Młodzież- kategoria społeczna ludzi w wieku dojrzewania, będących do pewnego momentu pod opieką opiekuna prawnego, najczęściej rodzica. Pod względem faz rozwoju człowieka przyjmuje się granice wiekowe dla młodzieży między 11 a 19 rokiem życia. W okresie wiekowym, do którego zalicza się młodzież następuje gwałtowne dojrzewanie, wzrost. Część młodzieży przynależy do jakiejś grupy społecznej (subkultury) typu hip-hop, rock, heavy metal, punk, hippisi, rastafarianie lub emo. Jest to okres, w którym człowiek rozwija swoje umiejętności, zainteresowania, wiedzę o świecie (praktyczną i teoretyczną).

Młodzież od dawna stanowi interesujący obiekt badań przedstawicieli nauk społecznych. Już ojciec socjologii August Comte zauważył , że młodzież ma znaczny wpływ na społeczne zmiany; przy czym im krótsze trwanie generacji , tym większe natężenie dynamiki społecznej Młodzież jest nauczycielem swoich rodziców .Starsze generacje zmuszone są uznać prymat i niezależność młodszych . W czasach radykalnych przeobrażeń społecznych z młodym pokoleniem są wiązane duże nadzieje . Młodą tkankę społeczną postrzega się jako nośnik nowych wzorów , reguł , wartości , celów odbiegających od tych będących udziałem starszych pokoleń. Żyjemy już w XXI wieku, ale nie oznacza to, że ludzkość pozbyła się problemów, które kiedyś ją dręczyły. Oczywiście świat się zmienił i to nawet bardzo w ciągu ostatnich stu lat. Mieszkamy w lepszych warunkach, korzystamy z urządzeń, o których się nawet nie śniło naszym przodkom. Właściwie w wielu dziedzinach postęp jest wprost niewyobrażalny, ale z drugiej strony ciągle są problemy. Młodzi ludzie najpierw szukają autorytetów w rodzinie, wśród znajomych, pośród księży, nauczycieli i wychowawców. Niestety, kontakt z rodziną bywa najczęściej ograniczony, a brak wzajemnych rozmów degraduje rodziców do roli strażników domowych. Dochodzę do wniosku , że przede wszystkim młodzież czuje się niezrozumiana, bo jej problemy dorośli ludzie zazwyczaj bagatelizują. Rodzice zajęci pracą zawodową i swoimi kłopotami, nie widzą, co się dzieje z ich pociechami. Mają mało czasu na rozmowy, a później są zdziwieni, że dziecko sięga po narkotyki, czy też od czasu do czasu się upija alkoholem.

Właśnie najczęstszymi problemami młodzieży są używki min. alkohol i papierosy oraz narkotyki. Tym tematem pragnę zająć się w szerszym stopniu.

ALKOHOL

Wielkim problemem jest nadużywanie alkoholu przez młodzież. Niestety, jak informuje nas telewizja, nawet najmłodsi sięgają już po ten środek. Uzależnieni nie potrafią sobie radzić z problemami. Wszytko ich przerasta. Jak wobec tego mogą kierować swoim życiem? Jeśli ktoś nie wyciągnie do nich pomocnej dłoni, to mogą przerwać naukę, uciec z domu i prowadzić uliczne życie. Wtedy łatwo jest zejść na drogę przestępstwa. W Polsce ponad 4.5 mln. ludzi nadużywa alkoholu z tego około 700 tys. jest uzależnionych. Alkoholizm prowadzi do zmian fizycznych w organizmie, jest to jednak najbardziej widoczne u nastolatków, która od najmłodszych lat sięga po alkohol. Alkohol wywołuje ogromne zaburzenia psychiczne. Ludzie którzy są uzależnieni od alkoholu nie potrafią się odnaleźć. Zamykają się w sobie, więcej czasu spędzają samotnie.

W 1995 roku młodzież najchętniej wybierała piwo (46 %) , następnie wino (33%) , na ostatnim miejscu znajduję się wódka wybierana przez 30% respondentów.

Okres 1999 roku .W tym czasie ponownie najchętniej wybieranym alkoholem przez młodzież jest piwo ( 53%) ,wódka(25%) i wino(24%) występują na praktycznie identycznym poziomie chętnie wybieranych trunków.

W 2003 roku młodzi ludzie znów najchętniej wybierali piwo (69%) .Wódka wybierana była przez 37% badanych .Wybór wina wynosił 24%

W roku 2005 zauważamy spadek wypitego alkoholu w porównaniem z wcześniejszymi latami. 46 % respondentów wybiera piwo , które przez wszystkie przebadane lata cieszy się największym popytem . 28% -w takim stopniu przez młodzież wybierana była wódka .23% taki popyt przez młodzież był na wino.

W 30 spośród 35 objętych badaniem ankietowym krajów większość młodocianych była już w stanie upojenia alkoholowego przynajmniej raz w życiu. Co czwarty holenderski 15-latek spożywał regularnie alkohol - pił go przynajmniej raz w ciągu dziesięciu dni w okresie miesiąca poprzedzającego badanie. W Austrii, Belgii, na Malcie oraz w Wielkiej Brytanii dotyczy to co piątego 16-latka. Natomiast w krajach nordyckich - w Szwecji, Norwegii i Danii - podobne upodobania ma, bądź takie próby podejmuje, jedynie 3 proc. 15-latków.

Jeżeli chodzi o konsumpcję alkoholu w Polsce przez młodzież w okresie ostatnich 12 miesięcy to nie odbiega ona od wartości średnich z innych państw (co oznacza 85% osób, które pozytywnie odpowiedziały na pytanie o konsumpcję alkoholu). Podobnie jest z osobami, które deklarowały, że były pijane - 43% (wobec 53% w UE i innych krajach objętych badaniem).

Należy podkreślić, że młody organizm o wiele szybciej uzależnia się. T. Kulisiewicz stwierdził, że w okolicznościach, kiedy np. alkoholizują się młodociani „zespół uzależnienia od alkoholu rozwija się w czasie wielokrotnie krótszym, niż u ludzi dorosłych (...). Kontakty z alkoholem przed ukończeniem 20. roku życia, jak to ma miejsce obecnie w naszym kraju, mogą doprowadzić do uzależnienia od alkoholu nawet już po kilku miesiącach”.7 Podobnie jest z nikotyną, jeżeli pali się papierosy codziennie (28,32% badanych uczniów). Najszybciej jednak uzależnienie następuje od narkotyków i innych środków odurzających.

TYTOŃ

W konkurencji "tytoniowej" niechlubną palmę pierwszeństwa dzierżą młodzi ludzie z Grenlandii - w ciągu 30 dni przed badaniem 60 proc. spośród nich paliło papierosy. W takich państwach jak Niemcy, Austria, Bułgaria, Czechy, Rosja pali co drugi nastolatek. Najlepiej pod tym względem - poniżej 25 proc. - wypada Cypr, Islandia, Szwecja i Turcja.

W przypadku tytoniu, młodzież w Polsce pali tyle ile jej rówieśnicy w 35 krajach europejskich. Kontakt z papierosami deklarowało 67% osób (średnia 66%) a kontakt w ostatnim przed badaniem miesiącu 31% (średnia 35%).

NARKOTYKI

Dla młodzieży mieszkającej na Podkarpaciu nie są obce narkotyki. Ogólnie są one znane i każdy z młodych mógłby coś powiedzieć na temat środków odurzających Najwięcej uczniów używało marihuany i haszyszu. Przynajmniej raz w życiu stosowało te środki 31% chłopców i 15% dziewcząt z drugich klas szkół ponadgimnazjalnych. Zakładając, że wielu spośród użytkowników pozostałych narkotyków nie paliło marihuany i haszyszu, można wnioskować, że liczba użytkowników środków odurzających w województwie jest bardzo wysoka. Uczniowie eksperymentujący obecnie z narkotykami, w nie tak odległej przyszłości mogą dołączyć do grona problemowych użytkowników substancji psychoaktywnych. W ostatnim roku 17% chłopców i dziewcząt z drugich klas szkół ponadgimnazjalnych doświadczyło wypadków lub uszkodzeń ciała z powodu używania narkotyków. Można przypuszczać, że wielu z nich jest uzależnionych od środków odurzających. Co rok zwiększa się liczba osób objętych pomocą społeczną z powodu używania narkotyków. W 2008 roku taką pomoc otrzymały 163 osoby. W latach 1985 - 2007 w województwie zanotowano 195 osób zakażonych wirusem HIV,
spośród których 101 stosowało dożylne środki odurzające. U młodzieży świadomość szkodliwości używania narkotyków wzrasta wraz z częstotliwością ich używania. Mimo to wielu młodych ludzi bagatelizuje zagrożenia związane
ze stosowaniem środków psychoaktywnych. Ponad połowa badanej młodzieży nie wie gdzie można kupować narkotyki. Ci, którzy wiedzą gdzie można zaopatrzyć się w te substancje, najczęściej wymieniają ulicę, park, dyskotekę
i szkołę. Wskazywanie przez respondentów szkoły, jako miejsca pozyskiwania narkotyków napawa niepokojem.

NARKOTYKI

Czy wiesz, gdzie można kupić narkotyki?	Wskazania respondentów według terminów badań
	Badania statutowe CBOS		Badanie IPiN	Badanie KBPN
	IV `94	IV `96	XII `99	XII `03
	w procentach
Wiem o kilku miejscach, kilku osobach	17	21	37	44
Wiem o jednym miejscu, jednej osobie	5	7	6	5
Nie wiem, ale łatwo mógłbym się dowiedzieć	23	28	24	26
Nie wiem, ani gdzie, ani od kogo	55	44	33	24

W 2003 roku niemal połowa uczniów (44%) odpowiedziała na to pytanie twierdząco. Grupa ta w porównaniu z 1994 rokiem wzrosła ponad dwukrotnie, co może być spowodowane zarówno zwiększającym się zaciekawieniem narkotykami, jak i  rosnącą liczbą miejsc i osób, od których można je kupić. Co drugi uczeń w momencie badania nie dysponował taką wiedzą. Do deklaracji uczniów dotyczących znajomości miejsc sprzedaży narkotyków trzeba odnosić się z ostrożnością. Kampanie medialne skutecznie promujące problem narkomanii mogły już wykreować nowe postawy normatywne wobec tego zjawiska. Skoro, jak donoszą liczne czasopisma i wypowiedzi w radiu i telewizji, narkotyki są wszechobecne i każde dziecko wie, jak je zdobyć, „normalnemu” uczniowi nie wypada nie wiedzieć.

W debacie publicznej często pada kategoryczne stwierdzenie, że obecnie nie ma już szkół, w których narkotyki nie są rozprowadzane. Tymczasem, jak pokazuje powyższa tabela, na pytanie o sprzedawanie narkotyków w szkole w  2003 roku 26% uczniów stwierdził ,że nie wie gdzie można kupić narkotyki. Odsetek takich odpowiedzi jest prawie taki sam jak w badaniu z  1999 roku. W stosunku do przedostatniego badania wzrosła grupa uczniów jednoznacznie zaprzeczających, że w ich szkole są dostępne narkotyki. Mimo ciągłego wzrostu rozpowszechnienia eksperymentów z narkotykami, według ocen uczniów dostępność tych substancji na terenie szkół wróciła do poziomu, jaki notowano w połowie lat dziewięćdziesiątych.

Leczenie uzależnień - proces terapeutyczny mający na celu reedukację i resocjalizację jednostki uzależnionej. Ma w konsekwencji prowadzić do zaprzestania lub zmniejszenie częstotliwości przyjmowania substancji psychoaktywnych, redukcji szkód, powrotu do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie tych jednostek, które wykazywały na tym polu dysfunkcję. Stosowany zazwyczaj wobec osób mających problem ze szkodliwym, nałogowym nadużywaniem środków psychoaktywnych. W Polsce powszechnie stosowany jest model terapii przez reprogramming, gdzie głównym elementem terapii jest wyuczenie nowych, zdrowych modeli zachowań oraz zbioru zasad, które mają ułatwić uzależnionym trwanie w abstynencji oraz walkę z nawrotami choroby (przy tym podejściu twierdzi się, że uzależnienie jest nieuleczalne). Powszechnym trybem jest reedukacja przez pracę połączona z terapią grupową gdzie głównym narzędziem pracy z pacjentem jest informacja zwrotna.

Leczenie odwykowe- w przypadku uzaleznienia od alkoholu może odbywać się w systemie stacjonarnym, dziennym lub ambulatoryjnym. W warunkach stacjonarnych przeprowadza się najczęściej detoksykację, a także, w razie konieczności, leczenie innych schorzeń, towarzyszących uzależnieniu od alkoholu. W oddziale terapii uzależnień czas pacjenta jest ściśle wypełniony programem psychoterapii. Po zakończeniu terapii w systemie stacjonarnym lub dziennym zaleca się kontynuowanie jej w warunkach ambulatoryjnych. Leczenie w placówkach dziennych i ambulatoryjnych polega również na realizacji programu psychoterapeutycznego. Na wstępie osoba uzależniona otrzymuje zalecenia, czego powinna się wystrzegać. Przede wszystkim obowiązuje bezwzględny zakaz spożywania alkoholu w jakiejkolwiek postaci (także np. piwa bezalkoholowego, zawierającego wbrew nazwie niewielką ilość alkoholu, cukierków, tortów zawierających alkohol itp.). Zalecenia obejmują zmianę towarzystwa i przyzwyczajeń związanych dawniej z piciem. Terapia grupowa służy przede wszystkim uzyskaniu informacji zwrotnej o nieuświadomionych przez osobę uzależnioną zachowaniach, odruchach, o tym jak jest postrzegany przez inne osoby. Terapia indywidualna służy między innymi omówieniu z terapeutą spraw natury osobistej, o których osoba uzależniona nie ma ochoty mówić w obecności grupy. Omawiany jest mechanizm uzależnienia, przedstawia się alkoholizm jako chorobę, za której powstanie osoba uzależniona nie odpowiada, musi natomiast ponosić konsekwencje swoich działań wynikających z uzależnienia. Zaleceniem terapii jest także uczestnictwo w spotkaniach Anonimowych Alkoholików. Terapeuci zgodnie potwierdzają skuteczność uczestnictwa w ruchu AA jako sposobu na utrzymanie trzeźwości i rozwój osobisty, niezależnie od ich osobistych poglądów na duchowość. Końcowym etapem terapii jest teoretyczne nauczenie osoby uzależnionej radzenia sobie z nawrotami choroby. W całej terapii, a zwłaszcza po osiągnięciu przez osobę uzależnioną stanu znacznego spadku głodu alkoholowego, kładzie się nacisk na naukę rozpoznawania emocji i opanowanie sztuki panowania nad nimi. Leczenie w warunkach ambulatoryjnych trwa przeciętnie a od 12 do 24 miesięcy, a w warunkach stacjonarnych bądź dziennych 6-8 tygodni.

Do prowadzenia szerokich akcji profilaktycznych należy korzystać z sieci szkół, ośrodków pomocy społecznej, organizacji i ruchów katolickich, chociażby takich jak Ruch Światło-Życie czy Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży. Do narkotyków alternatywą powinny być różne organizacje młodzieżowe, koła zainteresowań, stowarzyszenia i kluby sportowe. Warto w tym przypadku korzystać ze sprawdzonych już wzorców. Dobrym przykładem może być rozwijające się dynamicznie przed wojną Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Do przeciwdziałania narkomanii należy włączyć lokalne media, które powinny przekazywać obiektywną wiedzę o zjawisku narkomanii, propagować zdrowy tryb życia, uniwersalne wartości, rodzinę kierującą się wartościami katolickimi i narodowymi. Jeżeli w najbliższych latach nie zatrzymamy fali narkomanii, nasz naród w coraz większym stopniu będzie ulegał degeneracji. Osoby odpowiedzialne za funkcjonowanie jednostek oświatowych powinny dołożyć wszelkich starań, aby wyeliminować występujący w szkolnictwie proceder handlu narkotykami.W 2007 r. samorząd województwa na przeciwdziałanie narkomanii przeznaczył 133 835 zł. Pomoc samorządu w kwocie 39 704 zł skierowana została na profilaktykę pierwszorzędową
i drugorzędową. Ze względu na nieprowadzenie profesjonalnych badań oceniających programy profilaktyczne, ciężko powiedzieć, jaka jest ich skuteczność. W przyszłości wszystkie organizowane szkolenia powinno poddawać się ewaluacji. Uwzględniając niewielkie nakłady finansowe przeznaczane na profilaktykę, należy wdrażać tylko programy
o wysokiej jakości.

Pacjenci uzależnieni od narkotyków leczeni byli w Wojewódzkim Ośrodku Terapii Uzależnień oraz Poradni Uzależnień i Rodzinnej KARAN. W ubiegłym roku w niniejszych jednostkach poddano leczeniu 589 osób. Dwie jednostki ambulatoryjne w Rzeszowie nie zaspokajają istniejących potrzeb leczenia osób uzależnionych. Niezbędne jest utworzenie
w województwie ośrodka stacjonarnego, poszerzenie struktury lecznictwa ambulatoryjnego, uruchomienie jednostek rehabilitacyjnych, readaptacyjnych, centrów integracji społecznej
i hosteli. Położenie województwa w strefie przygranicznej wymaga zacieśniania współpracy
w wykrywaniu przestępstw narkotykowych policji, służb celnych i straży granicznej. Wyposażenie niniejszych jednostek w profesjonalny sprzęt do wykrywania substancji psychoaktywnych powinno wpłynąć na większą wykrywalność przestępstw. Wzrastająca podaż i popyt na środki odurzające, duża liczba leczonych z powodu narkotyków, zwiększająca się liczba osób uzależnionych objętych pomocą społeczną czyni zasadnym zdynamizowanie działań informacyjnych, szkoleń pierwszorzędowych
i drugorzędowych, zarówno wśród młodzieży, jak i dorosłych. Jednostki podejmujące takie działania powinny otrzymywać wydatne wsparcie od władz wojewódzkich, Kościoła
i samorządów lokalnych.

Młody człowiek, pełen rozterek i niepokojów, szukający odpowiedzi na dręczące go pytania, pozostaje ciągle pozostawiony sam sobie. Pragnie więc poznać ludzi, którzy zechcą go wysłuchać, doradzić i zaproponować pomoc. Chce zaznać poczucia akceptacji własnej wartości, tego, że jest w tym świecie potrzebny i doceniany zadaniem rodziców, nauczycieli , wychowawców , rówieśników powinno być uświadamianie młodych i dawanie im odpowiednich wzorów. Jeżeli zauważymy zmianę zachowania u dziecka, postarajmy się ze spokojem odnaleźć jej przyczynę. Zaproponujmy mu przyjaźń i zaufanie, jednocześnie starając się nie krytykować nowej organizacji i jej przywódcy. Postarajmy się jedynie nadać kierunek jego rozproszonym myślom, tak aby wychowanek sam zrozumiał swój błąd i zawrócił z błędnej drogi. To trudne zadanie, które stoi dziś przed każdym pedagogiem. Nie możemy jednak udawać, że go nie dostrzegamy, nie możemy pozostawiać bez pomocy naszych dzieci ,uczniów i wychowanków.

---