WYKŁAD 1

BIBLIOGRAFIA:

1. Makroekonomia : teoria, funkcjonowanie i polityka / Robert Ernest Hall, John B. Taylor, tł. Jan Czekaj. - Warszawa

2. Makroekonomia : podręcznik europejski / Michael Burda, Charles Wyplosz, tł. Elżbieta Adamowicz, red. Urszula Grzelońska. - Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne

3. Romer David : Makroekonomia dla zaawansowanych, Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN

MODEL ISLM

John Maynard Keynes - według jego teorii w rynek trzeba ingerować ze względu na bezrobocie i marnotrawstwo czynników produkcyjnych. Państwo powinno wpływać na wielkość popytu i podaży

• bezpośrednio - zwiększając zasiłki dla bezrobotnych, obniżając podatki i w ten sposób stymulując inwestycje

• pośrednio

ISLM składa się z dwóch części:

IS - rynek towarów i usług

LM - rynek pieniężny

Obie części są składnikiem PKB i informują jak poprzez politykę pieniężną i fiskalną oddziaływać na wzrost gospodarczy i tworzyć krótkoterminową równowagę popytu i podaży rynkowej.

Model ISLM to model opisujący równowagę w gospodarce na rynku dóbr i na rynku pieniądza.

Model wyprowadza się w sposób analityczny (równania) i graficzny (krzywe w układzie współrzędnych).

Graficznie, krzywe IS i LM konstruuje i analizuje się w układzie współrzędnych wyznaczonych przez dochód i stopę procentową.

ZAŁOŻENIA MODELU ISLM

I GRUPA. Założenia najogólniejsze

1. Meta założenia to podstawa Keynes'a, że w gospodarce brak stabilności.

2. Bodźce wytrącające gospodarkę z równowagi przez różne czynniki gospodarcze, społeczne, współpraca np. z UE, wynalazki, kataklizmy itp.

• najważniejsze zmiany zachodzą w poziomie inwestycji

• prywatni inwestorzy (homo economicus) działają impulsywnie często irracjonalnie.

3. Reakcje na rynku są opóźnione w stosunku do zmian gospodarczych ze względu na przetwarzanie informacji i podjęcie odpowiednich decyzji.

4. Rząd ma podejmować działania równoważące gospodarkę w szybszym tempie (charakterystyczne dla keynsistów)

5. Wszystkie dostosowania równoważące gospodarkę to sztywne płace i ceny. Nie należy stosować modeli matematycznych tylko opisowe.

II GRUPA Cechy gospodarki rynkowej - polityka i jej skala

1. Gospodarka nie jest zmonopolizowana. Mechanizm rynkowy działa poprawnie.

2. Państwo działa, jako jeden z podmiotów (uczestników) rynku.

3. Państwo ma prawo do prowadzenia polityki ekonomicznej i gospodarczej.

W modelu ISLM - przyjmuje się, że mamy nowoczesną, rozwiniętą gospodarkę rynkową z dobrze zorganizowanym systemem instytucji rynkowych i finansowych, a sytuacja rynku jest stabilna.

III GRUPA Założenia idealizujące

Istnieją rezerwy wszystkich czynników gospodarczych np. siła robocza, materiały, urządzenia, które można w każdej chwili zaangażować w proces produkcji. W rzeczywistości są to założenia nierealne ze względu choćby na ograniczenia ilości maszyn w danym przedsiębiorstwie, kraju itp.

Rezerwy czynników produkcji są gwarantem sprawnego działania sfery produkcji. W bezwładności decyzyjnej trudno dostosować podaż i popyt.

Model ISLM

Część IS (dotyczy stanów równowagi)

I - inwestycje

S - oszczędności

I = S równowaga (założenie). Krzywa obrazująca równowagę jest klasyczną krzywą IS

A_D - globalny (agregatowy popyt)

C - popyt gospodarstw domowych (konsumpcja)

i - stopa procentowa (cena pieniadza)

Parametry wskazujące wrażliwość inwestycji na zmiany stopy procentowej.

G - wielkość popytu rządowego (państwowego)

D suma podatków podmiotów prywatnych

stopa podatkowa

Y - wielkość produkcji (dochód narodowy lub PKB)

Y_D - dochody rozporządzalne przez gospodarstwa domowe

α- popyt autonomiczny

β - stała krańcowa skłonność do konsumpcji

IS - krzywa skład się z punktów równowagi na rynku towarowym przy danym poziomie cen

Krzywa IS to zbiór punktów, obrazujących różne kombinacje wytwarzanego w gospodarce dochodu i stopy procentowej, przy których rynek dóbr znajduje się w stanie równowagi.

Punkty leżące poza krzywą IS oznaczają stany nierównowagi rynku dóbr gospodarki.

Aby wyprowadzić graficznie krzywą IS, potrzebne są następujące zależności (wykresy):

1. długookresowa funkcja oszczędności

2. warunek równowagi na rynku dóbr

3. zależność inwestycji od stopy procentowej

G = Y równowaga rynku towarowego

WYKŁAD 2 z 23-10-2010

Model ISLM polityka fiskalna i monetarna

Krzywa IS

A_D - agregatowy popyt na dobra i usługi ( dobra konsumpcyjne + dobra inwestycyjne)

C - konsumpcja

I - inwestycje

G - wydatki rządowe

T - suma podatków

t - stopa podatkowa

Y - wielkość produkcji (dochód narodowy)

Y_D - dochody rozporządzalne

A - popyt autonomiczny

α - konsumpcja autonomiczna

β - krańcowa skłonność do konsumpcji

IS - krzywa (kształt izobary) złożona z punktów równowagi na rynku towarowym

A_D = I stan równowagi na rynku towarowym

A_{D =} = C + I + G

C = α + β · Y_D

Y - T = Y_D

T = t · Y

Popyt inwestycyjny I = Ī - γ · i

G = G

Rozbudowany wzór opisujący zagregowany popyt

A_D = α + βY_D - I - γ · i + G

Y_D = Y - T Y_D = Y(1 - T)

Wszystkie autonomiczne wydatki A = α + I + G

A + βY (1 - t) - γ = Y

β jest funkcją rosnącą dla Y

Dochód w równowadze przy danym mnożniku dochodu Y = α · (A - γ · i)

Ostatecznie krzywa IS

Poziom stopy % zależy od sytuacji na rynku pieniężnym i jest ustalana przez Bank Centralny.

Aby analizować warunki równowagi dla krótkiego okresu należy założyć, że i = constans.

Wydatki autonomiczne zmieniają się dość wolno, a inwestycje zależą od amortyzacji. O wydatkach rządowych G decyduje się „pozaekonomicznie” - decyzje polityczne. Można je zwiększyć poprzez zwiększenie podatków T.

Poza zmianami stopy % i G nachylenie krzywej IS zależy od t (stopy podatkowej).

Krzywa LM

M - realna podaż pieniądza (zmodyfikowana o inflację)

M - nominalna podaż pieniądza

P_t - wskaźnik poziomu cen (średni poziom cen)

L - popyt na pieniądz

L_t - popyt na transakcyjny pieniądz

L_z - popyt na spekulacyjny pieniądz

V - szybkość obiegu pieniądza

δ - wrażliwość popytu spekulacyjnego na zmiany stopy %

W modelu tym rozważa się rynek pieniężny krótkoterminowy. Podaż to pieniądz płynny z agregatu M1. Popyt na M1 to popyt transakcyjny.

L = M

Bank Centralny rządzi podażą pieniądza poprzez jego emisję. Istnieją jednak karty płatnicze i pieniądz wirtualny kreowany przez banki komercyjne.

Bank Centralny przeprowadza operacje otwartego rynku, ustala poziom rezerw obowiązkowych itp.

Można przyjąć stały poziom cen i wtedy L = M

Popyt transakcyjny - dla którego bardzo istotna jest oferta towaru, a także zmiany cen i osiągany dochód narodowy i dochód do dyspozycji.

Popyt spekulacyjny - dochód do dyspozycji i stopa % to determinanty zysku ze spekulacji np. papierami wartościowymi.

L = L_t + L_z

k · Y - δ · i

k = 1/r k - dochody trzymane w formie pieniężnej

Manipulacje popytem i podażą pieniądza przez określone instrumenty dają równowagę na rynku pieniężnym.

Jak widać przesunięcie krzywej LM zależy głównie od podaży pieniądza, przy założeniu, że pozostałe parametry są bez zmian. Ilustracją owych zmian jest rysunek. Jeśli podaż wzrasta to krzywa LM₁ przesuwa się w prawo (LM₂). Gdy zaś podaż maleje krzywa przesuwa się w lewo (LM₃).

Rys. Przesunięcie krzywej LM pod wpływem zmiany podaży pieniądza

Zmiana kąta nachylenia krzywej LM zależy od relacji k/h, które wyrażają wrażliwość popytu spekulacyjnego na zmianę stóp procentowych i skłonność do utrzymywania aktywów w formie pieniężnej.

Rysunek 9. Zmian kąta nachylenia krzywej LM

Krzywa IS i LM

prof. dr hab. Urszula Łangowska-Szczęśniak MAKROEKONOMIA II

Wykłady

wydatki

autonomiczne

konsumpcja

gospodarstw

domowych

krańcowa

skłonność

do konsumpcji

dochód

do dyspozycji

gamma

siła oddziaływania

inwestycji na stopę %

Jeśli jest ułamkiem, to mniejsza wrażliwość

inwestycje autonomiczne (stała wielkość) zużycie majątku

stopa %

(koszt pieniądza na inwestycje)

wydatki rządowe

stała niezależna od rynku pieniężnego ustalana przez rząd na każdy rok

mnożnik

dochodu narodowego

IS

A

B

Y₁ Y₂

R₁

R₂

Y

R

Krzywa IS dla różnych poziomów stopy % i dochodów narodowych.

W każdym punkcie na linii jest równowaga.

Obniżenie stopy % powoduje zwiększenie dochodu Y

2. Gdy ∆t <0, to krzywa IS z zbliża się do poziomu

1. Gdy ∆t>0, to krzywa IS z zbliża się do pionu

IS₃

IS₂

IS₁

1

2

∆t <0

∆t>0

Y

t

IS₁

IS₂

t₁

t

IS₀

Y

LM

A

B

Y₁ Y₂

Y

R₂

R₁

R

2

1

LM₃

LM₂

R

LM₁

Y

LM₃

LM₂

R

R

LM₁

Y₃ Y₁ Y₂

Y

1. Gdy ∆k<0, lub gdy ∆h>0 to krzywa LM staje się bardziej pozioma

2. Gdy ∆k>0, lub gdy ∆h<0, to krzywa LM staje się bardziej pionowa

IS

LM

R

Y

1

---