę prawną, tworzy je Sejm w drodze ustawy. Agencja rządowa to państwowa osoba prawna, odrębny podmiot, nie odpowiada za długi państwa, i odwrotnie. Finansowane są w znacz. części z budżetu państwa, pieniądze te są bezzwrotne np.: AWRSP, ARR, ARiMR - na te dwie ostatnie Min. Rolnictwa przekazuje 2/3 swoich środków.

Kasy chorych - odrębne formy organizacyjno-prawne, instytucje samorządowe reprezentujące ubezpieczonych, posiadają osobowość prawną, źródło finansowania to przymusowe składki na ubezp. zdrowotne, ściągane przez ZUS (potrąca sobie prowizję). Kasy finansują swoją działalność ze składek i pożyczek ze Skarbu Państwa.

Państwowe szkoły wyższe - mają osobowość prawną, otrzymują dotacje z budżetu państwa. Szkoły podstawowe, gimnazja, licea - są to jednostki budżetowe.

PROCEDURA BUDŻETOWA - to sposób projektowania, uchwalania, wykonywania i kontroli wykonywania budżetu. Są 4 etapy procedury budżetowej:

1.projektowanie budżetu - przygot. projektu budżetu państwa należy do zadań Ministra Finansów. RM jest odpowiedzialna przed Sejmem za opracowanie projektu ustawy budżetowej. Ustawa budżetowa to forma w jakiej uchwalony jest budżet państwa. Budżet jest załącznikiem do ustawy budżetowej, to rachunkowe zestawienie dochodów i wydatków.

Ustawa budżetowa składa się z przepisów, w nich powtarza się najważniejsze wskaźniki budżetowe: kwota dochodów, wydatków, deficytu lub nadwyżki oraz kwota na jaką w danym roku MF może zadłużyć skarb państwa, kwota przeznaczona na emisję obligacji skarb., kwota do jakiej SP może udzielić poręczeń lub gwarancji.

2.uchwalanie budżetu - RM wnosi do Sejmu projekt ustawy budż. wraz ze wszystkimi załącznikami w terminie 3 mies. przed końcem roku poprzedzającego rok budżetowy (do końca IX). Konstytucja pozwala w wyjątkowych okolicznościach na późniejsze wniesienie do Sejmu projektu, lecz nie określa powodów spóźnienia (tak zdarzyło się w 1997 r.).

Ustawy okołobudżetowe regulują konstrukcje poszczeg. dochodów i wydatków budż.: podatki, cła, wskaźniki wzrostu wynagrodzeń. Obładowana ustawa budżetowa to ustawa, do której włączono przepisy zmieniające ustawy okołobudżetowe, obładowuje ją Rząd (zakaz obładowywania - powinien być zawarty w Konstytucji - jest to zakaz względny).

Ustawę budżetową podpisuje Prezydent RP w ciągu 7 dni - do końca stycznia przedst. jest mu do podpisu. Ustawa budżetowa obowiązuje rok i powinna być przez Sejm uchwalona i ogłoszona do końca roku poprzedzającego rok budżetowy czyli do końca grudnia. Z reguły ogłaszana jest jednak w lutym. Jeżeli ustawa budżetowa nie zostanie ogłoszona do końca grudnia roku poprzedniego to do czasu jej ogłoszenia: należności budżetowe i składki na fundusze celowe pobiera się wg stawek z roku ubiegłego, a gosp. finansowa państwa jest prowadzona na podstawie rządowego projektu budżetu.

Prezydent może skrócić kadencję parlamentu jeżeli Sejm nie przestawi mu do podpisu uchwalonej ustawy budż. w terminie 4 m-cy od dnia wniesienia do Sejmu rządowego projektu - ma 14 dni na podjęcie decyzji.

Budżet państwa wykonuje Rada Ministrów, natomiast budżet samorządu wykonuje Zarząd.

Kontrolę nad realizacją budżetu sprawuje Sejm,

Prowizorium budżetowe opracowuje się wtedy, gdy rząd dojdzie do wniosku, ze nie zdąży z ustawą

BUDŻETY SAMORZĄDOWE

Każda jednostka samorządu terytorialnego ma swój budżet. Projekt budżetu przygotowuje Zarząd - skarbnik - musi radzie przekazać projekt budżetu do akceptacji do 15 listopada oraz informację o stanie mienia komunalnego (o przysługujących prawach majątkowych), dokumenty te przekazuje do zaopiniowania przez RIO - jednak opinia RIO nie wiąże rady.

Budżet samorządowy powinien być uchwalony do końca grudnia, a w wyjątkowych okolicznościach do końca marca - jeśli tego nie zrobi taki budżet jednostki ustala RIO w terminie do końca kwietnia - to wówczas budżet ograniczony do zadań własnych i zleconych z zakresu administracji rządowej.

3. wykonanie budżetu - przeprowadzenie operacji finansowych, zaplanowanych w budżecie. Ważnym elementem wykonywania budżetu - są rachunki bieżące (bankowe) - operacje te są wykonywane bezgotówkowo. Rachunki bieżące państw. jedn. budż. mogą być prowadzone wyłącznie przez NBP. Rachunki bieżące w zakresie budżetów samorząd. mogą być prowadzone przez banki wybrane zgodnie z przepisami ustawy o zamówieniach publicznych.

4. sprawozdanie z wykonania budżetu - organy oceniające rozliczają władze wykonawczą z wykonania budżetu po zakończeniu roku budżetowego, udzielając lub nie absolutorium.

Podjęcie przez Sejm uchwały o nieudzieleniu absolutorium nie powoduje konieczności podania się Rządu do dymisji. Przy budżetach samorząd. nieudzielenie absolutorium zarządowi powoduje głosowanie na następnym posiedzeniu rady wniosku o odwołanie zarządu.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA W ZAKRESIE FINANSÓW PUBLICZNYCH:

1) odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny - uregulowana w ustawie o finansach publ. w dziale V. Podlegają jej pracownicy jedn. sektora finansów publ. oraz osoby dysponujące środkami publ. Odpowiadają za: dopuszczenie do przedawnienia należności budżetowych, zmianę przeznaczenia dotacji celowej, przekroczenie wydatków, wypłatę wynagrodzeń bez odprowadzenia składek - art. 38 ustawy o finansach publ. Odpowiedzialność obejmuje też winę umyślną i nieumyślną. Kary: upomnienie, nagana, kara pieniężna od 1 do 3 mies. średniego wynagrodzenia ogłosz. przez Prezesa GUS (średnia z funduszu świadczeń socjalnych) oraz zakaz pełnienia funkcji związ. z dysponowaniem środkami publ. od 1 do 5 lat (dot. członka zarządu, gł. księgowego, skarbnika, dyr. generalnego i ich zastępców).

Postępowanie jest dwuinstancyjne, kary wymierzają organy:

I instancja - komisja orzekająca w sprawach o naruszenie finansów publ., budżet państwa - komisje orzekające są przy dysponentach części budżetowych, budżety samorząd. - komisje orzekające przy RIO. II instancja - to jest Główna Komisja Orzekająca przy Ministrze Finansów. Można zaskarżyć orzeczenie komisji do NSA.

2) odpowiedzialność karna-skarbowa uregulowana w Kodeksie Karno-Skarbowym, art. 82 - karze podlega niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie dotacji lub subwencji, nienależna wypłata, nienależne pobranie dotacji lub subwencji. Kary: grzywna od 10 do 240 stawek dziennych (stawka ta wynosi od 1/30 najniższego mies. wynagrodzenia pracownika do 400 krotności).

3) odpowiedzialność karna - uregulowana w Kodeksie Karnym, art. 297 - próba wyłudzenia dotacji, subwencji lub zamówienia publicznego podlega karze pozbawienia wolności do 5 lat.

Jeżeli przed wszczęciem postępowania karnego dotacja czy subwencja została zwrócona, osoba ta nie podlega odpowiedzialności karnej.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNO-SKARBOWA

Prawo Karne finansów publicznych - występują 3 poziomy odpowiedzialności karnej

  1. odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

  2. odpowiedzialność karna skarbowa - Kodeks Karno Skarbowy

  3. odpowiedzialność karna - Kodeks Karny

w/w nazwy ustalone są ze względu na nazwy Ustaw

ad. 1. odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

przepisy mówią o czynach naruszających dyscyplinę finansów publicznych:

dopuszczenie za przedawnienie należności budżetowych,

przekroczenie wydatków określonych w budżecie lub w prawie finansowym,

wypłata wynagrodzenia bez odprowadzenia składki ZUS

zakres podmiotowy: osoby odpowiedzialne za wykonywanie tych zadań w jednostkach sektora finansów publicznych, są to osoby którym powierzono te obowiązku: kierownicy jednostek sektora finansów publicznych, osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet bądź plan finansowy. Osoby gospodarujące środkami publicznymi przekazanymi jednostkom z poza sektora (np. przedsiębiorca z dotacji)

w niektórych przypadkach nie ponosi odpowiedzialności pracownik wykonujący polecenie przełożonego (dobrze jest mieć to polecenie na piśmie)

Organy orzekające o karach-będą to organy karne

Komisje orzekające przy dysponentach części budżetu państwa np. przy ministerstwach,

w I instancji - komisja orzekająca przy dysponentach części budżetu Komisje Regionalnej Izby Obrachunkowej - odnośnie budżetów samorządowych odwołać się można do Głównej Komisji Orzekającej co może być zaskarżone w II instancji Naczelnym Sądzie Administracyjnym - kara administracyjna.

Postępowanie przed komisjami jest kontradyktoryjne - jest oskarżyciel - rzecznik dyscypliny finansów publicznych - oskarża obwinionego, oskarżyciel musi udowodnić winę gdyż występuje domniemanie niewinności, a jeżeli jest udowodnione winą określi karę.

kary: upomnienie, naganna, kara pieniężna do 3 przeciętnego wynagrodzenia kara zakazu pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi np. skarbnik główny księgowy.

Kara jest orzekana na okres od roku do 5 lat (można w tym czasie być wybieranym na wójta, burmistrza) Karę odnotowuje się w rejestrze Głównej Komisji.

Komisja wymierza karę wg swojego uznania.

Przedawnienie karalności następuje po upływie 3 lat od czasu popełnienia, jeżeli w tym czasie wszczęto postępowanie musi się ono zakończyć w ciągu 2 lat od przedawnienia karalności. Nie można kary wykonać jeżeli od dnia uprawomocnienia upłynęły 2 lata. Zatarcie ukarania po upływie 2 lat

ad 2. odpowiedzialność karno-skarbowa- kodeks karno-skarbowy

Odpowiedzialność karna- skarbowa- art.82 kks dot. finansów publicznych karze podlegają następujące czynny:

  1. niezgodne z przepisami wypłacenia dotacji i subwencji

  2. niezgodne z przepisami pobieranie dotacji (celowe) lub subwencji (na wskazany cel)

  3. niezgodne z przepisami przeznaczeniem dotacji lub subwencji

grozi kara grzywny do 240 stawek dziennych (1/30x minimalna płaca) = wartość otrzymana x 400 x 240 = …………….zł dochodzenie prowadzi Urząd Kontroli Skarbowej

ad 3. odpowiedzialność karna art. 297 kk

zagrożona jest karą

- przedstawienie fałszywych lub przedstawienie nieprawdziwych dokumentów w celu otrzymania dotacji subwencji gwarancji i zamówienia publicznego- grozi kara pozbawienia wolności do 5 lat.

- jeżeli w przypadku w/w osoba wyrazi skruchę i zwróci przed wszczęciem śledztwa niewłaściwą kwotę subwencji, dotację, gwarancję zwróci się albo zrezygnuje z zamówienia publicznego nie podlega się odpowiedzialności karnej.

Podatek jest to danina publiczna czyli świadczenie na rzecz Skarbu Państwa albo jednostek samorządu terytorialnego o charakterze przymusowym, bez zwrotnym, nieodpłatnym, ogólnym, jednostronnym, narzuconym przez władzę, pieniężny, (wyjątkiem jest fakt, iż można zapłacić zaległość podatkową za zgodą organu podatkowego rzeczami lub prawami majątkowymi). Podatki zawiera się za zgodą Naczelnika Urzędu Skarbowego ze Sarostą0. Podatki samorządowe umowę zawiera się z wójtem burmistrzem, prezydentem,. Podatek to świadczenie o charakterze publiczno-prawnym.

Odpowiedzialność za podatki podatnika

(podatnik podmiot na którym ciąży obowiązek podatkowy)

Po obu stronach czyli między podatnikiem a organem podatkowym istnieje obowiązek.

Za podatki odpowiadają:

  1. podatnik odpowiada całym swoim majątkiem, w przypadku majątku odrębnego odpowiada majątkiem wspólnym i odrębnym, może być nim osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka nie posiadająca osobowości prawnej

  2. płatnik

organ podatkowy w przypadku nieotrzymania podatki zwraca się do płatnika, chyba, że sytuacja zaistniała z winy podatnika

  1. inkasent ściąga należności od podatnika i odprowadza do organu, odpowiada tylko wtedy kiedy pobierze i nie odprowadzi kwoty pobieranej

  2. następca prawny - spadkobiercy (np. spółka. z o.o przekształciła się w spół. akcyjną w tym przypadku spółka akcyjna będzie następcą prawnym) zmiana formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej z punktu widzenia prawa mamy do czynienia już z innym przedsiębiorstwem który jest następcą prawnym i który w związku z tym przejmuje po poprzedniku uprawnienia i obowiązki wynikające z przepisów podatkowych

  3. osoby trzecie - osoby odpowiedzialne za cudze podatki, za podatki osób żyjących, osoby trzecie są zabezpieczeniem dla organu podatkowego. Odpowiadają one za zaległości podatkowe, za odsetki za zwłokę, za koszty egzekucji, za należności płatnika i inkasenta. Żeby ściągnąć należność od osoby trzeciej należy najpierw stwierdzić czy można ściągnąć podatek od podatnika, wówczas organ podatkowy musi wszcząć wobec osoby trzeciej postępowanie, które kończy się decyzją wymiarową, od której można się odwołać.

Terminy przedawnień,

Organ podatkowy ma 5 lat licząc od końca roku, w którym upłynął termin płatności, obowiązek podatnika na dokonanie wymiaru podatku osobie trzeciej od której ma 3 lata na ściągnięcie należności

Za cudze podatki odpowiadają (jest to katalog osób zamknięty):

a/ rozwiedziony małżonek - odpowiada do wysokości wartości udziału w majątku wspólnym, za podatki należne w okresie gdy nabył majątek wspólny

b/ członek rodziny podatnika - tzn. wstępni, zstępni, rodzeństwo małżonki, wstępnych małżonkowie, w stosunku do przysposobionej osoby pozostającej we wspólnym faktycznym pożyciu (konkubinat), małżonek w odniesieniu do majątku odrębnego, Członek rodziny podatnika odpowiada za prowadzenie działalności gospodarczej i tylko za okres w którym stale współdziałał z podatnikiem odnosząc z tego korzyści do wysokości tego co sie zarobiło np. ojciec pełnoletniego syna zatrudniał go w swoim zakładzie)

c/ nabywca środka trwałego o wartości przekraczającej 10 tys. Zł powstałe od dnia nabycia, nabywca może wystąpić do organu podatkowego z wnioskiem o wydane zaświadczenia o wysokości ciążącej na zbywcy zaległości podatkowej organ wydaje to zaświadczenie a zgodą zbywcy. Jest to zabezpieczenie nabywcy, ochrona ta rozciąga się na kilka dni, po terminie doręczenia zaświadczenia, przy nabyciu przedsiębiorstwa 1 miesiąc, przy środkach trwałych 3 dni

d/ firmujący - czyli ktoś kto pozwala prowadzić działalność gospodarczą pod swoim nazwiskiem i nazwą

e/ dzierżawca nieruchomości podatnika - odpowiada za podatki z tytułu opodatkowania nieruchomości, należności za czas trwania dzierżawy

Skarga Paulińska - zaskarża się do Sądu czynność dłużnika, który przepisał majątek na inne osoby w celu uniknięcia zaspokojenia wierzyciela.

Urząd Skarbowy może przerzucić odpowiedzialność skarbową na osoby trzecie.

Wspólnik spółki osobowej - podatnikiem jest spółka.

- spółka cywilna - nie tworzy się żaden podmiot gospodarczy - jest podatnikiem, ale nie jest przedsiębiorcą

- spółka jawna

Partnerska

Komandytowa ( komandytariusz nie odpowiada za zaległości)

Komandytowo - akcyjna (akcjonariusz nie odpowiada za zaległości m.in. podatkowe)

Za zaległości w tych spółkach odpowiadają byli wspólnicy, ale tylko za okres w którym uczestniczyli w spółce.

Członek zarządu spółki kapitałowej:

- spółka z o.o.

- spółka akcyjna - udziałowcy i akcjonariusze nie odp za zaległości spółki.

Członkowie Zarządu, którzy w okresie byli członkami, odpowiadają za zaległości.

Członek Zarządu może się uwolnić od tej odpowiedzialności jeśli wskaże mienie spółki, z którego może być przeprowadzona egzekucja. (8 lat można egzekwować)

ZABEZPIECZENIE NALEŻNOŚCI PODATKOWYCH NA MAJĄTKU PODATNIKA 21.01.07

1 .Zabezpieczenie w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Organ może spowodować:

- zajęcie rachunku bankowego - zablokowanie konta

- zajęcie świadczeń emerytalnych

- zajęcie wynagrodzenia za pracę

- zajęcie rzeczy ruchomej

- zajęcie wierzytelności

Ustanowienie hipoteki przymusowej (wpis do księgi wieczystej)

Można zabezpieczać tez w ten sposób środki przed upływem terminu płatności podatku.

- Zabezpieczenie może być również dokonane przez złożenie przez podatnika gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej. Jeżeli podatnik zaproponuje takie zabezpieczenie to organ musi to wykorzystać.

2. Hipoteka przymusowa - funkcjonująca samodzielnie, rządzi się innymi prawami niż w ramach zabezpieczeń.

- Może być ustanowiona dopiero po doręczeniu podatnikowi decyzji wymiarowej

- może obciążać prawo do nieruchomości: własności wieczystej użytkowania, spółdzielcze prawo własności do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, wierzytelności zabezpieczające hipotekę.

Hipoteka przymusowa powstaje z chwilą wpisu do księgi wieczystej na wniosek organu podatkowego z dołączoną decyzją wymiaru.

Hipoteka przymusowa daje zaspokojenie roszczeń podatkowych poprzez sprzedaż hipoteki niezależnie od tego czyją jest własnością.

- hipoteka bankowa

- hipoteka urzędu skarbowego

- hipoteka gminy.

. ZASTAW SKARBOWY

- wyłączenie za zobowiązania podatkowe - na rzeczach ruchomych będących własnością podatnika o wartości przekraczającej 10.000,-zł (nie podlega zajęciu najem, dzierżawa, listing)

-wartość rzeczy ruchomych określa rzeczoznawca

zastaw skarbowy może być zabezpieczeniem na zobowiązaniach

Zastaw skarbowy powstaje z chwilą wpisu w rejestrze zastawów. Rejestr prowadzi Naczelnik Urzędu Skarbowego. Zastaw daje zabezpieczenie wierzytelności na rzeczach ruchomych. Może być kilka zastawów na jednej rzeczy ruchomej. Organ żąda złożenia przez podatnika oświadczenia o stanie majątkowym pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Centralny Rejestr Zastawu prowadzony jest przez Ministra Finansów, dokonywane są nim wpisy dłużników, przekazywanych przez Naczelników Urzędów Skarbowych. Rejestr jest jawny i można zażądać informacji o tym czy na danej rzeczy ruchomej jest ustanowiony zastaw.

Wyszczególniamy;

zastaw umowny - z kodeksu cywilnego - trzeba przedmiot zastawu oddać w depozyt na przechowanie na określony czas

zastaw rejestrowy - występuje przy obrocie gospodarczym, ustanawia się poprzez wpis do rejestru zastawów, który prowadzony jest przez Sąd Gospodarczy

O pierwszeństwie zastawów decyduje data wpisu.

Kolejność wpisu zastawu w przypadku tych trzech (sąsiada, bank, podatnik) zaspakaja się w kolejności wpisu ostatniego. Bankowego lub podatkowego

ODSETKI ZA ZWŁOKĘ I OPŁATA PROLONGACYJNA

Są to dodatkowe świadczenia pieniężne składane prze podatników przy okazji uiszczenia należności głównej. Odsetki z zwłokę oblicza się od należności, których termin płatności już minął.

Terminy wynikają z przepisów prawa podatkowego 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

Podatek za zwłokę nalicza podatnik lub organ reagujący. Stawka odsetek za zwłokę wynosi 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalonej przez Radę Polityki Pieniężnej.

Minister Finansów ogłasza w/w stawkę w drodze obwieszczenia w Monitorze Polskim. Ogłoszenie zawsze ma miejsce, kiedy stawka ulega zmianie.

odsetki za zwłokę - reguluje ordynacja podatkowa

odsetki ustawowe (karne) - kodeks cywilny

odsetki za zwlokę ogłasza się w obwieszczeniu

odsetki ustawowe w drodze Rozporządzenia Rady Ministrów

OPLATA PROLONGACYJNA

Jest naliczana od należności, której płatność organ podatkowy rozłożył na raty lub odroczył termin płatności.

Stawka opłaty prolongacyjnej dla podatków państwowych wynosi połowę stawki odsetek za zwłokę.

W podatkach samorządowych (gminnych) Rada Gminy podejmuje uchwalę w sprawie opłaty prolongacyjnej. W uchwale Rada Gminy musi określić stawkę , nie może przekroczyć połowy stawki odsetek, może być ona niższa.

Jeżeli nie zostanie uchwalona opłata prolongacyjna „wówczas jej nie ma”.

Wymiar opłaty prolongacyjnej zależy od organu podatkowego. Odroczenie terminu płatności i rozłożenie na raty jest to tzw. „ulga uznaniowa”

Ulga uznaniowa może być przyznana podatnikom znajdującym się w sytuacji kiedy niemożliwe jest uiszczenie zobowiązania w chwili obecnej, o przyznaniu ulgi decyduje ważny interes podatnika lub interes publiczny (np. nie zastosowanie ulgi mogło by spowodować likwidację zakładu pracy i utratę miejsc pracy).

UMORZENIE ZALEGLOŚCI PODATKOWEJ

Umorzenie może nastąpić na wniosek i z urzędu

Ulgi obligatoryjne czyli spełnienie warunków uprawnia podatnika do skorzystania z ulgi. Ulgi uznaniowe można stosować we wszystkich podatkach, zawarte są w ordynacji wyborczej.

PRAWO FINANSOWE UBEZPIECZEŃ

Ubezpieczenia dzielimy na:

  1. asekuracja

  2. reasekuracja

  3. koasekuracja

Asekuracja - ubezpieczenie - sposób na zabezpieczenie się przed negatywnymi skutkami następstw i szkód wyrządzonych przez zdarzenie losowe im mniejsze prawdopodobieństwo zdarzenia losowego, że nastąpi szkoda tym mniejsza składka

Z prawnego pkt widzenia: stosunek prawny powstający w wyniku zawarcia umowy ubezpieczenia, łączący po jednej stronie ubezpieczyciela czyli zakład ubezpieczeń, po drugiej ubezpieczającego, ubezpieczonego i uposażonego.

ubezpieczyciel - udziela ochrony ubezpieczeniowej

ubezpieczający - ten co zawiera umowę i opłaca składki

ubezpieczony - przysługuje mu ochrona , jest to osoba która otrzymuje odszkodowanie

uposażony - to osoba, która otrzymuje świadczenie

Jest to stosunek cywilny, roszczenia rozstrzyga sąd cywilny.

Reasekuracja - ubezpieczenie ubezpieczyciela - reasekurowany odstępuje część ryzyka wraz z odpowiednią częścią składki reasekuratorowi

Reasekuracja to pionowe rozproszenie ryzyka

Koasekuracja - poziome rozproszone ryzyka czyli kilka ubezpieczycieli - koasekuratorów wspólnie zabezpiecza ryzyko np. przedsiębiorstwa. Koasekuranci wystawiają polisę zbiorową, w której określa się proporcję odpowiedzialności koasekuratorów. Każdy z koasekuratorów jest odpowiedzialny tylko za swoją część. Nie jest to odpowiedzialność solidarna.

RODZAJE UBEZPIECZEŃ -

Ubezpieczenie

I podział

Ze względu na przymus ubezpieczenia:

obowiązkowe:

dobrowolne

Obowiązek zawierania obowiązkowego ubezpieczenia polega na zawarciu umowy ubezpieczenia, wynika on z ustawy.

Ogólne warunki są integralna częścią umowy, określa Obowiązki stron. Ogólne warunki są określone w ustawie lub Rozporządzeniu Ministra Finansów.

Przy ubezpieczeniu dobrowolnym warunki określa ubezpieczyciel.

Ubezpieczyciel oferujący dane ubezpieczenie obowiązkowe nie może odmówić zawarcia umowy.

Ze względu na przedmiot ubezpieczenia wyróżniamy ubezpieczenia:

Majątkowe

Osobowe

W przepisach prawa ubezpieczeniowego mamy dwa działy ubezpieczeń;

  1. Ubezpieczenie na życie (na życie, rentowe, posagowe, (są to ubezpieczenia długoterminowe)

  2. Pozostałe ubezpieczenia osobowe i ubezpieczenia majątkowe chorobowe i wypadkowe - samochód wyrządza komuś szkodę, casco, szkoda dla nad od kradzieży, pożarów, ryzyk finansowych, źródła dochodów, spłaty kredytów, ubezpieczenie spłaty należności celnych i podatkowych są to ubezpieczenia krótkoterminowe, są od zdarzeń losowych,

FORMY PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI UBEZPIECZENIOWEJ:

Ubezpieczyciel może prowadzić działalność wyłącznie w formie:

  1. Spółki Akcyjnej (95% wszystkich ubezpieczycieli działa w tej formie);

  2. Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych;

  3. Główny Oddział Zagranicznego Zakładu Ubezpieczeń.

Spółka Akcyjna

Mają zastosowanie przepisy spółek handlowych uwzględnieniem różnic o działalności ubezpieczeniowej

Różnice między S.A. a Zakładem Ubezpieczeń S.A.

S.A.

Zakład Ubezpieczeń S.A.

  1. Do założenia wola akcjonariuszy

  1. Kapitał co najmniej 500 tyś zł.

  2. akcje nie są imienne

  1. Organ nadzoru: Rada Nadzorcza, Komisje Rewizyjne, które nadzoruje Zarząd

  1. Zezwolenie na założenie Komisji Nadzoru Finansowego

  2. Kapitał musi być od 300 do 400 tyś Euro

  3. Akcje są imienne, chyba, ze SA przedmiotem publicznego obrotu n. na giełdzie, na nabycie znacznych pakietów akcji Zakładu Ubezpieczeń nabywca musi uzyskać zgodę Komisji Nadzoru Finansowego. Jeżeli akcje zostaną zakupione bez Zgody KNF wówczas nabywca nie ma prawa głosu.

Organ nadzoru: Rada Nadzorcza, Komisje Rewizyjne, które nadzoruje państwo przez Komisję Nadzoru Finansowego, wydaje ona zezwolenia, cofa zezwolenia, ogranicza, karze, wprowadza zarząd komisyjny , może ingerować w reklamę

TOWARZYSTWO UBEZPIECZEŃ WZAJEMNYCH

- polega ono na tym, że członkowie tego towarzystwa ubezpieczają się w nim na zasadzie wzajemności, ma osobowość prawną, ma organy, ma mniejszy kapitał, oferuje mniejszy zakres ubezpieczeń, aby się ubezpieczyć trzeba być członkiem i opłacać składki.

Jego rolą jest ubezpieczenie, (w przypadku Zakładów Ubezpieczeń rolą jest zysk). TUW mają obniżone wymogi kapitałowe.

Warunki ubezpieczenia w TUW:

  1. zapisać się

  2. wnieść wpisowe

  3. zapłacić składkę.

Podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego

GŁÓWNY ODDZIAŁ ZAGRANICZNEGO ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ.

Może działać bez koniczności tworzenia spółki córki. Założyciel głównego oddziału musi mieć zgodę Komisji Nadzoru Finansowego, działa w oparciu o przepisy polskie. W głównym oddziale jest tylko kierownik odpowiedzialny przed zarządem spółki głównej.

Ubezpieczyciel z innego państwa może ubezpieczać się na ternie innego państwa dot. UE

POŚREDNICTWO UBEZPIECZENIOWE

Rodzaje pośrednictwa

  1. Agenci ubezpieczeniowi

w ramach w/w multiagenci

  1. Brokerzy ubezpieczeniowi

Agent działa w interesie ubezpieczyciela, zakład ubezpieczeń odpowiada za działania agenta.

Broker w interesie firmy, która chce się ubezpieczyć (wyszukuje dla klienta najlepszej oferty).

Żeby zostać brokerem należy zdać egzamin przed komisją państwową. Musi posiadać ubezpieczenie oc., jest to wolny zawód, utrzymuje się z opłat , które może uiszczać również zakład ubezpieczeń.

Tworzą spółki partnerskie

Multiagent - jest agentem kilku zakładów ubezpieczeń, odpowiada za swoje działania musi mieć wykupione ubezpieczenie oc.

UBEZPIECZENIOWY FUNDUSZ GWARANCYJNY.

Jest to instytucja publiczna utworzona na mocy przepisów prawa, która:

  1. wypłaca odszkodowanie z tytułu OC, jeżeli sprawca nie ma ubezpieczenia lub nie został zidentyfikowany;

  2. wypłaca świadczenia odszkodowań przy upadłości Zakładu Ubezpieczeń przy ubezpieczeniach obowiązkowych OC. Ubezpieczenie wypłaca się osobie upoważnionej. W przypadku upadłości zakładu ubezpieczeń 50 % należności nie więcej niż 30 tyś. Euro, pozostałe 50 % można egzekwować od syndyka

UFG ma osobowości prawną, siedzibę w Warszawie, posada organy utrzymuje się kar finansowych wymierzanych za niezawarci umowy obowiązkowego ubezpieczenia Oce (dla kierowców równowartość 500 Euro) z wpłat zakładów ubezpieczeń na życie, które są dokonywane gdy jeden z nich zbankrutuje.

RZECZNIK UBEZPIECZONYCH.

Zadaniem jest ochrona konsumenckich interesów ubezpieczonych i uposażonych.

Zwracamy się do rzecznika, który występuje w naszym imieniu do ubezpieczyciela celem wyjaśnienia i wskazania drogi sadowej, nie posada władczej roli.

Rzecznik może zwrócić się do Nadzoru Finansowego, jeżeli powtarzają się skargi, o przeprowadzenie kontroli w zakładzie ubezpieczeń. Opiniuje projekty aktów prawnych dot. Ubezpieczyciela z punktu widzenia ubezpieczenia.

POLSKA IZBA UBEZPIECZEŃ

Jest to organizacja zrzeszająca ubezpieczycieli przymusowo z datą uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności, utrzymuje się ze składek. Reprezentuje ubezpieczycieli wobec władzy państwowej Opiniuje projekt aktów prawnych z punktu widzenia swoich interesów. Ma osobowość prawną, opracowuje zasady etyki prowadzenia działalności ubezpieczeniowej.

POLSKIE BIURO UBEZPIECZEŃ KOMUNIKACYJNYCH

zrzesza ubezpieczycieli oferujących OC w przypadku, gdy ubezpieczenie ma być ważne za granicą. Biuro wystawia dokumenty ważne po za granicami tzw. Zielona kartę. Biuro zajmuje się likwidacja szkód wyrządzonych w Polsce przez cudzoziemców. Mających ważne ubezpieczenie.

PRAWO DEWIZOWE

Co reguluje prawo dewizowe - jest to dział prawa finansowego regulujący zasady dysponowania wartościami dewizowymi i posługiwanie się walutami obcymi, prawo dewizowe chroni interes dewizowy państwa. Prawo dewizowe powoduje ograniczenie prawa własności wartości dewizowych

Regulacje dewizowe regulują reglamentacje dewizową czyli nakazy i zakazy.

Co do zakresu podmiotowego

  1. rezydent - osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w kraju, osoba prawna mająca siedzibę w kraju, inne jednostki niż osoby prawne które mogą nabywać prawa i zaciągać zobowiązanie które mają siedzibę w kraju, rezydenci są to założone w Polsce oddziały i przedstawicielstwa nie rezydentów, są to też Polskie Przedstawicielstwa, Placówki Dyplomatyczne za granicą i Ambasady

  2. nie rezydenci osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą, osoby prawne mające siedzibę za granicą, zagraniczne oddziały i przedstawicielstwa rezydentów, obce przedsiębiorstwa dyplomatyczne i konsularne w Polsce ( kraj - czyli terytorium Polski)

  3. nie rezydenci w krajach trzecich - są to nie rezydenci Państw nie należących do Unii Europejskiej.

Organy kontroli dewizowej są to:

  1. Organy kontroli skarbowej

  2. Organy straży granicznej

  3. Organy celne

  4. Poczta polska (ograniczonym zakresie)

  5. NBP

i

zakres prawa przedmiotowego

  1. zagraniczne środki płatnicze to waluty obce i dewizy

waluty obce - są to znaki pieniężne będące poza krajem środkiem prawnym płatniczym - euro i SDR, (SDR - jednostka rozrachunkowa międzynarodowego funduszu walutowego)

Wśród walut obcych mamy waluty wymienialne;

- wewnętrznie - „czyli są to waluty tych państw, które spełniają warunki określone w art. 7 staturtu międzynarodowego funduszu walutowego, brak ograniczeń dewizowych w obrocie dewizowym z zagranicą. Za wyjątkiem m.in. nabywania nieruchomości przez obywateli państw obcych.

- zewnętrzne - polega na tym że walutę można przez granicę wywozić i przywozić nie ma ograniczeń

W drodze obwieszczenia wydanego przez Prezesa NBP ogłoszone są obce waluty wymienialne w naszym kraju.

dewizy - wystawione w walutach obcych, są to papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję płatniczą

złoto dewizowe i platyna dewizowa - w stanie nie nieprzerobionym która nie poddana była obróbce w postaci sztab, monet bitych po 1850 r, półfabrykaty za wyjątkiem tych, które są stosowane w obróbce dentystycznej, zaliczają się też przedmioty zazwyczaj, rzeczy wyrobione z tych kruszców tj. złoto i platyna dewizowa w biżuterii

ASPEKT TERYTORIALNY

Kraj RP

Państwa UE

Państwa należące do Europejskiego obszaru gospodarczego lub OECD (organizacja europejskiej współpracy i rozwoju)

Kraje BIT

Obrót dewizowy w Polsce i pomiędzy Polską a krajami UE jest całkowicie zliberalizowany (nie ma ograniczeń w przesyłaniu przewożeniu itd. Wartości dewizowych w drugą stronę) pozostałe państwa to kraje trzecie, kraje trzecie należące OECD lub europejskiego obszaru gospodarczego traktuje się tak jak UE (można przewozić przesyłać, zaciągać kredyty, zawierać ubezpieczenia, zakładać rachunki bankowe, inwestować na rynkach można nabywać nieruchomości

Kraje BIT (dwustronne umowy o inwestycjach) - kraje trzecie z którymi Polska zawarła umowy o wzajemnym popieraniu o ochronie inwestycji, obrót dewizowy jest zliberalizowany w zakresie działalności gospodarczej

Układ hierarchiczny przepisów aktów prawnych, z których wynika reglamentacja dewizowa i wyjątki od nich. W ustawie prawo dewizowe określono ograniczenia w obrocie dewizowym inaczej czynności, których nie można dokonać bez zezwolenia dewizowego (np. nie można rozliczać się z nierezydentami w walutach innych niż wymienialne) zezwolenia dewizowego wymaga wywóz bądź wysyłanie za granicę złota bądź platyny dewizowej, a także krajowych lub zagranicznych środków płatniczych o wartości przekraczającej łącznie 10 tys E. Otwieranie przez rezydentów rachunków bankowych w krajach trzecich, nie dotyczy to sytuacji, kiedy to się przebywa w tych krajach a otwarte rachunki należy zlikwidować. W ciągu 2 miesięcy od wyjazdu

Dokonanie na rzecz nierezydentów z krajów trzecich darowizn mających za przedmiot wartości dewizowe lub krajowe środki płatnicze

Nabywanie przez rezydentów w kraju trzecim położnych tam nieruchomości udziałów i akcji w tamtejszych spółkach jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, tamtejszych dłużnych papierów wartościowych.

Odpowiedzialność karno-skarbowa grozi za dokonanie czynności bez zezwolenia

Zezwolenie dewizowe może być ogólne albo indywidualne;

Ogólne - ma postać rozporządzenia MF obecne z 3 września 2002 roku dla wszystkich którzy znajda się w danej sytuacji.

O zezwolenie indywidualne występuje się do Prezesa NBP, try wydaje decyzje.

Działalność kantorowa jest to dział gospodarczy polegający na pośredniczeniu w nabywaniu i zbywaniu wartości dewizowych, zajmuje się tym każdy kto ma zezwolenie prezesa NBP w drodze decyzji, zezwolenie może być udzielone osobie fizycznej, która nie została skazana prawomocnym wyrokiem sadu za przestępstwo skarbowe albo inne obejmujące korzyść majątkową lub osobistą

Osobie prawej również można udzielić zezwolenia , a niekaralność dot. Każdego członka władz i wspólników. Niekaralności dot. również osoby wykonującej bezpośrednie czynności.

Osoba zatrudniona w kantorze powinna posiadać fachowe przygotowanie do wykonywania pracy (kurs) praca w banku na stanowisku związanym z obrotem walutowym, taka osoba składa oświadczenie, że zna przepisy regulujące działalność kantorową. Zapytanie o niekaralność jest odnawialne co roku.

Prowadzenie kantoru bez zezwolenia podlega karze.

20


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
prawo finansowe 17.03.05, administracja, II ROK, III Semestr, rok II, sem IV, prawo finansowe
Prawo materiał do egzaminu
Zagadnienia do egzaminu OSOBOWO, Psychologia, II rok III semestr, osobowość
Zagadnienia do egzaminu na kulturoznawstwo, II rok II semestr, BWC, Kultura, kulturoznawstwo, Fw Fw
EGZAMIN FIZYKA, Pytania-II semestr, Pytania do egzaminu (Fizyka Techniczna II rok)
Wskazówki i polecenia do egzaminu praktycznego, Lekarski II rok ŚUM, II ROK, Fizjologia z elementami
prawo finansowe W 11.04.05, administracja, II ROK, III Semestr, rok II, sem IV, prawo finansowe
andragogika zagadnienia do egzaminu Agata, Studia II stopnia, Andragogika
Pytania+do+egzaminu+praktycznego+dla+II+roku, Fizjoterapia, Fizykoterapia
Finanse przedsiębiorstw egzamin, Zarządzanie UMK, II rok, Finanse przedsiębiorstwa
Prawo finansowe 04.04.05, administracja, II ROK, III Semestr, rok II, sem IV, prawo finansowe
Prawo administracyjne-zestaw egzaminacyjny, NAUKA, wsap
WYKAZ ZAGADNIEŃ DO EGZAMINU Z PKM I i PKM II DLA KIERUNKU MECHANIKA I BUDOWA MASZYN, Wykaz norm, pkm
Opracowanie do egzaminu.KPA(2), WSAP, WSAP, KPA
FINANSE do egzaminu
materiały do egzaminu, Wykład wstępny

więcej podobnych podstron