Pod kierunkiem

Prof. dr hab. Szanisława Literskiego

Opracowali:

Anna Lchowicz, Mariola Smolska, Tadeusz Dmytryk

Pod redakcją:

Michała Guzy

Ralph Linton

Biografia

Ralph Linton, urodził się 27 lutego 1893, zmarł 24 grudnia 1953. Był jednym z najznamienitszych antropologów w historii. Jego wkład w nauki socjologiczne warte są również dokładniejszego przedstawienia. Jego prace to przede wszystkim relacje zachodzące pomiędzy osobowością a kulturą, również stworzył takie pojęcia jak: osobowość statutowa, związana z pozycją jednostki w strukturze społecznej, oraz osobowość modalna, związana z częstotliwością pojawiania się w danej populacji określonych cech psychicznych. Jego natywizm, w antropologii kulturowej, określał zachowania członków grup zamierzających do zachowania tożsamości kulturowej.

Został obsypany wieloma nagrodami i tytułami, nadano mu tytuł profesora na Uniwersytecie Yale w 1946 r., został przewodniczącym Amerykańskiego Stowarzyszenia Antropologicznego (American Anthropological Association), w 1951 r. medalistą Fundacji Viking Fuond. Był członkiem Narodowej Rady Badań, Rady Nauk Społecznych, Narodowej Akademii Nauk, oraz Amerykańskiej Rady Towarzystw Naukowych, ponadto pełnił rolę przewodniczącego Wydziału Antropologii, w 1937 był wicedyrektorem Stowarzyszenia Dla Postępu Nauki.

W latach 1938 - 1945 był przewodniczącym Departamentu Antropologii na Uniwersytecie Columbia. W listopadzie 1953 otrzymał stopień doktora filozofii i napisał też wtedy dla Amerykańskiego Stowarzyszenia Medycznego wykłady na temat „The Cultural Background of Personalisty” (Kultura a zaburzenia umysłowe osobowości). Większość pisanych później książek o ludzkim zachowaniu odnosi się do jego prac.

Wychowywany przez dość surowego ojca, przyswoił sobie zasady punktualności, obowiązkowości i szacunku dla pieniędzy. Wcześnie podjął pracą zarobkową u ojca w restauracji, co sprawiło że stał się szybko samodzielny. Z domu rodzinnego nie nabył jednak zainteresowań nauką książkową. Dopiero wysłany do Moorestown Friends High School nabył inspiracji do dalszej nauki. Znalazło to odbicie na następnej uczelni, Swarthmore College, w której dzięki uczącemu tam doktorowi Spencerowi Trotter, zajął się poszukiwaniem środków dla syntezy różnych punktów widzenia.

Jego dalsze życie potoczyło się bardzo ciekawie. Dzięki wstąpieniu na antropologię, wziął udział w ekspedycji do Nowego Meksyku i południowego Colorado, a także asystował przy wykopaliskach Majów w Gwatemalii. W 1915 r. dalej podnosił swoje kwalifikacje, uzyskał wtedy tytuł licencjata w Swatrhmore i następnie magistra antropologii na Uniwersytecie Pensylwanii. W New Jersey, podczas kolejnych wykopalisk, odkrył pierwszy, archaiczny przykład kultury na południu Nowej Anglii. W następne lato 1916 r. badał wykopaliska Azteków w Nowym Meksyku pod patronatem Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej.

Służył w wojsku w latach 1917-19, w Dywizji Artyleryjskiej, gdzie walczył na froncie we Francji. Niegroźne zatrucie gazem bojowym, oraz doświadczenia wyniesione z pola walki wywarły na Lintonie silne wrażenie, gdyż w młodości wychowywał się w tradycji przeciwnej służeniu w armii. Wydarzenia w jakich uczestniczył i doświadczenia które zebrał, przyczyniły się do powstania jego publikacji „Totemist and the A.E.F.” (Totemy i A.E.F.) . Po demobilizacji powrócił do antropologii, wybrał się następnie na wykopaliska do Parku Narodowego Mesa Verde gdzie rekonstruował Square Tower Mouse (Dom z kwadratowa wieżą). Ciekawym jego znaleziskiem podczas wyprawy, było odkrycie struktury pierwszego sposobu wyplatania koszy (Earth Lodge). W 1925 kontynuował studia na Harvardzie, tam uzyskał stopień doktora. Wysłany przez Bishop Museum of Honolulu na Markizy, uznał za bardziej interesujących żywych mieszkańców tego regionu niż archeologiczne szczątki. Ta wyprawa zmieniła całkowicie jego podejście do przyszłej pracy. Od tej pory zaczął się przede wszystkim interesować żywymi ludźmi, ich osobowością, kulturą, strukturą społeczną i procesami kulturowymi.

W 1922 r. został wyznaczony na asystenta kuratora Field Museum of Natural History (Muzeum Historii Naturalnej) w Chicago. W lecie 1924 wziął udział w kolejnych wykopaliskach Hopewell w Ohio. Wysłany na Madagaskar w 1925r. jako kapitan ekspedycji, spędził na wyspie dwa i pół roku. Następnie podróżował do Afryki Wschodniej i Rodezji. Był autorem wielu ważnych prac naukowych, ale również swoje doświadczenia z podróży opisywał na łamach miesięcznika „Atlantic Monthly”.

W 1928 r. został profesorem nadzwyczajnym Antropologii na Uniwersytecie Wisconsin, a następnego roku promowano go na profesora zwyczajnego. Współpracował w tym okresie z Muzeum Publicznym Milwaukee (Milwaukee Public Museum). W lecie 1934 prowadził ekspedycję szkoleniową w Laboratorium Antropologii na temat Komanczów w Oklahomie.

Największym dziełem jego życia było wg niego, wydanie w 1936 r. książki „The Study Of Man” (Badania człowieka: Wprowadzenie), która to stała się jakoby kamienie milowym w antropologii. Teoria w niej zawarta wyjaśniała wiele sporów teoretycznych tej nauki. Okres jaki spędził w Wisconsin wpłynął na niego bardzo pozytywnie. Praca ze studentami rozwijała jego zdolności i zainteresowania.

W roku 1937 spotkał Lintona niemały zaszczyt, wybrał się do Uniwersytetu Columbia gdzie uczyniono go prezesem departamentu antropologii już rok później. Kolejny raz, kontakt z grupą psychologów pobudzał jego zainteresowania, dzięki temu wraz z doktorem Abramem Kardinerem przeprowadził serię łączonych seminariów na temat osobowości i kultury. Wynikiem tej połączonej pracy byłą publikacja dwóch tomów książki „The Psychological Frontiers of Society” (Psychologiczne granice społeczeństwa) i „The Individual and His Society” (Osoba i jej społeczeństwo). W 1945 r. Linton wydaje już wyłącznie swoją książkę: „The Cultural Background of Personalisty” (Kulturowe podstawy osobowości), gdzie wyraził własne poglądy często kolidujące z myślą Kardinera. Podczas dalszej obecności na Uniwersytecie Columbia asystował w instalacji South Sea, eksponacie sztuki Muzeum Sztuki Nowoczesnej, wydał wtedy tom: „Arts of the South Seas” (Sztuka Południowych Mórz). Ostatnie lata kariery Linton piastował w Yale jako profesor antropologii.

Osobowość

Ralph Linton był bardzo barwną i interesującą osobowością. W przeciwieństwie do wielu profesorów renomowanych uczelni, jego język był prosty i zrozumiały dla wszystkich. Potrafił dlatego dotrzeć do przeciętnego słuchacza, przekazać swoje idee i teorie w strawnej dal niego formie. Miał zdolność łączenia znanych zagadnień, idei i tworzenia dzięki temu nowych. Swoje szerokie zainteresowania potrafił wykorzystać by wskazać realne korzyści płynące z zastosować głoszonych teorii w praktycznym życiu kultur i społeczeństw. Obdarzony fotograficzną pamięcią, dysponował automatycznie ogromną ilością informacji. Ciekawą i specyficzną przypadłością było to że ponoć nigdy nie zapominał okazów muzealnych, potrafił przedstawić niemal każdy taki wytwór jaki był mu prezentowany. Choć potrafił przytoczyć z pamięci całe rozdziały niektórych książek, był człowiekiem uczciwym i potrafił się przyznać publicznie że czegoś nie wie. Nie był drobiazgowy, więc odpada kolejna cecha tak charakterystyczna dla profesorów uczelni. W swojej najbardziej wpływowej książce „The Study of Man” (Badania człowieka: Wprowadzenie) znalazł się tylko jeden przypis i to nie w pełni cytowany, a co ciekawsze, żadna z jego prac nie posiadała pełnych przypisów lub szerokiej bibliografii. Dzięki zdolności przekształcania skomplikowanych idei w prosty język i łączenia ich w niespotykany wcześniej sposób, Linton potrafił tworzyć proste dla niewtajemniczonego, a całkowicie innowacyjne teorie. Nie zbaczał z tematu, zawsze dążył do sedna problemu, nie kluczył między zdaniami, to zjednało mu sympatię wśród ludzi, tym bardziej, że większość jego prac była okraszona ironicznym humorem. Oczywiście wszystkie powyższe cechy sprawiały, że wśród początkujących klas na uczelni, był uważany za znakomitego, niezwykle skutecznego wykładowcę. Jego wykłady często były zaimprowizowane i spontaniczne ale wcześnie przygotowywane z troską o najmniejsze szczegóły.

Miał skomplikowaną osobowość, ale też niezwykłą zdolność do zawiązywania przyjaźni. Przyjaźnił się właściwie z każdym z kim mógł się zetknąć w swoim środowisku, a więc nie tylko z antropologami, również ze specjalistami z innych dziedzin. Mnóstwo czasu spędzał na podróżach, musiał być w ciągłym kontakcie ze starymi znajomymi, ale tez zawiązywać nowe znajomości. Ciekawe, że każdy kto go poznał czuł się dobrze w jego towarzystwie. Działo się tak najprawdopodobniej dlatego, że jego opinie cieszyły się powodzeniem i zdobywały szerokie uznanie. Elegancko się ubierając był atrakcyjny dla kobiet, choć niewiele z nich wiedziało o czym mówił. Wyzwalał niechęć tylko w tych, których irytowało takie radosne i przyjacielskie nastawienie do ludzi. Jak sam napisał trzy dnie przed śmiercią, lubił łączyć biznes z przyjemnością, a największą satysfakcję znalazł w przyjaźni między ludźmi różnych ras i kultur. Jego ludzkie usposobienie zjednało mu przychylność nawet plemienia Komanczów do którego został zaadoptowany, podobnie uznanie zyskał wśród mieszkańców Markizów, gdzie został mistrzem rzeźb .

Po śmierci, niemalże ukończoną już książkę „The Tree of Culture” (Drzewo kultury), wydała wraz z pomocą kolegów z Yale, jego żona.

Teorie i prace

Koncepcja kultury Freuda nie spotkała się w czasach Lintona z powszechnym uznaniem wśród amerykańskich badaczy. Z dwóch odmian Neofreudyzmu, przedstawiciele jednego był Abram Kardiner. Odrzucając teorię represyjności kultury, rozwijał badania nad mechanizmami wzajemnego oddziaływania kultury i osobowości. Krytykował instynktywizm, przyjął, że podstawowe cechy psychiki ludzkiej tworzą się w toku przystosowania danej jednostki do warunków, wymogów środowiska społecznego. Wg jego dalszych badań, stosunek osobowości i kultury oddziaływują na siebie wzajemnie. Stworzył pojecie osobowości podstawowej wspólnej dal wszystkich, lub przynajmniej większości społeczeństwa. Staje się ona dopiero bazą dla wykształcenia osobowości indywidualnych. Gdy doszło do przesunięcia zainteresowań antropologii z badań nad naturą ludzką, na badania osobowości poszczególnych kultur, pojęto osobowość jako konfigurację cech psychicznych. Gdy kulturę i osobowość uznano za wzajemnie oddziaływujące na siebie, badania kultury połączono z rozważaniami psychologicznymi.

Wg Lintona, w kulturze jednostka i społeczeństwo spotykają się i każda ze stron wnosi swój wkład. Jak już wcześniej było wspomniane, gdy Linton współpracował z Kardinerem, przejął od niego zmodyfikowaną psychodynamikę Freuda, pojęcie osobowości podstawowej oraz przekonanie o ważności pierwszych faz socjalizacji. Linton był jednak nowatorski w tym, że koncentrował się na wzorach związanych z poszczególnymi kategoriami pozycji w strukturze społecznej. Na osobowość podstawową nakłada się osobowości statutowa, dodał tez pojęcie osobowości modalnej istniejącej równocześnie z obiema wymienionymi.

Osobowość modalna jako kategoria statystyczna, skupia się na częstotliwości występowania pewnych cech psychicznych, nie analizuje ich jakościowo, ponadto może ona odnosić się od każdej zbiorowości, nie tylko tej łączącą ja z kultura.

Zajmując się antropologią, Linton wniósł do niej wiele z terminologii socjologicznej. Wprowadził do antropologii kulturowej pojęcie natywizmu, określające zachowania członków grup zmierzających do zachowania tożsamości kulturowej.

Kolejnymi pojęciami którymi się zajmował, to procesy akulturacji, transkulturacji. Są one zmianami kulturowymi zachodzącymi w następstwie długotrwałej i bezpośredniej konfrontacji odmiennych systemów kulturowych. Prowadzą one do stopniowych zmian w jednym lub wszystkich wchodzących w interakcję systemach. Przekształcenia te, zwane dyfuzją kulturową, polegają na adaptacji obcych treści do własnej kultury, eliminacji niektórych treści rodzimych, a także modyfikacji pozostałych elementów i tworzenia treści synkretycznych.

Proces akulturacji może zatrzymać się na etapie modyfikacji jednego z systemów, doprowadzić do powstania nowej pod względem jakościowym kultury lub dekulturacji, czyli upadku systemu na skutek zaniku istotnych treści tradycji rodzimej.

Właśnie Ralph Linton był jednym z twórców teorii akulturacji powstałej w USA w latach 20 i 30 XX wieku.

Linton był również twórcą pojęcia dyfuzji kulturowej, określającej przenoszenie elementów kulturowych z jednego społeczeństwa do innego. Dzięki temu procesowi, ludzkość zdolna byłą zespolić się w procesie tworzenia wszelkich wynalazków.

Dzięki dyfuzji wynalazek zrealizowany i zaakceptowany społecznie w jednym miejscu może być przekazany następnej, coraz szerszej grupie ludzi z innych kultur, aż do całkowitego rozpowszechnienia się na całej kuli ziemskiej. Gdyby ludzie w dziedzinie wynalazku zdani byli wyłącznie na siły pojedynczej jednostki, proces postępu trwał by niezmiernie długo. Nawet można by zaryzykować twierdzenie, że większość ludzi w ogóle nie doszłaby do nawet podstawowych pojęć ułatwiających im życie. W tym znaczeniu postęp ludzkości zależny jest od jednostek.

Bibliografia

Najważniejsze prace:

The Study of Man: An Introduction, 1936 ( Badania człowieka: Wprowadzenie )

Individual and his Society, 1939, współautor. (Osoba i jej społeczeństwo)

Acculturation of Seven American Indian Tribes ( Akulturacja siedmiu plemion Indian amerykańskich) (1940)

The Cultural Background of Personalisty 1945, ( Kulturowe podstawy osobowości ) wyd. polskie 1975.

The Tree of Culture, 1955 ( Drzewo kultury )

Culture and Mental Disorders 1956 (Kultura i zaburzenia umysłowe)

A.E.F. - Alied Expeditionary Force (Alianckie Ekspedycyjne Siły Zbrojne)

Miejscowa tradycja

6

---